|
2003
|
|
|
linfozitoak zelula immunologikoak dira, eta mikroorganismo inbaditzaileak suntsitzen laguntzen dute, gorputza bakterio espezifikoetatik babesten dute, birusak suntsitzen dituzte, ehun arrotzei erantzuten diete, hala nola transplanteei, eta, gainera, sistema immunologikoaren erregulatzaile gisa jarduten dute. Ascensión Marcos ikerketaren zuzendariaren arabera, “garagardoa neurriz kontsumitu ondoren, linfozitoak handitu egin dira hasierako fasearekiko eta abstinentzia fasearekiko; beraz, edari hori neurriz kontsumitzeak,
|
pertsona
heldu osasuntsuak direnean, gure organismoaren immunitate erantzuna hobetu dezake”. Garagardoa neurriz kontsumitu ondoren, CSICeko ikertzaileek serie gorriaren parametroak (hematiak, hemoglobina eta hematokritoa) nabarmen hobetu zirela ikusi zuten, abiapuntuko egoerarekin alderatuta.
|
|
|
Zenbait faktorek eragiten dute elikagai horren eta beste batzuen kontzentrazioan, hala nola aldakortasun genetikoak, ingurumen baldintzek, metodo analitikoak eta, are, uzta urteak ere, ikerketek diotenez.
|
Pertsona
heldu osasuntsu batek egunean 300 miligramo hartzen dituela zenbatesten da, 6 eta 9 urte bitarteko haurrek 200 mg eta 4 eta 5 urteko haurrek 150 mg. Txikienek, 1 eta 3 urte bitartekoek, dagoeneko hasi baitaitezke fresak kontsumitzen, erreferentzia kantitatea 100 mg da.
|
|
2004
|
|
|
Elikagaien osagaien metabolismoan, elikagai konplexuak oinarrizko unitate bihurtzeko prozesuan eta produktu organiko askoren sintesian parte hartzen du. Mineral horren eginkizun guztiak betetzeko, onargarritzat jotzen da
|
pertsona
heldu osasuntsuek 150 eta 500 mg/ egun bitarteko hartze maila izatea. Magnesioaren funtzioak Magnesioa zeluletatik kanpo eta zelulen barruan dago gure organismoan.
|
|
2007
|
|
|
Honelako gazta anoa batek, 100 gramok,
|
pertsona
heldu osasuntsu batek egunean kontsumitu behar duen kaltzio kopuruaren (EAK, egunean aholkaturiko kopurua) ia erdia dauka.
|
|
|
Dietistaren berreziketa bazkaltzen irakastea da Neurriz kanpoko irenstea Bistan da tripakadekin batera izaten diren kaloria, gantz eta azukreen arteko desproportzioa handia dela. Adibidez, bonboi kaxa erdiak eman ditzakeen 1.200 kilokaloriek
|
pertsona
heldu osasuntsu baten energia beharren erdia betetzen dute. Arratsalde berean sei pastel jan badira, kaloriak 1.300era iritsiko lirateke, hau da, egun batean emakume batek behar duen energiaren %60 baino gehiago hartuko luke.
|
|
2009
|
|
|
Bira garaietan, saiakuntzak eta funtzioak arratsalde gauetan programatzen dira, denbora gehiago ematen da gosaltzeko, otordu arina egiten da eta afaria osoagoa da, eta emanaldiaren ondoren eguneko mantenugai nagusi bihurtzen da. Horrela,
|
pertsona
heldu osasuntsu batentzat gomendatutako eguneroko gutxieneko hiru janaldiak hobeki betetzen dira. Elikadura eta argaltasuna:
|
|
|
Menuen prestakuntza erraztu eta bizkortzeko premisarekin, baina oreka dietetikoa alde batera utzita, plan honen helburua da informazio osoena eskaintzea, errezeta erraz eta errazekin eta eguneroko dietan aukera osasungarriak egiteko sukaldaritza azkarreko trikimailuekin. Irakurlearen asteko menuen planean bezala, menu erraza
|
pertsona
heldu osasuntsuen nutrizio eskakizunak betetzeko planifikatuta dago (18 urtetik 55etik 60ra). Halaber, menua familia osoarentzako janari osasuntsuaren erreferentzia izatea nahi da.
