|
2000
|
|
|
Gutxi gara eta gainera gure zaletasuna guztiz zaharkitua da, aurreko mendeko zaletasun baten atzetik gabiltza, baina jendearen bizitzan lehen, sortu arte, literaturak zeukan gaur ez duen garrantzia. Orduan,
|
pertsona
batek bere bizitzaren atal bat kontatzerakoan erreferentzia bat behar bazuen, ba liburua izango zen, antzerki obra bat agian. Orain jendeak kontatu nahi duenean gertatu zaion zerbait ez du libururik aipatuko ez bada sektakoa, aipatuko dituzte filmak.
|
|
|
–Liburu berria benetan gure elertian?, komentatuko du Andimak. . Orrelakorik eztugu irakurri euskeraz lenago?, aitortuko duZaitegi k14 Hemen, azkenean,
|
pertsona
bat bere (herri batena zen bere) angustiatikmintzo zen. Gizaki erreal bat, garai erreal bat mintzo zen obra honetan.
|
|
2001
|
|
|
Batetik, maila etiko edo pertsonala: balore batzuk hobesten dituelako
|
pertsona
batek bere burua ezkertiartzat jotzea. Bestetik, ezkerraren praktika politikoa hobesten duena, eta horrekiko konpromiso politiko zuzena duena.
|
|
|
Gizarte berri bat egiteko garaian administrazio edo estatuari mugak jarri behar zaizkio.
|
Pertsona
bat bere bizitza osoan politika egiten badago, hori profesional bihurtzen da eta bakarrik bere interesak defendatzen aritzeko izugarrizko arriskua dauka. Pertsona bat ezin da egon politikatik bizitzen bere bizitza osoa, hori burokrata bat bihurtuko da, hori moztu egin behar da.
|
|
|
95 milioi pezetako (3,8 milioi libera) aurrekontua izan duen film honen une gehienak Gipuzkoa eta Bizkaian izan dira grabatuak. " Jaizkibel" ek
|
pertsona
bat bere buruaz beste egitera eraman dezaketen arrazoiei buruz hausnarketa egiten du.
|
|
|
|
Pertsona
batek bere maiteari nire bizitzako kuttuna esaten dionean, bestea bere bizitza dela sentitzen du, bere itxaropen emozionalen bilduma.
|
|
|
Adibidez:
|
pertsona
batek bere lanagatik edo jarduera ekonomikoagatik 1.000.000 pezeta irabazten badu, murritz lezakeen gehieneko kopurua 250.000 pezeta litzateke.
|
|
|
Beti agertzen den adibide bat aipatzeko, Santxo de Elsoren Dotrina Iruñean agertu zenetik alerik gelditu bada, ez dakigu non dagoen. Orain badiote Madrileko handizki nafar batzuen etxean ote dagoen, ez dakit egia den ala ez, eta egia balitz ere, nola, ni oker ez baldin banago, ez dagoen inolako eskubiderik
|
pertsona
bati bere ondasun bezala duen liburu bat agerrarazteko edo agertzera behartzeko, gorde nahi baldin badu gordeko du, berak atera nahi duen arte.
|
|
|
|
Pertsona
bat bera heroi eta traidore izatea tradizio literario luze samarreko errekurtsoa da, Borgesek inork baino hobeki desarroilatu duena. Alonsok zorabioraino esploratu nahi izan du bikoiztasunaren bidea.
|
|
2002
|
|
|
GUILLAN: Interesa duen
|
pertsona
batek bere inguruko hedabideetan nahi duen informazioa lor dezake. Baina, oro har, ez da nahiko informazioa zabaltzen, ez dago euskarazko hedabide askorik ere, eta are gutxiago euskal literaturari leku ematen dioten hedabide askorik.
|
|
|
Gizarterako jokaera trebea da
|
pertsona
bati bere interesik garrantzitsuenetan oinarrituta jokatzeko aukera ematen diotenak, antsietate desegokirik gabe bere burua defendatu, sentimendu zintzoak erosotasunez azaldu edo norbere eskubideak inorenak ukatu gabe betearaztea (Alberti eta Emmons, 1.978), eta hitzezko komunikazio bidez edo bestelako komunikazioz adieraz daiteke.
|
|
|
produktuaren jatorria edo jatorria, kalitatea, kantitatea edo kategoria, fabrikazio modua eta data, haren erabileratik lor daitezkeen emaitzak, kaltegarritasuna edo arriskua, erosketa baldintzak, edo iragarlearen identitatea, ondarea eta lanbide kualifikazioak. Adibidez, publizitate engainagarria da
|
pertsona
bati bere borondatez sinetsarazten diona argaltzeko prozesu bat jarraituko duela, endokrinologian aditua den mediku batek zuzendua, eta kontsultara aurkezten denean, titulaziorik ez duen pertsona batek baino ez du jasotzen, eta hark adierazten dio pilula batzuk hartzeko. Iragarki horietan, nahita, kontsumitzaileari hutsegitea eragiten zaio; izan ere, iragarkiak idaztean, uste da tratamendua mediku batek zuzenduko duela, eta, berez, kualifikazio medikorik gabeko pertsona bat besterik ez da.
|
|
|
Hezur masa handitu egiten da bizitzako lehen urteetan, nerabezaroan eta helduaroko lehen urteetan. Bizitzaren hirugarren hamarkadan hezur masaren gailurra deritzona lortzen da, eta horrek zehaztuko du
|
pertsona
batek bere bizitzan osteoporosia garatzeko joera duen. Eta hori gertatzen da, menopausiaren ondoren, emakumearengan, eta urte batzuk geroago, gizonengan, hezur masa pixkanaka galtzen delako.
