|
2023
|
|
|
Era berean, uztailaren 1eko 78/ 2020 epaian, Sozietateen gaineko Zergaren zatikako ordainketei buruz, ordainketa horiek kalkulatzeko era, horien ehuneko aplikagarria eta kopurua zehazteko modua lege dekretuz aldatzea Konstituzioaren aurkakoa dela adierazi du tributu zorra nabarmen igo zelako. Aldaketa hori irailaren 30eko 2/ 2016 Errege Lege dekretuak egin zuen, eta, Auzitegiaren aburuz, tributu zama zehazterakoan, gastu publikoei aurre egiteko tributuak ordaintzeko beharraren oinarrizko edukia nabarmen
|
eragiten
zuen. Kontrara, martxoaren 9ko 17/ 2023 epaiak dioenez, lege dekretua konstituzioarekin bat dator Balio Gehikuntzaren gaineko Zerga arautu duenean, udal zerga hori ez delako tributu sistemaren oinarrizko zutabea tributu betebeharpekoen egoera ez baita funtsean aldatzen.
|
|
|
Horrela, TFAOen 256 artikuluko kasuarekin batera (Ogasun publikoaren aurkako delituari buruzkoa), Arabako eta Gipuzkoako TFAOen (eta TLOren) 42 artikuluak, eta Bizkaiko TFAOren 41 artikuluak, erantzukizun solidarioa hurrengo kasuak ezarri ditu: a) Erantzule solidario dira arau haustearen kausatzaile direnak edota arau hausteak gauzatzean modu aktiboan lagundu dutenak; kasu horretan, erantzuleak zordun nagusiaren zehapenaren gaineko erantzukizuna ere badu. b) Erantzule solidario dira delitu fiskala
|
eragindako
egintzen kausatzaile direnak eta egintza horietan elkarlanean biziki aritu direnak, baldin eta salatutako delitua dela-eta hasitako prozesu penalean ikertuak edo egotziak badaude edo prozesu hori dela-eta kondenatuak izan badira. Modu horretara, parekatzen dira arau haustea gauzatzeko elkarlanean ari dena eta delitu fiskala gauzatzeko elkarlanean ari dena.
|
|
|
Ordutik aurrera, ezin daiteke aitorpenik edo komunikaziorik eskatu, eta liburuak, erregistroak, agiriak eta beste ziurtagiriak gordetzeko beharra amaitzen da. Esaterako, egoitza fiskalaren aldaketa (formazko betebeharra) ezin da modu independentean atzera
|
eraginez
egun batean zehaztu aldaketa komunikatzeko beharra preskribatu delako, ezpada egoitza fiskaleko ofiziozko aldaketaren ondorio juridikoak mugatu lirateke Administrazioak betebehar nagusia likidatzeko eskubidea preskribatu gabe dagoen tributuetara eta ekitaldietara. 2019ko martxoaren 11ko AEAZren ebazpena.
|
|
|
Ulerbidez, ez dira aipatu subjektu ezberdinen arteko betebehar lotuak, atxikipen edo konturako sarreren ondorioz, edota subjektu ezberdinek egindako zerga egitate bateraezinen ondorioz (BEZ eta KbOE), edo eragiketa lotuen ondorioz. Ez dago argi ere noiztik zenbatu behar den betebehar lotuaren preskripzio epea, ezta ondorio geldiarazleak betebehar lotuari
|
eragiten
dion zatiaren gainekoa soilik den ala ez, ezta zer gertatzen den ere tributu berari buruz betebehar bateraezinak daudenean, zergaldi edo likidazio aldi ezberdinetakoak izanda denborazko egozpenaren irizpideen gainean desadostasunak badira, eta abar. Arestian Auzitegi Gorenak adierazi duenez, betebehar lotu batetik datorren zor ez den sarrera eskatzeko preskripzio epea zenbatzen hasiko da, subjektu ezberdinak daudenean, betebeharpeko batek beste betebeharpekoaren betebeharra Administrazioak aldatu duela jakiten duenetik aurrera (2020ko ekainaren 11ko AGE, 3887/ 2017 errek.).
|
|
|
Horregatik, kasuan kasuko likidazioaren bitartez tributu zorra zehazteko administrazio ahala ezin daiteke egikaritu behin preskripzio ala iraungitzea, bietatik edozein, gertatu denean. Iraungitze epe horrek tributu zorra zehazteko ahalmenari
|
eragiten
dio; modu horretara, preskripzio epea geldiarazteagatik zorra likidatzeko ahalmena zazpi edo zortzi urteetara arte luzatu badaiteke ere, seigarren urtean ahalmena azkenduko da iraungi delako.
|
|
|
Zehapenen Erregelamenduaren arabera, jakinarazpen horrek honako betekizun hauek izan ditu: ustezko erantzulearen identifikazioa, prozeduraren hasiera
|
eragin
duen jokabidea, egitateen kalifikazioa eta izan litezkeen zehapenak, ebazpena emateko organo eskuduna eta instruktorearen identifikazioa, alegazioak egiteko eskubidearen adieraztea, baita alegazioak aurkezteko epea ere.
|
|
|
batetik, tributu egoera erregularizatzeko prozedura horren buruan likidazio bat emango da, adibidez, zorra ez ordaintzeagatik edo itzulketak bidegabe lortzeagatik; eta bestetik, arau haustea antzeman eta zehapena ezartzeko prozedura. Egia da lehenengo prozeduran arau haustea gauzatu delako egitateak antzematen direla, eta bigarren prozedura hastea
|
eragiten
dela, eta zehapen prozeduran irekitako espedientera ekarriko direla lehenengo prozeduraren datuak, inguruabarrak eta frogak. Hala ere, zehapen prozeduran froga horien balorazioa egin behar da, baita osagai subjektiboa dagoen ala ez antzeman behar da doloa edo errua zabarkeriaren edozein mailarekin, in dubio pro reo printzipioaren arabera.
|
|
|
Horiek horrela, fakturazio betebeharra ez betetzeagatiko arau hauste eta zehapenak hurrengoak dira: a) Fakturatzeko betebeharra arautzen duen arauketaren betekizunak betetzen ez badira, arau haustea
|
eragin
duten eragiketen zenbateko osoaren %1eko proportziozko diruzko isuna jarriko da. b) Fakturak edo egiaztagiriak luzatu, bidali, eman edo kontserbatu ez badira, arau haustea eragin duten eragiketen zenbateko osoaren %2ko diruzko isun proportziozkoa jarriko da. Ezin denean jakin zein den arau hausteari dagozkion eragiketen zenbatekoa, zehapena 600 eurokoa izango da, faktura edo dokumentua luzatu edo kontserbatu ez den eragiketa bakoitzeko.