|
|
|
Aukeratutako elikagai motak eta prestatzeko moduek erreferentziazko biztanleriarentzat kalkulatutako 2.000 kaloria ematen dituzte egunean. Balio horrek, oro har, kontuan hartzen du
|
pertsona
heldu osasuntsu batek behar duen energia gastua, bizitza oso aktiboa izan dezan. Janari azkarra baina osasungarria Menu berri horiek prestatzeko, oso errezeta errazak eta azkarrak erabiltzen dira.
|
|
|
Ikerketa gutxi gizakietan Txinatik kanpoko goji kontsumoari buruz gizakiekin egindako azterketa urrietako bat FreeLife Internacionalek egin zuen, “Himalayan goji juice” merkaturatzen duen konpainia pribatuak. Plazeboarekin kontrolatutako itsu bikoitzeko azterketa 2008an egin zen “Journal of Alternative and Complary Medicine” aldizkarian, eta galdeketa subjektibo baten bidez aztertu zituen organismoaren ondorio orokorrak (ongizate sentsazio orokorra, gaitz gastrointestinalak, muskulu eskeletikoak eta kardiobaskularrak, besteak beste), 14 eguneko plazebo zukua kontsumitu ondoren 16
|
pertsona
heldu osasuntsu. Arteria presioa, pultsua, ikusmen zolitasuna, gorputz pisua eta gorputz masaren indizea ere neurtu ziren, egunero 120 ml goji zuku kontsumitu aurretik eta ondoren.
|
|
|
Gasteizko Udalak, Osasun eta Kontsumo Sailetik, Osasun Publikoaren Sailetik, eta Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV EHU) Farmazia Fakultateko Nutrizio eta Bromatologia Saileko profesionalen laguntzarekin, “Elikadura Osasungarriaren Gida praktikoa” argitaratu du. Gida horrek
|
pertsona
heldu osasuntsuen dieta eta menuak planifikatzeko aholkuak biltzen ditu. Kanpaina:
|
|
2010
|
|
|
|
Pertsona
heldu osasuntsuekin egindako beste ikerketa batean, egile horiek berek ikusi zuten parte hartzaileek edari gehiago hartzen zutela edalontzi zabaletan, luze eta estuetan baino.
|
|
|
Espainian, 120 g azukre sinple inguru kontsumitzen dira pertsonako eta eguneko (15 eta 20 koilarakadatxo postrerako egunean), eta gomendatutako gehieneko 55 g ak.
|
Pertsona
heldu osasuntsu batentzat 2.200 Kcal inguru (1.800 Kcal 5 eta 10 urte bitartean) eman behar ditu, eta azukre sinpleek ez dute %10 baino gehiago izan behar. Horregatik, azukre sinpleetatik datozen 220 kcal inguru gomendatzen dira g azukre eguneko, batean, 1 g azukre 4 kcal ematen baititu.
|
|
2011
|
|
|
Mantenugai bakoitzetik kopuru jakina hartzea komeni da egunero;
|
pertsona
heldu osasuntsu batek Kilokaloria hartu behar lituzke dietaren bidez, eta hor barrenean, balio energetiko osoaren% 10* izan behar lukete azukreek; hau da, egunean 90 gramo* azukre hartu behar lituzke, gehienez (5 eta 10 urte bitarteko haurrek, 85 gramo*).
|
|
|
Kalkulatu zenbat proteina jaten duzun. OMEk egunero 0,8 – 1 gramo proteina hartzea gomendatzen du
|
pertsona
heldu osasuntsu batentzat pisu kilo bakoitzeko; hala ere, gomendatzen den proteina kopuruaren erdia landare jatorritik kanpo hartzea litzateke egokiena, lekale, zereal eta fruitu lehorren kontura. Eragiketa sinple hori aplikatzean, proteinaren banakako eskakizunak ezagutzen dira.