|
|
2003
|
|
|
Kazetaritzan urte luzeetan jarduteak bitxikeria ugariren lekuko izateko aukera eman dio kazetari honi, eta ETAko zuzendaritzako kide izateaz akusatutako
|
pertsona
bat bere Iruñeko etxean elkarrizketatu ahal izatea da horietako bat.
|
|
|
Bada eragile bat terapia honen arrakasta edo porrota ekarriko duena: pertsonak prest egon behar du bere barne mundua aztertzeko eta inondik inora ezagutzen ez duen
|
pertsona
bati bere oroitzapenak, konplexuak, etsipenak eta sentimendurik barreneko eta pertsonalenak kontatzeko.
|
|
|
Etxebizitza eskuratzea
|
pertsona
batek bere bizian egiten duen gastu garrantzitsuena da.
|
|
|
Hainbat herrialdetako talde bat protagonista duen aurkikuntza berri baten arabera, depresio joerak, hein handi batean, gene baten mende daude, eta gene horrek
|
pertsona
batek bere bizitzako gertaera estresagarrien aurrean nola erreakzionatzen duen zehazteko gaitasuna du. Britainia Handiko, Estatu Batuetako eta Zeelanda Berriko genetista eta psikologoen talde batek gaur zehaztu du, “Science” aldizkarian, serotoninaren gene bektoretik gertu dagoen azido desoxirribonukleikoaren (DNA) eskualde batean gertatzen diren aldaketa batzuek egoera depresiboa sor dezaketen zehazten laguntzen dutela.
|
|
|
Ikertzaileek diotenez, enbrioi jatorriko zelula amak manipulatuz gero, aurrera egin ahal izango da gaixotasun sendaezinen aurkako terapia berriak sortzeko, hala nola Alzheimerra, Parkinsonen gaitza eta diabetea. Baina diotenez, gibel transplantea behar duen
|
pertsona
batek bere zeluletatik lortutako organo bat izateko ere balioko du. Lagundutako Ugalketarako Legea “ikerketarako ateak irekitzen ditu” onartu zuten joan den ostiralean, Bernat Soria biofisikariak esan zuenez, 1999an, zelula ametatik abiatuta, arratoiei diabetesa sendatzea lortu zuen.
|
|
|
Idazketa bezala,
|
pertsona
batek bere ordenagailuko sagua erabiltzeko duen modua aztertzea baliagarria izan daiteke, atzo Erresuma Batuan zabaldutako azterlan baten arabera, pertsona hori dela esaten duen jakiteko. “Edozein pertsona identifika daiteke sagua nola erabiltzen duen, eta, beraz, sarean nortasuna ordezkatzeagatik iruzur ugari saihestu ahal izango dira”, esan dute lan honen egileek.
|
|
|
“Horrelako saiakuntza serioak behar dira, gerriko mina hobetzen duten mekanismoak ezagutzeak ikerketa bide berriak irekitzen baititu”, dio. McConnell en aburuz,
|
pertsona
batek bere bizitzaren herena ohean igaro badezake, zentzuzkoa dirudi pentsatzea erabiltzen duen koltxoiaren sendotasunak zeregin garrantzitsua izan dezakeela bizkarreko minean. Aditu horrek dio pentsatzekoa dela iraupen ertaineko koltxoiek denbora gehiago lo egin luketela fetuaren jarrerarekin, “bizkarreko mina ere hobetu baitezake horrek”.
|
|
2004
|
|
|
|
Pertsona
batek bere kabuz eta askatasun osoz, bere itxura hobetzeko helburu bakarrarekin, ebakuntza egin behar diotela deliberatzen duenean, kontratu hibridoa dugu, zangalatrau: zerbitzuen errentamendu kontratua da neurri batean, bitarteak derrigortuta, eta obra kontratua beste neurri batean, emaitzak derrigortuta.
|
|
|
Kontratua lagatzeak maizterrak hirugarren
|
pertsona
bati bere errentamendu kontratuari dagozkion eskubide eta betebeharren transmisioa esan nahi du.
|
|
2005
|
|
|
Behin barizela pasatu ondoren, gorputza immunizatua geratzen da, eta berriro ez da gaitza harrapatzen. Baina
|
pertsona
batek bere defentsak oso baxu badauzka, birusak kutsatu ondoren, zoster herpes bat sorraraziko lioke.
|
|
|
Hortik gorakoa neurologia da. Eta ez dago jakiterik zergatik entzun ditzakeen
|
pertsona
batek bere Italiako herriko kanpaiak Londresen bizi bada... Thomas Hobbes, bestalde, lotsabako bat zen.
|
|
|
Erabiltzaile xumearentzat eskatzen ditudan aurrerabideetako bat da blog hori, hots, programazio alorreko ezagutza berezirik gabeko
|
pertsona
batek bere espazioa Interneten sortu ahal izan dezan balio du baina zuk diozun gabezia horixe du, orain dela ehun urteko elkarrizketa, alegia.
|
|
2006
|
|
|
Maitasun nobela da, baina protagonista idazteko grina sentitzen duen gizona da, eta, bere buruarekin dituen borrokaldien erruz, idazteko ezinduta sentitzen dena. Eta beste
|
pertsona
batek beregan duen konfiantzak bere barruko mamuak uxatzen laguntzen dio. Horrek badu autobiografiatik asko, azalean ez bada ere.
|
|
|
Seguruenik, zenbat eta hobeto, baina zerbait garrantzitsuagoa dago, eta norberak eguneroko bizitzan transmiti dezakegun adibidea da. Praktika koherentea egiten duen
|
pertsona
batek bere bizilagunengana, senideengana, lagunengana eta abarretara irits daiteke, eta, agian, ezin izango litzaieke beste edozein bide erabili. Irtenbide profesional onak ditu?
