|
2000
|
|
|
Eroski Taldeak argitaratzen duen aldizkarian adierazten denez, igaro berri den urrian Espainiako Estatuan jadanik milioi eta erditik gora
|
pertsonek
zuten euskarri digitalen bat kontratatua. Hil horretan Canal Satelite Digitalek ia milioi bat abonatu zituen, eta Via Digitalek, berriz, 600.000 Kontutan izanik abonatu bakoitzak hilero eta gutxienez 3.700 pezeta (148 libera) ordaindu behar dituela negozioa begi bistakoa da.
|
|
|
Poeta, antzerkigile, hiztegigile, itzultzaile, editore... izan genuen Gabriel Aresti, orain dela 25 urte betirako joan zitzaigun idazle bilbotarra. Pentsatu eta sentitzen zuena suharki defendatzen jakin zuen
|
pertsona
dugu Gabriel Aresti, kosta ahala kosta barruan zeramana besteoi islatzen saiatu zen gizona, eta bere izateko era horrengatik, lagun handiak lortu zituen bizitza honetan... baina baita arbuiatu, zokoratu eta iraindu zuenik ere, Angel Zelaietak berridatzi duen biografia honetan garbiki ikus daitekeen bezala. Gabriel Arestiren zenbait poema ikur bihurtu da denontzat, haren hizkuntza ereduak hurrengo belaunaldiak eta euskara bera markatu zituen, bere adimen kementsuak obra mugarri eta zabala utzi digu.
|
|
|
Kolaboratzaileen kopurua oso handia zen; aipatutako bi fundatzaileak izan zirenekin batera, izen handiko
|
pertsonak
ditugu: Lopez de Mendizabal, Inazio Eizmendi, Victor Ruiz Añibarro, Justo GarateOlars o, Miguel Astiz
|
|
2001
|
|
|
Euskal Herrian, iraultza planteatuko balitz, mugimenduarekin gehiago galduko litzateke irabazi baino. Oraindik iraultza kontzeptuari eusten diotenak oso baikorrak direla pentsatzen dut, eta oraindik
|
pertsonaz
duten eredua Rousseaurena da: jendea oso ona da, langilea beti prest dago... hori dena ez dute horrelaxe esaten, baina euren diskurtsoaren azpian dagoen paradigma da.
|
|
|
Bizitza burgesaren hipokresiaren testigu ere bada, irakasle denez bere irudi garbiaz lan egiten du, baina haurzalea izanik, berak eraturiko gizarteak gehien gorrotatzen duen egoeraren partaidea da. Era berean gizartearen gunean eta gizartearen ertzetan kokatzen den
|
pertsona
dugu Lewis Carroll, pertsona erakargarria molde bakarreko ez den neurrian, ispiluaren egile, ispilu bera ere, antzez eta izatez, argiz eta estaliz, gizarte baten kontrajarpenen erakusgarri, txanponaren alde biren agerbide.
|
|
|
Eszeptiko edo desengainatuak, baina, maitasuna gaixotasun iragankorra dela esango du eta arrastoak uzten dituen arren, gainditu daitekeela,
|
pertsonak
badituelako gauza garrantzitsuagoak: familia, zaletasunak, lana, lagunak...
|
|
|
Eragina dauka bizitzaren aurrean
|
pertsonak
duen jarreran ere eta besteekiko harremanetarako forma batzuk sortzen ditu, beti biktima jarrera hartzea edo beti defentsako jarrera izatea, eta horren ondorioz, modu ironikoak, harroak, hotzak, distantziazkoak edo besteenganako mespretxuzkoak hartzen dira.
|
|
|
Kasu horretan programakproposaturiko aldaketa, subjektuaren gertuko sarearen euskara maila lehenengoaldagai latentean ere sartzea izan da. Hori ere ulergarria da, izan ere subjektuarengertuko
|
pertsonek
duten euskararen ezagutza maila aldagai soziolinguistiko modura interpreta daiteke.
|
|
|
Mediterraneoko dietak gutxitzeak konpentsatzen ditu, eta, beraz, ez du arriskurik sortzen. Hala ere, elikatze behar handiak dituzten pertsonek (mantenugai horiek murriztuta), hazkuntza aldian dauden haur eta nerabeek, haurdun dauden emakumeek eta bularreko amek eta digestio aparatuan asaldurak (maldigestioa eta malabsortzioa) dituzten
|
pertsonek
dutela kontrolatzea komeni da, elikagaietako zenbait mantenugai egoki aprobetxatzea galarazten baitute.
|
|
2002
|
|
|
Lehenengoan, Jon Mirande: euskalduna, bai, baina erbestean bizi zena; Euskal Herri ofizialarekin bai ezkerrekoarekin eta bai eskuinekoarekin oso gaizki konpontzen zen
|
pertsona
dugu: Txillardegik oraindik sekulakoak botatzen ditu haren gainean, baina, heterodoxoa zen:
|
|
|
Bere baikortasuna
|
pertsonengan
duen fedean oinarritzen da eta sistemarekiko kritika, berriz, praktikotasunean, aldaketa bilatzeko ahaleginean.
|
|
|
Kontuan izan behar dugu, halaber, emakume haiek, guk ikertutakoak behintzat? eliteen parte zirela eta, horrek ere, botere posizio bat ematen ziela, adibidez, gizarte maila baxuagoko
|
pertsonekin
zituzten harremanetan.
|
|
|
Egitateetatik egindako irudikapena besterik ez da ezagutza, beraz. Ezagutza pertsonari dagokio, ezagutza
|
pertsonak
du; mundukoa da, pertsonarena den heinean; baina ez da mundua, haren isla pertsonalizatua baino.