|
|
|
Egun horretan bertan, Dieta Mediterraneoa Fundazioko lehendakariak, Lluis Serrak, “Dieta Mediterraneoaren Piramide” berria aurkeztuko du. Bertan,
|
pertsona
heldu osasuntsu batentzat elikagaiak eta kontsumitzeko maiztasuna adierazten dira. Azkenik, urriaren 14an, ostirala, Europako Batasunarekin (EB) batera finantzatutako programa berriak zabalduko dira:
|
|
2012
|
|
|
|
Pertsona
heldu osasuntsu batek 2.200 Kcal inguru hartu behar ditu dietaren bidez, eta azukre sinpleek ez dute izan behar% 10 baino gehiago.
|
|
2014
|
|
|
Anana anoa batek 3 g zuntz inguru eman ditzake. Zuntz beharrak aldatu egin daitezke bizitzan zehar, baina, zenbait erakunderen arabera, hala nola Food and Nutrition Board (FNB), AEBetako Institute of Medicine erakundeak, Academy of Nutrition and Dietetics erakundeak edo National Cancer Institute k,
|
pertsona
heldu osasuntsuek egunean 25 gramo zuntz dietetiko behar dituzte. Hori dela eta, ezinbestekoa da hiru barazki kontsumitzeko.
|
|
2017
|
|
|
Presoaren osasun egoera" muturrekoa" dela azpimarratu du Etxeratek eta beraz, tratamendua" duintasunez" hartzeko etxera itzuli lukeela: " Azken analitikaren arabera, 20 defentsa baino ez zituen,
|
pertsona
heldu osasuntsu batek 723 eta 1.124 artean izaten ditu defentsak Iparragirrek pairatzen duen hiesa C3 fasean dago, gaixotasunaren azken fasean hain zuzen ere".
|
|
2018
|
|
|
Eta arau horrek adin guztietarako balio du. 2013ko azterketa baten arabera, hankak indartzen dituzten ariketak egiteak oreka hobetu dezake, baita
|
pertsona
heldu osasuntsuetan ere. “Egunean gutxienez 15 minutuz erritmo onean ibiltzeak muskulu indartsuak mantentzen eta gure oreka indartzen laguntzen du”, dio López Mongilek.
|
|
2019
|
|
|
Txertoa jarri behar diozu, nahiz eta osasuntsu egon? Txertaketari dagokionez,
|
pertsona
heldu osasuntsu bat 15 urtetik gorako edozein pertsona da (haurren egutegiak 14 urte bitarte hartzen ditu), txertoa hartzeko arrisku taldeetan sartuta ez dagoena. Baina txertoa jartzea ez da adin horretara iristean amaitzen den prozesua, baizik eta jarraipena behar du, haurren txertoa osatu eta testuinguru berri batera egokitu ahal izateko», adierazi du Luis Ignacio Martínez Alcorta doktoreak, Donostia Unibertsitate Ospitaleko Medikuntza Prebentiboaren Zerbitzuak eta Espainiako Txertaketa Elkarteko (AEV) Berrikuntzako bokalak.
|
|
2020
|
|
|
Zenbat eta potasio gehiago hartu, orduan eta sodio gehiago kanporatzen dugu gernuaren bidez, eta odol hodien tentsioa murrizten ere laguntzen du.
|
Pertsona
heldu osasuntsu batentzat potasioa hartzeko gomendioak egunean 3.500 mg badira, hipertentsioa duten pertsonentzat 4.700 mg gomendatzen da, baldin eta beste osasun arazorik ez badute; izan ere, potasioa kaltegarria izan daiteke giltzurrun gaixotasun bat dutenentzat, eta sendagai batzuetan ere eragin dezake. Kopuru horiek dietarekin lortzea erronka bat da, mineral horren beharrak asetzeko ahaleginak egin behar baitira.
|
|
2021
|
|
|
Hala ere, patatek frijitzean xurgatzen dituzten olioaren kaloriak eta tortilla mamitzeko erabiltzen den olioa batu behar dira oraindik, eta horrek nabarmen handitzen du haien ekarpen energetikoa. Pertsona bakoitzak 200 gramo inguruko patata tortilla hartzen badu, haren batez besteko energia ekarpena 320 kaloria ingurukoa da; hau da, jarduera fisiko ertaina egiten duen
|
pertsona
heldu osasuntsu baten eguneroko beharren %16 inguru. Patata frijitu edo egosiak?
|