|
|
|
Izan ere, ezagutzen dugun objekturik bukatuena perfekzioaren gailurrera iritsi dela onartzen da eskuarki, baita txalo beroena merezi duela ere. Aro eta nazio desberdinetan miretsiak diren obrak ebaluatzen, aztertzen eta ikusten ohituta dagoen
|
pertsona
batek bere aurrean jarritako obra baten merituei balioa eman diezaieke, eta talentuaren ekoizpenen artean dagokion tokian jar dezake obra hori.12
|
|
2007
|
|
|
Lan horretan ibilita, oso konklusio berezia atera nuen heriotzari buruz. Konbentzituta nago
|
pertsona
bat berak nahi duenean hiltzen dela. Oso nabarmena zen, familia etortzen zen asteburu batean, eta han egon ondoren gaixoarekin, igande gauean joaten zen.
|
|
|
Konstituzioaren arabera giza bizitza babesteko betebeharra dago eta horrek Estatuari eragotzi egiten dio buruaz beste egiteko lankidetza onartzea. Modu horretan, zehapena ezarriko zaio inor bere buruaz beste egitera induzitzen duenari eta
|
pertsona
batek bere buruaz beste egiteko beharrezko egintzekin laguntzen duenari (ZKren 143 art.). Konstituzio jurisprudentziak (honezkero aipatutako 120/ 1990 KAE eta 137/ 1990 KAE) argi utzi du pertsona baten bizitza erakunde publikoen mende dagoenean zuzenean (gogoan izan dezagun presoen kasua), Estatuak horien bizitza zaindu behar duela eta ezin duela onartu, modu pasiboan bada ere, herritar horiek eu... Izatez, Auzitegiek gizabanako horiek nahitaez elikatzea justifikatu dute, betekizun jakin batzuk betetzen badira eta pertsona horien askatasuna eta duintasuna errespetatzen dituzten muga batzuk ezarriz (esaterako, elikatze parenterala soilik baimendu da, eta hiltzeko arrisku larria dagoenean bakar bakarrik).
|
|
|
Adibidez, hauxe esan zuen:
|
pertsona
batek bere burua zein munduabesteekin dituen eragin trukeen ondorioz ezagutzen dituela.
|
|
|
Azkenik, funtsezko egozpen hutsegiteari dagokionez, honako hau frogatu da: kausalitatea kanpoko edo barneko kausei egotz dakiekeen testuinguruetan, haurtxikiek kanpokoei egozteko joera dutela (Ruble et al., 1979; Higgins eta Briant, 1982, denak in Durkin, 1995). Ikuspegi horretatik,
|
pertsona
batek bere ekintzenaurrean duen erantzukizuna ulertzea garapen soziokognitiboaren ondoriotzat hardaiteke.
|
|
|
Batetik, pertsonarentzat Nlk duen garrantzi subjektiboa dugu; hots, gizabanakoarentzat zer neurritaraino den garrantzitsua NI. Garrantzi subjektiboaaldatu egin daiteke pertsona batetik bestera; hau da, pertsona batentzat osogarrantzitsua izan daiteke, eta beste batentzat, berriz, ez. Kontuan izan behar duguNI pertsona batek gara ditzakeen identitate sozialetako bat besterik ez dela.Adibidez,
|
pertsona
batek bere burua deskribatzeko gizarte kategoria ugari erabildezake; besteak beste, sexua, aberria, gizarte klasea edo jaioterria. Pertsonak bereburua deskribatzeko erabiltzen dituen gizarte kategoria horiek guztiak bereautokontzeptua osatzen duten identitate sozialak dira.
|
|
|
Bi teoria horien abiapuntu dira jendeak gizartemundua sailkatzeko erabiltzen dituen kategoriak.
|
Pertsona
batek bere burua kategoria horietariko batean sailkatzen duenean (gizarte klasean edo generoan, adibidez) eta kategoria horrekin subjektiboki identifikatzen denean, identitate soziala garatu duela esaten da. Identitate soziala autokontzeptuaren zati bat da, talde bateko kide izatearen kontzientziatik eta taldekidetza horrek gizabanaemozionaletik eratortzen dena (Tajfel, 1978).
|
|
|
Nerabezaroaren hasieran, pertsonek genero estereotipoak malguago hartzendituzte, baina berehala berriz zurrun hartzen dituzte, eta, gizarte presioak direlaeta, ez dute onartzen
|
pertsona
batek bere sexuarekin bat ez datorren zerbait egiteaedo erabiltzea (Alfieri, Ruble eta Higgins, 1996; Sigelman, Carr eta Begeley, 1986; Signorella, Bigler eta Liben, 1993, denak in Shaffer, 2002;).
|
|
|
Hala ere, argitu behar da ezen, gizonei dagokienez, emakumeek zailtasun txikiagoak dituztela, eta haien bizitza luzera handiak denboran arreta handiagoa eskatzen duela. Argitu beharra dago, gainera, mendekotasun maila
|
pertsona
batek bere kabuz moldatzeko duen zailtasun mailaren araberakoa dela. Era berean, zailtasun hori zailtasun horiek murriztu edo ken ditzaketen ezgaitasunen eta laguntza teknikoen (gurpil aulkiak edo bastoiak, adibidez) erabileraren araberakoa da.
|
|
|
Hain zuzen, De Felipek dioenez, ez da kasualitatea horrelako esperientziak muturreko egoeretan dauden pertsonek maiz deskribatzea, non, adibidez, oxigeno falta egon baitaiteke burmuinean mendizaleek, baraurik daudenek, edo zentzumen gabezia dutenek, adibidez. Uste da hamar
|
pertsonatik
batek bere bizitzako uneren batean gorputzetik kanpoko esperientzia izan duela.
