|
2001
|
|
|
Nire bihotza irrika biziz egoten da berriro egun ahaztezin haietara itzultzeko. Nola ahaztu bada, bizia alaitzen zizuten egun eguzkitsu haiek, moeta eta kolore ezberdinetako lorez jantzita ageri ziren belardi berde berde haiek, inguruneari bizitasuna ematen zioten gauza liluragarri haiek guztiak, nire esistentzia balioztatzen zuten
|
pertsona
haiek. Haiek ziren nire familia, nire lagunak, guztia.
|
|
2002
|
|
|
hainbat azterketak frogatu dutenez, erantzun inmunologikoa areagotu egiten du (elikabide osasuntsua egin ez eta, gainera, defentsak ahul zituzten pertsonei bitamina horretatik 200 mg eguneko eman zitzaien eta, handik tarte batera,
|
pertsona
haien erantzun inmunologikoak hobera egin zuen, nabarmen).
|
|
2003
|
|
|
Otsaileko operazioak amorrua piztu zuen lehenbiziko egunetan eta hori nabarmen sumatzen zen Donostiako kaleetan. Artean, atxilotuen senide, lankide, lagun eta protestan parte hartzen zutenek nekez imajina zezaketen euskal kulturan horren ezagutuak eta errespetatuak ziren
|
pertsona
haiek bizitzen ari ziren infernua. Oraingoan, ordea, hainbestetan entzun eta irakurritako tratu txar eta torturak lehen minututik irudi bilakatu ziren gehienen buruetan.
|
|
2004
|
|
|
Zein zen zure motiboa
|
pertsona
haiei kobratu gabe zerbitzu hori emateko. Epaileak ez al zuen pentsatuko azkenean haien bidean kolaboratzen ari zinela?
|
|
2005
|
|
|
Juliorenak! Ezin zitekeen egia izan, ezinezkoa zen bi
|
pertsona
haiek, elkartezinak, areago etsaiak, bata bestearekin egotea. Bihotzak hain gogor jotzen zidan, non ez bainuen askorik falta zorabiatzeko; atearen kontra jo eta zarata aterako nuen beldurrez, atzera egin nuen.
|
|
|
Julio, erregimenaren aldekoa, salataria, auzoko askoren ustez behintzat?, berekoia, haurrei hitz gozo bat esateko ezgauza... halako bidutzi bat emakume iraultzaile batekin harremanetan, Adelarekin uztartuta. Nire maistraren ideologia eta familiaren historia alde batera utzita ere, eta asko uztea zen hori, bizi jarreragatik soilik, auzoan eta eskolan erakusten zuten portaeragatik soilik, ezinezkoa zirudien bi
|
pertsona
haiek lotzea. Edozein aldetatik begiratuta ere, ezin nuen ulertu; eta, ororen gainetik, min ematen zidana beste zerbait zen:
|
|
2006
|
|
|
Akelarreak laborariek dantza egiteko, abesten jarduteko eta neurriz kanpo edan eta jateko egiten zituzten bilerak baino ez zirela; han ez zela gauez hegan ibilitakorik, ezta apo magikorik, nahita ekarritako ekaitzik edota haur bahiturik. Hau da, bidegabekeria galanta egin zutela erak ere bai, jakina Logroñon hil zituzten
|
pertsona
haien kontra.
|
|
|
Saiakuntza edo esperientzia hura guztia behar bezala aztertzearren, sendagile ospetsu bat jarri zuen egin beharreko azterketa guztiak egiteko eta hartu beharreko ohar guztiak hartzeko; zorrotz eta egunero egunero hiru
|
pertsona
haien osasuna azter zezan, alegia. Halaxe egin zen, eta saiakuntzak ezusteko emaitzak izan zituen:
|
|
|
Gure institutuko leihoetatik patio haren bista ederra zegoen, eta halakoetan alferrikakoak izaten ziren irakasleen ahaleginak ikasmahaietan guri kieto eusteko: segizioa mugitzen hasi bezain laster, bat batean altxatu eta denok joaten ginen leiho aldera, egunkarietan eta telebistan egunero ikusten genituen
|
pertsona
haiek benetakoak zirela frogatzera. " Begira, Rosón duk hura!"," Eta beste hura, Garaikoetxea!"," Zer diok, babo hori, hori ez duk Garaikoetxea, Marcelino Oreja baizik!".
|
|
2007
|
|
|
Gure gurasoen garaian zapalketa politikoa zen, langileak ezin ziren kexatu ere egin berehala baizuten polizia edo goardia zibila egurra ematen;" gorriak", langileen eskubideak exijitzen zituzten
|
pertsona
haiek, itzalean egon ohi ziren denbora luzez. Gure belaunaldia langabeziaren mamuaren beldur hazi zen, ezagutu izan dugu herri honek urte askotan izan duen langabezi tasarik altuena eta egoera horretan oso gutxi animatzen ziren baldintza hobeak errebindikatzera," nahikoa dugu lana izanda".
|
|
|
Bikotekidean bertan arrotz zaigun, aspaldiko partez ezagutu ez dugun norbaitekin topatzeko beldurra, garaiz konpontzen asmatu ez genituen haserrealdi eta utzitakoei berriro heltzeko beldurra, aspaldi konpromisoa hartu zuten
|
pertsona
haiek berberak edo zeharo desberdinak ote garen ez jakiteko beldurra, batak besteari biluzik begiratzeko beldur eta lotsa, lotsaldi hori hausteko gauza inor ez dela.
|
|
|
A. Herritartasuna aldatu nahi duten
|
pertsonak
haien herriaren traidoretzathartzen dituzte.
