|
2000
|
|
|
90eko hamarkadaren lehen erdiko gertakizun mediatiko garrantzitsuenetariko bat, dudarik gabe, La Semaine du Pays Basqueren sortzea izan zen, 1993ko irailean, familia kapitalekin eta gehienak bertokoak diren zenbait elkarteren partaidetzarekinRoland Machenaud ek sortu zuena. Astekari honen argitalpen elkarteak, Les Editionsde la Semainek, La Semaine des Landes eta La Semaine des Pyrenees ere sortu zituen.Astekari honek hamabost
|
pertsona
darabiltza eta tokian tokiko korrespondentzia sarenahiko sendo batez, jada etekinak ateratzen ari da. Azken hamarkada osoan ikusi ahalizan dugu estatuko lurralde osoan asteko prentsaren garapen fenomeno hau enpresaertainen itxurapean (10 eta 49 langile bitartekoak).
|
|
|
Aktualitatearen subjektu modura aurkezten zaizkigun
|
pertsona
, talde zein erakundeen azterketan, bi alderdiri begiratuko diegu orain. Lehenik eta behin protagonistahorien izaeran sakonduko dugu, eta gero zein gaitan mugitzen diren zehaztuko dugu.
|
|
|
Lehenetsita ageri zaizkigun bi multzo hauen bidez, instituzionalki eratu etaegituratutako komunitatean bizi garela islatzen da (beti ere kontuan harturik, ETBkEuskal Autonomia Erkidegoari ematen dion lehentasuna, jakina). Gainontzeko multzoen presentzia,
|
pertsona
bakanena eta egitura finkorik gabeko taldeena ez da inondikere aurretik aipatutakoen mailari iristen.
|
|
|
Emakidak hamar urtetarako izango dira, sistema analogiko guztietan bezala, iraupen bereko denbora tartetarako luzagarriak. Halaber, zenbait muga ezarri dira, besteak beste, hedapen estataleko programetan deskonexioen iraupenari dagokiolarik, gehienez jota ere, emisio denboraosoaren %30?, eta enpresen arteko kontzentrazioaren gainekoak (galaraziz, salbuespenetan izan ezik,
|
pertsona
fisiko zein juridiko bakar bati hedadura eremu bereko frekuentzia bat baino gehiagoren titularitatea edo horietan parte hartze gehiengodunaizatea).
|
|
|
Alde honetatik, honakoak dira agintzen duten arauak:
|
pertsona
atzerritar batek (Europakobatasunaren kanpotikoak, alegia) ezin du kapitalaren %25etik gora izan ala pertsona fisiko edo juridikobera ezin da hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako bi emakida bainogehiagoren titular izan. Eta hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako emakidabat baino gehiago eman zaizkio pertsona fisiko edo juridiko berari, soil soilik jadanik eman direnenkopuruagatik irrati eskaintzan pluraltasuna behar den mailan ziurtatua geratzen baldin bada.
|
|
|
Alde honetatik, honakoak dira agintzen duten arauak: pertsona atzerritar batek (Europakobatasunaren kanpotikoak, alegia) ezin du kapitalaren %25etik gora izan ala
|
pertsona
fisiko edo juridikobera ezin da hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako bi emakida bainogehiagoren titular izan. Eta hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako emakidabat baino gehiago eman zaizkio pertsona fisiko edo juridiko berari, soil soilik jadanik eman direnenkopuruagatik irrati eskaintzan pluraltasuna behar den mailan ziurtatua geratzen baldin bada.
|
|
|
pertsona atzerritar batek (Europakobatasunaren kanpotikoak, alegia) ezin du kapitalaren %25etik gora izan ala pertsona fisiko edo juridikobera ezin da hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako bi emakida bainogehiagoren titular izan. Eta hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako emakidabat baino gehiago eman zaizkio
|
pertsona
fisiko edo juridiko berari, soil soilik jadanik eman direnenkopuruagatik irrati eskaintzan pluraltasuna behar den mailan ziurtatua geratzen baldin bada. Azkenik, pertsona fisiko edo juridiko batek ezin du sozietate emakidadun bat baino gehiagotan parte hartzegehiengodunik izan, hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapena egiten dutenean.
|
|
|
Eta hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapenerako emakidabat baino gehiago eman zaizkio pertsona fisiko edo juridiko berari, soil soilik jadanik eman direnenkopuruagatik irrati eskaintzan pluraltasuna behar den mailan ziurtatua geratzen baldin bada. Azkenik,
|
pertsona
fisiko edo juridiko batek ezin du sozietate emakidadun bat baino gehiagotan parte hartzegehiengodunik izan, hedadura eremu bertsua duten FMko irrati zerbitzuen ustiapena egiten dutenean.
|
|
|
– Telebista lokal analogikoen kasuan ezin dezake
|
pertsona
bakar batek kapitalaren erditik gora izan, baldin eta telebistaren hedapen eremua 200.000 eta 6milioi biztanleren artekoa bada.
|
|
|
– Estaturako telebista lurrazaleko analogiko baten gainean kontrola duen
|
pertsona
edo sozietate batek, gehienez jota ere, lurrazaleko telebista digitalekobeste bostetara luza dezake kontrola (betiere sozietate ezberdinak izangodirelarik). Kopuru hori laura jaitsiko litzateke baldin eta simulcast egitekobaimenaren ondorioz, sozietateak kanal digitala izateko baimen automatikoaizango balu.
