|
2010
|
|
|
Garai hartan, behin eta berriro gaixoaldien zartadak
|
eraginik
edo, Augustin bere etxeko txokoan kiribildu zen. Etxekoekprestatuzutenespazioa, Augustinek bere gauzetarako erabiltzeko:
|
|
|
Zaila egiten zait oso elkarte hauen zeregina ulertzea euren politikakeria bazter utzita. ETAren biktima batzuk hartu dituzte ikurtzat eta, biktima hauek
|
eragindako
minak bultzaturik, gorrotoa eta mendekua dute, ene ustetan, helburu. Herri salaketak izan lezakeen alde ona, hemen aipatutakoek eta beste batzuek hankaz gora bota dute, perbertso bihurtu dute guztiz.
|
|
|
Lo geunden Xabier eta biok ohe bakarraren gainean, bakoitza zati erdia edo hartuz (makur makur eginda, baina ondo). Ateko danbatekoak
|
eragindako
sustoa gainetik kendu ezinik eraman ninduten pasilo batzuetan barrena, gela hotz batera. Sartu baino lehen Joan Mariren ahotsa entzun nuen aldameneko gela batean.
|
|
|
23an inkomunikazioaren luzapena: gaizki zegoela pentsatu nuen arren, zutik egotearen beldurrak
|
eraginda
amore eman nuen eta papera sinatu.
|
|
|
B/ Inkomunikazioaren luzapenaren sinadura (beldurrak
|
eragindakoa
)
|
|
|
Nor izango da guardia zibil, espainiar polizia eta abarren tratu txar, umiliazio eta torturetatik libratuko gaituena epaileak ez badira? Nork eseraraziko ditu akusatuen aulkietan guri torturak eta tratu txarrak
|
eragin
zizkiguten guardia zibil haiek eta guztiari bizkar eman eta baimendu zuen Del Olmo epailea?. Jarrai al dezakegu, kontzientzia etikoaren izenean ari naiz, noski?
|
|
|
Ez dakit beste noizbait gertatu ote den holakorik Audiencia Nacional delakoan! Ba al dakizu, irakurle, nolako zirrara
|
eragin
zidan guardia zibilak artega ikusteak, fiskalak egiten zizkien zenbait itaunen aurrean. Inoiz ikusi al dute, galdetzen nion ene buruari egoera hartan?
|
|
|
Gero, zuzenketa eginez, kontrara jarri du: eztizü.bat
|
eragin
diola. Zortzigarren ahapaldia, beraz, galaiari dagokio, mutil gazteari.
|
|
|
Seme nagusia, Jose, Arratiako bertako Igorre herrian jaio zen, baina handik denbora laburrera Bermeora aldatu zirenez, garaitekoak (Miren, Julen, Lourdes eta Elisabete) kostaldeko herri horretan jaio ziren: . Gazterik joan zen Ma, ura ikazkin eta harez gero, Bermeon emango zuen bere bizialdia hargin eta udaleko enplegatu bezala? 45 Kartzela frankistetan osasuna galduta, bere lanbideak, hargintzak,
|
eragindako
gaixotasun batek jota, Bermeon bertan hil zen, 1947 urtean46.
|
|
|
Zeren dirudienez elkartasuna ez baita nahikoa, gaur egungo sozialismoetan ikasi ahal izan den moduan, gogorik pizteko lanaren alde, gizakia kultura metatzailean oso zekena baita, eta hori ezin da egun batetik bestera aldatu. Eta galdera inportantea da ea nola demontre egoera oparoetan (demografian ere
|
eragin
daiteke, zeren gehiegi bagara gaitzagoa baita oparotasun kondizioak lortzea), nola demontre egoera oparoetan, non historikoki gizakia eskuzabala bihurtzen den, eta baita alfertu ere egiten den, mantentzea lanaren kultura bat, eta ez erortzea horrela eta bai aurrera egitea. Hori da nik lantxo honetan (sei artikulurekin osatua) lagatzen dudan interrogante handia.
|
|
|
Garbi dago ezen nik ez dudala panazearik problema guztiak konpontzeko, problema konkretu baten inguruan egin ditut nire ikerketarik gehienak, problema ekonomikoaren inguruan, eta problema inportantea da zeren gaitzaren kausa orokorra privazioa baldin bada, gaitz ekonomikoaren kausa izan behar baita privazio ekonomikoa. Eta privazio ekonomikoak, nire teoriaren arabera, eta termino etikoak erabiliz, zekenkeria du
|
eragiten
(gerrara, konfliktora, iristeraino). Eta hor gaude vicio baten estudioan bete betean.
|
|
|
Behin baino gehiagotan aipatu zuen Patxik, globalizazioak eta teknologia berriek dakarten iraultza? eta honek nola
|
eragiten
duen transmisio prozesuan. –Euskara ahozko jarduna delarik, ezin bestekotzat jotzen da etorkizunari begira hortik abiatzea?
|
|
|
–Partitu ginen beraz guziak herritik/ Gure familietan penak utzirik/ Haur ttipi zonbaitekin andrea bakarrik/ Gizona penatua hor ez da dudarik? 20 Datu gutxi daukagu Matxinek 14ko gerran bizi izandakoak zehazteko. Hala ere, badirudi gerran emandako denborak
|
eragin
kaltegarria izan zuela Matxinen osasunean: –Oraino 56 urthe zituen [hil zenean], bainan gerla eginik buruen buru, horrek erran nahi baitu osagarria zafratua zuela? 21 Oro har, gerrako esperientzia, nahiko negatiboa izango zen Matxinentzat; izan ere, gerrari buruz idatzitako bertsoei bagagozkie (ikus 4 puntua), haren ikuspuntua zeharo kritikoa da.
