|
2000
|
|
|
Lan merkatua. Automatizazio prozesuaren ondorioz, produktibitatea ikaragarrihanditzen ari da; eta eskariaren igoera txikia gizartearen ikurra den artean, eskaintzaren hazkundea biderkatu egiten da, eta aipatutako eskaria betetzekobehar
|
ditugun
langileak gero eta gutxiago dira, langabezia gero eta estrukturalagoa bihurtuz. Horrekin batera, malgutasun produktiboak malgutasun sozio laboral bihurtzeko ahaleginak egingo ditu, eta, ondorioz noizbehinkako kontratuakjaun eta jabe hedatuko dira zenbait gizarte industrialetan.
|
|
|
Euskaldundu nahi duten eta gaitasunik
|
duten
langile erdaldunei erraztasunakemango dizkiegu euskaldun bilaka daitezen, laguntza ekonomikoa eta ordutegianikasteko aukera eskainiz.
|
|
|
Kiroletako kazetari bat
|
genuen
langile batzordeko burua. Txoriflauta bat.
|
|
2001
|
|
|
Urteko 33 eguneko hori kontratu berriei dagokio, ez orain artekoei. Beraz, erreformak dagoeneko kontratu finko arrunta
|
duten
langileek 45 eguneko jasotzeko duten eskubidea errespetatzen du. Aldaketak ez du eraginik kanporaketak bidezkoak direnean (legezko arrazoien bidezkoak).
|
|
|
" Horrek dio «Situacion»ek negoziaketa kolektiboaren egitura aldatzea eskatzen du: maila sektoriala, probintziala eta autonomikoa baztertu behar dira, horiek izanik gaur egun hitzarmena
|
duten
langile gehienei eragiten dietenak eta sistematikoki soldata igoera handienak ezartzen dituztenak, enpresaren egoera kontuan izan gabe. Gainera, mugatu beharra dago hitzarmenen iraupen mugagabea, berritzeko adostasunik ez dagoenean (delako ultraaktibitatea)...".
|
|
|
badakizu nolako fama duten... Inmak adibidez nahiago
|
ditu
langileak, «badakizu ikasleek nolako fama duten, dena txikituta uzten dutela...». Iruindar honentzat Pisukideak zerbitzua ez da berria.
|
|
|
Senatari sozialistak, Luis Ayllonek, bestalde, azaldu du sektore aeronautiko osoak, pilotuek, kontrolatzaileek, elkarte profesionalek, ikastetxeek, erabiltzaileek eta eragindakoek erakunde horren jardunari buruzko eztabaidan parte hartu dutela, eta guztiek diote Espainian Istripuen Ikerketarako Batzordeak “ez duela funtzionatzen eta ez direla serio aztertzen aireko istripuak”. Sustapenaren titularrak onartu du Batzordeak “ez duela behar adina langile funtzionario, Zuzendaritza Nagusi Zibilean gertatzen den bezala”, eta ziurtatu du bere Ministerioak ikerketa erakunde horrek
|
dituen
langileak gehitzeko lan egiten duela. Gaur egun, batzordea hamabost postuk osatzen dute, eta horietatik sei hutsik daude.
|
|
|
Ez nioke nik inolaz ere kendu nahi U. jaunari garaita eder horrek utzi dion poza: bere saria merezi
|
du
langile zintzoak. Beldur naiz, horratik, etsai izugarriak eta erraldoi itzalak apurtzen dituelakoan, ez ote den ardi otzan eta haize errotekin borroka ibili.
|
|
2002
|
|
|
Berak eduki ditzake behar diren beste langile ordainduta, seguru eta guzti. Baina guk ez
|
dugu
langile bat ordaintzeko ere, eta lan guztiak borondatez egin behar ditugu. Larrialdi batean aurkitzen gara.
|
|
|
Hori dela eta garatu dira, batetik, giza taldeezberdinek erabiltzen dituzten produktuak merkatzeko asmoa duten kontsumo kooperatibak; eta, bestetik, beren produktuekin lor daitekeen prezioaren zatirikhandiena eskuratzeko, egiturak sortzea helburu duten banaketa kooperatibak.Nolanahi ere, gure ingurune ekonomikoaren bereizgarri, aipatu beharra dago lanelkartuko kooperatibek izandako garapen indartsua. Lan elkartuko kooperatibetanhelburu ezberdinak
|
dituzten
langileak biltzen dira: beren enpresa autokudeatu nahidutenak, lanpostua mantentzea xede dutenak, eta produkzio prozesuan eta merkatuan sortzen diren plusbalioen jabe izatea helburutzat dutenak.
|
|
|
Batetik, normalean greba langileentzat enpresentzat baino jasangaitzagoa delako; langileek ez dute soldatarikeskuratzen greba garaian, eta enpresek, aldiz, berentzat greba jasanezina izateko, produzitu behar larria izan behar dute. Bestetik, grebak partaidetza aktiboa eskatzen du; baina sindikatuek ezin
|
dituzte
langileak grebara derrigortu. Gainera, produkzioa gelditzeak enpresen diru sarreretan eragina izateaz gain, produkzio horierosten dutenen gain ere eragina du, eta litekeena da hirugarren pertsona horiekgrebaren kontra azaltzea.
