|
2002
|
|
|
Baina elikagai aberastuen osagaiak betiko elikagaietan ere aurkitzen dira eta, horrenbestez, dieta orekatua jarraitu eta bizitza ohitura osasungarriak dituen
|
pertsonak
ez du elikagai funtzionalak kontsumitu beharrik, bere organismoak behar dituen nutriente guztiak jaten baititu.
|
|
|
Zientzialariaren arabera, erremedioak ez ditu bigarren mailako ondorio “gehiegi” izango, eta, nolanahi ere, ez dira “garrantzi handikoak” izango. Txertoak ez du bermatzen erretzailea ez erretzea – “ezin da esan erremedioa aplikatzen zaion
|
pertsonak
ez duela erretzeko gogorik izango”, esan zuen Svensson ek, baina “erretzeari uzten badio, ez du asetasun bera izango, eta, beraz, ohitura horri berriro ez erortzeko balioko duela uste da”. Ikerketa modu esperimentalean eta klinikoan egiten ari da.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeak (NBE) Edateko Uraren Nazioarteko Urtea izendatu du 2003 New Yorken egindako ekitaldi batean, NBEko idazkariorde nagusiak, Louise Frechettek, nazioarteko urte hau aurkeztu zuen, ondasun horren garrantziaz kontzientziatzeko. Nazioarteko erakundearen datuen arabera, 1.200 milioi
|
pertsonak
ez dute edateko urik eta 2.400 milioi pertsonak ez dute ura tratatzeko estolderia eta azpiegiturarik. Gabezia horien ondorioz, 6.000 haur hiltzen dira egunero, behar den osasungarritasun baldintzarik gabe ura kontsumitzearekin zerikusia duten gaixotasunengatik.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeak (NBE) Edateko Uraren Nazioarteko Urtea izendatu du 2003 New Yorken egindako ekitaldi batean, NBEko idazkariorde nagusiak, Louise Frechettek, nazioarteko urte hau aurkeztu zuen, ondasun horren garrantziaz kontzientziatzeko. Nazioarteko erakundearen datuen arabera, 1.200 milioi pertsonak ez dute edateko urik eta 2.400 milioi
|
pertsonak
ez dute ura tratatzeko estolderia eta azpiegiturarik. Gabezia horien ondorioz, 6.000 haur hiltzen dira egunero, behar den osasungarritasun baldintzarik gabe ura kontsumitzearekin zerikusia duten gaixotasunengatik.
|
|
2003
|
|
|
«Diskurtso hori faxista batena da. Pertsona batek pentsatzen badu
|
pertsonek
ez dugula eskubide hori gutxiengo bat garelako, demokraziak berea egin du», pentsatzen du Maribel Castellok.
|
|
|
840 milioi
|
pertsonak
ez dute janaririk Elikaduraren Nazioarteko Egunean
|
|
|
Gaur Elikaduraren Nazioarteko Egunean, mundu osoko 840 milioi
|
pertsonak
ez dute oinarrizko elikagairik, gosearen aurka borrokatzen diren erakunde humanitarioek emandako datuen arabera. Gainera, ohartarazten dute bost urtetik beherako sei milioi haur hil egingo direla hilabete honetan.
|
|
|
Hipotalamoak gonadotropina askatzeko hormona bat jariatzen duenean hasten da, zeinak obarioak edo barrabilak estimulatzen baititu estrogenoak eta testosterona askatzen hasteko. Gaitz hau duten
|
pertsonek
ez dute pubertaroa zeharkatzen, baina tratamendu terapeutikoa jaso dezakete. Familiako kide batzuek gaitz hori zuten odol laginak aztertzean, ikertzaileek erlazioa aurkitu zuten 19 kromosoman dagoen gene batekin, “EKKS” izenekoarekin.
|
|
|
Gaur egun, Asiako, Afrikako eta Pazifikoko hegoaldeko unibertsitateekin eta hezkuntza erakundeekin negoziazioak egiten ari da Zentroa, diploma banatzeko eskualdeko zentroak ezartzeko. Daleyk zuzentzen duen sailaren datuen arabera, mundu osoko 1.000 milioi
|
pertsonak
ez dute edateko urik, eta hamar segundotik behin haur bat hiltzen da ondasun preziatu horren faltak eragindako gaixotasunen ondorioz. Halaber, garapen bidean dauden herrialdeetako ospitaleetan tratatutako gaixotasunen erdiak baino gehiago giza kontsumorako uraren kalitate txarraren ondorio zuzenak dira.
|
|
2004
|
|
|
Izendatutako
|
pertsonak
ez baditu betetzen karguan aritzeko beharrezko diren baldintzak, epaileak karguaren ematea uka diezaioke, eta adingabeari gonbita luzatuko dio horren lekuan beste bat izenda dezan.
|
|
|
Epaileak uka dezake karguaren ematea, adingabeak proposatutako
|
pertsonak
ez badu beharrezko lege gaitasunik; kasu horretan, lege gaitasun hori duten besteetatik edozein izendatzeko gonbita luzatuko dio agingabeari, hala egiten ez badu, ofizioz egingo dela ohartaraziz.
|
|
2005
|
|
|
Harraskak ez du sakon sakon izan behar; iturri palankadunari esker
|
pertsonak
ez du eskuturra bihurritzen ibili eta, bere hoditik ateratzeko dutxa modukoa baldin badauka, eltzea harraskan ipini gabe bete egin dezake.
|
|
|
Etxe bazter batetik bestera patrikan eraman daitezken telefono hari gabeei esker, deia entzuten duen bakoitzean adineko
|
pertsonak
ez du korrika abiarazteko premiarik sentituko eta, hortaz, erorikoen arriskua urrundu egingo da.