|
|
|
Eskailerak badaude eta arrapala bat jarri behar bada, euste barra eta malda txikia izan behar ditu. Batzuetan, gurpil aulkian dabilen
|
pertsona
batek bere eskuak baino ez ditu erabiltzen aldapa batetik ez mugitzeko. Azkenik, bilera geletan, mugitzeko arazoak dituzten pertsonentzako lekua erreserbatu behar da, besaulki errenkada baten eta bestearen arteko distantzia 50 zentimetro baino txikiagoa izan ez dadin; larrialdi irteeretan egon daitekeen edozein oztopo kendu behar da; eta komeni da enpresako barne dokumentazioa langilearentzat ulergarria den formatuan ematea, braillean, esaterako.
|
|
2008
|
|
|
–
|
Pertsona
bati bere hizkuntza, bere kultura eta bere historia kentzen badiok, zer bihurtzen da. Hegoaldean espainol eta Iparraldean frantses?.
|
|
|
adin biologikoaren eta adin psikologikoaren kontzeptuak integratzen ditu, eta burujabetasun eta independentzia gaitasunari dagokio. Hala, esate baterako,
|
pertsona
batek bere etxean bakarrik bizitzeko osasun biologikoaren egoera jakin bat izan behar du: sartzeko eta ateratzeko gaitasuna, toki batetik bestera joateko gaitasuna eta, besteak beste, gogoratzen, planak egiten eta antolatzen utziko dion gaitasun psikologiko jakin bat.
|
|
|
Desira perpausak:
|
pertsona
batek bere desirak agertzen ditu esaldi hauen bidez. Lortu nahi lukeena adierazten du.
|
|
|
Azterketa horren emaitzak ikusita, pneumologoek uste dute terapia psikologikoek lagundu dezaketela alexitimia duten gaixoei asma eraso larri horien maiztasuna murrizten. Hau da, asma krisiak dituen
|
pertsona
batek bere sentimenduak eta emozioak adierazteko gaitasuna garatzen badu, bere osasun egoerak iragarpen hobea izango du eta krisiak izateko aukerak gutxitu egingo dira.
|
|
|
Itxuraz, zerbitzu horrek abantailak ditu kontsumitzaileentzat, baina “letra txikian” gehiegizko klausulak ezkuta daitezke. Egoera zail horretan dagoen
|
pertsona
bati bere zorrak bere bankuan bateratzen saiatzea da aholku onena, komisio eta interes txikiak negoziatuz. Amortizazio epea luzatzea Enpresa batzuek eta banku edo kutxa gutxik eskaintzen dituzten zorrak bateratzeko, pertsona batek pilatzen dituen kreditu guztiak hipoteka kreditu bakar batean bildu behar dira, eta, beraz, zorra bakarra bihurtzen da.
|
|
|
Erabaki hori anonimatua sustatzeak bermatzen du sare sozial honen erabiltzaileak interesen antzekotasunagatik sortzen dira eta esperientziak, ez nor diren benetan.
|
Pertsona
batek bere esperientziak eta gainerakoak idazten ditu iruzkinak erabiltzen dituzte laguntza emateko, aholkuak emateko edo trance batetik igaro zirenean haiek nola erreakzionatu zuten kontatu antzekoa. Sare sozial horrek, gainera, bilatzaile hau eskaintzen du:
|
|
|
Ez da gauza bera lan egitea eta kotizatzea. Adibidez, lan egin duen
|
pertsona
batek bere ibilbide profesionalean ia kotizatu ez badu ere, Gizarte Segurantzako erregimenetan kotizatu ez duen pertsona batek ere ez du inoiz lanik egin. Bekadunak, oposiziogileak, etxeko langileak, paperik gabeko etorkinak eta etxekoandreak errealitate horren parte dira.
|
|
|
Gaur triste nago,
|
pertsona
bat bere familiarengandik urruntzen denean, etxekoak bakarrik oroitzen dira; batez ere elkartzeko uneak iristen direnean. Gogoa dut beraiekin egoteko, orain arte bizi izan dudana kontatzeko eta haiek niri beren sentimenduak azaltzeko.
|
|
|
Zergatik hartzen du
|
pertsona
batek bere buruaz beste egiteko erabakia?
|
|
2009
|
|
|
Herentzien inguruan egoera asko eta oso desberdinak eman daitezke; adibidez, gerta daiteke testamentua egin duen
|
pertsona
batek bere ondasun guztiak Gobernuz Kanpoko Erakunde bati ematea. Hori posible da derrigorrezko oinordekorik izan ezean.
|
|
|
|
Pertsona
batek bere bikotearekin duen harremanaren hizkuntza aldatzeak badu pisu bat bere bizitzan, ez da azaleko kontu bat. Hasteko, hizkuntza bera harremanaren" erdian" dago.
|
|
|
|
Pertsona
batek bere bikotearekin duen harremanaren hizkuntza aldatzeak badu pisu bat bere bizitzan, ez da azaleko kontu bat.
|
|
|
Kasuan iraulketa gertatu da Benjamin Waxman Ibarren abokatu berriak lekuko berri baten testigantza epaileari aurkeztuta. Bera aurrean zela beste
|
pertsona
batek bere gain hartu zituen Ibarri leporatzen zaizkion hilketak, lekuko horren arabera.
|
|
|
Norbanakoaren askatasunen esparruan, internautek Googleren kamerek" harrapatutako" pertsonak identifikatzeko aukera dago, kaleak arakatzen dituzten bitartean. Hala,
|
pertsona
batek bere pribatutasuna nabarmen murriztuko luke Google Street View ek mundu osoa erakusten badu kale jakin batean barna. Google k bere mapa zerbitzuekin, publizitate segmentatua duten bilaketa geolokalizatuak eskaintzen ditu, kokapenaren eta erabiltzaile bakoitzarentzat duen garrantziaren arabera.
