2006
|
|
Ardurak dituztenak, denek dute haur hezkuntzan diplomatura edo psikologia edo pedagogian lizentziatura.
|
Hizkuntzari
dagokionez EGA ere galdetzen zaie. Beraz, haur ttikia bertze batzuen esku uztea ez bada erraz, jakin behar da profesionalak direla eta maila ona eskatzen zaiela.
|
|
Donezteben %73, 32 euskalduna da eta 12,87 ia euskalduna, azken erroldaren arabera. Euskara
|
hizkuntza
ofiziala da. Herritarrek euskara erabiltzeko eta euskaraz harrera izateko eskubidea dute.
|
|
Lau adibide paratu ditugu euren testuinguruan, baina bertze aunitz badaude, aski politak batzuk: ...aia”, “meateguiyas”, “ardia”, “charraquillas”, “yngud”, “dendalarria”, “aska”, “galiurra”, “caviguña”, “masocalagunas”, “auspatteguia”, … eta bertze zenbait, hiru mende inguru duten hitzak, lantegi edo tresnei lotutakoak gehienak, garai hartako zurgin, olajaun eta arotzek erabiltzen zuten
|
hizkuntzaren
adierazgarri.
|
|
Irakaskuntzan orain arte indarrean egon diren
|
hizkuntza
politikak agorturik daude eta euskalduntzea bermatuko duen hizkuntza politika berria nahitaezkoa da. Ideia horren inguruan indarrak biltzeko asmoz, «Eskolak Euskaldundu» ekimenaren barrenean dauden e
|
|
Irakaskuntzan orain arte indarrean egon diren hizkuntza politikak agorturik daude eta euskalduntzea bermatuko duen
|
hizkuntza
politika berria nahitaezkoa da. Ideia horren inguruan indarrak biltzeko asmoz, «Eskolak Euskaldundu» ekimenaren barrenean dauden e
|
|
Euskara Euskal Herriko berezko
|
hizkuntza
dela.
|
|
Berezko
|
hizkuntza
ezagutzea nazioartean onartutako giza eskubidea dela.
|
|
Euskal Herrian hezkuntza eta
|
hizkuntza
arloko eskumenak dituzten instituzioei eta bereziki Eusko Jaurlaritza, Nafarroako eta Frantziako Gobernuei, eskola bidez belaunaldi berrien euskalduntze osoa bermatzeko neurri zehatzak hartzea:
|
|
• Euskararen ofizialtasuna aitortu eta gauzatzea, egun euskalduntzea bermatzen ez duten
|
hizkuntza
ereduen politikak gainditu eta berriak definitzeko prozesuak irekiz, beharrezkoa den aldaketa baten bidean urrats gisa.
|
|
•
|
Hizkuntza
eskubideen egoerari jarraipena egiten dioten nazioarteko erakundeei, aipatutako aldarrikapenak gauzatzen laguntzea.
|
|
A eredua aukeratu nahi duten gurasoei erran nahi diet A ereduan euskara ikasi, ikasten dela, astean hiruzpalau orduz; baina horrekin ez dela aski
|
hizkuntza
menperatzeko, eta euskaraz komunikatzeko behar den maila edo gaitasuna eskuratzeko. A ereduaren bitartez lortzen den euskara maila hagitz eskasa da, eta ez da euskaraz normaltasunez aritzeko behar den maila lortzen.
|
|
Garai haietan Lapurdin, abertzalea edo euskal zalea izatea ez zen bada ezpada ongi ikusia. Frantses komunikabideen desinformazioaren ondorioz, abertzaleak edo autonomia zaleak utopistak ziren eta euskal zaleek, ezertarako balio ez zuen
|
hizkuntza
salbatu nahi zuten. Hala ere pixkanaka pixkanaka haien bidea egin zuten.
|
2007
|
|
|
Hizkuntza
ez da arazoa izaten komunikatzeko orduan eta normalki gaztelera, frantsesa edo ingelesa erabiltzen dira.
|
|
Lehenbiziko guk deituko dugu eta bilera eginen dugu. Erakunde horren
|
hizkuntz
egoeraren azterketa bat eginen dugu eta horren arabera, euskararen normalizazioaren aldeko konpromisorik hartzen ahal duen edo ez eta hartzekotan zein konpromiso hartzen ahal duen ikusiko dugu. Konpromisoaren arabera hiru ziurtagiri mota daude.
|
|
Bortzirietako udalen batean erroldatu bezain laster Gizarte Zerbitzuekin harremanetan jarriko dira, eta hunek gidaren berri emanen dio. 280 ale argitaratu dira, eta oro har, lau sailetan banatua da, eskualdearen aurkezpena, eskaintzen dituen baliabideak, 8
|
hizkuntzetan
itzulitako euskarazko hiztegitxoa, eta lagungarriak izan daitezken telefono zenbakiak.