|
|
|
Horiek horrela, fakturazio betebeharra ez betetzeagatiko arau hauste eta zehapenak hurrengoak dira: a) Fakturatzeko betebeharra arautzen duen arauketaren betekizunak betetzen ez badira, arau haustea eragin duten eragiketen zenbateko osoaren %1eko proportziozko diruzko isuna jarriko da. b) Fakturak edo egiaztagiriak luzatu, bidali, eman edo kontserbatu ez badira, arau haustea
|
eragin
duten eragiketen zenbateko osoaren %2ko diruzko isun proportziozkoa jarriko da. Ezin denean jakin zein den arau hausteari dagozkion eragiketen zenbatekoa, zehapena 600 eurokoa izango da, faktura edo dokumentua luzatu edo kontserbatu ez den eragiketa bakoitzeko.
|
|
|
Ezin denean jakin zein den arau hausteari dagozkion eragiketen zenbatekoa, zehapena 600 eurokoa izango da, faktura edo dokumentua luzatu edo kontserbatu ez den eragiketa bakoitzeko. ...razioak egiaztatzen badu faktura ez dela luzatu, bidali eta ez dela eman eta inguruabar hori egiaztapena egiten den unean amaitu barik dagoen zergaldian gertatu dela, diruzko isun finkoa jarriko da, hain zuzen, Araban eta Bizkaian 600 euroko isuna faktura egin eta eman ez den eragiketa bakoitzeko, eta Gipuzkoan 1.000 eurokoa. c) Fakturak datu faltsuekin edo faltsutuekin luzatu badira, arau haustea
|
eragin
duten eragiketen zenbateko osoaren %100eko diruzko isun proportziozkoa jarriko da Araban eta Bizkaian, eta Gipuzkoan %75ekoa.
|
|
|
Halaber, TFAOek ezarri dutenez, ez betetzeak fakturatu beharreko eragiketen zenbatekoaren %20 baino gehiagori
|
eragiten
dionean (egiaztatu edo ikuskatu nahi den tributuari edo tributu betebeharrari zein epeari dagokienez), edo ez betetze horren ondorioz Administrazioak ezin duenean jakin zein diren fakturatu beharreko zenbatekoak, orduan, zehapenaren zenbatekoa %100 gehituko da.
|
|
|
Ogasun publikoaren aurkako delituaren zantzuak egonda, horiei lotutako prozeduretan har daitezkeen kautelazko neurriei dagokienez, neurrien ondorioak amaitzeko sei hilabeteko epe orokorra salbuetsi da, hogeita lau hilabeteraino helduz (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 78.5.e) artikulua eta Bizkaiko TFAOren 81.5.e) artikulua). Erantzuleei dagokienez, TFAOek horien esparrua zabaldu dute, delituari lotutako likidazioa
|
eragin
duten egintzen kausatzaile direnak edota egintza horietan elkarlanean biziki aritu direnak ere erantzule izendatuz, baldin eta prozesu penalean ikertuak edo egotziak badaude edo prozesu hori dela-eta kondenatuak izan badira. Halakoetan, erantzukizuna solidarioa da.
|
|
|
Betebeharpekoek Administrazioari eska diezaiokete, tributu bakoitzari buruzko foru arauketak hala aurreikusten duenean (Sozietateen gaineko Zergan alderdi lotuen arteko eragiketetan, kasu), aurretiaz eman dezala tributu zorra
|
eragin
duten errenten, produktuen, ondasunen, gastuen eta tributuaren likidaziorako garrantzitsuak diren gainerako elementuen balioespena. Akordio horiek tributua aplikatu baino lehenagokoak izan behar dira beti eta lotesleak dira hiru urteko epean, gehienez, Administrazioarentzat.
|
|
|
Kontsulta idatzi lotesleekin baino urrats bat haratago doaz, kontsultetan ez baita erantzuna proposamenetan beste zehazten. Proposamenak zenbait eragiketa gauzatu aurretik edo eragiketak aplikagarri diren zergaldia amaitu aurretik soilik aurkez daitezke, hala nola, berregituratze eragiketak (bat egiteak, eskuraketak), pertsona fisikoen ondarea berrantolatzeko eragiketak, Tributu administrazio batzuei
|
eragiten
dizkieten eragiketak, nazioarte mailakoak direnean ere...
|
|
|
Ondasunak eta eskubideak enbargatzeko hurrenkerari dagokionez, erregela orokorraren arabera administratuarentzat kalteak murrizteko printzipioa aintzat hartu behar da: Tributu administrazioak lehendabizi modu errazean diru bihur daitezkeen ondasunak eta eskubideak enbargatuko ditu betebeharpekoarentzat kalterik txikienak
|
eraginda
. Enbargoak ordaindu gabeko zorraren zenbatekoa estali behar du (TFAOen 173.2 artikulua).
|
|
|
Aurrekoaz gain, Gipuzkoan jaso denez, ebazpen judizialak edo ekonomiko administratiboak egiaztapen jarduketak atzera
|
eragiteko
agintzen badu, jarduketak amaitu behar dira une hartan bederatzi hilabeteko epea osatzeko falta den epean, edo hiru hilabeteetan, halako epea laburragoa bada (TFAOren 133 artikulua).
|
|
|
Erreklamatzeko modukoak izango dira, gainera, norbanakoen ondorengo egite edo ez egiteak: a) legez ezarritako jasanarazpenari eta jasanarazi beharrari buruzkoak; b) atxikipenak edo konturako sarrerak egin eta jasan beharrari buruzkoak; c) enpresariei eta profesionalei
|
eragiten
dieten fakturak egin, eman eta zuzendu beharrari buruzkoak; d) ordezkoaren eta zergadunaren arteko harremanetatik eratorritakoak. Halakoetan, erreklamazioa ez zaio Administrazioari jartzen, ezpada egintzok gauzatu behar dituztenei.
