|
2000
|
|
|
Sasieta Mankomunitatea izan zen lehena ontziak biltzen. 1994an Goierriko lau herritan jarri
|
zituzten
kontenedore horiak proba moduan eta iazko maiatzean Urola Garaia eta Goierri eskualdetako beste herrietara zabaldu zituzten. Honela, 1998ko uztailerako 230 kontenedore zeuden.
|
|
|
Momentuz Gasteizko gune batean bakarrik aurki ditzakegu edukiontzi hauek. Ekainean ipini
|
zituzten
40 lehenak. 600 biztanleko edukiontzi bana izatera iritsi nahi dute.
|
|
|
Sasieta Mankomunitatea izan zen lehena ontziak biltzen. 1994an Goierriko lau herritan jarri zituzten kontenedore horiak proba moduan eta iazko maiatzean Urola Garaia eta Goierri eskualdetako beste herrietara zabaldu
|
zituzten
. Honela, 1998ko uztailerako 230 kontenedore zeuden.
|
|
|
Orain dela urte batzuk izan zen Pernando Amezketarra txapelketa, hura ere taldeka jokatu zena eta askok diote aurtengoa haren antzekoa izan dela. Baina orduan bigarren mailako bertsolariak hartu
|
zituzten
. Hemen berriz sartu gara zaharrak, gazteak, lehenengo mailakoak, bigarrengokoak, gazteak zirelako gehiegi ezagutzen ez zirenak...
|
|
|
Alde horretatik asko irabazi dugu. Garai batean Uztapide batek, Zepai batek, zenbat ibilera txar, zenbat erretira txar egiten
|
zituzten
! Goizeko ordubiak aldera arte bertsotan aritzen ziren, lehertu arte!
|
|
|
Aukeratu dugun bidea zinez zaharra da eta zenbait zatitan haren aztarna galtzen da. Errekak iragaiten
|
zituzten
zubiak ere desagertu dira, beraz azken zati honetan adi egon dugu arrastoa ez galtzeko. Dena den, bidetatik ez oso urrun aurkitzen diren megalitoek (Artola eta Aiansoro) Mugaire aldetik Plaxaxelaiko lepora igotzeko behialetik erabiltzen zen bidea dela erakusten digute.
|
|
|
Lehen lana Gipuzkoako sagar motak errekuperatzea izan zen, gero mota horiek Hondarribiko Zubieta Etxaldean txertatzeko eta baserritarrei banatzeko. Lau bost urtez enologo bat aritu zen lanean Hondarribiko zentroan eta sagar motak analizatzen
|
zituzten
. Analisiei eskerrak konturatu ziren mota guztiak ez zirela onak sagardotarako.
|
|
|
Larrañagak adibide gisa amerikarrek artoarekin egindakoa aipatzen digu: " Arto mota onenak aukeratu
|
zituzten
eta gainerako motak galtzen utzi. Galdu ziren mota haiek ordea, beharbada bazituzten gen interesgarri batzuk gaur egun ere baliagarriak izan zitezkeenak.
|
|
|
Euskal Herriko beste bi autobideek, A eta A, 33.000 milioi pezeta (1.320 milioi libera) bildu
|
zituzten
1998an, bide horietan egunero ibili ziren 60.000 gidariek ordaindutako bidesarietatik. Kontuan izan behar da autobideen dirusarrera bakarra bidesariena dela.
|
|
|
Hamarkada honetan sektoreak 253.599 milioi pezeta gordin irabazi ditu, eta etekinen gaineko zergengatik 89.000 milioi pezetako dirusarrera izan du Estatuak. Azken datuen arabera, Espainiako Estatuko autobideek, orotara, 57.906 milioi pezetako irabaziak izan
|
zituzten
, 1998an 50.471 milioi pezetara jaitsiz.
|
|
|
Orduko jendearengan izan zuen indarra ikaragarria da. Gaixotasuna atzemanez gero, etxeak ixten
|
zituzten
jendea barruan utziz. Janaria pasatzen zieten zulo batetik, bizi ziren artean.
|
|
|
Kasu batean, Atarrabian, Landibar handikiei gertatu zitzaien, aspaldi Nafarroa Beheretik Iruñerrirat joanak zirenei. Etxean itxiarazi
|
zituzten
. Guziak hil ziren, baina horietako bat haurdun zegoen eta alabatxo batez erditu zen.
|
|
|
Herri berean hamalau edo hamabortz familia etxeetan itxi
|
zituzten
. Izua.
