|
2000
|
|
|
Julex filma (1967/12/03), esate baterako, 336 pertsonak ikusi zuten.Bestalde, ezohiko arrazoi modura, balirudike nolabaiteko erakargarritasun erotikorikere izan zela pelikularen batean edo bestean jende heldua hurbilarazteko. El sacrificiode las esclavas izeneko filma, esaterako, 222
|
pertsona
nagusik ikusi zuten (1967/09/24). Handik hiru hilabetetara (1967/12/17) 190 nagusik ikusi zuten El peñon de las Animas.
|
|
2001
|
|
|
Hacia un envejecimiento saludable y competente" liburuaren zuzendari eta koordinatzailea da. Lan honetan hainbat arlotako 25etik gora profesional eta adituk hartu dute parte, eta emaitza
|
pertsona
nagusiei zuzendutako gidaliburu praktiko, sakon (alderdi espirituala, legala eta abar jorratzen ditu) eta irakurterraza da.
|
|
|
Zestoako Bainuetxera hurbildu ahala, Urola ibaiaren gaineko eraikin nagusiak handiostasun guztiaz agurtzen gaitu, aurreko pasealeku arbolatsutik hainbat
|
pertsona
nagusik txandala ongi lotu eta ibiltzeari ekiten dion bitartean. Barruan ere, itxura informalez jantzitako hainbeste jenderen artean versallestar itxurako gela erraldoiaren luxua aurkituko dugu, geure buruari gaur egungo bizimodurako gehiegitxo ez ote den galdetzen diogularik.
|
|
|
Honen guztiaren ondorioz, gaur egun bainuetxeetara hurbiltzen den bezero motak antzinako nobleziarekin zerikusi gutxi duela esan genezake. Batetik askotan dirulaguntzen bidez hurbiltzen diren
|
pertsona
nagusiek bezeria potentzial nagusia izaten jarraitzen dute, batez ere astean zehar eta denboraldi baxuan, baina Raimundo Azpilikuetak argitzen digun bezala," asteburua eta oporrak heltzen direnean hau jende gaztez betetzen da, hirietako presa eta estresetik ihesi; izan ere, beraiek dira mundu hau deskubritzen ari direnak eta ilusionatuen daudenak, paradisua iruditzen zaie; imajinatu, duela u...
|
|
|
Gure hizkuntzaz ematen den irakaskuntza testuak, azken hamarurteotan, praktikan %100ean hizkuntza estandarrean eskaintzen dira, eredu horretan gure gazte guzti guztiak alfabetatuak izanez. Euskaltegietan ari diren ia
|
pertsona
nagusi guzti guztiek euskara batua ikasten dihardute. Gure irrati telebista nagusiek hizkuntza eredu literarioa bultzatzen dute.
|
|
2002
|
|
|
Batetik, asistentziazko lanak burutzen dituzte: preso izandakoei lagundu, drogen munduan murgildutakoei arreta eskaini,
|
pertsona
nagusiak zaindu... Irakaskuntza izan da historikoki jesuiten esparru nagusietako bat.
|
|
|
Baina, etorkizunean teknologia berriak direla eta, horiezinezkoa da. Hala ere,
|
pertsona
nagusiek esperientziaren abantaila dute.Baina, noraino dira garrantzitsuak egiten jakitea eta esperientzia. Zuhurtuote daiteke Informazio Gizartea?
|
|
|
Izan ere, petrolio ontzia hondoratu zen eremuan fuel orban berriak aurkitu ondoren, egoera kritikoa izaten jarraitzen du. Baldintza meterologikoak ere ez dira egokiak orbanak eragiten dien
|
pertsona
nagusientzat, batez ere itsaski biltzaileentzat, oraingoan Arousa inguruan. Orbana itsaski bilketara iristen bada, ihinztatze jarduera eten egin daiteke.
|
|
|
1. Aldez aurretik, azpimarratu behar da AEKren ikuspegia berezi samarra dela. Jakina denez, helduen euskalduntze alfabetatzea da AEK k jorratzen duen arloa, hau da,
|
pertsona
nagusiei euskara irakatsi eta euskaldunak euren hizkuntzan alfabetatzea. Beraz, begi bistakoa da AEKren zeregina irakaskuntzaren arloan kokatzen dela bete betean, eta, hortaz, euskal irakaskuntzarekin zerikusia duen oro interesgarria zaio AEKri.
|
|
2003
|
|
|
Hortaz, haien biriken kapazitatea hipotekatzen ari gara eta prozesu asmatikoetan titulatzeko diplomak prestatzen. Hurrena, berriz,
|
pertsona
nagusiak eta bihotzeko eta biriketako arazoak dituzten gaixoak: Galdakaoko ospitalea 5 km-ra dago, eta, herrian bertan, urtez eta ajez aberatsak garenok ere argi dugu guztiz!
|
|
|
Horrek sinesgarritasuna eman zion Amorebieta Etxanokobiztanleriaren aurrean. Hurrengo hilabeteetan bere funtzionamenduan elkarrentopo egiten duten kultura politikoek (esperientzia handiko aktibistek, militantepolitikoek, esperientziarik gabeko jendeak,
|
pertsona
nagusi eta andreenprotagonismoak,...) eragin altuko sintesia sortu zuten eta plataformak konexio maila handia mantentzen du bertako biztanleekin bere mobilizazio ahalmenasustatze aldera. Batzuentzako larregizkoa izan daitekeen baikortasunak kemenaeman zien gizarte mobilizazio maila altuari luzean eusteko, 2002ko apirilekoerreferenduma arte.