|
|
|
81 Errekurtsoak tributu zor osoa ukitu ezean, etetea aurkaratutako zatiari soilik dagokio. Tributu betebehar lotuen kasuan, errekurtsoaren edo erreklamazioaren objektu den administrazio egintzak betebeharpekoak ordaindu beharreko tributu zorra ekarri badu eta era berean betebeharpeko beraren mesedetan itzulketa bat
|
eragin
badu, orduan eteteak, zorra ez ezik, itzulketa bueltatzea ere bermatu lituzke. beste berme batzuk ematen badira aldez aurretik, edota bermeen erabateko edo zatikako dispentsaren bidez egintza betearazteak kalte konponezin edo konpongaitzak ekartzen badizkio errekurtsogileari ala oker materiala, aritmetikoa edo egitezko okerra barneratzen duen egintza aurkaratuz gero.
|
|
|
Egintzak irmoak izan daitezke ala ez, eta honako hiru kasuetan soilik erreboka daitezke: a) ordenamendu juridikoa modu nabarian hausten dutela uste duenean; b) norbanakoaren egoera juridikoari
|
eragiten
dioten eratorritako inguruabarrek agerian uzten dutenean emandako egintzaren desegokitasuna; c) prozeduraren izapidean interesdunen babesik eza gertatu denean. Errebokazioa gerta daiteke preskripzio epea (edota iraungitze epea Bizkaian) igaro ez den bitartean, eta egintzak ez badira bide ekonomiko administratiboan berretsi izan ezin baita organo ekonomiko administratiboek emandako ebazpenik edota prozedura amaitzeko erabakirik errebokatu.
|
|
|
Fiskalizazio eginkizunaz batera, Estatuko Kontuen Auzitegiak soilik eginkizun judiziala betetzen du kontabilitateko erantzukizuna epaitzeko, ondasun publikoei kalteak dakarzkion egite zein ez egitea gauzatzeagatik; urratzaileak
|
eragindako
kalte galerak konpondu ditu. Eginkizun hau bateragarria da Epaile eta Magistratuek zigor arloan betetzen dutenarekin.
|
|
|
Etetea auzitegiarentzat aukera bat da, prozesuaren eragingarritasuna ziurtatzeko. Gainera, kautelazko neurriek kalteak
|
eragin
baditzakete, bestelako bermerik eska dezake auzitegiak; hortaz, egintzaren etetea ez da zuzenean gertatuko bide ekonomiko administratiboan gertatu aldera. Prozesuaren objektua ez da aurkaraturiko egintza, ezpada demandaren eta horren aurkakoaren uziak; ezin dira arrazoi edo argudio berriak erabili, hots, aurretiaz jarri diren administrazio errekurtso eta erreklamazioetan erabili behar izan dira.
|
|
|
Amaitzeko, legeak argi zehaztu du epaien betearazpena auzitegi eta epaileen zeregina dela modu esklusiboan, derrigorreko betearazpena arautuz Administrazioak epaia bete ez duenerako; hala eta guztiz ere, Herri Ogasunaren ondasunen enbargaezintasunak bere horretan dirau. Hurrenik, tributuen arloko epai irmoen ondorioak zabaltzen zaizkie bestelako interesdunei, nahiz eta azken horiek auzitegietara jo ez; horrenbestez, masan gauzatutako egintzak ez dira banan banan aurkaratu behar, horiek guztiek egoera berdinak
|
eragiten
badituzte. Azkenik, epaia irmoa izan ez arren, behin behinean betearaz daiteke, salbu eta konponezinak edo konpontzeko zailak diren kalteak ekartzen dituenean betearazpenak. aurkako berraztertze errekurtsoan berariazko ebazpena eman bazen eta egintzaren kopurua 18.000 eurotik beherakoa bazen, aurretiaz bide ekonomiko administratiboa agortu gabe (recurso per saltum).
|
|
|
Estatuan Herri Altxorra aipatzen da. AFAOren 108 artikuluaren arabera, Foru Diruzaintza Bizkaiko Lurralde Historikoaren Foru Aldundiaren eta beraren organismo autonomoen finantza baliabideek osatzen dute, hots, diruak, baloreek edo kredituek, aurrekontukoak diren zein aurrekontukoak ez diren eragiketek
|
eragindakoak
.
|
|
|
AFAOren 109 artikuluaren arabera," Foru Diruzaintzaren eginkizunak ondokoak dira: a) eskubideak kobratu eta betebeharrak ordaintzea; b) Foru Ogasunaren funtsak eta baloreak, aurrekontuak diren zein aurrekontukoak ez diren eragiketek
|
eragindakoak
, zentralizatzea, eta, xedapenen batek hala ezartzen duenean, beste finantza fluxu batzuetan bitartekari aritzea; c) Foru Ogasunaren titulartasuneko finantza aktibo eta pasiboak kudeatzea, Foru Aldundiaren edo beraren foru organismo autonomoen ondarean sartuta daudenean izan ezik; d) Foru Aldundiaren, beraren organismo autonomo edo, hala denean, beste administrazio batzuen edo pertsona juridiko ed... Hortaz, Diruzaintza Ogasun publikoaren kutxazaina da eta kreditu erakundeetan irekitako kontuen bidez jardungo du.
|
|
|
Horren arabera, sektore publikoa osatzen duten agenteen gastu eta sarrera guztiak aurrekontuetan sartzeaz gain (batasun printzipioa), gastu eta sarrerok gordinik agertu behar dira, hots, euren arteko konpentsaziorik egin gabe. Ulerbidez, sarrerak biltzean gastuak
|
eragiten
badira, gastuok ez dira kendu behar sarreren zenbatekotik; haatik, sarreren zenbateko osoa eta gastuon zenbateko osoa partida lokabeetan sartu behar dira.
|
|
|
Bizkaian, foru arauz arautu behar dira iraungitze epeak eta horiek eteteko arrazoiak ezartzea eta aldatzea. g) Tributuen arau hauste eta zehapenak ezarri eta aldatzea. h) Konturako ordainketak eta tributu betebehar nagusia betetzeko autolikidazio eta aitorpenak aurkezteko betebeharra. i) Tributu betebeharrak ez betetzearen ondorioak, negozio juridiko edo egintza juridikoen eragingarritasunari begira. j) Partikularren arteko betebeharrak, tributuen zioz. k) Tributu zorrak eta zehapenak barkatzea, eta luzamendu eta kitak ematea. Hala ere, Gipuzkoan zehapenak barka daitezke (GTFAOren 194.3 art.), erregelamendu arauen bidez jasotako prozedura eta betekizunak errespetatuz. l) Erreklamazio ekonomiko administratiboa
|
eragin
dezaketen egintzak zehaztea. m) Tributuen arloko esku hartze iraunkorrak ezartzea dakarten kasuak.
