|
2000
|
|
|
Nik bertsolari gazteengan ikusten ditut molde edo neurri berri batzuk eta arreta pizten didate. Horrela beharbada ikastera iritsi ez, baina beti jantzi egiten du
|
pertsona
.
|
|
|
Ezagutzen dudan adibide bat, pediatra batena da. Euskalkia erabiltzen den leku batera, lehen eta behin euskaraz dakien
|
pertsona
bat bidaltzen ahalegindu zaitez, eta kontuan izan ezazu euskalkia ezagutzen duen edo ez. Komunikabideetan ere berdin, askoz garrantzitsuagoa da euskalkia irrati baten erabiltzea prentsa idatzian erabiltzea baino.
|
|
|
GIZARTE mugimendu ugarik aurkeztu berri du intsumisioa eta desobedientziaren bidea «Espainia eta Frantziari lotzen gaituzten kateak apurtzeko». A plataforma, Jarrai, EHE, Abokatu Euskaldunen Elkartea, Ikasle Abertzaleak, ESAIT... eta modu eta aktore desberdinen aurrean intsumisio jarrerak erakutsi dituzten hainbat
|
pertsona
agertu ziren prentsaurrekoan Donostian. Modu bateratu eta koordinatuan, euskal burujabetzaren bidean desobedientzia eta intsumisioari bultzada berezia emateko asmoa agertu zuten guztiek.
|
|
|
(...) Baita, lizunki laztantzen du andrearen eta mandemearen alua. Hau dela eta, edozein
|
pertsona
ikasik gogor egin behar die nafarrei».
|
|
|
Hori gero etorri zait. Haiek
|
pertsona
sentiarazten ninduten, eta hori eskertuko diet. Gero ez, geroztikan talde gehientsuenetan arraroa sentitu izan naiz, arraroa batez ere ez baduzu ahaleginik egiten arrarotasuna disimulatzen, eta nik ez dut ahaleginik egin. Orain dela urte mordo bat, adibidez, Galeusca batera joan nintzen Kataluniara idazle mordo batekin batera, eta Bartzelonan nire lankideen emazteentzat opariak erosi nituen.
|
|
|
Gutxi gara eta gainera gure zaletasuna guztiz zaharkitua da, aurreko mendeko zaletasun baten atzetik gabiltza, baina jendearen bizitzan lehen, sortu arte, literaturak zeukan gaur ez duen garrantzia. Orduan,
|
pertsona
batek bere bizitzaren atal bat kontatzerakoan erreferentzia bat behar bazuen, ba liburua izango zen, antzerki obra bat agian. Orain jendeak kontatu nahi duenean gertatu zaion zerbait ez du libururik aipatuko ez bada sektakoa, aipatuko dituzte filmak.
|
|
|
Behin baino ez naiz buruz buru berarekin egon. Setien hurbilean irabazi egiten duen
|
pertsona
da. Euskal Herrian erreferenteak behar ditugu eta Setien erreferente erlijioso eta etikoa da.
|
|
|
Nahiz eta Euskal Herrian ez den El Ejidoren gisako arazorik gertatu, eta etorkinak bertakotuagoak dauden, hemen ere egokitze, integratze eta harrera arazo larriak daude oraindik. SOS Arrazakeria, zenbait Gobernuz Kanpoko Erakunde (GKE), Gurutze Gorria, udaletako gizarte zerbitzu batzuk... dira
|
pertsona
hauen integratzearekin konprometituen daudenak. Euren lan desinteresatua da eskertu litzatekeena.
|
|
|
nekazari elkarteek zuzenean ahalbidetuko lukeen eredu integrala, hartara langileen kontratazioa legearen barruan egingo litzateke eta. Era horretan, Nafarroara heltzen diren
|
pertsona
hauei segurantza laborala emango zaie, eta lur-sailaren jabeari arlo juridikoan lasaitasuna eta ziurtasuna ekarriko dio egoera berriak
|
|
|
Ezker abertzalearen aparato politikoek, kirtena kontrolatzen dutenek, erabaki behar dute Lizarra Garaziko erresoluzio eskemari bene benetan heldu nahi dioten, horrek esan gura duen guztiarekin. «Eman hitza herriari» Lizarrakoaren muina, bere esanahi sakonenarekin heldu behar zaio, eta hori erabat kontrajarria dago Arabako herritarrek bide politikotik horrenbeste kargu instituzionaletarako aukeratu duten
|
pertsona
heriotzez baztertzearekin.
|
|
|
Eta zurrunbilo honen erdian aldiz, gu, emakumeok, pobrezia eta mixeri gorrian (3
|
pertsona
langabetuetatik 2 emakumeak dira), lan merkatuaren aukerak zabaldu direlaren inguruko hausnarketak geroz eta gehiagotan entzun behar ditugularik, eta horietan bizi ditugun oztopoak, diskriminazioak, sesgoak, mailaketak... alde batera utziz eta horiek gainditzeko bidean baleude bezala tratatuz, geroz eta gehiago emakumeon pobrezia hazkorra ahantzaraziz eta merkatu beltza emakume eta gazteengan sos...
|
|
|
Halaxe, jendea euskara ikastera animatu dadin, bigarren urtez segidan, Bizkaia eta Gipuzkoako udal euskaltegiek (r) udal euskaltegiaren txokoa» zabaldu dute Joseina Etxeberriaren arratsaldeko saioan, urtarrila eta otsaila bitartean, hain zuzen. Bertara, udal euskaltegiekin nolabaiteko lotura duten edo izan duten
|
pertsona
ezagunak gonbidatzen dira astero, euskararen, euskaltegiaren eta bere lanaren inguruko solasaldi gozo bat izatera. Esaterako, Lasarteko udal euskaltegian aritu Martin Berasategi sukaldariak, plateren osagarriak hartu zituen hizpide euskararekin alderatzeko.