|
|
|
Manamendu judizialaren zein eskritura publikoaren bidez eginiko inskripzio nahiz aurreneurrizko idatzoharrak ezereztu behar badira eta ezerezte horren ondorioz kalteak jasango dituen
|
pertsonak
ez badu horretarako adostasunik ematen, ebazpen judizial irmoa behar da ezereztea egiteko; ebazpena irmoa izan daiteke, bai errekurtsorik onartu ez delako, bai errekurtsoari eman zaiolako, bai errekurtsoa jartzeko legezko epea amaitu delako. Erregela horretatik salbuetsita geratzen da legearen aginduz gertatzen den iraungitzea.
|
|
|
Glutena proteina bat da batzuetan zerealak, hala nola garia, garagarra, zekalea, oloa eta tritikalea (hibridoa) gariarena eta zekalearena). Beraz, gaixotasun hau duten
|
pertsonek
ez dute zerealak edo irina dituzten elikagaiak kontsumi ditzakete, zeliakia duten pertsonek hesteetako ileak kaltetzen dituzte, elikagaiak xurgatzeaz arduratzen dira. Sintomak Gaixotasuna, normalean, lehenengo bietan agertzen da.
|
|
|
OMEren arabera, 2.000 milioi
|
pertsonak
ez dute oraindik kalitatezko botikarik.
|
|
|
Aragoiko herritar gehienek ez dakite itzulitako botikak ezin direla herrialde pobreetara bidali, kalitate urriagatik (eraginkortasunik eza, intoxikazioak) eta horiek garraiatzeak eta behar bezala ezabatzeak dakarren kostu handiagatik”, adierazi dute antolatzaileek. Gaur egun, OMEren datuen arabera, 2.000 milioi
|
pertsonak
ez dute kalitatezko sendagairik, biztanleen %20k kontsumitzen dute sendagaien %80, eta HIESaren tratamendua ez da oraindik irisgarria pertsona gehienentzat. Gainera, ahaztutako gaixotasunak (tropikalak) ikertzeko eta garatzeko gastua guztizkoaren %1 baino gutxiago da.
|
|
|
Geroago, Johannesburg en egin zen 2002ko Garapen Jasangarriari buruzko Munduko Goi bileran, antzeko helburua adostu zen, hala nola 2015erako oinarrizko saneamendurik gabeko pertsonen ehunekoa erdira murriztea. ...en helburuak lortzeko jarduerak 2004ko irailean gauzatu ziren, Green Cross International eta UN Habitat en arteko nazioarteko hitzarmenaren bidez. Azken erakunde horrek aurkeztutako txostenaren arabera, «Ura eta osasuna munduko hirietan», Afrikako 150 milioi herritar inguruk, hiri biztanleriaren %50 ordezkatzen dutenak, ez dute ur aprobetxamendu egokirik, eta hiri eremuetan bizi diren 180 milioi
|
pertsonak
ez dute osasun egokirik. Asiako hiriguneetan, 700 milioi pertsonak (biztanleriaren erdia) ez dute edateko urik.
|
|
|
Posta berehalakoa denez, internauta askok ia pentsatu gabe sakatzen dute bidaltzeko botoia, eta, askotan, erantzun gabe geratzen den mezu bat izaten da emaitza: Interneteko konexioaren beste aldean dagoen
|
pertsonak
ez du denborarik, edo bitartekorik, hartatik zer espero den argitzeko. Pentsatu behar da internautak sarearekin bat egin ahala posta elektronikoaren trafikoa hazi egiten dela, eta postontzia era guztietako mezuz betetzen dela bereizi gabe.
|
|
|
1.200 milioi
|
pertsonak
ez dute edateko urik, eta 2.400 milioi pertsonak ez dute saneamendu sistemarik.
|
|
|
1.200 milioi pertsonak ez dute edateko urik, eta 2.400 milioi
|
pertsonak
ez dute saneamendu sistemarik.
|
|
2006
|
|
|
Azkenik, hiribilduko justiziak erbesteratutako
|
pertsonek
ez bazuten euren barrutitik alde egiten (justizia horri mespretxu eginez) edo hiribilduaren gertu geratzen baziren (errebaletan) eta auzokide eta biztanleen kontra kalterik egiten bazuten (esanez, ezin zituztela han preso hartu eta justiziaren barrutia ez zirela errebalak) neurriak hartu beharrean egongo ziren. Horren ondorioz, istilu ugari izaten zirenez Bilbon, zalantzarik izan ez zedin, hiribilduko alkateak eta beste justiziek errebaletan edo hiribilduaren jurisdikzioan zebilen edonor erbestera zezaketen, hiribildutik nahiz Bizkaiko konderritik (egindako kaltearen arabera).
|
|
|
Herrialde pobreenetako 2.600 milioi
|
pertsonak
ez dute oinarrizko saneamendu instalaziorik
|
|
|
1999an, munduko biztanleen %64k bakarrik zuen edateko ura; 2005ean, berriz, %73k. Hala ere, munduan oraindik 1.100 milioi
|
pertsonak
ez dute edateko urik. Horrek esan nahi du ez dutela etxean ur kanalizaturik, ez inguruko iturririk, ez edateko ura duten putzurik beren herrietan edo, gutxienez, euri ura bildu eta garbitzeko sistema bat.
|
|
|
Nazio Batuen Milurtekoko Garapen Helburuak betetzeko erronketako bat da garapen bidean dauden herrialdeetan osasun zerbitzuak eskuratzeko aukera handitzea, horrela haurren heriotza tasa, GIB/ hiesa, paludismoa eta beste gaixotasun batzuk murrizteko eta amen osasuna hobetzeko. Gaur egun, munduan milioika
|
pertsonak
ez dute osasun zerbitzurik: Latinoamerikan eta Karibean bakarrik, Osasunaren Erakunde Panamerikarrak (OPS) uste du egoera horrek 250 milioi pertsonari eragiten diela.
