2000
|
|
Hain aspaldian ez dute
|
gure
begiek elkar ukitu
|
|
Sosak...
|
gure
arimaren alde ikuskorra:
|
|
Heriotza biziotsua
|
gure
ohean etzaten da
|
|
Hotz hotzean hilko dute
|
gure
arma bakanek.
|
|
Horregatik desegin dira
|
gure
kontu haiek guztiak.
|
|
|
gure
miseriaren ziliportak aireratzen.
|
|
lehenagoko
|
gure
amodioak lanbropean gaurkotzean.
|
|
Munstro horrek ba ei daki
|
gure
helbidea.
|
|
Sarritan sentitzen dut txilioka,
|
gure
etxetik ez urrun.
|
|
berretsi gura genituen
|
gure
paisajeak?
|
|
|
gure artean
iratxo ipuin kontalari bat bailegoen,
|
|
|
gure
azal umelak ordurako bazekielarik
|
|
Curiara bat zeukan Jeremiasek, ontzi luzea, hamabi metro edo gehiago dituena; enbor bat da berez, barrua husten diotena, ibaietan ibiltzeko. Curiara horiei motorra ipintzen diete batzuek, eta
|
gureak
ere bazuen popan Yamaha eder bat. Abiadura handi samarrean zihoanean, ontziari muturra altxa egiten zitzaion ur azaletik gora.
|
|
Han ez zegoen giro abertzalerik. Beste ingurune batean ibili ohi ginen
|
gure
taldetxokoak; Bilboko Arnaizen inprimategian elkartzen ginen lanaren ondoren, zahar eta gazte. Tabernetara joan, garagardoren bat hartu, berriketan egin...
|
|
Irrati eta egunkarien bitartez jarraitzen genituen Euskal Herriko gorabeherak. Txiki eta Otaegiren epaiketak eta heriotza zigorrek oihartzun handia izan zuten nazioartean, eta han ere bai,
|
gure artean
. Epaiketen jarraipena egiten genuen, manifestazioak antolatu...
|
|
Haietako batzuetan enfrentamenduak izan genituen Poliziarekin. Gogoratzen naiz, kontzentratuta geundela, poliziek lurrera,
|
gure
oinetara botatzen zituztela fogeoko tiroak. Zalaparta batean Iberia agentziako kristalak zartatu genituen, Espainiako kontsulatuaren aurrean protesta eta salaketak egin ziren, enbaxadorearen etxe harresitura ere joan ginen talde bat.
|
|
Txiki eta Otaegiren ohoretan elizkizunak egin ziren euskal koloniak antolaturik. Hileta haien ondoren manifestaldiak egin ziren, hauek
|
guk
antolatuta. Venezuelan, erosketak egiterakoan paperezko poltsak ematen dituzte gauzak gordetzeko; bada, guk harriz beteta eramaten genituen erosketa poltsak manifestaldietara, ibai bazterretako harri koskor leunduak.
|
|
Hileta haien ondoren manifestaldiak egin ziren, hauek guk antolatuta. Venezuelan, erosketak egiterakoan paperezko poltsak ematen dituzte gauzak gordetzeko; bada,
|
guk
harriz beteta eramaten genituen erosketa poltsak manifestaldietara, ibai bazterretako harri koskor leunduak. Gogoan dut gure zirkuluan zegoela orduan Balentin Solagaistua.
|
|
Venezuelan, erosketak egiterakoan paperezko poltsak ematen dituzte gauzak gordetzeko; bada, guk harriz beteta eramaten genituen erosketa poltsak manifestaldietara, ibai bazterretako harri koskor leunduak. Gogoan dut
|
gure
zirkuluan zegoela orduan Balentin Solagaistua.
|
|
Dena lardaskatu, eta hurrengora arte. Espero dezagun, hurrengoan behin betikoa izatea
|
gure
herriaren mesedetan, bake eta demokraziaren mesedetan.