|
|
Dagoeneko jakinen duzuenez, korrika 15ek euskal emakumea omenduko du, euskal emakumeak gure
|
hizkuntzaren
transmisioan izan duen garrantzia eta ezinbesteko papera goraipatu nahi dituelako. Beraz, urtetako menderakuntza, jazartze eta zigorrei aurre egiteko eta euskal kultura eta euskara, belaunaldiz belaunaldi, gorde eta transmititzeko, euskal emakumeek izan duten indarra, adorea eta balioa omendu nahi ditu korrika 15ek.
|
|
Baina ez ziren ezagupen mailak finkatzen. Horregatik, Udalak
|
Hizkuntza
Eskola Ofizialaren 4 maila eskatzea erabaki duenean, ez du euskera maila jeitsi, zehaztu baizik.
|
|
7 – Azken arauak indarrean sartu zirenean Udaleko bi taldei nire
|
hizkuntza
maila azaldu nien. Gaineratu nuen EGA ateratzeko saioa egiteko prest nengoela baina, Idazkaritzako lan egoera kontuan hartuz, hori epe labur batean ez zitzaidala posible iruditzen.
|
2008
|
|
Heldu den irailaren 21ean Elizondon “Ameriketarat gana, artzain doike! ” izenburupean, Ameriketara emigratu zuten artzainen besta antolatu du Baztango Udalak, pertsona talde batekin elkarlanean. talde hau lotua dago iragan mendearen 50 eta 60ko hamarkadetan Ameriketara emigratu zuten artzainekin. Harrera herriaren lan baldintza gogorrek, bertako
|
hizkuntza
ez ezagutzeak eta kultura desberdintasunek lotura afektibo indartsuak sortu zituzten artzainen artean. Lotura hauek denboran iraun dute eta gure orimenaren parte bat osatzen dute; horrela, besta egun honetarako antolatutako ekitaldiez gain, liburu bat argitaratuko da, Diario de Noticias egunkariaren eta Nafarroako Gobernuaren languntzarekin.
|
|
Euskara altxor preziatua da.
|
Hizkuntza
zaharra izaki, herentzia bat da, gure herriarentzat ohorea. Beraz, denon ardura da hori baloratzea, estimatzea, zaintzea, erabiltzea eta ezagutaraztea.
|
|
Gure esku dago, gainera, ondorengo belaunaldiei transmititzea, modu bizi, sakon, eroso eta normalizatuan.
|
Hizkuntza
bat hizkuntza komunitate bat da, hiztunen komunitatea. Gizabanakoen hizkuntzak baino ez dira existitzen eta gure kasuan, gu gara, euskaldunak, euskaldun komunitatea.
|
|
Gure esku dago, gainera, ondorengo belaunaldiei transmititzea, modu bizi, sakon, eroso eta normalizatuan. Hizkuntza bat
|
hizkuntza
komunitate bat da, hiztunen komunitatea. Gizabanakoen hizkuntzak baino ez dira existitzen eta gure kasuan, gu gara, euskaldunak, euskaldun komunitatea.
|
|
Hizkuntza bat hizkuntza komunitate bat da, hiztunen komunitatea. Gizabanakoen
|
hizkuntzak
baino ez dira existitzen eta gure kasuan, gu gara, euskaldunak, euskaldun komunitatea. Hizkuntza da komunitatea sortzen duena, eta gure herriaren izenean argi dago herria eta hizkuntzaren arteko sinbiosi hori:
|
|
Gizabanakoen hizkuntzak baino ez dira existitzen eta gure kasuan, gu gara, euskaldunak, euskaldun komunitatea.
|
Hizkuntza
da komunitatea sortzen duena, eta gure herriaren izenean argi dago herria eta hizkuntzaren arteko sinbiosi hori: Euskal (euskaradun) Herria.
|
|
Gizabanakoen hizkuntzak baino ez dira existitzen eta gure kasuan, gu gara, euskaldunak, euskaldun komunitatea. Hizkuntza da komunitatea sortzen duena, eta gure herriaren izenean argi dago herria eta
|
hizkuntzaren arteko
sinbiosi hori: Euskal (euskaradun) Herria.
|
|
Euskara blokeatuta dago bi
|
hizkuntza
dominatzaileen ezarpena dela eta, horiek baitira Euskal Herria lotuta daukaten lurralde politikoko bi hizkuntza ofizialak. Gaztelaniarekin eta frantsesarekin alderatuz, euskara senide pobrea da, bertze biek pobretu eta baztertu dutelako bere eremu linguistikoan.
|
|
Euskara blokeatuta dago bi hizkuntza dominatzaileen ezarpena dela eta, horiek baitira Euskal Herria lotuta daukaten lurralde politikoko bi
|
hizkuntza
ofizialak. Gaztelaniarekin eta frantsesarekin alderatuz, euskara senide pobrea da, bertze biek pobretu eta baztertu dutelako bere eremu linguistikoan.
|
|
Gaztelaniarekin eta frantsesarekin alderatuz, euskara senide pobrea da, bertze biek pobretu eta baztertu dutelako bere eremu linguistikoan. Baina hizkuntzalaritzan,
|
hizkuntza
bat ez da gainerakoak baino gehiago edo guttiago, ezta hobea edo txarragoa ere.