|
|
|
Ubaniko Urraka hor da, amatxi zaharra, ezindua, itsua, eta ume tiki tikiak zituen inguruan, amatxi eta umeen arteko belaunaldi oro desagertua zelakotz. Horrezaz landa, juduak eta moriskoak kanporatu
|
zituzten
, ijitoak bertaratuz. Batzuetan beraiei leporatu zieten izurritearen iturria izana
|
|
|
Kortea, jauntxoak, soldatapeko armada... Izurritearen lehen erasoa eta gero populazio erdia bizi zen, baina ez
|
zituzten
zergak murriztu.
|
|
|
Gertatu zena nahikoa ezezaguna da, baina matxinadak jazo ziren: Milutze, Amikuze (1371), Faltzesko laborariak sarraskitu
|
zituzten
, Iruñea (1386) zapaldurik mila eta bortzehun soldaduen bidez,...
|
|
|
Arrazoi familiar eta ekonomikoengatik. Jauntxoek errentak dirutan jasotzen
|
zituzten
, hauek ez ziren aldatzen baina diruak gero eta gutiago balio zuen. Beraz, dirua erdiesteko bide bakarra zuten:
|
|
|
«Aktoreek euskara klaseak hartu
|
zituzten
, bidenabar Ana eta Ernestoren azentuek euskal doinua har zezaten. Jorge Oteizarengana ere eraman nituen, Euskal Herria ulertzen erakuts ziezaien»
|
|
|
Goi Aragoiko menditarrek gordetzen
|
zituzten
bitxikerien arteko beste baten gisan aipatzen ziren fablak orain dela gutxi arte, hau da, garai bateko aragoeraren azken dialektoak. Eta aztertu ere, hizkuntza ikuspegitik baino gehiago dialekto moduan ikertu izan dira.
|
|
|
jo nuen egun hartan, euskal artzainek zerura begira jarririk eta belatzen hegaldia imitatuz ahoz ziztukatzen
|
zituzten
doinu librez osatua. Bera ere artzaina izanik, maiz begiratzen duelako zerura eta han igarritakoa transmititu nahi izan digulako ardiak baino memelagoak garenoi.
|
|
|
horietako asko geratu da galbahean. Herri literaturaren biltzaileak elizgizonak izan dira nagusiki eta nekez jaso edo, behintzat, argitaratuko
|
zituzten
kutsu lizuneko testuak
|
|
|
«Guk erabilitako gaiak, lizunkeria satira eta likiskeria ziren». Fotokopien bidez banatzen zen eta sei zenbaki kaleratu
|
zituzten
orotara.
|
|
|
Santiago bideetako batek, Frantziatik zetozen bidaiariek heltzen zioten bide honi Landak eta Pirinioak gurutzatu eta Ibañetako gainetik Orreagako bidetik jarraitzen zuen. Bidaiariek idatzita utzi zuten eremu hauek gurutzatzerakoan izan
|
zituzten
sentipenak, sagardoari eta sagarrondoei erreferentzia eginez. Aymeric Picaud-ek 1134 urte inguruan Santiagoko bidaiariaren gida idatzi zuen.
|
|
|
Eta askotan gaizki ezagututako tradizio bat izaten da. Duela hiru lau urte Adidas marka sartu zen kirol jantzietan eta noski beren hiru lerroak sartu
|
zituzten
praketan. Horren inguruan kristoren iskanbila sortu zen.
|
|
|
talde bat bestearen aurrean jarrita, tenisaren egiturarekin. Gero pilota biziagoak lortu
|
zituzten
eta pareta baten kontra jokatzeko aukera ere bazegoen. Hori bada aldaketa sakona kirol baten barruan.
|
|
|
Gazte zelarik, Eibarko Klub Deportiboan esperantoa ikasten ari zenean ezagutu zuen gero bere emaztea izango zena, Arrate Ibargutxi. Ezkondu eta hiru seme alaba izan
|
zituzten
: Asier, Lore eta Uxue.
|
|
|
Hauek osatu zuten garai haietan, oraindik osatu gabe zegoen eta euskararen biziberritzean hain beharrezkoa izan zen euskal harreman sarea. Hasierako bilerak eta esperientzia trukatzeak gordean egiten
|
zituzten
, beti ere agindu indarretatik urruti.
|
|
|
oinbetekoa, egur txiki bat da. 6 oinbetekotara bota genuen erronka, haiek hiruna oinbeteko ebaki behar
|
zituzten
, eta nik 6 Nik irabazi nien, eta hortik pentsatu zer bizkorrak izango ziren haiek ere!
|
|
|
Louis Lucien Bonaparteren eskuizkribuen bildumaren azken bost liburukiak otsailaren bukaeran aurkeztu
|
zituzten
Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak eta Deustuko Unibertsitateak. Bildumako hogeita sei liburuek Bonapartek aztertutako euskal dialektologiaren edizio kritikoa osatzen dute.