|
|
noiz eta nola etorri zitzaizkidan bila... Nire taldekidea atxilotuta zeukaten ordurako; txakurrek eurekin ekarri zuten
|
gurera
, eta etxeko atean deitzera behartu. Txirrina jo eta ireki nezala esanarazi zioten.
|
|
Carabanchelgo hirugarren galerian sartu ninduten, presorik konfliktiboenak zeuden lekuan. Hantxe geunden
|
gu
, euskal preso politikoak. Liskarrak, borrokak... noiznahi izaten ziren han, labanekin eta.
|
|
Orduan ere bake une handirik gabea zen
|
gure
kolektiboaren bizitza. Berrogeita hamar urte nituen kartzelara sartu nindutenean; adinaren zama sentitzen hasten den sasoi hori, beraz, eta komisaldegiko tortura egunak igaro ondoren are gehiago.
|
|
Lau lagun geunden enfermerian, ziega berean: Urru eta biok zeharo jota geundelako, eta Txino eta Rafael
|
gu
zaintzera joan zirelako. Hauek ere greban zeuden, baina gu baino hobekixeago haatik.
|
|
Urru eta biok zeharo jota geundelako, eta Txino eta Rafael gu zaintzera joan zirelako. Hauek ere greban zeuden, baina
|
gu
baino hobekixeago haatik. Egundoko sagu pila zegoen enfermeriako bazterretan.
|
|
Preso sozialak euren ziegetan zeuden. Geuk itxi genizkien ateak, hura
|
gure
kontua zelako eta saltsa hartan nahas ez zitezen, arazorik izan ez zezaten gerta zitekeenagatik. Inork ezin asma zezakeen hura zelan buka zitekeen, eta arazo hura geuri zegokigun soilik.
|
|
Atea ireki ezin zutenez, sopletearekin ekin zioten, burdinazkoa eta barrotezkoa baitzen atea. Sopleteaz ordea, su hartu zuten
|
guk
pilatutako zaborrontzi gomazkoek. Sutan eta ketan hasi zen kautxoa.
|
|
Preso arrunten ingurunetik landa,
|
gure
kolektiboan ere badira frankismoan kartzelan egondakoak. Antxon 1981etik dago kartzelan, eta horren aspaldiko kontuak frankismoaren lausokoak iruditzen zaizkit; oso antzinakoak nolanahi ere.
|
|
Nik esan nion: " Kalean jendeak gogor jarraitzen badio, gazteek batez ere,
|
guk
eutsiko diogu hemen!" Eta eutsi egin diogu, eta emaitzak ikusten ari gara.
|
|
Hari ematen genion nahi genituen gauzen zerrenda eta dirua, eta tabakoa edo zena zelakoa erosten zigun. Patioan ezkutatuta uzten zuen tabakoa, teilatu ertzean, ahal zuen tokian,
|
gu
irtendakoan eskura genezan. Irratiak eta, aldiz, bizitza normala egiten ari ziren lagunek uzten zizkiguten bisitetako kabinetan, eurek bisita egiten zutenean.
|
|
Larunbat goizetan kiroldegia tokatzen zaie
|
gure
moduluari eta bigarrenari. Hara goaz, beraz, laurok, eta bigarren moduluko beste lau adiskideekin elkartuko gara:
|
|
Talde bietan daude marokoarrak, ginearrak, nigeriarren bat, italiarrak, espainiarren bat edo beste, nafarra omen dena ere bai... Bazterreko eserlekuetan multzotuta begiratzen diegu
|
guk
zortziok, berriketan. Areto futbolean jokatzeko ez ezik beste ariketa batzuetarako ere badira instalazioak kiroldegian, baina soberan daude guretzat, honela elkartzeko aukera daukagun bitartean behintzat.
|
|
Bazterreko eserlekuetan multzotuta begiratzen diegu guk zortziok, berriketan. Areto futbolean jokatzeko ez ezik beste ariketa batzuetarako ere badira instalazioak kiroldegian, baina soberan daude
|
guretzat
, honela elkartzeko aukera daukagun bitartean behintzat.