|
|
|
Zenbait pertsonen gorputz osoaren moldea egin zuen artistak eta gero papera eta kartoia erabiliz haien errepikak egin ditu.
|
Pertsona
haiek ondoren kamara aurrean bizi izan duen esperientziaren berri eman zuen. Hori pantaila batean egonen da ikusgai.
|
|
|
Printzea, zaldizko giristino bat lagun, Egiptoko eliza batean sartu zen, Mendekoste ondoko larunbata zen eta apezpikua ordenazioen egiten ari zen. Printzeak galdegin zuen ea zer ziren apezpikuak bere aitzinean zituen
|
pertsona
haiek. Hark ihardetsi zion apezak zirela eta gure printzeak hark ere apez behar zuela izan eta elizatik ateratzen zen lehenaren izena hartuko zuela.
|
|
2008
|
|
|
Elkarte guzien kide kopurua batuz, 6.000 lagun dira. 2000 urteko Estatu Batuetako erroldaren arabera, 60.000
|
pertsonek
haien burua euskalduntzat definitzen dute. Elkarteen inguruan biltzen den jendea, hots, zenbaki horren %10a baizik ez da.
|
|
|
Epifania baten gisara, titanioak zeruaren gorrizta eta gero iluna islatzen zituela, P. Z. ez zerurako ez lurrerako geratu zen. Zinez ikusiko al zituen
|
pertsona
haiek, idazle jainkotuak benetan hitz egin al zion. Txartela, baina, eskuetan zeukan, eta begi arranpaloekin begiratzen zion.
|
|
|
Baina sabindarrek kontrolaturiko kongresufartsa bat antolatzeak ez zeukan zentzurik. Edozein kasutan kongresuaren antolatzaileek 320 haiek baztertuz gero Arana Goirik adierazi zuen
|
pertsona
haiek eskubide osoa izango zutela kongresua beren kabuz antolatzeko138 Azkuek hala ere ez zuen Hondarribiko proiektua bertan behera utzi gura izan, une batez tentatuta egon bazen ere: «Aitortu bear det, alarik ere,[...] Ilbeltzaren buruan, Aranakeri izugarri ura[...] irakurri nuenean, nik ere uste nuela obe izango zala Biltzarrea ordu berean il eta Akademia bereala, se, al bazan, sortzea»139 Baina hori ez zen bere aukera gogokoena, baizik Arana Goirirekin gauzak konpondu ezean hartuko zuen bidea.
|
|
|
ezizenaz sinatzen zuen baten aburuz (agian Bustintza bera zen, agian sektore aberrianoko beste norbait281), «he ahí que yo, vasco, que amo nuestra lengua como el que más y creo que con más fundamento que varios de los académicos pertenecientes a la citada Academia, ni puedo, ni debo hacer voto de obediencia a las decisiones de dicha entidad.» Kritikatu egiten zituen Oñatiko kongresuan hautatutako Urkixo («es bibliógrafo y jamás ha sido euzkerálogo»), Campion («fué euzkerólogo, hoy más bien literato») eta Azkue («confesaba en tiempos de Sabino su incapacidad para el estudio etimológico»282). Ondorioz
|
pertsona
haietatik abiatutako Akademia osoki gaitzesten zuen.
|
|
|
Duela 32 urte, Gasteizko San Frantzisko elizan zeuden langileei oldartu zitzaien Espainiako Polizia, eta bost lagun hil eta beste ehunka zauritu zituen. Foru arauaren bitartez, kalte ordaina jasotzeko eskubidea aitortu die Diputazioak hildako bost
|
pertsona
haien onuradunei, eta 138.232 euroko diru laguntza emango die. Gainera, jazoera haien ondorioz ezintasun fisiko edo psikologikoren bat dutenek 36.000 eta 390.657 euro arteko laguntzak jasoko dituzte.
|
|
|
RENFE gaia luzatzen ari dela ikusita, Wiphalak udalari eskaera berria zuzendu dio: herrian
|
pertsona
haien omenezko oroigarria jartzea. Eskaera aztertzeko udalak batzordea osatuko duela erabaki zen astelehenean.
|
|
|
Eta baita ere euskaraz matrikulatzen badira ere: kontuan hartu
|
pertsona
haientzat eskolako hizkuntzak (euskarak ere) badaukala bertan gizarte estatus bat, haien hizkuntzek ez daukatena.
|
|
2009
|
|
|
Komunean, bi alboetan jartzen dira heldulekuak,
|
pertsonak
haiei helduta jarri eta zutitu daitezen.
|
|
|
Dutxan, paretari lotzen zaizkio,
|
pertsonek
haiei heltzeko modua izan dezaten dutxatzen ari direnean.
|
|
|
2 47 artikuluaren 3 paragrafoaren arabera baliokidetza prozedura edo partaidetza metodoa zein sozietateri aplikatu eta sozietate horien izena nahiz egoitza, bateratzean sartutako sozietateek zuzenean edo bere izenean baina sozietatearen kontura diharduen
|
pertsonaren bitartez
haien kapitalean duten zatia eta boto eskubideen portzentajea zehaztuz. Aipamen berberak egin behar dira sozietate batzuei ez zaienean aplikatu 47 artikuluan xedatutakoa, baldin eta horietan izandako kapital partaidetza ez bada esanguratsua kontu bateratuek azaldu beharreko benetako egoerari begira; halakoetan, baztertze horren arrazoiak azaldu behar dira.
|
|
|
3 47 artikuluaren 1 eta 2 paragrafoen arabera proportziozko integrazioaren metodoa zein sozietateri aplikatu eta sozietate horien izena nahiz egoitza, baterako zuzendaritzaren oinarri diren osagaiak, eta bateratzean sartutako sozietateek zuzenean edo bere izenean baina sozietatearen kontura diharduen
|
pertsonaren bitartez
haien kapitalean duten zatia eta boto eskubideen portzentajea.