|
|
|
Izan ere, gure artean ezagutzen dugunelebitasuna, alegia, hizkuntza biren erabiltze normalizatua, hots, zernahirako moduegoki eta zuzen batez hizkuntza biren erabiltze arrunta, aukera pertsonala da. Alegia,
|
pertsona
bera da elebiduna gure artean; urrun dago elebitasunetik gizartea, gureabehintzat.
|
|
|
Bakarrik, esperimentu hoiek egiteko, libre izan behar lehenengo. Gure libertate txikiarekin.(...) Geure miseriekin,
|
pertsona
libreak izan, pertsonalki ere, horixe dugubeharrena. Zu, ni, beste laguna, ez dugu oso perfektuak ematen, inguruotako hankabikook.
|
|
|
Horrela, datu hotzek 1.200 milioi
|
pertsona
baina gehiagoko probrezia poltsadagoela erakusten dute. Latitude horietan gatazka nazionalak eta intentsitate txikiko gerrateak hedatzen diren bitartean, estatu pobreetako 3.500 milioi biztanle bainogehiagok Frantziak baino sarrera global txikiagoa dute.
|
|
|
gauzatzea da. Horretan,, american way of life" dakarren
|
pertsona
berria inposatu nahidu mundu mailan. Bere fortuna indibiduala, bere botere indibiduala eta bere profesioaren garapena soilik bilatzen dituen sustrai gabeko pertsona; horrek inolako sustrai sozial, nazional edo komunitariorik ez du, baina munduan zehar hedatuko da.Jakina, kapitalismo mundializatu eta inperalista egoera normaltzat onartuko duensubjektua ez da antzinako katoliko tradizionalista.
|
|
|
Horretan,, american way of life" dakarren pertsona berria inposatu nahidu mundu mailan. Bere fortuna indibiduala, bere botere indibiduala eta bere profesioaren garapena soilik bilatzen dituen sustrai gabeko
|
pertsona
; horrek inolako sustrai sozial, nazional edo komunitariorik ez du, baina munduan zehar hedatuko da.Jakina, kapitalismo mundializatu eta inperalista egoera normaltzat onartuko duensubjektua ez da antzinako katoliko tradizionalista. Alderantziz, kapitalismo mundializatuak pertsona berria eskatzen du:
|
|
|
Bere fortuna indibiduala, bere botere indibiduala eta bere profesioaren garapena soilik bilatzen dituen sustrai gabeko pertsona; horrek inolako sustrai sozial, nazional edo komunitariorik ez du, baina munduan zehar hedatuko da.Jakina, kapitalismo mundializatu eta inperalista egoera normaltzat onartuko duensubjektua ez da antzinako katoliko tradizionalista. Alderantziz, kapitalismo mundializatuak
|
pertsona
berria eskatzen du: unibertsalista eta kosmopolita; baina horibai, sustrai gabekoa eta bereziki norberekerian oinarritutako pertsona indibidualista eta indibidualizatua.
|
|
|
Alderantziz, kapitalismo mundializatuak pertsona berria eskatzen du: unibertsalista eta kosmopolita; baina horibai, sustrai gabekoa eta bereziki norberekerian oinarritutako
|
pertsona
indibidualista eta indibidualizatua. Biztanle ezberdinek sekula baino injustuagoa eta zentzugabekoa den gizartea, normala bailitzen kontsideratzea, horixe dugu inperialismo kulturalaren eginbehar nagusia.
|
|
|
Eguneroko ekintzetan zehar (adibidez, kreditu txartelakerabiltzean) datu anitz gordetzen dira. Datu horiek elkartzen eta tratatzen direnean, oso informazio zehatza eman dezakete
|
pertsona
jakin bati buruz: mugimenduak, gustuak, interesak, joerak, eros-ahalmena, eta abar.
|
|
|
pertsonahorren oso profil zehatza marraz daiteke. Datu hauek oso baliotsuak dira, adibidez, marketin enpresentzat,
|
pertsona
horrek zein produktu mota eros lezakeen jakiteko.Baita politikarientzat ere, boto emaileen interesak eta joerak ezagutzeko. Estatuakedota poliziak oso interesgarritzat hartzen ditu datu horiek, potentzialki arriskutsuizan daitezkeen taldeak (oposiziokoak, disidenteak, marjinatuak, eta abar) kontrolatzeko.
|
|
|
Zenbaitzutan, bat onartua izatea bestea eskuratzeko nahikoa izaten da, Alemanian jatorri alemana duten Ekialdeko etorkinekin gertatzen den bezala. Alemaniako naziotasunaius sanguinisean oinarritzen da, eta, hortaz, jatorri alemaniarra duela froga dezakeen orok, hau da Alemaniako estatuak nazionalitate alemaniarra duela onartzendion
|
pertsona
orok, automatikoki eskuratzen du hiritartasuna, eta baita honek bermatzen dituen eskubide eta betebeharrak izateko aukera ere. Orain arte hiritartasunaeta estatua elkarren ondoan joan izan dira.
|
|
|
Nazionalitate eta, noski, hiritartasun bikoitza duten
|
pertsona
hauetako askokerabat modu instrumentalean erabiltzen dituzte, ahalik eta etekinik handiena lortzekoasmoz. Zenbait kasutan, hiritartasun bikoitzaren itzalean hauteskunde europarretanbi aldiz bozkatu duenik ere bada.