|
|
Alderantziz, gaztetasunak bere baitan esperientzia eza eta horren ondorioak izan arren, esango nuke miretsi egiten dituela gazteak, errespetuz begiratzen diela euren ausardiari eta kemenari.
|
Gure
gazteen egitateak adorea ematen diola dirudi.
|
|
Militarra zela esan izan da, baina halako erregimen militarrik ez da inon izango.
|
Gu
suntsitzeko eta deuseztatzeko ahalegina prestatu zuten han. Infernua zen espetxe hura, basa etxe bat...
|
|
Alcalatik furgoian helduta, sarrera izugarria egin genuen Herreran. Bi hilabete lehenago hara iritsiak ziren
|
gure
lagunak, eta haien sarrera ere horrelakoa izango zen, beldurgarria. Baina nik ez nekien zelakoa izango zen, noraino izango zen izugarria.
|
|
Aginte makila hautsi genien. Eta
|
guretzat
liberazioa izan zen haien agintea onartu beharrik ez izatea, haien kapritxozko gestuei jaramonik ez egitea. Ordura arteko tentsio guztia bat batean hustu genuen.
|
|
Ordura arteko tentsio guztia bat batean hustu genuen. Geure indarraren potentziala neurtzea izan zen;
|
gure
boterearen sentipena, Herrerako egoerarekiko erabaki ahalmena eta agintea geure eskuetara pasa izanaren sentipena. Kartzeleroen aurpegian ikus zenezakeen ezina, inpotentzia.
|
|
Ordura arte guztiz debekatuta geneukan leihoetatik elkarrekin berriketan aritzea. Eta
|
gu
txaboloetako leihoetatik elkarrekin hitz egiten hasi ginen, alde batekoak bestekoei deika, txantxetan... Egun osoan txaboloan geunden; ez genuen errebistarik pasatzen, ez ginen jangelan jaikitzen, ez kristorik.
|
|
Lelo eta kontsigna haietako batzuk, manifestaldietan eta oso ohikoak direnak, edonork aise ikasteko modukoak ziren, memorian itsaskorrak. Horrela bada, asteburuak joan eta asteburuak etorri denbora aurrera zihoala, hilabeteak ere joan ziren, negua eta udaberria igaro ziren, eta uda heldu; negu oso hotzak bezala, oso beroak dira udak Herreran, baina ilunabar freskagarriekin; uda hartako ilunabar beranduetan leihoetan egoten ginen elkarrekin berbetan; eta halako batean ohartu ginen,
|
gure
senideek oihukatzen zituzten leloak entzuten genituela kanpoan astegunetan ere. Ordu haietan ez zegoen han gure ahaide edo lagunik.
|
|
Horrela bada, asteburuak joan eta asteburuak etorri denbora aurrera zihoala, hilabeteak ere joan ziren, negua eta udaberria igaro ziren, eta uda heldu; negu oso hotzak bezala, oso beroak dira udak Herreran, baina ilunabar freskagarriekin; uda hartako ilunabar beranduetan leihoetan egoten ginen elkarrekin berbetan; eta halako batean ohartu ginen, gure senideek oihukatzen zituzten leloak entzuten genituela kanpoan astegunetan ere. Ordu haietan ez zegoen han
|
gure
ahaide edo lagunik. Haurren oihuak ziren guk ordu haietan entzuten genituenak...
|
|
Ordu haietan ez zegoen han gure ahaide edo lagunik. Haurren oihuak ziren
|
guk
ordu haietan entzuten genituenak... Kartzeleroen umeak ziren!
|
|
Surrealista zen, kontuan hartuta haur haien gurasoak buruz buruko tirabiran ari zirela
|
gurekin
.
|
|
Errepresioa gustatzen zitzaien, sadikoak ziren, komisaldegietako txakurren antzekoak. Baziren kartzelaz kartzela
|
gurekin
bateratsu aldatzen zirenak, Carabanchelen gurekin egonak, gurekin Puertora joanak, eta gero Puertotik Herrerara heldu zirenak. Hauetakoa zen La Gitana deitzen geniona.
