|
2002
|
|
|
Biak Emilio Barbera errektorearekin.Araudiak ezartzeko izandako atzerapenaren adibide dugu Euskara Institutuasortzeko bederatzi urte pasa izana eta orain arte erakunde horrek duen pertsonalurria (irakasle bi 2001 urtean). Unibertsitateko zenbait irakaslek, agintari publikoek eta epaile batzuek kezka handiagoa izan zuten erdaldunen
|
hizkuntza
eskubideak babesteko, euskararen erabilera sustatu eta euskaldunen hizkuntza eskubideakerrespetatzeko baino. Esanguratsua da, adibidez, 1986tik aurrera sozialistek zuzentzen zuten Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailak argitaratutako zenbait lanetaneuskararen normalkuntzari buruzko aipamenik ez izatea edo, arazo?
|
|
2004
|
|
|
Kontseiluak euskarari dagozkion atalak arretaz aztertu ditu eta uste du euskararen normalizazioa lortzeko eta
|
hizkuntz
eskubideak babesteko testu horrek dioena baino proposamen ausart eta eraginkorragoa behar dela. Euskararen normalizazioa errealitate bilakatzeko hizkuntz politika definitu beharra dago.
|
|
2007
|
|
|
Ustezkoa diogu, nor den ez dakigulako. Eusko Jaurlaritzaren
|
hizkuntza
eskubideak babesteko bulegoaz baliatuta, kexa bat ezarri zuen herri elebidun batean ele bakarreko kartelak jarriak genituelako. " Jaurlaritza".
|
|
2008
|
|
|
Hizkuntza gizakiaren bizitza osoa hartzen duen errealitatea izaki, fronte askotan borroka egin beharra gertatzen zaio
|
hizkuntza
eskubideak babestu eta hizkuntza normalizatu nahi duenari; eta kontsumismoan erabat murgildurik bizi garenontzat, gero eta garrantzi handiagoa hartuz joan den esparrua da kontsumitzaileak bere egunero jardunean sustatu eta garatzen duen hori. Beraz, arlo horretan hizkuntzari ematen zaion lekuak zein deslekuak nabarmen markatzen du herritarraren hizkuntzarekiko (edo hizkuntzekiko) jarrera, praxia, balioespena eta abar.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, pentsatu behar da Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Estatutuak (2003) eta Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Hizkuntza Eskubideei buruzko Dekretuak (2008) lagunduko dutela ondasun eta zerbitzuei buruzko informazioa euskaraz nahiz gaztelaniaz jasotzen. Zentzu honetan, arau bi hauek aurrerapauso garrantzitsuak izan daitezke kontsumitzaile eta erabiltzaile euskaldunen
|
hizkuntza
eskubideak babesteko.
|
|
|
• Euskaldunon
|
hizkuntza
eskubideak babestuko dituen corpus juridikoa osatu behar da.
|
|
2009
|
|
|
Akademiaren eginkizunak, Barne Estatutuen arabera, hauexek dira: galizieraren erabilera zuzenerako arauak zehaztea, gramatika, ortografia eta fonetika arauak?; lexikoaren inbentarioa eta lexikoaren modernizatzea eta eguneratzea; onomastika galiziarra ikertzea eta ezartzea;
|
hizkuntza
eskubideak babestea; hizkuntza babestu eta sustatzea; hizkuntzari dagokion gaietan erakunde publikoei aholku ematea; Akademiaren literatur eta agiri ondarea ikertu eta ezagutaraztea; eta Letra Galegoen Eguna urte bakoitzean zein pertsonalitateri eskaintzen zaion erabakitzea? 1963tik antolatzen du Akademiak Letra Galegoen Eguna?.
|
|
|
Hizkuntzaren normatibizazioa, ikerkuntza eta sustapena ditu helburu nagusien artean, hala nola: gramatika legeak ikertu eta formulatu; erabilerarako arauak eta irizpideak eman; lexikoaren inbentarioa egin; hizkuntzaren erabilera, irakaskuntza eta hedapena sustatu;
|
hizkuntz
eskubideak babestu; literatur sariketak eta lehiaketa didaktikoak antolatu; ikerketa linguistikoak bultzatu; eta galiziera asturiera hizkuntz aldaera sustatu eta zaindu. Eginkizun horiek betetzeko, sei sailetan egituratuta dago Akademia:
|
|
|
Datu horietatik harago, jasotzen diren hamar gorabeheratik bederatzi konpondu egiten direla nabarmendu du Baztarrikak, eta horrek zerbitzuaren balioa erakusten duela. Herritarren
|
hizkuntza
eskubideak babesteko lanean jarraituko dutela berretsi du Baztarrikak.