|
|
|
Ez, ordea, hirugarren puntuan. Jakinarazi digutenez, akzioen %3na duten bi
|
pertsonek
ez dute hori saldu gura, eta hori Fagorrek" oztopo nahiko larritzat" ikusten du. Zera ere gaineratu du Fagor Arrasatek:
|
|
|
[14] Hainbat
|
pertsonak
ez dute edertasunaren sentimendu egokirik, eta gertakari horren kausa nabaria hauxe da: emozio delikatuago horiekiko sentiberatasuna edukitzeko premiazkoa den irudimenaren fintasunik eza.
|
|
2007
|
|
|
Eginiko ibilbideen %40tan gurpildun aulkian doan
|
pertsonak
ez du oinentzakoen pasabidea zeharkatzeko adina denbora (proportzio bertsuan dabil, itsu eta gorrei dagokiela): A Coruña, Alacant, Bilbo, Cadiz, Iruñea, Valladolid eta Gasteizen arin arin ibili behar izan zuten.
|
|
|
Diagnostiko hori benetan sendoa da, baina hori bezain argia da balizko aterabidearen iluntasuna. Zoritxarrez,
|
gauregungo
pertsonak ez du behar besteko indarrik hondamenerako prozesua iraultzeko. Denon arteko ahalegina balitz, hau da, talde ahalegina balitz eta behar adinakomasa kritikoa lortuko balu, orduan bai, orduan gauza berria litzateke, berritasuna, baina botereguneetatik datorren haizea ez da azken bolada honetan gizatasunkulturalaren alde jotzen ari.
|
|
|
Azukre hori digeritu eta unitate txikiagotan bihurtzeko, laktasa entzima behar da. Laktosarekiko intolerantzia duten
|
pertsonek
ez dute behar adina laktasa edo haien funtzioa asaldatu egiten da. Hori dela eta, laktosarik gabeko edo oso kopuru txikiko elikagaiak jan behar dituzte.
|
|
|
Etorkinak, tratu txarrak jasaten dituzten emakumeak, familia arazoak dituzten gazteak, drogazaleak, familia taldeak eta unibertsitate taldeak dira arrisku gehien dutenak. Era berean, azterlan horretan adierazten da Espainian bizi diren bost biztanletik bat pobreziaren mugaren azpitik bizi dela, eta 30.000
|
pertsonak
ez dutela etxerik herrialdean. Txostenean, halaber, adierazten da, behartsuei dagokienez, lorpen garrantzitsuak lortu direla “laguntza harremana” erabiliz, non pertsonaren arreta eta gaitasunen garapena lehenesten baitira.
|
|
|
Aurkikuntzak lagundu lezake protesiak erabiltzen dituzten pertsonek zehaztasun eta sentsibilitate handiagoa eskatzen duten zereginetan erabil ditzaten, Chicagoko Errehabilitazio Institutuko ingeniari eta terapeuta fisikoek eta Northwestern Unibertsitateko Terapia Fisikoa eta Ingeniaritza Biomedikoa sailek (Michigan) osatzen duten zientzialari taldeak esan zuenez. Nashvilleko Vanderbilt Unibertsitateko John Kaasek argitaratutako artikuluak dioenez, anputazioa izan duten
|
pertsonek
ez dute ukimenaren zentzurik beren esku artifizialetan, eta horrek mugatu egiten du protesi horien erabilera. “Anputazioaren ondoren, besoko gainerako nerbioak bularreko muskuluetara transferitzen dituen teknika garatu dugu”, azaldu du testuak.
|
|
2008
|
|
|
Horrelako nortasuna duten
|
pertsonek
ez dute tratamendu terapeutikoa hartu nahi izaten, saioek aintzatespen itxura hartzen dutenean izan ezik: horrelakoetan haien eredu nartzisista betiereko bihurtu baizik ez litzateke egingo, terapia horretara aintzatespenaren bila bakar bakarrik joko luketelako.
|
|
|
Adin talde horretako
|
pertsonek
ez dute diru sarrera handirik izaten, oro har, baina aurreztu zaleak dira oso Espainian,% 47k diote diruaren zati bat etorkizuneko beharretarako gordetzen dutela, eta, beraz, talde erakargarria da banku eta kutxentzat.
|
|
|
1919ko urrian hautaturiko urgazleei dagokienez gehienek apaltasunez eskertu zuten izendapena. Lau
|
pertsonek
ez zuten onartu261 Batetik Urruzunok eta Orkaiztegik (honek ohorezko akademiko kargua), biek ere beren burua zahar zekusatelako izendapenerako (baina eskerrak emanez) 262 Arrazoi gogorragoak ziren besteenak. Lacomberi dagokionez bere errefusak argi erakusten du onartzen ez zuena urgazle izatea zela, ez akademiko izatea:
|
|
|
Hala ere, krustazeo honen bidez egindako gehigarriak ez dira albo ondorioetatik salbuesten; ohikoenak beherakoa eta digestio arazoak dira. Arrainari alergia dioten
|
pertsonek
ez dituzte produktu horiek erabili behar, ezta hemorragiak dituzten pertsonek ere; izan ere, egiaztatu ahal izan denez, odoluste denbora gehiago behar izaten dute. Antikoagulatzaileak edo antiinflamatorio ez esteroideoak bezalako sendagai batzuen ekintzan ere eragin dezakete, eta, beraz, sendagile batek agindu luke haien kontsumoa.
|
|
|
Horietako bat maskota baten heriotza da. Animaliekin bizi ez diren
|
pertsonek
ez dute askorik ulertzen maskota hori, baina oso larria izan daiteke animalia hil eta galtzen dutenen artean. Hiltzen direnean, jabeen osasun psikiko eta fisikoa ahuldu egin daiteke, batzuetan laguntza psikologikoa behar izateraino.