|
|
|
Adituek diotenez, elkarrizketarako une egokiak bezain egoera gutxitan gertatzen dira, handiena etsipenean eta isolamenduan sumatzen zait pixkanaka pixkanaka. Baina zaharrak ere lagun dezake bere inguruko
|
pertsonekin
duen komunikazioa hobetzen eta hori egokia izan dadin. «Gure elkarrizketa eta komunikazioa emantzipazio jarduera bihur daitezen, errespetuzko elkarbizitza eta garapena izan daitezen, beharrezkoa da solaskideek esperientzia pertsonal biziak partekatzea, beren buruari zerbait transmititzeko gai direnak», azaldu du Esmeraldo Cano doktoreak, Geriatrian espezialista.
|
|
|
Neurri honen bidez, elikadura alergiak dituzten
|
pertsonek
dituzten arazoak hobetu nahi dira.
|
|
|
Etiketa horiek edari alkoholdunei ere aplikatuko zaizkie. Neurri honen helburu nagusia elikadura alergiak dituzten
|
pertsonek
dituzten arazoak hobetzea da, alergikoen elkarteen arabera helduen %3 eta haurren %8 gehitzen baitituzte, eta gero eta gehiago. Produktuen osagaiei buruzko informaziorik ez izatea desabantaila da pertsona horientzat.
|
|
|
Alde horretatik, salaketek pertsona fisikoen jarduna frogatu dute, eta haien jarduera aztertu dute emaitzari dagokionez, bai osasun publikoa arriskuan jartzeari dagokionez (arrisku delitua), bai pertsonei egindako kalte fisikoei dagokienez (lesioen delitu zehatza). Kasu horretan, ikerketak argitu du Santa María de Palautorderako edateko uraren horniduran zein
|
pertsonak
duten erantzukizuna, eta horietako bakoitzaren ekarpena zehaztu du, bai ekintzaz bai ez egitez. Oro har, horrek esan nahi du aztertu egin behar dela ustez gaizki jokatu duten, uraren edangarritasunaren kontrolari dagokionez zuzenena ordenatu ez duten edo, logikoena osasun publikoko arazo bat saihesteko zerbait egitea zenean, jarduera hori bertan behera utzi zuten pertsonen jarduera.
|
|
|
Madril, Katalunia eta Asturiasko erkidegoak dira, berriz, erromes gehien dituzten Espainiako eskualdeak. Guztira, 462
|
pertsona
dituzte. Oinezko bidea da, oraindik ere, aukera nagusia:
|
|
2003
|
|
|
Diagnostikorako guztiz baliagarria gertatzen den tresna hori hasieratik oso sentikorrak diren lau proba edo funtzio neurtzean datza: denboraren ardatzarekiko
|
pertsonak
duen orientazioa, oroimena, mintzairaren jarioa eta kontrol motorea dira aztertutako parametroak, bestelako abstrakzio mekanismo batzuekin batera. Diagnostiko goiztiarrak abantaila handiak ekartzen ditu arazo honetan inplikatuak dauden sektoreentzat:
|
|
|
Teknika horren helburua, gizakiak egoera jakin batzuetan bizitzen dituen edo beste
|
pertsonez
dituen okerreko interpretazio edo pentsamenduak identifikatu, aztertu eta aldatzea da.
|
|
|
Transplantearen lehenengo asteak igaro eta gero, transplantatuarentzako egunik zailenak iristen dira: infekzio oportunistak ager daitezke, osasuntsu dauden
|
pertsonek
dituztenak bezalakoak, baina transplantatuak medikuarengana jo behar du edozein alarma sintoma agertu eta berehala.
|
|
|
–Enplegu Osoaren Gizartetik hurbil gaude?, hori dio IK2k eta datu apurrek ez gaituzte asko urruntzen ustehorretatik. 1997an, 10.600
|
pertsona
zuten lanerako adina Amorebieta Etxanon eta%50, 3ak lan egiten zuen, Durangaldea eta Bizkaiko mediatik gora (Lurra, 2001). Baina Nazioarteko Lanaren Erakundearen klasifikazioaren arabera, 1996an 5.319ziren okupatuak eta 1.308 langabetuak, 6.627 pertsonak osaturiko Aktiboenmultzoan. Datu berriago baten arabera 2001ean 448 langabetu zeuden INEMkozerrendetan apuntaturik (EUSTAT, 2002).
|
|
|
Zenbatekoa familiaren diru sarreren eta familiaren egoeraren araberakoa da. Kasu batzuk aipatzearren, 35 urtetik beherakoentzako, familia ugarientzako, ezgaituak dituzten familientzako eta beren ardurapean adineko
|
pertsonak
dituztenentzako laguntzak gehitu dituzte. Kopuru nagusi bat da, salerosketako eskrituran etxebizitzaren balio osoaren %5etik %11ra bitartekoa (diru sarreren mailaren arabera), eta kopuru berezi bat, aurrekoari gehitzen zaiona, 900 eurotik 4.200 eurora bitartekoa, baldintza bereziak betetzen dituzten familia unitateentzat (35 urtetik beherakoak, familia ugariak, etab.). Adibidez:
|
|
|
Etxeetan Internet sartzeko ehunekoei dagokienez, Katalunia eta Euskal Autonomia Erkidegoa dira Sarera konektatutako etxeen% 27,1, eta Madril, berriz,% 27 Gaztela Mantxa (%14, 6) eta Extremadura (%15, 6) dira etxe bakoitzeko konexio gutxien dituzten bi erkidegoak. Guztira, SGAEk adierazten du Espainiak 12 milioi
|
pertsona
dituela etxetik Interneterako sarbidearekin. Datu horrek laugarren postuan jartzen gaitu Europan, Alemaniaren (35 milioi), Erresuma Batuaren (29) eta Frantziaren (16) atzetik, eta 170 milioi estatubatuarren atzetik.