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeak ez du gomendatu herrialdeen mugak ixtea, baina gaixo dauden
|
pertsonek
haien bidaiak atzeratzea komeni dela adierazi du.
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeak ez du gomendatu herrialdeen mugak ixtea, baina gaixo dauden
|
pertsonek
haien bidaiak atzeratzea komeni dela adierazi du.
|
|
|
Ispilu konkaboetan jarritako luzera eznormala zeukaten haien aurpegiek, serio. Angie larritu egin zen,, please, kanpora atera nahi dut?, eta aurpegi luze haien sudurrak ondo ondoratu egin zitzaizkion begietara eta algara egin zuten; haien arnasen kanporatzeak betileak dardaratu zizkion;, please, irten egin nahi dut, ateak ixtera doaz, please?, ikaraz zegoen, besoez bulkatzen zituen
|
pertsona
haiek baina barrez jarraitzen zuten. Beste bidaiariek ez zuten kasurik egiten.
|
|
|
Miryamek, halatan, gogo onez ikusi zuen, beharbada, Domingoren erreakzioa, edo Domingoren ardura, bestela esanda, berarekiko nolabaiteko lotura adierazten zuena? horixe baitzen kontua, zerikusirik ez zutèn bi
|
pertsona
haiek lotzen hasi zirela, ia oharkabean hasi ere, hain zen ezkutukoa eta hain mehea harremanen txirikorda hura, bataren zein bestearen nortasunaren hari psikologikoak lehengai, horixe baitute harreman guztiek, zerbait hartu izanak zerbait ematera behartzen duela, bataren ardurak bestearen ardura zor:
|
|
|
Haietako hiru ondo ezagutzen zituela dio Ozalak, senarra zenaren lankideak zirela. Gogoratzen du orain dela hogeita hamazazpi urte desagertu zirela paperetan idatzita zeuden
|
pertsona
haiek eta ez direla gehiago itzuli, Grodor izan ezik. Baina mundu guztiak daki, esaten du Ozalak, zergatik eta zertara itzuli zen Grodor.
|
|
|
ziren. Eta, pentsa ezazu,
|
pertsona
haiek euren garaiko
|
|
|
Baina emigrazio agenteei buruzko lehenengo kritika zabal eta zuzenak, 1883an izan ziren, Colá y Goitik «Los enganchadores» izenburupean La Unión Vasco navarra egunkarian idatzi zituen zenbait artikuluren bidez31; bertan gasteiztarrak
|
pertsona
haien krudelkeria eta bizkortasuna azpimarratu zituen, askotan indiano janzten omen ziren jendea engainatzeko. Beste kasu batzuetan, Colá y Goitik hasitako agenteen kontrako kanpaina modu isilago batean egiten zen, emigranteek bidalitako gutunen bidez, pertsonaia haiei buruz, direnak eta ez direnak argitaratzen zituzten, 1888an esaterako, Sarasqueta abizeneko agente baten kontra jardun ziren La Concordian argitaraturiko gutun batean, pertsonaia hori behin baina gehiagotan azaltzen da eztabaida gune bezala?.
|
|
|
«Gure senideak ematen du existitu ere ez direlaegin». Gezurra ematen zuen, baina halaxe zen, lehen udal demokratikoak eratuzirenetik 25 urte igaro eta gero, inork mugitu ez izana atzamar bat bera ere hilzituzten eta askatasuna, berdintasuna eta justizia idealengatik historiatik ezabatuizan zituzten
|
pertsona
haiek errekonozitu eta omentzeko. «Gure ustez ordua daerakunde ofizialen aldetik esateko, gure senideak bizi izan zirela eta askatasunaren alde saiatzearren hil zituztela».
|
|
|
Erregistro hori egitea da aldez aurretik egin behar den pausoa, herritarreneskubideak errekonozitu eta aitortzeko, erakunde politikoek eta judizialek bermatubeharko dutenak. Urrats hori eman beharra dago, nolabait ahantzirik egon direnpertsona horien nortasuna, faxismoak indarkeriaz ostua, errekuperatzerik izan ezduten
|
pertsona
haiei, gure memorian daudenak, euskal herritartasuna itzul diezaieten.
|
|
|
Ez da onargarria frogaren zama egotea kartzela eta bortxazko laneko eremuak pairatu zituztenen esku. ...k aurkezten eta horrela diktadura frankistaren izaera frogatzen, denek dakitenean zein zaila den halako agiriak aportatzea; izan ere, artxibo askoeta asko itxita daude eta interesdunek eta haien senideek ez dute horietara jotzerik.Non dago egitura instituzionalaren beraren erantzukizuna, nahi izan edo ez, gobernuautonomoa ere horren partaide da-eta, aske bizi ez eta frankismoaren biktima izanziren
|
pertsona
haien eskubideak ordaintzeko. Zergatik ez dute ematen informaziorik?
|
|
|
Ez dugu hobeto ohoratuko eta onetsiko, askatasunaren hazia ereiten saiatzeanbizitza eman zuten
|
pertsona
haien memoria.