|
|
Errepresioa gustatzen zitzaien, sadikoak ziren, komisaldegietako txakurren antzekoak. Baziren kartzelaz kartzela gurekin bateratsu aldatzen zirenak, Carabanchelen
|
gurekin
egonak, gurekin Puertora joanak, eta gero Puertotik Herrerara heldu zirenak. Hauetakoa zen La Gitana deitzen geniona.
|
|
Errepresioa gustatzen zitzaien, sadikoak ziren, komisaldegietako txakurren antzekoak. Baziren kartzelaz kartzela gurekin bateratsu aldatzen zirenak, Carabanchelen gurekin egonak,
|
gurekin
Puertora joanak, eta gero Puertotik Herrerara heldu zirenak. Hauetakoa zen La Gitana deitzen geniona.
|
|
Sendagileen arduragabekeria garesti ordaindu zituzten adiskide batzuek.
|
Gure
Kirruli han geratu zen, tuberkulosiaz. Krakas hil zen.
|
|
Esango nuke, gaur egun, hamabost urte geroago, garaipen haren etekinak dastatzen ari garela neurri batean, bai maila pertsonalean txapeo hartan parte hartu genuenon artean, baita kolektibo moduan ere. Lehenagoko Puertoko egonaldiaren ondoren, hango suntsipenaren ondoren, eta Herreran bertan aurreneko aldian geneukan egoera hura kontuan hartuta,
|
gure
indarra eta sendotasuna erakutsi genizkien txapeoez eta grebez. Kolektiboaren ahalmena erakutsi genion etsaiari.
|
|
Kolektiboaren ahalmena erakutsi genion etsaiari. Eta
|
guretzat
, indarberritzea eta geure buruarengan konfiantza hartzea izan zen. Borroka hura galdu izan bagenu, edo batere borrokarik egin izan ez bagenu... ez dakit zer egoeratan egongo ginatekeen gaur egun.
|
|
Ordura arte talde handi samarretan egonak ginen Carabanchelen, Puerton eta Herreran, baita Alcalan ere. Ordutik aurrerakoa, beraz,
|
gure
kolektiboa sailkatzeko eta zatikatzeko ahalegina izango zen etsaiaren aldetik: sakabanaketa.
|
|
Erreparatu besterik ez dago nolako komentarioak egiten zituzten garai hartan politikariek, komunikabideetako eta gainerako putreek.
|
Gure
suntsipen fisiko eta psikologikoaren bila egindako plangintza abiarazi zuten.
|
|
Preso sozial batzuk
|
gu
erasotzera bultzatu zituzten hasteko, ordainetan mesedeak eskainita. Hala ere, etsaiaren kaltetan gertatu zen eta gertatzen da, preso arriskutsuenak, lehen graduan eta guztiz jazarrita edukitzen dituzten preso sozialak alegia, ez baitira izaten kartzeleroei mesede egitekotan.
|
|
Hala ere, etsaiaren kaltetan gertatu zen eta gertatzen da, preso arriskutsuenak, lehen graduan eta guztiz jazarrita edukitzen dituzten preso sozialak alegia, ez baitira izaten kartzeleroei mesede egitekotan. Preso arriskutsu horiek izan ohi dira, hain zuzen, nolabaiteko klase kontzientzia daukatenak eta duintasun gehien dutenak, eta bizi baldintzen egoera gogorragatik
|
gurekin
txukunen konpondu ohi direnak ere bai, jakina. Preso horien eta gure artean enfrentamendua sortzen saiatu zen etsaia, baina gaizki atera zitzaien jokaldia.
