|
2000
|
|
|
Jakin badakigunez, Freud-ek hasiera batean hauxe uste izan zuen: histerikoenminen jatorria beren haurtzaroan
|
pertsona
helduek benetan egindako sedukzioanzegoela. Geroago, benetako gertaera bat ez zela ikusi zuen, subjektuak imajinatuabaizik.
|
|
|
role playing a, soziodrama, psikodrama eta soziometria. Horiekguztiak
|
pertsona
heldu, haur, normal, karakterial, neurotiko edo psikotiko batenbizipena aztertzeko metodo aktiboak dira.
|
|
|
Urjauzien ikusmira zoragarria izan da, zoragarria eta zirraragarria. Gainera, atzo aintziran bezala, urak
|
pertsonarik
helduenak ere, serioenak ere, haur bihurtzen ditu; noizbait izan ziren haurren ilusioa eta jolasgura pizten die, eta niri, besteak beste Jordi, Adela edo Estherri bezala, gauza bera gertatu zait gaur. Baina uraren ikuskizun eta gertutasun horrekin batera, gaur ere on egin dit taldean ibil  tzeak.
|
|
2001
|
|
|
Mundu osoan agertzen dira, noizean behin, kukutxeztul broteak gazteen nahiz
|
pertsona
helduen artean. Eta horrek zenbait arrisku talde gaixotasun horren aurka birtxertatzera eraman ditzake epidemiologiako adituak.
|
|
|
Modu pertsonalean, batetik, nire esperientzia oso mugatua izan da, oso denbora motza izan naiz barruan, bestetik, espetxealdian suertatu zaizkidan koordenadak neure lanari lotuak daude. 35 urterekin sartu naute kartzelan, ez naiz mutiko bat,
|
pertsona
heldua naiz, espe txeak ez nau asaldatu, besteak beste, abokatua naizen aldetik, nire burua defenda tzeko bitartekoak ezagutzen ditudalako. Bestalde, ez nuen espero horren" azkar" ateratzea, baina banekien jakin ere espe txealdiaren arrazoiek ez zutela sostengatuko urtetarako espetxealdia.
|
|
|
Orain arte Mundo Conocidon idatzi dituzten biografiak
|
pertsona
helduenak dira, 80 eta 90 urte bitarteko agureenak. Izan ere, zaharrak hamaikatxo bizitakoak dira eta askok bizipen horiek gogoan izan nahi dituzte, beren bilobei kontatu eta...
|
|
|
|
Pertsona
helduen erdiak baino gehiagok jasan du edo jasaten du estresa, Estresaren Ikerketarako Espainiako Elkartearen esanetan
|
|
|
|
Pertsona
helduen erdiak baino gehiagok jasan du edo jasaten du estresa, Estresaren Ikerketarako Espainiako Elkartearen esanetan
|
|
|
Gainera, ez dugu ahaztu behar erabiltzaile asko haur eta gaztetxoak izaten direla eta oso erraz galtzen direla eta
|
pertsona
helduek baino ur behar handiagoak izaten dituztela eta, beraz, parkeak behartuta daudela zerbitzu eta mantentze lanetan mailari eusten.
|
|
|
|
Pertsona
heldu eta nagusietan Meniére sindromeak ere eragin ohi du bertigoa; gaitz horren ezaugarri nagusia entzumen galera (hipoakusia), belarrietako zarata (akufenoak) eta bertigo krisiak izaten dira.
|
|
|
Parametro antropometriko batzuek orientatzen gaituzte, garai horretako nutrizio premiak
|
pertsona
helduarenak baino proportzioz handiagoak zergatik diren ulertzeko unean lagungarri ditugulako.
|
|
|
Azken batean,
|
pertsona
helduak aisialdi interaktiboagoaren bidez dibertitzea nahi genuke, jasotzen dutenaz galderak egin eta kritikatzeko gaitasuna emango diena.
|
|
|
Ingurukoek euren ordenaren kanon konpultsiboak ez betetzea ere ezin dute jasan eta etxean bizi diren
|
pertsonek
helduak izan edo ez zorrotz bete dituzte mania hau duen pertsonak ezarritako ordena eta garbitasunari buruzko arauak.
|
|
|
Ingurunea ezagun ez duen neurrian, haurrak sekulako ezbeharrak sor ditzakeenez, ahalegina egin dugu beti
|
pertsona
heldu edo arduradun baten zaintzapean egon daitezen, oinarri oinarrizko segurantzi neurriak hartzeaz ahantzi gabe.
|
|
|
Ipini gorago leihoko karel edo eskubarandak,
|
pertsona
helduaren gerriaren parean ez badaude.
|
|
|
Ingurunea ezagun ez duen neurrian, haurrak sekulako ezbeharrak sor ditzakeenez, ahalegina egin dugu beti
|
pertsona
heldu edo arduradun baten zaintzapean egon daitezen, oinarri oinarrizko segurantzi neurriak hartzeaz ahantzi gabe..
|
|
|
– Nolako ikas estiloa da nagusi euskara bigarren hizkuntza gisa ikasten
|
aridiren
pertsona helduen artean?