|
|
|
Inpase egoeran gaude. Ataka horretatik ateratzeko, zerbitzuen alorra
|
eragin
nahi duen Lehen Hitzetik zerbitzua euskaraz eragite ekintza jarri du abian kontseiluak, euskalgintzak abiatutako bideari eutsi eta are indar handiagoa eman nahirik(?) Euskaldun kontzientziatuok euskaraz bizitzeko jarrera geure egin eta indartuz gero, bizkortu dezakegu eragile sozial eta politikoek euskararekiko jokabidea aktiboak izatea? (Erabili.com.:
|
|
|
Lehen txostenean Jone Miren Hernandez andereak. Baina gu ere gazteak izan ginen! Gazte euskalduna izatearen esanahia atzo eta gaur, gazteen hizkuntza erabileran
|
eragiten
duten faktoreen azterketa, txostena aurkeztu zigun.
|
|
|
2.2 Oso interesgarria izan zen baita ere,. Gazteen hizkuntzaerabileran
|
eragiten
duten faktoreen azterketa, gazteen ustezzein hizkuntza erabili hautu pertsonala da, txostena.
|
|
|
Asier Basurtoren iritziz?; hala ere, hautu horiegiterakoan, zenbait faktoren eragina izaten dute. Egin dituztenikerketen arabera, hiru faktore dira gazteengan
|
eragin
zuzenadutenak: a) lehen eta behin faktore indibidualak, hots, berak bizi duen bizitzako gunea, sentimenduak eta abar; b) faktore mikrosozialak edo norberaren inguru hurbilekoak (familia, koadrila, lagunak, eskola, lana, bikotea); c) faktore makrosozialak, guztiontzat berdintsuak (komunikabideak, testu-inguru politikoa?).
|
|
|
nork ez ditu maite?, eta beti
|
eragiten
deustebiotzean, urrin aldentzen entzutean, len sumaz beterik, ez nire bidezbaina ziurrago itsasora leiatzen.
|
|
|
libre disposición de su cuerpo): tumoretxoa, mamorroren baten ziztadak
|
eragindako
handitxoa. Aitarik ez!!
|
|
|
Baina hasieratik hil arte, giza zigotoa (izaki berria) amaren obulua eta aitaren esperma bat eginez sortu den momentu bertatik, aitaren ekintza seme eta amaren ekintza seme izango da berdin berdin. Amak egingo dituen guztiak egin eta gero, ez du izaki berrian bere andra/ ama
|
eragin
/ partadeitza gehituko, aitaren eragin/ partaidetzarekin konparatuz.
|
|
|
Hala ere zerbait esan beharra dagoela uste dut. Andrazkoen artean gizonezkook
|
eraginda
(alderdi batetik behintzat horrela dela aitortu behar dugu gizonezkook), feminista talde txiki baina bihurriak sortu dira, andrazko izatea pozik onartzen ez dutenak eta, batez ere, genero eskubideak aipatuz okerreko bideak aukeratzen eta gizartean ezartzen ari direnak. Gizonezkoen matxismoa bereganatuz feminismo matxista gaitzesgarria eratzen ari direnak.
|
|
|
La Encarnación deritzan monasterioan aurkitu zuen giroa eta Jainkoarekin harreman estuan, Hark barru barrutik
|
eraginda
, sortu zitzaion misio karismatiko eta apostolikoa kontatzen dira:
|
|
2011
|
|
|
delako isuna jartzen zioten jendeari, txostenetan abertzale edo ezkertiar bezala agertzen zirelako (Molina, 2005: 164). Salaketa, isun eta heriotza hauek guztiek beldur asko
|
eragin
zuten herritarren artean, eta funtsezkoak izan ziren erregimen berria sendotzerakoan. Zoritxarrez, Mola jeneralak, matxinada hasi osteko egunean, 1936ko uztailaren 19an, eman zituen aginduak egi bihurtu ziren:
|
|
|
Alde batean, errepublikaren alde eta matxinatutako militarren aurkakoak zeuden; bestean, tradizionalistak eta jauntxo eskuindarrak. Markinan eta Xemeinen, EAJ koak, Izquierda Republicanakoak eta Alderdi Sozialistakoak halabeharrak
|
eraginda
elkartu ziren; hain zuzen ere, gerra egoera hartan, matxinatuen aurka borrokatzeko, bi udaletako arazoak konpontzeko eta herriko bizitza modu egokian antolatzeko.
|
|
|
Gerra ostean, gatazka politikoa, ekonomikoa, erlijiosoa eta soziala nahastu egin ziren, eta horrek intentsuagoa bihurtu zuen gatazka. Beste berba batzuekin esanda, errepresioaren bidez, autoritate politikoa, erlijiosoa, ekonomikoa eta soziala, guztiak batera, berreskuratu nahi izan zituzten tradizionalistek, eta horrek maila, talde eta sektore desberdinen aurkako errepresioa
|
eragin
zuen.
