|
2008
|
|
|
Europako Batasunak oztopoak besterik ez dizkie jartzen gure hizkuntzari eta antzeko beste batzuei, eta horien normalizaziorako galga da, Horrela ulertu behar dugu Europako Batasunak argitaratutako hainbat Artezarau. Bereziko bat aipatu du zuzendariak, ‘2000/ 13 CE Artezaraua’, honetan
|
hizkuntza
ofizialen erabilera besterik ezin derrigor daitekeela ezartzen da, eta euskara Europan ez da hizkuntza ofiziala. Zuzenbide komunitarioa gero eta garrantzi handiagoa hartzen ari den honetan, ezinbestekoa da gure hizkuntzak besteen estatus bera izatea.
|
|
2009
|
|
|
Horrek zera esan nahi du: Konstituzioak ez duela gaztelania erabiltzera behartzen ez eta bi hizkuntza ofizial dituzten Autonomia Erkidegoetan inposatzen ere, baizik eta hautatutako
|
hizkuntza
ofizialaren erabilera bermatzen duela.
|
|
|
Espainiako herri aginteek eta Europar Batasunekoek arau asko jarri dituzte indarrean aspaldiko urtetan kontsumoaren arloan gaztelania eta Europako
|
hizkuntza
ofizialen erabilera ziurtatzeko. Euskarari dagokionez eta euskal herri aginteen aldetik, ordea, aipaturiko dekretuarena izan da lehen saioa.
|
|
|
1983an plazaratu zen Euskadiko irakaskuntza ez unibertsitarioan
|
hizkuntza
ofizialen erabilera arautzen duen 138/ 83 Dekretua, ikasturtetik aurrera A, B eta D hizkuntza ikastereduak sortu eta ezarri zituena, irakaskuntza elebiduna garatzeko tresna gisa. Hamar urte geroago, 1993an, onartu zuen Eusko Legebiltzarrak Euskal Eskola Publikoaren Legea, eta hark ere jaso zituen hizkuntza ikastereduei buruzko zehaztapenak [60].
|
|
|
Gainerakoan, artifiziala izan daiteke ezagutza eskaera, eta badakigu zer gertatzen den artifizialak izanik ahalegina eskatzen duten eskaerekin, arazo iturri bihurtzen direla. Eta euskarari apaingarri estatusa baino aitortzen ez diotenek ere onartu dute, euskararen defentsa zinikoan jausi nahi ez badute bederen, euskara lan hizkuntza moduan erabiltzeko aukerak sortu eta arautzea ez dela inposizioa,
|
hizkuntza
ofizialen erabilera erregulatzea baizik. Hori egin gabe, ezinezkoa baita euskararen erabilera bermatzea.
|
|
|
Estatuak bere erakundeetan gaztelania ez beste
|
hizkuntza
ofizialen erabilera ahalbidetzeko neurriak har ditzan bultzatuko dute, bereziki hauetan: Kongresuan, Senatuan, Justizia Administrazioan, sozietate estataletan, zerbitzu enpresa publikoetan (Correos eta Renfe, adibidez) eta titulartasun publikoa duten Estatuaren eremuko hedabideetan.
|
|
2010
|
|
|
VII.6
|
Hizkuntza
ofizialen erabilera, eskola munduan 125
|
|
|
VII.6
|
Hizkuntza
ofizialen erabilera, eskola munduan
|
|
2011
|
|
|
Estatutuek 9 titulu zituzten eta zenbait xedapen iragankor. Estatutuen 8 titulua
|
hizkuntza
ofizialen erabileraren gainekoa zen, hau da, euskara eta gaztelaniaren ofizialtasuna ezartzen zuen unibertsitatean, eta UPV/ EHUn euskararen normalizazioa arautzen orobat.
|
|
|
Aukera hori eduki ahal izateko, bi aldaketa egin behar izan dituzte: alde batetik, Erregistro Zibilen Legea aldatu behar izan dute, tokian tokiko
|
hizkuntza
ofizialen erabilerari legezko mugak kentzeko, eta, beste alde batetik, bake epaitegietan info reg izeneko aplikazio informatiko bat ezarri dute, euskarazko aukera erabili ahal izateko.
|
|
2012
|
|
|
PSE EEk eskatuta egingo du agerraldia. Errolda egungo foru gobernuak egingo duen arren, Etxeburuak gogorarazi du aurreko gobernuak onartutako
|
hizkuntz
ofizialen erabilera arautzeko dekretuan jasotzen zela egitasmoa. «Gure asmoa ere hori egitea zen, eta, horregatik, aurrera eramango dugu egitasmoa».
|
|
|
Ez gara ari beste hizkuntzen aurka, ezta gutxiago ere;
|
hizkuntza
ofizialen erabilera eta kontsumoa orekatzen aldekoak gara, eta horretarako beste hizkuntzen laguntza ezinbestekoa dugu hainbat adituk dioen bezala. du parte bertan, horregatik ikastetxeoi dagokigu kide guztien hobe beharrez aritzea. ez gara ari beste hizkuntzen aurka, ezta gutxiago ere; hizkuntza ofizialen erabilera eta kontsumoa orekatzen aldekoak gara, eta horretarako beste hizkuntzen laguntza ...
