|
2002
|
|
|
erreakzionatzen jakitea bi profil motatan ikusten da: Azaleko jokaera izan eta ezeri garrantzirik ematen ez diotenak eta, beste aldetik, erantzukizunez eta kontzienteki jokatuz,
|
pertsona
arteko harremanetan errudun sentimendurik ez nahastea aukeratzen dutenak, horrek dakarren negatibotasuna saihesteko.
|
|
|
Ikertzaileek saguekin esperimentuak egin zituzten, eta etorkizun hurbilean animalia handiagoekin probak egitea espero dute, eta, gero, emaitzak espero zirenak badira, gizakiarengan egingo dituzte. Munduko Osasun Erakundearen (OME) txosten baten arabera, malariak urtean 300 eta 500 milioi
|
pertsona
artean kutsatzen ditu. Kasuen %90 Saharaz hegoaldeko Afrikan daude.
|
|
|
Espainian, milioi erdi pertsona inguruk dute Alzheimer gaitza, adineko
|
pertsonen
artean gehien eragiten duen gaixotasun mentaletako bat. Gaur egun, gaixotasun hori oso maila altuetara iristen da, eta adimen aktiboa mantentzen saiatzeaz gain, prebentziorako metodo gutxi daude.
|
|
|
Atal honetako erregistrorik baxuena Greziak lortu du, 64 ezbehar izan baititu, eta 74 istriputan ezarritako Europako batez bestekoaren oso azpitik dago. 45 eta 54 urte bitarteko
|
pertsonen
arteko istripuei dagokienez, Espainia da ezbehar kopuru okerrena duen Europako hirugarren estatua. Zerrenda honetan Belgika dago buru, 132 istripu 100.000 langileko, eta ondoren Danimarka (130 istripu).
|
|
2004
|
|
|
Hori dela eta, aparteko baldintzak daude horrelako produktuak merkaturatzeko. Azken egunotan aurkeztutako komunikabide eta txosten batzuek 155 eta 164
|
pertsona
arteko heriotzarekin lotzen dituzte. Horien kontsumitzaile kopurua urtean 12 eta 17 milioi artekoa da.
|
|
2005
|
|
|
Gainera, gaixotasun horren eraginari buruzko txosten adostu bat sinatu dute. Nahiz eta sozietate medikoek ez duten daturik diagnostiko eskasa dutelako, Espainian milioi bat eta bi
|
pertsona
artean patologia pairatzen dutela kalkulatzen da. Adituek azaltzen dutenez, loaren apnea arnas bideen espazioa murriztean edo oztopoak jartzean datza; izan ere, loan daudela, minutu baterainoko tarteetan arnasa hartzeari uzten dioten gaixoek ezin dute sakon atseden hartu.
|
|
2006
|
|
|
Saiatu naiz pertsonaia bakoitzaren gizaera garatzen alor pertsonalean,
|
pertsona
artekoan eta sozialean. Esate baterako, galdetu dut, geu gara, ala geure itzala?
|
|
|
Horrek guztiak erreakzio psikologiko konplexuak ere sortaraz ditzake: umore eta aldartearen gorabeherak izatea,
|
pertsona
arteko harremanak eragoztea, etc.
|
|
|
Azterturiko hamar lesbiana bikoteen (10 urteko bizikidetza batezbeste) biografietan oinarrituta, Connolly k (1998) egonkortasun denborala erraztuko luketen bi faktore proposatzen ditu: alde batetik, faktore pertsonalak; konpartitutako interesak, interdependentziaren sentimenduak (horren barnean, maitasuna, intimitate fisikoa, harremanari emandako eraberritzea, eta azkenik, orekari heltzealirateke, besteak beste); beste alde batetik, kanpoko eta
|
pertsona
arteko baliabideak; komunikatzeko gaitasuna, arazoei aurre egiteko estrategiak eta harremanarekikoberrikuntza nagusituko lirateke. Aipatu behar da, pertsona arteko baliabideeninguruan, familia, adiskide, rol eredu eta komunitatea inportanteenak liratekeela, besteak beste.
|
|
|
alde batetik, faktore pertsonalak; konpartitutako interesak, interdependentziaren sentimenduak (horren barnean, maitasuna, intimitate fisikoa, harremanari emandako eraberritzea, eta azkenik, orekari heltzealirateke, besteak beste); beste alde batetik, kanpoko eta pertsona arteko baliabideak; komunikatzeko gaitasuna, arazoei aurre egiteko estrategiak eta harremanarekikoberrikuntza nagusituko lirateke. Aipatu behar da,
|
pertsona
arteko baliabideeninguruan, familia, adiskide, rol eredu eta komunitatea inportanteenak liratekeela, besteak beste. Horrela, azpimarratzen da sare sozialaren garrantzia zailtasuneiaurre egiteko garaian, bikotearen egonkortasun denboralean eragingo lukeena.
|
|
|
Hau da, hizkuntzak honetarako balio du: gauzak eta gertakariak azaltzeko (errepresentazioa); bizipenak adierazteko eta subjektu bakoitzaren autoaurkezpenerako (adierazpena); eta azkenik,
|
pertsona
arteko harremanak ezarri eta berritzeko (interakzioa). Gure autoreak arreta berezia eskainiko dio aipatutako azkenari:
|
|
|
Gure autoreak arreta berezia eskainiko dio aipatutako azkenari:
|
pertsona
arteko harremanetarako baldintza unibertsalei buruzko azterketan fokalizatuko du arreta.
|
|
|
Legitimoki araututako
|
pertsona
arteko harremanak
|
|
|
OL Datu estatistikoez gain, proiektuaren funtsezko zati bat izan da partaideen zuzeneko testigantzak eta zuzeneko iritziak biltzea haien egoera ekonomikoari, osasun egoerari edo autonomiari buruz. Aztertutako alderdi bakoitzerako, hala nola elikagaien pertzepzioa, hornidura, zerbitzuak eta elikagaien esanahia, 40 eta 80
|
pertsona
artean elkarrizketatu ditugu. OG. Baina elkarrizketetan denok diskurtso orokorrari egokitzen saiatzen garenez, gero lagundu egin diogu erosketak egiten eta bere etxera elkarrizketatu batzuez gain, eta, hartara, ikus dezakegu zenbateraino egokitzen zaion bere diskurtsoa bere praktikei.