|
|
|
" Isiltasun eta ausentziaren duintasunaren ondoren, hitzaren arrunkeria". Gure botoa jaso eta segidan alde egiten dute bat, bi, lau urterako beren eserlekuetara, momentuan momentuko erabakiak hartu eta indarrean jartzera, behin baino gehiagotan partidu bati botoa eman dion
|
pertsona
hori ezin harrituago uzteko bada ere. Izan ere, hauteskunde kanpainetan politikariek esan ohi dituzten gauzak maila jakin batean kokatu beharrekoak baitira ia beti:
|
|
|
Horregatik iruditzen zait abstentzioa ez dela bide motzena zerbait lortzeko. Uste dut oraingoan ia 900.000
|
pertsona
izan direla hemen botoa ematera joan ez direnak eta uste dut, baita ere, kopuru hori handitzen joan daitekeela, baina ez EH k joera hori aholkatu duelako edota hurrengo batean ere aholka dezakeelako, baizik eta jendea aspertzen eta nazkatzen hasia dagoelako aspalditik edozein partidutaz (eta EH beste partidu bat gehiago da). Hemen konbentzitu egin behar da, hemen partiduek konbentzitu egin behar dute... politika eginez, hau da, soluzio zehatzak lortuz jendearen onurarako.
|
|
|
Igande goizetan, eztabaida bat uhineratzen da gizarte gaien inguruan, kutsu politikoa duten kontuak saihestuz. " La montaña Magica" Iratxe Fresnedak zuzendua, badu GKEei eskainitako zati bat,
|
pertsona
eta talde baztertuei ahotsa emateko
|
|
|
Taula berri honek kontu atxikipenak eta
|
pertsona
bakoitzaren errentaren azken emaitzak egokitzea du helburu. Hau da, taula berrian zehazten diren 41 sailek zergapekoen sarrerak eta atxikipenak ahalik eta era zehatzenean aurkeztea du helburu, aitorpenaren garaian ordaindu nahiz jaso beharreko kopuruak ahalik eta txikienak izan daitezen.
|
|
|
Stanford-eko Unibertsitatean ikerketa burutu duten pediatrentzat, telebista denbora batez itzaltzeak ez du bakarrik umeek energia gehiago erre dezaten laguntzen, pantailaren aurrean eserita daudela umeak litxarreriak jan ditzatela eragozten du gainera. Thomas Robinsonek, ikerketaren egileetako batek, dio ikerketa ugarik frogatzen duela telebistaren aurrean jateak normalean jango litzatekeena baino gehiago jatera bultzatzen duela
|
pertsona
.
|
|
|
Vicente Urrabieta Ortiz bere aita Euskal Herritik (inork ere ez daki zehazki nondik, menturaz nafarra?) Madrila joana zen bizimolde hobe baten bila. Antza, oso
|
pertsona
ona izanik ere, talentu gutxi zuen marrazkilari modura. Ama berriz, Iparraldekoa zuen.
|
|
|
Osasun zentruko UGTko bozeramale Jose Viñalsen esanetan, bertara langile gehiago ekartzea" atzeraezina da". Gutxienez medikuntza orokorreko bi mediku, pediatra bat, bi ATS eta administrazioan jardungo duen
|
pertsona
baten premia dute.
|
|
|
Hirurogei bertsolari direla esan dugu, baina bakoitzeko hiru
|
pertsona
daude antolaketan zelan edo halan, ehun eta larogeiko kopurua da hori; beraz, elkarte osoa dago martxan.
|
|
|
" Tabakoa txarra da osasunerako" ipuinaren kasuan, adibidez, istorioak kontatzen eman nitzakeen urteak eta urteak. Interrelazioak landu nahi nituen, zer eragin izan dezakeen gertakizun batek ondoan dagoen
|
pertsona
batengan. Azkenean, hasierara bueltatzea izan zen aukeratutako bukaera.
|
|
|
Elkarte hori guztiz jabeturik dago ekimen hau gauzatuz gero, itsas sektoreko euskal industriaren lehiakortasunak gora egingo lukeela. Industria horrek 200.000 milioi pezeta inguru (8.000 milioi libera) fakturatu zuen 1999an, eta 15.000
|
pertsona
ingururi ematen dio lana.
|
|
|
Beti esan izan da aktoreak
|
pertsona
lotsatiak izaten direla eta oholtzara igo behar dutela lotsa gainditzeko. Topikoa ala egia da hori?
|
|
|
Orain arte transmisiorako bide bakarra elkarrekin fisikoki lan egitea izan da eta noski, egoera hau oso gutxitan izaten da posible. Beraz, erakunde gehienetan dagoen jakinduria eta esperientzia pertsonetan esklusiboki metatuta dago eta
|
pertsona
horiek desagertzen edo joaten direnean, erakundeek batzuetan hutsetik hasi behar izaten dute prozesuak eraikitzen.
|
|
|
Gainera, erakunde bereko diren baina leku desberdinetan lan egiten duten bi pertsonak lanean elkarrekin aritzeko aukera izango dute eta honela, esperientziak trukatzerik izango dute. Beraz,
|
pertsona
hauetako batek erakundea uztean edo desagertzean, beste kide bat bere esperientziaren zati batez jabetzeko posibilitate gehiago egongo da.