|
|
|
UEUn bildutako lagunen arteko harremanak estutu zituzten130 Janzteko estilo jakin bat ere zabaldu zen. Juan Kruz Lakasta kazetariak duela gutxi gogorarazten zuenez, UEUko kideak ezagunak ziren Iruñean «itxuragatik edo» eta beraiek izan ziren
|
pertsona
nagusien artean praka motzen erabilera hedatu zutenak Nafarroako hiriburuan131 Giro horrek inoiz sortu zuen arazoren bat Larraonako arduradunekin, gauez izaten ziren barre algarak zirela medio, edota behin igogailuan azaldutako pintaden ondorioz, baina salbuespenak izan ziren. Beraz, ikastaroak baino zerbait gehiago bilakatzea lortu zuen UEUk; jendea erakartzeko arrazoiak zabaldu zituen eta UEUn sortutako giroa bera zen bertara hurbiltzeko amuetako bat.
|
|
|
Espainiako Geriatria eta Gerontologia Elkarteak
|
Pertsona
Nagusien Dekalogoa argitaratu du, eta, hamar punturen bidez, Espainiako hirugarren adinekoen egoera aztertzen du. Halaber, zenbait gomendio egiten ditu, herritarrak kolektibo horren arazoen eta beharren inguruan kontzientziatzeko.
|
|
|
25 urte hauetan, dermatologoek aldaketa nabarmena atzeman dute. 90eko hamarkadara arte, azal minbiziak kaltetutako
|
pertsona
nagusiak nekazariak ziren, eta orain jet seteko jendea da, Espainiako Dermatologia Akademiako adituen esanetan. Gainera, duela 20 urte, paziente gehienak adinekoak ziren, 60 urtetik 70 urtera bitartekoak eta eguzkitan urte asko daramatenak.
|
|
|
b) Haurrak erabiltzen ere bera hasi zen, birao edo madarikazio bat entzutean, denek aho batez oihu egin zezaten: " Bese V. la tierra; que asà lo ha mandado el Padre Santo"; eta
|
pertsona
nagusiren batek ez bazuen obedi  tzen," cargaban sobre él los muchachos, y a gritos y a silbidos le corrÃan de suerte que se veÃa obligado a besar pronto el suelo".
|
|
2004
|
|
|
Profesional espezializatuek tartekako garbiketa sakona edo aldiro aldiroko garbiketa egiten dute ezinduta dauden
|
pertsona
nagusien etxean.
|
|
|
|
Pertsona
nagusientzat da hori.
|
|
|
Berba zorrotzegiak, agian. Baina, gurasoen irakaspen zuzenak gogora behera, bere begien aurrean
|
pertsona
nagusiak behin eta berriro kalea semaforo gorriaz zeharkatzen ikusi eta haiek imitatzeagatik – txiki orok beti nagusi izan nahi! – halako batean kalea pasa eta automobil baten azpian bizia gal dezaketen haurrez gogoratuko bagina, beharbada ez genioke kondena horri hain gogor iritziko.
|
|
|
|
Pertsona
nagusientzako Eguneko Egoitza berririk ez du behar udalerriak, momentu honetan, Iñaki Zarraoa Getxoko alkateak gaur adierazi duenez," dagoen eskaintza eskaria baino handiagoa delako". Horrela, Jesusen Bihotza egoitzako beheko solairuan horrelako zentroa jartzeko PPk egindako eskaerari erantzun nahi izan dio.
|
|
2005
|
|
|
|
Pertsona
nagusia laguntzeko dago hor, ez erakusteko.
|
|
2006
|
|
|
Egun batetik bestera gainera. Ze, nik ulertu dezaket
|
pertsona
nagusi baten burua apurka apurka galtzen joatea. Hori ulertu dezaket.
|
|
2007
|
|
|
Behaturiko solaskideen arteko euskararen erabileran asko eragiten du
|
pertsona
nagusiek eta haurrek elkarri hitz egiteak.
|
|
|
Adin bereko lehengusu lehengusinekiko harremanetan gertatzen den gisa, adin bereko haurrak adin estatus berekoak dira, eta horri esker haurrek beraiekbezalakoak diren pertsonen ikuspegiak balioesten ikasi eta hainbat gizarte gaitasungara ditzakete. Gainera, ez dira
|
pertsona
nagusiak zein lehengusu lehengusinak etaberdinkide zaharragoak bezain kritikoak eta ez dute horiek bezainbeste agintzen.Hala, haurrek rol, ideia zein jokabide berriak garatzeko askatasun handiagoa izatendute, eta, horri esker, norberaren, beste pertsonen zein rolen inguruko ezagutzaugari gara ditzakete (Shaffer, 2002). Bestalde, adin bereko lagunek, haienerantzunen bitartez, hainbat gaitasun soziokognitibo zein gizarte jokabide indartu
|
|
|
Txatetan eta foroetan nerabeek baino hamar puntu gutxiago parte hartzen dute, online partizipazioko jaun handiek baino. Errezelo digitala Iraultza digitaleko
|
pertsona
nagusiek sentitzen duten urrunaren beste erakusgarri bat da mesfidantza baino gehiago sentitzen dutela dena digitalarekiko benetako errezeloa. Interneteko segurtasuna erosketa baliabidetzat hartuta, adin talde guztien artean txikiena da (3,69); nerabeen eta gazteen artean (14), berriz, 5,3 puntu lortu ditu, guztietan altuena.