|
|
Hortaz, ezin da onartu Elizako zenbait girotan erabilia den argudio hau, silogismoa dena: «garrantzitsuena denei mezua ailegatzea da, guztiengana ahalik eta argien irits dadila; guztiek gaztelania ulertzen dutenez, mezua ulergarria denez
|
hizkuntza
horretan, adieraz diezaiegun mezua hizkuntza horretan». Euskara komunikaziorako instrumentu soil bezala erabiliz, oinarrizko bertze alde batzuk kontuan hartu gabe, dudarik ez dago euskara baztertu egiten dela.
|
|
Hortaz, ezin da onartu Elizako zenbait girotan erabilia den argudio hau, silogismoa dena: «garrantzitsuena denei mezua ailegatzea da, guztiengana ahalik eta argien irits dadila; guztiek gaztelania ulertzen dutenez, mezua ulergarria denez hizkuntza horretan, adieraz diezaiegun mezua
|
hizkuntza
horretan». Euskara komunikaziorako instrumentu soil bezala erabiliz, oinarrizko bertze alde batzuk kontuan hartu gabe, dudarik ez dago euskara baztertu egiten dela.
|
|
Jesusen ebanjelioko mezu nagusia Jaungoikoa Maitasuna dela bada, euskaldun kontzienteak ez du hori sinistuko mezu hori ez bazaio euskaraz adierazten. Sinistun horri ez zaio behar bezala erantzuten Jaungoikoak euskaldunak ere maite dituela bertze
|
hizkuntza
batean erranez gero. Euskara bertze hizkuntzen mailan onartu behar da, herri honen nortasunaren adierazle, eta bertze herrien errespetuaren ikur.
|
|
Sinistun horri ez zaio behar bezala erantzuten Jaungoikoak euskaldunak ere maite dituela bertze hizkuntza batean erranez gero. Euskara bertze
|
hizkuntzen
mailan onartu behar da, herri honen nortasunaren adierazle, eta bertze herrien errespetuaren ikur.
|
|
Partzuergoak hiru
|
hizkuntzetan
egindako foileto bat informazioarekin argitaratu du eta Nafarroan, Euskal Erkide Autonomoan nahiz Iparraldeko bidai agentzietan banatzen ari da. Beste agentziei ere proposatuko zaie Fiturren, non Partzuergoaren bi ordezkari dauden asteazkenetik ortiralera, kudeatzailea eta Hiruak Bat landetxe elkarteko lehendakaria.
|
2009
|
|
Gai andana landu dituzte. Batzuk hobeki eta bertzeak makurrago, baina denen
|
hizkuntza
euskara izan da. Horrela baieztatu digu Urtzi Lakuntza irakasleak:
|
|
Maila badute, baina ohitura hedatu behar da», dio Urtzi Lakuntzak.
|
Hizkuntza
bat ikasteko motibazioa ere ezinbertzekoa da, eta Zugarramurdin familia barnetegietan aritu direnei ez zaie falta izan. Irakaslearen hitzetan, «animoz eta gogotsu ibili dira».Zugarramurdiko euskara:
|
|
Alderdiak Nafarroan izandako zatiketaren ondotik ez zuen politikagintzan segitu. Halere, abertzaletzat zuen bere burua, «politika guzien gainetik, hemengo herria, ohiturak,
|
hizkuntza
, jendea eta bizimodua arras maite ditudalako».Bera ere arras maitatua zen eta jendetza handia bildu zen bere hileta elizkizunean, ez ordea, Nafarroako Gobernuko ordezkaririk.
|
|
Etxabe lehen aldiz Izpuran aditu nuen eta zein ongi kantatzen zuen sumatu nuen. Finalean kolpe politak bota zituen, eta
|
hizkuntzan
ere zuzen ibiltzen da. Bertsoa ongi ateratzen zaio, eta aurrera begira gehiago ematea badu.Euskal Herrikoan izanen duzu orain burua.
|
|
Goizean, UEMAk eta Kontseiluak hitzarmena sinatu zuten Kultur Etxean, udalen
|
hizkuntza
politika elkarlanean neurtzeko eta hobetzeko neurriak hartzeko.
|
|
Patxiku Irisarri Etxalarko alkateak eta Josu Iratzoki Berako alkateak hartu zuten hitza Altzateko plazan egindako ekitaldian. Irisarrik, Etxalarkoa izanik, UEMAn dauden herri nafarrak 12 usorekin konparatu zituen, «libre hegan egin duten herriak, Nafarroako Gobernuak inposatutako hiru eremuen gainetik,
|
hizkuntzak
eta naturak ez baitu mugarik».
|
|
Jon Bollar Aulestiko alkatea eta UEMAko presidenteak aipatu zuenez, «euskaraz bizitzeko erabakia hartu zuen udalerri kopurua hirukoiztu egin da, baina oraindik ere euskaldunok euskaraz bizi ahal izateko asko dago egiteko. Horren erakusgarri dira Behatokiak udaletan jarritako postontzietan,
|
hizkuntz
eskubideak urratu direlako jasotako 200 kexak, Nafarroan 20 baino gehiago. Horiek gertatzen diren urraketen zatitxo bat besterik ez dira».