|
|
|
Era berean, bihotzeko arrisku faktore bat gutxienez duten diabetikoen% 13k baino ez du jarraitzen prebentzio tratamendu hori. American Diabetic Association ek egunero 81 eta 325 miligramo aspirina hartzea gomendatzen die diabetea eta bihotz eritasuna duten helduei, edo, gutxienez, bihotzeko arriskua duten
|
pertsona
helduei. “Gure emaitzen arabera, aukera paregabea da diabetikoetan bihotzeko eritasuna, krisi akutua eta bihotzeko gaixotasunagatiko heriotza arriskua murrizteko”, adierazi du Deborah Bk.
|
|
|
Bestalde, produktu horiek Europako Erkidegoaren siglekin etiketatuta egon behar dute, Europako segurtasun markari dagokiona, eta produktuak kalitatea bermatzen duen eta kalterik egiten ez duela berresten duen kontroletik igaro dela bermatzen du. Halaber, etiketan nahitaez adierazi behar da objektu horiek “bakarrik” erabili behar direla uretan, haurrak zutik eta
|
pertsona
heldu baten etengabeko zaintzapean egiten duen eremuan. Nolanahi ere, produktuan arduraduna eta jatorrizko herrialdea identifikatu behar dira.
|
|
2002
|
|
|
" Iktusa da emakumetan lehenengo heriotza arrazoia, eta bigarrena gizonezkoetan. Gainera, bera da
|
pertsona
helduetan aurreneko ezgaitasun arrazoia edo kausa, iktusa jasaten duten pazienteetatik% 30 ezgaituta geratzen baitira", azaldu zuen Madrileko Gregorio Marañon Ospitaleko Neurologia Zerbitzuko Iktus taldeko koordinatzaile Antonio Gil doktoreak.
|
|
|
Siesta edo biaoa oso komenigarria da AEBetako biztanleria arruntarentzat ere, bertan
|
pertsona
heldu batek sei ordu eta 57 minutu egiten baititu lotan, batez beste, gaueko, adituek zortzi ordu jotzen dituzten arren beharrezkotzat. Sleep Foundation izenekoaren arabera, AEBetan apenas% 32 dira astegunetan sei ordu lo egiten dituztenak, eta% 64 gomendatutako zortzi orduetatik azpitik dabiltza.
|
|
|
Halaber, lurralde antolaketaren kariaz burutu diren errepide zein bestelako lotuneek biztanleriaren eskualde batetik besterako mugikortasuna indartu dute, zenbaitetan nahikoa edo erabat euskaldunak izan diren herri koskorretako zein txikietako hizkuntza komunitateak desegituratuz.
|
Pertsona
helduok gure egitekoa ere dena kopuruz are murritzagoak diren belaunaldi gazteenen bizkar erabat utzi dugu, eskolaren bidez euskara dakitenak sortu ditugu, ez, ordea, kopuru berean euskal hiztunak, eta, horri guztiari gehituz, beharbada, gizartea erlaxatu ez ezik euskararen aldeko gizarte araua, joera, bera ere aldatzen ari da.
|
|
|
Esate baterako, orain ezkontzak ez du iraungitzen pentsioa, baldin kondizio hauek metatzen badira:
|
pertsona
heldua izatea (61 urtekoa edo gehiagokoa), elbarria izatea, alarguntzako pentsioa izatea diru iturri nagusia eta ezkontideen sarrera totalek indarrean dagoen Lanbide arteko Gutxieneko Soldataren zenbateko bikoitza ez gainditzea. Espainiako Gobernuak 2002rako ezarritakoaren arabera, hilean 442,40 eurokoa da Lanbide arteko Gutxieneko Soldata (%2ko igoera besterik ez du izan iaztik)
|
|
|
Denbora aldatu egiten da pertsona batetik bestera, baina
|
pertsona
heldu gehienek egunean zazpi eta bederatzi ordu artean lo egin behar izaten dutela kalkulatzen da.
|
|
|
Batez ere nerabe eta
|
pertsona
heldu gazteei eragiten die herrialde garatuetan bereziki, baina haurren artean ere kasu ugari izaten da, garapen bidetan diren herrialdeetan gehienbat.
|
|
|
|
Pertsona
helduaren oina hiru arkuren bidez eutsitako ganga dela esan daiteke, haizeak puztutako bela triangeluaren antzeko forma duena.
|
|
|
Bi sexuetako 54
|
pertsona
helduk probatu zituzten zortzi laginak: erabiltzaileek gelen itxura, kolorea, usaina eta aparra, baliatu ondoren larruazalean uzten duten lurrina, produktua urez kentzeko erraztasuna eta transmititzen duten hidratazio sentsazioa baloratu zituzten.
|
|
|
|
Pertsona
heldu batek egunean 20 gramo zuntz hartu lituzke eta zuntz iturri behinenak laboreak eta hauen deribatuak (zuntz disolbagarria), fruitu sikuak (disolbagarria eta disolbaezina), fruta eta barazkiak (disolbagarria) eta algak (kalitate bikaineko zuntz disolbagarria) dira.
|
|
|
|
Pertsona
helduen kontsumora zuzenduta, zuntzez hornituriko gaileta hauek 450 kaloria inguru dute ehun gramoko, hau da, ohiko opilen parekoak eta ogi zuria (260 kaloria) edota moldekoa (270 kaloria) baino askoz ere energetikoagoak dira.
|
|
|
Bestelako adinetako unibertsitate ikasleak. Multzo honetan 25 urte edogehiagoko
|
pertsona
helduak sartzen dira. Tendentzien arabera, multzohonek gorantz egingo du, hirugarren zikloko ikasketak, masterrak etabestelako titulu eta birziklapen ikastaroak direla eta.
