|
2000
|
|
|
Hauexek irakur zitezkeen orrialdean: " Itz ederrak", Baztarrika Danielek" askatasuna, demokrazia, beartsuak, berdintasuna, gogorkeririk eza" eta antzeko hitz borobilen esanahiaz egindako lana;" Orixe eta batua", Letamendiak izenpetzen zuen gogoeta (ikus Hemeroteka);" Batasuna behar", zehazten ez zituen zenbait
|
pertsonen
izenean Patxi Altunak izenpetzen zuen" Baionako zina" (ikus Hemeroteka)... eta irakurle azkarraren errezeloa piztuarazi zezakeen lana, Gaztañaga' k osatutako" Kezkak. Sagardotegiko afaria.
|
|
|
Urte haietan, informazio irratiaren alorrean jazoera sonatua izan zen David Sarnoff ek, hogeita bat urteko irratilariak, 1912ko apirilean 62 orduz etenik gabe Titanic en hondoratzea erretransmititu zuenekoa. Sarnoff ek profesionalki lan egin zuen, itsasuntzi erreskatatzaileetako jendea elkarrizketatuz, bizirik atera ziren
|
pertsonen
izenak batuz eta jendearen arreta irratibidean ipinaraziz, erantzukizun handiz eta irratia gertaera informatiboen berri emateko bitarteko dinamiko eta egokia zela agerian utziz. Titanic en hondamena Marconi-ren familia osoaren akabera izan ahal izan zen, konbidatuta baitzeuden bidaia hartan Titanic itsasuntzian Atlantikoa zeharkatzera.
|
|
|
Web orrian, besteak beste, Sare Nazionalean dauden liburutegien inguruko datu orokorrak eskainiko dira: liburutegien helbidea, telefono zenbakia, liburuzainaren edo harremanetarako
|
pertsonaren
izena, ordutegia, eskaintzen diren zerbitzuak, estatistika eta liburutegien fondoen inbentarioa.
|
|
|
Herri eta auzo txikietako hilerrietan denbora luzea ematen nuen garai hartako ibilaldietan, orduak batzuetan, hilarrietako izenen jabeei buruzko asmaketa zoroetan murgilduta. Hilarrietako harrietan idatziak oso bestelakoak iruditzen zitzaizkidan
|
pertsonen
izen deiturak, ilunagoak eta tristeagoak, gaixoagoak eta ahulagoak, xahutuak, umelduak, harrokeriaren arrastorik gabeak, eskuragarriak, gertukoak guztiz. Hilerrietatik aparte ere, mendiko bide baten bazterrean hilarri bat agertuz gero, pausoak gelditu eta errespetu handiz begira geratuko nintzaion, hura han jarri zutenei saminean eta hilarenganako maitasunean lagundu nahirik bezala.
|
|
2001
|
|
|
berpizteko egin dituen ahaleginak. Hor daude, diodanaren lekuko, horrenbeste kanta zahar, horrenbeste toki eta
|
pertsona
izen, bestetan ez bezala euskal jantzian agertzen direnak.
|
|
|
|
Pertsona
izenak
|
|
2002
|
|
|
ARR Izen arrunta PIB
|
Pertsona
izen berezia LIB Leku izen berezia IZB Erakundeak eta
|
|
|
IZE kategoriak lau azpikategoria ditu: ARR (izen arrunta), PIB(
|
pertsona
izen berezia), LIB (leku izen berezia) eta IZB (izen berezi orokorra, erakundeetarako eta). Eta lau azpikategorizazio ezaugarri:
|
|
|
9a= A. 9aitor en atzetik informazio morfologikoa dugu: [IZE] (izena), [PIB](
|
pertsona
izen berezia) eta [Rgog] diakritikoa (R gogorra du bukaeran, erregelek r bikoiztu dute: Aitor, baina Aitorrek).
|
|
|
–Aitor?
|
pertsona
izen berezia da [PIB] eta r gogorra du bukaeran [Rgog]. –Azpeitia?, aldiz, leku izen berezia [LIB] eta a artikuluduna [Aart], kasu gramatikaletan mantentzen dena, baina leku denborazkoetan galdu (Azpeitiak, baina Azpeitiko).
|
|
|
Igor-ek bi analisi ditu:
|
pertsona
izen berezia (Igor [IZE] [PIB]) eta aditza (igor [ADI] [ARR]). Lehenengo adibidean izena eskatu dugu, letra larriz idatziz, baina ez du r gogorraren erregela bete; bigarrenean, aldiz, bai.
|
|
|
|
Pertsona
izen bereziek motibatiboa genitibotik pasata nahiz pasa gabe osa dezakete. Bi analisiak, beraz, egokiak dira.
|
|
|
Motibatiboa ez da, bakarrik, genitiboaren gain osatzen; kategoria hauekin aukeran dago:
|
pertsona
izen bereziak (Erkuden (en) gatik), leku izenak (Urkulu (ren) gatik), izen arruntak60 bizidunak (semea (ren) gatik) zein bizigabeak (mendia (ren) gatik), pertsona izenordainak (ni (re) gatik) eta determinatzaile erakusleak (har (e (n)) gatik).