|
|
|
" Benetan!", huraxe balitz bezala –hitz zehatz hura eta ez beste bat– pozaren inertzia gainditzeko behar zuèn bultzada, penaren sentimendua pozarenari gailen zekion; Miryamek, ordainean, irri etsi bat luzatu zion, Domingok sentitu zuèn penaz poztuko balitz bezala: Miryamek, halatan, gogo onez ikusi zuen, beharbada, Domingoren erreakzioa, edo Domingoren ardura, bestela esanda, berarekiko nolabaiteko lotura adierazten zuena... horixe baitzen kontua, zerikusirik ez zutèn bi
|
pertsona
haiek lotzen hasi zirela, ia oharkabean hasi ere, hain zen ezkutukoa eta hain mehea harremanen txirikorda hura, bataren zein bestearen nortasunaren hari psikologikoak lehengai... horixe baitute harreman guztiek, zerbait hartu izanak zerbait ematera behartzen duela, bataren ardurak bestearen ardura zor: esan nahi baita berak –Miryamek– kezkarazi eta tristarazi zuela Domingo, uxatzeraino kezkarazi ere bere gurasoen heriotzaren berri eman zionean, eta berak aterako zuela –atera behar zuela– egoera hartatik, hura baitzen, inoiz izatekotan, penak eta tristurak bazter uzteko unea... eta orduan, elkarrizketari beste bide batetik ekiten ziola, esan zion:
|
|
|
aspaldidanik yogaren bidez saiatzen ari zen bideari gizarte zabalkundea eta zentzu historikoa nahiz transzendentzia arnasa emateko aukera. ...beren bizitzako pasarte sinestezin haiek kontatu zituztenean, Anandak ahozabalik entzun zien, ergel baten pare, dena sinetsiz, Hiru Erregeen oparien ipuina sinesten duen haurraren antzera; eta ilea urdindurik zeukan gizon aditu hura ere, Xabier, hain zuhurra eta ikasia, halako istorio bati sinesgarritasuna aitortuz...; hark logia berri bat eraiki nahi zuen, inoiz ez bezalakoa, eldarnioak jotako bi
|
pertsona
haien haurtzaroko istorio fantastikoan eta Iñigoren aitak utzitako dokumentu hala holakoetan oinarriturik... Sarak ezin zuen sinetsi ikusten eta entzuten ari zena.
|
|
|
Plazer txiki hori planeta urdinaren azaleko debaldetuen opari zitzaion, minimoa izan edo luxuzkoa. Mexikarrak zirela bazekien, baina zertan zebiltzan, bada, europar eitea zeukaten bi
|
pertsona
haiek?
|
|
2010
|
|
|
2007 eta 2009 bitartean pankreako minbiziarekin hildako hiru pertsonaren kasuak jarri zuen abian ikerketa. Hiru
|
pertsona
haiek Manchesterko Unibertsitatean egiten zuten lan; hirurek Rutherford Buildingen. Eta aurreko urteetan ere izan ziren antzeko beste hiru heriotza, leku berean lan egindako pertsonenak.
|
|
|
Inpresioa: Mundutik aparte gaude inork ez dakien lekuan, guztiz defentsarik gabe, inpunitate osoz ari ziren
|
pertsona
haien aurrean. Infernua dastatzen hasia nintzen.
|
|
|
Orfeo negro, Petite fleur. Ematen zuen une hartan dantzan ari ziren ehun edo ehun eta berrogeita hamar
|
pertsona
haiek batasun bat hartzen zutela, erantsi egiten zirela elkarren artean, eta, azkenean, gauaren iluntasunarekin batera, gorputz bakar bihurtzen zirela.
|
|
|
ESTEn egiten genituen asanbladetan ikasle batzuk bezalatsu, noski, baina ez berdin. Bi
|
pertsona
haiengan sakon sakonetik sortua baitzirudien lexiko hark, etxean ikasitako hizkuntza batekoa bailitzan.
|
|
2011
|
|
|
ez ote zituen bizitzan gizon emakume itsusiak ezagutu eta ezagutzen, berarekin gerran ibilitako lagun batzuk ere ezin erran Rodolfo Valentinoren leinukoak zirenik??, bihotzean errubi handi bat zutenak taupaka? Halako eran, non,
|
pertsona
haiei beti ateratzen baitzitzaien barrutik zerbait, itsustasunaren erreinuan dir dir berezia egiten zuena: irri solidario bat izan zitekeen, edo begirada errukitsu bat, zernahi?
|
|
|
Ikusi da parlamentu autonomikoek ez daukatela aldaketa sakonik eragiteko botererik; eta hori estatutuak zirela, ez independentzia eskaerak. Bartzelonan bildutako milioi
|
pertsona
haiekin ere, ikusi da mobilizazioek ez dutela estatua ikaratzen. Ikas ditzagun hortik ikasbide batzuk:
|
|
|
–Ekintza horiek ezinbestekoak izan dira,
|
pertsona
haiek betetzen zituzten lanpostuak eta karguak eskuratzeko. Anaitasunaren mezua, askatasunaren aldarria, lau haizetara zabalduko dugu durundi amaigabean.
|
|
|
" Alberte, nire bihotzeko Alberte, nire ahizpatxo maitea". Beste bi
|
pertsona
haiek, geroago jakin nuenez, bata ahaide txikia omen genuen eta bestea amaren ume denborako laguna zen. Gizenak Blanche zuen izena eta argalak Marcelle; abizenak ere esan zituzten baina orain bertan ez naiz oroitzen.
|
|
|
–" Epaitegi honek lau
|
pertsonaren artean
haietako batek gainerakoen onespenik gabe ezkutuan egindako grabaketa baliogabetzea erabaki du".
|
|
2012
|
|
|
Pertsonekin egin nahi dugu, eta pertsonentzat. Ez da absolutismo ilustratu bat,
|
pertsonentzat
haiek gabe; ez. Pertsonentzat egin nahi dugu, pertsonekin.