|
|
|
|
Pertsona
heldu horiei heziketa etengaberako eta birziklatze profesionalerakosistema malgu eta baliagarria eskaini behar zaie. Horrez gain, aisialdiaren balizkohazkundea ere gizabanakoaren heziketa eta kultura maila hobetzera bideratukoda.
|
|
|
Hasieran aipatu dugun bezala, hiru faktore direla-eta, globalizazioa, migrazioa eta teknologia berriak?, zenbait kontzepturen esanahia aldatzen ari da. Duelagutxi arte, lehen hizkuntza eta bigarrena, esaterako, oso ezberdinduta zeuden, euskara ikastera hurbiltzen ziren
|
pertsona
heldu gehienak elebakarrak ziren; gauregun, hiztun asko dira elebidun goiztiar, etxetik edo eskolatik?. Horrez gain, duela gutxi arte euskara eta gaztelania ziren ohiko lehen eta bigarren hizkuntzak; gaur egun, ordea, migrazioak direla-eta, beste hainbat hizkuntza ere izan daitezkelehenak eta, beraz, ikasle taldeak geroz eta heterogeneoagoak izango dira.
|
|
|
Umeen estereotipoa. Telebistan, umeak
|
pertsona
heldu txiki moduan aurkezten zaizkigu.
|
|
|
Paperen inbertsioa:
|
pertsona
heldua infantilizatu egiten da, zaharrak menderatzen du. Kasu gutxi batzuetan, zaintzaileak xantaia emozionalak eta neurrigabeko eskakizunak izaten ditu, eta, ondorioz, aita, ama, senarra edo emaztearen funtzioa bigarren mailan uzten du, bikotean edo familian ondorio negargarriak dituela.
|
|
|
Hala ere, kontsumo pribatuaren proportzio oso antzekoa izanik, espainiarrek erosketen %11 besterik ez dute ordaintzen beren ordainketa txartelekin (36.466 milioi euro urtean); Europako herritarren batez bestekoak, berriz, erosketen %22, 1 ordaintzen du “plastikozko diruarekin”, hau da, bikoitza. Desoreka horrek ordainketa txartela erabiltzen duten 17 herrialde kontinental nagusien zerrendako hamabigarren postuan jartzen du Espainia (seigarrenean, azaleragatik), eta
|
pertsona
heldu bakoitzak urtean batez beste 1.900 euro gastatzen ditu. Europako batez bestekoa 2.600 eurokoa da heldu bakoitzeko, eta rankingaren buruan Norvegia edo Britainia Handia daude, 6.000 eurotik gorako per capita gastuarekin.
|
|
|
Baina gaiari buruzko txostenetan, bat datoz asebetetze maila handiagoa aurkitzearekin gizarte onarpen maila jakin bat duten interes pertsonalei eragiten dieten jardueretan, hala nola erretiratuen kooperatiba taldeetan egiten diren jardueretan, talde horiek beren trebetasunen aprobetxamenduan oinarritutako proiektuei ekiten baitiete, eta, bereziki, pertsona gazteenen irakaskuntza eta aholkularitzara bideratzen badira.
|
Pertsona
heldu orok, batzuetan jakin gabe, bizi ezagutza handia garraiatzen du, eta horrek onura handia ekar diezaioke bere buruari eta besteei. Pixkanakako trantsizioa Batzuetan, erretiratuentzako gizarte ongizateko politikek gehiegizko paternalismoa dute, eta horrek areagotu egiten du ustezko onuradunen alferrikako sentipena.
|
|
|
Baina prebentziorako tratamendurik onena kaltzio eta proteina gutxiko dieta egitea da, toxikoak saihestea, hala nola tabakoa eta alkohola, eta ariketa fisikoa egitea aldizka. Dietak kaltzio kantitate egokia bermatzen ez duenean, prestakin farmakologikoekin osatu behar da, kontuan hartuta
|
pertsona
helduak egunean 1.000 miligramo kaltzio behar dituela eta dosi hori handitu egiten dela haurdunaldiarekin edo menopausiarekin batera. Adineko pertsonetan beharrezkoa izan daiteke bitamina elkartzea, kaltzioa xurgatu eta erabiltzeko.
|
|
|
Kirolean egunero behar diren proteinak Egunero behar den proteina kopurua gai eztabaidagarria da, faktore askoren araberakoa baita. Adinaren araberakoa da; izan ere, hazkunde aldian beharrak
|
pertsona
heldu baten beharren bikoitza edo hirukoitza dira, gure hestearen eta gure giltzurrunen osasun egoeraren araberakoa, eta, horren ondorioz, handitu egin daitezke gorozkiek eta gernuek eragindako nitrogeno galerak eta egiten den kirol mota.Kontsumitzen diren proteinen balio biologikoaren araberakoa ere bada, baina, oro har, gomendio guztiak balio biologiko handiko proteinei dagozkie beti.... Munduko Osasun Erakundeak pisua duen kilogramo eta egun bakoitzeko 0,8 g hartzea gomendatzen du.