|
|
|
Ez zituen borroka eta zalapartak gogoko; esaterako, euskara eta Euskaltzaindiaren inguruan sortu ziren eztabaida haietatik albora gelditu nahi zukeen. Lana, ikerketa, gehiago eta gehiago jakin nahia... horiek ziren haren izaeraren ezaugarri nabariak... hala ere lagun artean eta etxean iteresgarri eta kritikoa zen, haserretzen zenean barre
|
eragiten
zuena... Norbait argibide bila joaten zitzaionean, ez zen harritzekoa purrustadaka bezala hastea; baina hori lehen erreakzioa baizik ez zen, haren berezko izaera; gero beti lagunduko zion gogorik onenaz harengana jotzen zuenari.
|
|
|
Eztabaida eta auzi mauzietan sartzen denean, ustez behintzat, egiaren alde egitearren sartzen da; esaterako, Euskaltzaindiaren biltzar batzuk zirela eta dardar
|
eragiteko
idazkiak argitaratu zi tuen, baina beti egia aurkitu nahirik (ik. Euskera batuaren billa, in:
|
|
|
–Zaletasun ori Larreako ikastetxean sartu jatan, beste batzuei lez. Zek
|
eraginda
–Gauza askok:
|
|
|
Bere garaian ere hala izan behar zuela dirudi: pozezko zirrara
|
eragingo
zuela herriarengan eta batez ere euskararen langile eta artista ziren jende hautatuengan. Aita Linorengan ere piztu zen jakin min hori; horretaz ari da aipaturiko hitzaldi horretan.
|
|
|
Nik, laburtu beharrak
|
eraginda
, lau itzulpen aipatu gura ditut, salmoen erabilera herritarren artean zabaltzeko bide izan direlako:
|
|
|
Lenengoa XVIII. mendekoa, 1703koa hain zuzen. 1735ean tximista baten
|
eraginez
suntsitu ondoren, XVIII mendean berria jaso zen. Berriro ere tximista batek lurreratu zuen XX. mendean, eta Raimundo Alberdi Arkitektoak eraiki zuen
|
|
|
2004an Euskal PEN hirugarrenez sortu zenean (lehen aldia 1951ean izan zen) bi batzordetan hartu zuen parte hasiera hasieratik: bata da Idazle Kartzelaratuen Batzordea eta, bestea, Itzulpena eta Hizkuntza Eskubideen Batzordea, hain zuzen ere bi ardura horiek
|
eraginda
sortu zelako Euskal PEN zentrua: batetik, kazetariak kartzelaratzen ari ziren kazetari jarduteagatik, non eta Europar Batasunaren estatu demokratiko batean; bestetik, euskara hutsezko egunkari bakarra akabatu egin zuten gau bakar batean.
|
|
|
Egun batetik bestera bera egoan lekutik nonok erauzita, behearen ganean botata agertu zan 1978 urte haretan hasikeran. Handik hilabete garrenean, inok galdu
|
eragin
eutson betiko. Kurtze hori Larrazain (larresi, eko basoa) izeneko basoan egoan eta horregaitik Larrazaineko kurtzea (larresi, eko kurtzie) esaten ekion.
|
|
|
Hori, Bermeoko Udal eta Bizkaiko Foru Agiritegietan be horren ganeko argibideak badagoz egon. 1781eko irailaren 15ean korsarioak1ebilzan Bakio inguruan bertako txalupetakoeri burua
|
eragiten
. 1782ko aprilaren 2an eta 29an, barriz, korsario inglesak Gaztelugatxeko Doniane eleizeari eraso egin eutsoen23, eta haren alde eta ingleseri aurre egiteko Bermeoko alkateak 96 gizon bialdu ebazan bertara.
|
|
|
Eta komentu honetan, beste batzuen artean, fraide bat, gipuzkoarra, euskal hiztun fina eta euskaltzalea, kultura zabalekoa eta herrian urte asko zeramatzana. Honek min zuen bihotzean erdal haizearen
|
eraginez
euskara galzorian zelako eta dei egin zuen. Dei larria, premia gorrian zen batek egin ohi duen bezalakoa.
|
|
|
–Bertsolari gaiaz gabizela aitatu behar Francoren denbora. Orduan beldur izaten ginen egiak esateko; han egoten nintzan zelan moldatu bertsoa, jendeari ulertu
|
eragiteko
emon nahi neban mezua. Askotan egoten nintzan aita Migel Marigaz, hau karmeldarra da?
|
|
|
I, kasu honetan, informazioa biltzeko bidea izateaz gain, interbentzio modu bat da, ikergai den populazioa dituen arazoez ohartzeko, bere egoeraren azterketan sakontzeko eta, azken finean, mobilizatzeko. Zentzu honetan, gizarte ikerlariek euskal gatazkan parte hartu duten gizakiekin batera berreraiki behar dute gertatutakoa, eta, horrekin batera, ikerketak balio behar du gizarte kideak euren egoeraz eta dauzkaten arazoez jabetzeko (kontzientzia hartuz) eta errealitate horretan
|
eragiteko
.
|
|
|
Edozein modutan ere, ezagutzen hasteak berak esan nahi du, potentzialki behintzat, deskubritzen ditugun gauzak hobeagotu nahi ditugula. Beste berba batzuekin esanda, gure ingurune sozial eta fisikoari buruz zenbat eta gehiago jakin, hobeto prestatuta gaude beragan
|
eragiteko
.?
|
|
2012
|
|
|
Baina zuok, adoretsuenok be bai, alaiok, aldiorobizi eta jaurri dagizuenok, autortuak, edo aaltsuagoak be baigau sakratuan
|
eragin
eta sortzen dozuenean eta bakarrik agintzen, eta guztialdun erri asmaria gora jasoten dozuenean, gazteak goiko arbasoez oroiu arte.