|
|
|
" Guk ez dugu zalantzarik, Batallon Vasco Español izan zen gure semea desagertarazi zuen taldea eta horretarako baliatu zuen Escaleras zator edo zelatari hura. Datu ugari ditugu hala izan zela sinesteko, Jose Miguel
|
pertsona
erreferentziala zen, interrogatorio zenbaitetan poliziak Naparrari buruz jakin beharrekoa bazekiela jakinarazi zien zenbait atxiloturi, Efe agentziaren muntaia poliziala (orduko Efeko norbaitek onartu zigun bezala)...". Bere garaian, ETAtik ere, erakunde honek' Naparra' ren desagerpenean ez zuela zerikusirik jakinarazi izan zaie behin baino gehiagotan familiako kideei.
|
|
|
Medikuak zure aurretik ibiltzeko baino, zure parean edo atzetik ibiltzeko daude. Arbola bezalakoa da
|
pertsona
, ez bazara jaiotzen hartako, hura duzu gogortu, lagundu bai, baina zaildu ez.
|
|
|
Zenbait ikerketa egin dute Zestoako Udaleko ekonomistek eta beraiek esaten dutenez Loiola ere hor dago eta bertara urtean zehar etortzen direnak kontuan hartuz, Zumaiako hondartza kontuan hartuz... pentsatzen dute gutxi gorabehera 400.000
|
pertsona
sartuko direla urtean. Automantentzeko adina erraz izango du eta akaso laguntza ateratzeko ere bai bigarren fase horretarako.
|
|
|
1469an Rodrigo Balzategi izeneko artzainari Ama Birjina agertu eta" Arantzan zu?" galdera ospetsua egin zionetik denbora luzea igaro da, baina bost mende hauetan mendi bailara basati eta izugarriz inguratutako leku hau gero eta
|
pertsona
gehiago erakartzen joan da.
|
|
|
Helburu nagusia
|
pertsona
sexudunak garela ohartaraztea da, gure gorputza landu eta norberak dituen mugak eta oztopoei aurre eginez. Talde dinamikaren bidez banakako lanak, taldeko lanak eta ariketa praktikoak egingo dira.
|
|
|
Ezagutu dezagun bada. Idahon oro har, euskal jatorriko 10.000
|
pertsona
inguru daude, halarik ere, horietako guztiek ez dute euskal nortasuna mantentzen edo ez diete haien seme alabei transmititu. Boisen, euskal jatorriko 800 bat familia dira euskal etxeko kide," Euzkaldunak Incorporated" delakoaren kide.
|
|
|
" Ikusi genuen Zamudioko euskara gorde behar zela eta komenigarri izango zela batuta edukitzea. Hemendik denbora gutxira bertoko
|
pertsona
euskaldun nagusiak ez direlako gure artean egongo eta" arrazoitu digu Alberto Martinez de la Cuadra Lagatzuko kideak. Bestenaz, Bizkaia partean gure hizkuntzak tokian tokiko euskararen galera eta erdararen nagusitzearekin tupust egin ez eze, aurre ere egin behar dio, etorkizunean gaur bezain bizi iraun gura badu bederen.
|
|
|
Besteak beste, ETAk jadanik herriaren legitimaziorik ez duela diote, bide instituzional guztiak erabili behar direla, hauteskunde guztiak barne. Iñaki Aldekoa, Patxi Zabaleta, Sagrario Aleman eta Miren Egaña dira, besteak beste, Aralar ildoko
|
pertsona
ezagunetakoak. Korrontea Nafarroan ari da batez ere, naiz eta beste lurralde batzuetan ere baduen atxikimendurik.
|
|
|
" lehenengo lehenengoa", baina Gazte Asanbladan bertan 100 bat gaztek parte hartzen dutela eta Gaztetxeak dagoeneko 14 urte bete dituela aitortzen digu, beraz ez dirudi esatari eta azpiegitura aldetik arazo handirik izango dutenik: " programazioa asanbladakoen artean banatuko litzateke;
|
pertsona
batzuek musika landuz, beste batzuek politika, hurrengoek, berriz, gazteon arazoak...".
|
|
|
Orduan epaimahai batek erabakitzen zituen sariak, baina orain ikusleriak saritzen ditu gustukoen dituen antzezlanak, maila profesionaleko eta maila amateurreko obrak hurrenez hurren. Bestalde, azken urteetan Euskal Antzerkiaren Bultzatzaile Saria ematen hasi dira, euskal antzerkiaren alde ari den
|
pertsona
, elkarte, erakunde edo komunikabidearen lana aitortzeko asmoz. Iaz Imanol Eliasek, Antxieta taldean zuzendari lanetan aritutakoak jaso zuen.
|
|
|
Azkenik, zera aldarrikatu nahi dute:
|
pertsona
guztien arteko berdintasunean oinarriturik, Nazio Batuek eta nazioarteko erkidegoko estatuek formalki adieraztea pertsona baten sexu jokabideak ez duela inolaz ere eragozpen izan behar ondoko nazioarteko testuotan ezarritako eskubideak bete betean gauzatzeko: Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala, Eskubide Zibil eta Politikoei buruzko Nazioarteko Hitzarmena, Eskubide Ekonomiko, Sozial eta Kulturalei buruzko Nazioarteko Hitzarmena eta Emakumeen Aurkako Bazterketa Mota Guztiak Ezabatzeari buruzko Nazioarteko Konbentzioa
|
|
|
Azkenik, zera aldarrikatu nahi dute: pertsona guztien arteko berdintasunean oinarriturik, Nazio Batuek eta nazioarteko erkidegoko estatuek formalki adieraztea
|
pertsona
baten sexu jokabideak ez duela inolaz ere eragozpen izan behar ondoko nazioarteko testuotan ezarritako eskubideak bete betean gauzatzeko: Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala, Eskubide Zibil eta Politikoei buruzko Nazioarteko Hitzarmena, Eskubide Ekonomiko, Sozial eta Kulturalei buruzko Nazioarteko Hitzarmena eta Emakumeen Aurkako Bazterketa Mota Guztiak Ezabatzeari buruzko Nazioarteko Konbentzioa
|
|
|
Amonaren baserrian egun osoa jolasean pasako dute; sokasaltoan, ezkutaketan, ikusi makusika, gomatan, baloiarekin... Tartean
|
pertsona
ezagunak hurbilduko zaizkie beraiekin jolastera: Mieltxo Saralegi harriekin jolastera, Sakana sokatira taldekoak tiraka jolastera, Martin Berasategi arrautzen jolasera, Olaizola anaiak pilotekin jolastera, Maialen Lujanbio eta Andoni Egaña hitzen jokoa erakustera eta Txan magoa magia egitera.
