|
2000
|
|
|
Urkabean, ordea, erortzen da burua, eta itzaltzen da buruko barren argia. ...bertze mila piztu, eta argi berretua mundurat heda daitekeela eta barreia, heroi eta martirien etsenpluaren bidetik, nahiz eta batzuetan, osaba Joanikotek erraiten zuen bezala, ahantziak ere izan daitezkeen; eta onartzen dut, halaber, ezen haien odola emankorra eta ezin naroagoa izan daitekeela... baina nik nahiago ditut bere buruaz eta buruko gogoetez eta pentsuez baliatzen eta aitzinatzen diren
|
pertsonak
ezen ez bertzeen odoletik xurgaka eta hurrupaka dabiltzanak, nola izainak eta parasitoak. Eta ez ote dugu guztiok ere izainetarik eta parasitoetarik zerbait, noiz eta martiriak miresten baititugu, jaun André...?
|
|
2001
|
|
|
Han ia dena da sakratua:
|
pertsonak
ez ezik, animaliak eta natura bera ere. Ganges eta Yamuna ibaiak bekatuak garbitzeko egoki egokiak dira.
|
|
2002
|
|
|
Eta zakurrek
|
pertsonei
ez ezik, beste zakurrei ere maiz hartzen diete gorrotoa. Eta zakurrak, elkarri gorroto har tuz gero, ez dira sekula santan adiskidetuko.
|
|
|
Petiri Santzek adimena zorroztu egiten du.
|
Pertsonei
ez ezik animaliei ere bai. Animaliek zorroa betetzeko egiten dituzten ibilaldiak eta joan etorriak!
|
|
|
Izan ere, hizkuntza bat ikastea gizabanakoaren mailako gertakizuna bada, hizkuntza horren hiztun osoa izateak izaera soziala du:
|
pertsona
ez ezik, gizartea ere tartean sartzen da, ezinbestez.
|
|
2004
|
|
|
Elikadura txarrak eta sedentarismoak,
|
pertsonak
ez ezik, lagun egiteko animaliak ere kaltetzen dituzte. Izan ere, Hill´s Pet Nutrition maskota elikadurako enpresaren azterketa baten arabera, konpainiako animalien %50 inguruk txakurrak eta katuak, batez ere gehiegizko pisua du, eta Espainian oraindik ez dago kontzientziazio handirik.
|
|
2007
|
|
|
debaldeko erasotzaile bihurtzen den norbait da eta, izaeraz horrela delako, kargu horrekin gozatu egiten du eta bekatari ordaintzaileak bilatu behar ditu.Horrelako egoerak ingelesezkomobbinghitzaz bataiatu dira.Mobbing, jazarpen moral edo eraso psikologikoa lantegian zer den deskribatzeko, honela azalduko genuke: ...tzentratzeko zailtasunak, oroimenaren alterazioak.Zenbaitetan, pertsonak bere buruaz duda egiten du, beheragokotzat hartzen du bere burua.Lanak nozitzen du disfuntzioa.Lanaren kopurua eta kalitatea jaitsi egiten dira.Talde lanean aritzeko zailtasunak, lanean baja maiz hartzen da, enpresaz aldatzeko gogoa pizten da.Ase ez dauden pertsonen baturak giro desatsegina sortarazten du lantegian eta horrek
|
pertsonengan
ez ezik, erakundean ere izaten du eraginik.Axolagabekerien ondoriozko deskuiduak maizago gertatzen dira eta, beraz, istripuen arriskua areagotzen da.Famili giroan du eragina.Frustrazioek pertsona gehiago harrapatzen dituzte.Norbaitek bizitzaren herena edo gehiago nagusien neurrigabeko presiopean ematen duenean, presio horrek eragiten dion antsietatea horretan errurik bat ere ez dutenei pasarazten... senitartekoei, ezkontideari, seme alabei.Azkenean hauek ere nozitzen dituztemobbingarenondorioak.Nola defendatu. Eraginiko pertsonak bere defentsak sortu ditu, bere buruaren eta senitartekoen osasun mentala zaintzeko: Bere buruaren nortasuna indartuz.Asertibitatea (tinko izateko eta ezezkoa ematen ikasteko trebezia) landuzAntsietatea eta estresari aurre egiteko teknikak baliatuzBere buruaren alderdi positiboak ahalik eta gehien garatuz.Bai antsietate maila apaltzeko, bai era guztietako egoera kaltegarriei buru egiten ikasteko ere, profesional baten laguntza eskatuz, beldurrik gabe.Aldaketak egituretanEgoera eredugarria, egiturak aldatu eta enplegatuak jazartzen dituzten nagusiak desagertzea