|
|
|
Ardura horrek
|
eraginda
, aparteko interesez bultzatu nahi izan ditu argitaratu berri duen liburuaren inguruko gogoetak. Egin eginean ere, garrantzi handikotzat jo dituelako idazle, itzultzaile, eta irakasleentzat..
|
|
|
Harri eta zur geratu nintzen; izan ere, arimaren mugimendua handia izan zen, eta hitz hauek espirituaren barru barrutik esan zitzaizkidan, eta horrela beldurrak hartu ninduen, baita bestalde pozak ere, poza geratu baitzitzaidan, nire iritziz? gauza berriak
|
eragin
zuen beldurra kendu zitzaidanean (24 kap., 6).
|
|
|
Haren bizitzan, grazia mistikoen artean, oso garrantzitsuak izan ziran hainbat ikuskari; esaterako, Kristoren eskuak behin eta haren aurpegia beste behin ikustea; Hirutasun Santua, halako ikuskari baten, misterio hori teologoen azalpenetan agertzen dan baino askoz hobeto ulertzeko grazia egin eutsala Jaunak esango deusku. Batez be infernuaren ikuskaria, lehenengo unean
|
eragin
eutsan ikararekin batera, graziarik handienetarikoa izan zala be badino.
|
|
|
A. O. Izan dozu Santa Teresaren Autobiografia euskaratzean barneko zartada
|
eraginik
–
|
|
|
otoitzari ekin diezaionak, egintza okerrengatik ez dezala alde batera utz, berriro erremedioa aurkitzeko bidea baita, eta hura gabe askoz zailago gertatzen baita. Eta ez diezaiola deabruak
|
eragin
, niri bezala, apaltasunagatik alde batera uztera; sinets dezala ezin dutela huts egin haren hitzek, egiaz damutzen baldin bagara eta Hura ez iraintzeko erabakia hartzen baldin bada, lehengo adiskidetasunera itzultzen dela eta lehenago egin ohi zituen mesedeak egitera eta batzuetan handiagoak ere bai, damuak hala merezi izanez gero
|
|
|
–Foru Zuzenbidea? historia barruko hainbat jazoerak
|
eraginda
eskualde edo lurralde batzuetan indarrean iraun dauan eskubide zibila da; normalean familia, herentzia eta jabetasun erregimenari buruzkoa izaten da, eta gutxiagotan obligazioei eta kontratuei buruzkoa.
|
|
|
Ordura arte izandako bandoen arteko borrokei amaiera emon jaken. Lehen aldiz Bizkaiko alderdi guztiak bat egin eben eta idatziz jarri alkarren arteko bizitzarako gogoa eta askatasuna onartuz eskubide publiko eta pribatuen adierazgarri ziran legeak, eta bertako Jaunak bete
|
eragiteko
konpromisoa hartu eben.
|
|
|
Aizpuruaren esanetan, hainbat helburu ditu. Batez ere, ezkontidea babestea tronkalekotasunak
|
eragin
diezazkiokeen kalteetatik. Hala, adibidez, gerta daiteke alargunak bizileku duen etxea utzi behar izatea, tronkalekotasunaren izenean.
|
|
|
«Jabetzak zeukan izaeraren arabera, kolektiboa eta ez indibidualista?, ondasun batzuk familiari lotuta daude; familiarenak dira, eta familian jarraitu behar dute». Tronkalekotasun horrek oinordekotzari
|
eragiten
dio, testamentu bidezkoan eta testamenturik bakoan; baina baita eskualdaketetan ere. Tronkaleko senide batzuek ondasunok eskuratzeko eskubidea dute, tronkalekoak ez diren beste senide batzuen aurretik; ezkontidearen aurretik, esaterako.
|
|
|
Alta, prozesu horiek ez dira ausazkoak izan. Hizkuntza normalizazioaren kontra hartutako jardunak estatu gaiaren dimentsioa hartu izan du historikoki, eta horretarako azken hamarkadetan gure hizkuntza komunitateri
|
eragindako
kaltea besterik ez dugu ikusi behar.
|
|
|
Horrela, ezagutza unibertsalizatzeak ondorio positiboak
|
eragingo
ditu, besteak beste, euskaraz bizitzeko, hizkuntza hautua bermatzeko, administrazio publikoen eginkizunak betetzeko, euskara gutxiagotzen duten hizkuntza jarrerekin amaitzeko, etab.
|
|
|
Behingoan ikusiko dogu umea mutiko eta gazte eginda. Baina, jakina, gomutan geratzen diranak ez dira eguneroko gauza arruntak izaten gehienetan, barruan zauskada bizia
|
eragin
dabenak baino:
|
|
|
Denok dakigun bezala, Joxemiel Barandiaran Ataungo ikertzaile eta antropologo handiak hamahiru urte egin zituen Saran bizitzen, Hegoaldetik, frankismoaren hatzaparretatik ihesi etorria izaki. Saran zegoela, beste gauza askoren artean, hilerriko gurutzea ezagutu eta ikertu zuen, eta dirudienez, gurutzearen oinarrian zizelaturiko irudiak nolabaiteko ekarpena
|
eragin
zuen harengan. Zer ikusi zuen Sarako gurutzean?