|
|
|
Ez gara ari beste hizkuntzen aurka, ezta gutxiago ere; hizkuntza ofizialen erabilera eta kontsumoa orekatzen aldekoak gara, eta horretarako beste hizkuntzen laguntza ezinbestekoa dugu hainbat adituk dioen bezala. du parte bertan, horregatik ikastetxeoi dagokigu kide guztien hobe beharrez aritzea. ez gara ari beste hizkuntzen aurka, ezta gutxiago ere;
|
hizkuntza
ofizialen erabilera eta kontsumoa orekatzen aldekoak gara, eta horretarako beste hizkuntzen laguntza ezinbestekoa dugu hainbat adituk dioen bezala (Cummins, 2000, 2009).
|
|
2014
|
|
|
Eusko Jaurlaritza, 1983, «Uztailaren 11ko 138/ 1983 DEKRETUA, Euskal Herriko irakaskuntza ez unibertsitarian
|
hizkuntza
ofizialen erabilera araupetuz», EHAA, 108 zkia, VII, in: (kontsulta,).
|
|
|
Ipar Euskal Herrian, XIX. mende bukaeran Frantziako Errepublikak eskola sarea lurralde osora zabaltzeko egindako ahaleginak eta 1914tik 1918ra bitarteko gerrak ahuldu egin zuten euskararen tokia hango gizartean. Bidasoaren bi aldeetan,
|
hizkuntza
ofizialaren erabilera bultzatu zuten estatu modernoek, eta zenbait kasutan, berariaz debekatu zuten dialecto en edo patois en erabilera publikoa. Bizitasun ekonomikoa eta soziala gune erdaldunetan biltzeak ere kalte handia egin zion euskararen ezagutzari eta erabilerari.
|
|
2016
|
|
|
UPV/EHUko Estatutuen IV. Tituluan
|
hizkuntza
ofizialen erabilera arautzen da; I. kapituluan Xedapen Orokorrak biltzen dira (115 artikuluak) eta II. Kapituluan (118 artikuluak) Euskara Batzordearen ezaugarriak. Artikulu horietan adierazten den bezala, UPV/EHUk hizkuntza ofizialen erabilera normal eta ofiziala bermatu behar du, bai irakaskuntzan bai ikerketa zientifikoan.
|
|
|
UPV/EHUko Estatutuen IV. Tituluan hizkuntza ofizialen erabilera arautzen da; I. kapituluan Xedapen Orokorrak biltzen dira (115 artikuluak) eta II. Kapituluan (118 artikuluak) Euskara Batzordearen ezaugarriak. Artikulu horietan adierazten den bezala, UPV/EHUk
|
hizkuntza
ofizialen erabilera normal eta ofiziala bermatu behar du, bai irakaskuntzan bai ikerketa zientifikoan. Euskara Batzordearen eskumena izango da euskararen erabilera normaldu eta hobetzeko neurri egokiak proposatzea eta hizkuntza normalkuntzako neurriak urtero ebaluatzea.
|
|
2017
|
|
|
...aniarekin batera eta guztiek dute bi hizkuntzok ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea." azpimarragarria da gaztelania eta euskara ezagutzeko derrigortasunari buruz ez dela ezer aipatzen, kontuan izanda ordurako indarrean zegoen 1978ko espainiako konstituzioak aurretik ezarria zuela gaztelania ezagutzeko derrigortasuna. artikuluaren bigarren atalean, euskal autonomia erkideko administrazioei bi
|
hizkuntza
ofizialen erabilera bermatzeko derrigortasuna ezartzen die; horretarako, alabaina, euskal herriko aniztasun soziolinguistikoa kontuan hartuko dutelarik.
|
|
|
Balear Uharteen autonomia estatutuaren laugarren artikuluak xedatzen du, besteak beste, katalana dela balear uharteetako berezko hizkuntza, guztiek dutela katalana ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea, eta inor dela diskriminatua izan hizkuntzagatik. gaineratzen du balear uharteetako herri administrazioek bi
|
hizkuntza
ofizialen erabilera normala eta ofiziala bermatuko dutela eta ezagutza bermatzeko beharrezko neurriak jasoko dituztela; baita ere, balear uharteen herritarren eskubideei dagokienez, bi hizkuntzen berdintasunera heltzeko baldintzak sortuko dituztela.
|
|
|
|
Hizkuntza
ofizialen erabilera bermatzeko derrigortasunean eta horien ezagutza eta erabilera babestu eta sustatzeko beharrean oinarrituta, epaiak jaso zuen legezkoa dela euskararen ezagutza eskatzea zenbait funtzionarioen lanpostuei, eta, oro har, funtzionarioen lanpostu guztiei eskatzea hizkuntza ofizialen ezagutza meritu bezala.