|
|
|
Harlemek azaldu zuenez, “haurrak arrisku horien eraginpean daude, pisua dela eta, helduek baino aire gehiago arnasten dutelako eta elikagai eta ur gehiago kontsumitzen dutelako”. “Haren nerbio sistema, digestio aparatua eta immunitate sistema edozein
|
pertsona
helduenak baino askoz ere delikatuagoak dira”, gehitu zuen. OMEko zuzendariak beste deialdi bat egin zien herrialde aberatsei, eta salatu zuen “ez dutela lortzen nazioarteko mailan adostutako garapenerako laguntzen BPGaren %0, 7ko kuotaren erdia”.
|
|
|
Alkohola saltzea legezkoa bada, haren sustapena legezkoa izan behar da. Publizitatea kontsumitzaile diren
|
pertsona
helduei bakarrik zuzenduta dago, merkatura birbanatzeko. Ez da haur eta nerabeentzat.
|
|
|
Printzipio aktibo horien bidez, sendagai ugari merkaturatzen dira sukarra, min arinak edo hotzeriaren sintomak hobetzeko. Adituek uste dute kontsumitzaile askok,
|
pertsona
helduenek barne, ez dakitela analgesiko horiek giltzurrun akats bat, gibeleko arazo bat edo digestio hemorragia bat eragin dezaketela. Eta, batez ere, oso kezkatuta daude, paziente askok gaizki nahasten baitituzte produktu bat baino gehiago printzipio aktibo berarekin eta izen komertzial desberdinekin.
|
|
|
Aldez aurreko gogoetak Espazioaren neurriak hartu ondoren, mahaiak gutxieneko ergonomia arauak betetzeko izango duen altuera baloratu behar da lehenik. Idazmahaia
|
pertsona
heldu batek erabili behar badu, haren altuera kontuan hartu behar da, eserita dagoenean oinak lurrean bermatuta izan ditzan (ez zintzilik) eta besoak mahai gainean egon daitezen gutxi gorabehera urdailaren parean (ez oso baxu, ez oso altu). Mahaia haur edo gazte batentzat bada, ez da ahaztu behar altuera txikiagoa duela baina hazten jarraituko duela.
|
|
|
Ehuneko handi batean, menopausia ondoko emakumeek desmineralizazioa izaten dute, eta hori lotuta dago
|
pertsona
heldu sedentarioaren ezaugarri diren muskulu masaren galerekin. Frogatu denez, ariketa fisikoak aldaketarako joera txikiagoa eragiten du, hau da, gizabanakoaren muskulu masa eta hezur masa babesten eta handitzen laguntzen du.
|
|
|
Hainbat azalpen egon daitezke euskararekiko atxikimendu falta horretarako, soziologikoak eta, baina, unibertsitatea ez da ikastola, edo ez luke izan behintzat. Unibertsitateko ikasleak
|
pertsona
helduak dira, argiak dira, eta kontsekuenteak ere. Eta horietako askok erdaraz egiten dute euskal taldeetan.
|
|
|
Altura apur bat hartu bezain laster agertu zitzaion Trapaga haraneko hedadura zabala, eta Nerbioi gainean eskegitako transbordadore metalikoagatik ezagutu zuen Portugaletek non behar zuen, San Roke eta Iruiturri mendixkek ezkutatuta. Begien aurrean zeukanak merezi zuen, zalantza barik, txartela ordaintzea, eta une batez ihes egin zioten erabakiak zeuzkan
|
pertsona
helduaren gogor itxurek. Funikularra goiko geltokira arinegi heldu zela iruditu zitzaion, luzeagoa zukeen.
|
|
2003
|
|
|
Lekeitioko berba hauek aurkitzeko informazio iturri nagusiak herriko
|
pertsona
helduak," Sustraia" aldizkariak argitaraturiko ale monografiko bat eta Resurreccion Maria Azkueren hiztegia izan dira. Era berean, Rufo Atxurrak lan garrantzitsua egin zuen; izan ere, bere ikuskaritzapean kaleratu baitira argitalpenok.
|
|
|
Eta errealitatea da, garatzen ari diren ehunak toxiko askoren agerian daudela, eta beraz, toxiko horiek denek elkarreragin dezakete eta kaltea handitu edo efektu ezberdinak sortu.
|
Pertsona
heldu batek jasaten duen minbiziak, zerikusia izan dezake fetua edo haurra zela hainbeste sustantzia kutsakorren agerian egon izanarekin.
|
|
|
Izan ere, bazilo hau
|
pertsona
helduen urdailen %60tan dago, baina pertsona kolonizatu gehienek ez dute sekula ultzerarik ezta sintomarik ere izango.
|
|
|
Nolanahi ere, orain haur txikia ez da erabiltzaile bakarra:
|
pertsona
helduen eguneroko bizitzan ere ohiko bilakatu direnez, automobileko atean daramatzate edo aurpegia eta eskuak freskatu eta xahutzeko darabiltzate, adibidez.
|
|
|
|
Pertsona
helduetan datu horrek garrantzi handia badu ere, haur txiki baten (oraindik sistema inmunologikoa erabat garatu gabe daukalako) larruazalean bertan aplikatu beharreko produktu batez ari garela, pH faktorea funtsezkoa da, balore azidoegi edo basikoegia larruazaleko gaitzen iturri izan liteke.
|
|
|
Sexuaz jarduteko filmak lagungarri ditugu baina mitoak iraunarazten dituzte eta, gainera, gaztetxo eta nerabeei ez ezik,
|
pertsona
helduei ere okerreko ezagutza transmititzen diete.