|
|
|
Duela bost urte, Estatu Batuetako adituek frogatu zuten giza ehunek molekula xurgatzen zutela haragi gorri gordina jatearen ondorioz, frutak, barazkiek edo arrainak izan dezakeen Neu5G azido mailarik handiena duen elikagaietako bat baita. Orduan, adituek egindako ikerketak, besteak beste Ajit Varki Medikuntza Molekular eta Zelularreko katedradunak San Diegoko Medikuntza Fakultatean, frogatu zuen, nahiz eta
|
pertsonek
ez duten molekula modu naturalean ekoizten, haragi gorriek egiten dutela, eta horrek ateak irekitzen zituela molekula horrekin haragia jateak zer ondorio izan zitzakeen zehazteko, eta zer kopurutan. E.coliren aurkako txertoa Animalien osasunaren esparruan, erronka handienetako bat izan da, eta da, bermatzea animaliak osasuntsu daudela eta, ondorioz, haietatik eratorritako elikagaiak seguruak direla.
|
|
|
Horixe salatu zuen atzo Zaragozan egin zen Osasun Kazetaritzaren IV. Kongresu Nazionalean, “Ura, bizi iturria” Ekintzarako Nazioarteko Hamarkadari laguntzeko Nazio Batuen Bulegoko zuzendariak. Fernández Jauregik gogorarazi zuenez, «1.200 milioi
|
pertsonak
ez dute edateko urik eta 2.600 milioi lagunek ez dute saneamendu segururik». “Azken horietatik guztietatik, 100 milioi Europan daude”.
|
|
2009
|
|
|
Zenbait
|
pertsonak
ez dute harreman handirik ingurukoekin; gustatuko litzaieke lotura sozialak edukitzea, baina ezin izaten dute.
|
|
|
Hau da, besteak beste, Barriach ek zehazten du zer bihotz maiztasunetan edo pultsutan egin behar diren errodaje geldoak, azkarrak, errepikapen luzeak edo laburrak. Aitzitik, “esfortzu proba egiten duen
|
pertsonak
ez badu kirolik egin bere bizitzan, informazioa are baliotsuagoa da, horri esker bere benetako osasun egoera ezagutuko baitu, gaixotasunei aurrea hartu ahal izango die eta arriskurik gabeko kirola egiteko jarraitu behar dituen jarraibideak markatuko dizkio”, argitu du.
|
|
|
Afektatutako GKEetako bat Acción Contra el Hamse (ACH) da, eta Jartumeko bulegoak itxi eta Sudanen egiten ari zen programa guztiak bertan behera utzi behar izan ditu. ACH araudiak salatzen duenez, 450.000
|
pertsonak
ez dute laguntza humanitario presakorik, eta ura eta elikagaiak lortzeko beren kabuz baliatu dute. Darfurren, non ia 2,5 milioi pertsona bizi baitira batez ere laguntza humanitarioari esker, Acción contra el Hambrek 800.000 anoa elikagai eta 10.000 tona janari inguru banatzen zituen.
|
|
|
Curriculuma funtsezkoa da eta, jakina, enpresa hartzailearen hizkuntzan idatzita egon behar du. Gainera, erredaktatzerakoan, kontuan hartu behar da jasoko duen
|
pertsonak
ez duela partekatzen hautagaiaren erreferentzien unibertsoa; Espainian garrantzitsuak diren konpainia edo goi mailako prestakuntza zentro bat guztiz ezezagunak izan daitezke beste herrialde batean. Hautagaiak prestakuntza ona duelako premisatik abiatzen da, eta Espainian lanbide bat egiteko kualifikatuta badago, Europar Batasuneko gainerako herrialdeetan ere egingo duela.
|
|
|
Bidaia amaitu eta bidaiariak gidariari ordaindu ondoren, akordioa amaitu egingo da. Arazoak sortzen dira bietako batek tratuaren partea betetzen ez duenean, hau da, taxiak behar baino denbora gehiago behar badu iristeko, edo eskatu duen
|
pertsonak
ez badu itxaroten eta alde egiten badu. Une horretan ondoriorik ez badago ere, geroago gerta daiteke, erabiltzaile berak berriro enpresaren zerbitzuak eskatzen dituenean.
|
|
|
Dokumentu horren arabera, irrati taxi konpainia batek zerbitzua emateko bezeroaren datuak bildu behar dituen arren, zerbitzua amaitu ondoren ez du zertan gorde. Hori egiten badu eta
|
pertsonak
ez badu horren berri ematen, enpresak legea urratzen du. Datu Pertsonalak Babesteko 15/ 1999 Lege Organikoaren 4.5 artikulua urratzen du.
|
|
|
Karrikan dauden
|
pertsonek
ez dute aise onartzen eskaintzen zaien laguntza. Batzuk oihaletxeetan bizi dira, bertze batzuk ibilgailuetan.
|
|
|
Kasu batzuetan, gaixotasuna existitzen zen delitua egin aurretik, eta, modu egokian tratatu ez zenez, eragina izan zezakeen delitua egiteko orduan. Beste kasu askotan, gaixotasuna kartzelan garatzen da, heriotza zigorrera kondenatuta dauden
|
pertsonek
ez dutelako beren balizko exekuzioaren data ezagutzen eta kartzelatze baldintza gogorrak jasaten dituztelako, presoak isolamendu erregimen zorrotz batean bizi baitira. Egunero esnatzen direnean ez dakite beren azken eguna izango den edo ez, eta egoera hori urteetan eta baita hamarkadetan ere luza daiteke.
|
|
|
Dariok beste aldera begiratu zuen?. Zurekin zegoen
|
pertsonak
ez du zauri larririk, azaldu zion.