|
|
|
Beti izan zara pertsona bakartia, maduren batez esateko, ezen bakarrik egoteko premia edo nahia izan ohi duzu sarri. Argi daukazu, ordea, benetan estimatzen zaituzten
|
pertsonak
dituzula inguruan, bada zutaz den dena dakite eta hortik abiatuta maitatzen zaituzte; zuk beraiek maite dituzun moduan. Laguntasunaren bidean ez da utzi behar bhelar txarrak hazi daitezen.
|
|
2004
|
|
|
Campionen ekarpena Nafarroako euskal letretan itzela izan zen, eta neurri batean XVII. mendean Axularrek Lapurdin, XVIII.ean Larramendik Gipuzkoan, edota XIX.ean Mogel Astarloatarrek Bizkaian bezala, XIX. eta XX. mendeen arteko tarte hartan Campionek Nafarroan burutu lana garai berri baten hasiera izan zen, hala nola, komunzki deitzen den berpizkundea, herri literatura guztietan noiz edo noiz gertatzen den hura. Campionen kasuan, eta garai bertsuan Nafarroan ere ibili zen Bonaparte printzearekin gertatu ez zen bezala, poligrafoa Iruñeko gizartean gorki erroturiko
|
pertsona
genuen, hainbat dendaren jabea, bertako prentsan maiz kolaboratzen zuen idazlea, eguneroko politikan eskua sartzen zuenetakoa, eta finean, Nafarroako giro kulturaletan mardoki sarturik, bere aitagoitasuna ezin ukatuzkoa genuen.
|
|
|
Ondo hitz egitea
|
pertsonek
duten berezko dohaina dela, batzuek dutena eta besteek ez dutena, esan ohi da maiz askotan. Ezin ukatu, dantzarako edo eta marrazteko bezala, hobeto edo okerrago hitz egiteko ere aurretiko joera naturala baduela izakiak, baina horrek ez du ukatzen gehiengook zeregin horiek modu onargarrian egiten ikasteko dugun gaitasuna.
|
|
|
2003ko apirilean, Herbehereetako albaitari bat hil zen, txitak kutsatuta zeuden baserri batean lan egin ondoren. Horrek berriro piztu zituen birusak
|
pertsonengan
dituen ondorioen inguruko alarmak. Herbehereetako osasun agintariek behin eta berriz esan zuten “ohiz kanpoko kasua” zela, baina, prebentzio gisa, gomendatu zuten infektatutako hegaztiekin kontaktuan zeuden guztiek botika antibiralak har zitzatela.
|
|
|
“Gaixoa hil eta bi urtera, ez da hobekuntza nabarmenik hauteman zaintzaileak pairatzen dituen nahasteetan”, nabarmendu du ikerketak. Garezurraren ustez, fenomeno horren arrazoia da “zaintzaile gisa aritzeak
|
pertsonarengan
duen eragina hainbestekoa dela: gaixoa hil eta urte eta erdi geroago, zaintzaile gisa jarduten ez denean, osasun eta gogo aldartea ia berdina da.
|
|
|
Proiektua Carlos iii.a Osasun Institutuko Telemedikuntzako eta Informazioaren Gizarteko Ikerketa Arloak eta Vodafone Fundazioak elkarrekin garatu zuten, eta, lehen fasean, pazienteen segimendua kontrol kardiologikoaren, Loaren apnea sindromearen telediagnostikoaren, etxeko ospitalizazioa duten gaixoen segimenduaren eta “Zahartzearen prebentzioa” proiektuaren bidez egiteko sistemak garatu nahi zituen. Proiektu horrek adineko
|
pertsonentzat
duen garrantzia nabarmendu zuen Artzainek; izan ere, berriki egindako ikerketen arabera, kasuen% 50ean, “modu isilean, kronikoan eta progresiboan” gertatu da adineko pertsonen eguneroko bizitzarako mendekotasuna eta zailtasuna. AIRMEDek adinekoen jarraipen eta zainketa geriatrikoa ahalbidetuko luke, narriadura hori saihesteko.
|
|
|
65 urtetik gorako
|
pertsonek
dute zailtasun gehien beroari egokitzeko.
|
|
|
Richard, John, Enrico... –esan zuen, Feynman, von Neumann eta Fermiri keinua eginez; ondoren gelan zehar hasi zen pasieran, eskuak bizkar atzean helduta eta ibilera pausatuan– Manhattan Proiektuan milaka
|
pertsona
nituen agindupean. Ehunka zientzialari.
|
|
|
|
Pertsonak
badu inguru latz bat Neska eta mutilek jolastu behar dute
|
|
|
Harez geroz ez dugu mundua berdin ikusten eta are gutxiago giza errealitatea. Ondasunekiko eta
|
pertsonekiko
dugun harremana desiraren dimentsioaren argitan ere aztertu genuke, giza errealitatea bere sakontasun eta egia osoan ulertuko badugu. Areago, esan daiteke etikaren errealitatea desiraren dimentsioak osotoro blaitzen duela.
|
|
2005
|
|
|
Adineko pertsonek botikak gehiegi, edo behar ez bezala erabiltzeak ekartzen du, urtero, ospitaleratutako adineko pertsonen %5 bitartean. Proportzioa gutxitzea eta adineko
|
pertsonek
dituzten tratamenduen eraginkortasun terapeutikoa hobetzen laguntzea dira Donostian egindako ikastaroaren helburu nagusiak. Nafarroako Unibertsitateko Farmazia fakultateak antolatu, eta Gipuzkoako Farmazialarien Elkargoak eta Matia Fundazioak lankidetzan eman duten ikastaroan 25 botikari trebatu dira, botiken erabilera egokia indartu eta sustatzeko asmotan.