|
|
Preso arriskutsu horiek izan ohi dira, hain zuzen, nolabaiteko klase kontzientzia daukatenak eta duintasun gehien dutenak, eta bizi baldintzen egoera gogorragatik gurekin txukunen konpondu ohi direnak ere bai, jakina. Preso horien eta
|
gure artean
enfrentamendua sortzen saiatu zen etsaia, baina gaizki atera zitzaien jokaldia. Bortxatzaileak, salatariak eta giza-lakasta modu guztiak izaten dira kartzeleroen konfiantza dutenak, inolako duintasunik ez dutenak gehienetan; kartzeleroak ere ohartuko ziren horiekin ezin zutela euskal presoon aurkako gerrarik egin espetxeetan.
|
|
Bortxatzaileak, salatariak eta giza-lakasta modu guztiak izaten dira kartzeleroen konfiantza dutenak, inolako duintasunik ez dutenak gehienetan; kartzeleroak ere ohartuko ziren horiekin ezin zutela euskal presoon aurkako gerrarik egin espetxeetan. Dena dela, preso sozialak
|
gure aurka
erabiltzeko saiakerak inoiz ez dituzte amaitutzat eman. Hor daude Puerto edo Alcalako kasuak, Ermuko mamuarekin batera indartzen saiatu zirenak, eta abar.
|
|
Hor daude Puerto edo Alcalako kasuak, Ermuko mamuarekin batera indartzen saiatu zirenak, eta abar. Era askotako jendea izaten da kartzeletan, eta, orokorrean preso sozialak
|
gure aurka
jartzerik lortu ez duten arren, inoiz ezin liteke jakin eroren bat zertara bultza dezaketen.
|
|
Bakardadea izan zen Castellonen lehenengo aurkitu nuena, lagun falta. Herreran modulu osoa ginen kolektibokoa, eta Castellonen bost baino ez;
|
gure inguruan
preso sozialak, ordura arte ezagutzen ez genuen giroan. Argi zegoen preso sozialekin nahastu eta haiekin parekatu nahi gintuztela, haien artean urtu, nolabait esateko.
|
|
Argi zegoen preso sozialekin nahastu eta haiekin parekatu nahi gintuztela, haien artean urtu, nolabait esateko. Baina, aldi berean,
|
gurekin
harremanetan edo lagunartean ikusten zutena begitan hartuko zuten berehala; laster hasiko ziren kartzeleroak hari jarraipen berezia egiten. Gurekin mintzatzearren bakarrik sartzen zizkieten parteak eta zigorrak.
|
|
Baina, aldi berean, gurekin harremanetan edo lagunartean ikusten zutena begitan hartuko zuten berehala; laster hasiko ziren kartzeleroak hari jarraipen berezia egiten.
|
Gurekin
mintzatzearren bakarrik sartzen zizkieten parteak eta zigorrak. Bestalde, modulu berean eta lehen graduan preso sozialekin egon arren, siesta denboran gu patiora irtenarazten gintuzten.
|
|
Gurekin mintzatzearren bakarrik sartzen zizkieten parteak eta zigorrak. Bestalde, modulu berean eta lehen graduan preso sozialekin egon arren, siesta denboran
|
gu
patiora irtenarazten gintuzten. Jokamolde eskizofrenikoa edo paranoikoa zen hura kartzeleroen eta zuzendaritzaren aldetik.
|
|
Errusiara, Ingalaterrara, Frantziara eta abar.
|
Gure
izena ere eman zuten, anaia eta biona, Errusiarako. Baina gure amak ez zuen egon behar guztiz konbentzituta, eta irtenaldi hura, adio hura, atzeratzen eta atzeratzen joan zen, joatekoak joan eta gu bertan geratu ginen arte.
|
|
Gure izena ere eman zuten, anaia eta biona, Errusiarako. Baina
|
gure
amak ez zuen egon behar guztiz konbentzituta, eta irtenaldi hura, adio hura, atzeratzen eta atzeratzen joan zen, joatekoak joan eta gu bertan geratu ginen arte.
|
|
Gure izena ere eman zuten, anaia eta biona, Errusiarako. Baina gure amak ez zuen egon behar guztiz konbentzituta, eta irtenaldi hura, adio hura, atzeratzen eta atzeratzen joan zen, joatekoak joan eta
|
gu
bertan geratu ginen arte.