|
|
|
Maule Lextarre Zuberoa xarmangarriaren hiriburua da, Euskal Herriko ekialdeko hiriburutxo atsegina. Muinoz inguratua, Uhaitzandi ibaiak zeharkatua, bere gaztelu zaharrak dominatua, hiri txiki eta lasai honek zuberotarren
|
pertsona
, etxe eta inguruetako izaera berezia islatzen du.
|
|
|
Batzuentzat aittitte, hurrengoentzat aitte eta besterentzat osaba maitea den Balendin Enbeitaren bizitzan egondako nondik norakoetan (kartzelan egon beharra egokitu zitzaion epea barne) oinarriturik dago Jon Enbeitak Sendoa argitaletxearen eskutik oraingoan aurkezten digun idazlan hau. Gaztetxoei eta hain gazte ez direnei ere zuzenduta dago Bizkaiko bertsolaritza garai latzenetan bizirik mantentzeko ahaleginak egin zituen
|
pertsona
honen biografia, 1936.eko gerra anker haren aurrekoen eta ostekoen arteko zubia izaten jakin zuen Balendin Enbeitarena, hain zuzen ere. Bizkaian, Muxika herriko Usparitxa auzuneko Jeuri baserrian jaio zen, 1906 urteko maiatzaren 20an, eta" euskararen arnasa" deitua izan zenak bizi eta kantatu izan zituenetatik asko dago hemen jasoa.
|
|
|
Bestalde, Kubako Batzar Nazionalak 1996ko abenduaren 24an Kubako Duintasuna eta Subiranotasuna Berresten duen Legea onartu zuen, une horretan Estatu Batuetako hiritar ziren
|
pertsona
natural eta juridikoei desjabetutako ondasunengatiko ordain zuzen eta egokia eskaintzeko duten jarrera adieraziz. Kubako agintariek, gainera, blokeoak eragindako kalteak ere negoziazioan kontuan hartzeko eskatzen zuten.
|
|
|
Hainbeste kasta, leinu, arraza eta batek daki zer dagoen India handian, bere biztanlegotik milioika
|
pertsona
mixeri gorrira zigortuak dauzkan estatu erraldoian, antza denez 279 maharaja" ere baziren eta beldur naiz ez ote diren gaur ere han izango, patxada ederrean biziz, beraiek ez bada beren ondorengoak. Baina, tira!
|
|
|
Municiok esan bezala, gaueko enuresia ez da arazo larritzat hartzen ikuspuntu medikotik baina umeentzat eta baita berorien gurasoentzat ere benetako arazo bihur daiteke, harreman familiarrak asaldatzeraino, konplexuak eraginez, eta arazoa etxe barruan ezkutatuz, beste
|
pertsona
batzuek ezagutu ez dezaten. Horrexegatik arazoa medikuaren eskuetan jarri behar da lehenbailehen, soluzioak badaudelako, eta ez delako etsipenean erori behar.
|
|
|
Nick Cave edo Javier Corcobado inork ez ditu kantautoretzat hartzen. Pixka bat lotzen da akustika eta
|
pertsona
bakar batekin. Agian gure" neura" da, estilo batera lotzen delako.
|
|
|
Magdeburg-en (Alemania) ekainean izan zen batzarrean hauteskundeak egin eta ni aukeratu ninduten. Batzorde Ejekutiboko 18
|
pertsona
aukeratzeko mundu osoko 34 hautagai zeuden. Boto gehienak jaso nituen eta gero batzorde barruko karguen aukeraketa egin zen, baina, nire abantaila ikusita, idazkaritzarako beste hautagairik ez zen izan.
|
|
|
Esan dudan bezala" Euskaraz Mintza" programa kontestualizatu egin behar da, eta horretarako nola sortu den kontatzea baino hoberik ez dago. Jakina denez gaur egun dena planifikatzen da eta dudarik ez dago dena planifikatu egin behar dela erakunde bakoitzak eta erakunde bakoitzaren barrenean
|
pertsona
bakoitzak ere, gure kasuan hizkuntzaren inguruan, zein betebehar eta zein helburuaren atzean egin behar duen lan barneratzeko. Honek gero ebaluaketa posiblea egiten du.
|
|
|
Poeta, antzerkigile, hiztegigile, itzultzaile, editore... izan genuen Gabriel Aresti, orain dela 25 urte betirako joan zitzaigun idazle bilbotarra. Pentsatu eta sentitzen zuena suharki defendatzen jakin zuen
|
pertsona
dugu Gabriel Aresti, kosta ahala kosta barruan zeramana besteoi islatzen saiatu zen gizona, eta bere izateko era horrengatik, lagun handiak lortu zituen bizitza honetan... baina baita arbuiatu, zokoratu eta iraindu zuenik ere, Angel Zelaietak berridatzi duen biografia honetan garbiki ikus daitekeen bezala. Gabriel Arestiren zenbait poema ikur bihurtu da denontzat, haren hizkuntza ereduak hurrengo belaunaldiak eta euskara bera markatu zituen, bere adimen kementsuak obra mugarri eta zabala utzi digu.