|
|
|
Ez da egon behar kontraesanik, beraz, norberaren eta gizartearen libertateenartean (L' existencialisme est un humanisme; 1946an). Mendebaldeko hizkuntzagehienetan ez bezala, euskaraz gure etxea edo gure ama esaten dugu, aditzen lehenengo
|
pertsona
erabiltzean pluralaren eta singularraren adierak batuz. Ildo berekoadugu Sartre, erdian egon den pentsalaria (Gilles Deleuze-k zioenez, behintzat).
|
|
|
Aitzitik, geroago Foucault-ek eta Lyotard ek garaturiko giza antropologiak Sartre-ren gogamenean du abiapuntua. Hori bai,
|
pertsona
eta jendeartekoetena inoiz ere onartu gabe.
|
|
|
Gaurko egoera aski iluna izanda ere, gerorik ez dugu askatasunik gabeko etorkizun beltzean, zeren askatasuna gure
|
pertsona
nahiz herri izaerak aske izan ahalizatean baitatza.
|
|
|
Russian Academy of Sciences, Kharkov State University, GeorgianInstitute of Psychology, eta Azerbaijan Pedagogical Institute for Russian Languageand Literature. Gainera, espreski eskertu nahi ditugu ikerketaren diseinuan partehartu izan zuten
|
pertsona
hauek: Mark Bennett, Ignasi Vila, Almudena Gimenez, Tatiana Riazanova, Valentina Pavlenko, Giorgi Kipiani eta Rauf Karakazov.
|
|
|
Honelako naziotasun modernoaren lehen agerraldiak Iraultza Amerikarra (1776an) eta Iraultza Frantziarra (1789an) izan ziren. Bi gertakizun horiek agertuzireneko munduan, Ingalaterraz aparte,
|
pertsona
edo talde guztiak printze edo despoten borondatearen pean bizi ziren. Horregatik, Independentziaren AldarrikapenAmerikarrak eta Giza Eskubideen Deklarazio Unibertsalen dokumentuak berritasunzirraragarriak gertatu ziren.
|
|
|
Baina euskal herritar sentitzen garenon eskubide politikoakaitortzeko eskubidea ukaezina da. Inori ez zaio euskaraz aritzeko eskubidea ukatzen, nahiz eta Erriberakoa izan eta gaur egun eskubide hori han legez ukatuta egon.Edonori ea
|
pertsona
horrek eskubide linguistiko batzuk dituen eta, beraz, euskarazaritzeko eskubidea daukan galdetzen badiogu, inork ez luke hori ukatuko. Bada, guk ulertzen ez duguna hauxe da:
|
|
|
Bada, guk ulertzen ez duguna hauxe da:
|
pertsona
horrek eskubide linguistiko batzukdituen bezala, zergatik ez dituen izan behar eskubide politikoak. Egia da, guk planteatzen dugun proiektuan, Nafarroan, laurogei mila lagunek parte har dezaketela.Baina pertsona horiek beren eskubideak dituzte, Gipuzkoan, Bizkaian edo IparEuskal Herrian beste batzuk dituzten bezala, eta eskubide politiko horiek era praktikoan jarri behar ditugu martxan.
|
|
|
pertsona horrek eskubide linguistiko batzukdituen bezala, zergatik ez dituen izan behar eskubide politikoak. Egia da, guk planteatzen dugun proiektuan, Nafarroan, laurogei mila lagunek parte har dezaketela.Baina
|
pertsona
horiek beren eskubideak dituzte, Gipuzkoan, Bizkaian edo IparEuskal Herrian beste batzuk dituzten bezala, eta eskubide politiko horiek era praktikoan jarri behar ditugu martxan.
|
|
|
Nik, Iparraldetik, horrelako eskema bat arriskutsua ikusten dut, kasik esangenezakeelako, hogei urteren buruan gure euskalduntasuna desagertua izanen dela.Maila apalenetan ere, Estatu frantziarrak inongo borondaterik ez du gure euskalizaera onartzeko. Beraz, gaudenean jarraituz, hogei urteren buruan hemengo lurraldea da Euskal Herri gisa kontsideratu, euskaraz hitz egin dezaketen hamarbat
|
pertsona
bakarrik egongo direlako.
|
|
|
kontzeptua zuzendunahian egindakoa (Fagan eta Shephard). Deflexioa, beste
|
pertsona
batekikokontaktu zuzena baztertzera jotzen duen maniobra da, benetako kontaktua hoztekomodua. Jokaera deflexiboaren hainbat adibide jartzen dituzte; esate baterako, etengabeko hitz jarioa, esandakoa barregarri hartzea, abstraktuki, gaitikkanpo ateratzea, egiatia izan ordez diplomatikoa izatea, e.a. Aspermena, apatia etabaita desenergizazioa ere, harremana ahultzen duten ohiko deflexioak dira.
|
|
|
besteari, niri egitea gustatuko litzaidakeenaegitea, hain zuzen. Adibidez, beste
|
pertsona
baten jazkera lausengatzea, honelanireari arreta jar diezaion eta balora dezan edo giro ezezagun eta segurtasun gabekobatean, maitagarri jokatzea, berdin tratatua izateko asmoz, e.a.
|
|
|
–Proiekzioen jokoa?: lehenengo
|
pertsona
proiektatutakoari erantsiz.
