|
2000
|
|
|
Interesgarri izan zitekeenik ere duda handiko genuen. Liburua, dena den, aipu onak izana zen mundu, milaka ale salduak zituen, eta hainbat
|
hizkuntzatara
itzulia ere bazen. Euskarara itzultzeko zenbait saio eginagatik, ordea, ez genuen lortu asmoa gauzatzea.
|
|
|
Beti aportatzen dira gauzak. Gauza da zein hizkuntzaatik zein
|
hizkuntzara
itzultzen den. Edozein hizkuntzatik euskarara itzultzen denean, jauzia beti handiagoa izaten da.
|
|
|
Elkarbizitzarako, bi hizkuntza ditugunok askoz eskaintza handiagoa egiten ari gara bakarra duenak baino. Besteak beste, nik ezagutzen dudalako halakok eta halakok egiten duen lana, eta hark ezagutzen ez duelako nirea, baldin eta bere
|
hizkuntzara
itzultzen ez badut. Kulpabilizazioetan sartu gabe, hor erantzukizun politikoak daude, nireak hainakoak gutxienez badirenak.
|
|
|
Azkenik, aditzera eman beharra dut, giza eskubideen alde oso erabilgarria den liburu bat badela, 1981ean Unescok argitaratua eta geroztik hamasei
|
hizkuntzatara
itzulia; euskaraz ere 1999an Bilboko Unesco Etxeak emana digu Leah Levin andere idazle ingelesak prestaturiko Giza eskubideak: galde erantzunak deritzana.
|
|
2001
|
|
|
EUSKO Jaurlaritzak onartu berri du euskal literatura sustatzeko 14,5 milioi pezetako diru laguntza (580.000 libera). Horietatik, hiru milioi euskal egileen obrak beste
|
hizkuntzetara
itzultzeko baliatuko dira; beste hamar, enpresa eta argitaletxeak nazioarteko liburu azoketan egon daitezen lortzera zuzenduko dira; gainerakoa, EAEtik kanpo ekitaldiak antolatzeko erabiliko da.
|
|
|
Hiru nobelen artean, bigarrena, 100 metro, dugu, dudarik gabe, harrera hoberena izan duena. Ez bakarrik hiruren artean argitaratuena izateagatik, beste
|
hizkuntzetara
itzuli zen lehenengo euskal nobela izateagatik ere bai (lau hizkuntzatara, hain zuzen) 11.
|
|
|
Euskal narratiban jadanik" klasiko" bihurtu den nobela honek" nobela elebiduna"," nobela modernoa"," gaizki irakurritako nobela",... eta ez dakigu zenbat kalifikazio jaso ditu. Lau
|
hizkuntzatara
itzulia, 7 argitalpen ezagutzen dituena, film bat,... eta fakultateetako hainbat klasetan kritika" zientifikoak" (tonu ironikoan esanda, noski) deitutakoak aplikatzeko testu aparta.
|
|
|
Rohinton Mistry ren A Fine Balance k eta batez ere Arundhati Roy-ren The God of Small Things ek mundu zabalera zabaldu dituzte Indiako zapalduen atsekabeak eta pairamenak. Eleberri honek Britainia Handiko Booker Prize irabazi zuen eta 27
|
hizkuntzatara
itzulia izan da.
|
|
2002
|
|
|
Herri batetik bestera desberdintasunak badira ere, lanaren eta baldintza ekonomikoen inguruko ziurtagiriak, etxebizitzari dagozkionak, familia eta osasunari buruzkoak eskatzen dira. Horiek guztiak lortu, batean eta bestean zigilua ipini, behar den kasutan jatorrizko herrialdeko
|
hizkuntzara
itzuli... «Berez ez da lan zailegia, baina egin egin behar da eta denbora asko ematen du» Ume Alaiako idazkariaren esanetan.
|
|
|
Izan ere, 1997 urtean lehenengo Harry Potter kaleratu zenetik, gutxienez 42
|
hizkuntzetara
itzuliak izan dira pertsonaia horri buruzko liburuak, vietnamerara, bulgarerara, katalanera, pakistanierara, txinerara eta latinera barne. Saldu, berriz, 120 milioitik gora liburu salduak dituzte dagoeneko munduan zehar, horietarik 45 milioi Ameriketako Estatu Batuetan.
|
|
|
Presazkoa da denon ahaleginak batzea eta guk geuk promozionatzeko formulak aurkitzea. Adibide ona da, eta ongi erreparatu litzaioke, Balearretako gobernuaren ekimenari, zeinek laguntzak ezarri baititu isletako idazleen lanak beste
|
hizkuntzetara
itzultzeko.
|
|
|
Bi letter jaso nituen oso denbora gutxian eta gisa horretako ipuin luzeen ekarria (bost
|
hizkuntzatara
itzuli dute eta euskaraz hamazazpi edizio izan ditu) honako hau da, besteak beste: ingelesaren eta euskararen konbinazio heterofonikoaren fruitu den hizkuntza arteko mestizaia iradokitzailea.
|
|
|
Bat gatoz I. Aldekoarekin (1998), esaten duenean eleberri hori, A. Lertxundiren Hamaseigarrenean aidanez eleberriarekin batera, 1980ko hamarkadako onena dela. Lau
|
hizkuntzatara
itzuli duten eta orain arte hamahiru edizio saldu dituen Bi anai eleberriak Paulo eta Daniel anaiek Obabako ingurune bihozgabean daramaten bizitza kontatzen du. Baina ziur aski lorpen handiena zenbait narratzaile erabiltzea da (txoria, katagorria, sugea eta antzarak), narratzaileok indartu egiten baitute errugabearen sakrifizioaren narrazio tragikoa.