|
|
|
Norbait gizaseme edo emakume dala adierazteko"
|
pertsona
eta kristaua" itzak erabiltzen ditugu. Au da, alako ez dala gauza soil edo abere uts bat bakarrik, adierazteko pertsona dala, kristau dala esan oi dugu.
|
|
|
Pertsona eta kristaua ez dira biak berdin, baiña berdin balira bezela erabilli oi ditu erriak. Baiña euskaldunontzat
|
pertsona
asko izan ditezke nor ez diranak. Nor bere buruaren jabe izateari, nor bere eginkizunak betetzeari, emandako itza ez jateari, nor bere lanetik bizitzeari, nor bere bizibidea moldatzeari, aldakorra ez izateari, nor bere iritziak eta jokabideak eukitzeari... nor izatea deitzen dio euskaldunak.
|
|
|
Norbait gizaseme edo emakume dala adierazteko" pertsona eta kristaua" itzak erabiltzen ditugu. Au da, alako ez dala gauza soil edo abere uts bat bakarrik, adierazteko
|
pertsona
dala, kristau dala esan oi dugu. Pertsona eta kristaua ez dira biak berdin, baiña berdin balira bezela erabilli oi ditu erriak.
|
|
|
Galindo epailea
|
pertsona
bezala erabilia izan da, eta oro har, justiziatik hartzen diren erabakiak ere politikoki erabili nahi izaten dira. Iritzi publikoari adierazi nahi zaio gehiengoak baduela nolabaiteko eskubidea gehiengoak nahi duen eskubidea bete dadin.
|
|
|
Euskararen berreskurapena kultur proiektu bat dela argi eduki eta azaldu egin behar da, ez hitzez bakarrik baizik eta eguneroko ekintzekin ere bai. Kultur proiektu garrantzitsua gizabanakoari zuzendua, bere euskalduntasunetik
|
pertsona
osatua, jasoa, gure garaian integratua eta. finean. zoriontsuagoa izateko bideratua.
|
|
|
Narratzaileek gehienetan hirugarren pertsonan hitz egiten dute, eta narratzailea ipuinetik at dago liburuetako ipuin gehienetan. Gutxiago dira lehen
|
pertsona
eta 3 pertsona nahasirik erabiltzen dituztenak, narratzailea ipuinaren barruan sartzen delarik," Sonbreilu baten historia" n bezala. Halere ipuinetako batzuk lehen pertsonan idatzirik daude:
|
|
|
Narratzaileek gehienetan hirugarren pertsonan hitz egiten dute, eta narratzailea ipuinetik at dago liburuetako ipuin gehienetan. Gutxiago dira lehen pertsona eta 3
|
pertsona
nahasirik erabiltzen dituztenak, narratzailea ipuinaren barruan sartzen delarik," Sonbreilu baten historia" n bezala. Halere ipuinetako batzuk lehen pertsonan idatzirik daude:
|
|
|
Honek fokalizazioaren bidez hiru pertsonaia ezberdin hauen sentimendu eta egoeren berri emango digu. " Autorearen komentarioei esker haien ekintzak, ideiak eta eritziak objetiboki jakitera ematen zaizkigu, eta horrela ezohizko bizimodua daramaten istorioaren protagonistak
|
pertsona
arruntak bezala ikusi ahal ditugu." (Belaunde: Egunkaria)
|
|
|
Honela, barne fokalizazio iraunkorra hautsi eta fokalizazio aldakorrari bidea irekitzen dio. Antza denez, amaierako fokalizazio aldaketa hau egin ahal izateko aukeratu du egileak hirugarren pertsonako kontalari orojakilea, eta ez sentimenduak adierazteko ohikoagoa den lehen
|
pertsona
.
|
|
|
Amagoia Iban honela mintzatzen da ikuspuntuari dagokionez: sarritan" narratzailearen hirugarren
|
pertsona
hori Teresaren barne pentsamenduarekin bat datorrela, halako sinbiosi prozesu baten bitartez." (Egunkaria I) Beraz, narratarioari zuzenean mintzatzearen bidez efektu hau lortu du.
|
|
|
Guk geuk, preso eta
|
pertsona
gisa, bizipenak eta giroak birsortuz, gure inguru hurbilaren isla dira kontakizun hauek: txapeo egoerak, lagun elkartzeak espetxeetan, barruko bizigiroa, barru kanpo arteko loturak, etxeko artekoekin, eta abar.
|
|
|
Ikuspuntuari dagokionez, hirugarren zein lehen
|
pertsona
darabil, eta zenbaitetan narratzaile orojakileak ere bere gogoetak gehitzen ditu. Haatik, idazle honek fokalizazioa askotan erabili ohi du, izan ere, pertsonaiek bere inguruan ikusten dituzten beste gizakienganako arreta jartzeko joera baitute:
|
|
|
Ikuspuntuari dagokionez, narrazio hauetan zehar narratzaile mota ezberdinak darabiltzala aipatu behar da. Hirugarren, bigarren zein lehenengo
|
pertsona
; narrazioko pertsonaia nahiz ez;... Gainera, ipuin batzuetan plano ezberdinak erabiltzen ditu.
|
|
|
Narrazio hauetan guztietan narratzerakoan ikuspegi ezberdinak hautatu dituela ikus dezakegu: hirugarren
|
pertsona
, lehen pertsona, berorika,... Luis Mari Mujikak ere narratzaile aniztasuna aipatu zuen:
|
|
|
Narrazio hauetan guztietan narratzerakoan ikuspegi ezberdinak hautatu dituela ikus dezakegu: hirugarren pertsona, lehen
|
pertsona
, berorika,... Luis Mari Mujikak ere narratzaile aniztasuna aipatu zuen:
|
|
|
Lehenengo, atal bikoitietan zehar, Galán eta García Hernández Kapitainek zuzendutako Jakako altxamenduaren eta haren porrotaren disekzioa egiten digu Egañak, pausoz pauso, 1930eko abenduaren 12tik 15era (epilogo moduko bat gehitzen dio, hamaseigarren atalean); kapitulu hauetan hirugarren
|
pertsona
erabiltzen du narrazioaren gidari gisa.