|
|
|
Superrarekin gehiago korritzen da, diesel motorrek betikotasun bat irauten dute,
|
pertsona
nagusiek istripu gehiago eragiten dituzte… Horiek eta beste asko pertsona gehienek buruan dituzten aurrez pentsatutako ideiak dira, eta etengabe errepikatzen dira. Baina, egiazkoak dira?
|
|
|
Asteon, Eskoriatzako herriak eskerrak eman dizkie udalerriko historia jasotzen lagundu duten hainbat eskoriatzar edadeturi. Herriko 24
|
pertsona
nagusik Eskoriatzarrak Berbetan ekimenean esku hartu dute, eta haiei esker bertako euskalkia berreskuratzeaz gain, Eskoriatzako historia osatzeko informazioa ere batu dute.
|
|
2008
|
|
|
Helburua:
|
pertsona
nagusiengan bizi zikloaren gertakizun normatiboak eta eznormatiboak identifikatzea.
|
|
|
Programa hori orain arte nekazaritzako soberakinak erretiratzearekin lotuta zegoen, eta egoera horrek aldaketa handiak izango ditu Nekazaritza Politika Bateratuan (NPB). Espainiako behartsuaren erretratua Espainian ez dakigu jende askok behar duela, pertsona horiek duintasunez ezkutatzen dutelako eta haien artean
|
pertsona
nagusiak, langabeak, gaixoak, drogazaleak eta etorkinak daudelako, zehaztu zuen Elikagaien Bankuen Espainiako Elkarteko lehendakari Javier Espinosak. Bestalde, Javier Menéndez Ingurumen, Landagune eta Itsas Inguruetako Ministerioko idazkariordeak deigarri egin zuen elikagaien garestitzeak pobreengan duen eragina, ez bakarrik garapen bidean dauden herrialdeetan.
|
|
|
Etxebizitza babestuak Tutoretzapeko etxebizitzak etxebizitza aukera dira, autonomia pertsonal osoko egoeran egon arren, etxebizitzarik ez duten edo bizitzeko gutxieneko baldintzak betetzen ez dituzten adinekoentzat. Sarritan, tutoretzapeko etxebizitza esaten zaio
|
pertsona
nagusiak bertan bizitzeko den edozein higiezini, hura kudeatzen duen entitatea publikoa edo pribatua izan. Hala ere, tutelatuak ekimen publikokoak baino ez dira, Administrazioa baita, nolabait, adineko pertsona horiek" babesten" dituena, gizarte ekipamendu horien bidez. Eta autonomia erkidego bakoitzeko Administrazio Publikoko langileek gainbegiratzen dituzte apartamentu horiek; izan ere, Estatuak transferitutako eskumena da, eta horien prezioak hilean 900 eurotik (itunduek) 1.800 eurora (pribatuek batez beste) bitartekoak dira.
|
|
2009
|
|
|
Gainera, ume txikien edo
|
pertsona
nagusien zaintzaz arduratzen diren emakumeak, etorkinak edota obesitatea, hipertentsioa edota 2 Diabete mota duten emakumezkoek arreta bereziak jasoko dituztela.
|
|
|
Basagotik martxarekin bat egitea erabaki du, pentsiodunen aldarrikapenak erabat justuak direlako. Serafin Llamasek, berriz,
|
pertsona
nagusiak pobreziaren atarian bizi direla salatu du.
|
|
|
Zabaletak azaldu duenez, hasiera batean 300 bat lagunek parte hartuko dute programan. Hala, lehendabiziko hezkuntza saioak
|
pertsona
nagusien eta menpekoen zaintzaren ingurukoak izango dira.
|
|
|
EAEk gaixo larriak sendatzeko sistema ona duela esan ostean, gaur eguneko egoerara moldatu eta gaixo kronikoen gorakadari aurre egiteko sistema berri bat sortzearen alde apustu egin du. Esan duenez,
|
pertsona
nagusien% 70ak gaixotasun kroniko bat baino gehiago pairatzen ditu.
|
|
|
Ikuspegia zabaldu egin da eta ikerketahoriek erakusten duten panorama, ausaz, luzaz uste eta jakin izan dena bainobortitzagoa suertatu izan da. Hastapenean, hobitik ateratako gorpuzkinen irudiek, bai eta
|
pertsona
nagusien narrazio eta lekukotzek zein senitartekoen testigantzekizan dute oihartzunik gizartean. Bai eta eraginik ere:
|
|
|
Desloturaren teoriaren arabera, berriz, adineko pertsonak nolabaiteko gizarte isolamendua nahi izaten du.Hain zuzen ere, planteatzen da adinduak gizarte harremanen murrizketa eta lanmunduarekiko haustura nahi izaten dituela eta horiek lortzen dituen heinean asebeteta sentitzen dela. Desloturaz gain,
|
pertsona
nagusiak bere buruarekiko arretamaila areagotu nahi izaten du, rol pasiboagoak desiratzen ditu, rol periferikoa, familiakoa eta lagunartekoa. Deslotura gizartearen eta pertsona nagusiaren arteanelkarrekikoa, saihestezina eta unibertsala da.
|
|
|
Desloturaz gain, pertsona nagusiak bere buruarekiko arretamaila areagotu nahi izaten du, rol pasiboagoak desiratzen ditu, rol periferikoa, familiakoa eta lagunartekoa. Deslotura gizartearen eta
|
pertsona
nagusiaren arteanelkarrekikoa, saihestezina eta unibertsala da.
|
|
|
Azkenean, zain sistemaradrainatzen da pikortadura araknoideen1 bitartez.