|
|
|
Gure
amak, senarra non eta nola ote zen arrastorik gabe, umeak ondotik bidaltzea eta agian galtzea ez zuen pentsatu ere egin nahiko. Umeak igotzen ziren itsasontzira, Errusiara joateko, baina haien gurasoak eta jende heldua ez.
|
|
Bilbon, orduan, jendea ebakuatzeko prestaketak egiten eta jendea ateratzen ari ziren.
|
Guk
Santander aldera jarraitu genion ihesari, Laredotik. Zalapartaka eta presaka egindako martxa izan zen.
|
|
Santanderren itsasontzia hartuko genuen Arroxelara, Habana izeneko merkantean. Baziren han
|
gure
adineko bi neskato, Bilboz geroztik gurekin zetozenak bidaian. Bata Portugaletekoa zen eta Barakaldokoa bestea.
|
|
Santanderren itsasontzia hartuko genuen Arroxelara, Habana izeneko merkantean. Baziren han gure adineko bi neskato, Bilboz geroztik
|
gurekin
zetozenak bidaian. Bata Portugaletekoa zen eta Barakaldokoa bestea.
|
|
Bidaia luze samarra egingo genuen elkarrekin, baina nahi bezain luzea ez, zoritxarrez. Donostiako neska koskor bat ere bazen bidaia osoan
|
gure inguruan
, Tinita zeritzana... eguerdian ahoratzen zuen haragi zatia hausnartzen aritzen zen gauean oheratutakoan ere. Haur talde hartako nagusiena neu izango nintzen beharbada; sei bat urte izan behar nituen.
|
|
Halako kabalak egiteaz aparte, eginasmo faltarik ez du Antxonek. Hanka egin du
|
gure
ondotik, eskulanen aretoko atea ireki duten bezain laster. Itsasontziak egiteko materialak eta lanabesak lortzeko borrokan dihardu eguna joan eta eguna etorri.
|
|
Habanan familiako umeak eta emakumeak gindoazen, gizonik gabe.
|
Gure
familiako gizonak gerran izan ziren denak, gauza zirenak behintzat. Gure aita CNTkoa zen, bidenabar esateko.
|
|
Gure familiako gizonak gerran izan ziren denak, gauza zirenak behintzat.
|
Gure
aita CNTkoa zen, bidenabar esateko. Munduko gerra guztietan eta historian zehar beti berdin gertatzen da:
|
|
Oloteko palazio batean bizi izan ginen, bertako familiarekin. Beheko eta bigarrengo estaietan etxekoak,
|
gu
hirugarrenean, sei iheslariak. Beraien bizilekutik igaro behar izaten genuen geurera iristeko.
|
|
Oloten denboraldi luze samarra egin ondoren, Tortellatera eraman gintuzten, Torre Chiquet izeneko etxera, herritik apartatuxe.
|
Gutaz
gain, Tortellaten baziren beste iheslari batzuk: Tinita, haragi zatiez beti hausnarrean aritzen zen Donostiako neska koskorra, eta lehen aipatutako Portugaleteko eta Barakaldoko familiak.
|
|
Leherketaren izua apur bat pasa zitzaidanean itzuli nintzen ostera jolasean ibilitako tokira. Bilbotik
|
gurekin
joandako neska koskorretako bat hil zuen bonbak; aitonarekin joandakoa ez, bestea baizik. Burdinazko farola odolez eta haragi zatiz zipriztinduta ikusi nuen.
|
|
Behin batez, haur mordoska joanda, egundoko jana egin genuen aranondoetatik. Mikatzak eta berdeak egongo ziren, baina
|
guk
bapo jan. Denok gaixotu ginen, larri gainera.
|
|
Tripetako minez, botaka, beherakoarekin... Hain larria izan zen, gaixoaldi horretan hil zela Bilbotik
|
gurekin
etorritako beste neska koskorra ere, aitonarekin zegoena.