|
|
|
Alpe barruetan gau argia da oindino eta odeiak, poza sendotuz, sakosta ibarra dau barnean estaltzen. ...tolatzen, naasiz.Baina ekaitz txoriak somatzen dau sasoia etamendi artean goian aizetan gelditu eta dei dagio egunari.Orain itzartzen da erritxua be barruko sakonean etabildur barik, goietara oitua, gailur artetik gora dau begiratzen.Azkuntza somatuz, inusturiak lez jausten dira taantzinako xirripak, lurruna dario lurrari urlasterren artean, durundia da inguruan, eta lantegi neurrezinakgau ta egun
|
eragiten
deutso, emoiak banatzen, besoari.
|
|
|
..., gugaz, sarritan, neurri ezaule, arnasdunen ezaule, berandutuz be bai eta begirakor Jainkoakuriei eta etxeei zorion garatua eta eurigozatsuak, lurra zabaltzeko, odei beteak, eta zuok, aize minok gero, zuok, udabarri samurrok, bialtzean lez, eta esku astitsuz atsekabetuak barriro poztutean, aroak barriztatzean, Sortzaileak, zaartuz doazengizakien biotz bareak gaztetu eta erason, eta barru sakonean
|
eragin
, eta edegi eta argitzean, Berari maite jakonez, eta orain barriz asten da bizia, loran da lilura, bein lez, eta agiriago dator espiritua, eta barriro ditu egoak arrotzen adore alaiak.
|
|
|
An artzen nabe. Oi uriaren abotsa, amarena! Oi aspaldi dakidana ikutzen deustazu,
|
eragiten
! Baina eurak dira oindino!, oindino loran eguzkia eta jai argia, oi maiteenok!, eta ia argiago leen baino begietan.Bai!, antzinakoa ber bera!, irautia. Asko da, baina ez daumaitekor eta ospetsua danak azurrezko zintzotasuna galtzen.Baina altxorra, alemaniarra, bake sakratuarenarkupean dana, gazteentzat eta zaarrentzat da gordea.Zoro dot berba egiten.
|
|
|
Errepublikarren gehiegikerien biktimek Francoren gobernuaren babesa eta ordaintza morala jaso zuten. Errepublikarrek euren senideei
|
eragindako
mina ezagutzeko aukera izan zuten (egia jakiteko eskubidea), jasan zituzten kalteak ikertu eta epaitu ziren (justizia eskubidea), eta kalte ordainak jaso zituzten, eta duintasuna eta babesa eman zitzaien (konponketa eskubidea). Frankistek errepublikarrek baino errepresio bortitzagoa burutu zuten abertzale, ezkertiar eta errepublikazaleen aurka, baina jazarraldien biktimei egia jakiteko eskubidea, justizia eskubidea eta konponketa eskubideak ukatu zitzaizkien.
|
|
|
Alberto Onaindiak dioen bezala,. Markina será de las villas que más bombardeos aéreos ha sufrido durante toda la campaña de la guerra?. Bonbardaketa hauek guztiek kalte ekonomiko, material eta ekologiko ugari
|
eragin
, eta, garrantzitsuagoa dena, pertsona asko hil zituzten. Horrez gain, hamaika izan ziren txikituta edo kaltetuta gelditu ziren etxeak, batez ere Markinako alde zaharrean.
|
|
|
Esperanza fabrikak Zamudiora joan behar izan zuen 1936ko azaroan, eta bertan egon zen hiru urtez. Horrek
|
eragin
zuzena izan zuen herriko okupazio tasan, udalaren diru sarreretan eta, oro har, herritarren ekonomian. Bestalde, latoneriek arazoak izan zituzten aurrera egiteko, galdategietarako burdina eta beste lehengai batzuk falta zirelako, lan eskaerak murriztu zirelako edota jabeak eta langileak kartzelan, frontean borrokatzen edo langileen batailoietan zeudelako.
|
|
|
Bainuetxea soldaduen kuartel izan zen 1936tik 1940ra (1937ko apirilera arte errepublikarrena eta 1940ra arte frankistena), eta 1940tik 1943ra, Bigarren Mundu Gerran Frantziatik ihes eginda etortzen ziren zibilen kontzentrazio eremu bihurtu zuten frankistek. Horrek galera ekonomiko handiak
|
eragin
zizkion bainuetxearen jabeari, Manuel Alonso Agirresarasuari, baina baita hainbat markinarri eta xemeindarri ere. Izan ere, bainuetxeak urtero zabaltzen zituen ateak ekainaren 15etik irailaren 30era, eta inguruko jende askori ematen zien lana.
|
|
|
Gerrak
|
eragin
zituen galerarik garrantzitsuenak, hala ere, gizakien heriotzak izan ziren. Fronteetan hil ziren markinar eta xemeindarrak (berrogeita hamaika bat, gutxi gorabehera), frankistek zein errepublikazaleek fusilatu zituztenak (hamahiru markinar eta xemeindar), espetxeetan eta kontzentrazio esparruetan hil zirenak (lau pertsona guztira) eta bonbardaketetan hil ziren zibilak batuta (hamasei markinar eta xemeindar), laurogeita lau markinar eta xemeindar inguru hil ziren Gerra Zibilean.
|
|
|
Bonbardaketengandik babesteko, jendeak babeslekuetan edo kobazuloetan pasatzen zuen eguna. Gerraondoan, auzotar batzuk elkar salatzen hasi ziren, gerrarekin edo politikarekin zerikusirik ez zuten haserreek
|
eraginda
. Salatutakoa abertzalea edo ezkertiarra bazen, Zabalako komandantziara deitzen zioten berehala, eta, hainbat kasutan, isuna jartzen zioten edota kartzelara sartzen.