|
Pertsona
nagusiengan OBIrenbatez besteko bolumena 80 ml-koa da, konstante mantenduz ekoitzitakobolumena eta xurgatutakoa berdinak direlako (20 ml/ h edo 480 ml/ egun).
|
|
|
Datorren legealdiari begira,
|
pertsona
nagusientzako legeak egin, batzordeak osatu eta osasun eta gizarte zerbitzuetan inbertsioak gehitu nahi dituela esan du Madrazok. EBren aburuz, txirotasuna eta ahulezia dira hirugarren adinaren ezaugarri nagusiak.
|
|
|
|
Pertsona
nagusientzat eta mendekotasuna duten nagusientzat laguntza zerbitzu publikoak sortzearekin batera, maiz entzuten diegu politikariei zein garrantzitsua den pertsona nagusientzako laguntza, baina inoiz ere ez diegu entzuten zaintza hori gehienbat edo ia beti emakume langileek egiten dutela. Aurtengo Martxoaren 8an ere, aurreko beste askotan bezala, politikariek, euren tribuna publikoetatik, berdintasuna aldarrikatzen dute emakumeen eta gizonen artean, baina gu geu emakumeok gara kalean salatu behar dugunok desberdintasun hori ez dela benetakoa izango, generoko lan diskriminazioak iraun bitartean.
|
|
|
Pertsona nagusientzat eta mendekotasuna duten nagusientzat laguntza zerbitzu publikoak sortzearekin batera, maiz entzuten diegu politikariei zein garrantzitsua den
|
pertsona
nagusientzako laguntza, baina inoiz ere ez diegu entzuten zaintza hori gehienbat edo ia beti emakume langileek egiten dutela. Aurtengo Martxoaren 8an ere, aurreko beste askotan bezala, politikariek, euren tribuna publikoetatik, berdintasuna aldarrikatzen dute emakumeen eta gizonen artean, baina gu geu emakumeok gara kalean salatu behar dugunok desberdintasun hori ez dela benetakoa izango, generoko lan diskriminazioak iraun bitartean.
|
|
|
Erakusketatik 1.030 pertsona pasatu dira. Gehienbat
|
pertsona
nagusiak, gerra lehenengo pertsonan sufritu zutenak nola edo hala, 40 urtetik gorako pertsonak. Gazteak, oso gutxi:
|
|
|
Adibidez, kide izango dira alkatea, udal talde politiko bakoitzeko ordezkari bana, Udalean ordezkaritzarik ez duten alderdi politikoen ordezkariak, baserri eta auzoetako alkateak, eta hainbat elkarte edo taldetako ordezkariak; batzuk aipatzearren: ekologistak,
|
pertsona
nagusien ordezkariak, langileenak, gazteenak, emakumeenak, ikastetxeetako ordezkariak eta beste baserritar eta sindikatuen ordezkariak. Aholku Batzordearen araudiak zehazten du, baita ere, herri kontsultarekin lotutako bi puntu. Aurrenekoak dio alkatetzak, udal batzarraren erabateko gehiengoa lortuz gero, hirigintzarekin lotutako gaien gaineko galdeketa egin dezakeela herritarren artean, beti ere, gai horiek berebiziko garrantzia badute edo herritarren artean ika mika bereziren bat eragiten badute.
|
|
|
Umeentzako ere txoko berezia dago, hain justu, jolas parkea jarriko baitute egun osoan. Auzoan gero eta ume gehiago omen dago, eta umeengan ikusten dute bertako
|
pertsona
nagusiek auzoko jaiak biziberritzeko aukera. Gainera, jende gehiago ari dira etortzen Goikolexaldera bizitzera, eta oso ondo konpondu dira betiko auzokideekin.
|
|
|
|
Pertsona
nagusiek gimnasia egiteko hainbat aparatu ipini dituzte Areetako Kaian
|
|
|
Getxoko Udalak
|
pertsona
nagusiek gimnasia egiteko 11 aparatuz osaturiko" kirol zirkuitu osasuntsua" ipini du Areetako Kaian," herritar askok eta askok hala eskatu baitute", tokiko iturrien arabera. Azpiegiturak 18.000 euroko aurrekontua izan du.
|
|
|
Aitarekin bidaian lanean, hortaz, gai bi jorratu dituztela azaldu du Intxaurragak. . Zahartzaroa da gai nagusia,
|
pertsona
nagusi bat zaintzea zer den azaltzen du lanak, baita zahartuz doanak zer sentitzen duen ere. Baina badu beste gai bat:
|
|
|
Baina bizitza kolpetik aldatuko zaio, Beatriz iristen denean. . Denok ikusi dugu irudi hori, etorkinak
|
pertsona
nagusiak zaintzen. Baneukan gogoa zulo batetik ikusteko hain desberdinak diren bi pertsonen arteko harremana:
|
|
2010
|
|
|
Euskara erabiltzeaz gainera, euskaldun izaten ere ikasi nuen. Nire bizitzako ibilbidean eragin handia izan duten hainbat balio ere jaso nituen bertan; auzolanean edo talde lanean jarduten, trukean ezer eskatu gabe beharrizanean denari laguntzen, ingurua eta natura maitatzen, luzaroan isilean egoten,
|
pertsona
nagusiei begirunea izaten, uzta oparo jasotzeko eskuzabalez ereiten, ondasunak tentuz eta neurriz erabiltzen, eta beste hainbat gauza eder. kristau bizitza ere bertan jaso nuen, etxean, elizan eta auzoan. Esan dudan moduan, berez berez?.