|
|
|
Haurrei sexuaz kontatzen zaienak eta esaten zaizkien hitzek baino askoz ere eragin biziagoa dute beren hezitzaileen, gurasoen, irakasleen jarrerek, sexuaren aurrean inguruko
|
pertsona
helduen jarrera hautematen baitute.
|
|
|
Hortaz,
|
pertsona
heldu, arduratsu, orekatu eta, zergatik ez, ahal den neurrian, zoriontsu bihurtzeak geure sentimenduak bereiztea, azaltzea eta zaintzea ere agintzen digu.
|
|
|
linfozitoak zelula immunologikoak dira, eta mikroorganismo inbaditzaileak suntsitzen laguntzen dute, gorputza bakterio espezifikoetatik babesten dute, birusak suntsitzen dituzte, ehun arrotzei erantzuten diete, hala nola transplanteei, eta, gainera, sistema immunologikoaren erregulatzaile gisa jarduten dute. Ascensión Marcos ikerketaren zuzendariaren arabera, “garagardoa neurriz kontsumitu ondoren, linfozitoak handitu egin dira hasierako fasearekiko eta abstinentzia fasearekiko; beraz, edari hori neurriz kontsumitzeak,
|
pertsona
heldu osasuntsuak direnean, gure organismoaren immunitate erantzuna hobetu dezake”. Garagardoa neurriz kontsumitu ondoren, CSICeko ikertzaileek serie gorriaren parametroak (hematiak, hemoglobina eta hematokritoa) nabarmen hobetu zirela ikusi zuten, abiapuntuko egoerarekin alderatuta.
|
|
|
Azterlanean, hainbat hilabetez, lau aldizkari espezializaturen zenbakiak aztertu dira, eta haien orrialdeetan zenbait iruzkin egin dira, haien ustez “doako indarkeria, izaera sexista nabarmena duena eta gustu txarreko argazkiak” nabarmentzen dituztenak. AVACUren arabera, bideojokoek ez dituzte haurrak
|
pertsona
heldu oldarkor bihurtzen, baina “indarkeria normaltzat hartzen dute eta haren aurrean sentikortzen dira, eta horrek portaera bortitzak eragin ditzake”.
|
|
|
Zenbait faktorek eragiten dute elikagai horren eta beste batzuen kontzentrazioan, hala nola aldakortasun genetikoak, ingurumen baldintzek, metodo analitikoak eta, are, uzta urteak ere, ikerketek diotenez.
|
Pertsona
heldu osasuntsu batek egunean 300 miligramo hartzen dituela zenbatesten da, 6 eta 9 urte bitarteko haurrek 200 mg eta 4 eta 5 urteko haurrek 150 mg. Txikienek, 1 eta 3 urte bitartekoek, dagoeneko hasi baitaitezke fresak kontsumitzen, erreferentzia kantitatea 100 mg da.
|
|
|
Emakume haurdunen folato kopurua murriztearekin batera, handitu egin daiteke jaioberrien patologien arriskua, hala nola arantza bifidoa eta beste akats neuronal batzuk, aipatutako faktore guztien ondorioz. Elikagaietako folatoak eta horiei lotutako galerak
|
Pertsona
heldu batentzako eguneko folato gomendioak 400, g koak dira. Kopuru horiek elikagaiak jateari esker lortzen dira; besteak beste, garagardo legamia, zerealak oro har, gosaltzeko zerealak, gibela eta zenbait landare (azak, espinakak eta zerbak).
|
|
|
Elikagai freskoetan izurriteei eta gaixotasunei aurrea hartzeko pestizidak erabiltzea onartzen den arren, batez ere frutetan eta barazkietan, gainditu ezin diren balio maximoak ezarri dira. Hala ere, arau horietako gehienak
|
pertsona
heldu baten batez besteko kontsumoan oinarritzen dira, eta, beraz, ez dira haurrengan aplikatzen, eta oraindik ez dira ezagutzen pestiziden ondorio batzuk. Pertsona batzuek beherakoa edo buruko mina izaten dutenean, ez da baztertu behar pestizidek eragindako kutsadura.
|
|
|
|
Pertsona
helduetan osteoporosi kasu asko haurtzaroan eta nerabezaroan sortzen dira, eta garai horietan hartzen da hezur masa handiena. Erreumatologia Pediatrikoko Elkarteak joan den asteburuan Toledon egindako IV. Bileran ateratako ondorioetako bat da hau.
|
|
|
Harri eta zur utzi ninduen erantzunarekin. Hamabost hamasei urte baikenituen artean, eta Txominen erantzuna
|
pertsona
helduago bati baitzegokion. Gero, hitz haien konfiantzan, halaxe esan zidan:
|
|
|
Izan ere, bataiatu gabeko fetu bat hiltzea
|
pertsona
heldu bataiatu bat hiltzea baino askoz okerragoa da: bataioaren sakramenturik gabe ez baitago salbatzeko aukera txikienik ere.
|
|
|
Los maldicientes para expiar vuestras malas palabras; los inocentes a fin de obtener perdón para los blasfemos". Gero haurrak biltzen zituen eta beren gurasoen erruengatik barkamena eskatzeko agindu ondoren,
|
pertsona
heldu biraogileen jazarle izaten erakusten zien; horrela âJerónimo Lópezen eraraâ,"  ¡ Viva Jesús! Bese V. la tierra" oihukatu eta biraogileak lurrari muin egin ziezaion lortu behar zuten haurrek.