|
|
|
(2 oinarri Juridikoa) bigarrenik, epaiak jaso zuen herri administrazioek eskubidea dutela koofizialak diren bi hizkuntzetatik bat erabiltzeko, hori arautuz gero eta interesdunen eskubideak urratzen ez diren heinean. espresuki jaso zen prozedura oso bat euskaraz egitea koofizialtasunaren ondorio dela eta eraginkortasunaren printzipioan oinarritzen dela. (9 oinarri Juridikoa) azkenik,
|
hizkuntza
ofizialen erabilera bermatzeko derrigortasunean eta horien ezagutza eta erabilera babestu eta sustatzeko beharrean oinarrituta, epaiak jaso zuen legezkoa dela euskararen ezagutza eskatzea zenbait funtzionarioen lanpostuei, eta, oro har, funtzionarioen lanpostu guztiei eskatzea hizkuntza ofizialen ezagutza meritu bezala; hori bai, diskriminazioa eragin gabe eta konstituzioaren 14 eta hogeita 33 ar... (9 oinarri Juridikoa)
|
|
2018
|
|
|
Erakunde batzuetan, hasiak dira ardura lanpostuetako pertsonak sentsibilizatzeko eta prestakuntza emateko saioak antolatzen,
|
hizkuntza
ofizialen erabilerarako jarraibideak barneratu, transmititu eta aplika ditzaten dagozkien unitate eta zerbitzuetan.
|
|
|
Gainontzekoak sartzen badira, sar daitezela, baina betiere ofizialak ahaztu gabe». Halaber, Urrutiak dio eremu pribatuan kokatzen diren ekimenek ere badituztela «zenbait betebehar»
|
hizkuntza
ofizialen erabilerari dagokionez.Zupiriari kosta egiten zaio ulertzen bertakoentzako ekinbideetan ingelesezko izenak jartzeko ohitura: «Bereizi egingo nuke bertakoentzako edo bisitarientzako deituren artean.
|
|
2021
|
|
|
hizkuntza teknologien bidez, udaletako eguneroko funtzionamenduan euskararen erabilera sustatzea. Bide horretan, Orioko Udalak euskara hutsez funtzionatzeko erabili nahi ditu teknologiak, lagungarri gisa, itzulpen lanak makinen gain utziz. Bi
|
hizkuntza
ofizialen erabilerak udaletan trabak eragiten dituela iritzita, horri konponbidea emateko helburuarekin abiatu zuten proiektua duela urte eta erdi. Hala azaldu du Jon Abril Elhuyarreko zuzendariak:
|
|
2022
|
|
|
179/ 2019 Dekretua, Euskadiko toki erakundeetan
|
hizkuntza
ofizialen erabilera instituzionala eta administratiboa normalizatzeari buruzkoa.
|
|
|
2019ko azaroan argitaratu zuten 179/ 2019 dekretua, Euskadiko toki erakundeetan
|
hizkuntza
ofizialen erabilera instituzionala eta administratiboa normalizatzeari buruzkoa.
|
|
|
Euskararekin loturik, arauak dio helburua dela bi
|
hizkuntza
ofizialen erabilera bermatzea administrazio guztien barneko zein kanpoko harremanetan. Horretarako, besteak beste, Eusko Jaurlaritzak dagokion administrazioekin batera zehaztuko du lanpostu bakoitzaren hizkuntza eskakizuna zein den.
|
|
2023
|
|
|
LAB sindikatuak sustatu du mobilizazioa. Sindikatuaren arabera," oso eraso larria" da EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak
|
hizkuntza
ofizialen erabilera instituzionalaren aurka berriki emandako ebazpena, eta horrek" are beharrezkoagoa" bihurtzen duela asteburuko zita. Bilbon izango da larunbateko mobilizazioa, 17:00etan Euskalduna Jauregitik abiatuta.
|
|
|
Euskadiko Toki Erakundeei buruzko Legea garatzeko 179/ 2019 Dekretua onartu zen, EAEko toki erakundeetan
|
hizkuntza
ofizialen erabilera instituzional eta administratiboa normalizatzeari buruzkoa. Dekretuaren hirugarren kapituluak toki erakundeen hizkuntza ofizialen erabilera instituzional eta administratiboa arautzen du, eta, aldi berean, auzotarrek hizkuntza aukeratzeko duten eskubidea
|
|
|
Euskadiko Toki Erakundeei buruzko Legea garatzeko 179/ 2019 Dekretua onartu zen, EAEko toki erakundeetan hizkuntza ofizialen erabilera instituzional eta administratiboa normalizatzeari buruzkoa. Dekretuaren hirugarren kapituluak toki erakundeen
|
hizkuntza
ofizialen erabilera instituzional eta administratiboa arautzen du, eta, aldi berean, auzotarrek hizkuntza aukeratzeko duten eskubidea
|
|
|
• Hezkuntza: 138/ 1983 Dekretua (ereduen sistema), Euskal Herriko irakaskuntza ez unibertsitarioan
|
hizkuntza
ofizialen erabilera arautuz.
|
|
|
Dekretua, Euskadiko toki erakundeetan
|
hizkuntza
ofizialen erabilera instituzionala eta administratiboa normalizatzeari buruzkoa
|