|
|
|
Auzitegi Konstituzionalak 1986an Euskararen Legearen konstituzionaltasunari buruz eman zuen epaiarekin. Norbaiti baldin badagokio legeria errespetatzea eta herritarren
|
hizkuntza
eskubideak babestea eta sustatzea, Justizia Administrazioari dagokio, zalantzarik gabe. Justizia Administrazioaren praxia, ordea, ez da elebitasunaren eta herritarren hizkuntza eskubideen sustapena egiteagatik nabarmendu.
|
|
2010
|
|
|
Herritarrek zerbitzu horren berri izan dezaten, eta elebitasuna lortzeko bidean aurrera egiteko, gaurtik azaroaren 14ra arte publizitate kanpaina bat abiaraziko du Elebidek. Elebiden zure
|
hizkuntza
eskubideak babesten ditugu leloarekin iragarkiak izango dira prentsan, Interneten, irratietan eta hirietako autobus aterpeetan. Herri administrazioetan ere esku-orriak jarriko dituzte, kanpainaren osagarri.
|
|
|
Strasbourgen eman zitzaion oniritzia 1992an erregio edo gutxiengoen hizkuntzen europako itunari. aipatu itunaren helburu nagusia aberastasun kulturala babestea da; hortaz, ikuspegi kulturala du. ondorioz, ezin har daiteke
|
hizkuntza
eskubideak babesteko tresnatzat. are gehiago, itunak ez du hizkuntza eskubiderik aitortzen. hala ere, eskubide indibidualak edo kolektiboak ez aitortu arren, estatuei betebeharrak ezartzen dizkie hizkuntza horien erabilera bermatzeko. erregio edo gutxiengoen hizkuntzak sustatzeko trena da, eta zeharka besterik ezin har genezake gutxiengoen hizkuntzen babeserako mekanismo juridiko gisa....
|
|
2011
|
|
|
«Euskararen kasuan, ordea, arauen bidea ez da jorratzen. Adibide garbiena kontsumitzaile eta erabiltzaile euskaldunen
|
hizkuntz
eskubideak babesteko asmoa zuen dekretuarekin egin dutena izan da».Baliabide ekonomikoak, aldiz, «urriak eta gaizki inbertitutakoak» direla nabarmendu du Lasak. «Krisiaren aitzakian, gainera, autogintzari edo bankuei dirua ematen diete, eta euskalgintzari, aldiz, murriztu egiten zaio».
|
|
|
Zaharrak berri, beraz. Zientziak eta teknologiak Estatu Batuetako garapen maila sekulakoan joko zuten, beharbada, gailur ororen gailurra, baina, damurik, aurrerapen zientifiko eta material horrek, Europan bezala, oinarrizko
|
hizkuntza
eskubideak babesteko politikarik ez du ahalbidetu. Jakintzak, aurrerapenak, kulturak?
|
|
|
Sumindura horrek jota, akaso, leporatu dio sailburuordeak mugimendu euskaltzaleari" instituzio paraleloen dinamika bultzatu eta ezker abertzale tradizionalari bere estrategia politikorako bazka ematea" (278 or.). Halako erasoak are ulergaitzagoak dira honakoa aintzat harturik: AEK Alfabetatze eta Euskalduntze Koordinakundea edota Hizkuntza Eskubideen Behatokia sortu zirela gobernu erakundeek deus egiten ez zutelako helduak euskalduntzeko eta
|
hizkuntza
eskubideak babesteko, hurrenez hurren. Herri mugimenduak erakunde horiek eratu ostean baino ez ditu Jaurlaritzak eginkizun bereko erakunde publikoak sortu, jarduera esparrua EAEra mugaturik dutenak.
|
|
2012
|
|
|
Borondatea behar da horretarako, sozialistek ez dutena, ez dutelako euskara normalizatu nahi eta euskaldunon hizkuntza eskubideen urraketa sistematikoak berdin dielako. Zehapenak ez dira tresna bat besterik giza eskubideak diren
|
hizkuntza
eskubideak babesteko. Zehapenik gabeko araua diskurtso hutsa da, inor lotzen ez duena eta ondorio praktikorik izango ez duena.
|
|
2013
|
|
|
Udalak Lesakan arlo guztietan euskaraz bizitzeko baldintzak paratu nahi ditu, bere barne eta kanpo harremanak euskalduntzetik hasita. Betiere, euskaldunon
|
hizkuntza
eskubideak babestea izanen du helburu.
|
|
2014
|
|
|
Funtsean, euskal hiztunen
|
hizkuntza
eskubideak babestu eta defendatzeaz gain, urratzen direlarik salatzeaz arduratzen da Behatokia. Euskaraz mintzatzeko, administrazioari zuzendu eta administrazioak zerbitzuen errezibitzeko euskal hiztunek dituzten eskubideak babesten ditu, arlo publikoa nola pribatua besarkatuz.