|
|
|
Gidak baldintzen eta aholkuen zerrenda zehatza du, hala nola, lana egiteko behar den lekua, lan mahaiaren eta ordenagailuaren pantailaren kokapena, aparatu elektrikoen manipulazioa, edo suteen aurkako prebentzio eta jarduketak. Testuak, gainera, adierazten du telelaneko programek “langile kopuru esanguratsua” izan behar dutela, 30 eta 50
|
pertsona
artekoa. Era berean, adierazi du lanpostu guztiak sar daitezkeela proiektuan, salbu eta ohiko harreman pertsonalak behar dituztenak edo jendeari zuzeneko arreta behar diotenak.
|
|
2007
|
|
|
Inoiz munduan erregistratu den zifrarik baxuena da hori. Emaitza kopururik handiena, azken urteotan ohikoa izan den bezala, adineko
|
pertsonen
artean eman zen. Nazionalitate ez espainiarra duten emaile kopuruak ere gora eginez jarraitu zuen:
|
|
|
eta igurtziak ekidin ezineko errealitateak dira
|
pertsona
arteko harremanetan, bai gizakia erdigunea duten taldeetan, baita lana erdigunea dutenetan ere.
|
|
|
egoera horretan pertsona edo talde batek beste pertsona baten kontra epe luze batean muturrerainoko biolentzia psikologikoa sistematikoa egiten dute lantegian.Mobbinghorretan erasotzailea biktimaren gainetik agertzen da beti enpresako eskala hierarkikoan.Jazarpena era askotan ager daitekegutxietsi edo aintzat ez hartzea eta, hortaz, lanik ez agintzea.Enplegatuak eginiko lanak sistematikoki erdeinatzea.Lankideak isolatzea, beraien arteko komunikazioa galaraziz.Itxura, sinesmen edo arrazan oin harturik, pertsona horri gutxiespenezko iruzkinak egitea.Langilea lankideen aurrean barregarri uztea.Ezkutu zein ageriko iradokizun edo probokazio sexualak egitea.Enplegatuei oihuka edo irainka aritzea.Hitzez mehatxatzea.Lankideen artean enplegatuaz gezurrak hedaraztea.Enplegatuaren lana sistematikoki auzitan jartzea.Enplegatuak nozitzen dituen jazarpen horren ondorioakNagusi patologikoen ondoreak pairatzen dituzten pertsonek kalbario latza bizi ohi dute; biktima ez ezik, inguruko pertsonek ere jasaten duten sufrikario hori hainbat eratan agertzen da.Sintoma psikosomatikoakFisikoak: zefalea tentsionalak, insomnioa, alterazio kardiobaskularrak, loaren trastornoak, digestioaren trastornoak... Psikikoak: sumingarritasuna, antsietatea, paniko krisiak, depresioak, arreta zuzentzeko eta kontzentratzeko zailtasunak, oroimenaren alterazioak.Zenbaitetan, pertsonak bere buruaz duda egiten du, beheragokotzat hartzen du bere burua.Lanak nozitzen du disfuntzioa.Lanaren kopurua eta kalitatea jaitsi egiten dira.Talde lanean aritzeko zailtasunak, lanean baja maiz hartzen da, enpresaz aldatzeko gogoa pizten da.Ase ez dauden pertsonen baturak giro desatsegina sortarazten du lantegian eta horrek pertsonengan ez ezik, erakundean ere izaten du eraginik.Axolagabekerien ondoriozko deskuiduak maizago gertatzen dira eta, beraz, istripuen arriskua areagotzen da.Famili giroan du eragina.Frustrazioek pertsona gehiago harrapatzen dituzte.Norbaitek bizitzaren herena edo gehiago nagusien neurrigabeko presiopean ematen duenean, presio horrek eragiten dion antsietatea horretan errurik bat ere ez dutenei pasarazten die azkenean: ...keelako.Gatazkak hauteman eta behar bezala kudeatzeko, mobbingarensintomak garaiz ezagutu eta lehenbailehen sendatzeko trebeziak garatu lituzke erakundeak.Horretarako, kexu egiteko eta anonimatuan aritzeko eskubidea bermatuz, gatazka pertsonalak konpontzeko arau garbiak agertu lirateke lantegian bertan, pertsonen arteko artekaritza sistemak aurreikusten dituztenak.Helburu horiek erdiesteko, ordea,
|
pertsona
arteko harremanetan eta gatazken konponketan langile guztiek entrenatu lukete.Erakundeak aldatuko direla itxarotea, oro har, mirariaren zain geratzea da.Maila pertsonaleko irtenbidea ere ez da gizakiari beste enpresa batera joan dadin aholkatzea, enpresa berri horretan ere beste horrenbeste edo, areago, egoera okerragoa topatuko duelako, akaso.Nagusi patologikoaren izaeraHainbat ezaugarri agertze...
|
|
|
Herri administrazioek ahaleginak egin behar dituzte hedabideek adingabekoei helarazten dizkieten mezuetan bestearenganako errespetu, berdintasun eta elkartasun balioak susta ditzaten eta
|
pertsona
arteko harremanetako esplotazioa, tratamendu endekagarri edo sexista eta, oro har, bortxakeriazko irudiak saihets ditzaten.
|
|
|
Horrez gain,
|
pertsona
arteko poloan gizarte barruan mugitzerik eta mailazaldatzerik badagoela sinesteko joera dago. Bertan pertsonek taldez aldatzekoaukera handiagoa daukate eta taldekidetza aske edo zabalagoa da.
|
|
|
Lehenengoa konponbide indibidualista da; beste biak, ostera, kolektibistagoak edo sozialagoak dira. Lehenengoa
|
pertsona
arteko poloari dagokio, horbideragarriak omen dira norberaren konponbideak. Baina talde arteko poloantaldeka ibili behar da.