|
|
|
Gazteek, bestalde, gizarteko kezkak berenganatu eta islatzen dituztela ere azpimarratu zuen. Presio handiegia sentitzen dute,
|
pertsona
nagusion kezkak eta ardurak beren gain hartuz. Horregatik hizkuntza eta gizartea uztartu beharra dugu, bietan izugarrizko aldaketak izan direlako, eta gazteak maiz bateko zein besteko indarren artean kateatuta aurkitzen direlako.
|
|
|
b) Emango dituzte pertsona desgaituek, euren desgaitasunaren ondorioz beren beregi behar dituzten osasun zerbitzuak, horien artean izango direla detekzio eta esku hartze goiztiarra, bidezkoa denean, eta desgaitasun mota berriak agertzea ahalik gehiena prebenitzeko eta murrizteko zerbitzuak; pertsona horien artean izango dira haurrak eta
|
pertsona
nagusiak ere;
|
|
|
b) Ziurtatzea pertsona desgaituek, batik bat, emakumeek eta haurrek eta desgai diren
|
pertsona
nagusiek, eskura izan ditzatela gizarte babeseko programak eta txirotasuna murrizteko estrategien inguruko programak;
|
|
|
> Azken itemak
|
pertsona
nagusiak elkarrizketan zehar adierazi duen portaerabalioesten du.
|
|
|
> Aldez aurretik herstura izan dezakeen
|
pertsona
nagusiaren egoera aztertzea dahelburua.
|
|
|
Eskala bakoitzeko, puntuazio independente bat ematen da; baiezko bakoitzeko, puntu bat. Elkarrizketan zehar,
|
pertsona
nagusiari galdetzen zaio azkeneko biasteetan item bakoitzari erreferentzia egiten dion sintomaren bat izan ote duen. Biaste baino gutxiago irauten duten sintomak edo intentsitate baxukoak direnak ezdira puntuatzen.
|
|
|
Laguntza hauek eskuratzeko nahitaezko baldintza da
|
pertsona
nagusiak Mendekotasuna Baloratzeko Baremoa eginda izatea. Baremo horrekin pertsonarenmendekotasun maila balioesten da.
|
|
|
Baina izate berri bat eraikitzea lortu zutenguztien artean hamaika izan ziren den dena galduta amaitu zutenak. Ezer barik bukatu zutenen artean bat eta bi baino gehiago
|
pertsona
nagusiak izan ziren. Atzerriraatera baino lehen posizio sozial eroso bat zutenak eta gatazka galdu zenean, urteaklehenago izandako ibilbide politiko edo sindikalagatik, erregimen berriari ihes eginbeharrean aurkitu zirenak.
|
|
|
Oroimen librea neurtzeko puntu bat eman zitzaion oroitutako informazio unitate bakoitzari (ekintza nagusia/ periferikoa,
|
pertsona
nagusia/ periferikoa, detaile nagusia/ periferikoa), bai informazio zuzenari baita okerrari ere. Adibidez, «mutila korrika irtetenda eta autobidea zeharkatzeankotxe batek harrapatzen du» esaldian hiru ekintza nagusi agertzen dira; «lapurrak alkandorabeltzaeta ile luzeadarama» esaldian pertsona nagusiekin erlazionaturiko hiru unitate daude, eta «beraien atzean neska bat eta mutil batanbulantziari deitzeko esatenikusten dira» esaldian bi pertsona periferiko agertzen dira.
|
|
|
Oroimen librea neurtzeko puntu bat eman zitzaion oroitutako informazio unitate bakoitzari (ekintza nagusia/ periferikoa, pertsona nagusia/ periferikoa, detaile nagusia/ periferikoa), bai informazio zuzenari baita okerrari ere. Adibidez, «mutila korrika irtetenda eta autobidea zeharkatzeankotxe batek harrapatzen du» esaldian hiru ekintza nagusi agertzen dira; «lapurrak alkandorabeltzaeta ile luzeadarama» esaldian
|
pertsona
nagusiekin erlazionaturiko hiru unitate daude, eta «beraien atzean neska bat eta mutil batanbulantziari deitzeko esatenikusten dira» esaldian bi pertsona periferiko agertzen dira. Eduki horiekin bat egiten ez zuten unitateak ez ziren neurtu, esate baterako, iritzi subjektiboak («mutila ederra da») edo parte hartzaileek egindako dedukzioak (adb.
|
|
|
Azkenik, Adina x Informazioa x Edukia elkarrekintza esanguratsua izan zen [F (2, 116)= 12,66; p < 0,001]. Bigarren taulan ikus daitekeen bezala, gogoratutako ekintza nagusien proportzio handiagoa izan zuten zaharrek gazteek baino (62,49 vs 51,67; p < 0,001) baina zaharren proportzioa txikiagoa izan zen
|
pertsona
nagusien (23,71 vs 18,26; p= 0,003) eta detaile nagusien (17,64 vs 12,49; p= 0,006) kasuan. Ekintza, pertsona edo detaile periferikoei dagokienez, ez zen ezberdintasunik aurkitu gazteen eta zaharren artean.
|
|
|
Asian ere milioika daude. Nazio Batuek gogorarazi zuten, 2006an,
|
Pertsona
Nagusien Nazioarteko Egunean, 100 milioi adineko inguru egunean dolar bat baino gutxiagorekin bizi direla, eta garapen bidean dauden herrialdeetan bizi diren pertsonen %80k diru sarrera erregularra dutela. Hori gutxi balitz, mendebaldeko herrialdeetan bilobak zaintzea eguneroko lana da, eta ez du esan nahi aitona amonek gastu guztiak ordaindu behar dituztenik; Afrikako hegoaldean bakarrik bizi dira haur umezurtzen erdiak baino gehiago aiton amonekin, eta, ahal dutenean, haien heziketa ordaindu behar dute.
