|
2003
|
|
|
Arriskutsua da medikuntza tradizionalari uko egitea benetan beharrezkoa denean. Naturala da
|
pertsona
batek osasuna berreskuratu nahi izatea, baina gorputzarentzat hain gogorrak diren tratamenduak erabili gabe. Inori ez zaio gustatzen bere gorputzeko zati bat kentzea eta ondorioak ekartzen dituzten medikamentuak hartzea, garantia askorik gabe.
|
|
2006
|
|
|
Galderak, ez nahitaez, erantzun sinplea du. Azken urteetan ikusi den bezala,
|
pertsona
baten osasun egoeran elikadura egoki batek izan dezakeen onura ez dago haren osagaien mende soilik, geneek baldintzatutako erantzun indibidualaren, molekula mailako metabolismoaren eta, jakina, bizi estiloaren mende ere badago. Horri garunean gertatzen dena gehitu behar zaio.
|
|
2008
|
|
|
Gainera, badirudi ezkondutako bikoteak dibortziatzeko joera handiagoa dutela etxean maskota bat hil ondoren. " Animalia bat galdu dutenen %90ek arazoak ditu loaren edo elikaduraren ohituretan" Autoreak zehaztu duenez," sintoma horiek guztiek adierazten dute maskota baten heriotza gai serioa dela,
|
pertsona
baten osasunari, karrerari eta harremanei kalte egiteko ahalmena duela". Argi dago etxeko animalia batekin bizi diren gehienak familiako kide bihurtzen direla, eta haien heriotzak ez dituela gainerako senideak bereizten.
|
|
2009
|
|
|
Baina kartzelarik onena eginda ere, lekurik onenean, eguteran, eta igerileku eta guzti, kontua da kartzelak ez duela ezer konpontzen, egoera okertu baizik.
|
Pertsona
bat osasun oneko sartuko da, eta porru eginda aterako. Litekeena, oso.
|
|
|
Kasu horietan, datuen analisi inferentzialak metodologia estatistikoa erabiltzen du parametro ezezagunak zenbatesteko, hipotesi konkretuak kontrastatzeko, etorkizuneko portaerak aurreikusteko, erabakiak hartzeko, bakarkako zein taldeko diagnostikoak egiteko, ziurgabetasuna kuantifikatzeko, eta baita errakuntza tartea mugatzeko ere. Horrela iragartzen dira eguraldia,
|
pertsona
baten osasun egoera, bi prozeduren emaitzen arteko konparazioa, hainbat urtera makina baten osagaiek izango duten fidagarritasuna... Aurreikuspen zehatzek honelakoak lukete izan:
|
|
|
Izan ere, osasun mentala hain kontzeptu zabalaizanik, nahaste psikopatologikoen sailkapenek ezin dute irizpide bakar bateanoinarritu. Lehenago aipatu bezala,
|
pertsona
baten osasun mentala ebaluatzekoorduan, asko dira kontuan hartu beharreko alderdiak, autonomia funtzionala duenedo ez; errealitatearen pertzepzio zuzena duen edo ez; bere testuinguruarekikoduen adaptazioaren egokitasuna; inguruko eskakizunei erantzuteko duen gaitasuna; pertsona arteko harreman egokiak dituen edo ez; autokontzeptua; edota estresariaurre egiteko dituen estrategiak, esate baterako?.... Eta beraz, nahasteei gerturatzenzaizkien sailkapen irizpide hauek, giza konplexutasunaren adierazgarri izan nahibadute, elkarren osagarri behar dute izan (Belloch eta Sandin, 1995).
|
|
2010
|
|
|
|
Pertsona
batek osasun zerbitzuei deitu zien atzo, gizonezko bat zortzigarren pisutik patiora erari zela ohartaraziz. Ertzaintza eta larrialdietako osasun zerbitzuak bertaratu ziren, baina biktimaren heriotza baieztatu besterik ezin izan zuten egin.
|
|
2011
|
|
|
Ahalik eta modu fidagarrian kuantifikatu nahi da pertsona baten koipe kopurua, eta adin eta sexuagatik duen egoera indibidualarekin erlazionatu. Gantz edukia zehazteaz gain, beste proba analitiko batzuk ere egin daitezke, gantz kopuru horrek
|
pertsona
baten osasun orokorrean duen eragin maila zehazteko. Horrela, hasiera batean paradoxikoak izan daitezkeen egoerak identifika daitezke, GMI bakarrik aplikatu ondoren, GMI osasungarri batekin (18,5 eta 25 arteko balioak) “mehetzat, baina ikuspuntu metabolikotik gizentzat” jotzen diren heldu gisa.