|
|
|
Egoera zertxobait hobetu da 2001etik aurrera (3,75 eta 3,71 ziren, hurrenez hurren), baina oso gutxi joan den urtetik hona (4,6 eta 4,4, hurrenez hurren), eta suspentsioko eremuan jarraitzen du. Hirugarren adina gizarte digitaletik kanpo dago Eten digitala sexuen eta gizarte klaseen arabera murrizten da, baina izugarri handitzen da adin tarteen artean; beraz, erabiltzaile intentsiboenen, gazteen eta nerabeen eta adineko
|
pertsonen
arteko aldea izugarria da batzuetan. Joera hori areagotu egin daiteke gailu eta moda teknologiko berriak sartuz gero.
|
|
2008
|
|
|
Komunikabideekin berdin... Igoal
|
pertsona
artekora jaitsi behar dugu, zu eta ni, etorkin berri hori, euskaltegian ikasten ari den hori eta ni. Ez dut gehiago egin nahi euskararen alde, alegia, euskara gugandik kanpo dagoen zerbait moduan hartzen dugu.
|
|
|
...ean behintzat (3 Taula). H baieztatzen da neurri batean, aztertutako populazioaren gehiengoa lortutako mota sailkapenean kokatzen delako (aztertutako EAEko ikasle unibertsitarioen %59, 7 hiru muturreko prototipo, eta bi erdibidekoetan) (1 Taula); baina baieztatze hori neurri batekoa da soilik, populazioaren ia erdia (%40, 3) lortutako motatatik kanpo dagoelako; azken horietatik batzuek identitatea
|
pertsona
arteko mailakoa izango dute, eta ez taldearteko mailakoa. Gai hori oso garrantzitsua da gurea bezalako ukipen egoeratako erkidegoetan, baina artikuluan erakutsi ditugun emaitzekin ezin da baieztatu. H baieztatzen da, neurri batean behintzat, hiru muturreko prototipoen artean bi bakarrik direlako indartsuak:
|
|
|
Horretarako, jokabide hori funtsezko zer aldagaik gidatzen duten identifikatu behar da; hau da, zer aldagaik baldintzatzen duten hizkuntza bat ala bestea aukeratzeko probabilitatea. Bestetik, gatazka egoera horiei aurre egiteko
|
pertsona
arteko baliabideak garatzeko esku hartze eredu bat proposatzea da gure helburua, betiere hizkuntza gutxituko hiztunen ikuspegitik.
|
|
|
Bestetik, gatazka egoera horiei aurre egiteko
|
pertsona
arteko baliabideak garatzeko esku hartze eredu bat proposatzea da gure helburua, betiere hizkuntza gutxituko hiztunen ikuspegitik.
|
|
|
|
Pertsona
artekoak
|
|
|
Aldaketa intraindibiduala edo pertsona barneko aldaketa, pertsonaren barruan gertatzen den aldaketari dagokio; aldaketa interindibidualak edo
|
pertsona
arteko aldaketak, berriz, adierazten du aldaketa hori zein mailatan ez den bera norbanako guztientzat, hau da, norbanakoen artean aldaketa intraindibidualean zein desberdintasun dauden. Pertsonaren barruko eta pertsonen arteko aldaketa aztertzen du, beraz.
|
|
|
ametsak interpretatzea, adierazpen eta hitzen nahi gabeko (asmorik gabea) erabilera, hipnosia, haurtzaroko esperientziak zehazki aztertzea eta ideien elkarketa librea delakoa. Bestalde, aldarrikatu zuen berak aztertutako arazo gehienak
|
pertsona
arteko harremanetan garatzen diren desio sexualak asetzeko zailtasunaren ondorioz sortutako gatazka sexualekin lotzen direla. Azkenik, heldu askoren arazoen jatorria umezaroan eta, batez ere, garapenaren lehen urteetan zegoela planteatu zuen, eta, beraz, haurtzaroari izugarrizko garrantzia ematen zion (Palacios, 1990).
|
|
|
Eredu instituzionalak arauzko izateari utzi eta aukera bihurtu dira. Oro har, instituzio galtze horrek
|
pertsona
arteko harremanak egin ditu jendarteko bizimodu berrien protagonista. Lehen guztiz soziologikoak ziren harremanak gero eta psikologikoagoak dira:
|
|
|
Erakundeek sinesmen hori jaso dute araudietan: pertsonaren jendarteko izaerari kalte egin diezaioketen izenak debekatu egin dituzte,
|
pertsona
arteko harremanetan erabiliko den, aurpegimarkak, nolakoa behar duen arautu egin dute...
|
|
|
eragindako 21 herrialdeen 681 erantzun. “Adituen arabera, adierazgarria izateko, 1.000 eta 2.000
|
pertsona
arteko iritzia bildu litzateke”, esan dute notarioek, eta, bien bitartean, azterketan bertan parte hartzea urria izan dela onartzen dela. Bestalde, notarioek adierazi dute erantzunen %20 baino gehiago higiezinen agenteek eman dituztela eta %20 abokatuek.
|
|
|
Gaixotasun Arraroetarako Europako Erakundearen (EURORDIS) arabera, Europako Batasunean gaixotasun minoritarioek, eragin txikia izateagatik arraroak direnak, populazioaren %6 eta %8 artean eragiten dute, hau da, 24 milioi
|
pertsona
artean. Espainian, Gaixotasun Arraroen Espainiako Federazioaren (EGEF) datuen arabera, gaixotasun horiek hiru milioi pertsona ingururi eragiten diete.
|
|
|
“Ekarpen hori oso aberasgarria da; harreman zuzenari esker, ikasleek erlazioak ezar ditzakete, pixkanaka, integrazio osoa lortzeko”, azaldu dute erakundean. “Pertsonen osasuna hobetu egiten da haien lanak galerietan jartzen direnean eta, nolabait, haien ahalegina aintzat hartzen denean” Elkartera joaten diren
|
pertsonek
arte edo sormen kezkak dituzte, baina, gainera, gehienetan adimen zailtasun kroniko edo iragankorren bat izaten dute. Ez da beharrezkoa berariazko gaitasun edo trebetasunak izatea.