|
|
|
Baina autoreari ospea eman zion obra, esan beharrik ez dago, Obabakoak (Erein, 1988) ipuin liburua izan zen. 23
|
hizkuntzatara
itzulita dago, eta merezi izan ditu, besteak beste, Kritika Saria (1988), Premio Nacional de Narrativa (1989), I. Euskadi Saria (1989), European Literary Prize delakoan finalista (1990), Millepages Saria (1991) eta Pyrénées Atlantiqueseko Trois Couronnes Saria (1995). Nola atzerriko hala bertako kritikak aipatu zuen bere garaian obra horren kalitate literarioa.
|
|
|
Hamar
|
hizkuntzatara
itzuli dute, eta, duela urte gutxi arte, edizio gehien izan dituen euskal eleberria izan da Behi euskaldun baten memoriak. Haren kalitate literarioa egiaztatuta geratu zen 1994an IBBY (International Board on Books for Young People) delakoaren Ohorezko Zerrendan sartu zutenean, edo zenbait herrialdetan, Alemanian, esaterako, kritikaren aldetik izan zuen harrera bikainari esker.
|
|
|
Gizona bere bakardadean (Pamiela, 1993) da ildo berri honetan sartzen den Atxagaren lehen eleberria. 15
|
hizkuntzatara
itzuli dute eta sari garrantzitsuak hartu ditu: Kritika Saria 1993an, Premio Nacional de Narrativan finalista urte berean, Zilarrezko Euskadi Saria 1994an, 1994ko libururik onena El Urogallo eta Elle aldizkarientzat...
|
|
|
desberdinak sortzen dira, eta horrek asko zailtzendu euskara zientifikoaren normalizazioa. Horregatik uste dugu funtsezkoa dela unibertsitateko oinarrizko testuliburuak, euskaraz idatzitakoak zein beste
|
hizkuntzetatik
itzulitakoak, euskaraz edukitzea.
|
|
|
Ezagutzarako eta diagnostikorako baliagarriak izan arren, ingurumenaz arduratzen diren teknikoek zama gaitasunaren mugak ezin dituzte ezarri, ezta ingurumen kalteak prezioen
|
hizkuntzara
itzultzerik ekonomistek ere.
|
|
2003
|
|
|
Medikuntza karreran bere apunteak trafikatzen zituzten. Bikaina zen Eneko bost kiloko liburutzarrak hartu, bost duroko hitzak gizakion
|
hizkuntzara
itzuli, eta sintesiak egiten. Gaur ere dibulgatzailetzat du bere burua.
|
|
|
Brundtlandek gaineratu zuen, hitzarmena onartu eta berresteko prozesuaren ondoren, herrialde bakoitzak beharrezko legeria “idatzi, defendatu, onartu eta aplikatu” duela. Azken bileraren ondoren, otsailaren 28an, Konbentzioaren testua berrikusi eta hainbat
|
hizkuntzatara
itzuliko dute OMEko adituek, erakunde horren Batzarrean aurkezteko. Espainia, buru Espainia da gehien erretzen den Europako herrialdeen burua.
|
|
|
Eztabaida zakarra izan genuen. Berak ez genuela beste irtenbiderik esaten zuen, ez genuela" gure" nobelarik atzerriko
|
hizkuntzetara
itzultzerik lortzen, arazo legalak tarteko, eta" gure" horrek egundoko mina eman zidan; diru iturriak murrizten ari zirela erantsi zuen, eta denborarekin, hemendik urte batzuetara, itzulpenak bideratuta zeudenean, obra horien egiletza neureganatzeko aukerarik izango nuela, ordurako berak ere bere obra egina izango zuelako, Paris, Londres eta Berlingo eskaleen artean nobelak idazten hast... Nik arrisku handiak ikusten nizkion operazioari.
|
|
|
Euskaratik beste
|
hizkuntzetara
itzultzean, ordea, alderantzizkoan ez bezala, zaila da asmatzea zein izan behar den tituluak aukeratzeko irizpidea. Munduko lanak gureraerakartzerakoan hainbat lehentasun egon daitezke, zein titulu edo egile itzuli lehenago edo beranduago, baina adostasun handia egon ohi da maisulanen zerrenda osatzean, euskaraz eduki beharreko tituluak zein diren alegia.
|
|
|
Horrekin guztiarekin batera, filosofo horiek tinko borrokatu zuten humanitateen eta natur zientzien arteko muga haustearen alde, programa enpiristaren helburuetako bat zientzia guztia bateratzean baitatza (Zientzia Bateratuaren tesia), ondoren beste jakite guztiak Zientzia Bateratuaren
|
hizkuntzara
itzuli edo murriztu ahal izateko.
|
|
2004
|
|
|
Nazio Batuek errefuxiatuentzako duten agentziak, ACNURek, Genevan argitaratzen du bere aldizkaria. Hainbat
|
hizkuntzatara
itzuli eta mundu osoan banatzen dute. Bi urtez finantziazioa lortzen ibili ondoren Eusko Jaurlaritzaren, Bizkaiko Foru Aldundiaren eta Gasteizko Udalaren diru laguntza jaso dute eta aldizkariaren bi ale aterako dituzte urtean, euskara hutsean.
|
|
|
Aldaketak izan daitezke, besteak beste, hitzak bereiztea, letrak edo azentuak gehitzea, iraultzea edo ezabatzea, artikuluak edo partikulak ezabatzea, grafia edo fonetika Espainiako
|
hizkuntzetara
itzultzea edo egokitzea, eta beste izen edo abizen batzuk, edo, abizenen zati batzuk nahiz horien antzekoak ordezko moduan jartzea, aurretik jartzea edo gehitzea, legezko mugen barruan.