|
|
|
Hain zuzen ere, aurreko atalean aipatutako kasu gehienetan gertatzen da hau:
|
pertsona
izen berezietan (Erkuden (en) gana), izen arruntetan61 baina bizidunetan bakarrik (semea (ren) gan), pertsona izenordainetan (gu (re) gana) eta bizidunekin erabiltzen diren determinatzaile erakusleetan (har (en) gandik). Murriztapena ezarri dugu halabeharrez, leku izen bereziek, izen arrunt bizigabeek eta erakusleek (bizigabeekin doazenean) ez dute-eta hemen lekurik,[+ biz] tasuna ez dutelako.
|
|
|
Lexiko txiki bat eta erregela estandarrak konposatuz lortzen da itzultzaile orokorra. Lexiko txikia kategoria irekiei(
|
pertsona
izenak, leku izenak, izen arruntak, adjektiboak, aditz erroak, laburdurak eta bestelakoak) dagozkien aurrizki/ atzizkietara eta lema generikoetara mugatzen da.
|
|
|
Horretarako, enpresak agiri bat emango dio kontsumitzaileari, kontratua gauzatzen den unean gehienez ere, atzera egiteko edo atzera egiteko eskubidea erabiltzeko. Agiri hori argi eta garbi identifikatuta egongo da, eta igorri behar zaion
|
pertsonaren
izena eta helbidea, kontratua identifikatzeko datuak eta kontratatzaileak jasoko ditu.
|
|
|
Prozesu horrek hainbat zailtasun sortzen ditu eguneroko lanak egiteko, eta zailtasun horiek areagotu egiten dira gaixotasunak dirauen bitartean. Hala, gaixoak ahazten hasten dira objektu jakin batzuk non gorde zituzten edo une horretan zer egin behar zuten, eta, pixkanaka pixkanaka, oroimen galera hori areagotu egiten da, maite dituzten
|
pertsonen
izenak gogoratzeko gai ez izan arte, eta, gaixotasuna aurreratuago dagoenean, baita hizkuntza bera ere. Alzheimerrak mugitzeko trebetasunei ere eragiten die, eta, aldi berean, izaera aldatu eta pertsona suminkor eta ezegonkorrari itzultzen zaio, gogo aldarte handiarekin.
|
|
|
desintoxikatzeko tratamenduak eta mendekotasuna gainditzeko tratamenduak eta tratamendu psikiko eta psikologikoak”. Egungo gizarte ekintzako planaren arabera, “laguntza horiek eman edo ukatzeko, bai eta laguntza horien zenbatekoa ere”, “jatorrizko fakturak aurkeztu dira, eta horietan jaso dira tratamendua jasotzen duen
|
pertsonaren
izena, haren izaera zehatza, data, zenbatekoa eta, hala badagokio, mediku txostena, tratamenduaren beharra diagnostikatu eta justifikatuta”. Osasun Publikoko Langileen Elkarteko idazkari nagusi Juan Domingo García Lozanoren iritziz, txosten medikoa eta diagnostikoa aurkeztea “erabat konfidentziala iruditzen zaigu medikuaren eta gaixoaren artean, eta laguntza hauek emateko, nahikoa litzateke espezialistaren ziurtagiria, tratamenduaren egokitasunari buruzkoa”.
|
|
2003
|
|
|
Guk kendu egin dugu, salbuespeneko kasuetan izan ezik.
|
Pertsona
izenetan: Etxeberria" rekin, Fernando" ri, Gabilondo" ri, Inasi" ri, Luis" ekin, Martinez" ek, Txomin" ek> Etxeberriarekin, Fernandori, Gabilondori, Inasiri, Luisekin, Martinezek, Txominek.
|
|
|
Guardia Zibilak zenbait irregulartasun atzeman zituen enpresa horren ibilbideetan 1997 eta 2000 bitartean, eta inoiz ez ziren izaten. Gainera, faltsifikazioak ikusi ziren asistentziaren eguneroko partean, ikastaroetara inoiz joan ez ziren pertsonen sinadurekin; prestakuntza ikastaroren bat egin zuten
|
pertsonen
izenak erabili ziren joan ez ziren beste batzuetan; Gizarte Segurantzako afiliazio zenbakiak eta NANa aldatu ziren; jaiotza daten aldaketak egin ziren; edo izen bera duten pertsonak erabili ziren, izen horietako bakoitza bereizita erabiliz gero. Halaber, agenteek egiaztatu dute Cadizko herritar askok diplomak jaso dituztela, parte hartu ez duten prestakuntza ikastaroetan parte hartu dutela egiaztatzeko, eta pertsona batek beste hainbeste ikasturtetako bederatzi diploma jaso dituela.
|
|
|
Iduseko kale izenak ziren.
|
Pertsona
izenak. Intrigatuta zegoen Matias Iduseko kale izenekin.