|
|
|
Bi adituak bat etorri ziren adineko pertsonek arreta berezia eta espezializatua behar dutela adieraztean. Izan ere, Genua doktorearen iritziz," diagnostikoaren unetik beretik, adineko
|
pertsonak
dituen ezaugarriak ez dira pertsona helduak dituenaren antzekoak", eta desberdintasun horiek oso kontuan hartu behar dira botikak errezetatzeko orduan, zahartze prozesuak gorputzean eragiten dituen aldaketen ondorioz, botiken eragina eta organismoaren erantzuna ez baitira sarritan medikuak espero dituenak. Botikak merkaturatu aurretik, ikerketa ugari egiten dira gizakietan, baina zenbait kasutan" saiakuntza kliniko horietan ez dira adineko pertsonak sartzen, eta horregatik, erabiltzen diren dosiak ez daude balidatuak adin tarte horretan" azaldu zuen Genuak.
|
|
|
Beraz, ikaskuntza esanguratsuak
|
pertsonak
dituen ezagupen eskemak edoegiturak gainbegiratzea, aldatzea eta aberastea (erlazio berriak eraikiz) ekartzendu. Ikaskuntza esanguratsuaren kontzeptua Ausubel ek sortutakoa da.
|
|
|
|
Pertsonak
duen informazioa asimilatzeko gaitasuna mugatua da, eta horrekerabakiak hartzeko prozesua baldintzatzen du.
|
|
|
Zuek gehigarriak edo produktuak ebaluatzen dituzue EFSAn, animaliak elikatzeko baimena izan aurretik. Zer datuetatik abiatuta ebaluatzen da animaliengan eta, batez ere,
|
pertsonengan
duen eragina eta toxikotasuna. Laborategiko animaliekin egindako ikerketa batzuen bidez, toxikotasuna zehaztu ahal izan da, bai eta toxikotasun hori zer mailatan ez den gertatzen ere.
|
|
|
“Autismo Burgos” elkarteak garatu du, bere sailaren eta Valentziako eta Birminghameko (Erresuma Batua) unibertsitateen laguntzarekin. Gaur egun, Espainian 25.000
|
pertsonak
dute gaixotasun larri hori. Valcarceren arabera, autismoaren prebalentzia “modu kezkagarrian” handitu da, baina “ikerketa klinikoak ondo azaldu ez dituen arrazoiengatik”.
|
|
|
Gaur egun, Indiako kolonoek beren lurra inbaditu, animaliak lapurtu, gizonei alkohola eta tabakoa eskaini eta emakume jarawak sexu abusuz erabiltzen dituzte. 300 milioi indigena munduan Indigenek 300 milioi
|
pertsona
dituzte guztira 70 herrialdetan baino gehiagotan, eta horietan guztietan antzeko arazoak dituzte. Milaka urteko tradizioen oinordekoek 4.000 hizkuntza baino gehiago hitz egiten dituzte, eta zailtasunak dituzte beren kultura ondarea gordetzeko, beren nortasuna aitortuta ikusteko eta okupatzen duten lurraren jabetza tituluak lortzeko.
|
|
|
La Paz, Usulután eta San Miguel bezalako departamentuetan bikoiztu egin dira iazkoen aldean. Uztailaren amaieran, datu ofizialen arabera, 2.301
|
pertsonak
zuten eragina herrialde osoan, hau da, iaz garai berean baino %12 gehiagok. Gainera, azken bost urteetan 5 eta 9 urte bitarteko haurrak izan dira kaltetuenak, eta 2004an 2.000 inguru izan dira.
|
|
|
Gaur egun, Espainiak 25.000
|
pertsona
ditu aldian aldian dialisietara joaten direnak, eta horiei gehitu behar zaizkie giltzurruneko transplante batekin bizi diren 22.000 pertsona inguru.
|
|
|
Datorren asteazkenera arte, Malagako 800 nefrologok giltzurrun transplanteetan eta dialisi sistemetan izandako azken berrikuntzak aztertuko dituzte. Espainiako Nefrologia Elkarteko (NNE) presidenteak, Ángel Luis Martínek, azaldu duenez, Espainiak 25.000
|
pertsona
ditu, gaur egun, dialisira aldian behin joaten direnak, eta horiei gehitu behar zaizkie giltzurruneko transplante batekin bizi diren 22.000 pertsona inguru. Martinek azaldu duenez, giltzurruneko gutxiegitasuna detektatzeko zaila den gaixotasuna da, eta haren aliatu nagusien artean daude, besteak beste, obesitatea, botikak hartzea, sedentarismoa, elikadura, hipertentsioa eta adina.
|
|
|
Arriskuko material zehaztuak Europar Batasuneko neurri berriek baimendu lezakete orain debekatuta dauden produktuak saltzea edo pentsuen konposizioa berrikustea. Animalien gaixotasunaren bilakaera eta
|
pertsonengan
duen nagusitasuna aztertuz gero, ondoriozta daiteke kontsumitzaileak babesteko neurri nagusia arriskuei buruz zehaztutako materialak (MER) kentzea eta kontrolatzea dela. Material horien hasierako zerrenda 1995 baino lehenagoko ezagutza zientifikoetan oinarrituta ezarri zen, eta zuhurtasun printzipioari jarraituz.
|
|
|
Inguruneak arreta ematen dizu, dena hortxe dago: pertsonak, bai hurbilekoak eta bai urrunekoak, bakoitza bere tikarekin, bere maniekin
|
Pertsonak
dituen bi edo hiru gauza eskuratzen badituzu, nahi gabe ateratzen zaizu imitazioa!