|
|
|
a) Tributuen arloko lege erreserbak behar du tributua ex novo sortzea eta tributuaren oinarrizko osagai eratzaileak zehaztea legez egin behar direla. b) Irizpideak eta printzipioak legean egon behar badira ere, erregelamenduaren arauketa onargarria da baldin eta ezinbestekoa bada arrazoi teknikoengatik edota Konstituzioak ala Legeak berak bilatutako helburuak betetzeko. Horiek horrela, erregelamenduzko arauketa legearen mende, berau garatu eta osatzeko izan behar da beti. c) Tributuen arloko lege erreserbak ez die
|
eragiten
modu berean tributuaren oinarrizko osagai guztiei. Modu horretara, zerga egitatea arautzeko legeak bete behar duen zehazte maila handiena da eta ez da hain handia beste osagaiak zehazteko orduan, karga tasa eta zerga oinarria, alegia. d) Legeak berak igorri behar gaitu bigarren mailako araura, eta azken horrek legeak agindutakoa bete behar du edozein kasutan.
|
|
|
Azken kasu horretan, oraindik amaitu ez diren egoerak ukitzen dira. Izatez, atzeraeragin hori ez da benetako atzeraeragina, baina ondorioak sortzen ditu atzera
|
eraginez
. Ulerbidez, demagun PFEZren kasuan zerga egitatea urtarrilaren 20an gauzatzen dela; tributu betebeharraren sortzapena ez da gertatzen abenduaren 31 arte, baina lege aldaketarik izanez gero abenduaren 27an, aldaketa hori urtarrileko zerga egitateari ere aplikatzen zaio.
|
|
|
Hainbat epaitan ikus daitezke halako argudioak: makina txanponjaleen Jokoaren gaineko Tasa kopuru handian igo zen atzera
|
eraginez
baina Auzitegiak atzeraeragina ontzat eman zuen aurretik ikustekoa zelako (uztailaren 16ko 126/ 1987 Epaia); Jokoaren gaineko Tasa bera atzera eraginez igo zenean Konstituzioaren aurkako zela adierazi zuen oraingoan aurrez ezin zelako ikusi (urriaren 31ko 173/ 1996 Epaia); PFEZren zorra atzera eraginez igo zuen araua egokia zela adierazi zuen nahiz eta araua aldatu abenduaren 31 baino lehen, hots...
|
|
|
Hainbat epaitan ikus daitezke halako argudioak: makina txanponjaleen Jokoaren gaineko Tasa kopuru handian igo zen atzera eraginez baina Auzitegiak atzeraeragina ontzat eman zuen aurretik ikustekoa zelako (uztailaren 16ko 126/ 1987 Epaia); Jokoaren gaineko Tasa bera atzera
|
eraginez
igo zenean Konstituzioaren aurkako zela adierazi zuen oraingoan aurrez ezin zelako ikusi (urriaren 31ko 173/ 1996 Epaia); PFEZren zorra atzera eraginez igo zuen araua egokia zela adierazi zuen nahiz eta araua aldatu abenduaren 31 baino lehen, hots, zerga sortu baino lehen, segurtasun juridikoaren gainetik Gorte Nagusiek arauak emateko ahalmena zegoelako krisi ekonomikoaren egoeratan (urriaren 28k...
|
|
|
Hainbat epaitan ikus daitezke halako argudioak: makina txanponjaleen Jokoaren gaineko Tasa kopuru handian igo zen atzera eraginez baina Auzitegiak atzeraeragina ontzat eman zuen aurretik ikustekoa zelako (uztailaren 16ko 126/ 1987 Epaia); Jokoaren gaineko Tasa bera atzera eraginez igo zenean Konstituzioaren aurkako zela adierazi zuen oraingoan aurrez ezin zelako ikusi (urriaren 31ko 173/ 1996 Epaia); PFEZren zorra atzera
|
eraginez
igo zuen araua egokia zela adierazi zuen nahiz eta araua aldatu abenduaren 31 baino lehen, hots, zerga sortu baino lehen, segurtasun juridikoaren gainetik Gorte Nagusiek arauak emateko ahalmena zegoelako krisi ekonomikoaren egoeratan (urriaren 28ko 182/ 1997 Epaia); atzeraeragin osoko kasu batean, arauketa berria indarrean jarri zenean aurreko salbuespena ezabatu zuen, Hidrokarburoen Zerga Berezi...
|
|
|
Hainbat epaitan ikus daitezke halako argudioak: ...n zen ez zuelako arrazoi objektiborik salbuespena ezabatzeko (abenduaren 13ko 234/ 2001 Epaia); eta amaitzeko, Konstituzioaren aurkakoa zelako xedapen bat deuseztatu zuen, 1999ko urriaren 1etik aurrera lorturiko PFEZren laneko etekin irregularren gainean, murrizketa aplikagarria gutxitzen zuelako, eta xedapena 2000ko urtarrilaren 1ean indarrean jarriko zenez, aurretiaz amaitutako egoera juridikoei
|
eragingo
zielako (atzeraeragin osoa edo benetakoa), segurtasun juridikoaren printzipioaren aurrean alega zitekeen salbuespen kualifikaturik ez zegoelako (azaroaren 7ko 176/ 2011 Epaia).
|
|
|
Administratzaile horiek honako kariongatik erantzun behar dute: eurei dagozkien eginbeharrak ez betetzeagatik, in vigilando errudunak izateagatik edo arau hausteak
|
eragin
dituzten erabakiak hartzeagatik. Ezinbesteko osagaia da administratzaileak enpresari ordenatuaren ardurarekin ez jokatzea Kapitaleko Sozietateen Legearen 225 artikuluak aipatzen duen bezala.
|
|
|
Ezinbesteko osagaia da administratzaileak enpresari ordenatuaren ardurarekin ez jokatzea Kapitaleko Sozietateen Legearen 225 artikuluak aipatzen duen bezala. Erantzukizuna likidatzaileei eta konkurtsoetako administratzaileei ere
|
eragin
die. Erantzukizuna bada zehapenen gainekoa ere. b) Arau hausterik ez badago ere, egitezko nahiz zuzenbidezko administratzaileak tributu zorren erantzule subsidiario dira, baldin eta sozietateak eta erakunde juridikoak bere jarduera azkendu eta oraindik tributu zorren bat badu ordaintzeke.