|
|
|
Horrek zu ere sarean harrapatzen zaitu. Noski bazarela norbait, baina karismadun
|
pertsonen ondoan
haiekiko erreferentziaz bihurtzen zara norbait, ez zu zeu zeure merituengatik.
|
|
|
Non hartu zituen Mourek txikle eta ile haiek? Zergatik interesatzen zitzaion bi
|
pertsona
haien arteko harreman genetikoa?
|
|
|
«Duela berrogei urte inguru, pertsona batzuk Laputara igo ziren, negozioetara edo dibertitzeko, eta bost hilabetez han egon ondoren itzuli egin ziren matematikako ezagupen txiki batzuekin, baina goialde hartan lorturiko izaera aldakorraz beterik. Itzuli ondoren, behean gauzak egiteko era guztiak gaitzesten hasi ziren
|
pertsona
haiek, arte, zientzia, hizkuntza eta teknologia guztiak oinarri berri baten gain eraikitzeko asmotan 71. Helburu honekin, errege baimena lortu zuten Lagadon Proiektugile Akademia bat eraikitzeko; eta kasketaldiak halako arrakasta izan zuenez jendartean, ez dago erresuman hiri garrantzitsurik horrelako Akademiarik gabe. Ikastegi hauetan, nekazaritza eta eraikuntzarako arau eta metodo berriak asmatzen dituzte irakasleek, baita tresna eta erreminta berriak ere industria eta artisautza guztietarako, horrela, beraiek hitz ematen dutenez, gizon batek hamarren lana egingo omen baitu; jauregi bat astebetean eraikiko omen da, eta konpondu beharrik gabe betirako irauteko moduko material iraunkorrez.
|
|
|
Bidaiatzeko gelatxoa karratu karratua zen, leiho batekin alboetako hiru alderen erdian, eta leiho bakoitzak burdin hesia zuen kanpotik, bidaia luzeetan istripurik gerta ez zedin. Laugarren aldean, leihorik ez zeukan hartan, bi urkila sendo finkatu zituzten eta, zaldiz ibiltzeko gogoa nuenean, ninderaman
|
pertsonak
haietan zehar larruzko uhal bat pasatu eta bere gerriari lotzen zion. Eginkizun hau, Glumdalclitch ondoezik egotea suertatzen bazen, nire konfiantza zuen morroi serio eta fidagarriren bati egokitzen zitzaion beti, nahiz Errege Erreginekin joateko izan haien bidaialdi ofizialetan, nahiz lorategiak ikusteko, nahiz Andere ospetsu edo Gobernuko Ministroren bat Gortean bisitatzeko izan; zeren eta laster hasi bainintzen funtzionario nagusien artean ezagutua eta estimatua izaten, neure merituengatik baino Maiestateen ederrarengatik gehiago, uste dut.
|
|
|
Izan ere, ez dira benetako bizitzako arazoen ondorioz sortzen diren gehiegizko kezka xumeak. Obsesioak dituen
|
pertsona
haiek bazter uzten, ezabatzen edo indargabetzen saiatzen da; baina, hori lortu gabe. Obsesioen isla izan daitezke kutsatzeko edo infektatzeko beldurra, gaixotasun bat hartzeko beldurra, ordena eta simetria beharra, amaigabeko gogoetak, etengabeko zalantzak, etab.
|
|
|
Faktore biologikoei erreparatzen badiegu, bai herentzia genetikoak baita norberaren berezkotasunak ere zenbait pertsonek asaldura neuroendokrinoak izatea eragin dezaketela uste da. Antza denez, depresioa pairatzen duten
|
pertsonek
haien garunean noradrenalina gutxitua izaten dute eta asaldura neurokimiko horrek depresio nahastearen agerpena bultza lezake (Schildkraut, 1965). Gainera, noradrenalinaren defizitak kortisol izeneko hormonaren gehiegizko jariaketa eragiten duela uste da, eta kortisol gehiegikeriak ere depresio sintomak eragin ditzakeela ondorioztatu izan da (Puig Antich et al., 1989).
|
|
|
Baina, Erdi Aroan gaixoei egiten zitzaizkien odolusteen pareko izango dira murrizketak ez badute ondoan bultzagarri ekonomikorik, lana, eskaria, aberastasuna eta zerga bidezko sarrerak sortuko dituenik. Odolustutako
|
pertsona
haiek ziurrenik min gutxiagorekin hilko ziren, baina hil egiten ziren. Bultzagarririk gabeko murrizketek ere azkenean gerarazi egiten dute gaixoaren bihotza.
|
|
2013
|
|
|
Eta, bat batean, 1993an, Tolosan Extremadurako Kultur Elkartea zabaldu zuten. Tarteka azaltzen nintzen, afaritxo bat egitera lagun batzuekin, eta
|
pertsona
haiek ezagutzen hasi nintzen izen eta guzti.
|
|
|
Jendeak —Europako txapeldun atera zenean harrera egin zioten 100.000
|
pertsona
haietatik gehienak—, segituan igarri zion aldaketari, eta hotz hartu zuen aurrerantzean. Ez zituen inork kantatzen hari eskainitako himnoak eta bertsoak, ez zion inork omenaldi berririk eskaintzen.
|
|
|
Hurbildu ginenarekin batera zentzua hartu zuen Earlek eta Lurpeko ahotsak Federal Express eko furgoneta aurkitu ondoren izan zuten elkarrizketak. Banekien zer ziren buzo zuriko
|
pertsona
haiek: presoak.