|
|
Edozein umek kanikak gordeko lituzkeen moduan gorde nituen. Balio handikoak ziren, geroago jakingo nuenez, etxean, Ordizian nintzela; aitak ikusi zizkidan nire terrailazko jostailuak, eta beretzat hartu zituen, lanerako, mekanikaria baitzen
|
gure
aita. Gerraosteko urte luzeetan terrailarekin, errodamenduekin eta horrelakoekin kontrabandoa eginez aberastu ziren batzuk.
|
|
|
Gure
amona gaixo samarrik zebilen azkenerako. Nazionalak sartu ziren, eta Katalunia hartu zuten, lehenago Euskal Herria bezala.
|
|
Etxerako buelta zetorren, beraz. Itzulera ahal zen moduan egin beharra zegoen; jada ez zegoen
|
guretzat
antolatutako trenik. Donostian bagenituen lehengusu batzuk; haiei pasa behar genien abisua, amona ekartzera joan zitezen.
|
|
Bentzutuak ginen, garaituak. Kamioi batera igo ginen Tortellaten; hangar handian nik ikusitako hegazkinetako bat zeraman kamioi horrek, hegoak tolestuta, eta
|
gu
ere hantxe, ahal genuen moduan egokituta. Gironara heldu ginen kamioian, plaza batera.
|
|
Hurrengo egunean hartu genuen trena Bartzelonan, etxerantz. Merkantzia trena zen, jendez betea,
|
gure
moduan etxera zihoan jendez betea. Ez dakit nondik norako ibiliak egin genituen trenean, nolakoak izan ziren bidaiako gorabeherak.
|
|
Paperezko farolatxoz josia zegoen herria, Madrilen erorketa ospatzeko. Gero jakin genuen, bezperan hil zela
|
gure
amona. Beranduegi zen, beraz, haren bila joateko.
|
|
Lehenagotik hasiko naiz, gerraren hasieratik. Asturiasko CNTkoak etorri ziren laguntzera, eta
|
gure
aita ere CNTkoa zen. Ordiziako jauntxo batek bazuen denda bat...
|
|
Asturiasko CNTko haiek heldu ziren herrira, eta jauntxo horren etxeari lehergailuak ipini eta dena leherrarazi nahi izan zuten, familia osoa barruan zela.
|
Gure
aita aurrean plantatu omen zitzaien, eztabaidan aritu ziren, eta azkenean konbentzitu egin zituen halakorik egin ez zezaten. Ez zen ezer gertatu.
|
|
Ez zen ezer gertatu. Gerraostean,
|
gure
aita langileen batailoian zela, denda hartako jauntxo hura hurbildu zitzaion gure aitonari, bere suhia non zen galdezka. Gure aitonak konfiantzarik ez zuen izango harengan; beldurra bai galanta.
|
|
Ez zen ezer gertatu. Gerraostean, gure aita langileen batailoian zela, denda hartako jauntxo hura hurbildu zitzaion
|
gure
aitonari, bere suhia non zen galdezka. Gure aitonak konfiantzarik ez zuen izango harengan; beldurra bai galanta.
|
|
Gerraostean, gure aita langileen batailoian zela, denda hartako jauntxo hura hurbildu zitzaion gure aitonari, bere suhia non zen galdezka.
|
Gure
aitonak konfiantzarik ez zuen izango harengan; beldurra bai galanta. Baina gerra aurreko komeria, etxea leherrarazi nahi izan ziotenekoa alegia, gogoan izango zuen delako jauntxoak, eta bere zor morala kitatu nahi izango zuen.
|
|
Baina gerra aurreko komeria, etxea leherrarazi nahi izan ziotenekoa alegia, gogoan izango zuen delako jauntxoak, eta bere zor morala kitatu nahi izango zuen. Halaxe jakinarazi zion behintzat
|
gure
aitonari. Gizon haren eraginez edo beste moduren batean, Ondarretako kartzelara eraman zuten aita.