|
|
|
Paradisu fiskalek ez dute errentarik ematen, dirua bertan uzteagatik kobratzen dute Eta zer gertatzen da Suitzako bankuarekin? Ez da paradisu fiskala, baina
|
pertsona
batek bere kapitalarekin egin nahi duenaren arabera, ezaugarri tentagarriak ditu. Nagusia, banku sekretua; herrialdeko legeriak babesten duen konfidentzialtasun handiko bermea, delituzko egintza larrien aurrean bakarrik uzten duena, hala nola armen eta drogen trafikoan edo dirua zuritzean.
|
|
|
Legez, zilegi da bigarren etxebizitzaren gainean alderantzizko hipoteka egitea (hau da, ez ohiko etxebizitzaren gainean). Hipoteka Legearen arabera, 65 urtetik gorako
|
pertsona
batek bere jabetzako edozein higiezin erabil dezake alderantzizko hipoteka bat sinatzeko. Mailegua izenpetzen duen bankuak edo aurrezki kutxak tasazio sozietate bat kontratatuko du bere pisua baloratu dezan, eta tasazio horren arabera kalkulatuko da lortu ahal izango duen biziarteko hileko errenta.
|
|
|
Pentsatu behar da norbait gure etxean dagoenean gu pertsona horren etxean gaudela; beraz, beti etxe bat zaintzen da, beste pertsonak gurea zaintzea nahiko genukeen bezala. Inoiz ez dugu kexa negatiborik jaso
|
pertsona
batek bere etxea utzi zuenaren egoera okerragoan aurkitzen duelako. Litekeena da trukatzen duten adineko pertsonak zuhurragoak izatea garbiketarekin, eta kexu izatea etxea utzi zuten bezain txukun aurkitu ez dutelako, baina oraingoz komentario hutsak izan dira, itzultzean DVDak funtzionatzen ez zuela, esaterako.
|
|
|
Horien artean, Facebook beti nabarmendu da beste plataforma batzuetako edukietara zabaldu delako, informazioa automatikoki sartzea errazten duten pasabideak baititu.
|
Pertsona
batek bere bloga Facebooken irauli dezake, artikulu bat argitaratzen duen bakoitzean bere kontaktuetara, Twitter, Flickr argazkiak edo YouTubeko bideoak sar daitezen. Aitzindari izan zen, halaber, beste enpresa batzuek beren sarean aplikazioak doan sortzeko aukera ematen, eta, beraz, edukien zati bat iraultzen.
|
|
|
Gimeno Juberok aipatzen duen legea oso argia da.
|
Pertsona
bati bere datuak eskatzen zaizkionean," berariaz, zehaztasunez eta zalantzarik gabe, datu pertsonalen fitxategi edo tratamendu baten berri eman behar zaio, baita datu horiek jasotzearen eta informazioaren hartzaileen berri ere". Datu horiek lortzearen edo ez ematearen ondorioak azaldu behar zaizkio.
|
|
|
Adineko
|
pertsona
bat bere ardurapean duen familiak laguntza baliabide hori aukera dezake, langile espezializatuen laguntzarekin.
|
|
|
Bestalde, Fabio Valencia Kolonbiako Barne eta Justizia ministroaren hitzetan, helburua Konstituzioa betetzea da, pertsonen bizitza eta segurtasun fisikoa babestera derrigortzen baitu.
|
Pertsona
batek bere osasunaren aurka egiten badu, Estatuak babestu egin behar du, bere borondatearen aurka bada ere, adierazi du.
|
|
|
Gero, noski, hori sinetsarazi diotenek eurek salduko diote erremedioa. Alegia, manipulatua izan delako ez du
|
pertsona
batek bere burua maite. Eta manipulatua izan da ez zeukalako bere buruarengan konfiantzarik.
|
|
2010
|
|
|
Batzuetan, neurrigabeko euforiak edo bulkaden kontrol ezak pertsonek jarrera sozial desegokiak izatea edo proiektu hutsaletan neurrigabeko diru kopuruak gastatzea eragin dezake. Beste batzuetan, depresio larria duen
|
pertsona
batek bere buruaz beste egin dezake, argitu du psicologoak.
|
|
|
Beraz, unibertsoak komunikatuz gero, unibertso paralelo batean atzera egin liteke eta gure unibertsora itzuli erlatibitatearen mugak gainditzeko. Horrela,
|
pertsona
batek bere aitona hiltzen badu, ustezko paradoxa bat eragiten du: aitona hilda, pertsona bera ezin da existitu.
|
|
|
Hortik sortuko da funtzionamenduen gaitasunaren kontzeptua.
|
Pertsona
batek bere aurrean funtzionamendu multzo posibleakditu eta denak ezin dituenez hartu, funtzionamendu multzo bat aukeratu beharkodu, bere ongizatean eragin positiboena emango diona, hain zuzen ere.
|
|
|
Hala ere, arras zaila da bata bestearen aurka agertzen diren bi alderdien errealitate prozesal hori lan harremanak galdatzen duen lankidetzarekin uztartzea. Izan ere, nahiz eta erradiografia hotz batean lan harremana interes desberdinak dituzten bi pertsonen arteko harreman soil moduan ikusi(
|
pertsona
bati bere prestazio pertsonalagatik (intuitu personae) ordaintzen zaio eta ordaintzen duenak antolaketa, kudeaketa eta disziplina ahalmen batzuk ditu bestearekiko), lan harremana era egokian garatzeko bere protagonisten arteko harreman ona ezinbestekoa da. Horregatik, prozesuan bizitzen duten beraien arteko talka edo borroka zuzena, gerora, behin lan gatazka era autoritarioan ebatzi ondoren, orekatzea oso zaila da.