|
|
|
Bezeroak, terapeutaren laguntzaz, zati bien arteko ezberdintasuna nabaritubehar du, biak batera integratzeko. Gestalt Terapiaren aburuz, gizabanakoaren bizitza emozionalaren urrikeriak, bere buruaren alienazioan du iturburua; hau gertatzen denean, gizabanakoak bere zati batzuk baztertzen edo errefusatzen ditu.Ametsetan agertzen diren gauza,
|
pertsona
edo rolen errepresentazioak, bezeroarenegoera osoaren identifikazioa lortzeko aukera ematen digu. Honela, autoalienazioari aurre egin diezaiokegu.
|
|
|
Ezberdintasunak berez kontrakoetara jotzen du. Dualitateak diren heinean, kontrako hauek erraz borrokatzeko eta elkar ezeztatzeko joera izango dute.Kontrako bereizgarriak integratuz gero,
|
pertsona
berriz osatzen dugu. Adibidez: ahulezia eta harropuzkeria sendotasun isilean integratzen dira?. 11
|
|
|
Ezindu bere kabuz erabaki noiz parte hartu eta noiz erretiratu, bere bizitzako amaitugabe dauden asuntuak, gertatzen diren prozesu guztien etenak bere orientabide zentroa nahastu dutelako... Bere gizartearekin kontaktu berezia izan dezakeenpertsona, gizartetik guztiz erretiratu gabe eta gizarteak irensten utzi gabe, ongiintegratutako
|
pertsona
da?. 13
|
|
|
Hurrengo pausoa (2 puntua) JABETZEA da, KONTZIENTZIA hartzearena, sentipenari izena ematea alegia: , goseak nago, edo egarriak, edo ateratzeko gogoa, edo
|
pertsona
honi deitzeko beharra?.
|
|
|
Selfaren bereizkuntza eskala giza funtzionamenduaren maila guztien sailkatze ahalegina da, eta
|
pertsona
bakoitzaren oinarrizko nia neurtzen ahalegintzen da, hau da, besteekin ni komun batean emozionalki fusionaturik ez dagoen niarenzatia: bereizi gabeko niaren masa.
|
|
|
Bere drama irudikatzeko prest dagoen publikoko
|
pertsona
, bikotea edo taldea da.Rolari nagusitasuna eman behar dion aktoreak ez bezala, hemen protagonistari denbezalakoa izatea eskatzen zaio. Horretarako, ahalik eta erlaxatuen etadesinhibituen egotea lortu du, hasi berariazko beroketarekin, eta dramatizazioan zehar zuzendariak sartuko dituen teknikekin jarraituz, hain zuzen ere, beredrama espontaneoki adieraztea ahalbidetuko diotenekin.
|
|
|
Gehiago deskribatuz, irudimenezko pertsonaiek ez dute
|
pertsona
bat edo pertsona baten bizitzaren alderdi bat derrigorrez errepresentatzen; gainera, beti ez datozbat ageriko eszenako pertsonaiekin; bertan izan daitezke edota baita honela azalduere: pertsonaiarik ez egotea, pertsonaiaren zatia, pertsonaia zatiez osatua izatea... Batzuetan subjektuaren irudimenezko pertsonaiak daudela ikusten dataldekideengan;, eszena dramatikora bidea irekitzeko modu desegokia?
|
|
|
Gehiago deskribatuz, irudimenezko pertsonaiek ez dute pertsona bat edo
|
pertsona
baten bizitzaren alderdi bat derrigorrez errepresentatzen; gainera, beti ez datozbat ageriko eszenako pertsonaiekin; bertan izan daitezke edota baita honela azalduere: pertsonaiarik ez egotea, pertsonaiaren zatia, pertsonaia zatiez osatua izatea... Batzuetan subjektuaren irudimenezko pertsonaiak daudela ikusten dataldekideengan;, eszena dramatikora bidea irekitzeko modu desegokia?
|
|
|
Jakin badakigunez, Freud-ek hasiera batean hauxe uste izan zuen: histerikoenminen jatorria beren haurtzaroan
|
pertsona
helduek benetan egindako sedukzioanzegoela. Geroago, benetako gertaera bat ez zela ikusi zuen, subjektuak imajinatuabaizik.
|
|
|
Desira fantasian egituratzen den heinean, era berean fantasia defentsazkooperazioetarako eserlekua da; defentsa prozesu antzinakoenetarako bideematen du, hala nola,
|
pertsona
berarengana itzultzea, aurkakoa bihurtzea, ukazioa eta proiekzioa egitea.
|
|
|
role playing a, soziodrama, psikodrama eta soziometria. Horiekguztiak
|
pertsona
heldu, haur, normal, karakterial, neurotiko edo psikotiko batenbizipena aztertzeko metodo aktiboak dira.
|
|
|
Bestemodura esanda, bere barne munduan barne objektuekiko biktima lekuan kokatutadago, eta hori kanpo mundura proiektatzen du. Batzuetan kanpokoak borrero paperean kokatuta senti ditzake halako
|
pertsona
batek, eta honek eragindakohaserrea adierazte rakoan, subjektuari bere usteen egiaztatzea datorkio, bere barne fantasia berrindartuz eta besteen erasoen biktima errugabea dela egiaztatuz.
|
|
|
Pichon Riviere k adierazitakoaren arabera, zenbait
|
pertsona
talde batean biltzean, kide bakoitzak bere fantasia inkontzienteen objektuak zenbait taldekiderengan proiektatzen ditu, beraiekin proiekzio horien arabera erlazionatuz; hori argiikusten da rolak eskuratu eta norberaren gain hartzeko prozesuan (1975, 194 or.).