|
|
|
FAOk Kodearen eta Nazioarteko Ekintza Planen aplikazioa sustatzeko egiten dituen jarduera osagarrien artean daude akuikultura eta arrantza arduratsuaren eta arrantza antolatzeko ikuspegien berri ematen duten jarraibide ugari prestatzea; FAOren Arrantza Kodea programa aurkeztea, garatzen ari diren herrialdeei Kodea aplikatzen laguntzeko. FAOk gogorarazi du, halaber, Kodea, 40
|
hizkuntzatan
itzulia, hainbat kanaletan zabaldu dela: gobernuetan, arrantzako eskualde erakundeetan, gobernuz kanpoko erakundeetan eta oinarri komunitarioko erakundeetan.
|
|
2005
|
|
|
Idazketari buruz »baina ez modu indibidualean bakarrik, baizik talde gisara» dugun planteamenduarekin lortuko al dugu euskaraz ekoiztutako pentsamendu sortzaile bat ezagutzaren gizartean? al dugu, egunen batean, euskaratik abiatuko den itzultzailerik, euskal pentsamentua beste
|
hizkuntzetara
itzultzeko?
|
|
|
d. Hiztun kopurua euskal sorkuntzak behar duen lurra abonatzeko gauza ez den bitartean, euskal idazleak erdal lurretara iritsi behar du. Orain euskaratik beste
|
hizkuntzetara
itzuliko duten itzultzaileak behar ditugula pentsatu behar dugu. Orain, atzerriko literatur sistemak ezagutzen dituzten pertsonak behar ditugu… baina ez erdal kultura euskaratzeko, euskal kultura munduratzeko baizik.
|
|
|
Mozilla Fundazioaren nabigatzaileak, 28
|
hizkuntzatara
itzulita, arraila irekitzen jarraitzen du
|
|
|
70.000 kide baino gehiago ditu dagoeneko. Windows ez ezik, Mac OS eta Linux en ere erabil daiteke Firefox, eta 28
|
hizkuntzatara
itzuli da, besteak beste, gaztelania, katalana, euskara eta asturiarra. “Firefox azkar ari da hartzen ikusle asko, eta nabigazio irtenbide atseginago gisa jasotzen ari da”, dio Mitchell Baker Mozilla Fundazioko lehendakariak.
|
|
|
Erantzukizunak Bestalde, Bide Prestakuntzako Irakasleen Federazio Nazionalak egoera horren errua “administrazioaren utzikeria” izan da, iruzurraren aurrean neurri zorrotzik aplikatzen ez duelako. Elkarte horrek, komunikatu batean, adierazten du ezen, nahiz eta Trafiko Zuzendaritza Nagusiak (DGT) azterketetarako galdera sorta ugari dituen gaztelaniaz idatzita, batzuk beste
|
hizkuntzetara
itzulita baino ez dituela, eta, horri esker, galdera batzuk buruz besterik ez dakitela, proba teorikoan gainditutakoa lor daitekeela. Hori dela eta, federazioak dioenez, enpresa mafiak agertu dira, eta, erakartze sare egoki baten bidez, azterketa teorikoa valentzieraz egiten duten probintzia guztietako ikasleak erakartzen dituzte, beste erkidego batzuetakoak izan arren.
|
|
2006
|
|
|
Hogeita bi
|
hizkuntzetara
itzulitako Peter Pan
|
|
|
Geraldine McCaughrean gertatu zen lehiaketa horretako irabazle, mundu osoko idazleen artean, eta orain Xabier Paya Ruizek euskaratu duen Peter Pan eta jaka eskarlata izenburuko lana idatzi zuen. Lan bera, hogeita bi
|
hizkuntzetara
itzulia izan da.
|
|
|
gehien bisitatzen diren webguneko atalak, zer herrialde diren bisitariak, zer ordutan sartzen diren, zer bilatzailek eramaten dituzten orrira eta zer hitzak bilatzaileetan sartzen dituzte, bai eta Internet Explorer edo Mozilla Firefox, ordenagailua PC edo Mac bada, eta luzea eta abar. Hau oso erabilgarria da webgunea bera eguneratzeko ordua, zer jakiteko aukera ematen baitu orri gehiago eguneratu, zein hobetu, zer
|
hizkuntzatara
itzuli, garrantzitsua bada dena ondo ikustea Firefox nabigatzailearekin (erabilia) internauten% 20tik gora edo Mac ordenagailuekin, etab. Baliabide horiek edo beste batzuk kontratatzeko, nahikoa da horiek eskaintzen dituen atarian izena ematea eta html kodearekin txertatzea. Hobeto ikusteko baliabideak Bestelakoak doako zerbitzuek bisitari kopurua handitzeko aukera ematen dute.
|
|
2007
|
|
|
Dena den, aitortu beharra daukat urte hauetan gaztelera pixkanaka gure taldean sartuz joan zela, besteak ere, ni bezala, Donostian ari baitziren ikasten, eta astean zehar erdara hain gertuan eduki ondoren zaila baitzen asteburuan euskaraz aritzea. Hala, astean bost egunez euskaraz aritzeko gaitasuna kamustu ondoren zaila zen asteburuan jatorrizko
|
hizkuntzara
itzultzea, euskaraz ondo jakin arren emozioak adierazteko hain garrantzitsuak izan daitezkeen ñabardurak zehazteko gaitasuna galdu egiten baitzen.