|
|
|
48 urteko gizon batek 30 euro kobratzea eta hilean 9,89 ordaintzea aukeratu badu, balbuloplastia baten truke 2.270 euroko kalte ordaina jasoko du, bederatzi egunez ospitalean egoteko. Entitateak beste estaldura batzuk ere baditu, hala nola adinekoentzako eta mendekotasuna dutenentzako gizarte orientazioa, gizarte kontsulta, egoitza baliabideak, etxez etxeko laguntza edo adineko
|
pertsona
bat bere kargura duten titularrentzako telelaguntza. Seguros Vitalicio enpresak istripu eta gaixotasunagatiko ospitalizazio poliza eta ebakuntza kirurgikoa ditu.
|
|
|
Hala ere, bezeroak gutxiago ordaintzen du hilero. Hilean 620 euroko hipoteka, hilean 190 euroko auto mailegua eta hilean 160 euroko beste kreditu pertsonal bat (hilean 970 euro guztira) dituen
|
pertsona
batek bere kredituak" Birfinantzaketa Hipoteka" delakoarekin bil ditzake eta hilean 380 euro ordaindu. Kuotaren murrizketa %60tik gorakoa izan daiteke, nahiz eta zorrak bateratuta amortizazio epea 5 urte bitartean handitu daitekeen.
|
|
|
Zer gaixotasunek eragiten dute ezintasuna?
|
Pertsona
bati bere kabuz gobernatzea galarazten dioten patologia guztiak. Gaitz fisikoak edo psikikoak izan daitezke, baina beti iraunkorrak.
|
|
|
Eskaera edo demanda bat aurkeztu behar da, eta, horren ondoren, legeak ezarritako izapide batzuk bete behar dira, eta proben azterketa sakona egin. Prozesua amaitu ondoren, epaile batek
|
pertsona
bat bere onurarako ez dela gai deklara dezake. Hala balitz, jarduteko gaitasunetik erabat kentzen zaio (oso gutxitan modu partzialean).
|
|
|
José Zurita psikoterapeuta humanista integratzaileak azaldu duenez, ezagunenetako bat Gestalt izenekoa da. Gestalt en helburua da
|
pertsona
batek bere helburutik urruntzeko sortzen dituen “autosabotajeak” identifikatuz konpondu gabeko beharra asetzea. Baina ez da bakarra.
|
|
|
Era berean, pertsona ezgaituen ondare babestuei, pentsio planei, aurreikuspen aseguratuei, enpresaren gizarte aurreikuspenari, menpekotasun aseguruei edo zerga oinarria murrizten duten gizarte aurreikuspeneko mutualitateei ekarpenak egin dizkietenak, betiere dagokien eskubidea erabili nahi badute. Beraz, langabezian dagoen
|
pertsona
batek bere lehen etxebizitzaren hipoteka ordaindu badu eta kenkaria kobratu nahi badu, PFEZren aitorpena aurkeztu behar du desgrabazio hori lortzeko. Aitorpena egitera behartuta ez egon arren, langabeak kalkula dezake merezi duen aurkeztea, kasu batzuetan itzultzera atera daitekeelako.
|
|
|
|
Pertsona
bat bere pisua handitzeko beharra sentitzera bultzatzen duten inguruabarrak arrazoi desberdinengatik gerta daitezke. Arrazoi estetikoengatik edo osasun arazoengatik, baskulan kiloak batzea ez da lan erraza; are gehiago, batzuek uste dute helburu hori lortzea zailagoa dela aurkakoa baino —pisua galtzea— edo, gutxienez, hori bezain garestia.
|
|
2011
|
|
|
Julen Etxeberria ikastolako irakasleak, auzokide guztien izenean, eta Mattin Troitiño Etxerat elkarteko bozeramaileak hartu zuten hitza.Auzitegiek Agirreren aurka ezarritako kondena «bidegabea» eta «krudela» dela salatu zuen Troitiñok: «Injustizia larria da
|
pertsona
bat bere ideiak adierazteagatik, bere balio eta sinesmenak aurrera eramateagatik zigortzea». Haren aburuz, «eskubide politikoen aurka» jotzen du zigorrak, pertsona orok behar baitu izan eskubide zibil eta politikoen jabe.
|
|
|
Horrekin esan nahi dut izugarrizko nahaspila dugula gure buruetan genetikaz aritzean.
|
Pertsona
bat bere geneak baino gehiago da, bere zelulak baino gehiago. Gizarte baten barruan bizi da, bere ezaugarri guztiekin.
|
|
|
Bigarrenak
|
pertsona
bat beraren aurrekoekin lotzen du.
|
|
|
Zahartu ahala, ordea, bizitzeaz nekatu balitz bezala, zabartu egin zen erabat, sinestezin izan arteraino zabartu, gainera. ...auza guztiak txukun txukun behar zituena, otorduan ari zela ere, sutondoko arasa argizaria eman berrian hatz arrasto bat sumatuz gero, hura garbitzearren mahaitik altxatzeko kapaz zen gizon hura, eta azken aldi honetako osaba Karlos narras eta utzi hau, zoldak jandako bere koarto nahaspilatuan, ukuilu lanerako arropa ere eranzteke ohean etzan eta deus egin gabe orduak eta orduak ematen zituen hau,
|
pertsona
bat bera direnik. Ez da, ez, aise sinestekoa, baina halaxe izan da gizon honen bilakabidea:
|
|
|
Gogoan izan! Ezintasuna da
|
pertsona
batek bere interesentzat erabakigarriak diren beharrezko ekintzak kudeatzeko eta egiteko duen gaitasunaren muga eta murriztapena. Ezintasuna epailearen aginduz ematen da.
|
|
|
Bestearen konkista hasi egiten du, baina amaitu ez, aukeratu duen pertsonak dezepzionatu egiten baitu berehala. Sedukzio jokoari ekiten dio eta
|
pertsona
bat bere eskueran dagoenean interesa galtzen du eta hautsi egiten ditu harekiko harremanak. Histerikoak nahiago du irudimenean babestu, harreman errealak eduki baino.