|
|
|
). Aditu horiek 111 familia aztertu zituzten, non gurasoek Alzheimerra baitzuten, adineko
|
pertsonen
arteko dementzia modu arruntena, seme alabek etorkizunean garatzeko duten arriskua zehazteko. Guraso horiek 297 seme alaba zituzten guztira.
|
|
|
Tratu txarrak jasandako adineko pertsonaren erretratua “Zenbat eta zaharragoa izan pertsona, eta zenbat eta mendekotasun handiagoa izan, orduan eta handiagoa izango da tratu txarrak jasotzeko probabilitatea”, ohartarazi zuen Sanmartinek. Hala, tratu txarren %57, 9k 74 urte baino gehiago dituzte, eta erasoaren prebalentzia maila %0, 65etik %1, 1era igotzen da 65 eta 74 urte bitarteko
|
pertsonen
artean, 75 urtetik gorako pertsonen kasuan. Era berean, mendekotasun ertaina duten adinekoen %1, mendekotasun larria dutenen %2, 2 eta mendekotasun handia dutenen %2, 9 dira tratu txarren biktimak.
|
|
|
Elkartasunerako eta Lankidetzarako Bulegoak boluntariotzako zenbait programa ditu abian, prestakuntza orokorreko eta berariazko prestakuntzako ikastaroak barne. Gainera, Europako Boluntario Zerbitzuaren proiektu batean parte hartzeko aukera ematen du, Espainiako beste unibertsitate batzuekin batera, Nazio Batuen nazioarteko boluntariotza programaren parte da, Latinoamerikako unibertsitateetan boluntario lana egiteko ekimena garatzen du, unibertsitateko gazteen eta adineko
|
pertsonen
arteko belaunaldien arteko bizikidetza bultzatzen du eta ezgaitasuna duten ikasleei arreta pertsonalizatua eta tutoretza akademikoak eskaintzen dizkie. Bartzelonako Autonomia Erkidegoa.
|
|
|
Azterlanaren arabera, gailu horiek astean bost orduz bolumen altuan (89 dezibeliotik gora) entzuten dituzten erabiltzaileak gaur egun lantokietan baimendutako zarata mugak gainditzen ari dira. Epe luzeagoko esposizio batek entzumen galera iraunkorra eragin dezake bost urteren buruan; horrek, gutxi gorabehera, erabiltzaileen %5 eta %10 artean eragingo luke, edo, bestela esanda, Europar Batasun osoan 2,5 eta 10 milioi
|
pertsona
artean. Emaitza horiek ikusita, Europar Batasuneko Gobernuak 2009 urtearen hasieran parte hartzen duten alderdi guztiekin konferentzia bat antolatzeko asmoa du ondorioak batera ebaluatzeko.
|
|
|
esna bizi dena erremedio gabe iristen da pertsona huts eta akats bezala ikustera; pertsona gezur potolo eta esentzial bezala sentitzera; eta egiazkoena dela uste duen harexena gezur potoloena, eta onena dela uste duen huraxe eskasena, eta ez dakit zer dela garbienik adierazten duen huraxe ez dakit zeretik gutxiena daukana... eta segi holaxe aspertu arte. Eta hau dena janda bizi behar, eta gainera
|
pertsona
artean bizi behar, eta gainera, ai, norbera pertsona izaki!
|
|
|
Eraikin bat da 2.500 metro koadrokoa, Geminis izenekoa, eta bertan dago areto bat, 850 metro koadrokoa, ekipo informatikoz beteta, zerbitzatzeko Eroskiren 3.000 denda, neurri guztietakoak. El Correo egunkariak biharamunean zioenez, Geminis kostatu zitzaion Eroskiri zortzi milioi euro, eta bertan lanean ari dira 10 eta 15
|
pertsona
artean.
|
|
2009
|
|
|
Alergologia eta Immunologia Klinikoko Espainiako Elkarteak (SEAIC) dioenez, urtean 10 eta 20
|
pertsona
artean hiltzen ditu Espainian erleen eta liztorren pozoiak, eta ziztaden erdiak larrialdi zerbitzuetan artatu behar izaten dira.
|
|
|
Goizegi da txerri gripearen balizko pandemia nolakoa izango den aurreratzeko. XX. mendeko pandemia latzena, 1918ko gripea (25 eta 40 milioi
|
pertsona
artean hil ziren), arina zen hasieran eta gero asko larritu zen, adierazi du prentsaurrekoan Keiji Fukuda OMEko osasun segurtasunerako zuzendariordeak.
|
|
|
Hamabi mila lagun bildu ditu Manu Chaok lehen egunean. Igandera bitartean 30.000
|
pertsona
artean biltzea espero dute aurten antolatzaileek.
|
|
|
40 gizon armatu sartu ziren pasa den larunbatean Durbaneko KRDCko (Kennedy Roadeko Garapenerako Komitea) Abahlali baseMjondolo (Txaboletan bizi direnak) elkarteak gazteen bilera bat ospatzen zuenena. Oraindik zifra ofizialik kaleratu ez diren arren, hildako kopurua bi eta zortzi
|
pertsona
artean kokatzen dute Abahlali baseMjondolokoek. Txaboletan bizi direnen ihesarekin erasotzaileek aurkitzen zutena txikitzeko aprobetxatu zuten eta ehun etxetik gorei su eman zieten.
|
|
|
Zenbat bisitari izango lukeen jakiteko, Guggenheim Bilbao Museoaren 2.668 bisitariei galdeketa egin zaie; hala, Urdaibaiko handitzeak izango lukeen bisitari kopurua, erabili diren koefizienteen arabera, 107.000 eta 188.000
|
pertsona
artekoa izango litzatekeela jo da. Batez beste, urteko 148.000 bisitari egongo lirateke.