|
|
|
Gainera atxiloketak gertatu ziren eskandaluak gainezka egin zuenean. Proposamen zehatzak akaso ez
|
zituzten
eman, baina mairuen aurka denak balio zuen. Konfliktu honetan betiko lez ahulenei dagokie kalterik handiena, ia ezer ez daukatela jakitun izanik, gosea eta miseria larra, heriotza eta zigorrak bezain kaltegarriak izan daitezkeela.
|
|
|
" Inaugurazio Sari Nazionala" Milton zaldiak irabazi zuen. 2.000 pezeta jaso
|
zituzten
garaipenaren truk Cimerako Konteak eta Grant jockeyak. Donostiako Hipodromoaren irekierarekin batera hasi zen zaldi lasterketen" Urrezko Garaia".
|
|
|
Esate baterako, inoiz gertakariaz ardura berezirik ez zuten polizia garrantzitsuak deituak izan dira deklaratzera une honetan. Ordea, hasieratik ikerketak bideratu
|
zituzten
jendarmeak ez ditu fiskalak deitu; edo deitu dituztenak oso maila apalekoak dira. Fiskalak osatu duen zerrendak zur eta lur utzi ditu abokatuak.
|
|
|
Baina belar eta edabeak ederki bildu eta etiketatuak erosi ohi ditugu belar dendatan. Gure arbasoek, ordea, inguruetan biltzen
|
zituzten
pasmo belar, berbena,, asun, arbi hosto eta intsusa loreak. Eta ez ziren soilik landareetera mugatzen, suge, zorri, apo eta marraskiloak ere erabili ohi zituzten osasun arazo anitzen konponbide gisara.
|
|
|
Gure arbasoek, ordea, inguruetan biltzen zituzten pasmo belar, berbena,, asun, arbi hosto eta intsusa loreak. Eta ez ziren soilik landareetera mugatzen, suge, zorri, apo eta marraskiloak ere erabili ohi
|
zituzten
osasun arazo anitzen konponbide gisara. Juan Garmendia Larrañaga etnografo tolosarrak urte asko darama herriz herriz euskal bizimodu tradizionalaren aztarnen atzetik, eta beste eremuen artean, herri sendabideen berri ere jaso du kanpo ikerketa lanetan.
|
|
|
Txanogorritxo edo Edurnezuri Grimm anaiek asmatu al
|
zituzten
–
|
|
|
Eurek ez
|
zituzten
ipuinak sortzen. Bilketa lan zientifikoa egin zuten, herri ipuingintza jasoz, bertan zegoelako herriaren arima islaturik.
|
|
|
Ipuinak non, noiz eta nola kontatzen ziren agertzen zuten gero oharretan. Beraz, ahozko iturriak erabili
|
zituzten
gehienbat. Neurri handi batean herri xehearengana jo zuten, baina baita iturri literarioetara ere.
|
|
|
Ondoren, iturri herrikoiaren estiloa jaso eta literarioarena apaldu zuten, estilo bateratua sortuz. Grimm anaiek ziotenez, kontatuak ziren ipuinak fidelki transkribatu
|
zituzten
. Gerora frogatu da zenbait detaile asmatu egin zituztela, zazpi edizioetan aldaketak baitaude:
|
|
|
Eskual Etxea ez da kanbiatu, baina jendearen bizimoldea biziki kanbiatu da. Duela 40 urte eskualdunek berek galde egiten
|
zituzten
gauzak ez dira gaur egun galde egiten.
|
|
|
Lehenbiziko 3 kanporaketetan 24 bertsolarik kantatu zuten, Gasteizko Txusta tabernan, Araian, eta Izarran. Hasiera batean finalerdietara seik pasa behar bazuten ere, berdinketa hirukoitza gertatu zen eta antolatzaileek 10 bertsolari pasarazi
|
zituzten
. Aurreneko saioan," Txusta" n, Egoitz Unamuno, Irati Lotina, Maiteder Sasieta, Eñaut Frantzesena eta Ruben Sanchez Bakaikoa sailkatu ziren hurrenkera berorretan.
|
|
|
Patata tortila, lukainka eta kroketa alerik ez zen geratu. Ardoa eta txakolinak askatu
|
zituzten
mingainak. Tertulia giroa moztu egin behar batzarraren bigarren parteari ekiteko.
|
|
|
sareko nodo bakoitzak erabakiko zuen bertara iritsitako datuek zein ibilbide egingo zuten. Azkenik, datuak" paketetan" banatuko ziren, hauek ibilbide desberdinak egiten ahal
|
zituzten
, baina azkenean jomuga berean elkartuko ziren.
