|
2002
|
|
|
Izan ere, zera galdetzen diote beraien buruari baztertuek: zein balio
|
du
eskubide politikoen jabe izateak biziraupena bermatzeko gai ere ez bada?
|
|
|
zalantzan jar dezakeena (5 ataleko pasarterako ere arras artikulu baliagarria izan litekeenez, kopiatu egingo da, eta kontutan har bedi): . Ez dago demokraziarik aldez aurretik demos edo herri bat mugatzen ez bada[...] Ez dut uste euskal gizartea erreibindikatzen ari direnak, euskal gizarte politikoaz mintzo direnik, alegia, euskal herritar gisa egikaritu behar
|
ditugun
eskubide politikoen esparruaz[...] Eskubide politikoen iturri diren bakarrak, frantsesa eta espainola baitira: Besteak, euskal gizartea esaterako,, gizarte zibil?
|
|
2009
|
|
|
Anekdota hori etorri zitzaidan burura Estrasburgoko epaiaren berri izan nuenean. Europako jakintsuenetakoak ei diren zazpi epailek, aho batez, ilegalak garela gogorarazi digute, edo beste hitz batzuekin esanda, ongi merezia
|
dugula
eskubide politikorik gabeko apartheid a.
|
|
2012
|
|
|
Hasteko, garairako aurrerapen itzela bazen ere, Atenasko demokrazian biztanleriaren zati txiki batek besterik ez zuen parte hartzen. Emakumeek ez
|
zuten
eskubide politikorik, ezta esklaboek ere; eta haiekin batera metekoak zeuden (Atenasen finkatutako beste polisetako biztanleak, kanpoko merkatariak, esklabo askeak eta abar), hots, hiritarrak ez izateagatik eskubide politikorik ez zutenak. Guztira, gizartearen %10 batek zuen asanbladan parte hartzeko ahalmena.
|
|
2016
|
|
|
Berdintasun politikoaren alde antolatutako mugimenduaren barruan hartu zuten emakumeek beren ugaltze eskubideen gaineko kontzientzia, eta ez da kasualitatea. Are, baldin eta emakumeek etengabe jasan behar bazuten erditze eta ilaurtzeen zama, ez zuten aukerarik izango lortu nahi
|
zituzten
eskubide politikoak erabiltzeko. Gainera, amets berriak zeuzkaten emakumeek; adibidez, ibilbide profesionalak egitea edo, emazte eta ama izatea alde batera utzita, norbere burua garatzeko bestelako bideak jorratzea; horretarako, aurrez planifikatu eta mugatu behar ziren haurdunaldiak, ezinbestean.
|
|
2018
|
|
|
Baina ez da hala, ez; egiaz, kontratuaren beharra dago, hain zuzen, aitak beren botere politikoaz gabetu dituztelako. Hots, jatorrizko kontratuan parte hartu dutenek gai izan behar
|
dute
eskubide politikoa sortzeko eta erabiltzeko, hori jadanik ezin baitute egin aita gisa. Lockeren lagun James Tyrrell ek, adibidez, jatorrizko kontratuaz idaztean, esan zuen emakumeak oro har ez direla, egokiak zeregin zibiletarako?, eta, beraz,, senarrak?
|
|
|
Patriarkatua, ordea, Filmerrek berak eta hitzaren esanahi literalak dioten baino konplexuagoa da. Pentsalari horren azalpen klasikoan bertan, aitek seme alaben gainean
|
duten
eskubide politikoa baino askoz ere gehiago da patriarkatua, hots, aitazko boterea patriarkatuaren alderdietako bat baino ez da. Haren baieztapen itxuraz argiek, ordea, lausotu egiten dute eskubide patriarkalaren sorburua.
|
|
|
–Bizirautea izanik gizakumeak beste baten pean jartzean bilatzen duen xedea, gizaki [edo haur] orok obedientzia agintzen diola suposatzen [da] bera salbatu edo suntsitzeko ahalmena daukan [gizonari edo emakumeari]?. Amak haurraren gain
|
duen
eskubide politikoa, hortaz, kontratu baten bidez sortua da Hobbesen aburuz, eta nagusi edo monarka baten botere absolutua ematen dio amari.
|
|
|
Gizarte zibilean, inork ere ez
|
du
eskubide politiko absolutua, lege zibilak mugatu gabea. Kontua ez da ea senarra agintari absolutua den, baizik eta ea agintaria den, eta, beti baldin badu emaztearen gaineko eskubide (zibil) mugatu bat, ea nolatan gertatzen den hori.
|
|
|
Bukatzeko, argitu nahi
|
dut
eskubide politikoaren jatorriari buruzko historia aieruzkoak (bir) kontatuko ditudala azterlan honetan, baita istorioetako zenbait hutsune bete ere, baina ez dudala proposatuko kontakizun patriarkalak ordezkatzea jatorriari buruzko istorio feministekin.
|
|
|
Parte hartze kolektiboaren bidez erabaki behar al da zer ekoitzi behar den eta nola? Ala gizonek, senarrek, nagusiek, ugazaba zibilek bakarrik baliatu behar
|
dute
eskubide politikoa?
|
|
2020
|
|
|
Ez dut uste, simetriarik ez dago batere. Aipatu kasuan Israelek estatu bat du babesleku, eta palestinarrek ez dute estaturik, ez
|
dute
eskubide politikorik eta nazioarte mailan horiek errespetarazteko inolako egiturarik ere ez dute.
|
|
|
eta orain zer? ...en bezala, harro sentitu eta eskerrak eman Eurokopak Bilbo hiria mundu mailan ezagunago egingo duelako eta, bide batez, ikustera etorriko den jendeak bertan sosak utziko dituelako, ala, azkenaldi honetan gurean antolatu diren beste ekitaldi garrantzitsu batzuekin egin den modura, esaterako Frantziako Tourra edota Espainiako itzulia, goi mailako kirol gertakizun hau nazio ikuspegitik Euskal Herriak
|
dituen
eskubide politikoak, sozialak eta kulturalak aldarrikatzeko erabili. Nik ez daukat inongo zalantzarik.
|
|
2022
|
|
|
Kontrakoa. Guk diputatu bezala
|
ditugun
eskubide politikoak urratu dira. Konstituzioaren 122 artikuluak argi eta garbi esaten du kargu baten agintaldi epea amaitzen denean berritu egin behar direla organo konstituzionalak.
|
|
2023
|
|
|
Periclesek oraino baldintzak gogortu zituen (herritar izateko aita herritarra behar zen izan eta ama herritar baten emaztea eta atenastarra), horretako herritarrak oraino gutiago ziren IV. mendean. Atenastar emazteek ez
|
zuten
eskubide politikorik (Grezia osoan bezala) ez eta ekonomikorik ere (Espartan, adibidez, alderantziz zen). Ekklesian, teorikoki, herritar guziak elkartzen ahal ziren baina ez ziren denak heldu edo bederen ez denak ber mementoan, bakarrik 6.000 jarleku baitziren.
|