|
2000
|
|
|
Lan bati, edozein lani, artistiko adjektiboa erantsi ahal izateko emozionatu egin behar duela iruditu zait beti, nolabaiteko emozioa sortu lan hori apreziatzen duenarengan, lan hori ikusi, entzun, irakurri edo ukitzen duenarengan. Ez guztiengan, noski, nahikoa baita
|
pertsona
bakar batek, edo artistak berak bakarrik nabaritzea lanak baduela eraginik berarengan, berria den zerbait sortarazi diola. Sentsazio berri bat esperimentarazi.
|
|
|
" Chat semanal" bezala ezagutzen den berriketa foroa ere aipagarria da nabigatzaileen artean duen arrakastagatik. Gune elkarreragile honetan astean behin, ostegunetan, 22:00etatik 23:00etara bitartean, katalanez,
|
pertsona
publiko ospetsu bat internauten galdera guztiei erantzuten saiatzen da. Horrez gain, publikoak eztabaida guneetan parte har dezake eta posta elektronikoaren bidez erredakziora helaraz ditzake bere iritziak eta iradokizunak.
|
|
|
Gure gizarteetan, eguneroko esperientzian bizimodu onen aniztasuna islatzen dituzten honako adibide hauek aipa ditzakegu: ...auka, baina baita ere zerbeza kaxa bat eskura duelarik asteko hainbat egunetan telebista aurrean amaigabeko orduak ematen dituen futbolzale amorratuak; bizimodu on batek irudimen sexual ezberdinen adierazpenak, homosexual izaerakoak barne, errespetatu lituzkeela sostengatzen dute batzuek, beste batzuek, aldiz, bizimodu on bakarra sexuak espezie ugaltzea helburu duena dela sinesten duten bitartean;
|
pertsona
batzuen arabera, opera kantagintzaren adierazpenik bikainena den bitartean, beste batzuentzat hip hop a edota bakailaoa izango litzateke.
|
|
|
Grafikagintza Lanbide Eskolaren bidez, Lapurdin zegoen euskal ume atzerriratuen koloniak bultzatu zuen proiektu apal hau, hiru zenbaki bakarrik argitaratuz. Ekimen honen bultzatzaile nagusia Manuel Maria de Inchausti izan zen, geroago Euskal Gobernuaren ordezkaritza lan garrantzitsuak egingo zituen
|
pertsona
bera.
|
|
|
Rafael Picavea, kazetaria eta Madrilgo Gorteetan EAJren diputatua izandakoa. Gainera, kolpe militarra izan arte, Picavea Donostiako El Pueblo Vasco egunkariaren jabea izan zen, eta horrek euskal kanpo aferetan arduratzeko oso
|
pertsona
egokia bihurtzen zuen. Bada, Parisera doa eta une horretatik hiri horretan euskal arazoen ardura eramaten hasten da.
|
|
|
Orixek kontestu batean egiten du arnas, garrantzi berezia ematen dio inguru fisikoari, gorputz baten jabe da. Lehen
|
pertsona
konkretu batean mintzo zaigu beti. Giharra duen mistika da berea.
|
|
|
Xenda arriskutsu horretatik jarraituz, badirudi ere
|
pertsona
sekulan ez dugula bere osotasunean onartzen. Aldareetara eramaten dugunean bere nortasunaren puska handi eta ederra, akaso, preziatuena, gizaseme alaben gure barneko tirabirak argitan jartzen dituena, hots, moztu, ohostu, ezabatu egiten ohi dugu.
|
|
2001
|
|
|
Gure hizkuntzaz ematen den irakaskuntza testuak, azken hamarurteotan, praktikan %100ean hizkuntza estandarrean eskaintzen dira, eredu horretan gure gazte guzti guztiak alfabetatuak izanez. Euskaltegietan ari diren ia
|
pertsona
nagusi guzti guztiek euskara batua ikasten dihardute. Gure irrati telebista nagusiek hizkuntza eredu literarioa bultzatzen dute.
|
|
|
Gaur egun
|
pertsona
baten diagnostiko medikoa egiten den legez, etorkizunean pertsonaren genoma osoa irakurriko da. Medikuak gai izango dira gaitza diagnostikatzeko eta pertsona jakin horrentzako egokituriko tratamendu partikularizatua agintzeko.
|
|
|
Gaur egun pertsona baten diagnostiko medikoa egiten den legez, etorkizunean pertsonaren genoma osoa irakurriko da. Medikuak gai izango dira gaitza diagnostikatzeko eta
|
pertsona
jakin horrentzako egokituriko tratamendu partikularizatua agintzeko.
|
|
|
Erronka teorikoa da batetik, nekez onartuko baitugu enpresan neurtu ezinezkogestiotresnarik, baina baita praktikoa ere, neurria baita hainbat adierazkin ekonomikoren artean errefe rentzibalorerik propioenetakoa. Ez da falta, Irizarreneko Koldo Saratxaga kasu, Ezagutzaren Kudeaketa ezin dela kudeatu dioen aditurik,"
|
pertsona
ren belarri bien artean dagoena" kudeatzerik ez dagoelakoan, baina lexiko eztabaida guztien gainetik eta eguneroko premien azpitik, zer gerta ere edozein gestio motak emaitzak neurtuko dituen metodoren bat behar du.
|
|
|
Horretarako, aldian aldian egin izan duten bezala, diskurtso bat apailatzen saiatuko dira: arrazakeria, xenofobia, ETAren helburu berak, inposaketa, diskriminazioa, eskubideak
|
pertsona
renak direla eta ez kolektibitateenak... eta abar aipatuz. Euskara eta euskal kulturak bere lekua izatea" mehatxu" gisa izendatzea da modurik egokiena, kontraeraso bat antolatzeko.