|
|
|
Haluzinazioak izatekotan, usaimen edo ukimenezkoak izaten dira nagusiki, eta eldarnioaren gaiarekin lotura zuzena izaten dute. Adibidez, paranoia duen
|
pertsona
batek bere larruazalean bizkarroiak dituela pentsa dezake, eta, hori dela-eta, sekulako azkurak izan ditzake nahiz eta azkura horiek ukimenarekin lotutako haluzinazioak izan. Dena dela, aipatu behar da paranoiaren kasuan usaimen eta ukimen haluzinazioak ere ez direla oso tipikoak izaten, eta, agertzekotan, eldarnio somatikoetan agertu ohi direla.
|
|
|
Entzumen haluzinazioetan pertsonek ahotsak, hotsak edota bestelako soinuak entzun ditzakete (adibidez, musika), baina, normalean, pertsonari hitz egiten dioten edo dei egiten dioten ahotsak entzuten dira. Ahots horiek desatseginak gertatzen dira eta negatiboak izan ohi dira (adibidez,
|
pertsona
batek bere jokabidea kritikatzen duten ahotsak entzun ditzake). Ikusmen haluzinazioetan, aurrean ez dauden pertsonak edo formak ikusten dira (adibidez, deabrua edo Jainkoa ikustea).
|
|
|
Garunak beti izaten ditu aukerak.
|
Pertsona
batek bere eskuinean mugimendu bat gidatzen eta behatzen duenean, kalkula ezazu talka egitear dagoen ala ez, eta probabilitate horretan oinarritzen da bolante kolpe bat ematen duen ala ez erabakitzeko”. Ekintzazko bideojokoek ikusmen eta entzumen informazio ugari eta konplexua ematen dute.
|
|
|
Baina ikasketak haratago iristen dira, eta gero eta indar handiagoz amaitzen dira bizitzako lehen hamabost urteetan baino. Ondorioz, genetikarekin lotuta,
|
pertsona
batek bere bizitza heldua nolakoa izango den eta zahartzarora zer ongizaterekin iritsiko den konfiguratzen du, haurtzaroan eta nerabezaroan duen nutrizioaren eta jarduera fisikoaren bidez. Gainera, bizitzako lehen urtea eta sexu heldutasuneko lehen urtea funtsezko bi uneak direla ere esaten da. Hori ezagutu eta onartu ondoren, Marcela González Gross doktoreak eta haren taldeak dimentsio berri bat ireki zuten elikaduraren piramideetan eta bizimoduarekin eta osasunarekin duten erlazioan.
|
|
|
Zer arrisku dago
|
pertsona
batek bere buruaren bihotzeko gaixotasun bera izateko. Pertsona askok planteatzen duten galdera da.
|
|
|
Ez da ahaztu behar, halaber, harreman bateko gatazkak ez direla komunikazio arazoengatik edo bikoteko bi kideen arteko akordiorik ezagatik bakarrik gertatzen.
|
Pertsona
batek bere arazo pertsonalak ekar diezazkioke harremanari, hala nola segurtasunik eza, jeloskortasun patologikoa, frustrazioarekiko tolerantzia txikia… Askotan, aldaketak mehatxu izan daitezke loturaren egonkortasunerako. Desiratua izan arren, ume bat etortzeak berarekin dakar bikotea hirugarren pertsona batekin harremanetan egotea, bere bizitzako lehen urteetan dedikazio handia baitu.
|
|
|
Baimenduak kontuko eragiketak egin ditzake titularrak idatziz ezarritako mugetaraino dirua atera, sartu…, baina Zerga Agentziarekin ez du inolako obligaziorik, gordailua ez dagoelako bere izenean, erabiltzeko ahalmena baizik ez du. Kontua duenak beste
|
pertsona
bat bere izenean aritzea nahi badu, baimena eman behar dio. Bestela, titular gisa agertzen denean, Ogasunaren aurrean erantzungo du berea ez den zenbatekoan.
|
|
|
Igenetika Zientziaren zati horrek aztertzen du pertsona batek zer erantzun fenotipiko duen dietaren osagaiei, haren genotipoaren arabera.
|
Pertsona
batek bere geneen arabera zehaztutako esku hartze dietetiko bati nola erantzuten dion aztertzen du; izan ere, gene batzuetan (polimorfismoak) aldaketa batzuk gertatzen dira, eta horiek erantzun fenotipiko desberdina sortzen dute. Beraz, zientzia aplikatuagoa da, eta horri esker, ikuspuntu genetikotik pertsonalizatutako dietak eta elikagai funtzional askoz zehatzagoak egin ahal izango dira.
|
|
|
Hainbat entitateren kontu korronteetan aritzen da
|
pertsona
bat bere bizitzan zehar. Duela hamarkada batzuk ohikoa bazen banku bakar bateko bezero izatea, gaur egun ohikoagoa da hainbat finantza establezimenduren zerbitzuak elkarren segidan edo aldi berean erabiltzea.
|
|
|
Onartzeko eskubidea Onartzeko eskubidea ez da diskoteka atezain batzuek sinetsarazi nahi duten bezain zabala.
|
Pertsona
batek bere sarrera baldin badu, sartzen ez uzteko arrazoiek zerikusia izan behar dute jarrera arrazista eta sexistarekin, gainerako parte hartzaileentzat arriskutsua izan daitekeen jokabidearekin edo mozkortuta egotearekin. Gainera, pertsona bat ez onartzeko baldintzek lokalean ikusteko moduko toki batean agertu behar dute.