|
2010
|
|
“Gu Bortzirietako euskaltzaleak gara, eta euskararen alde gure esku dagoena bertzerik ezin dugu egin, baina euskararen alde gure esku dagoen guztia egiteko prest gaude eta eginen dugu. Euskara, euskara da, bertze
|
hizkuntza
bat. Bertze hizkuntza bat bertzerik ez?
|
|
Euskara, euskara da, bertze hizkuntza bat. Bertze
|
hizkuntza
bat bertzerik ez. Euskara gure hizkuntza da, gu egiten gaituena, baina hiztunik gabe ez da hizkuntzarik.
|
|
Bertze hizkuntza bat bertzerik ez? Euskara gure
|
hizkuntza
da, gu egiten gaituena, baina hiztunik gabe ez da hizkuntzarik. Euskarak galdu ditu azkarki eta galdu adina eta gehiago ditu irabazteko.
|
|
Bertze hizkuntza bat bertzerik ez? Euskara gure hizkuntza da, gu egiten gaituena, baina hiztunik gabe ez da
|
hizkuntzarik
. Euskarak galdu ditu azkarki eta galdu adina eta gehiago ditu irabazteko.
|
|
Geroztik, mankomunitateak Bortzirietako arlo guztietan eragin nahi izan du: kulturan, familian, administrazioan, irakaskuntzan, ekonomian... helburua arlo guzietan euskarari sarbide ematea eta
|
hizkuntzaren
egoera normalizatzea baita. Arantzako batzordekideak erran zuenez, «zalantzarik gabe, euskarak aitzinera pausoak eman ditu 20 urteotan».
|
|
Baztandarren
|
hizkuntza
eskubideak bermatuko dituen ordenantza aurkeztu du Baztango Eskualgintzak: «Baztango udalerrian eskuararen erabilera eta sustapena arautzen dituen ordenantza», hain zuzen.
|
2011
|
|
Nonahi eta noiznahi euskaraz eroso sentitzeko teknikak erakutsiko ditu Gemma Sanginés psikologoakBortzirietako Euskara Mankomunitateak antolatuta, TELP ikastaroa eginen da abenduaren 5ean eta 6an Berako Beralandetan. Euskaraz eroso, nonahi eta noiznahi sentitzeko teknikak erakutsiko dituen eta gure
|
hizkuntza
erabiltzerakoan sortzen ahal zaizkigun egoera desorosoak arintzeko eta desagerrarazteko baliagarria den ikastaro horretan izen emateko epea azaroaren 21etik abenduaren 2ea bitarte zabaldu da.
|
|
Bortzirietako Euskara Mankomunitateak antolatuta, TELP ikastaroa eginen da abenduaren 5ean eta 6an Berako Beralandetan. Euskaraz eroso, nonahi eta noiznahi sentitzeko teknikak erakutsiko dituen eta gure
|
hizkuntza
erabiltzerakoan sortzen ahal zaizkigun egoera desorosoak arintzeko eta desagerrarazteko baliagarria den ikastaro horretan izen emateko epea azaroaren 21etik abenduaren 2ea bitarte zabaldu da.
|
|
Guttienez hilabetean behin bilduko dela hitzartua du eta euskararen normalizaziorako bideak eta irizpideak herri mailan ikusi, eztabaidatu eta proposatzea, euskararen inguruan egiten diren lan guztiak koordinatzea eta ekimen eta aktibitateen bidez euskara berreskuratu, garatu eta erabilera bultzatzea izanen dira bere helburuak. Dena den, orain lehentasuna udaleko lanpostuen
|
hizkuntza
eskakizunak ezartzeari emanen zaio, langileak euskaldundu nahi baitira.
|
|
«Publikoa dantzara eraman nahi dugu aldarriak eta ama
|
hizkuntza
atxikiz»
|
|
Zpeiz Mukakiren izpirituarekin, erran nahi da gure publikoa dantzara eta mugimendura eraman nahi dugula. Beti atxikiz gogoan gure aldarriak eta gure ama
|
hizkuntza
.
|
|
Gero, gure nahia jendea dantzaraztea da, mugiaraztea erritmo goxo batzuekin batzuetan, bortitzagoekin bertzeetan. Gure ama
|
hizkuntza
eta gure aldarriak adieraziz kontzerturo.
|
|
Baztango alkate Virginia Alemanek Bai Euskarari Ziurtagiria lortu duten entitateak zoriondu zituen eta Udalak Bai Euskarari Ziurtagiriaren proiektua babesten nahiz bertan parte hartzen segituko duela ziurtatu zuen, bere erranetan
|
hizkuntzak
zaindu egin behar baitira: " Gure ustez, hizkuntzak gorde, zaindu egin behar dira eta bere erabilera errekuperatu behar da.