|
|
|
Eta ildo horretatik jarraituta, zenbait autorek diotenez nortasun aldagaiekbikote asetasunean eragin zuzenik ez izateaz gainera, zeharkako eragin hori da; horrez gain,
|
pertsona
arteko aldagaiak diren senar emazte gisapasatutako denbora eta komunikazio prozesua kontuan izan behar dira (Belsky etaRovine, 1990). Datu enpirikoek diotenaren arabera, denboraren iragaitearekin gatazkak areagotu eta ezkontideen arteko zailtasunak handitzen dira.
|
|
|
–
|
Pertsona
arteko irizpide edo irizpide sozialaren arabera, gizartea litzateke normala dena edo ez dena arautuko lukeena. Hortaz, kultura baten testuinguruan inplizituki, usadioen bidez?
|
|
|
Izan ere, osasun mentala hain kontzeptu zabalaizanik, nahaste psikopatologikoen sailkapenek ezin dute irizpide bakar bateanoinarritu. Lehenago aipatu bezala, pertsona baten osasun mentala ebaluatzekoorduan, asko dira kontuan hartu beharreko alderdiak, autonomia funtzionala duenedo ez; errealitatearen pertzepzio zuzena duen edo ez; bere testuinguruarekikoduen adaptazioaren egokitasuna; inguruko eskakizunei erantzuteko duen gaitasuna;
|
pertsona
arteko harreman egokiak dituen edo ez; autokontzeptua; edota estresariaurre egiteko dituen estrategiak, esate baterako?. Eta beraz, nahasteei gerturatzenzaizkien sailkapen irizpide hauek, giza konplexutasunaren adierazgarri izan nahibadute, elkarren osagarri behar dute izan (Belloch eta Sandin, 1995).
|
|
|
Haserreak, beraz, zenbait funtzioegokitzailetan laguntzen du: norberaren defentsarako eta kontrolerako zerikusiaduten barne prozesu fisiologiko nahiz psikologikoak organizatu eta erregulatzean, eta jokaera sozialak nahiz
|
pertsona
artekoak erregulatzean (Lemerise eta Dodge, 2000).
|
|
|
|
Pertsona
arteko komunikaziorako gaitasun handiagoa dute emakumeek. Adierazkorragoak dira eta besteen adierazpenak (hitzezkoak eta ez hitzezkoak) hobetoulertzen dituzte.
|
|
|
Preskripzioaren edukia ulertzeko, mendekotasun harremanaren izaera ulertu behar da. Dependentziarik handiena
|
pertsona
arteko harremanetatik, harreman hurbiletatik dator.Beraz, preskripziorik gogorrenak emakumeen pertsona arteko ezaugarriekin lotuago daude (emakumeak lagunkoiak, goxoak eta atseginak izan behar dira), gaitasundimentsioarekin baino. Hau da, preskripzioa da emakumeak nola portatu behardiren pertsona arteko mailan, ez hainbeste nola portatu behar diren lanean.
|
|
|
Preskripzioaren edukia ulertzeko, mendekotasun harremanaren izaera ulertu behar da. Dependentziarik handiena pertsona arteko harremanetatik, harreman hurbiletatik dator.Beraz, preskripziorik gogorrenak emakumeen
|
pertsona
arteko ezaugarriekin lotuago daude (emakumeak lagunkoiak, goxoak eta atseginak izan behar dira), gaitasundimentsioarekin baino. Hau da, preskripzioa da emakumeak nola portatu behardiren pertsona arteko mailan, ez hainbeste nola portatu behar diren lanean.
|
|
|
Dependentziarik handiena pertsona arteko harremanetatik, harreman hurbiletatik dator.Beraz, preskripziorik gogorrenak emakumeen pertsona arteko ezaugarriekin lotuago daude (emakumeak lagunkoiak, goxoak eta atseginak izan behar dira), gaitasundimentsioarekin baino. Hau da, preskripzioa da emakumeak nola portatu behardiren
|
pertsona
arteko mailan, ez hainbeste nola portatu behar diren lanean. Emakumeekiko estereotipo preskriptiboek irauten dute, emakume askok etxetik kanpo lanegiten badute ere, gizonak oraindik ere emakumeekiko mendekoak direlakoemazte eta ama bezalako rolak betetzeko.
|
|
|
Beraz, emakumeei dagokienez, aldaketa sozialekez du eragin emakumeekiko estereotipo orokorrean, emakumeen azpiestereotipoakerabiltzean ezarri da, ordea, emakume tradizionala vs ez tradizionala dimentsioriknagusia izanda. Kasu horretan,
|
pertsona
arteko atsegintasunaren estereotipoa apurtzen duen emakumeak oso trataera gogorra jaso dezake (Eagly eta Mladinic, 1994; Fiske eta Stevens, 1993). Gaitasun mota batzuk, lidergoaren era estereotipikokimaskulinoak, esaterako, atsegintasunean garaiak ez direnez, horrelako estiloakhartzen dituen emakumea zigortuta izan daiteke desatsegina izateagatik (Eagly, Makhijani eta Klonsky, 1992).
|
|
|
Horrela bada, lantestuingurua norberaren identitate positiboa irabazteko eremu esanguratsua da. Lantestuinguruko portaera positiboak negatiboak baino abstraktuago deskribatzeannorberaren taldearen identitatea babestea lortzen da (Tajfel eta Turner, 1979). Etxeko testuingurua, berriz,
|
pertsona
arteko harreman hurbilekin lotzen da. Eremupribatuan emakumeen eta gizonen arteko elkarrekintzak, talde arteko mailan lankidetzakoak izanik, ez dute norberaren identitate soziala babesteko motiborik ematen.
|
|
|
Izan ere, hizkuntza pentsamendusozialerako bitarteko nagusia da (Holtgraves, 2002). Hizkuntzaren bidez komunikatzen dira estereotipoak
|
pertsona
arteko mailan nahiz gizarte mailan. Beraz, hizkuntzaren erabilera aztertzeak portaera soziala ezagutzeko bidea zabaltzen du.