|
|
|
Oinarrizko fantasia inkontzienteak unibertsalak dira,
|
pertsona
guztiok igarotzen baikara garapeneko antzeko egoeretatik, bakoitzarentzat desberdinak izanarren. Talde egoera batean, berriro ateratzen dira; horrek ez du esan nahi, taldeosoak fantasia bera duenik, zenbait fantasia taldekide desberdinek berrezagutzendituztela baizik.
|
|
|
Hau da, subjektuak bi pauso nagusi eman behar dituberekiko ideiaren eraikuntzan. Batetik, beste
|
pertsona
batekiko objektu izanezhasiko da (Kohut, 1971). Beste batentzako gara lehenik objektu.
|
|
|
JOSE LUIS ALVAREZ ENPARANTZA Txillardegi irakaslearen ekarpenakeuskara eta, oro har, euskararen sustapenaren alde, kuantitatiboki ugari izateaz gain, kualitatiboki garrantzi berezikoak dira. Aipagarriena, Txillardegiren lana baino areago,
|
pertsona
bera izan da, askoren ustez euskararen aurreneko militantea. Beharbada, izaera horretan laburbiltzen da ondoen irakasleak ekarritakoa.
|
|
|
Txillardegi azkeneko 40 urteotan euskararen inguruko gertaera adierazgarrienetanaurrean edo atzean, baina beti murgilean egon izan den
|
pertsona
da. Gaur egun, euskararenak eta euskaldunonak ulertzeko ezinbesteko erreferentzia.
|
|
|
Omenezko lan ez akademiko honetan, esker oneko aitorpen pertsonala adierazten da, egindako lanez gain,
|
pertsona
gutxi batzuen balioa bizi osoko koherentzian dagoelakokonbentzimendutik idatzita. Txillardegiren bi alderdi azpimarratu nahi izan dira, egilearengan izan duten eragin praktikoagatik.
|
|
|
Bigarren ikasgaia eskaini zidan orduko hartan: linguista, gramatikaria etaidazlea izateaz gain, militante politiko eta
|
pertsona
konprometitua ere bazela, nikoraindik ez nekien norainoko konpromisoaz gainera.
|
|
|
horrela galdu zuen besoa; gero, ezin hilez ereegon zen, bere sorgingoa beste norbaiti eman ahal zion arte, hori baita parte txarrekoakdituztenen akats nagusia. Beherago azalduko den istorio ezagun batek dio
|
pertsona
batkolpatua izan zela gauez abere itxuraz zebilelarik, eta nola biharamunean zauriakfrogatu zuen sorgina zela.
|
|
|
Hasiera Orozkokoa bezalakoa da; lamina eta mutila maiteminduak dira eta ezkontzeko, lagunek bultzaturik mutilakneskatilaren ahate zangoak ikusi arte: «laminagaz,
|
pertsona
txar bategaz dabilela... desgustutik hil zen mutila. Enterrura agertu zen lamina, eta kapea bota gura eutsonhilari, arimea eroateko.
|
|
|
Ez dakigu, ezta ere, Araneko* Teofilok zertarako nahi zuen emaztearen gorpua.Gorpua baitzuen eroan gura, eta ez arima; baina nago bereizketa ez dela pertinenteatestuinguru honetan,
|
pertsona
izaten dela kontua. Zeberion elkarrekin doaz kapabotatzea eta gorpua eramateko asmoa.
|
|
|
1999ko azaroaren 6an, Uztaritzeko EKEk deituta, 100 bat
|
pertsona
, kultur eragile gureneurri apalean nolabait, bildu ginen Euskal Kulturari buruz hausnarketa egitera.Txalotzeko izan da deiaren zabaltasuna, erakunde guztien inertzia izaten baita barnekoauto erreprodukzioa bultzatzea, gutxitan kanpoko harremanetik ernaltzea. Laulantaldetan banatuta geunden.
|
|
|
–Liburu berria benetan gure elertian?, komentatuko du Andimak. . Orrelakorik eztugu irakurri euskeraz lenago?, aitortuko duZaitegi k14 Hemen, azkenean,
|
pertsona
bat bere (herri batena zen bere) angustiatikmintzo zen. Gizaki erreal bat, garai erreal bat mintzo zen obra honetan.
|
|
|
Erritoak daude onartze eta gaitzeste harreman guztietarako:
|
pertsona
jakin horiekin elkartu edo ez; jarduera guztietarako aintzat hartu edoez, horien irizpidea beti beharrezko izan edo ez, horiekin afaltzera, manifestaziora,... joan edo ez.
|
|
|
d) Arau hauen aplikazioan, malgutasun baten premia azpimarratu zuen agiriak (zalantzarik gabe, Gotzainek eskatutako baldintza), leku, denbora,
|
pertsona
, kultur maila eta abarren araberako malgutasuna.
|
|
|
Eredu eta errepresentaziorik gabe komunitate batbiluzik dago, bere bizitza soziala antolatzeko euskarririk gabe, nortasunik gabe, norden jakin gabe, noraezean dabilen eta ezereza izatearen sentimena duen giza multzodefinigaitz bihurtuz. Eta jakina, nortasunik gabe, komunitate izena merezi ez duengiza multzo mugagaitz bilakatuta,
|
pertsona
multzo hori, benetako, komunitate batenadar bitxi bat besterik ez da izango aurrerantzean, zerbait izaten bada, eta, horrelaizanik, ez du politikoki existitzeko eskubiderik edukiko.