|
|
2015
|
|
|
pertsona eta lurralde irtenbideak. Lehenean, gizabanakoaren
|
hizkuntza
eskubideak babestea da helburu nagusia, eta gutxieneko kopuru bat agertuz gero estatuaren laguntza eskaintzen zaio. Bigarrenean, lehian dauden hizkuntzen artean eragin mugak ezartzen dira, eta eremu bakoitzean euretako bat hobesten da (Laponce, 1980 eta 1984).
|
|
2018
|
|
|
* Kontsumitzaileen
|
hizkuntza
eskubideak babestea.
|
|
2019
|
|
|
2.2 Estandarren beharra eta egokitasuna arreta soziosanitarioan hizkuntzak bizi duen korapiloa kontuan hartuta, gutxiengo egoeran dauden frankofonoen
|
hizkuntza
eskubideak babesten dituen eta arreta soziosanitarioa frantsesez sustatzen duen Societé Santé en français (SSF) erakundeak, arreta pazientearen hizkuntzan emateko estandarrik ez zegoela ikusirik, eta aeBetako CLaS estandarren ereduari jarraituz, zera antzeman zuen: kanada osorako, hots, lege edo administrazio esparru guztietarako estandar batzuen beharra. euren helburua, funtsean, eremu elebidunetan kalitatezko arreta bi ele ofizialetan bermatua izateko komunikaziorako estandarrak sortzea zen, betiere kanadako egoerari eta legediari egokiturikoak. hartara, health Standards organization (hSo) erakundearekin elkarlanean hasi ziren 2014an, eta estandarren proiektua 2017an abiarazi zuten.
|
|
|
Erdogan lehen ministro zela, Turkiako Gobernuak heriotza zigorra kendu zuen, eta adulterioa kriminalizatzen zuen legea ezabatu. Indigenen
|
hizkuntza
eskubideak babesten zituzten zenbait lege ere sustatu zituen. Prozesua bideratu zutela zirudien.Nasentzat,, gauzak asko aldatu dira ordutik?.
|
|
2020
|
|
|
Bide hori, baina, une honetatik bertatik jorratu behar da, larrialdi egoera honetan ere, funtsezkoa delarik herritarren
|
hizkuntza
eskubideak babestea eta bermatzea.
|
|
|
Horrela sortu zen mintzapraktiken sarea. Konfinamenduak haur eta nerabe asko euskaraz bizi ahal izateko zeuzkaten espazioetatik aldendu dituzte, eta ezer gutxi egin da euren oinarrizko
|
hizkuntza
eskubideak babesteko. Algortarrok Zaintzen saretik, argi izanda komunitate bateko kideen eskubideak defendatzea ere badela komunitatea zaintzea, euskararekin harremana gal ez zezaten antolatzen hasi ginen.
|
|
2022
|
|
|
Hizkuntza eskubideak betetzeko aldarrikatu du Maialen Barandalla Medikuntzako ikasleen ordezkariak ere, Medikuntza eta Erizaintzaren graduazio ekitaldian, nolako osasun sistema nahi duten adieraztean: «Pazienteen eta langileen
|
hizkuntza
eskubideak babestuko dituen osasungintza euskalduna, pijamaren koloreak kontuan hartuko ez dituena, talde lanean eta horizontaltasunean oinarritua. Osasuna guztiona, guztiontzat eta hurbila.
|
|
2023
|
|
|
Aiaraldeko Euskalgintza Kontseiluaren ustez, erabaki larria da, eta hainbat ekinbide antolatu dituzte. Kexa aurkeztu dute Eusko Jaurlaritzaren
|
Hizkuntza
Eskubideak babesteko Zerbitzuan, Elebiden, eta Euskal Herriko Hizkuntza Eskubideen Behatokian. Euskal Herriko Euskalgintza Kontseiluarekin ere harremanetan jarri dira.
|
|
|
Hain zuzen, manifestazioa ez dadin amaiera izan, oldarraldi judizialari «erantzun irmoa» emateko tresna bat garatu du Kontseiluak: Oldarraldiaren aurrean
|
hizkuntza
eskubideak babesteko protokoloa. Euskalgintzarekin batera landu dute, eta herritarrentzat da.
|
|
|
Manifestazioaren ondorengo egunetan,
|
Hizkuntza
Eskubideak Babesteko Protokoloa aurkeztu zuten Kontseiluak, euskalgintzako eragileek eta bestelako eragile sozial, sindikal eta politikok. Ezagutu berri dugun azken sententziaren harira, Aiaraldeko euskalgintzak protokoloa aktibatu zuen, eta, ondorioz, epaiarekin desadostasuna agertzeko elkarretaratzea deitu dute gaur Euskalgintzaren Kontseiluak eta Aiaraldeko Euskalgintza Kontseiluak, 18:00etan Laudioko Herriko plazan.
|