|
|
2010
|
|
|
884 milioi
|
pertsonak
ez dute edateko urik munduan
|
|
|
Pilar Unzalu Eusko Jaurlaritzako Ingurumen, Lurralde Plangintza, Nekazaritza eta Arrantza sailburuak nabarmendu duenez, entzumen urritasuna duten
|
pertsonek
ez dute arazorik ardo dastaketa bat egiteko. Unzaluren hitzetan, gorrek kaltetuta duten zentzumena ardoaren munduan erabiltzen ez den bakarra da, eta, beraz, gorrak ezin hobeki gaiturik daude Arabako Errioxako ardoen eta Euskal Autonomia Erkidegoan ditugun hiru izendapenetako txakolinen gaineko prestakuntza jasotzeko.
|
|
|
73.790 langabe gutxiago ditu Espainiak. Laugarren hilabetez jarraian jaitsi da uztailean langabezia Espainian eta guztira 3.908.578
|
pertsonek
ez dute lanik(% 1, 85%).
|
|
|
Oro har, kontuan hartu behar da alzehimerra duen
|
pertsonak
ez duela zaintzailearen arrazoitzeko modua ulertzen, beraz, ez da komeni arrazoia erabiltzea, arrazoitzeak erreakzio erasokor bat besterik ez baitu eragingo.
|
|
|
Hori dela eta, Espainiak baino langabezia handiagoa duen EBko herrialde bakarra da. Euroguneko langabezia tasa (15,71 milioi
|
pertsonak
ez dute lanik) da handiena 1998ko abuztutik aurrera; EBko datua, berriz, serie historikoko handiena da, 2000ko urtarrilean hasi baitzen, Eurostaten datuen arabera, eta 22,89 milioi langabetu ditu. Urriarekin alderatuta, langabe kopurua 185.000 pertsona igo zen EBn eta 102.000 pertsona eurogunean; urtetik urtera, berriz, langabezia 4,97 milioi igo zen EBn, eta 3,04 milioi eurogunean.
|
|
|
Hori iradokitzen du, behintzat, New Yorkeko (Estatu Batuak) Columbiako Unibertsitateko Zentro Medikoaren azterlan batek, egun hauetan Toronton (Kanada) egiten den Neurologiako Akademia Amerikarraren urteko bileran argitara eman denak. Ikerketak erakutsi zuenez, Mediterraneoko dieta antzekoa jaten zuten
|
pertsonek
ez zuten pentsamendu arazoekin lotutako garuneko infartuak edo ehun hileko eremu txikiak izateko joera handirik. Mediterraneoko dietan, barazkiak, lekaleak, frutak, zerealak, arraina eta gantz azido monoasegabeak (oliba olioa, adibidez) asko kontsumitzen dira; gantz azido saturatuak, esnekiak, haragia eta hegaztiak, eta alkohol kantitate txiki eta ertainak.
|
|
|
Beste 2.600 milioi
|
pertsonak
ez dute saneamendu zerbitzu egokirik
|
|
|
884 milioi
|
pertsonak
ez dute edateko urik mundu osoan
|
|
|
Arteria presioa jaitsiz gero, istripu kardiobaskularren arriskua %20 murriztu daiteke bost urtean. Ikertzaileek hipertentsioa duten pertsonengan presio arteriala murriztu zela egiaztatu ahal izan zuten arren, arteria presio normala duten
|
pertsonengan
ez zuten emaitza bera egiaztatu, azaldu zuen Karin Ried ek, lan horren zuzendariak. Nolanahi ere, zientzialariak zuhur agertu ziren, eta esan zuten “txokolate edo kakaozko edariak epe luzerako tratamendu gisa bideragarriak diren oraindik ere zalantzan jar daitekeela”.
|
|
|
Ez jan, ez baita jan behar. 7,8 milioi
|
pertsonak
ez dute elikagaietarako sarbiderik. Save the Children (STC) filmak dioenez, bost urteko haur askok “ehunka kilometro egiten dituzte herrialde osoan zehar hiriburura, Niameyra, beren familiekin, kaleetan barrena ibiltzeko”.
|
|
|
“Garapenerako funtsezko giza eskubidea da, baina munduan oraindik 776 milioi heldu daude irakurtzeko edo idazteko gai ez direnak”, esan zuen. Beste milioika
|
pertsonak
ez dute behar adina ezagutza idatzizko dokumentuak ulertzeko. GKEak gogorarazi zuen emakumeak direla kaltetuenak, Hezkuntza, Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundearen (Unesco) datuen arabera, “munduan dauden analfabeto helduen bi herenak emakumeak dira”.
|
|
|
Gaur egun, 900 milioi
|
pertsonak
ez dute edateko urik.
|
|
|
munduko gosea eta muturreko pobrezia errotik kentzea 2015erako. Hala ere, IPADek salatu duenez, OMDetan egindako aurrerapenak “lotsatiak” izan dira, eta gaur egun 900 milioi
|
pertsonak
ez dute edateko urik, eta 50 milioi pertsonak migratuko dute aurten ingurumen arrazoiengatik. Gainera, klima aldaketaren ondorioak mehatxua dira garapen bidean dauden herrialdeetako populazio pobreenen elikadura segurtasunerako.
|
|
|
Adineko
|
pertsonek
ez dituzte beti beren egoeraren ezaugarri berberak. “Ez bakarrik herrialdeen artean, baita herrialde bakoitzaren barruan eta pertsonen artean ere”, dio Nazio Batuek.
|
|
|
“Mehatxua da hori laguntza humanitarioarentzat eta berreraikitze prozesuarentzat”. Gogoratu uda ondoren izan zirela uholdeak, baina negua iritsi da eta “zazpi milioi
|
pertsonak
ez dute oraindik aterperik”. Etxea galdu dutenak beste toki batzuetara joan behar izan dute.
|
|
|
Guztira, milioi bat pertsonak baino gehiagok, dozenaka mila familiaz gain, azpimarratu du “eskoletan eta beste eraikin batzuetan babestu zirela”, eta orain instalazio horiek utzi behar izan dituztela eskolak berriro ireki ditzaten. Guztira, bi milioi etxebizitza hondatu edo suntsitu dira, eta zazpi milioi
|
pertsonak
ez dute babes-leku egokirik, nahiz eta etxerik ez izatea egoera ahulenetako bat izan. Batez ere, eraiki ere ezin denean, beharrezko materialik ez dagoelako edo garestia delako eta dirurik edo aurrezkirik ez dagoelako.