|
|
2006
|
|
|
«Bat zenbakiek bat zenbakiak nahi dituzte ondoan. Bi zenbakiek, aldiz, hiru zenbakiak», esan zion,
|
pertsonak
zituela gogoan. Zuk ere ez duzu onenekin lan egiteko dardararik izan.
|
|
|
Eliza katolikoak eskatu eskatzen zuen, bai, bizitza aldaketa erradikala; baina, aldi berean, kaleko
|
pertsonek
bazuten eskaera hori amortiguatzeko bitartekorik: penitentziaren sakramentua.
|
|
|
Lehenik, publizitate hartzailea mezuaren jasotzailea izango da, nahiz eta gero mezu hori harengana iritsi ez. Bigarrenik, publizitate mezuak ukitzen dituen
|
pertsonak
ditugu; hau da, berez mezuaren hartzaileak edo hartzaile ez direnak (Acosta, 1989a: 32; Santaella, 2003:
|
|
|
Zuhurtasun printzipioa, beti izan den ideia, orain gai horiei aplikatzen zaie eta baremotzat hartzen da. Arriskuak
|
pertsonengan
duen eragina ebaluatzen badugu, zuhurtzia printzipioaz hitz egiteak zentzu handia du, baita justiziarekin ere. Ez dago arriskurik behartsuenek hartzea.
|
|
|
Gogora etorri zaio Jorgek ezkontza egunean isilka bota ziona: " Hire andre hori zinezko
|
pertsona
duk. Serio ari nauk.
|
|
|
entitate kolektibo horiek norbanakoentzat esanahi eta garrantzi berezia dutelako justifikatzen da autodeterminazio eskubidea. Era berean, kosmopolitismoaren argudioei aurre eginez, komunitate horien kide izateak
|
pertsonentzat
duen esanahia azpimarratzen dute. Millerrek dioenez, kontuan hartu behar da mundua ez dela norbanakoz bakarrik osatzen, komunitatez ere baizik.
|
|
|
batetik, gorputzik gabeko gizakiak, burua baino ez zirenak; bestetik, oilasko gorputz txikiko gizakiak. Batzuek zein besteek gorputz oso eta normaleko
|
pertsonak
zituzten laguntzaile eta bultzatzaile. Gupidagarriak ziren benetan; oilasko gorputza zutenak batez ere.
|
|
2007
|
|
|
Iraupen epe mugatua ezartzean, leundu egiten da subrogazioen erakundeak prestazioen orekaren gainean izan dezakeen eragina. Subrogatutako
|
pertsonek
badute eskubidea errentapeko etxebizitza erabiltzen jarraitzeko; bada, eskubide horrek irauten du kontratuaren epea bukatu arte. Baina ez dago inongo oztoporik eskubide horri mortis causa eremuan eusteko, errentariarekin zuzeneko lotura duten pertsonen mesederako.
|
|
|
SpaceShipOne espazio ontzia izan daiteke horrelako bidaiak egiteko erabil daitekeenetako bat. Diru pribatu hutsez finantzatutako lehen espazio ontzia da, eta 2004an, bi asteko epean, bi aldiz 100 kilometroko altuerara igotzea lortu zuen, barruan 3
|
pertsona
zituela. Orain, horrelako espazio ontzien flota bat jarri nahi dute martxan, Virgin Galactic espazio linea osatzeko.
|
|
|
Azalera hori, hala ere, oso irregularki banaturik dago. Guztien artean 2.000 milioi
|
pertsona
dituzten 64 herrialdek, adibidez, pertsonako 0,1 ha baino ez dute. Eta basotan aberatsenak diren 5 herrialdeetan daude basoen erdiak baino gehiago(% 53):
|
|
|
Enpresak oso mundu konplexuak dira. Nik lan egiten dut 800 abokatu etaguztira 1.300
|
pertsona
dituen enpresa batean. Oso mundu konplexuak dira, pertsonek osatzen dituztelako.
|
|
|
Gugure kudeaketa eredu zaleak gara. Gure arrakastaren gakoa non dagoen galdetzen digutenean, beti erantzuten dugu gure konpetentzia nuklear guztiek
|
pertsonekin
dutela zerikusia. Bai kanpora, bai barrura begira, gauza bera esaten dugu.Baina, oro har, enpresetan desoreka egoten dela uste dut, beharbada, komunikazioari ez zaiolako ematen behar duen garrantzia.
|
|
|
Alde batetik, haren esanahia gizartediskurtsotik eratortzen delako. Bestetik, beste
|
pertsonekin
ditugun pentsamendutrukeak hau direlako: norberaren ikuspegiari soilik erreparatzeko joera desagerrarazieta ikuspegi batzuk koordinatzeko gaitasunaren garapena bultzatzen dutenak.
|
|
|
Hasieran, haurrek beste
|
pertsonei buruz
dituzten irudikapen intuitibo edotalogikoak aztertzea helburu zuen eremutzat hartzen zen garapen soziokognitiboa; hain zuzen, beste pertsonak irudikatzeko eta haien esperientzia psikologikoakinferitzeko gaitasunen garapenaren ikerketa eremutzat (Shantz, 1975), eta bi gaiaztertzen ziren: alde batetik, pertsonen hautematea (person perception) deritzonbeste pertsonak irudikatzeko gaitasuna garatzea (Damon, 1977; Serafica, 1982); bestalde, gizarte inferentzia (social inference) delakoa, hau da, beste pertsonenezaugarri psikologikoak inferitzeko beharrezkoak diren gaitasunak garatzea.