|
|
2004
|
|
|
Orain gutxi, esaterako, bi
|
pertsonek
izena eman nahi zuten Gernikako erregistroan, baina ez zitzaien paperak eta tramitea euskaraz egiteko aukerarik eman. Horietako baten bikotekidea Busturiakoa zen eta bertako erroldan eman zuten izena azkenean.
|
|
|
Eginbidean agerraraziko dira komunikazioa jaso behar duen
|
pertsonaren
izena, hori bere egoitzan bilatu eta bertan aurkitu ez den data eta ordua, ebazpenaren kopia edo zedula hartu duen pertsonaren izena, eta pertsona horren eta jasotzailearen arteko lotura; horrela eginiko komunikazioak ondore guztiak izango ditu.
|
|
|
Eginbidean agerraraziko dira komunikazioa jaso behar duen pertsonaren izena, hori bere egoitzan bilatu eta bertan aurkitu ez den data eta ordua, ebazpenaren kopia edo zedula hartu duen
|
pertsonaren
izena, eta pertsona horren eta jasotzailearen arteko lotura; horrela eginiko komunikazioak ondore guztiak izango ditu.
|
|
|
658 artikulua. Alderdi exekutatua ez den
|
pertsonaren
izenean inskribatutako ondasuna
|
|
|
Aurreko lerrokadan xedatutakoa gorabehera, jabaria alderdi exekutatua ez den
|
pertsonaren
izenean inskribatzen bada, eta inskripzio hori baino lehenago enbargoaren idatzoharra badago, enbargoari eutsiko zaio, eta 662 artikuluan xedatutakoa hartuko da kontuan.
|
|
|
Fiskaltzaren edo epailearen aburuz, arrazoi oinarridunak badaude gradu bereko edo hobeko ahaideak daudela uste izateko, epaileak aginduko du ediktuak finkatzea, haien egoitzan, eta hildakoaren heriotza lekuan eta jaioterrian, ediktuotan haren testamenturik gabeko heriotza eta jarauntsia erreklamatzen duten
|
pertsonen
izenak eta ahaidetasun graduak iragarriz; gainera, eskubide bera edo hobea dutela uste dutenak ere deitu egingo dira, horiek epaitegian ager daitezen eta hogeita hamar eguneko epean eskubide hori erreklama dezaten.
|
|
|
Demandan adieraziko du mugaketa lursailaren perimetro osoan edo zehaztutako beste lursailarekin mugakide den zatian bakarrik egin behar den; gainera, egintzara zitatu beharreko
|
pertsonen
izenak eta bizilekua aipatuko ditu, edo inguruabar horiek ezezagunak direla adieraziko du.
|
|
|
Konpainiak txartela baliogabetuko du eta beste txartel bat eskatu ahal izango du. Konpainia igorlearekin komunikatzea lortzen denean, komeni da deiaren data eta ordua idaztea, baita hitz egiten den
|
pertsonaren
izena ere. Horrela, jakinarazpena egin dela frogatu ahal izango da, eragozpenak sortzen badira.
|
|
|
|
Pertsonak
izen, abizen, kargu, lanbidez identifikatu behar dira, ez ‘andre’ az
|
|
2005
|
|
|
Ez da beharrezkoa aurretiazko inskripzio edo idatzoharrik egitea mandatari, ordezkari, likidatzaile edota albazearen izenean, ezta inoren interesak aldi baterako eta legeak ahalbidetzen duen moduan ordezkatu eta xedatzen dituzten beste
|
pertsonen
izenean ere.
|
|
|
zenbakidun idazkuna zuzenduz». Idazkunak zenbakirik izan ezean, horren ordez, folioa eta idazkunaren onuradun den
|
pertsonaren
izena aipatu behar dira.
|
|
|
Absentearen jaraunskide nahiz legatukideei gehiagotu zaizkien ondasunak inskribatzean, horren zatia erreklamatzeko eskubidea duen
|
pertsonaren
izenean egindako inskripzioetan edota hildakotzat jo izan den pertsonaren ondasunak jaraunsleen izenean inskribatzean, agerrarazi behar da ondasun horiek Kode Zibilaren 191 eta 192 artikuluetan eta lege testu horren 196.2 artikuluan xedatutakoaren menpe geratzen direla, kasuan kasuan.
|
|
|
Legearen 61 artikuluko espedientea instruitzeko, zordunak eskabidea egin behar dio finka zein barrutitan izan eta bertako lehen auzialdiko epaitegiari; eskabidean finkak behar dituen obrak, horien gutxi gorabeherako kostua eta finkaren egungo balioa adierazi behar dira, eta ondasun higizinaren gain eskubideren bat duten pertsonei zitazioa egiteko eskatu behar da, pertsona horiek euren adostasuna adieraz dezaten edo euren eskubideari komeni zaiona alega dezaten. Eskabidearekin batera, perituek zenbatespenari buruz eginiko ziurtagiria eta Jabetza Erregistroak emandakoa aurkeztu behar dira, bai eta, hala denean, zitazioa jaso behar duten
|
pertsonen
izenak nahiz eskubideak ondorioztatzeko agiriak ere.