|
|
Baztango alkate Virginia Alemanek Bai Euskarari Ziurtagiria lortu duten entitateak zoriondu zituen eta Udalak Bai Euskarari Ziurtagiriaren proiektua babesten nahiz bertan parte hartzen segituko duela ziurtatu zuen, bere erranetan hizkuntzak zaindu egin behar baitira: " Gure ustez,
|
hizkuntzak
gorde, zaindu egin behar dira eta bere erabilera errekuperatu behar da. Eta horixe da Baztan osoan egiten ari garena:
|
|
|
Hizkuntza
eskubideei buruzko tailer irekia Donezteben
|
|
Herriko liburutegian izanen da 11: 00tatik aitzinera eta irekia da, parte hartu nahi duen jende guztiarentzat dago zabalik. Ordu eta erdiko tailerra izanen da eta
|
hizkuntz
eskubideen jabetasunaren kontzientzia hartzeko eta horrekin batera, hizkuntz eskubideen urraketen aitzinean egin daitekeenaz hausnartzeko izanen da.
|
|
Herriko liburutegian izanen da 11: 00tatik aitzinera eta irekia da, parte hartu nahi duen jende guztiarentzat dago zabalik. Ordu eta erdiko tailerra izanen da eta hizkuntz eskubideen jabetasunaren kontzientzia hartzeko eta horrekin batera,
|
hizkuntz
eskubideen urraketen aitzinean egin daitekeenaz hausnartzeko izanen da.
|
|
|
Hizkuntz
Eskubideen Behatokiko arduraduna den Garbiñe Petriatik gidatua. Behatokia Euskal Herriko herritarren hizkuntza eskubideez arduratzen da eta eskubide horiek Euskal Herri osoan bermatzera zuzentzen du bere jarduera.
|
|
Hizkuntz Eskubideen Behatokiko arduraduna den Garbiñe Petriatik gidatua. Behatokia Euskal Herriko herritarren
|
hizkuntza
eskubideez arduratzen da eta eskubide horiek Euskal Herri osoan bermatzera zuzentzen du bere jarduera. Tailerra irekia izanen da, eta joan nahi duenak agertu bertzerik ez du egin behar.
|
|
Tailerrean atal hauek landuko dira: munduko
|
hizkuntz
aniztasuna eta hori deusezten ari den prozesu globalizatzeaz ohartarazi; munduko hizkuntzen egoerari begirada bat eman; Euskal Herriko legeek aitortzen dituzten eskubideak ikusi; hizkuntz eskubideen inguruko hausnarketa egin adibide praktikoen bidez; Behatokiaren lan ildoak ezagutarazi eta hizkuntz eskubideen urraketak salatzeko tresna den Euskararen Telefonoaren berri eman.
|
|
Tailerrean atal hauek landuko dira: munduko hizkuntz aniztasuna eta hori deusezten ari den prozesu globalizatzeaz ohartarazi; munduko
|
hizkuntzen
egoerari begirada bat eman; Euskal Herriko legeek aitortzen dituzten eskubideak ikusi; hizkuntz eskubideen inguruko hausnarketa egin adibide praktikoen bidez; Behatokiaren lan ildoak ezagutarazi eta hizkuntz eskubideen urraketak salatzeko tresna den Euskararen Telefonoaren berri eman.
|
|
Tailerrean atal hauek landuko dira: munduko hizkuntz aniztasuna eta hori deusezten ari den prozesu globalizatzeaz ohartarazi; munduko hizkuntzen egoerari begirada bat eman; Euskal Herriko legeek aitortzen dituzten eskubideak ikusi;
|
hizkuntz
eskubideen inguruko hausnarketa egin adibide praktikoen bidez; Behatokiaren lan ildoak ezagutarazi eta hizkuntz eskubideen urraketak salatzeko tresna den Euskararen Telefonoaren berri eman.
|
|
11: 00tatik aitzinera izanen da liburutegianMalerrekako Euskara Batzoredeak antolatuta maiatzaren 28an, larunbata,
|
hizkuntza
eskubideei buruzko tailerra eginen da Donezteben. Herriko liburutegian izanen da 11: 00tatik aitzinera eta irekia da, parte hartu nahi duen jende guztiarentzat dago zabalik.
|
|
Malerrekako Euskara Batzoredeak antolatuta maiatzaren 28an, larunbata,
|
hizkuntza
eskubideei buruzko tailerra eginen da Donezteben. Herriko liburutegian izanen da 11: 00tatik aitzinera eta irekia da, parte hartu nahi duen jende guztiarentzat dago zabalik.
|
|
Herriko liburutegian izanen da 11: 00tatik aitzinera eta irekia da, parte hartu nahi duen jende guztiarentzat dago zabalik. Ordu eta erdiko tailerra izanen da eta
|
hizkuntz
eskubideen jabetasunaren kontzientzia hartzeko eta horrekin batera, hizkuntz eskubideen urraketen aitzinean egin daitekeenaz hausnartzeko izanen da.
|
|
Herriko liburutegian izanen da 11: 00tatik aitzinera eta irekia da, parte hartu nahi duen jende guztiarentzat dago zabalik. Ordu eta erdiko tailerra izanen da eta hizkuntz eskubideen jabetasunaren kontzientzia hartzeko eta horrekin batera,
|
hizkuntz
eskubideen urraketen aitzinean egin daitekeenaz hausnartzeko izanen da.