|
|
|
THS testuinguru anitzetan aztertu izan da (Maass, 1999), hala nola alderdi etaerakunde politikoetan, kirolzaleen artean, sorleku ezberdinetako herritarren artean, komunikabideetan edo generoaren arloan. Era berean, hizkuntza anitzetan, euskara, ingelesa, alemana, frantsesa, italiera, nederlandera, gaztelania, greziera?, talde arteko mailan zein
|
pertsona
arteko testuinguruetan, metodologia esperimentalaren nahiz ez esperimentalaren bidez eta hizkuntza neurtzeko prozeduraezberdinak erabiliz, galdera itxiak eta irekiak, egiaztatua izan da hizkuntzarenerabilera estrategikoa (berrikuspenerako ikus. Maass, 1999).
|
|
|
Irizpide horien artean, generoaren araberako rolen banaketak egitura sozialean bi genero kategorien arteko asimetria mantentzeadu helburu. Hau da, bai komunikabideetan, bai eta
|
pertsona
arteko elkarrizketetanlangabeziarekiko erreferentzia ohikoa da. Zer da baina langabezian egotea?
|
|
|
alde batetik, erretiroa zuzenean bizi dute, berarekin bizi den gizabanakobatek (senarra) aldaketa erradikal bati aurre egitean; bestetik, emakume horienbizitzek aldaketa sakona pairatzen dute, bere bikotekidearekin zuten bizimoduaaldatu egiten da-eta. Askatasuna murrizten da, denbora gehiago igarotzen duteelkarrekin, nahiz eta eguneroko ardurak emakumearen eskuetan jarraituko duen.Bestalde,
|
pertsona
arteko harremanak ez dira bat batean aldatzen. Azkenik, ez dutesentitzen lantokia edo enpresa uzteak eragiten duen partaidetza sentimenduarengalerarik, batez ere, haien nortasuna etxean nahiz familian egon daitekeelako.
|
|
|
Adineko emakumezkoen kasuan (etxekoandrea delakoan), ordea, egunaren ordu gehienak etxean igarotzen dira, bizitzaren ardatz nagusia familia eta etxeko lanak dira; ordutegi desegituratuakdituzte (eguna antolatzerakoan aldaketak egiteko aukera), eta, halaber, nolabaitekoautonomia, norberarentzako espazioak eta astialdi gutxi. Lehen aipatu bezala, gizonezkoen erretiroa gertatu ondoren, ordu gehiago igarotzen dituzte etxean; bizitzaren ardatz nagusia definitzear dago; partaidetza sentimenduan aldakuntzagertatzen da,
|
pertsona
arteko harremanak murrizten dira, denbora egituratzen zuenelementua (lana) desagertzen da; astialdia gehiago izaten dute; autonomia etanorberarentzako espazioa murrizten dira, besteak beste. Adineko emakumezkoaren (etxekoandrea) kasuan, ordea, ez da aldaketarik gertatzen, ez eguneko ordugehienak igarotzen dituen tokiari dagokionez, ez lehentasunezko funtzioeidagokienez, ezta haren bizitzaren ardatz nagusiari dagokionez ere.
|
|
|
Lehenengoaren ezaugarriak, besteak beste, honako hauek dira:
|
pertsona
arteko kontaktuak, elkarrekintza sozialen sarea, tamaina, harreman kopurua eta maiztasuna.Bigarrengoaren ezaugarriak, berriz, hautemandako laguntza soziala eta asebetetzealirateke.
|
|
|
Munduko Osasun Erakundeak (OME) aurkeztutako datuen arabera, epilepsia aktiboa (hau da, etengabeko erasoak edo tratatzeko beharra) duten populazio orokorraren proportzioa milako lau eta hamar pertsona bitartekoa da. Hala ere, garatze bidean dauden herrialdeetan egindako azterlan batzuen arabera, proportzio hori sei edo hamar
|
pertsona
artekoa da mila pertsonako. Munduan, gutxi gorabehera, 50 milioi gaixo daude epilepsiarekin.
|
|
|
Ahoko lehortasunerako elikagaiak Listu ekoizpena gutxituz doanean, aho lehorraren sentsazioa edo “xerostomia” agertzen da. Egoera hori nahiko ohikoa da adineko
|
pertsonen
artean, neurri batean, organismoak zahartze prozesuan izaten dituen aldaketen eta behar besteko hidratazioaren ondorioz. Dieta zaintzea funtsezkoa da ahoko lehortasuna eta, ondorioz, hatsa saihesteko.
|
|
|
Bihar, lehen aldiz, Belaunaldien arteko Elkartasunaren eta Lankidetzaren Europako Eguna ospatzen da, gazteen eta adineko
|
pertsonen
arteko harremana bultzatzeko ahalegina. Bi taldeak esperientziak hurbildu, ulertu eta trukatzeko asmoa dago.
|
|
|
Hala, desnutrizioa edo garatzeko arriskua detektatzen laguntzen duten zenbait faktore ebalua daitezke. Arazo hori ohikoa da adineko
|
pertsonen
artean. Estatu Batuetan ere sortu zen Meals on Wheels Association of America mugimendua, pertsona behartsuei kalitatezko nutrizio zerbitzuak ematea bermatzen duten erakundeak izateko.
|
|
|
Dieta oso zorrotzak Gehien erabiltzen diren “elikadura mitoen” artean, diabetea izanez gero fruta jakin batzuk ez jatea gomendatzen da. Oinarririk gabeko aholku dietetikoen edo adineko
|
pertsonen
artean zabalduago dauden elikadura mitoen artean, diabetea izanez gero platanoa, mahatsak eta pikuak bezalako frutarik ez jatea gomendatzen da. Hala ere, fruta horiek azukre gehiago izateak ez du justifikatzen dietatik erabat kentzea.
|
|
|
20.000 eta 30.000
|
pertsona
artean izango ziren.
|
|
|
Horietako asko gaixorik daude, pilaketaren ondorioz?, salatu du Andrej Mahecic elkarteko bozeramaileak. 200 eta 300
|
pertsona
artean har ditzake Lesbos uharteko Pagani aterpetxeak, baina, egun, 850 lagunetik gora daude bertan; horietako gehienak afganiarrak dira.