|
|
|
Atal bakoitietan, ordea, lehenengo
|
pertsona
da nagusi, eta diskurtsuek 1960ra garamatzate. Ahots ezberdinek Frai Kandido Madrilera abiatu aurreko orduen kronika bitxia egiten digute, eta beti ere haren izaera, historia eta zioen gainean.(...)
|
|
|
Liburuan Tolkienengandiko eragina nabaritzen da noizbehinka: Erdi Aroko giroa isladatzean,
|
pertsona
zintzoen bihotz ona erakustean edota maltzurren urdinen izen onomatopeikoetan, Gudruk adibidez. (Egunkaria VI)
|
|
|
Haatik, garapen kronologiko honetan zenbaitetan denbora bera errepikatu egiten da, gertaerak beste ikuspuntu batetik emanez. Ondorioz, lehen pertsonako narratzaile autodiegetikoa, hirugarren
|
pertsona
erabiltzen du fokoa beste pertsonaia batzuengana gerturatuz. Honela, hainbat paralepsi ikus genitzake:
|
|
|
narratzaile hau ez da istorioan esku hartzen duen pertsonaia bat, izan ere, narratzaileak kanpokoa zaion istorio bat ezagutaraziko digu. Narratzaile mota honek oro har hirugarren
|
pertsona
badarabil ere, batzuetan lehenengo pertsonara igaro daiteke. Mota honetako narratzaileak askotan autoritate eztabaidaezina sortzen du.
|
|
|
Dagoeneko kontatu dugun bezala (ikus 54 orrialdea, eta bertan aipaturiko Henriette Walter-en liburua), Frantziako Estatuaren barnean XVI. mende hasieran erabaki zen
|
pertsona
bakoitza bere hizkuntzan epaitu beharra. Bazirudien behingoz bide egokia hartu zela, baina ez zuen asko iraun, eta geroztik hango hertsitasuna nabarmenagoa izan da.
|
|
|
Horregatik, nekeza egiten zaigu
|
pertsona
bakoitza berari ulerterrazena zaion hizkuntzan ezin epaitu izana. Giza eskubideen arabera, hori ez baita zilegi.
|
|
|
2 Zientzia, literatura edo arte mailan egindako lanen egile diren
|
pertsona
guztiek dute horregatik eskubidea dagozkien interes moralak eta materialak babes dakizkien.
|
|
|
2 Ez zaio begiratuko gainera,
|
pertsona
zein herrialde edo lurraldetakoa den; ezta hango politikari, legeei edo nazioarteko egoerari, nahiz eta herri hori burujabea izan, besteren zainpeko lurraldea, autonomiarik gabea edo nola halako burujabetasun mugak dituena.
|
|
|
14 artikulua. 1 Jazarpenik jasanez gero,
|
pertsona
orok du edozein herrialdetan babesa bilatu eta izateko eskubidea.
|
|
|
Prioreakkomunitatekopertsonenosasunetaonespiritualazarduratubehar zuen, baitakomunitatekoegunerokobizitzaongibetetzeazere.Helburu hauek erdiestekoasteroko batzarrakeginohizirenkomentuan, egunerokobizitzaaztertzen zelarik.Komentukoadministrazioarengorabeherak, ofizioezberdinetannolajokatzenzen, etxekotokiaknolazeuden, esaterako, sakristia, administrazio gelaetab. Giaxoenarduraberezia, haieimaitasunhandiaerakustea.PrioreakProbintzialaren laguntzazhautatzenzuenprioreordea; honekpriorearilagunduohizionzereginbatzuetan; esaterako, bizitzaliturgikoan, hauda, OrduenLiturgian, mezan...; korua zuzentzeaetabesteekintzaliturgikobatzukdirakomunitate bizitzanarretarikhandienaeskatzendiotenak.Bainabestearazobatzuezerearduratubehardu,
|
pertsona
batzuekin, berezikiMarkinakoherri agintariekin, harremanakizateaz.
|
|
|
(RS)/ (RTS) multzoenartean, maileguzkohitzenarteanbatezere,, rs, dutenakagertzendiraetanekez, rts? dutenak; esaterako,, persona, hainbestebider agertzendaeta?
|
pertsona
–behinereez;, persecucinoiac, datoretaez, pertsecucinoia?;, diversinoe, etaez, divertsinoe?...
|
|
|
Ahal erako aditz laguntzaile iragankorra da beti,
|
pertsona
ezberdinekin komunztadurandarabilena.Inpertsonalgisaereagertzenda; esaterako, goraxeago dugunesanleguihorrelakoadugu.Ezdiraagertzen, egin, aditza lagundutela, dirudienez, adizki formahauek, egin, beren baitandutelako: Baquit ugazaba ascocesangodaveena, ¡ lastima andijan!
|
|
|
Beste era batera errepikatu. 4 Eta zurekin hizketan ari den
|
pertsona
bati ulertzen ez diozunean. Berriz esateko eskatzen diot.