|
|
Tailerrean atal hauek landuko dira: munduko hizkuntz aniztasuna eta hori deusezten ari den prozesu globalizatzeaz ohartarazi; munduko hizkuntzen egoerari begirada bat eman; Euskal Herriko legeek aitortzen dituzten eskubideak ikusi; hizkuntz eskubideen inguruko hausnarketa egin adibide praktikoen bidez; Behatokiaren lan ildoak ezagutarazi eta
|
hizkuntz
eskubideen urraketak salatzeko tresna den Euskararen Telefonoaren berri eman.
|
|
Lanposturako aurkezten direnek betebeharreko baldintzetako bat, eskola graduatuaren titulua, Lanbide Heziketako titulua edo baliokideren bat edukitzea da, baina euskararen ezagutza ere frogatu da.
|
Hizkuntza
Eskolaren gaitasun agiria, EGA edo horien baliokidea duenak ez du euskara probarik egin; bai, ordea, ez dutenek. Guttienez B mailako gidabaimena eta ibilgailua eskura izatea ere ezinbertzekoak izanen dira.
|
|
Aukera hori eduki ahal izateko, bi aldaketa egin behar izan dituzte: alde batetik, Erregistro Zibilen Legea aldatu behar izan dute, tokian tokiko
|
hizkuntza
ofizialen erabilerari legezko mugak kentzeko, eta, beste alde batetik, bake epaitegietan info reg izeneko aplikazio informatiko bat ezarri dute, euskarazko aukera erabili ahal izateko.
|
2012
|
|
Ondare ez materiala galtzeaz gain, euskarari ere kalte egiten dio.
|
Hizkuntzak
bizitasuna eta naturaltasuna galtzen baititu».
|
|
Jardunaldi guztietan parte hartzeko 60 euro ordaindu da. Arrasaten,
|
hizkuntzaren
gibeleratzea eta galeraz ariko dira. Agoitzen, gazteluen suntsiketaz.
|
|
Arrasaten,
|
hizkuntzaren
gibeleratzea eta galeraz ariko zarete. Euskara zen XVI. mendeko nafarren hizkuntza?
|
|
Arrasaten, hizkuntzaren gibeleratzea eta galeraz ariko zarete. Euskara zen XVI. mendeko nafarren
|
hizkuntza
–
|
|
Euskararen inguruan, garbi dago XVI. mende hasierako Nafarroan euskara zela herritarren
|
hizkuntza
. Horren erakusgarri da Tuteran, eta ez Goizuetan eta ez Amaiurren, Tuteran, euskaraz ez zekien Aragoiko albaiteroa ekarri behar zutela eta herritarrek egindako salaketa, han jendea elebakarra, eta euskaldun elebakarra zela esanez.
|
|
Horren erakusgarri da Tuteran, eta ez Goizuetan eta ez Amaiurren, Tuteran, euskaraz ez zekien Aragoiko albaiteroa ekarri behar zutela eta herritarrek egindako salaketa, han jendea elebakarra, eta euskaldun elebakarra zela esanez. Komertzianteak eta izanen ziren, erromantzea edo judutarren
|
hizkuntza
menperatzen zutenak, baina populazioa euskaldun elebakarra zen.
|
|
Lehenik, 5 eta 6 urteko ikasleek,
|
Hizkuntza
Musikala eta Kulturako lehen mailakoekin, “Funga Alafia” herrikoia eskainiko dute. Segidan, kitarra taldeak Bobby McFerrinen “Don’t worry, be happy” joko du; Jone Olaetxea bibolinjoleak, Mari Jose Bergara pianoan lagun duela, Carl Bohm en “Introducción y polonesa” joko du; bibolin taldeak, Lurdes Iza pianoan lagun duela, “S.
|
|
Egindako ikerketan argi gelditu denez, guraso eta heldu aunitzen arteko harreman
|
hizkuntza
gaztelera izaten da, haurrei euskaraz egin arren. Guraso eta helduen artean, hizkuntz ohituretan aldaketa sustatu gogoz, plan bat martxan jarri dute Ricardo Baroja eskolako patioan, arratsaldeetan, klaseak bukatu ondotik.
|
|
Egindako ikerketan argi gelditu denez, guraso eta heldu aunitzen arteko harreman hizkuntza gaztelera izaten da, haurrei euskaraz egin arren. Guraso eta helduen artean,
|
hizkuntz
ohituretan aldaketa sustatu gogoz, plan bat martxan jarri dute Ricardo Baroja eskolako patioan, arratsaldeetan, klaseak bukatu ondotik. Planaren xedea argia da:
|
|
Planaren xedea argia da: patioan ere euskaraz egitea eta
|
hizkuntz
ohiturak aldatzea. Helburu horrekin, Euskararen Eguna eskola orduetan ez ezik, eskola ordutik kanpo ere ospatzea erabaki zuten, guraso eta ikasleen artean hainbat jarduera eginez.