|
|
|
Hurrengo urtean Well sortu zen, erabiltzaileen lehenengo elkargoa. ARPANET 1989an desagertu zen, baina instituzio amerikar askok jada sortuak
|
zituzten
euren artean komunikatzeko sareak. Urte horretan Tim Berners Lee suitzar ikertzaileak partekatutako hipertestu sistema baten proposamena egin zuen:
|
|
|
Eta on line saltzeko ehundaka negozio berri daude saltzeko mahaiaren atzeko aldean dauden arerioei lekua kentzen. Hain zuzen ere aldeak hurbiltzeko xedez, banatzaile batzuk hasiak dira beren estrategiak aldatzen, eta batzuek iragan Gabonetarako zatiketak merkaturatu
|
zituzten
Interneten
|
|
|
Francisco Gonzalez buru duen Argentaria banku espainiarra mota honetako banku baten sorrera bultzatzen hasia zen. Gauzak horrela, BBVAko arduradunek bere egin
|
zituzten
banku espainiarrean zentzu honetan eginiko urratsak, eta ziberbanku berri honekin negozio arlo berri bat sortzeko erabakia hartu zuten. Honenbestez sortu da bategindako banku berriaren hamargarren negozio arloa.
|
|
|
Kutxanet zerbitzuak, gipuzkoar kutxaren banku elektronikoak, iazko urtean 165.000 dei jaso zituen. 9.300 bezero izan ziren deitu zutenak eta 488.000 operazio egin
|
zituzten
. Enpresei zuzendutako Kutxatel aukerak 2.520 bezerori egin zien kasu.
|
|
|
PSE EEko gazteek hartu
|
zituzten
ebazpenak PSE EErekiko erabateko autonomian egin ziren, baita hedabideetan zabaltzeko komunikazio lana ere. Gero, proposatu zutena argitu eta zehaztera behartuak izan ziren.
|
|
|
Hilketak izan ez ziren aldian terrorismoarekin amaitzeko bideak irekiko zirela itxaron zuen euskal gizarteak. Nazionalistek, ordea, bake eta normalizazio prozesu politikoa eta eraikuntza nazionala batera bideratu nahi izan
|
zituzten
. Hori akats izugarria izan zen.
|
|
|
Jakin, istorioak gutxi gorabehera badakizkigu, baina nondik datozen, nork eta nola kontatu zituen lehendabizikoz, nork bildu zituen eta zergatik haur gutxik daki. Izan ere, ipuinok alemaniar herri literaturatik jaso ondoren, idatzi
|
zituzten
Grimm anaiek haurrengan gehiegi pentsatu gabe.
|
|
|
Erromantikoek ordea, azken hau jaso nahi izan zuten, eta horretan saiatu ziren baita ere Grimm anaiak. Hori dela eta, bi edizio hauetan ohar ugari jaso
|
zituzten
ipuinak noiz, nori eta nola bildu zituzten azalduz eta beste ipuin tradizioekin alderatuz. Gainera, ez zuten marrazkirik erabili.
|
|
|
Erromantikoek ordea, azken hau jaso nahi izan zuten, eta horretan saiatu ziren baita ere Grimm anaiak. Hori dela eta, bi edizio hauetan ohar ugari jaso zituzten ipuinak noiz, nori eta nola bildu
|
zituzten
azalduz eta beste ipuin tradizioekin alderatuz. Gainera, ez zuten marrazkirik erabili.
|
|
|
1825ean burututako" Edizio laburra" rekin hasi zen Grimm anaien arrakasta. Bertan 50 ipuin idatzi
|
zituzten
bere anaia Ludwigen marrazkiekin. Lehenengo edizioa kaleratzerakoan, Grimm anaiek guztira sei ziren otordu bakar batekin igaro ohi zuten egun osoa.
|
|
|
" Edizio labur" aren arrakasta zela-eta, hirugarren edizioan, lehenengo bietako 22 ipuin inguru baztertu ziren, batzuk gordinegiak zirelako eta besteak ez zirelako guztiz alemaniarrak. Ipuin berriak ere gehitu
|
zituzten
eta mantendu zirenetan, gordinkeria mugatu zuten. Adibidez, ama gaiztoa amaorde bihurtu zuten eta heriotza agertzen zen lekuetan, zauria asmatu zuten.
|
|
|
Guztira, zazpi edizio kaleratu
|
zituzten
Grimm anaiek eta 210 istorio ezberdin jaso ziren hauetan. Baina Grimm anaiek bildutako ipuinak mundu guztira hedatu eta 160 hizkuntza baino gehiagotara itzuli dira.