|
|
|
Agintari berriek erregimen berriaren aldekoen eta aurkakoen artean desberdintzen zituzten herritarrak; norbait zirenen eta ezer ez zirenen arteko bereizketa egiten zuten, eta horrek bizitzaren zentzuaren aldaketa
|
eragin
zuen askorengan. Gerrako umeek gomutan izan dituzte beti gerrako zein gerraondoko gertaera lazgarriak, eta askotan izan dituzte horiei loturiko amets gaiztoak.
|
|
|
Egia izango da, bitartean sufridutea egokitu jaku, eta holako amaierea eukiko ez dauen eredu barria nahi badogu gertatutakoaz kontzientzia hartu, hausnarketa sakonak egin eta ia ia hutsetik hasi beharra daukagu. Hurreko bati entzun neutsan esaldi batek
|
eragin
eustan hausnarketea: –danok aberatsak garela pentsauta bizi izan gara aurreko urteetan eta begitu zelan amaitu dogun?.
|
|
|
Herriko eskolan egin zituen lehen ikasketak, haien osagarri, Gernikako Agustindarren ikastetxean beste bi urte ikasten eman bazituen ere. 18 bat urte zituela, bizibeharrak
|
eraginda
atzerrira, Filipinetara, joan zen eta hortik atera kontuak zer aukera izango zuen formazio literario ona lortzeko. Baina gehiago egiten omen du egiaz nahi duenak ahal duenak baino.
|
|
|
Baina gehiago egiten omen du egiaz nahi duenak ahal duenak baino. Bihotzondoa hartzeko prest duenari edozerk
|
eragin
diezaioke. Non eta Filipinetan euskaltzaletu zen eta han hasi zen olerkiak idazten; lehenbizi bere gogoko poeten lanak itzultzen eta gero bere bereak sortzen.
|
|
|
Ez jakon au atsegin izan Periko Telleria osabeari (amaren lengusuari), eta norbere izketa izten dauanak norbere ama izten dauala bota ei eutson. Eztenkada onek
|
eraginda
aurki, eta Filipinas en bere inguruan egoan euskal zaletasunak eraginda be bai bearbada, emen asi nintzan lenengoz euskeraz idazten. Aldi onetako olerkiak, itzulpenak 22 ta beste 20 neureak bildumatu nebazan liburu antzera ezarririk Biotzeko Lorak izena ta emen diraue oraindik neugaz neure lenengo zirriborruak?.
|
|
|
Ez jakon au atsegin izan Periko Telleria osabeari (amaren lengusuari), eta norbere izketa izten dauanak norbere ama izten dauala bota ei eutson. Eztenkada onek eraginda aurki, eta Filipinas en bere inguruan egoan euskal zaletasunak
|
eraginda
be bai bearbada, emen asi nintzan lenengoz euskeraz idazten. Aldi onetako olerkiak, itzulpenak 22 ta beste 20 neureak bildumatu nebazan liburu antzera ezarririk Biotzeko Lorak izena ta emen diraue oraindik neugaz neure lenengo zirriborruak?.
|
|
|
Bizibeharrak
|
eraginda
, 1929an 18 urte betetzeko, urrutira joan beharra izan zuen Muniategi gazteak. Filipinetako Ilo Ilo ra, amaren lehengusuak bizi ziren lurraldera.
|
|
|
Hondar bustian kalatxoriek idatzitako hitzak jarraitu ditut. Hegoei
|
eragin
eta zuzen dator bat nire aldera, atzera, lasun sabelalde puztua hustutzera. Alga hilen artean nahastu da.
|
|
|
Esperientziak erakusten dauanez,, fedea indartzen da, besteei emonaz?, dino Benedikto XVI.ak. . Maitasunaz
|
eragindako
sinismenak?, persona osoa, burua eta bihotza, goitik behera aldatzen ditu. Beste estilo bateko pertsona bihurtzen da.
|
|
|
Kontuan izanik hizkuntzaz kanpoko hainbat faktorek (historikoak, politikoak, lurraldearekin lotutakoak, demografikoak, ekonomikoak, soziokulturalak, soziolinguistikoak eta jarrera kolektiboei dagozkienak) hizkuntza askoren desagerpena, bazterketa eta degradazioa
|
eragiten
duten arazoak sortzen dituztela, eta, hortaz, beharrezkoa dela hizkuntza eskubideak ikuspegi global batetik planteatzea, kasu bakoitzean konponbide berezi eta egokiak aplikatu ahal izateko;
|
|
|
Hareek, baia, bederatzi hilabetean itxaroten egon dira askatuak izan artean. Batzuk ordurik ostenduta bizi izan dira, bitarte guzti honetan ziurtasunik ezak
|
eragindako
larritasuna bizi izan dabela, baia behin be itxaropena galdu barik. Gure tropak herrian sartu ziranean, ogi zuria honeri eta hareri emoten sartu ziran.
|
|
|
Arerioak arin aringa egin eban Iatamendiko lubagietan gordeteko. Bakiok ez eban ikusi gorri separatistak
|
eragindako
bildur ikara ankerrik. Bilboko bide nagusiagaz bat egiten dauan herriko bidearen alboetan txaletak ikusi leitekez han hor hemenka.