|
|
2013
|
|
|
Eragile asko hartu behar ziren aintzat. Guk
|
pertsona
batek osasun zerbitzuetara jotzen duenetik gertatzen diren fase guztiak bereizi eta aztertu genituen. Horrela ikusi genuen adina eta pazienteek izaten dituzten bestelako patologiak (diabetesa, hipertentsioa...) aintzat hartuta ere, bazegoela beste zerbait emakumezkoek heriotza tasa handiagoa izatea eragiten zuena.
|
|
|
Horregatik, sexu bizitza osoa izateko, ezinbestekoa da sexualitatea norberaren adinari eta bizi inguruabarrei egokitzea. Cristina Martinezek dioenez, «ez da gauza bera
|
pertsona
batek osasun ona izatea, gaixotasun kronikoren bat nozitzen dutenak diabetea, kardiopatiak edo endekapenezko gaixotasunak, besteak beste». Nahikoa informazio izateak eta zure osasun egoeraren mugez jakiteak lagunduko du sexuaz gozatzen modu osasungarriagoan, konfiantza eta lasaitasun gehiagorekin.
|
|
|
Gernu analisiaren bidez, osasun arazo asko hauteman daitezke, hala nola gernu infekzioa edo koliko nefritikoa. Medikuen kontsultetan ohikoena gernu jalkina den arren, beste azterketa batzuek
|
pertsona
baten osasun egoera orokorrari buruzko informazio asko ematen dute. Hala ere, odol analisien emaitzekin gertatzen den bezala, ematen dituzten datuak, askotan, zaila izaten da gai horretan aditu ez direnei ulertzea.
|
|
|
zer informazio ematen du? Gernu sedimentuak oso informazio baliotsua ematen du, ez bakarrik giltzurrunei eta iraitz sistemari buruz, baita organismo osoari eta, oro har,
|
pertsona
baten osasun egoerari buruz ere. Lagina zentrifugatu egiten delako du izena, likidoaren zati solidoak bereizteko.
|
|
|
Galdera zaila da. Ondorio hori ateratzen da, behintzat, bere bizitzan zehar
|
pertsona
batek osasunean izango dituen ondorio posibleekin zerikusia duten ikerketa zientifiko ugariak aztertuz gero. Duela gutxi sortu den batek dio uda dela jaiotzeko sasoirik onena, haurdun dagoen emakumearen organismoan bitamina gehiago ekoizten delako, haurdunaldiaren azken hiruhilekoan eguzkitan gehiago egon delako.
|
|
2016
|
|
|
Gantzarena da adibide frogagarri bat, beta karotenoari laguntzen diona, eta elkarrekin irensten direnean errazago eta azkarrago xurgatzen diren azenarioak eta espinakak.
|
Pertsona
baten osasuna ez dago elikaduraren baitan soilik, elikagai bakar baten baitan baizik Gizakiengan ikerketak oso konplexuak dira. Pertsona baten osasuna edo ongizatea ez dago elikaduraren mende soilik —elikadura bakarra da oraindik—, baizik eta genetika, bizi ohiturak, hurbileko gizarte zirkulua edo dagoen esparru soziokulturala jokoan jartzen dituen sare konplexu bat.
|
|
|
Pertsona baten osasuna ez dago elikaduraren baitan soilik, elikagai bakar baten baitan baizik Gizakiengan ikerketak oso konplexuak dira.
|
Pertsona
baten osasuna edo ongizatea ez dago elikaduraren mende soilik —elikadura bakarra da oraindik—, baizik eta genetika, bizi ohiturak, hurbileko gizarte zirkulua edo dagoen esparru soziokulturala jokoan jartzen dituen sare konplexu bat. Horrek ez du zalantzan jartzen ikerketa zientifikoen zorroztasuna, baizik eta laborategia baino testuinguru zabalagoa marrazten du.
|
|
|
Odol analisiak
|
pertsona
baten osasun egoera ezagutzeko aukera ematen du, bere dietaren arabera bereganatzen eta gordetzen dituen gantz azidoetan oinarrituta.
|
|
|
Odol analisi baten bidez,
|
pertsona
baten osasun egoera ezagut daiteke, eta, horretarako, bere dieta eta bizimoduaren arabera bereganatzen eta gordetzen dituen gantz azidoen motak aztertzen dira. Hala, bada, elikagai produktuak diseinatu eta berritu daitezke, eta ezaugarri komunak dituzten pertsonen edo pertsona taldeen beharrak asetzeko nola konbinatu jakin daiteke.