|
|
|
Horregatik, asko izango dira deituak, baina gutxi hautatuak (Mateo 22; 14), pulpitutik sarritsutan gogoratzen den bezala. Logika horren arabera, jende gehienak infernura joan behar luke, eta, izan ere, San Basilio, San Agustin, San Juan Crisostomo, San Gregorio eta beste hainbati jarraituz,
|
pertsona
heldu gehienak kondenatu egiten direla esaten da (ume gehienak, berriz, salbatu; J. B. Agirre, 1850c: 283). Azkenkiei buruzko testu guztietan, lehenik eta behin, infernua deskribatu ohi da ñabardura guztiekin; zeruaren deskribapena, berriz, atzenerako uzten da:
|
|
|
Euskararen ikaste prozesuak nola baita eskaintza birdefinitu/ egokitu eta euskararen erabilera ahalbidetuko duten egitasmoekin uztartu behar ditugu. Era berean, euskara ikastera hurbiltzen diren
|
pertsona
helduen konpromisoa eta ahalegina saritzeko (ezagutzeko) mekanismoak ere ezarri behar ditugu (lo rtutako mailaren eta asistentziaren arabera beka sistemak, ikasten segitzeko erraztasunak, zertifikazio sistema homologatuak —sarean lortutako mailak titulu bat eskuratzeko aukera ez ezik titulu hori administrazioek onartzeko bidea ere eginez, hartarako, kontrol mekanismoak ezarriz—, e.a.), ...
|
|
2004
|
|
|
Pacte Civil de Solidarite (elkartasunezko hitzarmen zibila) delakoaren akronimoa da PACS. Legearen arabera, bi
|
pertsona
helduen arteko kontratua da, sexu ezberdin edo berdinekoak, elkarbizitza antolatzeko. Kontratu horrek eskubide eta betebeharrak ekarriko dizkio bikoteari, elkarrekiko laguntza materiala bereziki.
|
|
|
Anorexia eta Bulimia Nerbiosoaren kontrako Elkarteak (ACABE) adierazi duenez, elikaduraren inguruko trastorno edo asalduak »anorexia edo bulimia dira horien artean ezagunenak, baina ez bakarrak» gero eta gehiago ikusi eta tratatzen dira
|
pertsona
helduetan, 40 urtetik gorakoetan alegia, eta ez nerabe eta gazteetan bakarrik. Acabe ko lehendakari Yolanda Azcaratek esan zuenez" elkartera jende gero eta adinekoagoa etortzen da", eta elikadurarekin zerikusia duten gaixotasunak tratatzeko baliabide ekonomiko eta ospitaleko instalazio espezifiko gehiago eskatu zituen.
|
|
|
Hobe
|
pertsona
heldua aldamenean
|
|
|
Adingabea babesteko hautatua izanez gero, familia edo
|
pertsona
helduari harrerak dituen alderdiez ikastaro teoriko praktikoa emango zaio: lege aldetiko informazioa, honelako haur babespearen pleguak, haurra bere familia biologikotik bereizteak izan ditzakeen inplikazio eta ondorioak, umea ingurune berriari egokitzeko pausoak, jatorriko familiari egin beharreko bisitak nola bideratu eta, jakina, neskato edo mutikoa bere jatorriko familiarekin itzul daitekeela argi eta garbi uztea.
|
|
|
Horregatik pediatrek aholkatzen dute nini direnean bertan irakasten hastea, kontu garrantzitsu bat gogoan izaki: igeriketa programek ez dute bermatzen haurtxoaren autonomia; beraz, nerabezarora heldu bitartean, hobe da
|
pertsona
heldu batek neskato mutikoak zaintzea.
|
|
|
Mendebaldeko
|
pertsona
helduarentzat, zein dira gainditzea gehien kostatzen diren irakaskuntzako eragozpen eta oztopoak?
|
|
|
Diabetes mota horrek adin ertaineko
|
pertsona
helduei eragin diezaieke.
|
|
|
–Hainbat azalpen egon daitezke euskararekiko atxikimendu falta horretarako, soziologikoak eta, baina, unibertsitatea ez da ikastola, edo ez luke izan behintzat. Unibertsitateko ikasleak
|
pertsona
helduak dira, argiak dira, eta kontsekuenteak ere. Eta horietako askok erdaraz egiten dute euskal taldeetan.
|
|
|
Baina zu lasai,
|
pertsona
helduok izaten ditugu min horiek.
|
|
|
|
Pertsona
helduak esan dut nik, ez atsoak. Garbi dago?
|
|
|
Orain,
|
pertsona
heldua naiz eta ez ditut haur jolasak batere atsegin.
|
|
|
Zure nebak proba bat gainditu behar du
|
pertsona
heldua izateko.
|
|
|
Arizmendiarrietak behin baino gehiagotan adierazi zuen langile mugimenduaeraberritzeko beharra (Azurmendi 1984). Langilea ez du proletariotzat jotzen,
|
pertsona
heldua dela uste baitu. Sindikatuak aspalditik ari dira langileen eskubideakbermatu nahian:
|
|
|
Elikagaien osagaien metabolismoan, elikagai konplexuak oinarrizko unitate bihurtzeko prozesuan eta produktu organiko askoren sintesian parte hartzen du. Mineral horren eginkizun guztiak betetzeko, onargarritzat jotzen da
|
pertsona
heldu osasuntsuek 150 eta 500 mg/ egun bitarteko hartze maila izatea. Magnesioaren funtzioak Magnesioa zeluletatik kanpo eta zelulen barruan dago gure organismoan.