|
|
|
Bilakaeraren ideia bat egiteko7, 1957ko otsailaren 3an, 10ean, 17an eta 24anemandako pelikuletarako 382 sarrera saldu ziren nagusienak8 eta 378 sarrera haurrenak (batez beste, 190 bat
|
pertsona
pelikulako). Kopuru zehatzagoak atera daitezke, ziurrenik, urtarrilaren 13an eta 20an eskainitako saioetatik:
|
|
|
Julex filma (1967/12/03), esate baterako, 336 pertsonak ikusi zuten.Bestalde, ezohiko arrazoi modura, balirudike nolabaiteko erakargarritasun erotikorikere izan zela pelikularen batean edo bestean jende heldua hurbilarazteko. El sacrificiode las esclavas izeneko filma, esaterako, 222
|
pertsona
nagusik ikusi zuten (1967/09/24). Handik hiru hilabetetara (1967/12/17) 190 nagusik ikusi zuten El peñon de las Animas.
|
|
|
Konkistatzaileekiko identifikazioari buruz ari garenez, ez da alferrik izangoboterearekiko identifikazioari buruz Bruno Bettelheim ek egin zuen ekarpena.Sigmund Freud-ek identifikazio kontzeptua asmatu zuen, Edipo konplexuarenbigarren aurpegi gisa. Bere alaba eta psikoanalista ere izan zen Anna Freud-ek aurkituzuenez, batzuetan
|
pertsona
gaizkileekin ere identifikatzen zen. Bettelheim en urratsagaizkileekiko identifikazio hori noiz gertatzen zen aurkitzea izan zen.
|
|
|
Kolokioa: entzuleek eta hizketatzaileak galderak egiten dizkiote
|
pertsona
bati; entzuleak dei telefonikoez baliatzen dira.
|
|
|
: interes publikoa duen gai bat aztertzeko
|
pertsona
kualifikatu edo adituekin dugun hizketa.
|
|
|
b) Entzuleria potentziala: irratiaren kasuan, komunikabideek igorritako soinua jaso dezaketenak; irrati emandegiaren uhinak heltzen diren eskualde batean bizi etahargailua eskueran duten
|
pertsona
edo entzule kopurua litzateke.
|
|
|
Entzuleria espezifikoa: irratsaio edo irrati estazio jakin batetiko mezuak jaso edo jasotzen dituzten
|
pertsona
guztiak. Gogora dezagun espezifizitateak edo mezuen berezitzeak biltze faktorea areagotzen duela.
|
|
|
entzuleria espezifikoaren partea, zeinari mezua doakion. Publizitatearen kasuan, esaterako, gurpil marka bati buruzko iragarki baten entzuleria, ibilgailua duten eta merkataritza mezu hori jasotzen duten
|
pertsona
guztiek osatzen dute.
|
|
|
Stephen Hearst ek (BBCko 3 programako zuzendaria) zioenez, hauxe da irratiaren zioa:
|
pertsona
bat, bi edo hiru, mikrofono baten aurrean, irrati aparatuaren ondoan dagoen bati, biri edo hiru pertsonari zuzentzea.
|
|
|
Izan ere, informazio iturriak kazetariari informazioa edo datu informatiboak igortzen dizkioten
|
pertsona
, erakunde edo zerbitzuak dira; informazio osoa, hau da, asko aldatu gabe transmititzeko eran dagoena, edo datu informatiboak, kazetariaren esku informazioa osatzeko balio dutenak. Definizio honetan, bistan denez, argitalpenak eta dokumentazio zerbitzuak ere iturritzat jotzen dira.
|
|
|
Lehenengo eta behin, esan dezagun bi bide segitu ohi direla informazioa erdiesteko: alde batetik, hedabideak berak bilatutakoan aurkitzen den informazioa dago; eta bestetik, gizarteko erakunde,
|
pertsona
zein elkarteek komunikabideetara bidaltzen dutena, interesak eraginda. Mar Fontcuberta k (1993) dioen bezala, bi bide hauetan barna abiatzea eta beraietan gertatzen direnak hedabide eta iturrien arteko harremanak aztertzea, albisteen ekoizte prozesuan jazotzen den zeregin konplexuena eta oinarrizkoenetarikoa da.
|
|
|
Mapan zenbait puntu interesgarri markatzen dira, maiztasun handiagoz albiste bilakatzeko toki geografikoei dagozkien telefonoak jarriz, etorkizunean baliatzeko. Esaterako, auto istripuak gertatzeko arriskua dagoen bihurgune edo eskualdea markatuko genuke harremanetarako mapan, eta bertan, eskualde horretan edo hortik hurbil bizi den
|
pertsona
baten telefono zenbakia eta izena. Beste adibide bat, alderdi politikoen egoitzarena izan daiteke; gure mapan markatutakoan, erraz lor genezake lekuko baten informazioa zuzenean, atentatu bat balego adibidez.
|
|
|
Zerbitzu hau osatzeko
|
pertsona
talde bat behar da (pertsona bakar bat gutxiegi litzateke), beren zeregina munduko edo nazioko irrati emandegiek ematen dituzten albisteak entzun, hautatu, baloratu eta irrati eran idaztea delarik. Prentsa idatzia ere albiste iturri da; beraz, pentsatzekoa da irratian, lehen aipaturiko berehalakotasuna dela-eta, oso albiste iturri garrantzitsua izan ahal dela.