|
|
|
UPNko kritikoen artean zegoen orduan, eta Juan Cruz Alliren itzalpean egin zuen karreraalde rdi barruan. Bere sorterri den Corella inguruetan, Azkoienen eta baita Errioxa aldean ere (Alfaro inguruetan batez ere)
|
pertsona
atseginaren fama zuen orduan Sanzek, eta ziurrenik baita gaur ere. Iruñeko aristokrazia eskuindarrarentzat, berriz, Erriberak eman ohi dituen pertsonaia sinpatiko eta" asilbestratu" horietako bat zen, Tutera inguruan alderdia sendotzeko balio zezakeena, sozialisteninda rra oraindik ere zabala zen eskualdean, ez oso konplexua eta, nolabait esateko, Iruñeko jauregi eta egoitza ofizialetatik ongi" telezuzendu" zitekeena.
|
|
2002
|
|
|
Batzuetan kasualitateak gertatzen dira, edo kasualitate irudikoak bederen. Duela hilabete gutxi The body fikziozko filma ikusi genuen, Antonio Banderas protagonista duena, Jerusalemen ustekabean aurkituriko eskeleto bitxi batez, Kristoren denbora berekoa, gurutzean hildako etabu ruan arantzen zaurien markak zeuzkan
|
pertsona
batena, aparteko norbaiti zegokion hilobi ongi landuan ezarria. Argudio guztia Jesu Kristorena izan zitekeelakoan zetzan, eta, badaezpada ere, Elizak hori ezkutatzeko, edota juduek eta palestinarrek horrekin negoziatzeko interesen sarea nola josten zen erakusten zigun, fede eta maitasun problema pertsonal batzuekin nahasirik.
|
|
|
Sortu dugu Inguma (Euskal Komunitate Zientifikoaren datu basea, www.inguma.com). Horri esker jakin ahal izan dugu azkenurteetan lau mila eta bostehun
|
pertsona
baino gehiagok zerbait egin izan dutela euskaraz (hitzaldiak, aldizkari art ikuluak, liburuak eta abar), Inguma datu basean 17.000 erregistrotik gora dago dagoenekoz. Sortu dugu EuskarazkoSoftwa re Katalogoa, Ikastetxeko Hizkuntza Normal kuntzaproiekturik handienean (Uliba rriprograma) elkarte aholkularia gara, urteko 10 liburu eta Giza eta Gizarte Zientzien aldizkaria (Uz ta ro, www. uzta ro.com) argitaratzen ditugu, urteko bi jardunaldi berezi (glotodidaktika, informat ika, historia eta abar) eta hogeita hamar urte dira (orain Iruñean eta Miarritzen) udako ikastaldiak antolatzen ditugula.
|
|
|
azken hogei hogeitamar urteetan euskal komunitate zientifiko intelektual bat sortu eta garatu da, ia ia ezerezetik abiatuta. UEUren Inguma proiektuan egiazta daitekeen bezala, une honetan gutxienez lau mila
|
pertsona
dago unibertsitate mailako kultur produkturen bat (liburu, artikulu, hitzaldi) sortuduena euskaraz. Datu hori publikoa da eta internet bidez kontsulta daiteke (www. inguma. org).
|
|
|
EHUren egiturek euskaraz lan egitea izango litzakete helburua, EHU osatzen duten pertsonen hizkuntza aukera errespetatuz beti ere. Alegia,
|
pertsona
eleanitzez osatutako euskarazko egitura baterantz joan ginateke. Prozesu planifikatu baten bidez, enpresetan euskararenerabilera areagotzeko prozesuen antzeko baten bidez, oraingo lan egiteko ohiturak eta moldeak aldatu ditu.
|
|
|
Hainbat azalpen egon daitezke euskararekiko atxikimendu falta horretarako, soziologikoak eta, baina, unibertsitatea ez da ikastola, edo ez luke izan behintzat. Unibertsitateko ikasleak
|
pertsona
helduak dira, argiak dira, eta kontsekuenteak ere. Eta horietako askok erdaraz egiten dute euskal taldeetan.
|
|
|
Honela, unibertsitate publikoak EHU, UPNA eta Iparraldekoa (sortzen baldin bada) izango lirateke. EHUri dagokionez, eta gaur egun daukagun unibertsitate publiko garrantzitsuena denez, elebiduna eta publikoa izaten jarraitu behar du, erakunde legitimatzaileak behar baitira gaur egungo ongizateko estatuan, eta unibertsitateak,
|
pertsona
kualifikatuak prestatzeaz gain, aipatu paper legitimatzaile hori ere bete behar baitu. Gainera, gaur egungo euskal irakasle gehienak ez lirateke prest egongo Euskal Unibertsitaterantz jauzia egiteko.
|
|
|
1. Aldez aurretik, azpimarratu behar da AEKren ikuspegia berezi samarra dela. Jakina denez, helduen euskalduntze alfabetatzea da AEK k jorratzen duen arloa, hau da,
|
pertsona
nagusiei euskara irakatsi eta euskaldunak euren hizkuntzan alfabetatzea. Beraz, begi bistakoa da AEKren zeregina irakaskuntzaren arloan kokatzen dela bete betean, eta, hortaz, euskal irakaskuntzarekin zerikusia duen oro interesgarria zaio AEKri.
|
|
|
Horra hor Jakin ek proposatzen digun lehenengo galdera. Zilegi bekit aditzaren
|
pertsona
aldatzea," gu" hori nor den ez baitakit. Egingarritasunaren auzi hutsari lotuko natzaio.