|
|
|
90eko hamarkadaren lehen erdiko gertakizun mediatiko garrantzitsuenetariko bat, dudarik gabe, La Semaine du Pays Basqueren sortzea izan zen, 1993ko irailean, familia kapitalekin eta gehienak bertokoak diren zenbait elkarteren partaidetzarekinRoland Machenaud ek sortu zuena. Astekari honen argitalpen elkarteak, Les Editionsde la Semainek, La Semaine des Landes eta La Semaine des Pyrenees ere sortu zituen.Astekari honek hamabost
|
pertsona
darabiltza eta tokian tokiko korrespondentzia sarenahiko sendo batez, jada etekinak ateratzen ari da. Azken hamarkada osoan ikusi ahalizan dugu estatuko lurralde osoan asteko prentsaren garapen fenomeno hau enpresaertainen itxurapean (10 eta 49 langile bitartekoak).
|
|
|
Aktualitatearen subjektu modura aurkezten zaizkigun
|
pertsona
, talde zein erakundeen azterketan, bi alderdiri begiratuko diegu orain. Lehenik eta behin protagonistahorien izaeran sakonduko dugu, eta gero zein gaitan mugitzen diren zehaztuko dugu.
|
|
|
Lehenetsita ageri zaizkigun bi multzo hauen bidez, instituzionalki eratu etaegituratutako komunitatean bizi garela islatzen da (beti ere kontuan harturik, ETBkEuskal Autonomia Erkidegoari ematen dion lehentasuna, jakina). Gainontzeko multzoen presentzia,
|
pertsona
bakanena eta egitura finkorik gabeko taldeena ez da inondikere aurretik aipatutakoen mailari iristen.
|
|
|
Emakidak hamar urtetarako izango dira, sistema analogiko guztietan bezala, iraupen bereko denbora tartetarako luzagarriak. Halaber, zenbait muga ezarri dira, besteak beste, hedapen estataleko programetan deskonexioen iraupenari dagokiolarik, gehienez jota ere, emisio denboraosoaren %30?, eta enpresen arteko kontzentrazioaren gainekoak (galaraziz, salbuespenetan izan ezik,
|
pertsona
fisiko zein juridiko bakar bati hedadura eremu bereko frekuentzia bat baino gehiagoren titularitatea edo horietan parte hartze gehiengodunaizatea).
|
|
|
Alde honetatik, honakoak dira agintzen duten arauak:
|
pertsona
atzerritar batek (Europakobatasunaren kanpotikoak, alegia) ezin du kapitalaren %25etik gora izan ala pertsona fisiko edo juridikobera ezin da hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako bi emakida bainogehiagoren titular izan. Eta hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako emakidabat baino gehiago eman zaizkio pertsona fisiko edo juridiko berari, soil soilik jadanik eman direnenkopuruagatik irrati eskaintzan pluraltasuna behar den mailan ziurtatua geratzen baldin bada.
|
|
|
Alde honetatik, honakoak dira agintzen duten arauak: pertsona atzerritar batek (Europakobatasunaren kanpotikoak, alegia) ezin du kapitalaren %25etik gora izan ala
|
pertsona
fisiko edo juridikobera ezin da hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako bi emakida bainogehiagoren titular izan. Eta hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako emakidabat baino gehiago eman zaizkio pertsona fisiko edo juridiko berari, soil soilik jadanik eman direnenkopuruagatik irrati eskaintzan pluraltasuna behar den mailan ziurtatua geratzen baldin bada.
|
|
|
pertsona atzerritar batek (Europakobatasunaren kanpotikoak, alegia) ezin du kapitalaren %25etik gora izan ala pertsona fisiko edo juridikobera ezin da hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako bi emakida bainogehiagoren titular izan. Eta hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako emakidabat baino gehiago eman zaizkio
|
pertsona
fisiko edo juridiko berari, soil soilik jadanik eman direnenkopuruagatik irrati eskaintzan pluraltasuna behar den mailan ziurtatua geratzen baldin bada. Azkenik, pertsona fisiko edo juridiko batek ezin du sozietate emakidadun bat baino gehiagotan parte hartzegehiengodunik izan, hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapena egiten dutenean.
|
|
|
Eta hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako emakidabat baino gehiago eman zaizkio pertsona fisiko edo juridiko berari, soil soilik jadanik eman direnenkopuruagatik irrati eskaintzan pluraltasuna behar den mailan ziurtatua geratzen baldin bada. Azkenik,
|
pertsona
fisiko edo juridiko batek ezin du sozietate emakidadun bat baino gehiagotan parte hartzegehiengodunik izan, hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapena egiten dutenean.
|
|
|
– Telebista lokal analogikoen kasuan ezin dezake
|
pertsona
bakar batek kapitalaren erditik gora izan, baldin eta telebistaren hedapen eremua 200.000 eta 6milioi biztanleren artekoa bada.
|
|
|
– Estaturako telebista lurrazaleko analogiko baten gainean kontrola duen
|
pertsona
edo sozietate batek, gehienez jota ere, lurrazaleko telebista digitalekobeste bostetara luza dezake kontrola (betiere sozietate ezberdinak izangodirelarik). Kopuru hori laura jaitsiko litzateke baldin eta simulcast egitekobaimenaren ondorioz, sozietateak kanal digitala izateko baimen automatikoaizango balu.
|
|
|
Izan ere, gure artean ezagutzen dugunelebitasuna, alegia, hizkuntza biren erabiltze normalizatua, hots, zernahirako moduegoki eta zuzen batez hizkuntza biren erabiltze arrunta, aukera pertsonala da. Alegia,
|
pertsona
bera da elebiduna gure artean; urrun dago elebitasunetik gizartea, gureabehintzat.
|
|
|
Bakarrik, esperimentu hoiek egiteko, libre izan behar lehenengo. Gure libertate txikiarekin.(...) Geure miseriekin,
|
pertsona
libreak izan, pertsonalki ere, horixe dugubeharrena. Zu, ni, beste laguna, ez dugu oso perfektuak ematen, inguruotako hankabikook.