|
|
2013
|
|
|
–Jauna, Zu goretsi nahian dabil gizona. Zeuk
|
eragiten
diozu horretara, Zeuretzat egin baigaituzu
|
|
|
Desitxuratuaren desitxuratuaz animalia batzuek, adibidez, katuek izaki erdi munstro, erdi lehoi dirudite. Antzaldaketaren magiaren
|
eraginez
, Boteroren koadroak zintzilik dauden paretek durundatu egiten dute, zorua flotatzen dagoela dirudi eta sabaia gangarantz edo kupularantz doala. Koadro barrualdeetan gertatzen dena kanpoaldean ere gertatzen da edo, bestela esanda, Boteroren pinturek kokatuta dauden ingurua ere aldatzeko gaitasuna daukate.
|
|
|
Bi mila eta hamabiko uztaileanmaskorren egonarritik arnaskaeta esku lokartua lurmentzeanjakinik zergatik beluritzen den listuazergatik ez den gozotzen odola.Hirurak laurden gutxitan iritsiko dakable batean hozkatuko zenukeen zintzur sagarra, begi horiek doratu egiten direnak uretan, zakilaren dardara itsasbelarraren txortena lakoa.Zure poza olio tantaren toteltasuna katiluan.Orduek atzera
|
eragiten
diote mihiari, destainka hartzen zure ahaleginak.Ahalegina eskatzen du lasaitasunak: izatea eta egotea ez da borondate kontu hutsa.
|
|
|
Barnealdera begiratu eta bere bizitza idatziz kontatu beharra gertatu zitzaion, bada, esperientzia erlijioso sakonaren txingar gainean, ariman gainez egin beharrez sumatzen zituen grazia mistikoen
|
eraginez
. Hau urte inguruan izan zen, bera 45 urtetik 50era bitartean zenean.
|
|
|
Gizartean azken urte hauetan izan diren aldakuntza sakonek
|
eragin
zuzena ekarri diote euskal hiztegigintzari. Une honetan Internet bidezko eskaintzak ari dira nagusitzen, paperezko hiztegiek hainbatean etorkizun ilunagoa izanik.
|
|
|
abian jarri zuen erronka deia. Hiztegi xumea zena ekinaren ekinez eta denboraren
|
eraginez
zuhaitz eder bihurtuko zen. Hiztegi hori, bestalde, euskalkien arteko zubiak egiteko bide ere izan zen, oinarri oinarriko zenbait kontzeptu euskalki ezberdinetako hitzak elkarren ondoan zirela agertzen ziren eta:
|
|
|
Beharrizan horrek
|
eraginda
, buru eta bihotz ekin genion lanari. Sei lankideren etsi gabeko ekintzaren emaitza duzu liburu hau.
|
|
|
Existentzialistek ez dute aintzat hartu filosofiaren historian estudiatzen den hori, hau da, definizioak esentziaren berri ematen duela, eta hortik haien nahastea eta hanka sartzea antiesentzialista definitzen dutelarik euren burua. Eta hori da filosofiako karrera gaizki estudiatu dutelako, filosofia dialektikoen
|
eraginez
segurutikan, nik ez dut beste arrazoirik ikasten hor.
|
|
|
Eta zer esanik ez Lapurdiko inauteriaren berpizte handiaz. Nire aldetik, esan beharra daukat, Betti Beteluren fandangoa entzuten edota ikusten dudan aldiro, zirrara zoragarria sumatzen dudala bihotzean, Beteluk piztutako suak
|
eragiten
didan zirrara xarmangarri eta alaia. Agur eta ohore Lapurdiko dantza maisu handiari!
|
|
|
Etorkizunean eman zitzaien erabileraren arabera, dorreetan egindako aldaketen
|
eraginez
dorreok jauregien ezaugarriak hartu zituzten (bai nekazaritza estiloko jauregiak edo bai bien arteko nahastea).
|
|
|
Hedabide publikoek aurrekontu potoloak dituzte (EITB k, adibidez, Eusko Jaurlaritzako Kulturako aurrekontuaren% 55% 60 eramaten du), profesional onak eta ondo prestatua daude datozen beharrizan teknologikoei erantzuteko. Krisi ekonomikoak
|
eraginda
pribatizazioaren mamua azaleratu eta euren aurrekontuak murriztu badira ere, egitasmo sendoak izaten jarraitzen dute. Gainera, etorkizunean ere erakundeen babesa izaten jarraituko dutela pentsa daiteke.
|
|
|
Bukatzeko, gogoangarria da enpresa hauetan oso enplegu ezegonkorrak sortzen direla: . Lan ordutegi luzeek, lan egutegi estuak, dedikazio handiak, taldeen egitura txikiek eta soldata baxuek jendearen mugikortasuna
|
eragiten
dute euskarazko hedabide pribatuetan. Horrek zaildu egiten du langileria finkatzea eta, ondorioz, jendeak zailtasun handiagoak ditu lanean ari den proiektu horretan konpromisoak hartzeko, ez baitu bere burua luzaroan hedabide horietan ikusten.
|
|
|
Horrek zaildu egiten du langileria finkatzea eta, ondorioz, jendeak zailtasun handiagoak ditu lanean ari den proiektu horretan konpromisoak hartzeko, ez baitu bere burua luzaroan hedabide horietan ikusten. Jendearen finkotasunik ezak produktuaren kalitatean du
|
eragin
zuzena, zeren euskarazko hedabide pribatuetan trebatutako kazetariek alde egiteko arriskua handiagoa baita? (Aiestaran, 2009: 95).
|
|
|
2.1.2 Zenbait terminok, alor batean sinonimoak izan arren beste alorren batean, euskalkien edota erabileraren
|
eraginez
, adiera berriren bat hartu dute: aditu/ ulertu; dolutu (damutu/ garbaitu) edota dolutu (atsekabetu, nahigabetu)?