|
|
|
Latinoamerikan, Lanaren Nazioarteko Erakundeak onartzen du helduen lan egoerari buruzko azterlanak gutxi direla, nahiz eta hegoaldeko konoko herrialde gehienetan (Argentina, Brasil, Txile, Uruguai eta Paraguai) “60 urtetik gorakoen lan indarraren partaidetza tasak”% 12 eta% 43 artean hazi diren 1993tik 2003ra bitartean. Erretiroa eta pentsioak Espainian, aldiz, lan merkatua eta aurre erretiroak ez dira
|
pertsona
nagusien lagunak. Hala adierazten du CEOMA erakundeak “50etik gorako lana.
|
|
|
Hainbat iturrik ekarritako adinekoen egoerari buruzko datuekin lan egin duten 30 adituk hartu dute parte; besteak beste, CIS 2010 barometroak, Estatistika Institutu Nazionalaren datuek, Eurobarometroak eta IMSERSOren 2010eko Adineko Pertsonei buruzko Inkestak. Kontuan hartu dira, halaber,
|
Pertsona
Nagusien III. Estatuko Biltzarrean (Madrilen, 2009ko maiatzean) eta NBEren zahartzeari buruzko II. Mundu Batzarrean (Madrilen, 2002an) egindako proposamenak. Batzar horren ondorioetan, adinekoei zuzendutako politika guztiek Pertsona Nagusien Estatuko Kontseiluaren bidez parte hartzea erabaki zen.
|
|
|
Kontuan hartu dira, halaber, Pertsona Nagusien III. Estatuko Biltzarrean (Madrilen, 2009ko maiatzean) eta NBEren zahartzeari buruzko II. Mundu Batzarrean (Madrilen, 2002an) egindako proposamenak. Batzar horren ondorioetan, adinekoei zuzendutako politika guztiek
|
Pertsona
Nagusien Estatuko Kontseiluaren bidez parte hartzea erabaki zen. Espainia bizi itxaropen handieneko Europako herrialdeen buruan dago Adineko pertsonen egoera aztertzeaz gain, txostenak eztabaidarako 100 proposamen biltzen ditu, eta kontsulta prozesua irekitzen du adinekoen erakunde guztiekin, GKEekin, gizarte erakundeekin, profesionalekin, enpresaburuekin, sindikatuekin, alderdi politikoekin eta autonomia eta toki administrazioekin.
|
|
|
Besteak beste, gaineratu dute, tren geltokia ez dago egoera onean: " aldapak zuloz beteta daude,
|
pertsona
nagusientzako ez dago egokitzapenik, umeen karroak ezin dira igo, ez dago txartel makinarik ezta bezeroaren arretakoekin kontaktatzeko aukerarik". Era berean diote bidaiatzeko txartela erosteko aukerarik ez dutela eta gainontzeko herriekin komunikatzeko zerbitzuen prezioa %50 igo dutela: " Lehen 2.15€ balio zuen txartelak, orain 3.2€".
|
|
|
Programa horretan, beraz, medikamentuak hartzeko zailtasunak dituzten pertsona autonomoek nahiz mendekotasuna dutenek parte hartu ahal izango dute. “Baina ez
|
pertsona
nagusiek edo medikamendu asko hartzen dituztenek bakarrik. Buruko arazoak dituen pertsona gazte batek ere, esaterako, badauka laguntza jasotzeko aukera.
|
|
|
Debagoieneko Mankomunitateak lan eskaintza egin du ibarreko egoitzetan, ospitaletan eta erakundeetan
|
pertsona
nagusiak, buruko gaitza edo endekapenezko gaixotasuna duten pertsonen zaintza eta bizitza kalitatea hobetzeko arreta soziosanitarioa eta terapia okupazionaleko lanak egiteko. Prestakuntza eta lana bateratzen ditu programa honek.
|
|
|
Helburua: parte hartzaileak prestatzea
|
pertsona
nagusiekin edo buru gaixotasunakdituzten pertsonekin lan egiteko.Formazio arloak: Osasun arloan eta arlo sozialean arreta eskaintzeko eta terapia okupazionalaren bidez estimulazio kognitiboa lantzeko gaitasunak.Lan eremu posibleak:
|
|
|
Osoko bilkurak onartutako araudiaren helburua
|
pertsona
nagusiendako jangela zerbitzua erregulatzea da.
|
|
|
Jangela zerbitzua
|
pertsona
nagusi autonomoentzat da; zehatzago esanda, etxean janak prestatzeko zailtasunak dituzten 60 urtetik gorako pertsona nagusiei zuzendutako zerbitzua da. Hala ere, Karmele Korta Gizarte Ongizate batzordeko teknikariak azaldu du:
|
|
|
Jangela zerbitzua pertsona nagusi autonomoentzat da; zehatzago esanda, etxean janak prestatzeko zailtasunak dituzten 60 urtetik gorako
|
pertsona
nagusiei zuzendutako zerbitzua da. Hala ere, Karmele Korta Gizarte Ongizate batzordeko teknikariak azaldu du:
|
|
|
" Egunero, edo astean egun batzuetan... aurrez zehaztuta egongo da eskatzaileak noiz erabiliko duen jangela zerbitzua", dio Kortak. Gainera, kontuan hartuta
|
pertsona
nagusiei zuzendutako zerbitzua dela, pertsona bakoitzaren beharretara egokitutako menuak egingo dituzte. Esan bezala, bazkariak eta afariak emango dituzte.