|
|
|
Izan ere, hizkuntza bat ikastea gizabanakoaren mailako gertakizuna bada, hizkuntza horren hiztun osoa izateak izaera soziala du:
|
pertsona
ez ezik, gizartea ere tartean sartzen da, ezinbestez.
|
|
|
Esan bezala, uste dugu
|
pertsona
bat euskalduntzeko ikas etagiza rteprozesuak, biak, ezinbestez burutu behar direla, ostantzean, porrota gertatzeko arrisku handia egongo litzatekeelako. Baina, gogoan izan, planteamendu hau hipotesia baino ez da.
|
|
2003
|
|
|
Izan ere, aurrerapenak batzuei gauza onak ekartzen dizkie, baina ez dira horren gauza onak gizakien bizitzaren alderdi askotarako, hau da, guztiontzako. Hortaz, aurrerantz egin nahi dugu
|
pertsona
bakoitzaren onera ko eta haren hurbil egoteak balioko digu neurtzeko ona ala txarra izan den guk emandako pauso bakoitza.
|
|
|
Kontuan harturik gizakia ezin dela saio hodian bizi, ezta isolamenduan ere,
|
pertsona
bakoitzaren onerako aztertzearen xede horren osagarri, isuri soziala jarri behar dugu: guztion onerako, alegia.
|
|
|
gizabanakoa taldea gizabanakoa. Ezagutzaren prozesuak, gizabanakoaren ernamuin kultural gisa, linealki segitzen du urteekin batera,
|
pertsona
bakoitzaren jardueraren arabera, eta segitzen du gainerako gizabanako helduekin batera bere giza taldearen talde kultura osatu arte. Baina, garapenaren lehenbiziko urteotan, taldeak —bizidun berria talde batean sortua baita— haurrari oinarrizko osagaiak ematen dizkio bere kultur eraikina eraikitzeko.
|
|
|
10 Haurtzaroan eratutako garuna (herentzia genetikoa+ garapena), inguruaren ezagutza, sentimen eta gizarte prozesuak osatua, gizakiaren muina da,
|
pertsona
, alegia. Gene batzuk herentzian hartu ditu, baina bere historia ere badu.
|
|
|
11 Ne rabetasunaren garai intseguruaren ondotik, gaztea ren nortasuna errotzen da. Inguruan duen mundu erre alari eta birtualari buruzko ezagutza zuzenak eta zeharkakoak etengabe erabiltzen dira bere
|
pertsona
ren onerako, be re esperientziak esaten dionari jarraikiz. Errotua dago, jadanik, bizitzak eskaintzen dizkion estimuluak atenditzeko, onartzeko edo errefusatzeko modua, eta horrek" nortasun" bat erakusten du.
|
|
|
Errotua dago, jadanik, bizitzak eskaintzen dizkion estimuluak atenditzeko, onartzeko edo errefusatzeko modua, eta horrek" nortasun" bat erakusten du. Jokatzeko modu horretako ezaugarri batzuk bat datoz bere taldeak dituenekin," taldearen nortasunezauga rriak", baina beste ezaugarri batzuk ez dira taldearenak, ezta bere familiarik minenarenak ere,"
|
pertsona
reneza ugarri bereziak". Gizaki bakoitza ezberdina da, errepika ezina.
|
|
|
Horrela, ikusten dugu
|
pertsona
hazten den gizartetaldeen multzoa barne sartua dagoela dimentsio handiagoko gizarte instantzietan: herria, nazioa, aberria esaten diegu.
|
|
|
Kultur talde honetako kideen multzoak osaturiko kultura aztertzeko,
|
pertsona
rekin egin dugun prozesu paralelo bera egin genezake, taldearen beraren nortasuneraino iritsiarte. Baina, nire ustez, aski da aitortzearekin multzoa dela batugaien ezaugarrien batura.
|
|
|
Testuinguru horretan, eta gizakiaren bilakaeraren bidegurutze honetara, azterketarako elementuak ekartzeko asmoz,
|
pertsona
ren aberastasuna aztertu dugu gizabanakoa den aldetik eta gizarte taldean partaidea den aldetik. Ezin dugu itxurarik egin pentsatuta guk mundu mailakoordena harmoniatsurako eredua dugunik —ezta Europa mailakorik ere—; baina, nire iritziz, baditugu elementuak geure izaeraren onena berritzeko, gizakiaren garapen indibidualaren eta sozialaren azterketa eguneratu batetik abiatuta.
|
|
|
Baina azken definizio hori gehiago erabiltzen da, eta ez dago erabat bazterturik presio ekonomikoak, sozialak edo militarrak erabiltzea. Izan ere, hipotesi horretan, ez da planteatzen ari pertsonaren onerako giza taldea, baizik eta
|
pertsona
gizabanakoen talde batean indarrez sarraraztea. Egia esan, horixe gertatzen ari da.
|
|
|
Eta gai berari helduz boterearen gailurretik ikusita, begi bistakoa ere bada boterea zenbat eta gehiago egon
|
pertsona
bakar baten borondatea ren mendean, gizatasuna gero eta txikiagoa dela. Behin gizabanakoak gizartean eta naturan autodefentsarako boterea edukirik (naturan badirudi gaur egun ziurtatuta dagoela, egia ez bada ere), besteezap robetxatzeko metatuko duen boterea, teorian argudiatu egiten dena guztientzako ona lortzeko bide gisa, gizatasunaren neurrira egina ez dagoen boterea da, antropologi aren ikuspegitik behintzat, eta, hobe esan, apuntatu litzateke pertsona ren" zorrean"," hartzekoan" bain o.