|
|
|
Ahoz ahokoari esker, John Boyne idazle dublindarraren The boy in the stripped pyjamas liburuak arrakasta itzela lortu du denbora gutxian. Irlandan libururik salduena izan zen 35 astez, istorioa film bilakatzeko proiektua martxan du Disneyk eta eleberria hogeita bi
|
hizkuntzatara
itzuli dute dagoeneko. Euskaraz, Alberdaniak kaleratu du istorio hunkigarri hau.
|
|
|
Atzerriko eskuratzaileak Europar Batasuneko estatu kideren batekoak ez badira eta bizilekua horietan ez badute, eskatu ahal izango dute kontratua eta gainerako agiriak Europar Batasuneko estatu kide bateko
|
hizkuntzara
itzultzea, haiek aukeratuta.
|
|
|
712 < Volk>, < Volksgeist>, < völkisch>, printzipioz beste
|
hizkuntzetara
itzuli ahalgarriak izan arren, alemanez nola duten esanahi berezia eta zergatik, ik. BRUNNER, O.,. CONZE, W.
|
|
|
Horrek ez diokentzen hainbat unibertsitatetan irakaslea izatea. Are gehiago, haren liburuak hamaika
|
hizkuntzatara
itzuli izan dira eta maiz Le Monde Diplomatique aldizkarianidazten du.)
|
|
|
«S, il tient sa langue, il tient la clef qui, de ses chaines, le délivre». Marka da, beraz, Daudet ek errugabetasun ebanjeliko osoagaz Mistral en esaldi bat probentzala bera bezalaxe Alsazian alemana akabatzen ari zen nazionalismoaren
|
hizkuntzaren alde
itzultzea.
|
|
|
landugabeenak: «Soilik forma [gramatikal] horien funtzionaltasun, osotasun, argitasun eta laburtasunean aurkituko dira diferentziak hizkuntzen artean»594; eta 2) edozer gauzaren edozein
|
hizkuntzetara
itzultzeko posibilitatea, eta printzipioz edozer eta dena espresatzeko hizkuntza guztien gaitasuna, herririk landugabeenen mintzairetan ere erlijio errebelatu baten irakaspen misteriozkoenak adierazi ahal direlakoan, ikusten denez595 Ezein hizkuntzak ez du ezintasunik, baldintzak emanez gero, gauzak beste edozein hizkuntzaren tamainan adierazteko.
|
|
|
Nazioarteko txartela baliozkoa da hitzarmen hau sinatu duten 150 herrialdeetan ibiltzeko. Agiri horretan, titularraren datu pertsonalak eta gidabaimenak baimentzen dituen ibilgailu motak herrialdeko hizkuntza ofizialera eta mundu osoan erabiltzen diren beste zortzi
|
hizkuntzetara
itzultzen dira. Urtebeterako balio du, eta ez du baimenik ematen herrialde horretan gidatzeko, kasu honetan Espainian.
|
|
|
Mundu osoan bi milioi erabiltzaile baino gehiago ditu, gero eta jarraitzaile gehiago ditu eta urrutiko hezkuntzarako softwarearen buruan dago. 146 herrialdetan baino gehiagotan dago eta 75
|
hizkuntzatara
itzuli da, Espainiako lau hizkuntza ofizialak barne. ANCED irabazi asmorik gabeko Urrutiko Hezkuntzarako Ikastetxeen Elkarte Nazionalak ere ezarri du Moodle bere 320 bazkideei eta irakaskuntza programetan parte hartzen duten 10.000 ikasle baino gehiagori zerbitzua emateko.
|
|
|
Zer da? hainbat
|
hizkuntzatara
itzulitako programa, gaztelania barne, eta erabilerraza delako nabarmentzen da. FTP krosa:
|
|
|
Kultura, gizartea edo erakundeetan adin txikikoak zaintzeko modua asko alda daitezke leku batetik bestera; beraz, komeni da haurra adoptatu aurretik nola bizi izan duen jakitea. Familiei, halaber, haurren ama
|
hizkuntzara
itzulitako hitzen zerrenda ematen zaie, lehenengo topaketetan komunikatzeko aukera izan dezaten, eta, behar izanez gero, antsietatea kontrolatzeko tailerretara joateko aukera ematen zaie. Adopzio prozesuaren inguruko emozioek sentsazio mota horiek eragin ditzakete.
|
|
|
Bortzirietako udalen batean erroldatu bezain laster Gizarte Zerbitzuekin harremanetan jarriko dira, eta hunek gidaren berri emanen dio. 280 ale argitaratu dira, eta oro har, lau sailetan banatua da, eskualdearen aurkezpena, eskaintzen dituen baliabideak, 8
|
hizkuntzetan
itzulitako euskarazko hiztegitxoa, eta lagungarriak izan daitezken telefono zenbakiak.
|
|
|
Eta gauza bera egin dezagun itzulpenekin. Euskaratik beste
|
hizkuntzetara
itzulitako testuak ere sarigarri bihur ditzagun... edo jadanik ez du inork gogoan Mitxelenaren" Gure arbaso zaharren baratza" artikulu haren irakurketa?
|
|
2008
|
|
|
Gogoratzen dut mesedez eskatu zidala, berarekin joan eta agertoki aurrean beraren parean jarrita egoteko, laguntzeko. Alegia, ekitaldian euskaraz hasten zirenean, nik zeinu
|
hizkuntzara
itzultzen nuen, eta nire lagunak, ekitaldiko gorren itzultzaileak, niri kopiatzen zidan: nik euskaratik zeinu hizkuntzara itzultzen nion, eta berak jendeari transmititzen.