|
|
|
4 Modu berean, jaraunsle fiduziarioek eta, gozamena eratzeko titulua edozein izanda ere, gozamendunek ezerezteak egin ditzakete, baldin eta kasuan kasuko fideikomisodunak edo jabe soilak ezezagunak badira, eta azkendutako eskubide errealen zenbatekoa estatuaren baloreetan inbertitzen bada, baloreok banketxe edo Kutxa ofizial batean gordailutuz, zenbateko horren gaineko eskubidea izan dezaketen
|
pertsonen
izenean.
|
|
|
Egilesleen edo ezereztea eskatu duen nahiz ezereztea egiteko adostasuna eman duen
|
pertsonaren
izen abizenak eta inguruabar pertsonalak.
|
|
|
Gainerako finketan idazkun laburra egingo da, ondokoa adieraziz: artikulu horren lehenengo, bigarren eta bosgarren zenbakietako inguruabarrak; ezereztea egiteko adostasuna eman duen
|
pertsonaren
izen abizenak edo, hala denean, ezerezte hori agindu duen auzitegi nahiz funtzionarioa; eta ezerezte luzearen inguruko aipamena, horren liburua, folioa, data eta sinadura erdia adierazita.
|
|
|
Aurreneurrizko idatzoharra inskripzio bihur daiteke, baldin eta inskripzio hori zein
|
pertsonaren
izenean agertu, eta pertsona horrek behin betiko eskuratu badu eskubidea.
|
|
|
Kasu horretan, inskribatu gabeko ondasunak ere idatzohar daitezke, baldin eta epaile edo auzitegiak hala agintzen badu, eta idatzoharrak kargaturiko
|
pertsonaren
izenean inskripzioa egiten bada aldez aurretik.
|
|
|
Ezereztea eskatzen duen edo horretarako adostasuna ematen duen
|
pertsonaren
izen abizenak.
|
|
|
Legearen 23 artikuluak aipatu bazterreko oharrek adierazi behar dute egiaztatu nahi den egitatea, hori gauzatu duten
|
pertsonen
izen abizenak, oharra egiteko oinarritzat hartu den agiria, zergaren ordainketa edo horren ingurumena, data eta sinadura erdia jasoko diko salbuespena; oharrek agiri horren inguruko aurkezte idazkunaren aipatuzte.
|
|
|
Errekerimendua egin zenetik hamar egun igarota ez bazaio jaramonik egin horri, azken jabari inskripzioa zein
|
pertsonaren
izenean agertu eta pertsona hori zorduna ez bada, notarioak berari jakinaraziko dio jarduna hasi dela, bai eta exekutatzen den hipotekaren osteko zama, karga nahiz idazkunen titularrei ere, horiek guztiek enkantean parte har dezaten, bidezko baderitzote, edota errematea egin baino lehen, kredituaren, korrituen eta gastuen zenbatekoa ordain dezaten, hipotekak bermatutako zatian.
|
|
|
Ezkonsaria eman duen
|
pertsonaren
izen abizenak eta ezkonsari horren izaera.
|
|
|
Ezkonsaria eratu duen
|
pertsonaren
izen abizenak eta egoitza, ezkonsari hori zenbatetsia dela eta notarioak ematearen gaineko fede eman duela adieraziz.
|
|
|
6 Ezkonsari hipoteka eskatu duen
|
pertsonaren
izen abizenak eta legezko izaera, eta, hipoteka eratzeko ebazpen judiziala eman bada, horren zati xedatzailea, data eta berori eman duen epaitegia edo auzitegia.
|
|
|
1 Erreserba eskubidearen oinarri den titulua edo legezko arrazoia eta horren norainokoa, bai eta horrekin lotutako
|
pertsonen
izen abizenak ere.
|
|
|
Ez da beharrezkoa jaraunsle zein kausadun izaera agirien bidez egiaztatzea; baina zitazioa jaso dutenek espedientean agertuz gero, auzitegiari adierazi behar dizkiote izaera berbera duten beste
|
pertsonen
izen abizenak eta egoitza, pertsonok badira.
|
|
|
Hurrengo kapituluan, hilarriei buruzkoan, Untermann ek (1987)
|
pertsona
izen bezala sailkatutakoen aurrean, Roman del Cerro-k gaztelaniarako itzulpen esoterikoak nahiago ditu, adib. Benassal Ieko inskripzioak zera omen dio: SAKARBETA/ N: ÜI, edo, descansa en la pira (funeraria).
|
|
|
Honen aurrean Untermann daukagu. Berak elementu biak autonomoak diren
|
pertsona
izentzat (NNP) 62 hartzen ditu (Untermann, 1987: 304).