|
|
|
Orain Kanbon du egoitza Xalbador Kolegioak, baina eraikina izan bitartean leku batetik bestera ibili ziren. Izan ere, Baiona, Donibane Lohizune eta Biriatun eman behar izan
|
zituzten
eskolak. Kanbon hamabost urte daramatzate, eta pixkanaka pixkanaka eraikina ordaintzen ari dira Herri Urratsen bildutako diruari esker.
|
|
|
75 ikaslerekin hasi zen bigarren ikastetxe hau handitzen ari da pixkanaka, aurten 111 dituzte, eta lau urte barru 250 ukango dituzte, aurreikusitakoaren arabera. Joan den ikasturtean seigarren maila eta bosgarren mailako lau gela izan
|
zituzten
. Bosgarren mailako ikasleak Xalbador Ikastegitik heldu ziren, eskolak etxetik gertuago jasotzera.
|
|
|
Oñatin dagoen zaharren egoitza honek hiru eraikin izan ditu sortu zenetik. Azken egoitzak hogeita bost urte ditu, eta duela lau urte obrak egin
|
zituzten
eraikina egokitzeko. Segurtasuna bermatzeko, instalazioetan domotika barneratzea erabaki zuten.
|
|
|
\ 1998an Gaixotasunaren Eragin Tasa (kasuak/ milioi bat biztanle) EAEn 112koa zen, eta 75ekoa Nafarroan. Europako estatuekin konparatuz, tasarik altuenak Espainiak (93,4) eta Portugalek (81,8)
|
zituzten
, eta Finlandiak (3,2) eta Irlandak (3,6), berriz, baxuenak.
|
|
|
Hastapenak gogorrak izan ziren, ez baitzuten instituzioen inolako laguntzarik. Hala ere, ikastolak aurrera egin zuen gurasoen militantzia eta ilusioari esker, soldatak beraiek ordaintzen
|
zituzten
eta garbiketa eta konponketez arduratzen ziren. Ondoren, baserri bat erosi zuten, egoitza txikia baina duina, eta ikasle kopurua handituz joan zen.
|
|
|
Gainera ekintza bereziak prestatzen ziren egun horretarako: hasieran, finalean kantatu zutenek txangoak egiten
|
zituzten
hurrengo asteburuan Mattin, Balentin Enbeita edo Uztapide bisitatzera. Geroago, final ostean ikusle eta bertsolariak bokadiloekin egunpasak egiten hasi ziren Donostiako San Migel Patronatuan, Zubietan entrenatzen ari ziren Realeko jokalariei bisitan edo Lasarteko Hipodromoan.
|
|
|
Jatorriz Georgia eta Alabamakoak ziren cherokee indiarrak. Pixkanaka, Oklahomako erreserba batera joatera behartu
|
zituzten
. Ondoren," Indian territory" (indiar lurraldea) zuriena ere izatea erabaki zuen gobernadoreak.
|
|
|
Hortik aurrera Argentina, Uruguay eta Brasilen garaipen eta porrotak tartekatzen joango ziren, baina orokorrean eskainitako irudia espero zena baino okerragoa izan zen (bi garaipen, berdinketa bat eta bost porrot). Etxean ere kritika handiak jasan
|
zituzten
.
|
|
|
Ekialderako bidean selekzioak Errusia, Bielorrusia, Ukrainia eta Georgia herrialdeak ezagutzeko aukera izan zuen. Moskura 1937ko ekainean iritsi ziren eta harrera lehen unetik apoteosikoa izan zen, jendetza handia, lore sorta mordoa, musika banda eta hainbat agintari zain
|
zituzten
. Beren egonaldian denetarik izan zuten gozagai.
|
|
|
Hori bai, lehen egunean, meza entzutera Finlandiako Enbaxadara hurbildu behar izan zuten... Lehen partida Moskuko Locomotive ren aurka jokatu zuten, 90.000 ikusleren aurrean, hegazkin batetik bota
|
zituzten
loreen artean eta beste hegazkin batetik jauzi egin zuen jauskari batek ekarri zituen baloiez. Dena den, euskal jokalariek ez zuten errukirik erakutsi eta moskutarrak 1 jipoitu zituzten.
|
|
|
Lehen partida Moskuko Locomotive ren aurka jokatu zuten, 90.000 ikusleren aurrean, hegazkin batetik bota zituzten loreen artean eta beste hegazkin batetik jauzi egin zuen jauskari batek ekarri zituen baloiez. Dena den, euskal jokalariek ez zuten errukirik erakutsi eta moskutarrak 1 jipoitu
|
zituzten
. Hortik aurrera gure jokalariek erakustaldi mordoxka burutuko zuten herri eslaviar hauetan eta beren jokoa ikusteko hainbat eta hainbat gonbite jaso zuten, estadioak oso txiki geratzen baitziren ikusi nahi zituen jendearentzat.