|
|
|
Alegia, ekitaldian euskaraz hasten zirenean, nik zeinu hizkuntzara itzultzen nuen, eta nire lagunak, ekitaldiko gorren itzultzaileak, niri kopiatzen zidan: nik euskaratik zeinu
|
hizkuntzara
itzultzen nion, eta berak jendeari transmititzen. Ondoko urtean neuk egin nituen, zuzenean, itzultzaile lanak.
|
|
|
Eman dezagun, ingelesa. Ni Gentzanerekin baldin banago, ingelesa itzultzen badiot, zeinu
|
hizkuntzaz
itzultzen badiot zeinu hizkuntza espainola, ez du ingelesez ezer ikasiko. Hortaz, ni ez naiz han izaten.
|
|
|
Batetik, informazio txukuna eskuratzeko biderik ez da egin: datuak gorde eta faltsutu egiten dituztela, erradiaktibitatea ez dela sistemaz neurtzen, kantzerren jarraipenik egin ere ez, ikertzaile independienteak zigortu eta pertsegitu egiten dituztela, eta Ukrainan, Bielorrusian eta Errusian sortutako informazio asko ez direla beste
|
hizkuntzetara
itzuli.
|
|
|
Filmaren izena ez da SPrako tranbia, ezta Kirmen Uribe idazleak filma euskaraz balitz izenda zezakeen Ontza bat txokolate ere. Kirmen Uriberi ondo ulertzera, eta egia bada, jatorrizko hizkuntzatik poesia denean behintzat beste
|
hizkuntzara
itzultze jardunbidean beste obra bat sortzen dela, kasuon, euskarazkoa eta gaztelaniazkoa, bi liburu dira. Eta, izan ere, SPrako tranbia literatura poetikoa da.
|
|
|
Horren adibidea Europar Batasuneko legeria da. Europar Batasunean testuak gehienbat ingelesez eta frantsesez prestatzen dira, eta gero, itzultzaile talde batek estatuen gainontzeko
|
hizkuntzetara
itzultzen du. Gaztelaniaz irakurtzen ditugun Europako lege testuak, hortaz, itzulpen hutsa dira, baina egokiak dira eta funtzionatzen dute.
|
|
|
Antzekotasun handiko hizkuntzen artean askoz errazagoa da itzultzea (eskuz zein automatikoki) eta hitzez hitzeko itzulpena eginez emaitza onargarriak lor daitezke. Oso desberdin diren
|
hizkuntzen artean
itzultzea, berriz, askoz konplexuagoa da. Horretan berebiziko garrantzia duten bi faktoreak hitz hurrenkera eta morfologia dira.
|
|
|
Lehenengo taldea asimilaziorako aplikazioek osatzen dute, hau da, itzulpen automatikoa erabiltzen dutenak beste hizkuntza batean idatzitako dokumentuak oro har ulertzeko (adibidez, Interneten argitaratutako testuak). Txat bateko elkarrizketen itzulpena da asimilaziorako itzulpen automatikoaren beste adibide bat; txat horretan parte hartzen duen pertsona bakoitzak bere hizkuntza erabil dezake eta beste parte hartzaileen ekarpenak irakur ditzake bere
|
hizkuntzara
itzulita. Aplikazio mota horietan, oso azkar itzuli behar da, hobe mementoan bertan, eta zuzenean erabiltzen da, landugabe; batzuetan, ez da osorik irakurtzen eta normalean, ez da gordetzen irakurri ondoren.
|
|
|
Dosier hori bidali aurretik, hango
|
hizkuntzara
itzuli behar da, eta legeztatu ere egin behar da, bestela ez baitiote baliorik emango.
|
|
|
hiru milioi ale saldu ziren bertan. Guztira, 30
|
hizkuntzara
itzuli zen eta 10 bat milioi ale saldu.
|
|
|
Aurten Ttarttalo argitaldariak 1.001> galdera> eta> erantzun.> Ezagutzaren> mundua> izeneko liburu eder eta ilustrazioz betea plazaratu digu, zazpi itzultzaileren artean euskaratua. Alde batetik, intsektu famatu batzuen izenak, inongo
|
hizkuntzatara
itzultzen ez diren arren, euskaraz eman dira, eta gaizki. Eskuarki bere izen zientifikoaz aipatzen den Dynastes> hercules> hori ez baita, errinozero kakalardo?
|
|
|
Zinpeko interpretea unibertsitate tituluduna da, eta gainditu egin du Atzerri Ministerioak horretarako urtero antolatzen duen azterketa, edo Ministerioak horretarako ahalmena eman dio Itzulpengintza eta Interpretazioko lizentziatura izateagatik (nahiko berria Espainian) edo Europar Batasuneko beste herrialde batean titulazio baliokidea izateagatik. Kanpo Arazoetarako Ministerioaren web orrian, Espainian egiaztatutako zinpeko interpreteen zerrenda, zein
|
hizkuntzatara
itzultzen duten eta harremanetarako datuak daude argitaratuta. Zinpeko interpretazioaz gain, ordea, Espainiako legeriak ez du eskatzen inolako titulazio espezifikorik itzultzaile edo interprete lanbidean aritzeko, nahiz eta bistakoa den horretan aritzen denak praktikan erakutsi behar dituela ezaugarri eta ezagutza nabariak.