|
|
|
III. Gainera Gomez Moreno-k bere lanerako hainbat material erabili zituen bitartean, txanpon elebidunak, Askoli ko Brontzean agertutako
|
pertsona
izenak eta Alcoi-ko beruna,... Bergua k, Azaila ko ustezko elebiduneko bi hitzekin nahikoa dauka signarioaren sistema osoa zein den ebazteko.
|
|
|
Lehena: Itzulpenetan ez da
|
pertsona
izenik agertzen. Bigarrena:
|
|
|
Antza denez (Zamanillo ren ustez), testua berdina da, momentu berean pertsona berak egina, baina hizkuntza ezberdinetan. Horren adibide da testuotan agertzen diren hitz komunak Enden eta Tamaric biak
|
pertsona
izena direla, bata iberieraz eta bestea latinez. Guk bien arteko parekotasunik ikusten ez dugun arren, baina suposatuz ere badagoela, noraino dira baliokideak testu biak, baldin eta latinezko testua iberierazko grafitti sakabanatuei gainjartzen bazaio?
|
|
|
Azkenik aipatu behar da euskararekin harremana frogatua duen proposamen bakarra akitanierarena dela. Duela 2.000 urteko hizkuntza honen aztarnak Akitaniako (Frantziaren hego mendebaldeko) latindar inskripzioetan jaso dira, non 400 bat
|
pertsona
izen eta 70 teonimo dokumentatu baitiren. Jadanik Luchaire (1877) bere garaian bien arteko lotura estuaz jabetu zen, baina Mitxelenaren (1954), eta batez ere beranduagokoak diren Gorrotxategiren lanak (1984) bi hizkuntzen arteko ahaidetza frogatu dute.
|
|
|
Halaber Gorrotxategiren lanak zehatz ezarritako akitaniar stock onomastikoa (1984), Hego Euskal Herrian aurkitutako zenbait izenekin bat dator, hala nola, Abisunhari, Dusanharis, Edsuri, Naru[/] eni, Narhungesi, Serhuhoris, Ummesahar, eta] eihar
|
pertsona
izenak, eta Errensae, Larrahi, Losae, Loxae eta Selatse jainko jainkosa izenak. Bestalde badaude ere jatorriz iberierazko izenak direnak baina
|
|
|
Aipa dezagun gaztelaniazko testuetan garaiko ortografia gorde dugula.
|
Pertsona
izenen kasuan, euskal deiturei idazkera eguneratu diegu (Soraluce > Soraluze kasu, baina etimologizatu gabe, hots, Alzola eta ez Altzola) 7 Erabiliko dugun laburdura bakarra, RPE= Revista de las Provincias Euskaras da. Era berean, soilik Revista esatean, aldizkari honetaz ariko gara.
|
|
|
Gorago aipatu dugun tradizionalisten antolaketa agerikoa izan zen hasieratik.Irailean zehar, Hondarribian, emakumearen parte hartzearen aldekoen ingurukopaskinak azaldu ziren. Bertan
|
pertsonen
izenak, telefonoak, helbideak, etab.agertzen ziren. Egun horietan ere, gatazkan eragin handia izan duen taldea jaiokoda:
|
|
|
–Helmugara iristean zailtasunak edo arazoak sortzen badira, erakundearen arduradunari erreklamatu dio. Arazoak konpontzen ez badizkizute, ahalik eta proba gehien egin, argazkiak eta lekuko izan daitezkeen
|
pertsonen
izenak eta helbideak barne. –Erreklamazioak egiteko, kontsumitzaileen elkarteetara edo Administrazioko erakunde eskudunetara jo dezakezu.
|
|
|
Baina aldaera kopurua izugarria denez, testuak sartu nahi izanez gero, beste aldean dagoen egonaldia apuntatzea baino askoz gehiago joan daiteke. Logela bat bada, han lo egiten duten
|
pertsonen
izenak inprima daitezke. Baina ongietorriko mezu bat, poema bat, esaldi ospetsu bat, txiste edo umorezko adierazpen baten bat ere idatz daiteke (“Keep Calm and Carry On” kaleko kartelaren aldaera nagusietako bat bezala), edo Scrabble ren fitxak erreproduzituz hitzak ere osa daitezke.
|
|
2006
|
|
|
Jakinarazpena jaso behar duen pertsonaren edo
|
pertsonen
izen abizenak.
|
|
|
Auto arrazoitua eman bada gutuneria geldiarazi eta miatzeko edo bidalitako telegramen kopiak emateko, auto horretan zehaztuko dira geldiarazi edo miatu beharreko gutuneria, edo eman beharreko telegrama kopiak, betiere zein
|
pertsonaren
izenean luzatu duen esanaz edo beste inguruabar zehatz batzuk aipatuta.
|
|
|
Aurreko artikuluan aipatu epaiak auzietan eman eta auzi horiek onestasunaren edo ohorearen aurkako delituetatik edozeinen ondoriozkoak badira edo, salaren iritziz, inguruabar bereziak gertatzen badira, epaiok argitaratu egingo dira,
|
pertsonen
izen bereziak, tokien izenak eta bestelako inguruabarrak ezabatuta, baldin eta horien bidez ezagutu badaitezke akusatzaileak, akusatuak eta prozesuaren epaitza eman duen auzitegia.