|
|
|
Ondoren, 1938an jadanik, Kubara igaroko ziren eta han ez zuten partidarik galdu. Argentinan ere bertako talderik garrantzitsuenen aurka jokatzekoak ziren, baina FIFAren era guztietako presioek ez zieten aukerarik eman eta geratzen zen diru apurrarekin jokalariek Kubara itzultzea erabaki zuten, argentinar taldeetatik jasotzen
|
zituzten
eskaintzei uko eginez. Dena den, taldearen egoera ekonomikoa eta animikoa gero eta makalagoa izateaz gain kanpotik jasotzen zuten presioa gero eta handiagoa zen.
|
|
|
Londresen esaterako, hori oso hedatua dago auzo guztietan. Budapesten egon nintzenean ere 400 taldetik gora zeuden; egin kontu, txotxongiloak egiteko bakarrik bi antzoki
|
zituzten
, eta noski, eskaintzak eskaria hezi eta elikatzen du. Horregatik diot antzerkia matematiken pare eman luketela eskoletan.
|
|
|
Hasiera batean Errazti familiak 1960an sortutako Galmaka auzoko ikastola aitzidarian izan zituen ikasgelak.1978an, Gurasoen Kooperatibak Arabako Foru Aldundiaren laguntzaz egungo egoitza nagusia eraiki zuen. Aurretik, ordea, Villosa enpresaren txalet batean, eraikin prefabrikatuetan, Galiziar Elkartearen egoitzan eta egungo kultur etxean eman behar izan
|
zituzten
klaseak. Leku falta zela eta, 1984an Motxotekaleko ikastetxe publikoan gela batzuk utzi zizkieten eta han kokatu zuten haur hezkuntza.
|
|
|
Euskal Elkartearen beste jarduera garrantzitsua euskara klaseak dira. Anglo Basque elkartea hasi zen euskarazko eskolak ematen, baina diru falta zela eta eten egin behar izan
|
zituzten
. Duela hiru urte berriz ekin zioten eta egun bi talde dituzte.
|
|
|
1977an Espainiako Estatuaren erreforma bideratzen hasi zen eta hiru erakunde armatuak hiru estrategia iraultzaile ezberdin lantzen
|
zituzten
Euskal Herria independente eta sozialistaren bidean. ETA militarrak Euskal Herrian demokrazia gauzatzeko KAS alternatibaren onarpena jotzen zuen gutxieneko baldintzatzat.
|
|
|
Laugarren taldea, LAIA EZ ingurutik etorri zen. Urola bailara eta Pasaia/ Errenteria eta Tolosaldean burutu
|
zituzten
Autonomoek beren lehen ekintzak, klase enpresarialaren kontra zuzenduak nagusiki. Gasteiz, Iruñea eta Arrasate autonomoen plaza sendoak bihurtu ziren, eta Estatuko indar armatuen aurkako ekintza ugari burutu zuten ere.
|
|
|
Narrazio laburren atalean, Alberto Ladron, Iñaki Irisarri eta Ander Izagirre lehenengo hiru saridunen lanez gain, akzesitak jaso
|
zituzten
lanak ere bildu dira, Daniel Martirena eta Iñaki Berzalerenak hain zuzen. Olerkian berriz, Maria Castillo Suarez, Angel M. Erro, Nerea Balda eta Adriana Goikoetxearen idatziak argitaratu dira.
|
|
|
Mediterranio urdinean, koloretako arraintxoen artean bainu atsegin askoak hartu izanda ere, gehien harritu eta gozatu gintuztenak, erdialdeko mendikatean behera itsaso egarriz zihoazen erreka gardenak izan ziren. Buruz salta eta igeri pittin bat egiteko adinako putzuak eraikitzen
|
zituzten
errekek, urak bidean atseden hartzeko. Mendiarte zoragarri bateko luxuzko piszina naturalak.
|
|
|
Horiek denak azaldu dira. On Joxe Mielek kanpora joan behar izan zuenean jaso
|
zituzten
Seminariotik. Oso interesgarriak dira, hor ikusten delako alde batetik zein asmo, zein gogo eta metodo erabiltzen zituen bere gaztaroan.
|
|
|
Aldi berean fondo publikoetako hogeitaka mila milioi pezeta inbertitu
|
zituzten
enpresa modernizatzeko. Lortu zen neurri batean modernizatzea, plantila geroz eta gehiago eta modu nabarmenagoan murriztu zen eta berriro etekinak lortzen hasi zen.