|
|
|
Hori agindu zuen Luisek, baina bete ez. Horren ordez, bera etxetik atera, eta barruan itxita utzi zituen
|
pertsona
haiek, haietako bat bere umearen amabitxia bazen ere, Lauriano delako baten emaztea, eta bere traizioa hasi zuen etxeari su eman eta jende errugabe hura erre eta kiskaliz". 105
|
|
2014
|
|
|
«Arerioaren eremura» pasatzeko» edo «Espainiako [faxisten menpeko] beste probintzia batera» alde egiteko. Azkoititik bidalitako hamabost
|
pertsona
haiek otsailaren 8ko 19:30ean ailegatu ziren Bilbora. Astelehena zen.
|
|
|
Artista iruindarra txundituta gelditu zen 1938 urtean XV. Nazioarteko Brigadetako soldaduek hildako taldekideen omenez eraiki zuten monumentuarekin. Harekin baino,
|
pertsona
haiek eraikuntza txiki bat sortzeko eduki zuten beharrarekin. Historiako atal hori harremantzen da artistak gogoko duen beste kontzeptu batekin:
|
|
|
Berriagoa eta indartsuagoa zen. Nahiz eta bere buruari aitortu bere seme alabek
|
pertsona
haien antza izatea desio zuela, onartzen zuen bera izanen zela haien betiko lehengai sendo eta gogorra.
|
|
|
–
|
Pertsona
haiek auzibidean jarri zituzten. Bi hilotz ostu izana leporatu zieten, baina epaiketaren amaieran zigor txikia ezarri zieten, zientziaren mesedetan aritu zirela argudiatuz.
|
|
|
Gorpuak txikituta gelditu ziren, ontzat eman zuen Rifaren keinu lausoa?. Galdera da, posible da
|
pertsona
haietako baten identifikazioa oker egin izana?
|
|
|
Ezagutu zuenak ez beste inork ezin imajina dezake nola zen hura. Hortik datorkit arrakalarik eta pitzadurarik gabeko mires mena
|
pertsona
haiekiko, gure hizkuntza zaharra ikasi baitzuten, berena egiteraino, eta gauza izan baitziren hizkuntza horretan lan egiteko, beren burua adierazteko, herri zahar honenganako
|
|
|
Hurrengo lerroetan horietako batzuk deskribatuko dira: ...en ari zaiela edo aurpegiera aldatu); pentsamenduaren hedapenaren eldarnioan uste izaten da norberak pentsatzen duena besteek entzun dezaketela (adibidez, beraren pentsamenduak irratian edo telebistan transmititzen direla, edo beraren pentsamenduak kanpo ahots batek hedatzen dituela, nahiz eta berak ahots hori ez entzun); pentsamenduaren irakurketaren eldarnioetan subjektuek uste izaten dute beste
|
pertsonek
haien pentsamenduak irakurri edo ezagutu ditzaketela (adibidez, kalean oinez doazen guztiek badakitela zer pentsatzen ari diren); pentsamenduaren txertatzearen eldarnioak dituztenek uste izaten dute beren buruan dabiltzan zenbait ideia ez direla berenak eta besteek txertatuak izan direla (adibidez, sex shop baten jabe den bizilagun bat bere borondatearen kontra sexuari buruzko ideiak txertatzen a...
|
|
|
Irudi bizkarroiak:
|
pertsonak
haiei arretarik jartzen ez dienean, espontaneoki agertzen dira, eta arreta jartzean desagertu egiten dira. Beren autonomiak bereizten ditu irudi mnemikoetatik.
|
|
2015
|
|
|
Mugimenduaren sorrerako garaiak ez ziren errazak, eta
|
pertsona
haiek ere ez ziren makalak izango...
|
|
|
Horretaz gain, 5
|
pertsonek
haien ezinegona azaldu dute, non jarri argi ez dutelako(" Momentuan pentsatzen egon nintzen eta begira zer egin, baina momentu horretan ez nuen jakin nora jo eta zer egin!!!!"," Iradokizun
|
|
|
Han bildutakoek desagerpena ikertzeko eskaria berretsi zuten, baita Lazaroren egoera ez ahaztea galdegin ere. Dozenaka
|
pertsona
haien artean, Hodei Egiluz Anberesen (Flandria) desagertutako Galdakaoko gaztearen senideak eta Hodei Bila Elkarteko kideak egon ziren.2014ko urtarrilaren 7tik 8ra arteko gauean desagertu zen Lazaro, La Guajira eskualdean, Kolonbiako iparraldean. Lo egiteko hartu zuen ostatutik atera zen, baina bertan geratu ziren haren jabetza guztiak:
|
|
|
interesgabeak iruditzen zitzaizkidan nire aitaren autoa, nire familia, nire gauzak oro har, eta miretsi egiten nituen horrelako bizitza aberats eta kilikagarria zeukaten lagunak. Geroztik, edonolako gezurren aurrean sinesbera izaten jarraitzen badut ere, denboraren poderioz konturatu ahal izan naiz
|
pertsona
haien bizimodua eta beren inguruabarrak ez zirela beraiek esaten zuten bezain zirraragarriak, arrunkeria orokorraren geruzak estaltzen zituela nik miragarri uste nituenak. Baikortasun itsugarri bati edo barruko gabeziaren bat estali beharrari egozten ahal diogu jokaera hori baina, nolanahi dela, besteen errealitatea nirea baino ederragoa ez ze la jakiteak sentipen gazi gozo bat utzi izan dit beti barruan.
|
|
|
Egun honetatik, monasterioa ezergatik ere egin gabe ez uzteko erabakia hartu zuen, eta haren senarrak ere gauza bera, nola gauzatu ez bazekiten ere. Izan ere, badirudi emazteari orain eginik dagoena jartzen ziola Jainkoak bihotzean, eta berak monasterioa nola nahi zuen esaten eta irudikatzen zien
|
pertsona
haiek barre egiten zuten, berak eskatzen zituen gauzak ez zituela aurkituko iruditzen zitzaielako; iritzi horretakoa zen batez ere berak zuen aitor entzuleetako bat, san Frantziskoren fraidea, gizon jakintsua eta maila handikoa. Bera [emakumea] nahigabe handiak harturik zebilen.