|
|
|
Gurekin
eta beste ehun preso ingururekin oraintsu egin duten mugimendua dugu mintzagai, irratian entzundako zerbaiten kariaz. Espainolak mundu guztian joko zikinean eta maltzurkerian ibili direla beti, diosku Antxonek, egundo ez dutela gizatasunik izan gauzak gizalegez egiteko garaian.
|
|
–
|
Gu
ere begitan izan gaituzte beti, etsaitzat beti. Menderatu edo akabatu ezin gaituztenez, joko zikinaz baliatzen dira.
|
|
bizpahiru azenario, sagar edo horrelako fruituren bat, limoiren bat... Bejeta integrala da
|
gure
nafarra. Koldo, Antxon eta hirurok eseri gara mahaian.
|
|
Errepublika garaia zen, apirilaren 14an aldarrikatua. Josefa zen
|
gure
ama, tolosarra jaiotzez, baina lau urterekin Ordiziara joana. Aita, berriz, Jose Luis, Sestaokoa.
|
|
Aitaren familia ere Ordizian bizi zen, Urdaneta kalean.
|
Gure
aitaren aita Plazaolako makinista zen. CAFeko makinista izango zen geroago, maniobretako lokomotoraren makinista.
|
|
CAFeko makinista izango zen geroago, maniobretako lokomotoraren makinista. Garai hartan batzokia zenaren gainean bizi ginen
|
gu
. Orain Alkartetxea dela uste dut.
|
|
Niretzat ere zoragarriak izan ziren lehen urte haiek, edo horrela iruditzen zait, behintzat. Gogoratzen dut, adibidez,
|
gure
aitak poltsakada bat kanika oparitu zidala, eta kanika haiek etxeko leihotik jaurti eta noraino heltzen ote ziren begira egoten nintzela. Nire ariketa moduetako bat izango zen leihotik jaurti ondoren kanika haiek biltzera joatea, ostera leihotik jaurtitzeko.
|
|
Ordurako mataderia ondoan bizi ginen, eta etxe osteko mendietan bonbak erortzen ari ziren, egundoko eztandak eginez.
|
Gu
ez ginen egoeraren larriaz ohartuko, baina jende helduarentzat begi bistakoa izango zen handik alde egin beharra zegoela. Gure amak hala erabaki bide zuen, eta etxea eta etxeko gauzak zeuzkan zeuzkanean utzita irten ginen Tolosara.
|
|
Gu ez ginen egoeraren larriaz ohartuko, baina jende helduarentzat begi bistakoa izango zen handik alde egin beharra zegoela.
|
Gure
amak hala erabaki bide zuen, eta etxea eta etxeko gauzak zeuzkan zeuzkanean utzita irten ginen Tolosara. Presaka eta larri, beraz, baina egunen batzuen buruan itzultzeko asmotan.
|
|
Presaka eta larri, beraz, baina egunen batzuen buruan itzultzeko asmotan. Bere eskuturreko erlojua ere gau mahaiaren gainean utzi zuen
|
gure
amak, eta janzkiak armairuan. Amaren aita geratu zen Ordizian.
|
|
Amaren aita geratu zen Ordizian. Amona, ama, izeba, izebaren seme txikia eta
|
gu
bi anaia –gutako hirugarrena, arreba alegia, gerraostean jaio zen–, beraz, sei lagun abiatu ginen Tolosara autobusean. Gurpil mazizoak zeuzkaten autobus haiek, inguruetako herrietatik Ordiziako azokara baserritarrak eta eramaten ibiltzen zirenak.
|
|
Esango nuke orduantxe hasi zela ihesa, lekuak huste hura; jendeak orduan hartu zuela atarramentuaren kontzientzia. Ume, zahar, emakume... jende zibilaz ari naiz, eta
|
gure
ikuspegiaz eta sentsazioez. Frankistak Donostian sartzear izango ziren ordurako, sartuta ez baziren.
|