|
|
|
Birmoldaketaren gizarte mailako ondorioak arintzeko eta langileen" matxinada" saihesteko, ehunka mila milioi erabili ziren. Langileak langabezian uzi
|
zituzten
52 urterekin, baina jubilaziorako 65 urteetara iritsi arte baldintza ekonomiko eta sozialak ziurtatzen zaizkie. AHV 1996ko uztailaren 2an itxi zen ia inolako langile mugimendurik gabe.
|
|
|
Izan ziren mobilizazio bakarrak euskal siderurgiaren suntsipena aldez aurretik ezagutzen zuten sindikatu batzuek bideratu eta kontrolatutakoak izan ziren. Ehunka batzuk, oraindik adin horretara iritsi gabeak zirenak, beste nonbaiten kolokatu
|
zituzten
, eta beste batzuk bete beteko langabezian geratu ziren. Aceria Compacta de Bizkaia, ACB, izango zen euskal siderurgia erabat itxitzat ematearen prezioa.
|
|
|
edonon ikusten da jendeen eskua, eta estetika azken kontua izan da. Ekonomia monetarioa baino lehen, oihanak saroitu
|
zituzten
artzainek; gero, ikazkinek, ontzi masten mozleek, meatzariek, zurginek, baserritarrek, denek ustiatu eta eraldatu dute mendia. Aisialdiaren zibilizazioa hasi bezain pronto, mendizaleen eta ehiztarien dirua sartu zen dantzan.
|
|
|
Medikuntza enpirikoaren bultzada berriak lagunduta, cannabisa sendabide gisa berreskuratu zen. Napoleonek Egipton buruturiko kanpainek eta, bereziki, ingelesen Indiako kolonizazioak kalamua eta bere deribatuak europar farmakopeara eraman
|
zituzten
.
|
|
|
40 urte beranduago, hala ere, debekua etorri zen. Esparru zientifikoan, Gabriel Nahas eta A. Campbellek kalamuaren kalte organikoen inguruko ikerketak burutu
|
zituzten
. Azken ikerketa medikuek ez dute haiek aipatutako kalte gehienak frogatzerik izan.
|
|
|
Dena den, nik garrantzia 25 urte horiei eman diet. Imanol Muruak idatzi du liburuaren hitzaurrea, 1976an, aurreneko edizioa antolatzen ibilia zen-eta. Nolako gorabeherak izan
|
zituzten
kontatzen du, traba franko izan baitzuten.
|
|
|
Duela hamabost urte INIA ren Animali Genetikako sailan, Fernando Orozko ingenieriaren zuzendaritzapean lanari ekin zioten. Oiartzungo eta Ordiziako bi baserritan topatu
|
zituzten
aleak. Pixkanaka arrazaren ezaugarriak definitu zituzten:
|
|
|
Oiartzungo eta Ordiziako bi baserritan topatu zituzten aleak. Pixkanaka arrazaren ezaugarriak definitu
|
zituzten
: pisu ertaineko hegaztia, arrautza ekoizpen ertainekoa, azal iluneko arrautza jartzen duena, belarri gorriduna, gandor ilara bakarrekoa eta hanka horia.
|
|
|
1999an bere sektoreko lan istripu tasa %50ean edo gehiagoan gainditu zuten enpresak aukeratu ditu Osalanek kontrol honetarako. Enpresa horietan, 118.502 langile ari dira lanean, eta, guztira, baja eragin zuten 23.363 lan istripu izan
|
zituzten
, hau da, Bizkaian, Araban eta Gipuzkoan izandakoen %51 Kontrolpean dauden enpresa horietako 270 Arabakoak dira, 602 Gipuzkoakoak eta 1.040 Bizkaikoak.
|
|
|
Orain dela 6 urte Ordiziako Gaztetxean irrati emisora bat abian zen, baina Gaztetxea bera erre zenetik jarduera haiek bertan behera utzi behar izan
|
zituzten
.
|
|
|
Siriako goi ordeka. Andik josi
|
zituzten
bonbaz judutarren kibutzak. Gudariak kanpora botatzekotan omen dira leku artatik.
|
|
|
Jantziek ere ez zuten garrantzia gutxiagorik izan. 200 jantzi baino gehiago taularatu ziren, gehienak lehenengo aldiz jantzi
|
zituzten
dantzariek, eta ikusgarria zen hauek saioari eman zioten kolore eta elegantzia. Jostun lanak Claude Iruretagoyenak berak egin zituen.
|
|
|
Bilkurek bi funtzio
|
zituzten
: batetik, elkarteen artean adostasun bat lortzea, eta bestetik, bakoitzak bere aldetik ekimenak zentraliza tzea eta egutegi bat eratzea.
