|
2022
|
|
|
Baina hiztegietan ez azaltzeak ez du esan nahi erabili ezin denik. Begira zenbat hitz (izen, aditz, adjektibo) sortu diren pandemiaren zurrunbiloan, Europako hainbat hizkuntzatan –nagusietan berariaz–, ziurrik hiztegietara iritsi ez direnak, baina hiztun, irakas le, kazetari edo oro har erabiltzaileen artean hizkuntza senak
|
eraginda
sor tu izan direnak.
|
|
|
Elkarketa libre gisa erabiltzeko eskubidea dugu; elkartzen diren bi izenak izen autonomo gisa elkartzekoa, eta ondorioz, malgutasunez jokatzekoa. Arazo handi gabe onar daiteke esatea, kasurako, Ingalaterrako erregina etxean kezka edo urduritasun handia
|
eragin
dutela Harry eta Meghan senar emazteen adierazpenek.
|
|
|
Berez drogen
|
eraginez
begitazioak, irudipenak edo" aluzinazioak" izatea edo burua galtzea adieraztea du gaztelaniaz baliorik behinena; adiera horrekin sartu bide da gaztelaniara eta balio hori aitortzen diote oinarrizko adieratzat. Baina begi bistakoa da, hiztunen erabileran ‘harrituta, miretsita, txun diturik’ esanahia dela nagusi, bai gaztelaniaz eta berdin euskaraz; baina harritze, zurtze edo mireste puntu hori gorago eramanik.
|
|
|
Baina begi bistakoa da, hiztunen erabileran ‘harrituta, miretsita, txun diturik’ esanahia dela nagusi, bai gaztelaniaz eta berdin euskaraz; baina harritze, zurtze edo mireste puntu hori gorago eramanik. Eta drogen
|
eraginaz
duen kidetasuna gazt. ‘alucinar’ aditzak ere salatzen du, ordea.
|
|
|
· Eta hiztun arrunten artean
|
eragin
sozial handiena duten aurrizkiak adie razkortasuna markatzeko erabili ohi direnak ditugu: MEGA, HIPER, supereta halakoak.
|
|
|
—Pandemiaren andui edo ernamuin berriak non erne diren, nora hedatu diren, zein kutsapen arrisku
|
eragiten
duten bilatzeko, gaztelaniaz rastrear eta rastreador hitzak erabiltzen ari dira. Euskaraz ere, arakatzaile eta tankera horretakoak.
|
|
|
Bata, hotz hitzaren ardatzean, hoztasuna proposa daiteke, TASUN atzizki neutroaz; eta hitz oin beraz baliaturik, hozkeria ere bidera daiteke; hau markatua, eta aurrekoa bezain gustuko dudana: " Herritarrengan hoztasuna
|
eragin
duela hauteskunde kontu honek".
|
|
|
Eta hirugarren aukera dugu, atze hitzaren oinaz bilbatutako atzeraka
|
eragin
aditz lokuzioa, eta esan: Politikak atzeraka eragiten dio jendeari.
|
|
|
Eta hirugarren aukera dugu, atze hitzaren oinaz bilbatutako atzeraka eragin aditz lokuzioa, eta esan: Politikak atzeraka
|
eragiten
dio jendeari. Eta izen eratorri bat garatuz:
|
|
|
—Darraio aditz zuzena da, eta, izan ere, aspaldikoa. Darrai, aldiz, xx. mendeko garbizaleen giroan zabaldu den adizki eredua da, berariaz Luis Eleizalde gramatikariak 1913an argitara zuen Morfología de la conjugación vasca sintética obraren eta haren jarraitzaileen
|
eraginez
. Gramatika bidez sartu zen gure lite raturan, eta darrai horren uhainek gudu ostean ere iraun dute, eta gaur egun ere liluratxoa eragiten dute, agian hedabideetan, literaturan baino gehiago.
|
|
|
Darrai, aldiz, xx. mendeko garbizaleen giroan zabaldu den adizki eredua da, berariaz Luis Eleizalde gramatikariak 1913an argitara zuen Morfología de la conjugación vasca sintética obraren eta haren jarraitzaileen eraginez. Gramatika bidez sartu zen gure lite raturan, eta darrai horren uhainek gudu ostean ere iraun dute, eta gaur egun ere liluratxoa
|
eragiten
dute, agian hedabideetan, literaturan baino gehiago.
|
|
|
" [Beratasuna da] gauza eder baten aurrian, biotzak errez zausk egiteko gaitasuna". Beraz, norbaiti gogo bihotzak biziro ukitu, edo emozioz be tez ge ro, zeozerk zausk egin edo zausk
|
eragin
digula esango dugu. Osterago, Plazi do Mujikak jasorik dakar:
|
|
|
Hiztegi batzuen
|
eraginez
sartu dela esango nuke, ‘jasangarri’, ‘sustentagarri’ esanahi horretara: jasan aditzean inguru hizkuntzetako ‘sostener’ adiera ageri de lako.
|
|
|
Euskaraz, hitz mordoaren sortzaile bihurtu da tele, lehen osagai gisa. Eta pandemia garaian, hark
|
eragindako
bakarraldi edo etxealdia bide dela, iru dimenari hats emanez, hainbat hitz berri sortu dira gurean eta beste hizkuntzetan. Aurrez aurre egin ezin den guztia, tele bidez egitera behartu du jendea.
|
|
|
Kontrapuntua ere badu, ordea. Haizetsuak omen dira, barruan haizeak
|
eragiten
dituzte, euren ondorioekin...
|
|
|
Jan edanean neurriz eta mehe dabilenak nekez izaten du gehiegi edanak
|
eragiten
duen ajerik. Ajea gaztelaniazko mailegu hitza dugu berez:
|
|
|
Beheko su edo supazterreko laratzean eskegitzen zen. Danbolinaren kirtenari geldiro geldiro
|
eragin
ahala, azpiko txingar edo su baxuaren beroan, erretzen ziren gaztainok goi eta behe, kiskali gabe ahal dela. Zartaginean, labean, txapa gainean eta ere erretzen dira han edo bestean.
|
|
|
· Gaztelania eta beste hizkuntza jasoekin berdindu nahiak
|
eraginda
. Gazt." actualidad" badago, euskaraz gaurkotasuna (hitz naturala, bestalde) edo oraingotasuna (ez hain naturala) erabiltzen dira.
|
|
|
· Erdaratik itzuli beharrak
|
eraginda
, gaztelania edo erromantze hizkuntzen morroi garelako jotzen dugu batzuetan" tasunkeria" horretara.
|
|
|
· Balioa
|
eragin
ere guztiz egokitzat daukat. Batetik aditza dugu, balio eragin, gazt. ‘hacer valer, valorizar’ esanahia duena (Toribio Etxebarria, Lexi cón del euskera dialectal de Eibar), baina balio izendunik ere proposa daiteke:
|
|
|
· Balioa eragin ere guztiz egokitzat daukat. Batetik aditza dugu, balio
|
eragin
, gazt. ‘hacer valer, valorizar’ esanahia duena (Toribio Etxebarria, Lexi cón del euskera dialectal de Eibar), baina balio izendunik ere proposa daiteke: balioa eragin, zeri edo hari.
|
|
|
Batetik aditza dugu, balio eragin, gazt. ‘hacer valer, valorizar’ esanahia duena (Toribio Etxebarria, Lexi cón del euskera dialectal de Eibar), baina balio izendunik ere proposa daiteke: balioa
|
eragin
, zeri edo hari.
|