|
|
2011
|
|
|
|
Pertsona
nagusientzako parke bio osasuntsu bat egitea, ariketak egiteko aparatuekin. Aldatzekuan edo beste zonalde baten ipintzea aztertzeke dago.
|
|
|
Duela gutxi Alondegia euskal hitz ahantzia berbizteko aukera ederra galdu genuen, espainolezko Alhóndiga ren mesedetan. Orain, izen berbera duten euskal ermita ugariak eta horrela deritzon haitzulo ospetsua gorabehera, gure hizkuntzaren batasuna hasi zenetik berrogei urte pasa eta gero, euskara estandarrean milaka haur eskolatu eta
|
pertsona
nagusi alfabetatu ugari lortu ondoan, Bilbon kiroldegi nagusi berri bat pairatu dugu, erdarazko izen ongi ozenaz hornitua, baina hori bai, deitura euskara dialektal dialektalean daramakeena. Tira, adiskideok, aski da, horrela ez goaz inora!
|
|
|
Presioagatiko ultzerak(
|
pertsona
nagusiak) baldin badaude.
|
|
|
Nikturia
|
pertsona
nagusietan: adin altuko pertsonek nikturia agertzen dute. Alde batetik, kanporatzen duten gernuaren kontzentrazioa txikiagoa izaten da eta bestetik beraien maskuriaren tono muskularra ere txikiagoa delako gertatzen da.
|
|
|
|
Pertsona
nagusi formatuen adibide berezia 93
|
|
|
4.3
|
PERTSONA
NAGUSI FORMATUEN ADIBIDE BEREZIA
|
|
|
Bertan, ehun pertsonek parte hartu ahal izango dute, bikoteka. Horiek
|
pertsona
nagusi batez eta 14 urte baino gutxiagoko beste batez osatuta egon dute. Hurrengo larunbatean, ekainak 18, tai ji saioa egingo dute toki berean, 10:30etik 12:00etara.
|
|
|
Adibidez, Kartak izeneko kontakizunean, emakume dantzari apetatsuegi baten patua oldartu egingo da tarotaren iragarpena betetzeko, gainean daraman zaldizkoa amilarazten duen zaldi asaldatua bezala. Amarru horietan ikusten dugu egileak ez zituela sekula ahaztu, haur bakarra izaki, aspertasunari aurre egiteko asmatzen zituen jolasak; hala," bere inguruneko
|
pertsona
nagusiak abenturarik harrigarrienetan nahasten eta inoiz itxura fantastikoz hornitzen zituen2".
|
|
|
Dena dela, urreagaz batera, pertsona hezurrak eta pistola bala hondakin bi ere bazeuden zulo barruan. Hezurrak
|
pertsona
nagusi batenak ziren, ez ume edo gaztetxo batenak. Urreaz gainera, pertsona hezur eta bala hondakin haiek han ikusteak zer pentsatua eman zigun.
|
|
|
Inbasio errenkada horrek azaltzen du ausaz tristezia puntuarena; hainbat kale zokotan edozein gailu edo arropa oroigarri modura saldu guran dabiltzan
|
pertsona
nagusien ikusmirak, bestalde, inpresio hori areagotu baino ez du egiten, eta baita euren arropetan eta etxeen fatxadetan, autoetan eta beste hainbat ñabardura txikitan sumatzen den pobrezia puntuak ere (eta hori Sofia izanik herrialde guztiko gunerik aberatsena; azken hamar urteotan geroz eta jende gehiago ei dator bertara Bulgariako beste bazter guztietatik, lan aukeren edota zorte ukaldiren ba...
|
|
2012
|
|
|
" Gizarte osoa sentsibilizatu gura dugu belaunaldien arteko komunikazioaren beharraz", azaldu dute aurkezpenean. "
|
Pertsona
nagusiak gizarteko talde marginatu bezala barik parte aktibotzat har ditzagun" gura dute martxa hau bezalako ekimenekin lortu. Abadiñoko udalak, Durangaldeko Amankomunazgoak eta BBKren gizarte ekintzak babestu dute ekimena.
|
|
|
Horretarako auzoko etxe bakotxetik gizon bana joan behar izaten zan lanak egiten, izentetan zan egunean.
|
Persona
nagusiak bakarrik edo alargunak egozan etxeak obligazino horretatik libre lotzen ziran. Auzolanak normalean udagoienean eta neguan egiten ziran eta auzo alkateak egiten eban deialdia.
|
|
|
Zabaletaren hitzetan,, politikan egoten jakitea ez egoten jakitea bezain garrantzitsua da, baita zikloak ixten jakitea ere?. Halaber, hainbat interes dituela adierazi du, besteak beste, gizarteak
|
pertsona
nagusiekin dituen arazoei irtenbidea ematea, eta politikako lehenengo mailan ez egotearekin bat datorren garatzeko alde bat duela jakinarazi du.
|
|
|
Organo emaileen profila asko aldatu da azken urteotan. Lehen auto istripuan hildako gazteak ziren gehienak, eta, orain, garuneko isuria izan duten
|
pertsona
nagusiak. Arg. Thonk25/ Creative Commons/ aitortu eta partekatu baimen beraren arabera
|
|
|
Dioenez, oraingo profila honako hau da:
|
pertsona
nagusia, garuneko isuri bat edo bat bateko garun istripu iskemikoa izan duena. Horrek heriotza entzefalikoa dakar.