|
|
|
Eta gai berari helduz boterearen gailurretik ikusita, begi bistakoa ere bada boterea zenbat eta gehiago egon pertsona bakar baten borondatea ren mendean, gizatasuna gero eta txikiagoa dela. Behin gizabanakoak gizartean eta naturan autodefentsarako boterea edukirik (naturan badirudi gaur egun ziurtatuta dagoela, egia ez bada ere), besteezap robetxatzeko metatuko duen boterea, teorian argudiatu egiten dena guztientzako ona lortzeko bide gisa, gizatasunaren neurrira egina ez dagoen boterea da, antropologi aren ikuspegitik behintzat, eta, hobe esan, apuntatu litzateke
|
pertsona
ren" zorrean"," hartzekoan" bain o.
|
|
|
Pribatuen multzoari erreparatuz gero, epealdi berean, talde orduen %23, 82 galdu dira. Jaitsiera, baina, 25 urtez azpikoen adin tartean —batez ere— gertatu da (1993 ikasturtetik 2001 euskara ikasten ibili eta 25 urte baino gutxiago dituztenak gainbehera etorri dira —hamar mila
|
pertsona
baino zerbait gehiago galdu dira adin tarte horretan—); gainerako adin tarteetan, beheranzko joera erakutsi arren, matrikulen beherakada ez da horrenbestekoa izan (2001 ikasturtean 25 urte baino gehiago zutenak %73, 54 izatera iritsi ziren, 1993 ikasturtean, aldiz, %53, 13 ziren). Jaitsiera ez da EAEn gertatu soil soilik, Nafarroan eta Iparral dean ere behera egin dute matrikulatutako ikasleen kopuruek.
|
|
|
Esan bezala, euskaltegietara hurbildutakoen adinaren batez bestekoak gora egiten dihardu azken urteetan; erabe rean, garai batean nagusi ziren ikasle eta langabetuen multzoak arian arian urritu egin dira eta lanean ari direnge roz eta
|
pertsona
gehiago hurbildu dira helduen euskalduntze alfabetatze sektorera. Geroz eta ikastaro apalagoak, malguagoak eta egunean zehar nahierara egituratzeko modukoak eskatzen ditu jendeak oro har (izan ere, garai batean ez bezala egungo gizarteetan denbora emateko aukera ugari dago bazterretan, bada, euskara ikasteari denbora are gutxiago eskaintzen zaio edota denbora hori beste era batera antolatzeko askatasuna eskatzen du jendeak), behe urratsetan hasten diren geroz eta jende urriago dago eta euskalduntze prozesua burutzeko asmoz geroz eta gizaseme gehiago hurbiltzen da bitarte edo goi mailetako ikastaroetara.
|
|
|
Euskararen ikaste prozesuak nola baita eskaintza birdefinitu/ egokitu eta euskararen erabilera ahalbidetuko duten egitasmoekin uztartu behar ditugu. Era berean, euskara ikastera hurbiltzen diren
|
pertsona
helduen konpromisoa eta ahalegina saritzeko (ezagutzeko) mekanismoak ere ezarri behar ditugu (lo rtutako mailaren eta asistentziaren arabera beka sistemak, ikasten segitzeko erraztasunak, zertifikazio sistema homologatuak —sarean lortutako mailak titulu bat eskuratzeko aukera ez ezik titulu hori administrazioek onartzeko bidea ere eginez, hartarako, kontrol mekanismoak ezarriz—, e.a.), ...
|
|
|
Gauzak horrela, aurtengo ikasturtean ‘soilik’ 33.990
|
pertsona
euskaltegietan egotea ez da benetako kezka, hasi diren guztietatik euskal hiztunen komunitatean zenbatek bukatuko duten txertatuta baizik.
|
|
|
Milaka
|
pertsona
pasatu da euskaltegietatik urte hauetan eta neurri handi batez horiexek izan dira sektorearen sostengua. Hori dela eta, ikasleak galtzean sistema dar dar hasi da.
|
|
|
Poblet en, Katalunian omen dago hilobiratua Carlos, eta haren gorpua omen zenari ere hartu zizkioten DNA aztarnak —detailetxo txiki bat kontuan hartu gabe: Carlosen hilobian gutxienez hiru
|
pertsona
ezberdinen hezurrak agertu baitziren, eta inork ezin zuen ziurtatu hiru haietako bat Carlos bera ote zen, Blancaren semea. Kontuak kontu, azterketak ez zuen emaitzarik izan, nahiz etazalapa rta handia sortu, eta ez genuen jakin Blancarengorpua ote zen Gaztelan agertutakoa, eta Pobleten geneukan printzearen inguruko mitoa ere zertxobait desegin zen.
|
|
|
U rtebetez laurehun
|
pertsona
inguruk 19 txosten burutu dute Euskal Kultura definitzeko eta bultzatzeko asmoz. Lan mardula, egiatan, baina desigoala bere emaitzetan, txostengile batzuek lan sakona egin duten bitartean, beste batzuek Pelloren egien zerrendatzeari ekin baitiote.
|
|
|
Munduko Gizarte Foroa Davosekiko guztiz desberdina bilakatu da, eta beheko gizarte zibilak goiko gizarte zibilaren aurrean egiten duen adierazpena agertzen du. Politika neoliberalen gizarte hondamendiak hain dira nabarmenak, ezen sistemari atxikitako hainbat
|
pertsona
ere (J. Stiglitz, kasu) aurrera eramaten diren politiken izaera ideologikoa eta ondorio negatiboak salatzen eta erantzuten hasi baitira.
|
|
|
Porto Alegrek Davosen aldean duen indarra bere izaera masiboan datza, eta hori ezin da galtzen utzi. Izan ere, Davosen
|
pertsona
gutxi batzuek munduaren etorkizunaz eztabaidatzen dute zirkulu oso itxi batean. Ondorioz, ez da Gizarte Foroa Davos berri batean bihurtu behar.