|
|
|
Publizitate iraingarria debekatzen duen arauak (PLO 6.a. art.)
|
pertsonen
izen onari babes juridikoa eskaintzen dio; izan ere, pertsonaren ohorea eta izen ona, norberaren irudia edo ospea eta norberaren autoestimua besteen aurrean, babesten ditu.
|
|
|
Pentsamendu magikoaren arabera, gauzen eta egoeren eta
|
pertsonen
izena ezagutzen duenak gauza, egoera eta pertsona horiengan indarra duela azaltzen zigun behin Gorkak zelten kultura sakontzen hasi zenean. Bolada hartan, egoera berri bat aurkezten zitzaigun bakoitzean berehala galdetzen zigun:
|
|
|
–10:00etatik 12:00etara:
|
pertsona
izenen erabilera urteetan Baldizarbeko eliz artxiboetako testuetan.
|
|
|
Esaterako: " Latin eta greziar
|
pertsona
izen klasikoak euskaraz emateko irizpideak"," Grezia eta Erromako pertsonaia mitologikoak"," Aita santuen izenak"," Santutegiko izen ohikoenak"," Mundu zabaleko uharte nagusiak"...
|
|
|
|
Pertsona
izen asko ere historikoak dira:
|
|
2007
|
|
|
Euskal
|
pertsona
izen zahar batzuek ere itxuran ezagun dute euren arkaismoa. Hala, Laurenti/ Laurendi (Laurentii), Bikendi (Vicentii), Peri/ Betiri (Petri), Domiku (Domenicu).
|
|
|
Nafarroako Erdi Aroko dokumentazio aberatsean ageri diren
|
pertsona
izen eta euren goitizenak dira maiz aldi hartako hizkuntzaren irudi txiki bat eskaintzen dutenak: euskarazko izen eta adjektiboak dira funtsean, norbaiten deitura gisa erabiliak.
|
|
|
Erdi Aroko dokumentazioa ugaria da, berariaz Nafarroan eta bertako Foru Orokorrean. Honetan eta beste donazio, testamentu eta halako izkribu zaharretan hainbat euskal izen ageri dira, eta euskararen aldeko interesa duketenak batez ere toki izenak,
|
pertsona
izen eta goitizenak dira.
|
|
|
Toki izen askoren atzizkiek salatzen dute euren latinjatorria:
|
pertsona
izena gehi jabetasuna markatzen duen atzizkia dute izenok euren egituran. Hala:
|
|
|
Deba, Nerbio, Ultzama, Zegama eta Lezama lakoak.
|
Pertsona
izenetan ere, batez ere erromatar garaiko Nafarroa eta Arabako inskripzioetan, sustrai zeltako antroponimia ugaria da, Penintsularen erdialdean ageri denaren antzekoa. Gipuzkoan eta Bizkaian bakanago ageri dira holako izenak.
|
|
|
Ekainaren 28ko 44/ 1967 Legeak ezarritakoarekin bat etorriz, lege aitorpena eskatzean, jabetza titulartasuna hirugarrenen izenean izan arren, ondasunlijio erakundeek, edo, eskualdaketa era higiezinen jabe direla adierazi duten erbat eragingarria izan dadin, erregistro publikoan jaso beharreko beste ondasun batzuen jabe direla esanbidez adierazi duten erlijio erakundeek, eta ondare adierazpen hori Administrazioan azaldu erakundeek, euren ondare egoera legez ondoren lege honetan ezarritakoaren arabera inskripzioa eskatu duten erlijiotatu ahal izango dute, urtebeteko epean. Horretarako, erlijio erakundeek agiriak ekarri dituzte, tartekatutako
|
pertsonen
izenean zein ondasun izan etagokiela aitortzeko, edo erlijio erakunde ondasunon jabetza erakundeei eurei daek beste edozein lege prozedura erabiliduan justifikatzeko, jabetza tituluak Ja dute, ondasun horien gaineko jabetza eurei dagokiela behar den mobetza Erregistroan inskribatzea lortu arte; orobat, halako erakundeek salbuetsita izango dituzte mota guztietako zerga, tasa eta arielak, helburu h...
|
|
|
Idatzi horretan jaso behar dira lan gatazka hasten duten
|
pertsonen
izenak, abizenak, bizilekua eta izaera, eta ukitutako langile eta enpresaburuak; gatazkaren oinarri diren egitateak, egiten diren eskakizunak eta egoki diren gainerako datuak.
|
|
|
Batzarrean eguneko aztergaien zerrendan jasotako gaiak bakarrik eztabaida daitezke. Batzar-buruak enrraren deialdia eta enpresakoak izan ez arren batzarrera joango diren
|
pertsonen
izenak. Halaber, batzar-buruak enpresaburuarekin akordatuko du enpresaren ohiko jardueran galerak ez eragiteko neurri egokiak.