da.Pertsona arteko harremanetan beti agertzen diren gatazkak konponduko lituzketen egitura iraunkor eta heldua eduki lukete erakundeek, pertsona horientzat ez ezik, enpresarentzat ere mesedegarri gertatuko litzatekeelako.Gatazkak hauteman eta behar bezala kudeatzeko, mobbingarensintomak garaiz ezagutu eta lehenbailehen sendatzeko trebeziak garatu lituzke erakundeak.Horretarako, kexu egiteko eta anonimatuan aritzeko eskubidea bermatuz, gatazka pertsonalak konpontzeko arau garbiak agertu lirateke lantegian bertan, pertsonen arteko artekaritza sistemak aurreikusten dituztenak.Helburu horiek erdiesteko, ordea, pertsona arteko harremanetan eta gatazken konponketan langile guztiek entrenatu lukete.Erakundeak aldatuko direla itxarotea, oro har, mirariaren zain geratzea da.Maila pertsonaleko irtenbidea ere ez da gizakiari beste enpresa batera joan dadin aholkatzea, enpresa berri horretan ere beste horrenbeste edo, areago, egoera okerragoa topatuko duelako, akaso.Nagusi patologikoaren izaeraHainbat ezaugarri agertzen dituzte maiz horrelako pertsonek: Beren baitako gabeziak konpentsatzeko, aginduak ematea dute beharrezkoa, beren azpian presionatu ahal izateko moduko norbait izatea, era horretan zu baino gehiago naiz ni" horren gogobetetasuna bizitzeko.
|
|
|
Elikagai anoa batek edo ehun gramoko zenbat kaloria dituen jakitea interesgarri gerta dakieke dieta jakin bat egiten ari diren
|
pertsonei
ez ezik, jan behar dutenaren balio energetikoaz informatuak egon nahi duten guztiei ere.
|
|
|
NIren garrantzia subjektiboa,
|
pertsonaren arabera
ez ezik, testuinguruarenarabera ere alda daiteke. Demagun ingeles bat Londresen barrena dabilela paseatzen.Litekeena da pertsona horrentzat testuinguru horretan ingeles identitateak garrantzihandirik ez izatea.
|
|
|
Nortasun handiko
|
pertsona
ez ezik hitz aspertuan jarduteko ere mintzaide ezin egokiagoa iruditu zitzaiola eman zion jakitera Migelek.
|
|
2008
|
|
|
Gaixotasunak ere leku batetik bestera aldatuko dira,
|
pertsonek
ez ezik animaliek ere migratuko baitute. Hori dela-eta, gaixotasun tropikaletan adituak diren hainbat ikerlari hasi da jada hipotesi desberdinak aztertzen, eta ondorioak oso dira kontuan hartzekoak, egun gaixotasun tropikalak ezagutzen ez dituzten leku askok horren arrisku bizia baitute.
|
|
|
intimitatea galtzea eta gizarte bereizkeria. Horrek, genoma sekuentziatua duen
|
pertsonari
ez ezik, haren senideei ere eragin diezaioke. Genoma sekuentziazioa orokortzeak intimitatea galtzea eta gizarte bereizkeria ekarriko ditu.
|
|
2009
|
|
|
Odol lodiari aurre egiteko beste modu bat, odol atarate edo sangriak izan dira.
|
Pertsonei
ez ezik animaliei ere egiten zitzaien, abeltzaintzaren atalean ikusiko denez. Besoetatik edo belarritik ateratzen zieten odola, eta horretara, odola berritu, mehetu eta gaitzak osatzen ei ziren.
|
|
|
Azkenean, aipatu zortzi
|
pertsonak
ez ezik, Mikel Zuluaga ere absolbitzea erabaki du Auzitegiak.
|
|
|
txakurra, katua, hamsterra, untxia, zaldia, labezomorroa eta laborategiko beste animalia batzuk, horien artean, akuriak, arratoiak eta saguak. Horrek esan nahi du, beren etxeetan bizi diren
|
pertsonek
ez ezik, alergiak ere izan ditzaketela, beren lanbidearen ondorioz (albaitariak, biologoak edo ikertzaileak) izaki horiekin harremana dutenek ere. Alergia garatzeko beharrezkoa da aldez aurretik harremanetan egotea.
|
|
|
|
Pertsonak
ez ezik, merkantziak garraiatzeko modurik onena trena dela uste du Eusko Jaurlaritzak. Euskal burdinbideetan zehar merkantziak garraiatzea apusturik garrantzitsuenetarikoa dela esan zuen Jaurlaritzako eta Garraio sailburu Nuria Lopez de Gereñuk.