|
|
|
Zerbitzu hau osatzeko pertsona talde bat behar da(
|
pertsona
bakar bat gutxiegi litzateke), beren zeregina munduko edo nazioko irrati emandegiek ematen dituzten albisteak entzun, hautatu, baloratu eta irrati eran idaztea delarik. Prentsa idatzia ere albiste iturri da; beraz, pentsatzekoa da irratian, lehen aipaturiko berehalakotasuna dela-eta, oso albiste iturri garrantzitsua izan ahal dela.
|
|
|
Autore batzuek, José J. Muñoz-ek eta César Gil-ek adibidez, prentsaurrekoak ere kontsideratzen dituzte iturritzat, nahiz eta hau eztabaidagarria izan daitekeen, zeren eta prentsaurrekoetarako deiak egiten dituzten
|
pertsona
fisiko edo juridikoak ere jo baitaitezke horrela. Nolanahi dela, era orokor batean, iturriak diren aldetik, irratilariak honi buruzko argitasun eta jakingarri batzuen berri eduki behar du.
|
|
|
–Bill Clinton-ek Irak-en aurkako neurri gogorrak iragarri ditu gaur goizean? . Zortzi
|
pertsona
hil dira Paris-en, orain dela bi ordu gertatu den tren istripuan?
|
|
|
Komillak ezin erabil daitezke, zeren bestela, ahotsa aldatzen ondo jakiteko, sabel hiztunak izan baikinateke, beste
|
pertsona
baten esaldi bat esan nahi dugunean. Irratian letra mota ezin alda daiteke, ezta era kurtsiban edo beltxean ipini ere.
|
|
|
Beste
|
pertsona
baten zerbait aipatzen denean, aipuaren hasiera eta amaiera argiro uzten dituzten hitzezko errekurtsoak erabili behar ditugu. Esaterako:
|
|
|
Kontua hauxe zen: ez zekiten zertarako izan zitekeen baliagarria itsasuntzian horrelako
|
pertsona
bat edukitzea. Hamar urte iraganak ziren jada Washington eta Baltimore hirien artean lurpeko kablea luzatu zenetik, Morse kodeaz harremanetan egon ahal izateko; beste hiri batzuek ere burutu zuten horrelako ekimena eta, egia esan, asmakaria benetan eraginkorra zen premiazko mezuak lehorrez elkarri pasatzeko; baina, zer demontre egingo zuten itsasuntzian telegrafoaz?
|
|
|
Laburbiltzearren, denbora iragan arau eta alor teknologikoari dagokionez, irratiak hiru oztopori itzuri behar izan die: denborari (irratia berehalakotasun elektronikoa da), espazioari (aldiberekotasuna informazioaren ibilbidean) eta ekaiari (informazio mezua biderkatu egiten da, makina bat
|
pertsona
edo entzulerengana heltzeko). Horrelaxe suertatzen da mirakulua:
|
|
|
Egia esan, ezin da arau finkorik eman arnasa egiteko modu onena zein den erabakitzeko;
|
pertsona
bakoitzak berea dauka. Esate baterako, andrazkoek gehiago garatu dute bularreko arnasketa.
|
|
|
Entzuleen gutunen bidez jakin zen lehenengoz irrati estazioek zenbateko entzule indizeak zituzten. Halarik ere, laster konturatu ziren
|
pertsona
horiek ez zirela entzule indizeen elementu errepresentatiboa. Hedabide berriaren inpaktua desagertzen hasia zenean, irrati estazioak opariak eta sariak eskaintzen hasi ziren gogo pizgarri gisa entzuleek estazioetara gutunak bidal zitzaten.
|
|
|
Makina bat urte pasatu dira, irratia gainerako hedabideekin elkarrekiko lehian hasi zenetik gaur egun arte. Irratia,
|
pertsona
bakartien lagun eta berrikitan gertatu denaz jabetu nahi dutenen erreferentzia aparatua, irudien alorretik lekora dago, soinuen munduari erabat lotuta egon delarik. Eta irratiak audioaren errealitatetik lau alor hartu ditu osagai, erakutsi nahi duena gureganatzeko ekintza baldintzatuko dutenak:
|
|
|
Irrati hertziar zaharrak hartuko dituen norabideak ezagutu ondoren, hedabide honetan interesaturik dauden
|
pertsona
eta adituek beren buruari egiten dizkioten galderak mota honetakoak dira: zer nolako joerak egongo dira programazioan?
|
|
2001
|
|
|
– Euskaldun
|
pertsona
: gure komunitatea euskararen jakintza eta erabilera gradudesberdinetako euskaldunez osatuta dagoenez, euskaldun gehienen euskarazkogaitasuna, goren gradura?
|
|
|
Ikas unitate guztiak pertsonaia batzuen inguruan mamitzen dira, Etxaldeauzoan bizi diren
|
pertsona
batzuk. Hasieran, pertsonaien oinarrizko ezaugarriakematen zaizkie ikasleei (adina, lanbidea, nortasunaren inguruko zerbait...) etapoliki poliki beraiek aberasten dituzte eta imaginatzen dute nolakoak diren, zernahi duten... eta, garrantzitsuena, nola mintzatzen diren.