|
|
|
Hor sortzen da seinalea, orain arte metatutako zantzu guztien arabera, hormona espezifiko batek, leptinak, gosea erregulatzen duten mekanismoetan parte har dezan. Alde horretatik, badirudi
|
pertsona
heldu baten gizentasunerako joera bizitzako aste gutxiren buruan zehaztu daitekeela, hormona horrek jateko gogoa erregulatzeko duen intentsitatea aztertuz. Oregon Health Sciences University ko (OHSU) Richard Simerlyk zuzendutako ikertzaile talde batek lortutako emaitzen arabera, obesitaterako joera eragiten duten mekanismoetan leptinak duen zeregina espekulatiboa baino gehiago da.
|
|
|
Sulfito horiek hautsetan gehitzen dira ganben buruak belztea edo melanosia saihesteko. Legeriaren arabera, sulfitoen eguneko kantitate onargarria (DDA) 0,07 mg da pisu biziko kilo bakoitzeko, eta 70 kiloko
|
pertsona
heldu batek 49 miligramo hartzen ditu egunean. Erakundearen arabera, sulfitoen arazoa bikoitza da.
|
|
|
Gainera, “egunero edo egunean behin baino gehiagotan soda azukredunak kontsumitu zituzten emakumeek %80 probabilitate handiagoa zuten diabetesa harrapatzeko, oso gutxitan edaten zituztenekin alderatuta”. Diabetesa
|
Pertsona
helduek diabetesa dute, gorputzak intsulinarekiko erresistentzia handitzen duelako edo intsulinak behar adina ez duelako sortzen. Diabetes mota horrek 17 milioi pertsonari eragiten die AEBn, eta, azken azterketen arabera, gehiegizko pisuak eragiten du.
|
|
|
Eguneroko tiamina beharrak, batez ere karbohidratoetatik datorren energia beharrarekin lotuta daude. Energia 4.400 kJ bakoitzeko 0,33 mg behar dira (1.051 Kcal inguru) eta, beraz,
|
pertsona
helduentzat eta haurrentzat 0,5 mg/ 1.000 Kcal hartzea gomendatzen da. Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Nutrizio Sailak deskribatzen dituen “Espainiako biztanleentzat gomendatutako janaldiak” tiamina eskakizunak adinaren, sexuaren eta egoera fisiologikoaren arabera ezartzen ditu.
|
|
2005
|
|
|
\ Cannabisa da ikasleen artean zabalduena dagoen droga" ilegala" »ilegala gizartearentzat, beren mentalitatea oso bestelakoa baita puntu honetan», eta
|
pertsona
helduagoek baino askoz ere gehiago kontsumitzen dute. Azken hilabeteetan %36k dio cannabisa kontsumitu duela, orain 10 urte adoleszenteean %18k besterik kontsumitzen ez zuen bitartean.
|
|
|
Ia 3.000 dira, horrelako arazoak dituzten ume gipuzkoarrak %3 inguru, Gipuzkoa Poliklinikako Haur eta Gazteen Psikiatriako Zerbitzuburua den Joaquin Fuentes Biggi doktorearen hitzetan.
|
Pertsona
heldu askok ondotxo gogoratzen du beren sintomak haurtzaroan hasi zirela, eta badira umeetan agertzen diren antsietate modu bereziak.
|
|
|
Haurtzaroaren Aldeko Batasuna izeneko erakunde iparramerikarrak dioenez, ordenagailuak, Internetek eta enparauek zaildu egiten omen dute eskolaurreko adinean dauden umeek beste haurrekin eta baita
|
pertsona
helduekin ere harremanak finkatzea. " Umeek hezkuntza osasungarria behar dute, eta ordenagailuek ezin diete horrelakorik eskaini, ez baitute bizi bizian hezten, egiazko irakasle batek bezala", dio Joan Almon ek, eskolaurreko irakasle izateaz gain, erakunde horretako koordinatzaile nagusia eta eleduna denak.
|
|
|
Horretarako, bakoitzaren gaitasunak indartzen saiatzen dira eta helburu errazak jartzen dizkiete, egoera berera berrerori ez daitezen. " Prozesua oso mantso joan ohi da,
|
pertsona
helduak dira eta bakoitzak biziaz duen kontzeptua errespetatu egin behar dugu", dio Nievesek. Horregatik, batzuek ez dute ezer jakin nahi izaten; beste batzuek ordea, aurrerapauso handiak egiten dituzte, integrazio pertsonalerako bidean.
|
|
|
Ondoren, Cementos Lemona koei eskolak ematen egin nuen behar. Holako eskolak asko gustatzen zitzaizkidan ze ikasleak
|
pertsona
helduak ziren eta eskolatik irten eta ardoak hartzen eta joaten ginen. Nik ederto ikasi nuen erdaraz, eurak ingeles ez dakit baina.
|
|
|
lanegunetan, goizeko zortzietatik bederatziak arte eta arratsaldeko bostetatik zortziak arte; larunbat, igande eta jaiegunetan, berriz, goizeko bederatzietatik eguerdiko hamabiak arte. Ustez, ordu horietan oso litekeena da umeek telebista bakarrik ikustea, aldamenean
|
pertsona
heldurik ez daukatela. Hala, ohiko babes ordutegian debekatuta badago hamazortzi urtetik beherakoek ikusi behar ez luketen ezer ematea, babes indartutakoetan saio guztiek behar dute hamahiru urtetik beherakoentzat egokiak.
