|
2000
|
|
|
Beti tragikoa da
|
hizkuntza
bat hiltzear egotea. Baina ez dago ezer egiterik hori gerta ez dadin.
|
|
2002
|
|
|
Eta gurea ez da salbuespena. Euskal arazoa ere unibertsala da, astean
|
hizkuntza
bat hiltzen baldin bada, kultura eta nazio bat hiltzen da neurri batean. Euskaldunok, beharbada, ez dugu behar beste gure unibertsaltasuna aldarrikatzen.
|
|
|
aberastasun kulturala berezkoa eta beharrezkoa zaio gizateriari, hizkuntzek horretan betetzen duten lekua funtsezkoa izanik. Beraz,
|
hizkuntza
bat hiltzean, aberastasuna galtzen du gizateriak, eta, horregatik, hizkuntza gutxitu ororen defentsak denon ardura behar du izan.
|
|
2004
|
|
|
Beste
|
hizkuntza
bat hil zuen Bretaña Nagusiko erresumak: Irlanda’ko gaelikera, Eskozia’koa bera jatorriz.
|
|
2007
|
|
|
" Hizkuntza bakoitzak, berori hitz egiten dutenen mundu ikuskera biltzen du. [...]
|
Hizkuntza
bat hiltzen denean, betiko galtzen da giza kulturaren zati bat" 221 Esan dezagun, horrenbestez, euskal hezkuntzara itzuliz, aniztasunaren aldeko aldarrikapen orokorra —lehenik eta beste ezeren aurretik—" euskal hizkuntz eta kultur komunitatea" indartzearen aldeko jarreretan eta ekintzetan konkretatu beharra dagoela.
|
|
2010
|
|
|
|
Hizkuntza
bat hiltzen den bakoitzean
|
|
2011
|
|
|
zein da beste hizkuntzekiko loturaren oinarrizko kontzeptua? hizkuntza bat ez da galtzen hiztunek bat batean hitz egiteari uzten diotelako edo mututu egiten direlako, baizik eta hiztunek beste hizkuntza bat hitz egitea erabakitzen dutelako, hau da, hizkuntza ordezten dutelako.
|
hizkuntza
bat hiltzen denean, giza komunikazioa ez da bertan behera gelditzen; hizkuntza kodea ordezten da.
|
|
|
–1995ean UNESCOk desagertzeko zorian zeuden hizkuntzen inguruko erakunde bat sortu zuen eta honek munduko hizkuntzen erdiak, 3.000 hizkuntza, mende honetan desagertu egingo direla kalkulatu zuen. Kalkuluak eginda, mundu honetan hamabost egunean behin
|
hizkuntza
bat hiltzen da, azken hiztuna hil egiten da, alegia?. –Zer egin behar da hizkuntza bat bizirik eta osasuntsu mantentzeko??, HABE, 2009ko otsaila, 397 zenb. 9 or. Hurbil hurbiletik ezagutzen du auzi hau Carme Junyentek ere:
|
|
|
–
|
Hizkuntza
bat hil dela esatea pertsona bat hil dela esatea bezalatsu da. Ezin baita bestela izan:
|
|
|
ondare hori familiakoa, barne bizitzakoa eta komunitarioa izan daiteke. Atzera berriz inoiz berreskuratuko ez den identitatea galtzen da
|
hizkuntza
bat hiltzean?. Justo Bokelia,. Identidad y diversidad lingüística en África?, El futuro de las lenguas, 2008, 126 or.
|
|
|
Beraz, historian barrena eraikitako errealitatearekin zeuzkan barne harremanak hautsi egiten dira
|
hizkuntza
bat hiltzean, errealitate etnolinguistiko eta kultural hura hizkuntza hartan taxutua zegoelako. J. Fishmanen testu batean aurkitu dudan, egokitzapenaren onura, delako kontzeptu hori zentzu honetan ulertu genukeela deritzot:
|
|
2014
|
|
|
649 Egunero
|
hizkuntza
bat hil eta akademiko bat jaiotzen da.
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntza praktika ekologikoakMunduko bioaniztasuna babesteko ekintzaile ekologisten lana eta ekintzak ezagunak ditugun arren, munduko hizkuntza aniztasunak ere babesa behar duela ez dugu horren barneratua. Hamabost egunero
|
hizkuntza
bat hiltzen ari den garai honetan, hizkuntzen aldeko ekintzaileak behar ditugu, hizkuntza ekologistak! Euskararen Ginkanaren 5 edizioan hizkuntza ekologistak izateko hizkuntza praktika ekologikoak hartu ditugu gaitzat. Gainditu beharreko probak eta galderak, hizkuntzen garapen jasangarrirako lagungarri gertatzen diren hiztun eta hizkuntza komunitateen ekimen eta praktikei lotuak izango dira. Hizkuntza aniztasuna bermatzeko erronka unibertsalari jolasaren bidez helduko diogu euskararen lurraldean eta tokian tokikoa babestuaz eta aniztasuna balioan jarriaz, mundu mailan ematen ari den homogeneizazioari aurre egiten diogu.
|
|
|
Beraz,
|
hizkuntza
bat hiltzeko arriskua hiztun elebidunak sortzetik eta horiek erdalduntzetik dator.
|
|
2017
|
|
|
Testuinguru honetan, ez da harritzekoa hizkuntza heriotza gertatzea. Gehiago esanda, bi astetik behin
|
hizkuntza
bat hiltzen da edo hiltzeko arriskuan dago (Crystal, 2000 apud Hornsby, 2015).
|
|
|
Legeak hezkuntzan jarri du fokua euskararen ezagutza zabaltzeko, eta, gaztetxoenen artean euskaldunen kopurua nabarmen hazi da. Hortaz gain, legeak hedabideak ere nabarmendu ditu zeregin horretan. ezagutzan aurrerapausoak emateaz gain,
|
hizkuntza
bat hil ez dadin ezinbestekoa da hiztunek erabiltzea. erabilerari dagokionez, datuak apalagoak dira eta 1989tik 2016ra euskal herrian euskararen kale erabilera %10.8tik %12.6ra baino ez da igo. deigarria da urte bitartean eskuratutako datua 2016koa baino positiboagoa izan dela, hots, %13tik gorakoa; beraz, nahiz eta hogeita zazpi urteren ondoren hazkundea izan den, azken urteotan behera egin du e...
|
|
2018
|
|
|
Beraz,
|
hizkuntza
bat hiltzeko arriskua hiztun elebidunak sortzetik eta horiek erdalduntzetik dator.
|
|
2022
|
|
|
|
Hizkuntza
bat hiltzen denean
|
|
2023
|
|
|
Begira ezazu, pentsa ezazu, zuhaitz bakoitza zuzi bat izan daiteke, aurpegian distira ama
|
hizkuntza
bat hil hurren dagoenean. Mendi haren gailurra argizta dezake, Aintzialdeko txoko bat, obraren zaintzaileari kantuan lagundu etxolan den bitartean.
|