|
|
|
Erabiltzaileak idatzitako testuen itzulpenera bideratzen da; horrek esan nahi du laguntza ona dela mezu elektroniko bat idazteko edo inprimaki bat beste hizkuntza batean betetzeko. Aplikazioak leiho bat irekitzen du nabigatzailean, eta, han, testu baketsua idatz daiteke, hautatutako
|
hizkuntzara
itzultzen da. Gaztelaniaren kasuan, ingelesetik, frantsesetik eta errusiarretik abiatuta itzulpenak lor daitezke, eta zuzentzaile ortografiko bat erabili.
|
|
|
Bere datuen arabera, 200.000 erabiltzailek baino gehiagok 90 hizkuntza ikasten dituzte. Ikuspegi orokorra duen gunea da, 14
|
hizkuntzatara
itzulia, besteak beste, gaztelaniara, non taldeak hizkuntzaka eratu, zalantzak kontsultatu edo hitz egiteko pertsonak aurki daitezkeen. Gainera, Ezagutza atalak hizkuntzei buruzko wiki gisa funtzionatzen du.
|
|
|
« Brooklyngo erokeriak eta hurrengo bi liburuak eskaini zizkigun euskaratzeko, eta guk onartu egin genuen». Austerren jarrera ere lagungarria izan zen hasieratik, bere lanak eremu urriko
|
hizkuntzetara
itzulita argitara daitezen nahi baitu.
|
|
|
Bernhard Schlink idazle alemaniarraren Der vorleser (Irakurlea) eleberriko pasarte batean oinarrituta dago Sail Ofizialean lehiaketatik kanpo dagoen film hori. Alemanian liburu horren ale asko saldu ziren, eta gero, 39
|
hizkuntzatara
itzuli da.
|
|
|
Arratsaldean, euskal postuko inaugurazioan zer edo zer jan ondoren, abiatu ziren Miren Azkarate, Jorge Gimenez, Jokin Munoz, Anjel Lertxundi eta Aingeru Epaltza Translators Centrera (Itzultzaileen zentrura). Bertan, Bridge Languages as Language Bridges aurkeztu zuten, eta Jokinek bere liburuaren italierazko itzultzaile Roberta Gozzirekin batera publikoari azaldu zion euskaratik beste
|
hizkuntzetara
itzultzeak zer nolako zailtasunak eta xarmak dituen. Idazleak berak azpimarratu zuenez, bere azken obraren itzulpenerako bilerak egiterakoan ohartu zen zenbatekoa zen itzultzaileek egin behar zuten lan, kreatiboa edo sortzailearena?.
|
|
|
Askoren iritziz, Merce Rodoreda katalanez idatzitako literaturako idazle nagusienetakoa eta unibertsalena izan da. Haren liburuak 27
|
hizkuntzatara
itzuli dituzte. Baita euskarara ere:
|
|
|
1987an Nelson eta Cox izeneko biokimikari estatubatuarrek, liburuaren edukia zaharkituta geratzeko arriskuan zegoela ikusita" Principles of Biochemistry" ren bigarren argitaraldia prestatzeari ekin zioten eta 1993an kaleratu zuten. Liburu hau ere arrakastatsua gertatu zen eta hainbat
|
hizkuntzatara
itzuli zen; gure gertukoenak soilik aipatzearren, frantsesera, gaztelerara eta alemanerara. Gaur aurkeztuko den" Biokimikaren Oinarriak" deritzon" Principles of Biochemistry" ren euskararako itzulpenarekin, gizarte aurreratuenetan gai honetaz jardutean erabiltzen diren hizkerekin euskara zientifiko teknikoa homologatzeko ahaleginetan, zalantzarik gabe esan daiteke aurreranzko urrats oso garrantzitsua eman dugula.
|
|
2009
|
|
|
Baina katalanaren eta galegoaren atzean ez da orririk egongo: sistemak egingo du gaztelaniazko orria hartu, testua bereizi, behar den
|
hizkuntzara
itzuli, berriro orria sortu eta pantailan erakutsi... Eta hori guztia segundo pare batean!
|
|
|
Liburua euskaraz argitaratu du lehenbizi eta apirilean beste hiru
|
hizkuntzatara
itzulita izanen du: gaztelania, galiziera eta katalana.
|
|
|
Obabakoak (23
|
hizkuntzatara
itzulia eta Montxo Armendarizek liburuan oinarritutako filma egin zuen) edota Soinujolearen semea (14 hizkuntzatara itzulia) bezalako eleberriak idatzi ostean, salaketa eta kazetaritza kronika albo batera uztea erabaki du Zazpi etxe Frantzian lanean.
|
|
|
Obabakoak (23 hizkuntzatara itzulia eta Montxo Armendarizek liburuan oinarritutako filma egin zuen) edota Soinujolearen semea (14
|
hizkuntzatara
itzulia) bezalako eleberriak idatzi ostean, salaketa eta kazetaritza kronika albo batera uztea erabaki du Zazpi etxe Frantzian lanean.
|
|
|
2006an idatzi zuen esklabotzaren inguruko istorio eder bezain krudel hau, sentimentalismotik eta topikoetatik urruntzen dena eta, hala ere, izugarrizko indarra lortzen duena. Lan honi esker sari ugari irabazi zituen, Alemanian nahiz Herbehereetan, eta hainbat
|
hizkuntzatara
itzuli da.
|
|
|
Izan ere, gazteleraz idatzi izan zuen poesia beti, nik nekienez. Eta dozenatik gora
|
hizkuntzatara
itzuliak zeuden jada haren lanak, gaztea izan arren. Baina hala ere.
|
|
|
Garai hartan Georgiako Errepublika Sobietarreko Hizkuntza Akademiak bazeukan euskarari emandako atala. Gabriel Arestiren Nire aitaren etxea garai hartan itzuli zuen errusierara eta bere ikasleek Kaukasoko hainbat
|
hizkuntzatan
itzuli zuten poema bera. Tamara Makharoblidzek, adibidez, georgieraz jarri zuen.