|
|
2014
|
|
|
Behin Bizkaiko txepeldunari txapela jartzeko izendatu ninduten eta BEC-eko agertokira igo eta jendezko itsaso bat bezala ikusi nuen aurrealdea. Hark nahitaez
|
eragin
behar. Dena dela, sarri entzuna dugu tentsio puntu horrek eramaten dituela, hain zuzen ere, bertsolariak dutenik onena ematera.
|
|
|
Jakina! Uztapide, Lazkao Txiki eta haien garaian bertsolari izatea gutxi batzuek zuten dohaina, karisma zen eta herriak berak eta beren kontzientziak
|
eragiten
zien herriaren zerbitzuan jardutera. Gaur egun aldatua dago pentsaera hori.
|
|
|
Pertsianak utzitako tartetik sartzen ziren errainuok, eta euren bidez gai nintzen ibaiko uraren mugimendua ikusteko, ohean etzanda egon arren. Mugimendu arinak ziren, keinuka dabiltzan argi txikiek
|
eragindakoak
bezalakoak. Egun eguzkitsua zetorrela ohartarazten zidaten.
|
|
|
Oihartzun hori agerian geratutako ¡ baiaren harkaitzek
|
eragiten
dute, itsas hondoa izateari uzten diotenetik.
|
|
|
Hango euskal giro jatorrak zauskada
|
eragin
eutsan, baina ulertze aldetik, hasieran, izan zituan hainbat arazo, berak umore finez kontatzen dituanez. Esaterako, aitorlekuan, ahopean berba egiten ebelako, ez ebala ezer ulertzen dino; hareek hori jakin balebe, ilara handiak etorriko itxakiozala?
|
|
|
Sortzailea eta pertsonaia alkarren osagarri izatekoak dirala dirudi. Subkontzienteak
|
eraginda
egingo eban halakoa, ala berariaz eta nahita egingo eban. Halakoa edo holakoa, Kili kilik maisu-lan handia egin eban Euskal Herriko ume eta gaztetxoen artean.
|
|
|
Hedabide publikoek aurrekontu potoloak dituzte (EITB k, adibidez, Eusko Jaurlaritzako Kulturako aurrekontuaren% 55% 60 eramaten du), profesional onak eta ondo prestatua daude datozen beharrizan teknologikoei erantzuteko. Krisi ekonomikoak
|
eraginda
pribatizazioaren mamua azaleratu eta euren aurrekontuak murriztu badira ere, egitasmo sendoak izaten jarraitzen dute. Gainera, etorkizunean ere erakundeen babesa izaten jarraituko dutela pentsa daiteke.
|
|
|
Bukatzeko, gogoangarria da enpresa hauetan oso enplegu ezegonkorrak sortzen direla: . Lan ordutegi luzeek, lan egutegi estuak, dedikazio handiak, taldeen egitura txikiek eta soldata baxuek jendearen mugikortasuna
|
eragiten
dute euskarazko hedabide pribatuetan. Horrek zaildu egiten du langileria finkatzea eta, ondorioz, jendeak zailtasun handiagoak ditu lanean ari den proiektu horretan konpromisoak hartzeko, ez baitu bere burua luzaroan hedabide horietan ikusten.
|
|
|
Horrek zaildu egiten du langileria finkatzea eta, ondorioz, jendeak zailtasun handiagoak ditu lanean ari den proiektu horretan konpromisoak hartzeko, ez baitu bere burua luzaroan hedabide horietan ikusten. Jendearen finkotasunik ezak produktuaren kalitatean du
|
eragin
zuzena, zeren euskaraz ko hedabide pribatuetan trebatutako kazetariek alde egiteko arriskua handiagoa baita? (Aiestaran, 2009: 95).
|
|
|
Bertsotan ikasten dabiltzan ume eta gazteei (20.000 Euskal Herria osoan), egiten diren bertso saioei (urtean 1.500 bat), lortu den erakundetze mailari (Bertsozale Elkartea, Mintzola eta Lanku), dituzten azpiegiturei (Xenpelar dokumentazio zentroa, irrati eta telebista saioak?) eta hauetan lan egiten duten liberatuei erreparatzen badiegu (69 langile), maila onean dagoen adierazpidea dela esan daiteke (Susaeta,). Eta horretan
|
eragin
itze
|
|
|
Gogoan dut igande arratsalde batzuetan, elizako funtzio ostean, nola egiten zuen gure amak paseotxoa etxeko norbait lagun zuela soro inguruetatik. Horrek, igande arratsaldeko baretasunean, itxaropena pizten zion eta amets
|
eragiten
.
|
|
|
1914ko urrian gaude, eta I. Mundu Gerra hasita dago. Horrek
|
eragin
zuzena du Argentinako euskaldunengan, batez ere, Euskal Herriko iparraldetik Ameriketara joandakoengan, euren senide asko gerrara deiturik izan ziren-eta. Baina, Euskal Echeako euskal izpirituan? ¡ Ahora no hay más Pirineos!?
|
|
|
Argentinan argitaratutako liburuei bagagozkie, bost obra aipa ditzakegu, nahiz eta euretariko batek, antza, ez zuen argia ikusteko zoririk izan. Obrarik gehienak, orduko testugintza urriak eta urruntasunak
|
eraginda
–Euskal Echeako eskolei begira burutu zituen dimoztarrak, bertako ikasleek, euskara eskoletan, testu modura erabili ahal izan zitzaten.
|