|
|
2010
|
|
|
Irakurri ditut zure iritziak, heroiei buruzkoak, eta horregatik, orain irri maltzurra egiten igartzen zaitut, Damaso, horrekin zera esan nahi bazenit bezala: . Ez izan horren inozoa, Gabino, heroirik heroienaren baitan baitatza koldarra, noiznahi piztu daitekeena?; iritzia bota duzu, bai, pertsonen izaeraren ingurukoa, eta iritzi horrekin urruntzen zara, hezur haragizko
|
pertsonengandik
ez ezik, bizitzatik beretik ere; hain burutsua izan zara, non, bizitza aztertzearen aztertzeaz, bizitzaren bestaldean kokatu baitzinen hondarrean, euliak aztertzen dituen entomologo saiatua bezala, hasieran bere lanari gogoz ekiten diona baina, datuak biltzearen biltzeaz, eulien bizitzatik kanpo geratzen eta gertatzen dena, harik eta, defentsazko bezain autoestimuzko ariketa batean, eulien bizitz...
|
|
|
ONCE Fundazioak eta Ekonomia Sozialeko Espainiako Enpresa Konfederazioak (CEPES) elkarrekin egindako azterlan baten bidez, erraz erabiltzeko izozkien ontziak bilatu nahi dira. Ezgaitasuna duten
|
pertsonek
ez ezik, helduago batzuek ere zailtasunak dituzte ontzi jakin batzuk erabiltzeko, eta, beraz, erabiltzeko lerro errazak bilatzen dira. Azterketak gomendatzen du mihiak, barne estalki irristagarriak eta kontraste onekoak handiagoak izatea, irekiera eremua ezagutzeko erraztasuna izatea eta, gainera, diseinu emozionala gomendatzea, hau da, produktuarekin transmititu nahi diren emozioak aztertzea.
|
|
|
Irakurri ditut zure iritziak, heroiei buruzkoak, eta horregatik, orain irri maltzurra egiten igartzen zaitut, Damaso, horrekin zera esan nahi bazenit bezala: " Ez izan horren inozoa, Gabino, heroirik heroienaren baitan baitatza koldarra, noiznahi piztu daitekeena"; iritzia bota duzu, bai, pertsonen izaeraren ingurukoa, eta iritzi horrekin urruntzen zara, hezur haragizko
|
pertsonengandik
ez ezik, bizitzatik beretik ere; hain burutsua izan zara, non, bizitza aztertzearen aztertzeaz, bizitzaren bestaldean kokatu baitzinen hondarrean, euliak aztertzen dituen entomologo saiatua bezala, hasieran bere lanari gogoz ekiten diona baina, datuak biltzearen biltzeaz, eulien bizitzatik kanpo geratzen eta gertatzen dena, harik eta, defentsazko bezain autoestimuzko ariketa batean, eulien bizitz...
|
|
2011
|
|
|
Gaiztoak, berriz," turkoak" dira, hau da, arrotzak eta atzerritarrak. Multzo horretan
|
pertsonak
ez ezik, ideiak, ohiturak eta, oro har, Xabierrekin bat ez datozenak sartzen ditu. Apaiz hori da, beraz, pastoraletan bezala, Jainkoren ahotsa ordezkatzen duena.
|
|
2012
|
|
|
Lehen
|
pertsonan
ez ezik bigarren pertsonan ere ager daiteke (hiru adibide) enuntziatu parentetikoko subjektua. Horrela esatari norentzako (ar) en arteko interakzio harremana gauzatzen eta sendotzen du.
|
|
|
|
Pertsonek
ez ezik, familiako kide baten heriotza ere pairatzen dute. Txakurra ere bai.
|
|
2013
|
|
|
Horren ondorioak dira gehiago sufritzen dutela eta gogo aldarteak okerrera egiten duela. Hala ere, langabeziaren igoerak, etxegabetzeek eta lan prekarioak buru nahaste bat duten
|
pertsonei
ez ezik, gainerako espainiarren osasun mentalari ere eragiten dio krisiak. “Horregatik, areagotu egiten dira depresioa eta antsietatea.
|
|
2014
|
|
|
Itxiturak jartzea arazo ere bihur daiteke saguzarrentzat. Saguzarrengan ordez pertsonengan pentsatuz jarri izan dira itxitura asko, alegia, barra bertikalekin, eta barren artean asko jota 20 zentimetroko tartea utzita,
|
pertsonei
ez ezik, saguzar askori ere pasabidea oztopatzen zaie. " Espezie txiki batzuek gaitasuna dute hegoak itxi eta pasatzeko, baina gehienek ezin dute egin", azaldu du Alberdik.
|
|
|
Aipatutako
|
pertsonei
ez ezik, nire esker ona adierazi nahi diet liburua plazaratzeko laguntza eman didaten erakundeei. Hain zuen ere, EHUko Euskara Errektoreordetzari, 2012ko Euskarazko Testugintza Sustatzeko orrazketagatik eta UEUri eta Eusko Jaurlaritzari liburua argitaratzen laguntzeagatik.