|
|
|
Edo, zorte handia izanez gero, Iruñan... Pentsa ezazue zer izan daitekeen pertsona ezgaitu batentzat edo bere familiarentzat horrenbeste kilometrotara bizitzea.Sakanan etxebizitza babesturik ez dago pertsona ezgaituentzat, badugu asistentzia zentro bat eta lan zentro berezi bat, Lakuntzan, Tasubinsa, baina bertan lan egiten duten
|
pertsonek
ez dute Sakanan autonomoki bizitzeko aukerarik. Eta, horrela izanik, adin batetik aurrera gainerako gazteek bezalaxe duten eskubide bat den arren (25 30 urte inguruan), edo familiak zaharrak egiten direlako edo hiltzen direlako, EZGAITUAK DIREN PERTSONAK EZIN DIRA BIZI BABESTUTAKO ETXEBIZITZAN SAKANAN.Etxarriko familia batek etxe bat ANFAS i eman dio etxebizitza babestu bihurtzeko inguruko ezgaituek erabil dezaten, eta orain etxebizitza finantzatu behar duena Nafarroako gobernua da.
|
|
|
Torturaren eszenifikazioaren bitartez, lortu nahi dute gizartearen parte batek tortura toleratzea eta beharrezkotzat jotzea, borrokarako tresnatzat hartzea errugabeak mehatxatu, krudelkeriaz tratatu eta gizartearen segurtasunaren kontra egiten duten pertsona arriskutsu, anker eta zentzakaitzen kontra. Baina estatuko funtzionarioek gaizki tratatu eta torturatzen dituzten
|
pertsonek
ez dute zerikusirik filmetako, bideo jokoetako eta nahita erakutsitako hainbat albistetan agertzen diren munstro ankerrekin; nahita aukeratzen dituzte muturreko kasuak eta pertsona erotuak, gupidagabeak, eta ikus entzunezko euskarri guztietan erakusten dituzte ikusleen aurrean, hiltzaile huts, bahitzaile edo terrorista moduan.
|
|
|
1896an, Nafarroako Aldundiak euskaldunek pairatzen zuten egoera salatu zuen gogorki. Gutun batean adierazi zuen, besteak beste, ez zela legerik izan behar naturak emandakoaren aurka eta
|
pertsonak
ez badu ama hizkuntzan egitea haizu, eskubiderik gabe dagoela eta estatua sobera ahalguztiduna dela:
|
|
2011
|
|
|
" Ez da faktore bakarraren ondorioa, ez da arazo zehatz bati ematen zaion konponbide erraza". Mitoak gezurtatu egin behar direla gomendatzen du, hala nola, suizidatzeko asmoa agertzen duten
|
pertsonek
ez dutela sekula euren buruaz beste egiten, edo suizidek hiltzeko erabaki irmoa dutela. Gai zabalago bati ere heltzen dio:
|
|
|
Norberaren gaitasunak martxan jartzea. Egoeraren ikuspegi errealista izateak eta laguntza izateak ez du asko balioko interesatutako
|
pertsonak
ez baditu martxan jartzen egoera estresagarriari eraginkortasunez erantzuteko dituen gaitasunak. Ildo horretatik, garrantzitsua izango da arazoari aurre egitea eta hura gainditzen saiatzeko jarrera positiboari eustea.
|
|
|
Azaleko pertsonen eta pertsona egozentrikoen itxura du. Hurbileko familiaz at, lagun minik edo konfiantzako
|
pertsonarik
ez du.
|
|
|
– Nortasun normala duen
|
pertsonak
ez du nortasunaren nahasterik: ezagutzen du bere burua, bere identitate eta zentzu jarraitua, nortasun indartsua du, egoera kritikoetan batasunari eusten dio, arduratzeko gaitasuna eta zentzu kritikoa badu, badaki nor den eta zertan bereizten den besteengandik.
|
|
|
Azkenik, badaude egozpen okerrak egiten dituzten pertsonak. ...egitean zorabiatzea; jendaurrean hitz egitea dagokionean urdaileko mina edo botagura izatea, etab.); herstura sintoma horien benetako eragileak pertsona hori une horretan bizitzen ari den hainbat egoera estresagarri (familia arazoak, laneko arazoak, ikasketekin arazoak, gurasoen banantzea, etab.) edo beste hainbat faktore (gaixotasun medikoak, aldaketa hormonalak, hipogluzemia, etab.) dira, baina
|
pertsonak
ez du horien kontzientziarik eta une horretan ezarrita dagoen gizarte egoera hartzen du bere herstura sintomen iturburutzat. Ondorioz, aurrerantzean, ondoeza sentitu duen gizarte egoerei beldurra izatera irits daiteke.
|
|
|
Autismoaren espektroko nahaste gehientsuenak haurrak hiru urte bete aurretik diagnostikatzen dira edota haurtzaroan zehar behinik behin; eta, eskizofrenia, aldiz, oso kasu gutxitan detektatzen da hain goiz. Gainera, autismoaren espektroko nahasteak dituzten
|
pertsonek
ez dituzte eldarnioak eta haluzinazioak izaten, afektibitatea adierazteko zailtasun handiagoak izaten dituzte eta, sarri, ahozko hizkuntzaren gabezia agertzen dute edota ahozko hizkuntza oso mugatua izaten dute.