|
|
|
Epaiaren esanetan, Euskadik erakunde autonomia betetzen du, prozeduraautonomia betetzen du, baita autonomia ekonomikoa ere; izan ere, ezin daiteke frogatu Estatuak zuzenean konpentsatzen dituela euskal zergen beherakadak. Ildo horretatik, Estatuaren transferentzia orok ez du autonomia ekonomiko hori ezabatzen, ezpada zuzeneko transferentziak, pizgarriak
|
eragindako
zerga bilketaren beherakada benetan konpentsatzen duen zuzeneko transferentziak.
|
|
|
Arbitraje batzordera jo aurretik nahitaez gauzatu beharreko aurretiazko prozedura 43 artikuluko Bederatzigarren puntuan jaso da. Administrazio interesdunetatik edozeinek
|
eragin
ahal izango du zergadunaren egoitza aldaketa. Administrazio horrek bere proposamena besteari helaraziko dio, jakin beharreko aurrekariak erantsita, eta lau hilabeteko epea emango dio egoitza aldaketari buruz duen iritzia azaltzeko eta ondoreak zein egunetatik sortuko diren adierazteko.
|
|
|
— Espainiako lurralde osoan pertsonen zirkulazio askea eta pertsonak kokatzeko askatasuna errespetatu eta bermatu behar dira, baita ondasunen, kapitalen eta zerbitzuen zirkulazio askea ere. Ezin da bazterketarik gertatu; ezin dira enpresen lehiatzeko aukerak murriztu, eta ezin da baliabideen asignazioan distortsiorik
|
eragin
.
|
|
|
Ondorenez, alderdietako batek besteari begira dituen igurikimenak ez betetzea nahikoa da kontratua suntsiarazteko askatasunaz hitz egiteko (ikusi LELTBren 14.2 artikuluaren lehenengo lerrokada). Edozein kasutan, enpresaburuak
|
eragindako
suntsitzea deuseza izango da emakume diren langileen kasuan, suntsitze hori oinarritzen bada haurdunaldian, haurdunaldia hasten denetik eta 48.4 artikuluak kontratua eteteko aipatu duen aldiraino edo amatasuneraino, salbu eta haurdunaldiarekin edo amatasunarekin zerikusirik ez duten arrazoiak daudenean (ikusi LELTBren 14.2 artikuluaren bigarren lerrokada).
|
|
|
Lanaldi murrizketaz ulertuko da lan jarduera aldi batean gutxitzea; gutxitze hori zenbatu ahal izango da eguneko, asteko, hilabeteko edo urteko lanaldia oinarri hartuta. Eguneko lanaldia gutxitzeak
|
eragin
dezake egunean gehienez zehaztuko den ordu kopuru batean jarduera bertan behera uztea; asteko, hilabeteko edo urteko lanaldia gutxitzeak eragin dezake jarduera bertan behera uztea egunean ordu batzuetan edo lanaldi osoetan, aste, hilabete edo urteari begira ezarri diren ehunekoen mugarik handienaren baitan.
|
|
|
Lanaldi murrizketaz ulertuko da lan jarduera aldi batean gutxitzea; gutxitze hori zenbatu ahal izango da eguneko, asteko, hilabeteko edo urteko lanaldia oinarri hartuta. Eguneko lanaldia gutxitzeak eragin dezake egunean gehienez zehaztuko den ordu kopuru batean jarduera bertan behera uztea; asteko, hilabeteko edo urteko lanaldia gutxitzeak
|
eragin
dezake jarduera bertan behera uztea egunean ordu batzuetan edo lanaldi osoetan, aste, hilabete edo urteari begira ezarri diren ehunekoen mugarik handienaren baitan.
|
|
|
Eszedentzia mota hori langileen banakako eskubidea da, gizon nahiz emakumeena, eta eszedentzia horren iraunaldia zatitu ahal izango da. Hala ere, subjektu berak
|
eraginda
, enpresa bereko bi langilek edo gehiagok badute eskubide hori, enpresaburuak mugatu ahal izango du langileok aldi berean egikaritzea eskubide hori, enpresa jardunbidearen ondoriozko arrazoi oinarridun eta objektiboak direla bide, arrazoi horien gaineko zioak idatziz behar bezala emanez. Halaber, kasu horretan enpresak plan alternatiboa eskaini du, bi langileek eszedentzia izatea ziurtatu eta kontziliazio eskubideak egikaritzea ahalbidetzeko.
|
|
|
Bateragarri dira halako eszedentzia modalitatea baliatzea eta jaiotza eta adingabekoa zaintzearen ondoriozko prestazioa jasotzea, prestazio hori
|
eragin
duenean eszedentziako lehenengo urtean zehar sortutako haurdunaldiak. Gainera, eszedentzia aldian zehar seme alabak dituenaren egoera babestutako eta altarekin berdinetsitako egoeratzat hartzen da, amatasunaren ondoriozko prestazioetarako [ikusi 2002ko azaroaren 14ko (3841/ 2001 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
(d) Langileak dimisioa aurkezteagatik (ad nutum). Jakina, halakoetan, langileak eman behar du hitzarmen kolektiboan edo tokiko ohituran ezarritako aurreabisua, enpresaburua ezustean harrapatu eta horri alferrikako kalterik ez
|
eragiteko
.
|
|
|
© LELTBren 41 artikuluan xedatutakoa aintzat hartu gabe lan baldintzak funtsean aldaraztea, horrek langilearen lanbide prestakuntzari galerak
|
eragiten
badizkio edo langilearen duintasuna urratzen badu.
|
|
|
Kontratuko onustea urratzearen adibide dira, besteak beste, langileen ekintzak, enpresako ondasunei kalteak
|
eragiten
dizkietenak: bidegabeko jabetzea, enpresako materialak norberaren onerako erabiltzea eta abar; enpresaren irudia kaltetzen duten ekintzak:
|
|
|
Ñabardura: arrazoi horiek dira enpresaren sarreren eta gastuen arteko orekan, kostuen eta onuren arteko orekan ondorioak dituztenak, alegia, onuretan galerak edo murrizketak
|
eragiten
dituztenak.
|
|
|
Behin ordezkaritza batzordea eratzeko gehieneko epea igarota, enpresako zuzendaritzak kontsultaldia hasi dela komunikatu ahal izango die langileen ordezkariei eta lan agintaritzari. Ordezkaritza batzordea ez eratzeak ez du eragotziko kontsultaldia hastea eta aldi hori igarotzea; eta batzorde hori kontsultaldia hasi eta gero eratzen bada, horrek inola ere ez du
|
eragingo
kontsultaldia luzatzea.