|
|
|
Horrela, datu hotzek 1.200 milioi
|
pertsona
baina gehiagoko probrezia poltsadagoela erakusten dute. Latitude horietan gatazka nazionalak eta intentsitate txikiko gerrateak hedatzen diren bitartean, estatu pobreetako 3.500 milioi biztanle bainogehiagok Frantziak baino sarrera global txikiagoa dute.
|
|
|
gauzatzea da. Horretan,, american way of life" dakarren
|
pertsona
berria inposatu nahidu mundu mailan. Bere fortuna indibiduala, bere botere indibiduala eta bere profesioaren garapena soilik bilatzen dituen sustrai gabeko pertsona; horrek inolako sustrai sozial, nazional edo komunitariorik ez du, baina munduan zehar hedatuko da.Jakina, kapitalismo mundializatu eta inperalista egoera normaltzat onartuko duensubjektua ez da antzinako katoliko tradizionalista.
|
|
|
Horretan,, american way of life" dakarren pertsona berria inposatu nahidu mundu mailan. Bere fortuna indibiduala, bere botere indibiduala eta bere profesioaren garapena soilik bilatzen dituen sustrai gabeko
|
pertsona
; horrek inolako sustrai sozial, nazional edo komunitariorik ez du, baina munduan zehar hedatuko da.Jakina, kapitalismo mundializatu eta inperalista egoera normaltzat onartuko duensubjektua ez da antzinako katoliko tradizionalista. Alderantziz, kapitalismo mundializatuak pertsona berria eskatzen du:
|
|
|
Bere fortuna indibiduala, bere botere indibiduala eta bere profesioaren garapena soilik bilatzen dituen sustrai gabeko pertsona; horrek inolako sustrai sozial, nazional edo komunitariorik ez du, baina munduan zehar hedatuko da.Jakina, kapitalismo mundializatu eta inperalista egoera normaltzat onartuko duensubjektua ez da antzinako katoliko tradizionalista. Alderantziz, kapitalismo mundializatuak
|
pertsona
berria eskatzen du: unibertsalista eta kosmopolita; baina horibai, sustrai gabekoa eta bereziki norberekerian oinarritutako pertsona indibidualista eta indibidualizatua.
|
|
|
Alderantziz, kapitalismo mundializatuak pertsona berria eskatzen du: unibertsalista eta kosmopolita; baina horibai, sustrai gabekoa eta bereziki norberekerian oinarritutako
|
pertsona
indibidualista eta indibidualizatua. Biztanle ezberdinek sekula baino injustuagoa eta zentzugabekoa den gizartea, normala bailitzen kontsideratzea, horixe dugu inperialismo kulturalaren eginbehar nagusia.
|
|
|
Eguneroko ekintzetan zehar (adibidez, kreditu txartelakerabiltzean) datu anitz gordetzen dira. Datu horiek elkartzen eta tratatzen direnean, oso informazio zehatza eman dezakete
|
pertsona
jakin bati buruz: mugimenduak, gustuak, interesak, joerak, eros-ahalmena, eta abar.
|
|
|
pertsonahorren oso profil zehatza marraz daiteke. Datu hauek oso baliotsuak dira, adibidez, marketin enpresentzat,
|
pertsona
horrek zein produktu mota eros lezakeen jakiteko.Baita politikarientzat ere, boto emaileen interesak eta joerak ezagutzeko. Estatuakedota poliziak oso interesgarritzat hartzen ditu datu horiek, potentzialki arriskutsuizan daitezkeen taldeak (oposiziokoak, disidenteak, marjinatuak, eta abar) kontrolatzeko.
|
|
|
Zenbaitzutan, bat onartua izatea bestea eskuratzeko nahikoa izaten da, Alemanian jatorri alemana duten Ekialdeko etorkinekin gertatzen den bezala. Alemaniako naziotasunaius sanguinisean oinarritzen da, eta, hortaz, jatorri alemaniarra duela froga dezakeen orok, hau da Alemaniako estatuak nazionalitate alemaniarra duela onartzendion
|
pertsona
orok, automatikoki eskuratzen du hiritartasuna, eta baita honek bermatzen dituen eskubide eta betebeharrak izateko aukera ere. Orain arte hiritartasunaeta estatua elkarren ondoan joan izan dira.
|
|
|
Nazionalitate eta, noski, hiritartasun bikoitza duten
|
pertsona
hauetako askokerabat modu instrumentalean erabiltzen dituzte, ahalik eta etekinik handiena lortzekoasmoz. Zenbait kasutan, hiritartasun bikoitzaren itzalean hauteskunde europarretanbi aldiz bozkatu duenik ere bada.
|
|
|
Ez da egon behar kontraesanik, beraz, norberaren eta gizartearen libertateenartean (L' existencialisme est un humanisme; 1946an). Mendebaldeko hizkuntzagehienetan ez bezala, euskaraz gure etxea edo gure ama esaten dugu, aditzen lehenengo
|
pertsona
erabiltzean pluralaren eta singularraren adierak batuz. Ildo berekoadugu Sartre, erdian egon den pentsalaria (Gilles Deleuze-k zioenez, behintzat).
|
|
|
Aitzitik, geroago Foucault-ek eta Lyotard ek garaturiko giza antropologiak Sartre-ren gogamenean du abiapuntua. Hori bai,
|
pertsona
eta jendeartekoetena inoiz ere onartu gabe.
|
|
|
Gaurko egoera aski iluna izanda ere, gerorik ez dugu askatasunik gabeko etorkizun beltzean, zeren askatasuna gure
|
pertsona
nahiz herri izaerak aske izan ahalizatean baitatza.
|