|
|
|
Ikusi nituen hiru
|
Pertsona
haiek, antza denez, nire ariman hain grabaturik geratu zirela, non, horrela iraunez gero, bainuke bildurik egon baino besterik hain jainkozko lagunarekin.
|
|
|
10 Bada, hamahiru moja gaixoren etxeak erortzean burrunba handia egitea ez dago ongi, egiazko behartsuek ez baitute zaratarik egin behar; zaratarik gabekoak izan behar dute, errukirik izango badiete. Eta bai poztuko direla, egin dien limosnagatik norbait infernutik salbatu dela ikusiko balute; gerta daitekeena da, jaten ematen dizuenez gero, haien arimen aldeetengabe otoitz egitera oso behartuak daudelako; izan ere, Jaunak nahi du, berak emana izan arren,
|
pertsona
haien eskutik ematen digulako, haiei esker ona ager diezaiegula; eta honetan ez dadila zabarkeriarik izan.
|
|
|
4 Egia da bertute hauek ezkutatu egiten direla berauek dituenaren begietatik; horrela, ez ditu ikusten ezta ez du sinesten ere halakorik duenik, beste batzuek esan arren; baina hain estimu handitan ditu, non haiek izaten eta beragan gehiago perfekzionatzen saiatzen baita, bertute haiek dituztenak oso agerian geratu arren; gero,
|
pertsona
haiekin harremana dutenak konturatzen dira, haiek nahi gabe.
|
|
|
Beltzean mintzo izeneko dokumentala ikusteko aukera izan dut Arrasaten. Dokumental horretan, Ameriketako 14
|
pertsonek
haien hizkuntza komunitateari buruz egiten dute berba: kitxua, nasa, nahuatl, kaqchiquel, aimara, maputxe eta maia komunitateei buruz.
|
|
2016
|
|
|
Venancia Araña, garai hartako hainbat neska bezalaxe, neskame joan zen, Donostiara, preseski, eta haurtzain ontziratu zen senar emazte aberats batzuen zerbitzuan. Venancia etxera bueltatu ez zen 1.517
|
pertsona
haietako bat izan zen. Bizimodu hobe baten bila herria utzi zuena, eta ur hotzetan bizia galdu zuena 1912ko apirileko gau hotz hartan.
|
|
|
Ohean zeuden bost
|
pertsona
haietatik bat hautatzeko eskatu zidan. Neska hautatzeak ez zuela balio ere zehaztu zidan.
|
|
|
Beti. Ingurura begiratu nuen, neure buruari galdetuz beste
|
pertsona
haiek ere halako normaltasunez hartzen ote zuten han egotea, zerk eraman zituen bertara, zer moduz zeuden, inor haietaz benetan arduratzen ote zen. Galdera haiek burutik uxatu eta beste bat luzatu nizun zuri:
|
|
|
Gaixoaren erretratu robot bat egiten saiatu nintzen begirada azkar batean: txapinak, txandalak, kaleko arropa; begirada galduak, urduriak, miatzaileak, bareak; adin nagusiko pertsonak, gazteak, gizonezkoak, emakumezkoak... denetarik zegoen patioan sakabanatutako dozena pare bat
|
pertsona
haien artean, ezin eredurik ondorioztatu, ni neu izan nintekeen erraz asko haietako bat. Zugan finkatu nuen begirada.
|
|
|
Nigeriatik edo EBko kide ez den herrialde batetik salgaiak zona franko batean sartzen direnean, ez dira inportazio zergak ordaindu behar han dauden bitartean. Salgaiak zona frankotik ateratzen direnean ordaindu behar dira; hau da, salgaiak zona frankoan sartu zituen
|
pertsonak
haiek saltzen dituenean edo saltzeko une egokia dela uste duenean.
|
|
|
Memoria historikora aurreneko hurbilpena izan nahi du biharko ekitaldiak. Haren bidez “herritarren zerbitzura zegoen estatu baten zilegitasuna defendatzeagatik erailak edo errepresaliatuak izan ziren
|
pertsona
haiei aitortza eta omenaldia” egin nahi zaie. 33/ 2013 Foru Legean jasotakoari jarraituz, ekitaldi horrekin 1936ko kolpe militarraren ondorioz eraildakoei eta errepresaliatutakoei aitortza eta erreparazio morala egin nahi zaie.
|
|
|
Docek jende mota hura ezagutzen zuen; haien artean jaioa zen eta hagitz ongi ezagutzen zituen
|
pertsona
haiek. Bizimodua bizirik irautean zuten zentratua.
|
|
|
Indautxun jende berriarekin topo egin zuten umeek. Eta begitantzen zitzaien, auzoan bizi ziren
|
pertsona
haiek elezaharretakoak zirela. Adibidez, kale berean bizi zen “Bala Gorria”, futbolaria izandakoa, ezker hegaletik baloiarekin korrika egiten inoizko bizkorrena; eta Txomin txikiak eskua ematen zion ikusten zuten bakoitzean.
|
|
2017
|
|
|
Denborarekin, Euskal Herrian bizi ziren batzu boterearen parte txiki baten jabe egin ziren, nolabait batzuren esperantzak handiagotuz.
|
Pertsona
haiek euskara defendituko eta indartuko zutela uste genuen, neurri batez, horrela gure burrukarako laguntza berria etorriko zelakoan. Bai zera!