|
|
|
Pizkunde eraginkor honen atzean
|
pertsona
konkretuak zeuden noski. Migel Jabier Urmeneta zen aginte mailan sendo oinarritutako zutabea eta aurreiritzien talaiako begi ernea.
|
|
|
Horretarako, gizarteko hainbat mikroespaziotan lanean ari diren
|
pertsona
, talde eta guneez gainera, euskaltzaleok bilguneak eta elkarrekin jarduteko guneak ere behar ditugu, eta gaur egun Oinarriak eta Kontseilua (Oinarriak bera ere Kontseiluko partaidea da) hor ditugu, elkarlan hori antolatu eta bideratzeko, unean uneko ekimen are zabalagoak baztertu gabe.
|
|
|
Irakeko gerraren kontra dagoen irakurleari ezin zaizkio egunero Bush-en onurak besterik kontatu (tarteka beharbada bai, pieza periodistikoak rara avis baten estatusa galtzen ez duen bitartean); gerraren kontra dagoen irakurle horreka rgi ikusi behar du bere periodikoa ere gerraren kontra dagoela (berriro diot, nahiz eta tarteka gerraren aldekoei ere hitza eman) eta ez dabilela epelkeriatan. Jarri orain Irakekoge rraren ordez beste edozein gai —gai nagusi,
|
pertsona
baten ideologia definitzen duten horietakoak— eta emaitza begi bistakoa da: periodikoak bere inguruko ideologia duten irakurleak behar ditu, iraungo badu, edo irakurleen ideologiara moldatu du, desagertu nahi ez badu.
|
|
|
Euskal gizarteak intuizioz nozitu zuen Egunkaria ren aurka jotzeak herri zantzuen aurka jotzea bezalakoa zela, eta erdaldunek ere —edo inoiz irakurri gabekoek, Pako Aristik zioen bezala(" Egunkaria eta San Eleuterioren miraria", Egunero, otsailak 26) — sentitu zuten beren izaera bera jartzen zela kolokan. Bestalde, lehen une hartan sumatu zen Egunkaria eta hamar
|
pertsona
horien kontra joz gero, gutariko inor ez zegoela salbu Euskal Herrian, geroago Iñaki Uriak adierazi zuen bezala: " Hurrengoak Euskaltzaindia edo Eusko Jaurlaritza izan daitezkeela erakutsi digute" (Egunero, martxoak 23).
|
|
2004
|
|
|
Zorionez, konpartsek eta hainbat kultur eragilek aurre egin diote erasoari eta, beharrezkoegokitzapenak sartuz, lortu dute bilbotar jai eredu jator, he rrikoi, zabal eta guztientzakoa mantentzea. Adi egon da, hala ere, zeren Azkuna alkateak, Osakidetzako buru izan zen urte luzeetan euskara baztertuta mantendu zuen
|
pertsona
berak, ez du amore emanen.
|
|
|
Gizakia
|
pertsona
den heinean, hau da, arrazoimen praktiko moralaren subjektu gisa, prezio guztien gainetik dago.
|
|
|
Horrekin, etikan edozein intelektualismo edo sentimentalismo elitista gainditu zuen: onaren kontzientzia izateko ez da behar jakintsua izatea edo sentimendua era berezian garatzea; aitzitik, ekimenaren oinarriak edonork aurkitzen ditu bere baitan eta inork ez du egon behar zenbait
|
pertsona
aukeratuen erabakiaren zain ongia eta gaizkia zer den jakiteko.
|
|
|
Jainkoa" nigan dagoen printzipio moral gorena" bada, orduan erlijioaren arrazoizko edukia etika baino ez da, erlijioa ez da beste izaki baten kultua, hori fetitxismoa eta sineskeria litzateke (Tungusiako txaman bat eta Connecticut-eko puritanoa itxuraz ezberdintzen badira ere, funtsean erru berberean bizi dira, hau da, gizakiaren hobekuntzarako lana egin beharrean otoitz eta eskakizunen bitartez Jainkoaren grazia lortzen saiatzen dira). Betebeharrari jarraituz
|
pertsona
hobeago bihurtzea eta etorkizunean gizarte hobeago batean bizitzea," Horixe da hain zuzen arrazoizko erlijioaren egiazko helburua, alegia, gizakien hobekuntza morala". Norberari legea ezartzean badirudi beste baten nahimena betetzen ari garela, baina legea ezartzen duen nahimen hori ez beste izaki baten nahimena, baizik eta geurea oroko rra egiten dugun heinean eta arau orokortzat hartzen dugun heinean.
|
|
|
Izan ere, Eusko Jaurlaritzak aurreko urteetan emandako diru laguntzak instituzionalizatu eta arautu egin zituen, bai eta nabarmen igo ere haien kopuruak. Zortzi urtez —1984.etik 1991.era— luzatu zituen laguntzak, eta haien ezaugarri garrantzitsua izan zen behartu egiten zirela onuradunak filmaren grabaketa Euskadin bertan burutzera eta ordainketen %75 gutxienez (aktore nagusiak kenduta) Euskadin egoitza edo bizilekua izango zuten
|
pertsona
eta enpresei egitera, baldintza hauek produkzioa Euskadira lotzea zutelarik helburu. Euskarara bikoiztutako bertsio bat egitera ere behartzen ziren ekoizleak, baina salbuespenak salbuespen, ez zen inoiz haien banaketa komertziala modu serioan hartu.
|
|
|
Ez da erraza lotzea ezagutu genuen mutil minbera hura aurkeztu nahi zaigun gizon gaiztoaz. Bi
|
pertsona
ezberdin bailiren. Edo pertsona beraren poliedroaren bi alde kontrajarriak.