|
|
|
O Kontsultaldiaren eragingarritasuna zaindu behar du, eta, hala denean, alderdiei ohartarazpenak eta gomendioak egin ahal dizkie; nolanahi ere, halako ohartarazpen eta gomendioek ez dute prozedura inola ere geldiarazi edo etengo. Orobat, lan agintaritzak kontsultaldian zehar, alderdiek batera hala eskatuta, egoki diren bitartekaritza jarduerak gauza ditzake, kaleratze kolektiboak
|
eragindako
arazoei konponbidea bilatzeko xedearekin. Xede berarekin, alderdietariko edonork hala eskatuta edo beraren ekimenez, laguntza eginkizunak ere gauza ditzake.
|
|
|
(a) Kaleratzea egiten denean, langileek lan kontratua etenda duten bitartean, baldin eta lan kontratua eten bada jaiotza, adopzioa, adopzio ondoreetarako zaintza, familia arrera, haurdunaldi bitarteko arriskua, edoskialdi naturalak iraun bitarteko arriskua edo guraso baimenaldia direla eta; edo haurdunaldiak, erditzeak edo edoskialdi naturalak
|
eragindako
gaixotasunak direla eta; edo, erabaki azkentzailea zein datatan jakinarazi den kontuan hartuta, aurreabisuaren epea aipatu egoeren ondorioz kontratua etenda dagoela amaitzen denean.
|
|
|
Nolanahi ere, kontuan hartu behar da, azken hiru kasu horietan, kaleratzeak deusez gisa kalifikatuko direla, betiere, kaleratzea bidezkoa izan dela adierazten ez bada, haurdunaldiarekin edo aipatu baimenetarako eta eszedentzietarako eskubideak egikaritzearekin zerikusirik ez duten arrazoiengatik. Alabaina, kaleratzea bidezkoa dela adierazi ahal izateko behar beste egiaztatu da kaleratzea zein arrazoi objektibok oinarritu eta arrazoi horrek nahitaez
|
eragin
behar izatea kasuan kasuko pertsonaren lan kontratua azkentzea.
|
|
|
Amaitzeko, ondoreei dagokienez, kaleratze deusezak berehala
|
eragingo
du langilea berriro enpresan hartzea, jaso gabeko alokairuak ordainduz.
|
|
|
© Enpresa batzordeak eskubidea du, informatuta egon eta kontsultak jasotzeko, enpresako erabaki guztien gainean, erabakiok aldaketa garrantzitsuak
|
eragin
ditzaketenean, enpresako lan antolaketari eta lan kontratuei begira.
|
|
|
(e) Salbuespenez, enpresak ez du betebeharrik izango, industria, finantzaedo merkataritza sekretuekin zerikusia duten informazio zehatzak komunikatzeko, informazio horiek zabaltzeak, irizpide objektiboen arabera, enpresaren edo lantokiaren jardunbidea oztopa dezakeenean edo horren ekonomia egonkortasunean kalte larriak
|
eragin
ditzakeenean. Alabaina, salbuespen horrek ez ditu bere baitara biltzen enpleguak enpresan duen egoerari buruzko datuak.
|
|
|
Gero ikusiko den moduan, sindikatu eginkizunak gauzatzeak derrigorreko eszedentzia ere
|
eragin
dezake (infra 2.3.A).
|
|
|
(C) Enpresaburuaren inguruabarrek
|
eragindako
geldiarazpenak
|
|
|
Bi langile edo gehiagok badute eskubide hori kausatzaile berarengatik edo, hitzarmen kolektiboek definitutako beste egoera batzuen arabera, guraso baimena zein aldirako eskatu eta aldi horretan baimena izateak enpresaren jardunbide egokian gorabehera larriak
|
eragiten
baditu, enpresaburuak baimena ematea atzeratu ahal izango du aldi arrazoitsu batean, hori berori idatziz justifikatuz eta eskatutako baimena bezain malgua den baimena izateko alternatiba eskaini ondoren.
|
|
|
Behin ordezkaritza batzordea eratzeko gehieneko epea igarota, enpresako zuzendaritzak kontsultaldia hasi dela komunikatu ahal izango die modu formalean langileen ordezkariei eta lan agintaritzari. Ordezkaritza batzordea ez eratzeak ez du eragotziko kontsultaldia hastea eta aldi hori igarotzea; eta batzorde hori kontsultaldia hasi eta gero eratzen bada, horrek inola ere ez du
|
eragingo
kontsultaldia luzatzea.
|
|
|
Lan agintaritzak enpresaburuaren erabakia aurkaratu ahal izango du langabezia prestazioaren erakunde kudeatzaileak hala eskatuta, erabaki horrek xedetzat izan dezakeenean ukitutako langileek prestazioak bidegabe jasotzea, legezko langabezia egoera
|
eragiteko
arrazoirik ez izateagatik.
|
|
|
G Aldi baterako ezinbesteko kasuak
|
eragindako
egoera bat sortzen denean, aldi baterako enplegu erregulazioko espedientea (ABEEE) erabil daiteke (ikusi LELTBren 47 artikuluko 5 eta 6 paragrafoak eta 51.7 artikulua, eta 1483/ 2012 Errege Dekretua), horren bi modalitateak baliatuz: lanaldia murriztea edo lan kontratua etetea.
|
|
|
Ebazpenak ondoreak sortuko ditu ezinbesteko kasua
|
eragin
duen egitatea zein datatan sortu eta data horretatik aurrera, eta ondore horiek iraungo dute ebazpenean bertan zehaztutako datara arte.
|
|
|
Enpresaburuak hartu du erabakia lanaldia murrizteko edo lan kontratuak eteteko neurriak aplikatzearen inguruan. Neurriok ondoreak sortuko dituzte ezinbesteko kasua
|
eragin
duen egitatea zein datatan sortu eta data horretatik aurrera. Edozein kasutan, enpresaburuak bere erabakiaren berri emango die langileen ordezkariei eta lan agintaritzari.
|
|
|
Ezinbesteko kasuaren egoera berezia: aldi baterako ezinbesteko kasua
|
eragin
ahal izango dute enpresaren jarduera normalizatuak izan ditzakeen eragozpen eta mugek, halakoak agintaritza publiko eskudunak hartutako erabakien ondorio direnean; horrelako erabakien artean izango dira osasun publikoa babestera bideratutakoak.