|
|
|
Horrez gain, badago beste arazo bat ere: pertsona horiek ideiak burutzeko esperientzia behar dutela eta estatistikek diote gutxienez
|
pertsona
batek bere enpresa sortzeko, beste enpresa batean 10 urtez lan egin duela. Enpresak enpresetan sortzen baitira, Kimu Berrikoen esanetan.
|
|
|
Izan ere gorputz soil batzuk bakarrik ez garenez, gorputza bakarrik ez da elikatu beharra duguna.
|
Pertsona
bat bere gorputza eta zerbait gehiok osatzen dute: espiritua edo arimak, nahi den bezela hots egin.
|
|
2012
|
|
|
Agintari edo funtzionario publikoak
|
pertsona
bati beraren ondasunen jabetza kentzen badio, legeek baimentzen dituzten kasuetatik kanpo eta lege betekizunak bete gabe, orduan, horri enplegu edo kargu publikorako desgaikuntza berezia ezarriko zaio, urtebetetik lau artekoa, bai eta sei hilabetetik hamabi arteko isuna ere.
|
|
|
2 Bi urtetik bost arteko espetxealdi zigorra ezarriko zaio
|
pertsona
batek bere buruaz beste egiteko beharrezko egintzekin laguntzen duenari.
|
|
|
Kasu horretan, ontzat ematen badugu parekoa dela ezagunen kopurua, parekoak izan daitezke pertsona kopuru bertsuarekin topo egiteko aukerak ere. Nire aldetik, ez bakarrik posible, probablea ere badela esango nuke, edozein ordutan, bere etxearen eta bere izebarenaren arteko edozein bidetatik, berak ezagutzen zuen edo bera ezagutzen zuen
|
pertsona
bat bera ere topatu gabe ibiltzea Marie. Auzi hori behar bezala aztertzeko, ez dugu ahaztu behar Parisko pertsona famatuenaren ezagunen eta Parisko biztanleria osoaren artean dagoen alde handia.
|
|
|
Baina elkarrizketa laburretarako, poltsikoan edo besapean garraia ditzake
|
pertsona
batek bere tresnak, nahikoa bere burua hornitzeko, eta etxean ere ez da geratuko zer esanik gabe; horregatik, arte hau praktikatzen dutenak elkartzen diren gelak, horrelako elkarrizketa artifizialetarako gaia eman lezaketen gauza guztiez beteak egoten dira, prest eta eskura betiere.
|
|
|
Madame Dubuc zenaren garaietan, ama zaharra gogokoentzat sentitzen zen artean; baina orain, Emmarenganako Charlesen amodioa berarenganako maitasunetik desertzioa iruditzen zitzaion, berea zuen horren kontrako inbasioa; eta bere semearen zorionari isiltasun triste batez erreparatzen zion, porrot egindako
|
pertsona
batek bere antzinako etxean mahairaturik leiarretatik barrena jendeari begiratzen dion bezala. Bere semeari gogorarazten zizkion, oroigarri gisa, bere neke eta sufrikarioak, eta, Emmaren arduragabekeriekin konparatuz, ondorio gisa ateratzen zuen ez zela inola ere arrazoizkoa hain era esklusiboan adoratzea hura.
|
|
|
Zertxobait galduta dabil. Izan ere, tratua izan dueneko azken pazientea politoxikomanoa da, eta ez du ulertzen
|
pertsona
bat bere burua horrela hondatzera zerk bultza dezakeen. Gaian sakontzeko, paziente horren jokabideari buruzko analisi bat egitea erabaki du:
|
|
|
Gatazkan dagoen alderdietako batek, babestutako
|
pertsona
bat bere biziraupena irabaztea eragozten duen kontrol neurrien menpe jartzen badu, batik bat segurtasun arrazoiak direla eta, pertsona horrek ezin duenean ordaindutako lan bat bilatu bidezko baldintzetan, gatazkan dagoen alderdi horrek pertsona horren eta bere kargura dauden pertsonen beharrizanak asebeteko ditu.
|
|
|
Potentzia babeslearen ordezkarien bitartez,
|
pertsona
batek bere borondatez barneratzea eskatzen badu eta egoerak berak galdatzen badu, zein potentziaren esku egon eta potentzi horrek barneratuko du.
|
|
|
2.Konbentzio honen 1 artikuluaren lehenengo paragrafoan ezarritakoari kalterik egin gabe, artikulu honen 1 paragrafoaren xedapenetan barruratuko dira, halaber,
|
pertsona
batek bere burua edo bere menpe dagoen beste pertsona bat bultzatu izana, nora eta 1 artikuluak aipatu erakunde eta egineretatik eratorritako morroi egoera batera, eta, oro har, tenore horretako egintzak egiteko ahalegina, edo halakoak egiten laguntzea edota halakoak gauzatzeko adostasun batean parte hartzea.
|
|
|
e) Legearen arabera,
|
pertsona
bat bere adostasuna emateko baldintzetan ez badago, pertsona horri bakarrik egin ahal izango zaio ikerketa bat genomaren inguruan, horrek haren osasunerako onura zuzena ekartzen duenean, betiere legeak xedatutako baimen eta babes neurriak gordeta.Osasunarentzat aurreikusteko moduko onura zuzenik eragiten ez duen ikerketa bakar bakarrik egingo da salbuespen kasuetan, kontu handiz eta betiere inter...
|
|
|
Depresioa eragiten duten arrazoiak kontuan izaten badira, depresioak exogenoak edo endogenoak izan daitezke. Depresio exogenoaren kasuan, kanpo gertaera negatiboek eragiten dute nahastea (adibidez,
|
pertsona
batek bere bikotearekin zuen harremana apurtzea). Depresio endogenoaren kasuan, aldiz, nahastea banakoaren barne kausa ezezagunek eragina izaten da (adibidez, asaldura biokimikoak).
|