|
|
Ricardo Baroja eskolatik ekimen honen inguruan egin duten balorazioa ona izan da. Apirilaren 1ean eta 2an, berriz, Euskara Mankomunitateko teknikariak
|
hizkuntz
transmisioari buruzko hitzaldia eman zien Haur Hezkuntzako gurasoei. Eta hilabete honetan Zientziaren arratsaldea ere antolatuko dute, eskola ordutik kanpo, hainbat gurasoren eskutik, patioa zientziaz ez ezik, euskaraz ere blaitzeko.
|
|
Baztango udalaren funtzionamenduan «behin eta berriz ilegaltasunean» dabilela Bildu salatu du UPNk otsailaren 28an egindako agerraldian. «Sistematikoki prozedura ez da betetzen, batzordeak egin gabe batzarrak deitzen dituzte, dokumentazio epez kanpo eta geronek eskatzen dugulako bakarrik ematen digute eta behin eta berriz eskatu dugu plenoak bi
|
hizkuntzetan
egitea», dio UPNk, «Udalaren funtzionamendua txapuza bat da» gaineratuz. Batzorde informatiborik ez dagoela ere salatu du UPNk eta egoera aldatzen ez denez, Nafarroako Auzitegi Administratiboan ere errekurtsoa sartu omen du.
|
|
Balleko Etxearen lan gaitasuna murriztu dela leporatu dio UPNk BilduriBaztango udalaren funtzionamenduan «behin eta berriz ilegaltasunean» dabilela Bildu salatu du UPNk otsailaren 28an egindako agerraldian. «Sistematikoki prozedura ez da betetzen, batzordeak egin gabe batzarrak deitzen dituzte, dokumentazio epez kanpo eta geronek eskatzen dugulako bakarrik ematen digute eta behin eta berriz eskatu dugu plenoak bi
|
hizkuntzetan
egitea», dio UPNk, «Udalaren funtzionamendua txapuza bat da» gaineratuz. Batzorde informatiborik ez dagoela ere salatu du UPNk eta egoera aldatzen ez denez, Nafarroako Auzitegi Administratiboan ere errekurtsoa sartu omen du.
|
|
Bisita bereziak Ekaingo kobazuloaren erreplikara (gainontzeko Anaitutako Lezeak bezal, sarrerak %50eko deskontuarekin). Aurretik erreserbatzea komeni da, batez ere bisita talde txikietan egiten delako eta
|
hizkuntzaren
gaiagatik. Sarrera Zestoako herrigunean aurkitzen den Ekainberriko Bulegoan erosi behar da (Portale kalea, 1), bisitaren ardua baino gutxienez 30 minutu lehenago.
|
2013
|
|
Abenduaren 1ean, igandean, Jokoaut antzezlana eskainiko du Pikor Teatro Taldeak 19:00etan Iruritako Gizarte Bilgunean. Abenduaren 5ean,
|
Hizkuntza
ekologia solasaldia eskainiko du Eusko Ikaskuntzako Belen Urangak Arizkunenean 19:00etan. Abenduaren 7an, Euskokultur erakundeak ahozko ondarearen aurkezpen ekitaldia eginen du 17:00etan Balleko Etxean.
|
|
Gogoeta prozesuan ateratako ideiak oinarri hartuta, eta azken urteotan landu diren eta segida izanen duten lan ildo batzuk gehituta, euskara normalizatzeko plana hamahiru esparrutan multzakatu du Mankomunitateak: familia bidezko transmisioa, euskalduntzea alfabetatzea, hezkuntza, administrazioa, arlo sozioekonomikoa, aisialdia, gazteak,
|
hizkuntz
integrazioa, kulturgintza, komunikabideak eta teknologia berriak, corpusa, egoera soziolingustikoa, parte hartzea eta antolamendua. Guztira 65 ekintza inguru aurreikusi dira; horietako batzuk zehatz zehatzak dira, une jaki batean antolatu edo gauzatuko direnak, eta bertze batzuk orokorragoak, lau urtean zehar garatzen joanen direnak.
|
|
Gogoeta prozesuan ateratako ideiak oinarri hartuta, eta azken urteotan landu diren eta segida izanen duten lan ildo batzuk gehituta, euskara normalizatzeko plana hamahiru esparrutan multzakatu du Mankomunitateak: familia bidezko transmisioa, euskalduntzea alfabetatzea, hezkuntza, administrazioa, arlo sozioekonomikoa, aisialdia, gazteak,
|
hizkuntz
integrazioa, kulturgintza, komunikabideak eta teknologia berriak, corpusa, egoera soziolingustikoa, parte hartzea eta antolamendua. Guztira 65 ekintza inguru aurreikusi dira; horietako batzuk zehatz zehatzak dira, une jaki batean antolatu edo gauzatuko direnak, eta bertze batzuk orokorragoak, lau urtean zehar garatzen joanen direnak.
|
|
Osasunbideak osasun zerbitzuetako lanpostuei ezarritako
|
hizkuntza
perfilek herritarrek zerbitzua euskaraz jasotzea ez dutela bermatzen salatu du bertze behin ere UEMAK. Duela bederatzi hilabete egin zuten bi alderdiek bilera.
|
|
Osasunbideak osasun zerbitzuetako lanpostuei ezarritako
|
hizkuntza
perfilek herritarrek zerbitzua euskaraz jasotzea ez duela bermatzen salatu du bertze behin ere UEMAK. Duela bederatzi hilabete egin zuten bi alderdiek bilera.