|
|
|
Bi pertsona ezberdin bailiren. Edo
|
pertsona
beraren poliedroaren bi alde kontrajarriak. Nork jakin.
|
|
|
Bilaketa horrek kontenplaziora darama, hiriarena berarena baino, jendearen kontenplaziora. Ondoan duen eta ondotik igarotzen den
|
pertsona
anonimo orori begira egotea maite du eta haien ezaugarri fisiko, keinu edo mugimendurik txikienak jasotzen ditu une batez ingurukoerrealitatea ahaztuz. Deshumanizaziotik eta zatarkeriatikirten nahi balu bezala jendearengan jartzen du begirada eta zehaztasun handiko argazkiak eskaintzen dizkigu.
|
|
|
Zeinek esango eta pentsatuko zuen? Xabier Aizarna euskaldun eta abertzalea izan zen
|
pertsona
hori!
|
|
|
Pluralismoa eta globalizazioa bezalako kontzeptuak askok hitzetik hortzera darabiltzate, baina funtsean besteeiezartzeko batez ere. Ez herri, ez hizkuntza, ez
|
pertsona
... hori guztia irentsi beharra ikusten dut zalaparta horrenguztiaren atzean, eta nik, egia esan, beste zerbait dut maiteago, elkarrizketan zehar azaltzen saiatu naizen bezala.°
|
|
|
Eskaera bakarra egingo nuke, egiterik baneuka: edozein dela ere egiten den kritika, ez dadila izan" ad hominem",
|
pertsona
kritikatuz beraren ideiei erantzuten ahalegindu ordez. Eta areago.
|
|
|
Jende (ki),
|
pertsona
|
|
|
Euskarak ez dauka genero gramatikalik eta horrenondorioz jendeak pentsatzen du ez dela sexista, baina beste modu batzuetan agertzen da genero bereizketa (giza-, anai, ema, gizon, eme, andre). Hirugarren
|
pertsona
singularra neutroa da (bera/ hura), beste hizkuntza askotan markatuta dagoenean. Atzizki gehienak neutroak dira (gizon, eme, andre kenduta).
|
|
|
alde batetik, hegoaldean gizaki neutrotzat hartu izan denez luzaroan eta gaur egun semantikoki desberdinak direnez, horrela uztea (giza-ren eratorriekin batera, gizarte, gi zalege...), eta maskulinorako gizon, gizaseme eta gizonezko lagatzea. Bestetik, maskulino orokortzaile eta emakumeen ezkutatzaile diren forma hauek baztertzea etajende (ki),
|
pertsona
eta jendarte onartzea proposatu dute (gizon, gizaki eta gizasemefo rma maskulinoak izanik etaemakum e, emaz te, emaz teki femeninoak). Gainera, kontuan hartu behar da iparraldean egungizakiforma maskulinoa erabiltzen dela emazteki ren aldean.
|
|
2005
|
|
|
Osagai indartsuak akumulatu ditu. Erretratu kolektiboa da, izenburuarekin kontrastezko jolasean lurrariguztiz itsatsia, lurrari eta lurralde jakin bati, Ipar Euskal Herriari; dozena bat
|
pertsona
hautaturik, horietako bakoitzaren ibilera neketsuak, pairaturiko mesprezuak, komunitatearen arau itogarrietatik ihesi joandakoak, edo egotziak, tropelaren diziplinatik bazter geldituak, opilaren egiterat desherriratuak aletu ditu. Hezur haragizko pertsona zinezkoak dira, aldika bizipozen eta garaipenen lortzaile, baina galtzaileak gehienbat, apaletsiak ia guztiak, apaltasun hori gizaseme ergel harro baten fanfarroikeria renkontrapuntuarekin nabarmendurik; banakako istorioak dira baina noiz edo noiz ospakizun sozialetan elgarretaratuak, bakarkako kontaeren ondotik orok kanta eta dantza dezaten.
|
|
|
Erretratu kolektiboa da, izenburuarekin kontrastezko jolasean lurrariguztiz itsatsia, lurrari eta lurralde jakin bati, Ipar Euskal Herriari; dozena bat pertsona hautaturik, horietako bakoitzaren ibilera neketsuak, pairaturiko mesprezuak, komunitatearen arau itogarrietatik ihesi joandakoak, edo egotziak, tropelaren diziplinatik bazter geldituak, opilaren egiterat desherriratuak aletu ditu. Hezur haragizko
|
pertsona
zinezkoak dira, aldika bizipozen eta garaipenen lortzaile, baina galtzaileak gehienbat, apaletsiak ia guztiak, apaltasun hori gizaseme ergel harro baten fanfarroikeria renkontrapuntuarekin nabarmendurik; banakako istorioak dira baina noiz edo noiz ospakizun sozialetan elgarretaratuak, bakarkako kontaeren ondotik orok kanta eta dantza dezaten.
|
|
|
Alberto Barandiaranek mundua hautatu du, Mundu txikia. Dozena bat
|
pertsona
dira, banan banan hartuak. Haien baitan sartu gaitu.
|
|
|
Horiei esker, ikasle askok zientzi eta auzitegi lanetan jarri dituzte beren begiak. William Petersen en aurpegi izukaitzak eta begirada hotzak arreta piztu dute
|
pertsona
askorengan. Agent Scul lyk eta bere mantal zuriak beste horrenbeste 90eko hamarkadan.
|
|
|
AzpiJeinuaren Elizari dagokionez, parodia aurrera eramateko, beste talde bat ateratzen zuten beren kontzertuetan. Beste talde hori, jakina, pertsonaia desberdinez zegoen osaturik, baina
|
pertsona
berekin. Taldearen izena Dove, the Band of Love (Usoa, maitasunaren taldea) zen, eta hala bere abesti propioak nola besteonak jotzen zituen.