|
|
|
2.6 irudia. Hasieran, garapen soziokognitiboa delako ikerketa eremua haurrekbeste
|
pertsonei buruz
dituzten irudikapen intuitibo edota logikoak aztertzeahelburu zuen eremutzat hartzen zen (argazkia: L. Reizabal).
|
|
|
James-en aburuz, gizabanakoek Selfa beste
|
pertsonekin
dituzten eragintrukeetan oinarrituz eraikitzen dute (Pervin, 1998). Eragin truke horiek aldatuegiten dira, bai testuinguruaren, bai horietan parte hartzen duten pertsonen arabera.Ondorioz, uste zuen pertsona berak Nire bat baino gehiago izan ditzakeela etahoriek bateraturik nahiz gatazkan egon daitezkeela.
|
|
|
|
Pertsonari buruz
duten ikuspegian da bi teoria horien arteko ezberdintasunnagusia. Piaget-en ustez, pertsona izaki aktibo bat da, eta objektuen gain egitendituen ekintzen bidez lortzen du ezagutza; hau da, umea zientzialari aktibo bat da, ingurunearekiko harremanen bidez munduari buruzko ezagutza eraikitzen duenaeta gero eta konplexuagoak diren pentsatzeko erak lantzen dituena.
|
|
|
Ekarpen horietaz gain, Baldwin ek norberaren eta beste pertsonen ezagutzarengarapenari buruzko ekarpenak egin zituen. Norberaren ezagutzaren garapenaridagokionez, Baldwin en ustez, Nia gizabanakoak beste
|
pertsonekin
dituen eragintruke sinbolikoetan zein linguistikoetan oinarritutako eraikuntza soziala da. Hala, eragin truke horiek autokontzeptuan zer eragin zuten ikertu zuen.
|
|
|
3 Behatu jolas sinbolikoan jolasten ari den haur bati eta saiatu aztertzen haurhorrek beste
|
pertsonez
duen ezagutza.
|
|
|
– Indukzio bidezko arrazoibideek seme alabei ikusarazten dizkiete haienjokabideak beste
|
pertsonentzat
dituen ondorio mingarriak; ondorio mingarriak izan daitezke lagunentzat (adinkideei buruzko indukzioa), norberarengurasoentzat (gurasoei buruzko indukzioa: –Konturatzen al zara egindakoaz?
|
|
|
Legeak zehazten du errentamendu kontratuan subrogatzeko eskubidea zein
|
pertsonak
duten
|
|
|
SEPARek txertoa gomendatzen die arrisku taldeei, hau da, 65 urte edo gehiagoko pertsonei, sei hilabetetik gorako haurrei, bigarren hiruhilekotik aurrera haurdun daudenei eta gripeak larriagotzen duen patologiaren bat duten helduei, hala nola gaixotasun kroniko baskularra edo biriketakoa. Era berean, gomendagarria da gripearen kontrako txertoak hartzea erakunde itxietan lan egiten dutenek edo bertan bizi direnek (ospitaleak, kuartelak, zentro geriatrikoak, etab.).), beren ardurapean arrisku talderen bateko
|
pertsonak
dituztenak edo lan komunitarioak egiten dituztenak. Nola egin aurre gripeari?
|
|
|
Adinekoak gizartearen eragile pasiboak ez ezik, bitarteko guztiak eskaini behar zaizkiela konturatzea gustatuko litzaiguke, subjektu aktibo eta ezinbesteko elementu izan daitezen gizartean. Era berean, alderdi politikoen hauteskunde zerrendetan adineko pertsona gehiago sartzeko eskatzen dugu, gure adineko
|
pertsonek
dituzten arazoak beste era batera ikusteko modua izango litzatekeelako. Noski, kontua ez da ordezkaritza kuotei buruz hitz egitea, baina bai adinekoak bertan egotea, politikak beren beharretara hobeto egokitzeko.
|
|
|
Estatu mailako diru laguntza berri hauek arrakasta izango dutela uste du Zubiak. Herrian menpekotasuna duten
|
pertsonak
dituzten familia asko daudela diote Azpeitiko Udaleko Gizarte Zerbitzukoek. Eta, orain, laguntza berri hauekin, beste batzuen berri izango dute:
|
|
|
Zein dira etxean menpeko
|
pertsonak
dituztenen kezkak?
|
|
2008
|
|
|
Dirua iparraldeko estatuetatik lortzen saiatu gara, iparra eta hegoaren arteko harremanean nazioarteko justizia egiteko. Zoritxarrez, zaila da, eta azkenaldian lur komunal hauek zatitzeko arriskua ikusi dugu, batzuetan iruzurraren ondorioz, besteetan ziur aski jabetza pribatuak
|
pertsonengan
duen pisuaren ondorioz. Azkenik, zaharrekin ere egiten dugu lan, pobrezia medio izugarri igo baita haiekiko utzikeria.
|
|
|
Dena den, argi dago koadrante berean dagoen Quebeceko gehiengo frankofonoak baino ongizate txikiagoa duela. Montrealen, ia 600.000
|
pertsonek
zuten ingelesa hizkuntza ofizial nagusitzat 2001 urtean, eta probintzia osoan babes instituzionalaren kontzentrazio handiena zuten komunitate anglofonoa ziren. Hala ere, badakigu Montrealgo ingeles hiztunen babes instituzionalak atzerakada izan duela (ikastetxeak eta ospitaleak itxi dira), baina komunitate mobilizazioa suspertzen ari da Aliantza Quebec (AQ) desagertu ostean izandako beherakadatik.
|
|
|
Beste muturrean, oldarkortasuna ezin kontrolatuzko erreakzio bilakatu zaien
|
pertsonak
ditugu.