|
|
Horregatik, Osasunbideari arduraz jokatu, hartutako konpromisoa betetzeko deia egin die, horretarako bilera berri baterako hitzordua eskatuz. Izan ere, euskarari buruzko Foru Lege batek zehazten duenez udalerri euskaldunetan “herritar guztiek, Administrazio Publikoekiko harremanetan, euskara nahiz gaztelania erabiltzeko eta berek hautatutako
|
hizkuntza
ofizialean harrera izateko eskubidea dute»
|
|
Bisita gidatua, haurrentzako jolasak, kantu ekitaldia eta sua piztuko daSan Juan bezperarako ekitaldia antolatu du aurten ere Lesakan Euskara Batzordeak, Lesaka euskararen arnasgune goiburupean. Euskara Batzordeak, «natura bezala,
|
hizkuntza
eta kultura ere babestu beharrak direla» erran nahi du lelo honekin eta nolabait, «euskara natural bizi dugu eta toki erdaldunentzat eredu gara».
|
|
San Juan bezperarako ekitaldia antolatu du aurten ere Lesakan Euskara Batzordeak, Lesaka euskararen arnasgune goiburupean. Euskara Batzordeak, «natura bezala,
|
hizkuntza
eta kultura ere babestu beharrak direla» erran nahi du lelo honekin eta nolabait, «euskara natural bizi dugu eta toki erdaldunentzat eredu gara».
|
|
Udalak Lesakan arlo guztietan euskaraz bizitzeko baldintzak paratu nahi ditu, bere barne eta kanpo harremanak euskalduntzetik hasita. Betiere, euskaldunon
|
hizkuntza
eskubideak babestea izanen du helburu.
|
|
Zer erran nahi dugu horrekin? Natura bezala,
|
hizkuntza
eta kultura ere babestu beharrak direla. Lesakan euskarak belaunaldiz belaunaldi jarraipena izan du.
|
|
Lur gune euskalduneko beste herriekin batera, Baztango Udalak euskararen aldeko apustu argia egin nahi du. Herriko errealitate soziolinguistikoari erantzungo dion
|
hizkuntz
politika aurrerakoia garatuz, Baztan herri euskalduna izan dadin bermatu eta euskararen arnas-gunea babesten jarraitzeko. Bide horretan, udalaren jarduna euskaldundu nahi da, honela herritarrei euskarazko zerbitzua eskaintzeko baliabideak eskuratuz.
|
|
Bide horretan, udalaren jarduna euskaldundu nahi da, honela herritarrei euskarazko zerbitzua eskaintzeko baliabideak eskuratuz. Finean,
|
hizkuntzari
dagokionean ere aitzindari izan nahi du Udalak.
|
|
Geroztik, egindako lana eta lortutako emaitzak handiak izan dira. Izan ere, administrazio publikoak mende luzez erdaraz funtzionatu arren, UEMAko udalak gauza izan dira euskarazko funtzionamenduari ekiteko; hau da, euskara Administrazioko lan
|
hizkuntza
bihurtzeko.
|
|
Lizasok pianoz lagunduko ditu Egañak kantatuko dituen Xenpelarren bertsoak. Chopin eta Xenpelarrek hainbat antzekotasun dituzten arren (biak artistak ziren, sortzaileak eta berritzaileak, biek bere
|
hizkuntza
propioa zuten…), Egaña eta Lizaso batean oinarritu dira: biak gaitzak jota egon ziren azken hilabete haietan eta euren arrebak izan zituzten biek zaintzaile lanetan.
|
2014
|
|
Horren irakurketa gazi gozoa egiten du udalak, izan ere, argi geratzen baita Nafarroako Gobernuak ez zuela ongi jokatu euskararik ez zuenean eskatu lanpostu horretarako, baina Nafarroako Euskararen Legeak dioena erreklamatzera ez da heldu, euskara derrigorrezkoa izatea, alegia. Udalak eskatua zuen lanpostu horretarako derrigorrezkoa izatea euskararen ezagutza, Bera eremu euskaldunean dagoelako, eta beraz, administrazio publikoak bermatu egin behar dielako herritarrei arreta bi
|
hizkuntzatan
. Epaiak ez ditu ase Berako Udala eta UEMA, zerbitzua euskaraz eman ahal izateko ezinbertzean administrazioko lanpostuetan euskararen ezagutza meritu baino derrigorrezkoa izan behar baita, bertzelakoan nekez berma baitaiteke herritarren eskubideak errespetatzea.
|
|
Udalak eta UEMAk Nafarroako Gobernuari oroitarazi nahi diote ez duela bere legea ere betetzen, eta
|
hizkuntza
eskubideak sistematikoki urratzen dituela.
|
|
Garai hartako eskola instituzioak ez zituen herritarren sektore haundi baten beharrak asetzen. Hezkuntza alternatiba gisa sortu zen gure herriaren
|
hizkuntza
eta kultura aintzat hartzen zituen egitasmoa, Baztan Ikastola».
|