|
|
|
|
Pertsonek
ez ezik, gure gorputz masaren indizea ere kalkula dezakegu, pisu osasungarriaren gainetik gauden edo ez jakiteko. Txakurrek ere pisu ideala dute, ezagutzea komeni da.
|
|
|
Mikrobioen aurkako erresistentzia areagotu egin da, batez ere, gehiegizko enpleguagatik eta antibiotikoen erabilera txarragatik. Horregatik, munduko osasun agintariek antibiotikoen erabilera zuhurraren alde egiten dute,
|
pertsonengan
ez ezik, animalietan ere, erresistentzia murrizteko. Gainera, higienearen indartzea eta infekzioen prebentzioa eta kontrola hobetzea eta edateko uraren eskuragarritasuna bermatzea defendatzen dute.
|
|
|
Bestela esanda, jarraibide eta hezkuntza digital egokiekin itzul zitekeela. Hori dela eta, 2011n liburua argitaratu zuen, eta, gaur egun, arazoa gutxitzetik urrun dagoela ikusita, kanpaina bat egin du,
|
pertsonak
ez ezik, adin txikikoen enpresak, gurasoak eta hezkuntza erakundeak kontzientziatzeko. Siebergen arabera, berandu edo lehenago jabetu dugu obesitate digitala arazo soziala dela.
|
|
2015
|
|
|
«Helduen belaunaldia galdua zela, uste hori egon da gizartean», ohartarazi zuen Kontseiluko idazkari nagusiak. «Baina,
|
pertsonak
ez ezik, espazioak ere euskaldundu behar dira». Helduen euskalduntzea nahitaezko adarra dela adierazi zuen Baztarrikak, eta, duen garrantziaren erakusle, datu bat:
|
|
2018
|
|
|
Euskaraz lan egiteko, euskaraz saldu eta erosteko eta, azken batean, euskaraz normaltasunez bizi ahal izateko,
|
pertsonak
ez ezik, lan munduaren espazioak ere euskalduntzea (kasu honetan enpresak, komertzioak, etab.) ezinbestekoa da. Lanean ematen dugun denboragatik edota produktu eta zerbitzuen kontsumitzaile garelako, eragina du lan munduak gure eguneroko bizimoduan eta gure hizkuntza jardueran.
|
|
2019
|
|
|
|
Pertsonekin
ez ezik baserriko abereekin ere arazoak sortzen dira Zarrabeitiaren esanetan. " Auzoko batek bide horretatik gurutzatzen ditu zaldiak eta ardiak, eta aldats behera datozenak, hain arin etorrita, ez dute astirik gelditzeko.
|
|
2022
|
|
|
" Tiki taka, tiki taka saltzera zijoala" (Azpeitia).
|
Pertsonena
ez ezik, zamarien pausoari ere aplikatu izan zaio sarri, astoen ibilerari berariaz: " Arre, arre, astoa!
|
|
2023
|
|
|
«Gorroto delitu baten atzean, oinarrizko mezu bat dago. Halakoak ez dira eraso bakanak, eta eraso egiten zaion
|
pertsonari
ez ezik kolektibo osoari zuzenduriko erasoak dira».
|
|
|
Aipatutako Ferreren gertuko
|
personenak
ez ezik, beste lagun hauen hitzak ere jasoak daude liburuan: Sabino Ormazabal, Txemi Apaolaza, Maria Pilar Rodriguez, Txema Ramirez de la Piscina, Pedro Ibarra, Pilar Kaltzada, Imanol Murua Uria eta Leire Iturregi.
|
|
|
Hortik aurrera norberak aukeratuko du nolako zaintza egin edo hartu, baina hori bermatuta egon behar da. Dena dela,
|
pertsona
ez ezik ingurua ere zaindu behar da. Hau da, gizakia ez da isolatuta bizi; eta hiriak, kaleak, landa eremuak, elikadura, osasuna... ere zaindu behar dira.
|
|
|
Errespetutik irizten zion, hori bai. Orain, urte mordoxka bat geroago, iruditu zitzaion sindromea ez zela sendatu, eta are okerrago, iruditu zitzaion sendatu ez ezik areagotu egin zela, orain hiri osoa,
|
pertsonak
ez ezik eraikinak eta hiri altzariak eta monumentuak ere balira bezala argazkilari apetatsuaren klikaren zain zeudenak. Baina dena nondik begiratzen den izaten da; Anaia Handiaren begipekoak izateko erakutsi mirabetasun hartan, donostiarrak aitzindariak izan zirela pentsatzea ere bazegoen.
|