|
|
|
1 Eskerrak eman nahi dizkiet honako erakunde eta
|
pertsona
hauei: Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerkuntza sailari, horrek emandako ikerketa beka bati esker idatzi ahal izan dut testu hau; Colorado School of Mines ko Jennifer Schneider eta Carl Mitcham irakasleei, Iñaki Arzozi eta Aitor Panerari.
|
|
|
Horixe uste dut nik: orduan jaso eta bizi izandakoa, er abakiga rria gertatzen da
|
pertsona
ren izaera eraikitzeko orduan. Ekidinezina da hori.
|
|
|
Aitzitik. Harrokeriarik gabeko
|
pertsona
eta kultura handikoa zen. Ingelesez eta alemanez ongi zekien eta asko irakurria zen.
|
|
|
Nire ustea beti izan da, edozein
|
pertsona
rengandik bezala, edozein naziotatik ere gauza on asko ikas daitezkeela. Erleak bezala izan ginateke.
|
|
|
Istorioaren puntu gorena izateaz aparte, garai hartako ohitura bat azaltzen digute; neskatila batek ‘ohorea’ galtzean, hots, ezkongabea izanik beste sexuko
|
pertsona
batekin bakarrik egoteagatik eta norbaitek ikusten bazituen, egin behar zuena: zapia buruan ipini eta ‘ohorea’ salbatzeko mutil/ gizon horrek berarekin ezkondu behar zuen.
|
|
|
Miren Lourdes Oñederrak bidaia erabiltzen du emakume protagonistaren barnean sartzeko, gizon eta emakumeen arteko harremanak eta ezin ulertuak azalarazi nahi ditu. Urtaroek markatzen dute denbora (denbora ziklikoa emakumeekin lotutakoa da; denbora lineala, gizonekin lotutakoa), bigarren
|
pertsona
erabiltzen du irakurlea istorioan murgiltzeko, konplize bihurtuz. Sonia Gonzalezek Bernardo Atxagaren euskal hirira garamatza, andrazkope rtsonaiak erabiltzen ditu bazterretako istorio ezkutuak kontatzeko, hiriaren ‘beste’ aurpegia emakumeen begietatik begiratuz (marjinetatik marjina kontatzen digu).
|
|
|
Bada, Kundera Pragan zegoen eta zaila da horrelako egoera batean zegoen
|
pertsona
bati buruz ganorazko ezer esatea. Esan dezagun bakarrik zazpi urte geroago, 75ean, erbestera doala, Frantziara, eta beste sei urte geroago, 81ean, frantses nazionalitatea hartzen duela.
|
|
|
Batek baino gehiagok hau irakurtzean esan edo pentsatuko du lerrootan ageri den jarrera
|
pertsona
jakin batena dela eta ezin dela jarrera orokor baten adibide gisa hartu. Baina neure inguru hurbilera begiratuta zera egiaztatu ahal izan eta, zoritxarrez, egiaztatzen dut:
|
|
|
Sei segundoro blog bat sortzen da nazioartean. milioika daude honezkero. Gehiago dira irakurleak (aktiboak asko, pasiboak ugari), beraz milioika
|
pertsona
dira egunean zehar Interneteko bitakoretatik informazioa jaso eta baliatzen dutenak. Zernahi asmotarako.
|
|
|
Zuzenbide zibileko ikasgaiak:
|
pertsona
[Interneteko artxiboa]. ALKORTA IDIAKEZ, Itziar.
|
|
2006
|
|
|
Gero horrexek zuzenduko zuen errepresioaren epaitegia, heriotza zigorrez arduratzen zena. Camp de la Botan soilik, gaur egun Espekulatzaileen Foroak estaltzen duen lekuan, 1.400
|
pertsona
fusilatu zituzten. [Salamancara] Eraman ez zuten guztia suntsitu egin zuten, katalanezko liburu eta aldizkariak kasu.
|
|
|
egunen batean frankismotik geratzen den guztia urruneko amesgaizto bihur dadila, eta utz diezaiola eguneroko errealitate goibel izateari, oraindik ere hainbat esparrutan gertatzen den bezala. Estatu espainol eta frantsesa egun osatzen duten
|
pertsona
eta nazioen askatasunarentzat izango da onurarik handiena. Salamancako Artxiboaren adibideak, neurri horretan, oxigenoa eman behar digu guztioi, frogatuta geratu baita lana gogor egin eta tinko eutsiz gero totalitarismoa eta bere baitako aberrazio subliminal eta ideologikoak menderatu daitezkeela.Ç
|
|
|
Erantzunak ematen dituen jainkoa da Atxaga? Ahalmen bereziak dituen
|
pertsona
, zirkunstantzia eta egoera konkretuetan iragana gogora ekarri eta etorkizuna igar dezakeena?
|
|
|
• Zer da Euskal Herrian bizi den
|
pertsona
kultu batek Euskal Herriaz eta munduaz ezagutu behar duena, egiten jakin behar duena eta bereganatu lituzkeen balioak eta jarrerak? (Bizitza guztirako kultur ibilbidea).
|
|
|
Badira erronka gustatzen zaien pertsonak, harro samarrean ibiltzea, besteetatik nabarmentzea, besteen aurrean eskuzabal agertzea; eta badira
|
pertsona
xuhurrak, zekenak, esku laburrekoak, eutsiak... Batzuk eta besteak ez dira bidelagun egokienak, baina benetan pertsona gogaikarriak harro zekenak dira, eskuzabalen itxura egin ondoren miserian ibiltzen direnak.