|
|
|
Interesdunaren eta, hala denean, hori ordezkatzen duen
|
pertsonaren
izena eta abizenak, bai eta jakinarazpenak egiteko lehentasuna duen bidea eta jakinarazpen horiek egiteko tokia ere.
|
|
|
Urliari [Kendu egin dut agertzen den
|
pertsona
izena]
|
|
|
Urliari [Kendu egin dugu agertzen den
|
pertsona
izena]
|
|
|
Euskal gizarteak hondamendiaren aurrean izandako erantzuna edertzat baloratzen dute ekologistek. Euskal Herriko zein Galiziako kostaldea era boluntarioan garbitzeko prest agertu zen jende kopuruaz osaturiko sarea (1.500
|
pertsonak
izen eman zuten zerrendetan), jendea kalera irtetea protesta egitera edota sortu izan zen kontzientzia kritikoa ere positibotzat jo dizkigute.
|
|
2008
|
|
|
Bukatzeko, esan IXA Taldeko Demoak orriaren bidez beste tresna batzuk ikus daitezkeela martxan: Xuxen zuzentzaile ortografikoa, Eihera entitateen ezagutzailea(
|
pertsonen
izenak, tokiak eta erakundeak detektatzen ditu testuan; Aranzabe eta al., 2004) eta Izati sintagma banatzailea (azaleko sintaxia; Alegria et al., 2004)).
|
|
|
1 Sozietate anonimoaren, erantzukizun mugatukoaren edota inskribatu beharreko erakunde baten izendazioan ezin da sartu oso osorik edo zati batean pertsona baten izena edo goitizena horren adostasunik gabe. Izendazioan zein
|
pertsonaren
izena edo goitizena sartu eta pertsona hori sozietatearen bazkidea bada, ulertzen da adostasuna eman duela.
|
|
|
4 Sozietatearen izenean zein
|
pertsonaren
izena sartu oso osorik edo zati batean eta pertsona horrek, edozein arrazoiren ondorioz, bazkide kolektiboaren izaera galdu badu, sozietateak berehala aldarazi behar du izena.
|
|
|
Deialdiaren iragarkia banan banan eta idatziz egin denean, aurrekoaz landara berriemate hori egin duen pertsonaren edo egin duten
|
pertsonen
izena ere agertu behar da.
|
|
|
1) Sozietatearen izendazioa eta erregistroko identifikazio datuak, edota, hala denean, sozietatearen eraketa sustatzen duten
|
pertsonen
izen abizenak eta euren egoitza.
|
|
|
f) Sozietatearen hasierako administrazio eta ordezkaritzaz arduratu behar diren
|
pertsonen
izen abizenak eta adina, pertsona fisikoen kasuan, edota sozietatearen izendazioa, pertsona juridikoen kasuan, baita naziotasuna eta egoitza ere, bi kasuetan; hala denean, sozietatearen kontu auditoreen inguruabar berberak jaso behar dira.
|
|
|
Gainera, telefonoaren abisu bereziaren mekanismoa martxan jarri da; horri esker, inork telefonoz deitzen badu, Mikel dagoen gelan soinu berezi batek joko du, baina ez Ane dagoen gelan. Afaria prestatzen amaitu baino lehenago, telefonoak jo du, eta deitu duen
|
pertsonaren
izena entzun da bozgorailutik. Mikelek deia onartu duen une berean musika gelditu egin da; horrela, lasaiago hitz egin dezake sukaldeko bozgorailu eta mikrofonoak erabiliz.
|
|
|
Testu guztiak erromatarren Marte jainkoari eskainitako ex> dira eta alde horretatik Inperioan zehar hainbat tokitan agertutako izkri zioen pareko. Baina xafla horiek aztertu zituzten arkeologoei lehenengo momentutik deigarri egin zitzaiena hango
|
pertsona
izenen eitea izan zen, eze berehala konturatu ziren Akitaniako izenen antz itzela zutela (Bernhard, H. 1990). Eta halaxe da.
|
|
|
Niri euskararen historian denboraren aldetik luzea baina datuen aldetik murri tza den garaia aztertzea dagokit gaurko honetan, Erdi Arokoa baino lehenagokoa, an tzinatean aurkitzen ditugun leku izen,
|
pertsona
izen eta zeharkako lekukoak aztertuz orduko euskararen nondik norakoak argitzea, alegia.