|
|
|
Artikulu honetan ezarritakoaren ondoreetarako, sozietate nagusiaren eskubideei gehitu behar zaizkie berak mendeko sozietateen bidez dituen eskubideak, edota sozietate nagusiaren zein mendekoen kontura diharduten
|
pertsonen bitartez
dituenak, baita beste edozein pertsonarekin eginiko hitzarmenaren ondorioz dituenak ere.
|
|
|
Artikulu honetan ezarritakoaren ondoreetarako, sozietate nagusiaren eskubideei gehitu behar zaizkie mendeko sozietateen bidez berak dituen eskubideak, edota sozietate nagusiaren zein mendekoen kontura diharduten
|
pertsonen bitartez
dituenak, baita beste edozein pertsonarekin eginiko hitzarmenaren ondorioz dituenak ere.
|
|
|
Informazioa emateko eginbeharra duten subjektuei helduta, orotariko
|
pertsonek
dute eginbehar hori, pertsona fisikoak zein juridikoak edo TLOren 35.4 artikuluko erakundeak, edo pribatuak nahiz publikoak izan; horrez gain, erakunde, organismo eta funtzionario publikoek ere eginbehar bera dute (TLOren 94 art.).
|
|
|
Aitona amonez eta seme alabez gain bi
|
pertsona
zituzten hartuta etxean. Biek Saturrarango kartzelan igarotzen zuten eguna.
|
|
|
KEVIN. (kargu hartuz) Neurtu hitz horiek. Rakel putalarruko
|
pertsona
dun.
|
|
|
Berehalako garapen esparrua kontzeptuaren oinarrian, ikaskuntzaren eta garapenaren arteko harremanei buruzko teoria baten oinarria dago. Hain zuzen ere, prozesuaren ondorio bat izango da, baldin eta ikaskuntza hori
|
pertsonak
zuen bere garapen eta ikaskuntza prozesuak ez datozela bat. Garapen prozesua ikaskuntzahalako garapen esparruan gertatzen bada.
|
|
|
Testuinguruarekin lotutako ikuspegitik (ikus 13 eta 14 gaiak) aldarrikatu da ingurunearen eragina ez duela behar beste kontuan hartu. Pertsonaren eta objektuaren elkarrekintzan jartzen du interesa, baina ez bi horiek ingurunearekin edo beste
|
pertsonekin
duten elkarrekintzan. Bestetik, egozentrismoa zer den ez zuen ondo azaldu; kontzeptua modu orokorregian erabili zuen, eta gaur egun erakutsi da umea zazpi urte izan baino
|
|
|
Lehenengo Mundu Gerran, mediku gisa jardun zuen zentro psikiatriko batean. Henri Piéronekin batera(), gerraren ondorioz hainbat
|
pertsonak
zituzten nerbio gaixotasunak aztertu zituen. Egile horri esker, umeen psikologiaren esparruan sartu zen eta, 1919an, Psikologiaren Institutuan lan egiten hasi zen.
|
|
|
zehatz horretatik datozen faktoreek baldintzatuta dago. Objektuari dagokionez, haren garrantzia
|
pertsonarentzat
duen esanguran datza. Wallonek horren guztiaren berri izateko, batez ere, behaketa, azterketa eta konparazioa erabiltzen ditu umearen garapen psikologikoan.
|
|
|
Baina oso tematia da legegilea gai honetan; orain dela gutxi onartu den Sexu Identitatearen Eskubideari buruzko Legeak ere sexu bereizketa anbiguotasunik gabe ezarri nahi du: sexu identitatea dena dela ere, erregistroan
|
pertsonak
duen izena eta sexu identitatea egokitu behar dira. Horrela, bada, inork lortzen badu erregistroko sexu identitatea aldatzea, era berean aldatu behar du izena.
|
|
|
Pertsonen eta ondasunen segurtasuna zaintzea da helburua. “Sailkapen honen bidez, tresna elektrikoak erabiltzen dituzten
|
pertsonen aurrean
duen babesa zehaztu nahi da”, zehaztu du Juan Antonio Peónek, Espainiako Instalazio Elektrikoen eta Telekomunikazioen Enpresaburuen Federazio Nazionaleko (FENIE) idazkari teknikoak. Araudiaren arabera, aparatuak lau multzotan sailkatzen dira, babes mailaren eta isolamendu motaren arabera:
|
|
|
Zenbait autonomia erkidegotan erditze edo adopzio multipleagatik ematen diren prestazioak eta amatasunagatiko laguntza publikoak ere ez dira fiskotik pasatzen. Minusbaliatuak eta urtetik gorakoak Beren kargura minusbaliatuak edo urtetik gorako
|
pertsonak
dituzten zergadunek ere ez dituzte aitortu harrera hori aitortzen duten erakunde publikoek jasotako errenta edo laguntzak. Halaber, salbuetsirik daude erakunde publikoek% 65eko edo gehiagoko elbarritasuna duten pertsonei emandako prestazio ekonomikoak.
|
|
|
Aseguru modalitate honen hartzaileak hauek dira: segurtasunarekiko sentikorrak diren bezeroak, familia erantzukizunak dituztenak edo bere kargura dauden
|
pertsonak
dituztenak, langile autonomoak, aldi baterako kontratuarekin edo obra eta zerbitzuengatik lotutako funtzionarioak edo besteren konturako langileak, eta kontratu mugagabea duten besteren konturako langileak. Ordainketak babesteko aseguruak estaltzen duen gehieneko kuota sinatzen den kontratu motaren araberakoa da, eta, erakunde jaulkitzailearen arabera aldatzen den arren, batez beste 1.000 eta 1.500 euro bitartekoa da, nahiz eta muga hori gainditzen duten polizak ere badauden.