|
|
|
Badira erronka gustatzen zaien pertsonak, harro samarrean ibiltzea, besteetatik nabarmentzea, besteen aurrean eskuzabal agertzea; eta badira pertsona xuhurrak, zekenak, esku laburrekoak, eutsiak... Batzuk eta besteak ez dira bidelagun egokienak, baina benetan
|
pertsona
gogaikarriak harro zekenak dira, eskuzabalen itxura egin ondoren miserian ibiltzen direnak.
|
|
|
• Hainbat kulturatako
|
pertsona
esanguratsuak integratzea ikastetxeko partaidetza organo edo eskola jardueretan.
|
|
|
• Beste jende erreferentziala:
|
pertsona
publikoak, ugazabak...
|
|
|
2 Komunitate osoaren bizikidetza demokratikoa sustatu nahi duen eskola,
|
pertsona
guztien partaidetza inplikazioa bilatuz.
|
|
|
2000 urteko atzerritarren legearen aldaketarekin batera, non
|
pertsona
orori heziketa zein osasunerako eskubideak bermatuko zaizkien, familien berrelkartzeak indarra hartuko du eta ikastetxean eskolatzeko eskari esanguratsua gertatuko da: Maroko, Kolonbia, eta abarreko ikasleak gurean ziren eta ordura arte emandako erantzunarekin jarraitzea ezinezkoa zen.
|
|
|
Eta horretan euskara eta soziolinguistika ez direla salbuespen bat. Eta, publizistek, helburu duten publikoarentzat ezer sortu aurretik, lehenik entzun egiten diotela, berarekin egon, jakin edo irudikatu arte zein diren
|
pertsona
, talde edo dena delako harentzat gai erakargarriak, interesgarriak, sensibleak, zein diren beren balioak... zerk" ukitu" ditzakeen.
|
|
|
Kasu horretan, nolabaiteko konpentsazioak lirateke. Ildo berean, baina beste esparru batean,
|
pertsona
bakar batek ere ezin izango luke nahi duen estatuarekiko loturarik aukeratu, ezen" eskubide indibiduala izan arren, autodeterminazioa taldeka erabiltzen da" (ibidem: 369).
|
|
|
euskara hizkuntza bat da, beste edozein bezalakoa. Baieztapen horretan bermatuz
|
pertsona
ugarik (eta ez nolanahikoak) euskararen despolitizazioa eskatu dute behin eta berriro, alegia, euskarari buruzko kontu ororen tratamendua oinarri horren gainean epaitzea, eta kitto. Adibidez, euskara komunikazio tresna bat da, ez besterik, ez dezagun politikarekin nahastu, edo, Iruña Veleiako aurkikundeak direla-eta, mintza gaitezen filologo gisa, hots, gure komentario guztiak Zientziaren inperatibo metodologikoen arabera mugatuz.
|
|
|
Berak aitortzen duen bezala, bere bizitza ipuin txar bat zen, fikziozkoa izateari utzi eta haragizkoa bihurtu zen hilerokoa etorri zitzaionean. Lehen
|
pertsona
eta hirugarren pertsona erabili dira narrazioan zehar, zehar estiloa ere ikusi dugu Luisaren pentsamenduak ezagutzeko orduan, baina teknikarik garatuena elkarrizketarena da. Komunikazio beharra aldarrikatzen du Luisak.
|
|
|
Berak aitortzen duen bezala, bere bizitza ipuin txar bat zen, fikziozkoa izateari utzi eta haragizkoa bihurtu zen hilerokoa etorri zitzaionean. Lehen pertsona eta hirugarren
|
pertsona
erabili dira narrazioan zehar, zehar estiloa ere ikusi dugu Luisaren pentsamenduak ezagutzeko orduan, baina teknikarik garatuena elkarrizketarena da. Komunikazio beharra aldarrikatzen du Luisak.
|
|
|
Gure etxera etortzen ziren, eta haientzako lanean jardun nuen nik. Eta, beste kontu bat, Zarautzen bazen Maria Barbara, baina norbera bezalako
|
pertsona
bat, gaztea, atsegina, galtzaduna... Nirekin musika ikastea, ez solfeoa bakarrik, baizik eta musika, pianoa... ezberdina zen.
|
|
|
Ikastolako batzordeko guraso batzuk nire kontra agertu ziren eta beste batzuk, hala ere, oso nire alde. Nire aldeko
|
pertsona
horiek ahalegindu ziren niri hitz egiteko aukera ematen. " Juizioa izango da, baina entzun diezaiogun.
|
|
|
Harritu ere egin naiz zurekin gauza hauek gogoratuta. Meritu handiko
|
pertsona
naiz... Ez dut sinisten, baina!
|
|
|
Aldez edo moldez hamaika
|
pertsona
azaldu da elkarrizketan. Hizpidera ekarri ditugu, eta batzuk behin baino gehiagotan.
|
|
|
Berak bere eboluzio politikoa egin zuen, nirea ez bezalakoa, baina hezur eta mami izan ginen beti. Oso
|
pertsona
berezia, nire lanetan sartuta.
|
|
|
Xabier Lete? Uste dut ez naizela bere gustuko
|
pertsona
izan.
|
|
|
Ikasketa eta zerbitzu solidarioa. Adineko
|
pertsona
aktiboak. (i).
|
|
2007
|
|
|
Euskara hiltzera dihoa!". Hori, berak estimatzen zuen eta hark bera estimatzen zuela bazekien maisu batek esanda, prestigioko
|
pertsona
, Erroman estudiatua, euskalduna bera," sekulako mina eman zidan!". Euskararen heriotzaren larrimina ez da poetena bakarrik izan.
|