|
|
|
Eguneroko lanaldi murrizketak
|
eragin
dezake jarduera bertan behera uztea egunero ordu kopuru jakin batean; asteko, hilabeteko edo urteko lanaldi murrizketak eragin dezake jarduera bertan behera uztea egunero ordu batzuetan edo lanaldi osoetan, aste, hilabete edo urteari begira ezarri diren ehunekoen mugarik handienaren baitan.
|
|
|
Eguneroko lanaldi murrizketak eragin dezake jarduera bertan behera uztea egunero ordu kopuru jakin batean; asteko, hilabeteko edo urteko lanaldi murrizketak
|
eragin
dezake jarduera bertan behera uztea egunero ordu batzuetan edo lanaldi osoetan, aste, hilabete edo urteari begira ezarri diren ehunekoen mugarik handienaren baitan.
|
|
|
(a) Modalitate ZIKLIKOA, enplegua egonkortzeko baliabide osagarriak hartu behar izatea
|
eragiten
duen egoera makroekonomiko orokorra antzematen denean; modalitate horrek gehienez urtebeteko iraupena izango du.
|
|
|
(b) SEKTOREKAKO modalitatea, jarduera sektore jakin batean edo batzuetan aldaketa iraunkorrak antzematen direnean, halakoek
|
eragiteagatik
, dela langileek euren prestakuntza eguneratu behar izatea, dela langileak lanbidez aldatzeko prozesuak sortu behar izatea; modalitate horrek, printzipioz, urtebeteko iraupena izango du, gehienez, baina bi luzapen izan ahal ditu, bakoitza 6 hilabetekoa.
|
|
|
(d) Halaber, eskubidea dute lan araubidea aldarazteko, horrek kalteak
|
eragiten
badizkie osasunean. Hala ere, horretarako enpresan hori ahalbidetzen duen lanpostua izan behar da eta langileak hori gauzatzeko behar adinako lanbide gaitasuna izan behar du.
|
|
|
Justifikatu gabeko laneko absentziek
|
eragiten
dute ordainsariak modu proportzionalean galtzea, baina ez atsedena. Asteko atsedenean ordainsariak jasotzeko eskubidea sortuko da astean zehar lan egindako egunen arabera.
|
|
|
Asteko atsedenean ordainsariak jasotzeko eskubidea sortuko da astean zehar lan egindako egunen arabera. Konparazio baterako, langileak legearen araberako nahiz legearen aurkako greben ondorioz lanean izandako absentziek
|
eragiten
dute langileak galtzea asteko atsedenari begira ordainsarien zati proportzionala [ikusi 1994ko urtarrilaren 24ko (2653/ 1992 errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
Oporraldiak bat egiten duenean, oso osoan edo zati batean, amatasunaren ondoriozko kontratu etetearekin, oporrak geroago izan dira, nahiz eta egutegiko urtea igaro. Aurkakoak sexuan oinarritutako bereizkeria
|
eragingo
luke [ikusi 2004ko martxoaren 18ko EBAE, C/ 01 gaia; azaroaren 20ko 324/ 2006 KAE; 2005eko azaroaren 10eko (4291/ 2004 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
lekualdaketak eta joanarazteak. Bi biek bizilekua aldatzea
|
eragiten
dute. Bestelakoan, hau da, lantokia aldatzeak ez dakarrenean, aldi berean, bizilekua ere aldatzea, aldarazpen hori enpresaburuaren ius variandi delakora bilduko da.
|
|
|
© Lan kontratua indarrean dagoen bitartean gauzatutako ez betetzeak: kalteak enpresako ondasunei, kudeaketa txarra, enpresari administrazio zeha penak
|
eragitea
, lehia desleiala, enpresako ondarea baimendu gabeko moduan erabiltzea, jabetzaren aurkako kalteak... Orobat, gogoratu behar da langileak eragindako kalteei begira, hasieran enpresaburuak erantzungo badu ere, horrek gerogarrenean langilearen aurka jo ahal izango duela Kode Zibilaren 1904 artikuluaren arabera.
|
|
|
kalteak enpresako ondasunei, kudeaketa txarra, enpresari administrazio zeha penak eragitea, lehia desleiala, enpresako ondarea baimendu gabeko moduan erabiltzea, jabetzaren aurkako kalteak... Orobat, gogoratu behar da langileak
|
eragindako
kalteei begira, hasieran enpresaburuak erantzungo badu ere, horrek gerogarrenean langilearen aurka jo ahal izango duela Kode Zibilaren 1904 artikuluaren arabera.
|
|
|
(e) Psikosoziologia: medikuntzaz besteko teknika da, helburu duena lanak
|
eragindako
atsekabea prebenitu eta zuzentzea, hori arrisku iturri izan daitekeen neurrian.
|
|
|
(f) Industria higienea: medikuntzaz besteko teknika multzoa biltzen du bere baitara, helburu izanik lan esparruan izan daitezkeen kutsatzaile fisiko, kimiko eta biologikoak aztertu eta murriztea, horiek guztiek aldaketak
|
eragin
ditzaketenean osasunean, aldi baterakoak nahiz iraunkorrak. Hori dela bide, lanbide gaixotasunak hartzen ditu oinarri.
|
|
|
Lan arriskuak, horiek sortzen dituzten agenteen edo inguruabarren izaerari nahiz jatorriari erreparatuz, modu honetara sailka daitezke: © Agente mekanikoek
|
eragindako
arriskuak: lan egiteko lekua (lan egiteko lekuen eraikuntza diseinu eta ezaugarriak):
|
|
|
G Agente fisikoek
|
eragindako
arriskuak: zarata; bibrazioak; erradiazioak; argiztapena; tenperatura.
|
|
|
G Agente kimikoek
|
eragindako
arriskuak.
|
|
|
Q Agente biologikoek
|
eragindako
arriskuak: bakteriak, protozooak, birusak, onddoak, zizare parasitoak.
|
|
|
G Lan zamak
|
eragindako
arriskuak: zama metala (ondorioak:
|
|
|
gorabeherak oreka psikologikoan eta sozialean: lanak
|
eragindako
atsekabea, estresa... horiek erator ditzaketela: insomnioa, nekea, digestio desorekak, desoreka kardiobaskularrak, sumingarritasuna, zefaleak, obesitatea, sexu desorekak, alkoholismoa, tabakismoa, drogomendekotasuna, indarkeria, suizidioa.
|
|
|
© Arrisku larri eta hur hurrekoen aurka borrokatzea: arrisku larri eta hur hurrekoak dira laster gerta daitezkeenak, horretarako arrazoiak izateagatik, bai eta langileen osasunari kalte handia
|
eragin
diezaioketenak ere.