|
|
|
Bi ikastola zeuden garai hartan Tolosan. Herriko familia abertzaleek altxa
|
zituzten
. Garai hartan gainera, nire aita zen herriko alkate.
|
|
|
Euskara batua zela-eta, Koldo Mitxelena hizkuntzalariak eman berri zituen hitzaldi batzuk, eta gure aldizkariaren arduradun zirenek behintzat, pozik hartu
|
zituzten
, editorial antzeko batean azaltzen zutenez. Izan ere," ekaitzez eta lokatzez aspertutako nekazariak eguzki goxoa du amets.
|
|
|
Ulertu behar duenak, uler beza, erabakiko zuten mezuaren egileek. Batzuk izango
|
zituzten
buruan, ziur aski. Gauza da, pixka bat beheraxeago, honela ziotela:
|
|
|
Umetan, amona Euxebiri konpainia egiteko aitzekian bere ahizpa guztiak (izeba Ageda, izeba Axun, izeba Jaxin, izeba Jesusa, izeba Maria...) biltzen ziren gurera egunero. Errosarioa errezatzeaz eta arkakuso batzuk opari ekartzeaz gainera, gure amak prestatzen zituen bizkotxoak eta kafesnea irensten
|
zituzten
kupidarik gabe. Ni inguruan jolasean bueltaka ibiltzen nintzen eta ez nuen ulertzen beren solasaldietan zein garrantzi aparteko ematen zioten eguraldiari:
|
|
|
Ni beti harritu izan naiz kubatarrak edo Alpujarrakoak etorri direnean: haiek batbateko jardunaren tartean Lorcaren poesiak kantatzen
|
zituzten
mahaian zutituta, eta haiek jardineroak ziren. Konturatuko dira bat batekoa eta poesia beste maila batekoak direla, baina eskailera berekoak direla ikusten dute.
|
|
|
Pitzadura mentala modernitatearen sintoma bat da. Seguru asko garai batean bertsolari eta entzuleak nahiko mundu ikuskera berdintsu bat eta balio antzekoak
|
zituzten
, baina bakoitzak bere baitan ere nahiko pitzadurarik gabeko ideologia zuen. Oso mentalidade trinkoa zen.
|
|
|
Hortik ulertu behar dira telebistaren ulerkortasun eza bertsolariaren askatasunaren jarrerarekiko. Plazaz plaza bertsolariek gertaera politiko, erakunde, alderdi eta gainerakoez jaulkitzen
|
zituzten
iritziek ez zuten lekurik gizarteko sektore batzuetan, batez ere, alderdi politiko eta erakundeen aldetik. Bestalde, kontuan hartu Frankismoaren ondoren euskal kulturgintzako eskaintza zein urria zen.
|
|
|
LAU izan ziren joan den hilaren 29an Juan Jose Ibarretxe Lehendakariak, Mari Carmen Garmendia Kultura Sailburuak eta Imanol Agote Sailburuordeak Gasteizko Lehendakaritzako egoitzan banatu
|
zituzten
Euskadi Literatur Sariak. Lau saridunetatik, hiru, emakumezkoak izan dira aurten:
|
|
|
Kontsumitzaileen konfiantza berreskuratzeko lehen neurriak hartu
|
zituzten
Europako Batasunako 15 herrialdetako nekazal ministroek. Bat, urtero sei milioi behi ingururi analisiak egitea.
|
|
|
Behien errausketa arautzeko dekretu bat ere onartu zuen Espainiako Gobernuak. EHNE eta ELB sindikatuek protesta ekintzak burutu
|
zituzten
Euskal Herrian. ELBk frantses gobernuak proposatu laguntzak ekoizle handiei egokituak direla eta ez tipiei salatu zuen.
|
|
|
Ez zuten esan behientzako pentsua zenik eta txerri, oilasko eta bestelakoentzat saldu zuten. Baina noski, Europako ganaduzaleek bazekiten zertarako ziren pentsuok eta askotan behiak elikatu
|
zituzten
jaki horrekin. Kontinente osoko osasun publikoa eta haragi industria arriskuan jarri zen.
|
|
|
Anton Mari Aldekoa Otalora, Luis Baraiazarra Txertudi, Abel Muniategi, Joseba Santxo, Mirari Azula, Josu Telleria, Karmelo Uriarte, Moises Enbeita, Joxin Iturrioz, Trino Azkoitia ibili dira aurten bertsoak epaitzen. Hamarretatik, bost eta ordezkoa izendatuko
|
zituzten
kanporaketetarako, beste horrenbeste finalaurreetarako eta finalerako. Epaileek ere izan zuten txapelketa aurretik egin beharreko lanik:
|