|
|
|
Horrek esan nahi du gaixoen kopuru gorena 2020rako espero dela. Hala, Zubielaren esanetan, datozen 20 urteetan amiantoaren eraginez 6.000 eta 10.000
|
pertsona
artean hil daitezke Euskal Herrian.
|
|
2010
|
|
|
" Elebitasun osoa edo osoki elebiduna izango zen gizarte bat lortu nahi da, hau da, bi hizkuntzetan jendetza guztia, maila eta arlo guztietan, eta
|
pertsona
arteko harreman guztietan inolako diferentziarik gabe baliatzea." aukera hau egiterakoan etxenikek bestelako elebitasun motak ere badirela aipatzen zuen:
|
|
|
Mintzaira eta instantzia sozio diskurtsiboen arteko lotura eta bata bestearekiko doitze egokitzapenak azaltzeko diskurtso analisiaren azter moldeetara jo dugu, zehazki, Interakzionismo Sozio Diskurtsiboaren ildora (Voloshinov 1992/ 1929; Bronckart 2005). ISDak ez du testua soilik objetu enpiriko gisa kontsideratzen, baizik eta
|
pertsona
arteko harremanetan kokatzen du eta talaia horretatik aztertzen. Haratago joanda, enuntziazio egoera ere kontuan hartzen du, hots, testuaren produkzio baldintza instituzionalak, sozialak eta ideologikoak.
|
|
|
Bestalde, Salthouse ren (1996) hipotesiaren arabera, informazioaren prozesamendu kognitiboan ere moteltzea gertatzen da. Moteltze horrek alderdi kognitiboguztietan du eragina (oroimena, arrazoibidea, etab.). Zenbat eta zailagoak izan eginbeharreko zereginak, orduan eta handiagoak dira gazteen eta adineko
|
pertsonen
arteko desberdintasunak; azken horiek, informazioaren prozesamenduaren moteltzeadela eta errendimendu baxuagoa aurkezten dute. Ildo horretatik, pertsona zahartzenden neurrian, prozesu mentalen eraginkortasuna murrizten dela defendatzen dutenikerlanak ugari dira (Aizpurua eta Koutstaal, 2010).
|
|
|
Zama objektiboak egunerokotasunean (etxeko zereginetan, adibidez) eragiten dituen ondorioei egiten die erreferentzia.Zama subjektiboak, berriz, zaintzeko esperientziaren jarrera eta erreakzio emozionalekin du zerikusia. Zama objektiboaz eta subjektiboaz gain, beste hainbat dimentsio ere kontuan hartu behar dira, besteak beste, zainketaren kostu ekonomikoa, zainketarekin erlazionatutako zama fisikoa, zaintzailearen denbora librearengutxitzea,
|
pertsona
arteko erlazioetan eragin dezakeen inpaktua, etab.
|
|
2011
|
|
|
SEPAk emandako datuen arabera, 35 eta 45 urte bitarteko
|
pertsonen
artean, hirutik batek dauka periodontitisa, eta 65 urtetik gorakoetan, erdiek inguruk.
|
|
|
bere buruaren zentzu gutxi du eta besteekin harreman emozionala edukitzeko gaitasun gutxi du. Deutsch ek (1942), «balitz bezalako» nortasun moduan deskribatzen du; jendeak
|
pertsona
arteko harremanetan erabiltzen duen mekanika ikasteko gai izan arren, besteak konturatzen dira eskizoideak ez duela benetako erantzun emozionalik ematen. Itxuraz zuzenak dirudite eskizoidearen adierazpen emozionalek, baina mekanikoak eta formalak dira, eta haren barneko hutsunea adierazten dute.
|
|
|
Gertaera sozialen alderdi formal eta objektiboari begiratzen dio eta emozio agerpenak haurren kontutzat hartzen ditu. Haren jakinduria entziklopedikoa da, hots,
|
pertsona
arteko bizipenekin lotura gutxikoa. Mugimendu intelektualekiko interesa ager dezake, baina inplikazio sozialik gabe.
|
|
|
Nortasun eskizoidearen nahastea duenari asko kostatzen zaio bere buruarekin lotura intimoa garatzea. Bakartzen doan neurrian, are eta gehiago aldentzen da bere benetako identitatetik, identitatea
|
pertsona
arteko esperientziaren bidez garatzen baita. Besteengandik eta bere buruarengandik bereizi egiten da eskizoidea eta introspekziorako gaitasuna galtzen du.
|
|
|
Emoziorik ez du agertzen, baina sentimenduak ez adieraztearen arrazoia hunkiberatasun gabezia da, adierazkortasun gabezia baino gehiago. Besteen eskaerekiko sentikortasunik ez du eta, ondorioz,
|
pertsona
arteko estresik ez du agertzen.
|
|
|
Sinbolo matematikoak edo gramatikoak erraz ulertzen ditu, baina nekez ulertzen du ez hitzezko hizkuntzaren sintaxia. Autisten edo Asperger en sindromea dutenen moduan, gabeziak ditu ez hitzezko komunikaziorako eta
|
pertsona
arteko loturak finkatzeko. Besteengandik ez du ezer espero, ez du haiekin harremanik nahi eta ez du haien beharrik.
|
|
|
|
Pertsona
arteko harremanek sortzen duten atsegina arautzeko mekanismo emozionalak nahastuak ditu. Umore egoera finkoa agertzen du, tristurarik eta alaitasunik gabea.
|
|
|
Eskizoide urrunduak txikitatik baztertuak izan dira eskuarki, eta hertsatu egiten dituzte
|
pertsona
arteko harremanetara bultzatzen dituzten desira eta emozioak. Harremanetarako duten interesa inkontzientean gordetzen dute.
|
|
|
Familia giro formal eta zurrunak edo komunikazio eredu artikulatu gabe eta lausoa duenak erraztu egiten du nahaste honen agerpena.
|
Pertsona
arteko harreman gutxi duten familietan gertatuko litzateke errazago. Horrelako familietan pertsona arteko komunikaziorako trebetasunak ez dira ikasten, besteekiko lotura ez da mantentzen, eta bakartu egiten da pertsona, besteengandik urrunduz.