|
|
|
Administrazio Publikoak pixkanaka ordezkatzen ditu NAN zaharrak bertsio elektronikoagatik, txartelak kreditu tamainako adimentsuak, txip batekin informazio pertsonala gordetzen duela. Lau baino gehiago milioika
|
pertsonak
dute dagoeneko dokumentu hori, datuen arabera ofizialak. Zer abantaila ditu aldaketa horrek?
|
|
|
Horietatik 63.953 gizonezkoak dira eta 169.412 emakumezkoak. Kopuru absolutuetan, Andaluzia da kontratatuak izateko langabetu gehien dituen erkidegoa, 86.145
|
pertsona
baititu. Galizia (20.926 langabe) eta Kanariak (19.048) ditu atzetik.
|
|
|
2003an, 67.390 ezgaitu zeuden kontratuarekin, eta, beraz, lau urte horietan kontratazioa %34 hazi zen, lan horren arabera. Espainian, lanerako adinean dauden bi milioi pertsona ezgaitu baino gehiago daude, eta, 2007 urtearen amaieran, 90.308
|
pertsonak
zuten kontratua, hau da, kolektibo horren %4, 5 baino ez. Horregatik, igoera hori positiboa izan arren, “gutxiegitzat” jo du Josefa Torres ONCE Fundazioko Prestakuntza eta Enplegu zuzendariak.
|
|
|
Medikuak esan zuenez, diabetikoa izan daiteke eta “sintoma argirik ez izatea”. Munduko epidemia India (40,9 milioi
|
pertsonak
dute gaixotasun hori), Txina (39,8 milioi), Estatu Batuak (19,2 milioi), Errusia (9,6 milioi), Alemania (7,4 milioi), Japonia (7 milioi), Pakistan (6,9 milioi), Brasil (6,9 milioi), Mexiko (6,1 milioi) eta Egipto (4,4 milioi) dira 10 dietika herrialde. “Mendebaldeko bizimodua, mundu osoan zabaldu dena, kausa genetikoekin batera”, nagusitasuna handitzearen eragileak dira, eta dagoeneko “kutsu epidemikoak” hartzen ari da, ziurtatu zuen Conthek.
|
|
|
Mundu osoko 246 milioi pertsonari eragiten die gaixotasun horrek, eta, aurreikuspenak betetzen badira, 2025ean 380 pertsona izango dira. Espainian, 3.500.000
|
pertsonak
dute diabetesa. Jardunaldi hori dela eta, gaixoen elkarteek eta elkarte profesionalek eskatu dute kaltetuak zaintzeko aukera hobetzeko, ikerketa sendotzeko eta gobernuek gaixotasunaren aurkako planak ezartzeko eta gauzatzeko.
|
|
|
Lehengoa drama zapaltzailea da, eta aurrez aurre dauden bi emakumeren istorioa kontatzen du. Bigarrena, berriz, gore ukitua duen thriller fantastikoa da, eta bost
|
pertsona
ditu protagonista: hiltzaile bat, zirujau bat, adineko emakume bat, salatari bat, eta sikario bat.
|
|
|
Gauza bera gertatzen da hizkuntzekin ere. Mundu osoan milioika
|
pertsonak
du kezka hau, eta mugimendu horren parte gara gu ere».
|
|
|
«Mundu osoan milioika
|
pertsonak
du kezka hau, eta mugimendu horren parte gara gu ere»
|
|
|
Baina beste aldean gaudenok ere, euskal gizartea osatzen dugun sektoreetakoek, ulertu eta onartu genuke immigranteen kolektiboetako
|
pertsonek
badituztela iragana, historia eta kultura jakinak, baita behar eta helburu jakinak ere; eta guk ere horiek guztiak errespetatu eta aintzat hartu genituzke. Hortaz, eta aurreko adibide berberarekin jarraituz, haien seme alabak matrikulatuta dauden eredua eta haien jatorrizko hizkuntzak eta kulturak uztartu egin genituzke.
|
|
|
Baita askatasun nazionala, berdintasun soziala eta aniztasuna helburu dugun pertsonengan eta proiektuetan. Labur bada ere, atalez atal azalduko dugu. a) Batetik, gauza bat da lurralde jakin batean bizi diren
|
pertsonek
dituzten hiritar eskubideak, eta beste gauza bat komunitate edo nazionalitate politiko bateko kide izatetik eratorritakoak. Gerta daiteke pertsonaren batek oinarrizko hiritar eskubideak izatea (esate baterako, bizileku eskubidea, hezkuntza, osasuna, eta lana), eta nazionalitate politikoa ez izatea (komunitate edo gizarte horretako politikaeta erakunde osaeran bete betean parte hartzeko eskubidea emango liokeena):
|
|
2009
|
|
|
Zure kudeaketa ereduak
|
pertsonak
ditu ardatz eta oinarri, han eta hemen hamaikatan adierazi duzunez. Ez ote dago pertsonak beste faktorerik?
|
|
|
Denbora hartu eta ongi sentitzea mesedegarria izan daiteke osasun psikologikoarentzat, baina horri ere mugak jarri behar zaizkio, ez baita komeni inguruko
|
pertsonekin
ditugun loturak etetea.
|
|
|
Paragrafo honen ondoreetarako, erakunde nagusiaren boto eskubideei gehitu behar zaizkie erakunde horrek mendeko sozietateen bitartez edo euren izenean baina erakunde nagusiaren edo mendekoen kontura diharduten
|
pertsonen bitartez
dituenak, baita beste pertsona batzuekin egindako hitzarmenen ondorioz lortu dituenak ere.
|