|
|
|
Zentzumenen bidez jasotako informazioa lehenik talamora joango da (nongarunaren
|
hizkuntzara
itzuliko den informazioa), bertatik amigdalara joko du (aktibazio emozionalaren zentro neuralgikoa eta oroimenarekin harremana duena) eta beronek ekintzarako prestatuko du gure gorputza. Hau, beheko bidearen prozesua dugu eta milisegundotan gauzatzen da, beraz, informazioa modu kontzienteanprozesatu aurretik, azkar asko erantzuteko aukera eskaintzen digu.
|
|
|
Azterketa horretatik zenbait ondorio atera zituen Slobinek (2005). Batetik, aditz
|
hizkuntzetara
itzultzen duten itzultzaileek jatorrizko ingelesezko testuan baino Moduzko aditz gutxiago erabiltzen dituztela. Izan ere, ingelesa bezalako satelite hizkuntzetan Moduak garrantzi handia du, eta elementu semantiko hori aditzean bertan agertzen denez, lexiko ikaragarri zabala dute Moduzko aditzei dagokienez.
|
|
|
Horregatik, galde sortak etorkinen artean maiztasun handienarekin erabiltzen diren
|
hizkuntzetara
itzuli izan dira (gaztelaniara, frantsesera, arabierara eta errusierara), eta zenbait elkarrizketatarako Magrebetik zein Ekialdeko Europatik etorritako bitartekarien laguntza izan dugu.
|
|
|
Egoera horren ondorioz, ezgaitasuna duten pertsonei laguntzeko erakunde batzuek ibilgailu eraldatuak erosten dituzte eta autoeskolei ematen dizkiete eskola praktikoetarako. Autoez gain, profesionalak ere" uzten" dira; adibidez, ikastetxeetan ematen diren eskola teorikoak zeinuen
|
hizkuntzara
itzultzeko ardura duten interpreteak. Zirkulatu ahal izateko, ibilgailuek IAT pasatu dute egokitu ondoren.
|
|
|
Bereizkeriari stop Europar Batasuneko diskriminazioari buruzko Eurobarometroak, 2008ko uztaileko datuekin, jakinarazi zuen herritarren% 53k ez zekiela lan diskriminaziotik babesten duten legeen berri. Hori dela eta, EBk gizarte osoari informazioa ematea proposatu zuen, 23
|
hizkuntzatara
itzulitako azalpen liburuxken bidez. Liburuxka horietan, informazioa eta aholkularitza lortzeko legedia eta nora jo behar den zehazten da. Gazteen% 62k uste du jatorri etnikoak edo arrazak eragiten duela diskriminazioa.
|
|
|
Memoria historikoaz dihardu Pirinioetako herri txiki batean kokatu, eta 40ko urteetan hasi eta gaur arteko historia jasotzen duen liburuan. Hamar
|
hizkuntzatara
itzuli dute Cabreren liburu hau.
|
|
|
Jazzman baten gisara, gai bakoitza inprobisatzen du?. Gaur egun hainbat
|
hizkuntzatara
itzulia da eleberria, baita euskarara ere, Egunen aparra izenarekin (Elkar). Artistak 1946an idatzi zuen.
|
|
|
1992an plazaratu zuen Dorfmanek La muerte y la doncella. Ingelesezko bertsioa ere (Death and the maiden) urte berean argitaratu zuten eta, harrezkero, 48
|
hizkuntzatara
itzuli dute argentinarraren antzezlana. Roman Polanski zuzendariak zinera ere eraman zuen, 1994an, Sigourney Weaver eta Ben Kingsley aktoreekin.
|
|
|
Goizalde Landabasoren galderei erantzunez, katalanez idaztea ez dela traba izan adierazi zuen Sanchez Piñolek, inondik inora ez. La pell freda nobela 37
|
hizkuntzatara
itzulia izan da. Nola izango da oztopo katalanez idaztea?.
|
|
|
Eskualdeetako edo eremu urriko hizkuntzetan sorturiko literatur lanak Europako beste
|
hizkuntzetara
itzuli eta Europan zehar ezagutzera emateko neurri sustatzaileak finkatu lituzke europar hizkuntza politikak.
|
|
|
|
Hizkuntzara
itzuliz, erresistentziarako oinarri horiek, zeinak kantaren bidez nortasuna eraikitzeko elementuak izatera pasatzen baitira?, hizkuntza bizirik iraunarazteko ahaleginarekin lotuak, berezko hizkuntza zazpi probintzietako hizkuntza bakar gisa bideratzeko eta normalizatzeko borondate esplizitu bat zekarten berekin. Herri mugimendu berriek gidatuta, hizkuntza berreskuratzearen aldeko ekimena zirkulu politikoki konprometituak dinamizatuko zituen elementuetako bat bihurtu zen, poliki poliki.
|
|
|
Sariketetan osatzen den kanon hau transmititzen du erakundeak: diru-laguntzak emanez, liburuetan publiko eginez, beste
|
hizkuntzetara
itzuliz, hedabideetan jarraipen handia ziurtatuz, garaiko idazle onena definituz... Merkatuko eskaria ere oihartzun horrek baldintzatzen du.
|
|
2010
|
|
|
Jonas Bengsttonen eleberri batean dago oinarrituta. Halaber, azken pelikulak ingelesez filmatu baditu ere, orain ama
|
hizkuntzara
itzuli da. Oso aurrekontu txikia baliatuta, abiadura biziko filmaketan istorio oso gordina egokitu nahi izan du zinemara, ikuslearekiko batere gupidarik erakutsi gabe.