|
|
|
Martxoaren 22a, Uraren Nazioarteko Eguna Uraren Nazioarteko Egunak martxoaren 22tik behin gogorarazten du, eta 1993az geroztik, Nazio Batuen (NBE) eskariz, elementu baliotsu horren urritasuna: 1.100 milioi pertsonak baino gehiagok ez dute edateko urik eta 2.600 milioi
|
pertsonak
ez dute saneamendu sistema egokirik. Arazoa deigarriagoa da herrialdeak alderatzean:
|
|
|
Herrialde guztietan jarduera zehatzak egingo dira, hala nola dokumentalak, hitzaldiak, mahai inguruak, mintegiak, erakusketak edo Agenda 21eko gomendioak praktikan jartzea. 1.100 milioi pertsonak baino gehiagok ez dute edateko urik, eta 2.600 milioi
|
pertsonak
ez dute saneamendu sistema egokirik NBEko arduradunek arazoaren larritasuna gogoratzen dute. Kontrolik gabeko hiri hedapenak arriskuan jartzen ditu ingurumena eta milioika pertsonaren osasuna.
|
|
|
Guztira 884 milioi
|
pertsonak
ez dute edateko urik munduan, eta horrek “eragin handia du osasunean, bereziki haurren osasunean”, ohartarazi du Nazio Batuen Haurrentzako Funtsak (Unicef) Uraren Nazioarteko Egunean. Kutsatutako urak eta higiene baldintza eskasek ere eragin negatiboa dute haurren osasunean.
|
|
|
Egungo azpiegiturek ez dute hazkunde erritmo hori jasango. Behin behineko kokalekuetan dauden
|
pertsonek
ez dute ur hornidurarako sarbiderik. Hori dela eta, udal sareetara konektatuta daudenek baino berrogeita hamar aldiz gehiago ordaindu behar dute uragatik.
|
|
|
Deia egin ondoren, hitzordua adostuko da etxean edo partikularrekin adostutako lokal batean, saldu nahi den aparatuaren teknika erakusteko. Osasun Sailak dio erakustaldiak egiten dituzten
|
pertsonek
ez dutela osasun kualifikaziorik. Gainera, AEMPSek ikusi du merkataritza prozesu hori bera Internet bidez edo komunikabide publikoetan eskaintzen dela, bai prentsa idatzian bai irratian.
|
|
|
). Naturari eragiten dion arazo horri buruzko datu deigarriak ematen ditu lanak (baliabide naturalen agortzea, pestiziden eta ongarri nitrogenatuen erabilerak eragindako kutsadura, garraioa, paketatzea, berotegi efektuko hondakin eta gasen ekoizpena, etab.). eta elikagaien segurtasuna, milioika
|
pertsonak
ez baitute dieta egokirik. Herrialde industrializatuek 670 milioi tona galtzen dituzte edo alferrik galtzen dituzte (garatzen ari diren herrialdeetan, 630 milioi tona).
|
|
|
A taldekoa da, eta ez da A taldekoa. Normalean, ernamuin horrek kolonizatutako
|
pertsonek
ez dute arazorik ez sintomarik izaten, baina ama haurdunak edo ahulduta dagoen heldu batek infekzioak izan ditzake, jaiotzean kutsatu egin daiteke, eta gutxi batzuk gaixotu arren, mikrobio hori da jaioberriaren septizemien eta meningitisaren erantzule nagusia, bere bizitza akabatzeko edo ondorio oso larriak uzteko gai baita. Estreptokoko B da jaioberriaren septizemia eta meningitisaren arduradun nagusia.
|
|
|
2008az geroztik, 235
|
pertsonak
ez dute finantza sistemaren eskaintzarik
|
|
|
Saiatu osatzen duten
|
pertsonek
ez dute ordutegirik, jaiegunik... Prest daude edozein momentutan gaixoari eta familiari laguntza integrala emateko.
|
|
|
Espainiako onenen artean aritzeko 4,95 metroko marka izatea eskatzen dute. Baina hamabi
|
pertsonek
ez badute marka egiten ranking a hartzen da aintzat. Hamargarren nago eta beraz, Valentzian egongo naiz, seguru.
|
|
2012
|
|
|
Hori ere jorratu beharrekoa da". Argi dute bestalde, Aterpea elkartean, Lasarte Oria ez dela Tolosa edo Eibar," hauek hiriburutik urrutiago daude eta defenditzen dira, 60 urtetik gorako
|
pertsonek
ez dute autobus eta trenean ibili nahi eta horregatik bakarrik herrian gelditzen dira. Hemen, topo onegia daukagu, oso ondo dago baina komertzioarentzat oso txarra da, segundo batzuetan Donostian zaude".
|
|
|
Nola hitz egingo dute belaunaldi berriek euskaraz, lan munduan hezkuntza sistemak ez baditu euskalduntzen? Reyes jaunak jakin luke
|
pertsonek
ez dituztela espazioak euskalduntzen, ez bada horretarako hizkuntza politika eragingarria abiatzen. Gaur egun, gizarte espazioek gizabanakoak erdaldundu egiten dituzte, euskara erabiltzea etengabe eta sistematikoki eragotzita gaitasun komunikatiboa galtzen delako.
|
|
|
jendeak bere memoriaren zati bat balitz bezala erabiltzen du Internet. Informazioa ordenagailuan gordeko dela uste duten
|
pertsonek
ez dute asmorik datu horiek sakon irakurtzeko, eta gordeko ez dela uste dutenek, ordea, bai.
|
|
|
Zenbait
|
pertsonak
ez dute arrautzarik jaten, barazkijaleak direlako eta baztertu egiten dituztelako animalia jatorriko elikagaiak, eta beste zenbaitek ezin izaten duten jan, alergia sortzen dielako edo elikadura intolerantziaren bat.