|
|
|
Pertsona arteko harreman gutxi duten familietan gertatuko litzateke errazago. Horrelako familietan
|
pertsona
arteko komunikaziorako trebetasunak ez dira ikasten, besteekiko lotura ez da mantentzen, eta bakartu egiten da pertsona, besteengandik urrunduz.
|
|
|
|
Pertsona
arteko ikuspegitik begiratuta, pertsona arteko portaera errepresentatzeko barne eredurik ez du eskizoideak. Harreman intimo baten berotasuna eta sostengua edo esperientzia emozionaleko kategoria nagusiak (tristura, alaitasuna, beldurra, haserrea?) ulertzeko gaitasunik ez du.
|
|
|
Pertsona arteko ikuspegitik begiratuta,
|
pertsona
arteko portaera errepresentatzeko barne eredurik ez du eskizoideak. Harreman intimo baten berotasuna eta sostengua edo esperientzia emozionaleko kategoria nagusiak (tristura, alaitasuna, beldurra, haserrea?) ulertzeko gaitasunik ez du.
|
|
|
Bere bizitzarekin asebetea sentitzen da eta ez du besteek duten aspirazio sozialik. Bizitzaren hasieratik
|
pertsona
arteko harremanetarako gabeziak ditu. Atxikimendu oso arina du bere gurasoekiko.
|
|
|
Nortasun normalekoek duten, baina nahaste eskizoidea dutenek ez duten hori azpimarratzen dute irizpide horiek. Nortasun normalari bereizgarri sail bat kentzen zaio (motibazioa, interes sexuala,
|
pertsona
arteko sentikortasuna, emozioak sentitzeko gaitasuna) eta nortasun eskizoidea agertzen da. Nortasun eskizoidea nortasunik ezaren antzekoa izango litzateke.
|
|
|
Bereizi egin behar dira estilo eskizoidea duen pertsona eta nahaste eskizoidea duena. Nahastea duenak ez du
|
pertsona
arteko harremanetan gozatzen, baina estilo hori duen pertsona besteekin erlazionatzeko gai da, beharrezkoa denean, jarduera bakartietan gehiago gozatzen badu ere. Estiloa duena gai da besteekin harremanean jarduteko, helburu jakin batzuk lortzearren.
|
|
|
4.2.2
|
Pertsona
arteko harremanak
|
|
|
Nortasun eskizotipikoaren nahastea duenak gizarteko harreman txiroak ditu,
|
pertsona
arteko harremanetarako gaitasun eskasa, defizit orokortua eta gabezia emozionalak dituelako. Bakardadean eta besteengandik urrundua bizi da, bere barne munduan bakartu egiten da; ingurumeneko ohiturak ez ditu kontuan hartzen, ez delako gai besteak zer sentitzen duen jakiteko.
|
|
|
Mundu dikotomiko batean bizi direnez, zuria eta beltza bakarrik ez daudela sarri gogoratu behar izaten zaie. Mugako nortasunaren nahastea dutenek ezegonkortasun nabaria ageri dute umorean, afektibitatean eta
|
pertsona
arteko harremanetan, eta oso oldarkorrak ageri dira. Egonkortasunik eza eta anbibalentzia agertzen dituzte pertsona arteko harremanetan, gogo aldarteetan, kognizioetan eta identitatean.
|
|
|
Mugako nortasunaren nahastea dutenek ezegonkortasun nabaria ageri dute umorean, afektibitatean eta pertsona arteko harremanetan, eta oso oldarkorrak ageri dira. Egonkortasunik eza eta anbibalentzia agertzen dituzte
|
pertsona
arteko harremanetan, gogo aldarteetan, kognizioetan eta identitatean. Berehala iragaten dira zerutik infernura, sutan kiskaltzetik izotzetan jelatzera.
|
|
|
6.3.2
|
Pertsona
arteko harremanak
|
|
|
|
Pertsona
arteko harreman intentsuak eta ustekabekoz beteak izaten ditu, beste pertsonak onenak izatetik txarrenak izatera pasatzen baitira. Besteak idealizatu eta baliogabetzeko joera du.
|
|
|
Helburu argirik eta estrategia koherenterik ez du, eta, ondorioz, besteen mendean gelditzen da. Bereizketa beldurrak sortzen dion barne herstura da mugako nortasunaren
|
pertsona
arteko harremanak motibatzen dituena. Horregatik, beretzat esanguratsuak diren pertsonak berarengandik aldentzerik ez du onartzen.
|
|
|
–
|
Pertsona
arteko ikuspegitik begiratuta, etorkizunean nortasun paranoidea izango duten haurrek lotsazko eta ziurtasun gabeziazko sentimendu kronikoak izaten dituzte. Besteak baino gutxiago direla eta gutxiagotasun hori nabarmena dela pentsatzen dute.
|
|
|
|
Pertsona
arteko ikuspegitik, etorkizunean antisozial izango den haurraren gurasoak tarteka hezitzaile zorrotz bihurtzen dira. Arduratzen ez diren guraso izatetik, guraso zorrotz izatera pasatzen dira bat batean.
|
|
|
Psikopata gehienak antisozialak dira, baina antisozial guztiak ez dira psikopatak. Antisozialak portaeraarazoak agertzen ditu, baina afektibitatearekin lotutako sintomak edo
|
pertsona
arteko harremanekin zerikusia duten sintomak ez ditu agertzen.
|
|
|
Lau fazeta aztertzen ditu eskala horrek: 1)
|
Pertsona
arteko bereizgarriak: hitz jarioa eta azaleko xarma; besteak manipulatu eta iruzurtzeko joera.
|
|
|
|
Pertsona
arteko gogortasun emozionala tratatzea garrantzitsua da, besteenganako sentikortasunik ez dutenek aldaketari erresistentzia gehiago jartzen baitiote, sentikortasun biguna dutenek baino. Gurasoek eta irakasleek enpatia hobetzen eta besteen ikuspegia hartzen irakatsi behar diete gazteei.
|