|
|
|
Esku artean izan nuen gaztelaniazko bat, eta ohartu nintzen ez zela fidatzekoa. Gero dozena erdi
|
hizkuntzatara
itzulitako kodeak erabili nituen, batik bat latina korapilatsua zen pasarteetarako. Azken batean, testu juridikoa da, teknikoa, eta horrek ñabardura guztiak ondo zaintzera eraman nau.
|
|
|
nire libururen batean plagioa probatu izan balitz, Espainiako legediari jarraituz, edizioa merkatutik kenduko zuten. Nire liburu guztiak berrargitaratuta daude eta hainbat
|
hizkuntzatara
itzuli dituzte. Ez dut besterik gaineratuko.
|
|
|
Hau ahalbidetzea helburu duen ikerketa lerroari hizkuntzarteko informazio bilaketa deritzo. Bilatu nahi den hitza edo hitzak beste
|
hizkuntzetara
itzultzen dira, bai eta horietan bilaketa egin ere; ondoren, hizkuntza bakoitzeko emaitzarik esanguratsuenak bueltatzen dira. Zirkulua ixteko, emaitza guztiak itzulpen automatiko bidez hasierako hizkuntzara itzul daitezke.
|
|
|
Bilatu nahi den hitza edo hitzak beste hizkuntzetara itzultzen dira, bai eta horietan bilaketa egin ere; ondoren, hizkuntza bakoitzeko emaitzarik esanguratsuenak bueltatzen dira. Zirkulua ixteko, emaitza guztiak itzulpen automatiko bidez hasierako
|
hizkuntzara
itzul daitezke.
|
|
|
Tiempo de errores, bederatzitan. Denera, berrogeita zazpi
|
hizkuntzatara
itzuli dira nire liburuak. Nik irabazi egin dut arabieraz idazteko erronka.
|
|
|
Hizkuntza honek ere eboluzionatu du: berrogeita zazpi
|
hizkuntzatara
itzulia izan naiz! Egun batean euskaraz ikusi nahiko nuke nire lanen bat; arabieratik zuzenean itzulita baldin bada, askoz hobe.Eta alderantziz, euskarazko lanen bat arabieraz zeren eta, egiatan, euskal kultura ez dute ongi defendatzen atzerrian, pertsegitu egiten dute, politikoki behintzat.
|
|
|
La isla del tesororen nire aurreneko edizio maiztu hark, Gipuzkoako Kutxarenak, gurasoen etxean jarraitzen du, ordea, badudalako norekin traizionatu: Treasure Islanden euskarazko itzulpen ederrarekin, zeinaren patua ez baita izan, zorionez, gure
|
hizkuntzara
itzulitako literatura unibertsaleko titulu ibaizabaltar askorena bezain ankerra, berriki berrargitaratu baitu, hosana!. Elkar etxeak.
|
|
|
Tresna hau 12
|
hizkuntzatara
itzuli eta balioztatu da, hala nola japonierara, portugesera, italierara eta frantsesera (Montorio eta Izal, 1997); depresioa neurtzeko galde sortarik erabiliena da. Perlado k (1987) gaztelaniazko lehen bertsioarenitzulpena egin zuen.
|
|
|
Hainbat aukera daude: sare sozialetan kanpaina bat ezagutaraztea, testu bat hainbat
|
hizkuntzatara
itzultzea edo denbora gehiago behar duten lanak egitea, betiere 120 minutuko mugarekin.
|
|
|
eta hori alemanez bakarrik. Gainera, 1912rako hogeita lau
|
hizkuntzatara
itzuli zen, tartean armeniera, txinera, hebraiera, sanskrito edota esperanto. Konparazio baterako, 1859tik 1890era arteko hiru hamarkadetan Darwinek soilik 39.000 ale saldu zituen Espezieen jatorria famatuarenak, ingelesezko sei edizioetan.
|
|
|
Hiper hizkuntza hori sendotu eta arautu denean, idazten den literatura gehiena molde horretan egiten da, gipuzkera ondo arautu eta landuan. Zientzian edo kazetaritzan erabiltzen den hizkeratik hurbil, eta alboko
|
hizkuntzetara
itzultzeko moduan. Hizkuntza eredu hori beste Alter bat bihur daiteke-eta, literatura beste zerbait dela gogoratu da.
|
|
|
Ortografia, gramatika eta jakinaren gainekoak amaitzen diren puntuan hasten dela hizkuntzaren literaturtasuna. Adieraziaren eta adierazlearen arteko desorekekin, ustekabearen, okerraren eta beste
|
hizkuntzatara
itzuli ezinaren ertzean. Antton Lukuren Botoiletan ek, ondarrutar anonimo batek Interneten ondarrueraz argitaratzen dituen testuek, J. E. Urrutiaren Assilah ko eroak edo hainbat nafar idazleren lanek erakusten duten legez.
|
|
|
Ematen du liburu saltzailearen nahi duena saltzeko askatasuna defenditu behar dela. Baina eman dezagun liburu bera editorial txiki batek argitaratu direla, promoziorik egiteko ahalmenik gabe, ez dela inongo mediotan azaltzen, ez dela beste
|
hizkuntzatara
itzultzen, eta bibliotekatarako ere ez dela onartzen. Honela funtzionatzen du ohikoa den zentsura sistematikoak.
|
|
|
Dialogues avec l’Ange*. Ondotik, orotara, beste15
|
hizkuntzatara
itzulia izanen da.
|