|
|
|
ezinikusia, enpresan lanbide aurrerakuntza izateko lehia, mendekua edo errepresalia, jazartzailearen psikopata jarrera. Jazarpen morala
|
eragin
dezake enpresaburuak edo horren ordezkariek, bai eta lankideek ere. Esangura horretan kontuan hartu behar da 2019ko ekainaren 21ean onetsitako LANEren 190 Hitzarmenean, lan munduan indarkeria eta jazarpena ezabatzeari buruzkoan, ezarritakoa.
|
|
|
Lehia desleiala egon dadin, ez da beharrezkoa langilearentzat zuzeneko onurak izatea, ezta lehia
|
eragiten
duen lan jarduera hastea ere [ikusi 1987ko martxoaren 30eko (1987/ 2537 EDJ) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
Kontratua azkendu ondoren ez lehiatzeko egindako itunaren oinarria da saihestea bere langile izandakoak" lehia diferentziala"
|
eragitea
, langile ohi horrek ezagun dituelako enpresaren" barruko gorabeherak" eta merkataritzanahiz fabrikazio berezitasunak [1990eko urriaren 29ko (1990/ 9833 EDJ) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
Ondore horietarako" lanbide espezializazio" gisa ulertuko da enpresaren konturako prestakuntza, langilearen lanbide gaitasuna nabarmen hobetzen duena eta enpresarentzat kostu gehigarria
|
eragiten
duena [ikusi 2001eko ekainaren 26ko (3825/ 2000 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
© Lan ingurumen ezegokiak (langileei egokitu gabekoak) langileari
|
eragin
diezazkiokeen kalteen prebentzioaz arduratzen da:
|
|
|
(a) Arrisku biologikoek
|
eragindako
arriskuak.
|
|
|
(c) Langileengan patologiak
|
eragiten
dituzten lan inguruabarrak.
|
|
|
(d) Laneko atsekabeak
|
eragindako
estresa.
|
|
|
© Langileak beso bat galtzea
|
eragin
dezaketen baldintza materialak aztertzeaz arduratzen da:
|
|
|
(a) Lanak
|
eragindako
atsekabea prebenitu eta zuzentzea.
|
|
|
(c) Langilearengan patologiak
|
eragin
ditzaketen lan inguruabar guztiak aztertu, diagnostikatu, kalifikatu, prebenitu eta tratatzea.
|
|
|
(e) Azkentzea kirolariaren kontratu ez betetze larri batean oinarritzen denean, kirolariak ez du inolako kalte ordainik jasoko. Kirol klubak edo erakundeak eskubidea du, itun bidez ezarritako kalte ordaina jasotzeko, edo, itunik izan ezean,
|
eragindako
ekonomia galeren arabera, epaileak ezarritako kalte ordaina jasotzeko.
|
|
|
(g) Klubari egozteko moduko arrazoirik izan ez baina kirolariak atzera egin duenean, klubak eskubidea du, itundutako kalte ordaina jasotzeko, edo, itunik izan ezean, epaiketan ezarritako kalte ordaina jasotzeko. Azken kasu horretan, aintzat hartu behar dira kirol ordenaren inguruabarrak, kirol erakundeari
|
eragindako
galerak, kontratua hausteko arrazoiak eta epaileak egokitzat jotako osterantzeko osagaiak. Kontratua azkendu eta urtebeteko epean beste klub batek kontratatu duenean kirolaria, klub horrek erantzukizun subsidiarioa izango du, aipatu berri den kalte ordainaren gainean.
|
|
|
Kalte galera horien zenbatekoa, aurkakorik itundu ezean, epaiketan ezarriko da. Horretarako, inguruabar batzuk balioetsiko dira, hala nola, itunaren iraupena, artistak jasotako konpentsazio ekonomikoa eta, orokorrean, kontratuaren ez betetzeak
|
eragindako
lesioa. Dena dela, kalte galeren zenbatekoa murritz daiteke, ez betetzea partziala denean.
|
|
|
(c) Uste izango da enplegatzaileak langilea kaleratzearen alde egin duela eta ez atzera egitearen alde, lan harremanak bertan behera uzteko komunikazioan ez denean bete idatzizko forma, edo langilearen esku ez denean utzi kasuan kasuko kalte ordaina, komunikazioa egiteko unean. Hala ere, aurreabisurik ez emateak edo kalte ordaina kalkulatzean barkatzeko moduko okerra izateak ez dute
|
eragingo
uste izatea enplegatzaileak kaleratzearen alde egin duela, kalterik egin gabe enplegatzaileak izango duen betebeharrari aurreabisu aldiko alokairuak ordaintzeko edo kalte ordaina zenbateko zuzenean ordaintzeko.
|
|
|
Kontzeptu juridiko zehaztugabeak direnez, ziurtasunez zehazteko lan kontratuan egindako aldarazpenak noiz diren funtsezkoak eta noiz ez, kontuan hartu dira: aldarazpena zein inguruabarretan gertatzen den, aldarazpen horren norainokoa, bai eta kasuan kasuko aldarazpenak langileari
|
eragiten
dizkion kalteak ere.
|
|
|
Gainera, epai horrek kontuan hartu du bizitza pribatuan noraino sar daitekeen; izan ere, ulertu da enpresak balioetsi behar duela arrazoi legitimoak izatea, komunikazioak zaintzeko neurriak praktikan jartzea justifikatzen dituztenak. Esangura horretan, enpresak balioetsi behar du beraren xedea lor daitekeen hain inbaditzaileak ez diren bideak baliatuta, bai eta, hala denean, gauzatu nahi den zaintza neurria zein izan eta neurri horrek
|
eragin
ditzakeen ondorioen larritasuna. Ildo horretatik doa 2018ko otsailaren 8ko (1121/ 2015 db. errek. zk.) AGE.
|
|
|
Alabaina, kontrol hori intimitateari kalterik ez egiteko moduko baldintzetan gauzatu behar da. Printzipioz, badirudi kalte hori
|
eragiteko
arriskua handia dela, komunikazioa kontrolatzen delako, baina kontuan hartu behar da entzuten diren elkarrizketa bakarrak bezeroekin izandakoak direla. Gainera, langileak badaki enpresaburuak bere elkarrizketak entzun ditzakeela eta langileak badu aukera atseden guneetan beste telefono bat izateko, komunikazio pertsonaletan erabiltzeko (DESDENTADO BONETE y MUÑOZ RUIZ).
|