|
|
|
Bi adituak bat etorri ziren adineko pertsonek arreta berezia eta espezializatua behar dutela adieraztean. Izan ere, Genua doktorearen iritziz," diagnostikoaren unetik beretik, adineko pertsonak dituen ezaugarriak ez dira
|
pertsona
helduak dituenaren antzekoak", eta desberdintasun horiek oso kontuan hartu behar dira botikak errezetatzeko orduan, zahartze prozesuak gorputzean eragiten dituen aldaketen ondorioz, botiken eragina eta organismoaren erantzuna ez baitira sarritan medikuak espero dituenak. Botikak merkaturatu aurretik, ikerketa ugari egiten dira gizakietan, baina zenbait kasutan" saiakuntza kliniko horietan ez dira adineko pertsonak sartzen, eta horregatik, erabiltzen diren dosiak ez daude balidatuak adin tarte horretan" azaldu zuen Genuak.
|
|
|
Kantitate handiak dira(
|
pertsona
heldu batentzako 1 µmg gomendatzen da egunean) eta etiketan iragarritakoak baino lau bider handiagoak.
|
|
|
|
Pertsona
heldu bakoitzeko haur txiki bakar bat onartzen dute, gainera.
|
|
|
|
Pertsona
heldua dute erabiltzaile behinena baina badaude hainbat adinetako erabiltzaileen araberako galderez osatutakoak ere.
|
|
|
|
Pertsona
heldu eta zaharrei ere komeni zaie gazta hartzea, nutrienteen ekarpen oparoa egiten duelako, hezurren deskaltzifikazioari aurre egiteko unean.
|
|
|
|
Pertsona
helduak egunean hartu behar duen bitamina kopurua (60 mg) laranja ertain batek edo zuku baso batek betetzen dute.
|
|
|
Katarra edo gripe prozesuak txertoak leundu ditzake, baina bakterioen arnasketa infekzioekin konplikatzen badira, gaixoari bihotz gutxiegitasuna eragin diezaiokete”, azaldu du Juanjo Calvo mediku geriatrak Donostiako Zorroaga Egoitzan. Prozesu horiek, jatorrian, arinak dira, eta ez lukete ondorio handirik izango, baina
|
pertsona
helduengan konplikatu egin daitezke, arnas eta bihotz gaitasun funtzional txikia dutelako”, azaldu du Calvok. Ikusminak izateko zailtasunek, adineko pertsonek berezkoak, larriagotu egiten dute prozesua.
|
|
|
Espainiako hestebete eta fianbreak kontsumitzen dituen
|
pertsona
helduaren profila 35 eta 49 urte bitartekoa da, eta ez dago gehiegi kezkatzen dietarekin, eta urtean batez beste 311 euro gastatzen ditu produktu horietan, TNS Worldpanel aholkularitza enpresaren txosten baten arabera. Ikerketak erakutsi duenez, klase ertain eta altuko bi seme alaba dituzten bikoteek, klase ertain eta altukoek, gastatzen dute gehien haragi produktu horietan, batez bestekoa baino ia %50 gehiago, urtean 500 euro inguru.
|
|
|
Hori da bainugelarako proposamen berritzaileenetako bat:
|
pertsona
helduei eta mugikortasun murriztua dutenei sarrera errazten dieten plater estraplanoak, zentimetro gutxi batzuetako hustubideekin konbinatuta, desnibel tradizionalak kentzen dituztenak haiek salbatzeko. Diseinu horrekin, platera zolan sartuta geratzen da, lurraren arrasean.
|
|
|
Izan ere, kontuan hartzen diren datuek ez dute zalantzarako edo zalantzarako biderik ematen Munduko Osasun Erakundeak (OME) izurritea eragin dion arazo bati aurre egiteko erabaki sendo eta eraginkorrak hartzeko orduan. Horren arabera, mila milioi
|
pertsona
helduk baino gehiagok gehiegizko pisua dute, eta horietatik 300 milioi, gutxienez, gizenak dira. Espainian, obesitateak indize altua du 6 eta 12 urte bitarteko adin taldean, eta %16, 1eko prebalentzia du.
|
|
|
Marka horiek lerro bertikalak edo horizontalak izan daitezke, dagokion pisuko telefonilloaren botoiaren ondoan pintatuak, normalean, honako hauek adierazten dituztenak: zenbat kide bizi diren etxe horretan, baliozko objekturik badagoen, noiz irtengo den eta jabea
|
pertsona
heldua den. Horregatik, seinale horietakoren bat detektatzen badugu, ezabatzen saiatu behar dugu, lapurrek irakur dezaten.
|
|
|
Gainera, ia 1.100 iragarki jarriko dira RENFEko metroan eta geltokietan, eta 5.000 kartel eta 100.000 liburuxka banatuko dira. Munduko Osasun Erakundearen (OME) kalkuluen arabera, mila milioi
|
pertsona
helduk baino gehiagok gehiegizko pisua dute mundu osoan, eta horietatik 300 milioi gizenak dira gutxienez. Hori dela eta, OMEk “XXI. mendeko epidemia” gisa kalifikatu du obesitatea.
|