|
|
|
...ta zein nahi gabe, prostituzioan dagoela dakienean, lurralde bakoitzean adingabeen babesaz arduratzen den erakunde publikoari eta Fiskaltzari, berehala, horren berri emango die, bakoitzak bere eskumenen arabera jarduteko, baldin eta adingabearengan edo ezgaiarengan familia agintea edota gizarte eta etika agintea edo egitezko agintea duten pertsonen adostasuna badu prostituzioan aritzeko, horrelako
|
pertsonarik
ez badu edota pertsona horiek bertan behera utzirik badute eta beraren zaintzaz arduratzen ez badira.
|
|
|
Interneten seguru ibiltzeak eta klik bakoitzak daukan garrantziaz ohartarazi behar ditugu. Ezagutzen ez dituzten
|
pertsonak
ez dituztela laguntzat hartu behar gogorarazi behar diegu eta irudiak zabaltzeak dakartzan ondorioei buruz hitz egin behar diegu; izan ere, internetera igo edota hirugarren batzuei bidaltzen badizkiegu, irudi horien gaineko kontrola galdu baitezakegu.
|
|
|
Raworth en ustez, gizateria gizarte oinarriaren oso azpitik dago 11 gizarte mugetatik zortzitan gutxienez. Ia 900 milioi pertsonak gosea dute, 1.400 milioi egunean 1,25 dolar baino gutxiagorekin bizi dira eta 2.700 milioi
|
pertsonak
ez dute janaria prestatzeko gune higienikorik. Gainera, planeten bederatzi mugetatik hirutan (klima aldaketa, biodibertsitatearen galera eta nitrogenoaren kontsumoa) ingurumenaren muga modu arriskutsuan gainditu dela kalkulatzen da.
|
|
|
Munduko biztanleen %63k bakarrik dute saneamendu hobetua eskuratzeko aukera; kopuru hori %67ra baino ez da igoko 2015erako, Milurtekoko Garapen Helburuetan ageri den %75eko helburuaren oso azpitik. Gaur egun, 2,5 milioi
|
pertsonak
ez dute saneamendu egokirik. UNICEFek eta OMEk ere ohartarazi zuten ezen, uraren kalitatea mundu osoan neurtu ezin denez, MGHren edateko uraren helbururanzko aurrerapena edateko uraren iturri hobetuen erabilerari buruzko datuen bilketaren bidez neurtzen dela.
|
|
|
Espainian, ezgaitasuna ofizialki aitortuta dagoela jotzen da, eta ezgaitasuna duten pertsonentzat oro har aurreikusitako ekintza positiboko neurriak hartzeko aukera ematen du. Hala ere, CERMIk azaltzen du mugako adimena duten
|
pertsonek
ez dutela% 33ko ezgaitasun maila lortzen, indarrean dagoen baremoaren arabera. Hori dela eta, alde batera uzten dira enpleguaren arloan ezgaitasuna duten pertsonentzako dauden laguntzak, “horrek larriagotu egiten du lan eta gizarte bazterkeria”.
|
|
|
Nazionalitate espainiarra izateak naziokoak ez diren
|
pertsonek
ez dituzten eskubide batzuk dakartza, baina betebeharrak eta betebeharrak ere eskatzen ditu. Erreklamatzen dutenek hainbat bide dituzte hori lortzeko.
|
|
|
Ministerioak zehaztu du Haihe ibaia oso kutsatuta zegoela, eta gainerakoek kutsadura maila “ertaina” zutela. Sail horrek ere adierazi du landa eremuetan bizi diren 298 milioi
|
pertsonak
ez dutela edateko urik. Azaldu duenez, uraren kalitate txarraren arazoa konpontzeko, baliabide hidrikoak babesteko neurriak indartzea erabaki du.
|
|
|
Bat bateko argazkiak karnet tamainakoak izan behar du, koloretakoak eta hondo argi, leun eta uniformekoak. Aurrez aurre jarrita egon behar du, eta
|
pertsonak
ez du kristal iluneko betaurrekorik edo identifikazioa eragozten duen beste edozein jantzi eraman behar. 7 Tasak ordaintzea 2012an, legez ezarritako tasa 25 eurokoa da agiri bakoitzeko.
|
|
|
Oso zabalduta dago ordu gutxiren buruan jatea. Hala ere, gaur egun eskura dauden ikerketen arabera, maizenik jaten duten
|
pertsonek
ez dute gorputz pisu handiagoa izaten gutxiago jaten dutenek baino. Are gehiago, badirudi maiz jateak gosea kontrolatzen eta gehiegizko irenstea saihesten lagun dezakeela.
|
|
|
Las etxerik gabeko
|
pertsonak
ez dute sabairik eta, gero eta gehiago, gizarte babesa. Kalean bizi dira eta jasotzen dituzten laguntzak gutxi dira, azken urteotako “aldaketa murriztailea” dela eta.
|
|
2013
|
|
|
Leku batzuetan euri dezente bota du ordutik, beste batzuetan askoz gutxiago, baina esan dezakegu egoerak ez duela hobera egin, kontrakoa baizik. Mundu osoan, 1.100 milioi
|
pertsonak
ez dute ur edangarria eskuratzerik ondorioz, milioika hiltzen dira gaixotasun sendagarriren batek jota, eta 2.600 milioi oinarrizko saneamendurik gabe bizi dira.
|
|
|
Aipatzekoa da galdeketaren beraren aurrean batzuek izandako jarrera: " Baten batek ez zela eroso sentitzen aipatu zigun, eta bi
|
pertsonak
ez zuten idatziz eman, ahoz baizik, barrukoak mugitzen zitzaizkielako". Sararen esanetan nabarmena da heriotzaz hitz egitea ez dagoela normalizatuta, ezta hezkuntza arloko profesionalengan ere.
|
|
|
Hala eta guzti ere, ume txikienei zenbait gauza argi utzi behar zaiela uste du Sarak. Esate baterako, hil berri den
|
pertsona
ez dugula berriro ikusiko, edo ez dakigula non dagoen. Haurrek maiz izaten dute hizpide hildakoaren kokapen fisikoa (zerua, infernua, hilerria…).
|