|
|
|
Berak nire askatasunaren zati bat kendu zidanez nik ere bere askatasuna kentzea erabaki nuen.
|
Pertsona
haiek oso famatuak zirenez egunkarietan irten ziren: Ni ere beraiekin nengoen eta nire burua egunkari batean ikusteko egun horretako egunkaria erosi nuen.
|
|
|
Bere soldata demokraziari zor zion eta horregatik borrokatzeko prest egongo zen edozein unetan. Parlamentuko argiak piztu eta telefono deiak erantzuten zituzten
|
pertsona
haiek bezala.
|
|
|
Bentatik behera zetozenek ere ikusi zuten bera, eta, momentu labur bat besterik izan ez bazen ere, zakartu egin ziren
|
pertsona
haien aurpegiak, kopetak ilundu, ezkutuko eginkizunen batean harrapatu balitu bezala.
|
|
|
Hurbileko etxe bateko kamerek gizon batzuk grabatu zituzten lapurretaren aurreko egunetan. Grabazioen arabera,
|
pertsona
haiek dron bat erabili zuten jauregiaren irudiak hartzeko.
|
|
|
–Lekukoak ezin izan du xehetasun handirik eman
|
pertsona
haiei buruz. Segundo batzuez bakarrik ikusi zituen.
|
|
|
Txartel haiek etorkin senegaldarren izenean egoten ziren. Alferrikakoa
|
pertsona
haiek bilatzea, askotan beren jaioterrira itzuli edo beste herrialde batera joanak baitziren. Eta aurkitzekotan, delituarekin zerikusirik ez zuen gizajo bat besterik ez zen agertuko, diru pixka bat egin zuena txartel bat salerosiz.
|
|
|
Ustez, Peio Idiartek mugaz beste aldeko iheslariak aterpetu zituen etxean. Eta bere kamioia erabili zuen
|
pertsona
haiek mugitzeko Frantzian zehar. Olivierrek laguntza eman zion anaiari.
|
|
2018
|
|
|
Esperimentu batean, punta puntako billar jokalari batzuek (bakarrik jokatzen zutenean jokaldien% 71 asmatzen zuten) jokaldien% 80 asmatu zuten lau
|
pertsona
haiei begira zeudenean. Billar jokalari hala moduzko batzuek (bakarrik zeudenean jokaldien% 36 asmatzen zuten), berriz, jokaldien% 25 baino ez zuten asmatu norbait begira zutenean.
|
|
|
Jarduera fisikoa erregulartasunez praktikatzea eta nutrizio egoki bat izatea beharrezko bi tresna garrantzitsu dira gaixotasun askoren tratamendu eta prebentziorako. Gaixotasun horiek pairatzen dituzten
|
pertsonek
haien inguruan beharrezko ezagutza izatea ezinbestekoa da beren bizi ohiturak era egokian aurrera eraman ditzaten. Lan honen helburua, jarduera fisikoko programa bateko parte hartzaileek nutrizioaren, jarduera fisikoaren eta beren patologien inguruan duten ezagutza deskribatzea eta ezagutza hori beren egunerokotasunean praktikara eramaten duten edo ez aztertzea izan da.
|
|
|
Alabaina, dena normaltasunik handienean eta bezperakoaren antzera gertatu zen: bi
|
pertsona
haiek errekara hurreratu, ttikiak zapiak busti eta, handiak, zapi haiexekin lepoa, hankak eta besoak igurtzi zituen.
|
|
|
13 ETB sortu zenean, 1982an, errekurrentea zen indiarrak edo koloreko pertsonak euskaraz entzutera ohituta ez geundela esatea, horrek audientziak lortzeko zailtasuna esplikatuko zuelakoan. Kontua da urte hartan euskal herritarrek 20 urte zeramatzatela estigmatizatutako
|
pertsona
haiek gaztelaniaz zein frantsesez entzuten (telebista sortu zenetik, alegia). Aurten ETBk 35 urte beteko ditu, eta irudi luke denbora hori ez dela nahikoa izan ikusleak euskaraz entzutera ohitzeko.
|
|
2019
|
|
|
Datuak diotenez, mundu osoaren populazioaren% 3 inguru bere jaioterritik kanpo bizi da (Murray eta Marx, 2013). 2015ean 65,3 milioi
|
pertsona
haien jaioterritik kanpo joatera behartuak izan ziren eta, horien artean, 21,3 milioi errefuxiatu zeuden mundu guztian zehar (UNHCR, 2016). Zifra hauek inoiz baino altuagoak dira eta, gainera, igotzen jarraitzea espero da (CEAR, 2016).
|
|
|
Izan ere, Mendebaldeko herrialdeetan lanbide eremuak garrantzi handiegia hartu du, «gaur egungo gizartearen pentsamoldea lanari lehentasuna ematean datza, bereziki». Nafarroako Unibertsitatearen adiskidetzeari buruzko azterlana. Gainera, ez da ahaztu behar dirua izatea ezinbestekoa da bizitzeko, eta soldata apalagoak dituzten
|
pertsonek
haiek igotzea aukeratzen dute. Hala, «lehenik eta behin, oinarrizko beharrak ase ditzakete, hala nola elikadura, etxebizitza eta oinarrizko bizi baldintzak, hala nola ura, argia eta elektrizitatea, eta, gero, lehen mailakoak ez diren beste batzuk bete», azaldu du Marta Jaramillo Atalanta zentroko psikologoak.
|
|
|
Haren testamentuaren oinordekoak nor diren jakin behar diat. Bestalde, zer topatu duk eman nizkian bi
|
pertsona
haien inguruan?
|