|
|
|
Globulu gorrien mintzaren profil lipidikoak karakterizatzeko Carla Ferreri doktoreak garatutako metodologia Ikerketa Kontseilu Nazionalean (CNR) eta Lipinutrirenen Fundatzailea (Boloña, Italia) aplikatzen ari da, biztanleria segmentu desberdinak aztertzeko eta bereizteko. Odol analisi baten bidez,
|
pertsona
baten osasun egoera ezagut daiteke, eta, horretarako, bere dietaren arabera, zer gantz azido sartzen eta biltegiratzen dituen aztertzen da. Pertsona baten lipidiko profilari buruzko informazioarekin, kontsumitutako gantz azidoen berri ematen duena, azken lau hilabeteetan, gutxienez, pertsonaren dietaren eta bizimoduaren irudi argia lortzen da.
|
|
2018
|
|
|
200.000 baino gehiago sortu dira osasunaren, kirolaren eta argaltzearen inguruan. Hiru
|
pertsonatik
batek osasun aplikazio bat erabiltzen du (e) k egindako zundaketa baten arabera, eOsasuneko Ikertzaileen Elkartea (AIES). Erabiltzaileak gizonezkoak zein emakumezkoak dira, gizonezkoak baino zertxobait gehiago.
|
|
2021
|
|
|
Oihan basatiak lizun birjina estaltzen du, eta lurzoru bera ona da gizakientzat eta zuhaitzentzat.
|
Pertsona
baten osasunak hainbeste zelai akre behar ditu bistan, nola haren baserriak gorotz kargak. Hortxe daude elikatzen duten okela sendoak.
|
|
|
«Legea Kongresuan onartu zenean, planteatu genuen proposatzen genuen eredua berrikusi behar genuela». Eutanasia jaso dute bertan, eta zehaztu dute
|
pertsona
baten osasun egoerak okerrera egiten badu, sendaezineko edo atzeraezineko egoeran badago, eta erabakitzeko eta nahiak adierazteko ahalmena galtzen badu, zer jarraibide segitzea nahiko lukeen. Honela dio lehen puntuak:
|
|
2022
|
|
|
|
Pertsona
baten osasunarengan eragiten duten faktoreak eta haien proportzioak honakoak dira, hurrenez hurren: bizi ohiturak(% 43), genetika(% 27), ingurumena(% 19), eta osasun sistema(% 11).
|
|
|
Marc Lalonde Kanadako Osasun Ministro izandakoak, osasunarengan eragiten duten faktore ezberdinak aztertu zituen 1974an, eta faktore bakoitzak osasunarengan zenbat eragiten zuen kuantifikatzen saiatu zen. Hala, haren esanetan,
|
pertsona
baten osasunarengan eragiten duten faktoreak eta haien proportzioak honakoak dira, hurrenez hurren: bizi ohiturak (%43), genetika (%27), ingurumena (%19), eta osasun sistema (%11).
|
|
2023
|
|
|
" Balitz bezala jokatzen" hasten da pertsona eta haren adimenak botere sendatzaile eta sortzaile handia eskuratzen du. Asmo edo intentzio sortzaileak eta soinuaren energia terapeutikoak batera jokatu behar dute
|
pertsona
baten osasuna hobetzeko.
|
|
|
Lotura estua dago organismoaren inguruko gertaera psikosozialen eta osasunaren artean. Ingurunearen eraginez,
|
pertsona
batek osasunarentzat kaltegarria den bizimodua aukera dezake eta, ondorioz, estres erreakzioak eduki ditzake. Pertsonaren bizimoduak eta jokamoduak garrantzia handia dute osasunean.
|
|
|
Bere barneko atalen arteko oreka eta harmonian oinarritzen da
|
pertsona
baten osasuna. Horregatik, artikuluaren bigarren zatian gure organismoaren oreka homeostatikoaz eta alostatikoaz hitz egingo dugu.
|
|
|
" Balitz bezala jokatzen" hasten da pertsona eta haren adimenak botere sendatzaile eta sortzaile handia eskuratzen du. Asmo edo intentzio sortzaileak eta soinuaren energia terapeutikoak batera jokatu behar dute
|
pertsona
baten osasuna hobetzeko.
|
|
|
Aktiboak pertsonalak dira, hau da,
|
pertsona
batentzat osasuna sor dezake aktibo batek eta beste batentzat agian ez du sortuko.
|