|
|
|
Segurantza hau hizkuntzalaritza historikoak bakarrik konparaketaren bitartez eman diezaiguke, metodo konparatzaileak eskatzen dituen baldintza zorrotzak garai ezber dineko baina ustez hizkuntza bereko datuei aplikatuz. Hau da, akitanierazko seni > (Senico>
|
pertsona
izenean agertzen zaiguna) euskarazko sehi ren aitzin formatzat har tzen badugu, eta ez zelta hizkuntzetan, zahar, esan nahi duenaren seno ren kide tzat (Mitxelenak 1954an bere proposamena egin baino lehen gehienek uste zuten bezala), forma bi horiek zehazki lotzen dituzten euskal bilakaera ezagun eta ad> modukoak ez direnak identifikatzeko gai garelako da:
|
|
|
Espinosa eta Userok bere lanean bildutako materiala ikusi ondoren berehala konturatu nintzen bi gauzataz: bata, hango
|
pertsona
izen gehienak ez zirela zeltibero ak edo zelta leinukoak, nahiz eta epigrafeak teorian Zeltiberian edo gutienez lurralde indoeuroparrean agertuak izan, eta bigarren, ezin zitezkeela nahitanahiez iberikotzat jo: antzinatean handik ez urruti topatzen genuen hizkuntzaren bitartez, euskara zaha rraren bitartez alegia, azal zitezkeela.
|
|
|
Beste aldetik, Baskoien eta Akitaniako leku izenak azter tzerakoan deigarri egin zaigu euskaldun ziren eremuetan euskal toponimoak horren urriak edo zalantzazkoak izatea. Leku izenen eta
|
pertsona
izenen arteko desadostasu naren arrazoia nolanahikoa ere den, uste dut iturrietan somatzen den euskal toponi miaren eskasiak ezin duela besterik gabe lurralde hauen euskalduntasuna ukatu.
|
|
|
Sistema Internazionaleko unitateen izenak, jatorriari begira, bitan bereizten dira: jatorrian
|
pertsona
izena dutenak (kelvin, hertz, newton, joule, pascal, watt, cou lomb, ohm, siemens, henry, becquerel...) eta gainerakoak (metro, segundo, kandela, mol, radian, lumen, lux...).
|
|
|
Jatorrian
|
pertsona
izena ez duten unitateen izenak, batzuk behintzat, aldatu egi ten dira hizkuntzatik hizkuntzara, baina jatorrian pertsona izena duten unitateen ize nak ez. Euskaltzaindiak volt eta watt eman ditu, baina anpere erabaki du, hau da, jato rrian pertsona izena duen unitatearen izena egokitu egin du, sistema osoaren nomen klaturaren koherentzia bortxaturik (Espainian bertan, Errege Dekretu baten aginduz1, ampere da forma ofizial bakarra, ez amperio).
|
|
|
Jatorrian pertsona izena ez duten unitateen izenak, batzuk behintzat, aldatu egi ten dira hizkuntzatik hizkuntzara, baina jatorrian
|
pertsona
izena duten unitateen ize nak ez. Euskaltzaindiak volt eta watt eman ditu, baina anpere erabaki du, hau da, jato rrian pertsona izena duen unitatearen izena egokitu egin du, sistema osoaren nomen klaturaren koherentzia bortxaturik (Espainian bertan, Errege Dekretu baten aginduz1, ampere da forma ofizial bakarra, ez amperio).
|
|
|
Jatorrian pertsona izena ez duten unitateen izenak, batzuk behintzat, aldatu egi ten dira hizkuntzatik hizkuntzara, baina jatorrian pertsona izena duten unitateen ize nak ez. Euskaltzaindiak volt eta watt eman ditu, baina anpere erabaki du, hau da, jato rrian
|
pertsona
izena duen unitatearen izena egokitu egin du, sistema osoaren nomen klaturaren koherentzia bortxaturik (Espainian bertan, Errege Dekretu baten aginduz1, ampere da forma ofizial bakarra, ez amperio).
|
|
|
Jakina da XVII. mendera arte, behinik behin,
|
pertsona
izen gutxi erabiltzen zela eta, hortaz, izen berak errepikatzen zirela familia gehienetan eta zenbaitetan familia bakoitzekoen artean ere bai. Hori zela eta, izen bereko pertsonak bereizi beharrak izengoitiak jartzera bulkatzen zuen nonbait.
|
|
|
Apalarroa> (apal>+ (h) arro>+, a). Dena dela, itxuraz izenondoa dela ematen badu ere, kontuan izatekoa da Apalo> eta Apala> Erdi Aroan
|
pertsona
izenak ere bazirela (Salaberri
|
|
|
izenondoaren edota
|
pertsona
izenaren txikigarria+ >, ko>+ >, rena).
|
|
|
– Gazte> > Gastea> eta Gaztea> euskal izenondo ezagunek Erdi Aroko Gartzea>
|
pertsona
izenean dute jatorria. Batzuetan soilik ageri zaizkigu:
|
|
|
Batzuetan osagairik gabe: Korrenea> (Leitza, Lekunberri), Sorrarena> (Irurita), > eta bertze batzuetan
|
pertsona
izen baten osagarri: Juangorrena> (Anotz, Gartzaron), Martigorrena> (Doneztebe), Martingorrena> (Oiz).
|
|
|
Eixker> (Alli). Ez dugu bi aldiz bertzerik aurkitu
|
pertsona
izen baten osagarri gisa: Mariaezkerrena> (Ituren), Migelezkerrena> (Bera).
|