|
|
|
Etxeko langileen %95 edo gehiago emakumeak dira. Salbuespen dira
|
pertsona
nagusiak zaintzeko kontratatzen dituzten gizonezkoak. Zer iritzi daukazue 1985 urtetik 2012ko urtarrilera arte indarrean egon den legeari buruz?
|
|
|
|
Pertsona
nagusiekiko mendekotasuna leundu egiten da, beste haur eta pertsona heldu batzuekin harremanetan hasten baitira, eta geroz eta autonomia handiagoa eskuratzen baitute.
|
|
|
Mugitzeko gaitasuna,
|
pertsona
nagusietan bereziki, osasun mailaren adierazlea izaten da, haien independentzia maila zehazten baitu.
|
|
|
Mendekotasun arazoak gehien eragiten dion taldea
|
pertsona
nagusiena izaten da.
|
|
|
Adina: jaioberriek 130 taupada dituzte minutuko;
|
pertsona
nagusiek, berriz, 50 Ariketa fisikoa: oxigeno gehiago eraman behar denez muskuluetara, bihotzak azkarrago egiten ditu taupadak.
|
|
|
iturriak eta abar. Baliabide horiek, gainera, ez dira minusbaliatuentzat soilik lagungarri; erabilgarriak dira, orobat, haurdunentzat, talde handientzat eta
|
pertsona
nagusientzat.
|
|
|
Baal dute horiek beren espezie berekoak errekonozitzeko gaitasunik? Beste adibideerabili bat aipatzearren, eskubideen jabe izatearen oinarri baldin bada betebeharreierantzuteko gaitasuna izatea, zer gertatzen da
|
pertsona
nagusiekin edo lehen aipatudiren minusbaliotasun intelektual eta fisikoa duten pertsonekin. Ez al dute horiekere errekonozimendurako eskubiderik zenbait betebehar aurrera eramateko gai ezizan arren?
|
|
2013
|
|
|
Hiztun berri horien artean asko eta asko euskara ikasteko motibazio ideologikoak izan dituzte; Francoren erregimenaren aurkako erresistentziari lotutakoak edota identitate balioari lotutako motibazioak, hain zuzen. Garai hurbilagotan, euskara ikasten duten
|
pertsona
nagusi ugarik arrazoi instrumentalak ere erakutsi dituzte euskara lanbide jakinetan gero eta beharrezkoagoa delako. b) Gaur egun 35 urte baino gutxiago duten hiztun berriak. Salbuespenak salbu, euskara eskolan ikasi dute haurtzaro eta gazte aroan murgiltze eredu partzial edo osoetan.
|
|
|
Eragozpen horiek ez dira pentsatzen gaitasunik ez dagoenean, baina kontuan hartu lirateke gailu horiek diseinatzean. Eta ez bakarrik beraiengatik, baizik eta
|
pertsona
nagusiengatik eta beren bizitzako uneren batean desgaitasunen bat duten pertsonentzat: hanka bat edo besoa hautsita, aldi baterako ibilgetuta erorketa edo istripu batengatik… Hasieratik etxetresna elektrikoak diseinatzeko, irisgarritasun irizpideak erabili behar dira, eta kostuak aurrezten dira, eta edonork erabil dezake.
|
|
|
|
Pertsona
nagusiei eta bost urtetik beherako haurrei zuzendutako laguntza humanitarioko funtsak urriak dira. Nahiz eta bi taldeek populazio orokorrari zuzendutako proiektuen onura izan, nahiz eta ahulenak izan, haietan oinarritutako ekintzak oso txikiak dira.
|
|
|
«Gizon askok ez dute estatubatuarra erabiltzen arropa ez oso funtzionala delako, baina jantzigintza egokitua dutenak haientzat pentsatuta daude eta funtzionalitate handia dute», adierazi du. Osagarri egokituak, premia bat Ohiko janzkiekin batera (galtzak, txaketak, etab.),
|
pertsona
nagusientzako arropa egiten duten eta gurpil aulkian doazen pertsonek osagarriak ere pentsatu dituzte. Rafael Palazónek uste du garrantzitsua dela pieza horiek «euria, bizkarreko mina edo hotza» egoera zehatzetarako egokitzea.
|
|
|
Herriko
|
pertsona
nagusien bizimodua aztertzeko inkesta egin zuen iaz Asteasuko Udalak, Patxi Olasagasti zinegotziak bideratuta. Inkesta hark utzitako emaitzak aztertu ditu Patxik.
|
|
|
Hemen, indio hauek, egun asko lehenago beste txiki eta handi askok esandakoa errepikatu ziguten: uhartean bizi ziren indioek errespetatzen zuten
|
pertsona
nagusia Ciñaca Cohota esaten zioten emakume bat zela, zeinek" andre nagusi" edo" kapitain" adierazi edo esan nahi baitu. Emakume hau, indio hauengandik guztiengandik jakin genuenez, erraldoia zen, eta ahizpa bat zuen uhartean baina beste inor ez, bi haiekin amaitu zelako, nonbait, haien leinua.
|
|
|
Zein fite doan denbora behin adin batera ezkero, ez dakit
|
pertsona
nagusi guztiek nabari duten, nik bai, gero! Zeren, nahiz eta askotan ahora zer eraman ez izan, ez baitzait bizitza astunegia egiten, arin doakit senarraren ondoan, arinegi, hainbatean.
|