|
|
|
Gerta liteke iturri batetik eta bestetik jasotakoak bat ez etortzea. Horrelakorikgertatuz gero, azken hitza esperientziaren gidari izan den irakasleari berari dagokiola uste dut; hori bai, alde guztien ekarpenak aintzat hartu eta hausnartu ondoren.Uste dut, askoz hobe dela horrela jokatzea, hots, iritzi desberdinak bilduz, norbereusteak eztabaidatuz, datu eta froga objektiboak bilatuz, etab.,
|
pertsona
bakar batenbadaezpadako iritzira mugatzea baino.
|
|
|
beharrezkoa da lankidetzazko etaarazoak konpontzeko planteamendu bat hartzea. Aldaketak eragingo dien
|
pertsona
guztien partaidetza aktiboan eta inplikazioan jartzen du indarra. Parte hartzehorren ondorioz, norbanakoak bizi duen garapen prozesuari ere erreparatzen dio.
|
|
|
Arazo nabarmenak planteatzen ditu irizpide honek zerrendaketa estandarizatubatez ari garenean. Oso irizpide aldakorra da, nazio batetik bestera aldatzen dena, talde batetik bestera eta
|
pertsona
batetik bestera ere aldatzen dena. Hau dela eta, ikasle estandarraren behar komunikatiboak izan dira abiapuntua.
|
|
|
Ikaslearen bizitzan zuzen zuzenean eragiten duten
|
pertsona
eta taldeekosatzen dute ingurune hurbila. Ez da ulertu behar talde homogeneo gisa, eragina ezbaita horrelakoa.
|
|
|
6.5 Aholkularia/ sortzailea/ kudeatzailea/ harrerakoa: figura desberdinak dira, nahiz eta zenbaitetan (hasieran batez ere)
|
pertsona
batek lan bat bainogehiago har ditzakeen. Aholkularia saioez aritzen da, eta saioetan.
|
|
|
Badirudi ezetz. Aditz iragangaitzekin hirugarren
|
pertsona
singularrarekin nahasteko arriskua dago: hemendikjoaten da esaten badugu ez dakigu gaztelaniazko se va por aqui edo el suele irpor aqui esaten ari garen.
|
|
|
Biibilgailuak irauli egin ziren gero. Autoan zihoan
|
pertsona
bat berehala hil zen, anbulantzianzihoazen lau gaixorekin batera. Beste gaixo bat ospitalean hil zen.
|
|
|
– Nolako ikas estiloa da nagusi euskara bigarren hizkuntza gisa ikasten
|
aridiren
pertsona helduen artean?
|
|
|
Lehen erabili dugun definizioa aplikatuta, begien aurrean dugun hori testuada. Gainera, gure ikasleek testutzat hartuko lukete3; azken batean leku ezezagunbatean dagoen
|
pertsona
batek bertako bati behar duen zerbait nola aurkitu galdetzendio eta hori ekintza komunikatiboa da; baina, benetan jasotzen ote ditu testu horrekjatorrizko bi hiztunek egoera berean martxan jarriko lituzketen gaitasun guztiak?
|
|
|
Nekez egiten zaigu, ikas prozesu osoa auto-ikaskuntza bidez egindaitekeenik sinestea. Kasu horretan
|
pertsona
bat edo beste egon daiteke, noski, baina salbuespenak direla uste dugu. Are gehiago, beste hizkuntzetan egindako esperientziek ere horrela adierazten dute.
|
|
|
Horiek ziren erreserba lantzen zutenak, lan prestazioenbitartez (hori exijitzeko, jauna indartsua izan behar zen). Azkenean, denak jaunarenmenpeko morroi bilakatuz joan ziren (esklabuek
|
pertsona
izaera lortu zuten, tresnahiztuna izate hutsetik mailan igoz; bestalde, nekazariek askatasuna eta, horrekinbatera, borrokatzeko eskubidea eta beste eskubideak galdu zituzten, beren egoeradegradatuz).
|
|
|
Planteatzen zen arazo nagusienetako bat erreinua banatzeko ohitura zen. Soilikazkenean,
|
pertsona
bakar baten esku erortzeko halabeharra gertatzean bihurtzenzen erregea indartsu.
|
|
|
Karlomagnok Mendebal Europa kristaua bildu zuen; indarra eta prestigiopolitikoa zituen; Elizaren eta Aita Santuaren babesle bihurtu zen, eta kristautasunaren erreforma bultzatu zuen, botere morala lortuz. San Agustinen teorietan oinarriturik (lurtar eta zerutar botereen bikoizketa), Gregorio Handia Aita Santuarengaraitik (VII. mendean) zetorren bizantziar zesaropapismoa (erlijioaren eta inperioaren burua
|
pertsona
bera izatea) mugatu nahi zen. Alkuino k formulatzen zuenerrege denboral edo lurtarraren balio moral eta erlijiosoaren arabera, de factokobotere hori zela nagusiena:
|
|
|
Jainkoaren Bakea: X. mendearen bukaeran sortu zen (karolingiar garaian sustraiak izan arren) etahorrek esan nahi zuen, eliza eta bere inguruko lur-zatian babesa hartzen zuen
|
pertsona
ezin zutela erasotu gerrako jaunek; aldi batzuetako bakealdiekin ere osatu zen, Jainkoaren Tregoa izenaz.jauna (dominus, senior): basailutzaren loturan, menpekoarekiko nagusia zena, menpekoari mantenuaeta babesa emanez, fideltasun eta laguntzaren truke.
|