|
|
|
Aurrekarien akatsetatik ikasita, boluntarioen lana ukatu gabe, profesionalizatu egin dute askok langileen plantila. Alde batetik, norberaren lanaren duintasuna saritzea zilegi jotzen dutelako; beste aldetik, irratiaren ardura
|
duten
langileek programazioaren jarraitutasuna bermatzen dutelako, eta, azkenik, sakabanaturiko sailen edota irratsaioen arteko koordinazioa eta harremana ahalbidetzen dutelako. Agus Hernan Gure Irratiaren zuzendariaren esanetan, «iraunkortasunak langileak eskatzen ditu, langile komunak, baina langileak.
|
|
|
Epaileak uste
|
du
langileak" errearen sindromea" duela.
|
|
|
Gaixotasun horrek, onbera izan arren, azkura handiak eta azaleko lesioak eragiten ditu. Jatorria Duela hiru egun atzeman zen agerraldia, nahiz eta lehenago bazeuden azaleko lesioak
|
zituzten
langileak konpondu gabe, prozesu kutsakorra izan zitekeelako. Ospitaleko zuzendari kudeatzaileak, Luis Martínezek, jakinarazi zuenez, eragindako eremua erabat definituta eta kontrolatuta dagoenez, «ez dago alarma motiborik ez pazienteentzat ez senideentzat», eta gaineratu zuen, hala ere, zaintza indartu egin dela kasu berriak atzemateko.
|
|
|
Lantokian izaten den beste eragozpen bat azala lehortzea da, bulegoetako barneko airearen kalitatea txarra baita, inkestatutakoen %18k pairatzen baitu. Ikerketaren arabera, lan estatus altuagoa, gizarte maila altua eta estatus sozioekonomiko altua
|
duten
langileek giro atmosferiko hobea dute beren lantokian, estatus edo behe mailakoek baino. Inkestaren arabera, gainera, elkarrizketatuen% 34k uste du bere lantokiko airearen kalitatea hobetzeko neurriak hartu behar dituela edo hartu behar dituela.
|
|
|
Adingabe horiek gizarte eta erkidego lanak egin dituzte edo errehabilitazio terapiak hasi. Lege testuan, berritasun gisa jasotzen da pazientearen eskubideen dekalogoa, zeinaren bidez Madrilgo Erkidegoak bere lanpostua utzi baitie aldi baterako desintoxikazio terapiak egiteko lanpostua utzi behar
|
duten
langileei. Nerabe taldeek pilatzen dituzten 4.500 kilo zaborrek ere desagertu egingo dira.
|
|
|
Minbizia
|
duten
langileek ez dute prebentzio neurririk, CCOOren salaketa.
|
|
|
ingelesez eta frantsesez, gaztelaniaz eta autonomia erkidegoko berezko hizkuntzan, bezeroen eskura Bertako aparkalekua edo Etxezainen zerbitzua 4 sardexka Osasun zerbitzuak: sartzeko ate bikoitza
|
duten
langileengandik bereiziak. Emakumezkoen eta gizonezkoen komunak:
|
|
|
Izan ere, Lanbidearteko Gutxieneko Soldatak harlauza astun bat darama bere baitan, eta horrek eragotzi egiten dio Gobernuak laguntzea. Esplikazioa da ez dagoela kontuak ateratzen zaizkion Exekutiborik; izan ere, LGSk, hitzarmenik ez
|
duten
langileen ordainsaria finkatzeaz gain, erreferentzia bat da, batez ere, Estatuaren kontura diren zenbait ordainsarirentzat. Horien artean, nabarmentzekoak dira ezkontidearentzako gutxieneko pentsioak, langabezia sorospena, Soldatak Bermatzeko Funtsekoak (Gizarteratzeko Fogasa) eta zenbait errenta.
|
|
|
Osasun eta Kontsumo Ministerioak, sindikatuen gehiengoak proposatuta, bere urteko gizarte ekintzako planetik kendu ditu bere enplegatu ezgaituentzako eta bere langileen senide ezgaituentzako zuzeneko diru-laguntzak, Osasun Publikoko Langileen Elkarteak (AESP), Osasun Ministerioko sindikatu nagusiak, salatu duenez. Joan den urtera arte, “minusbaliotasun fisiko edo psikikoengatiko laguntza, bere kargura
|
zituen
langile, ezkontide edo seme alabentzat, baldin eta ezkontide eta seme alaba horiek urtean 1.250.000 pezetatik gorako diru sarrerarik ez badute eta %33ko edo gehiagoko minusbaliotasun fisiko edo psikikoa, erabateko baliaezintasun iraunkorra edo baliaezintasun handia badute”. Urteko laguntza 100.000 pezetakoa zen, eta 190.000 urtera arte iristen zen.
|
|
|
Unibe rtsitate publikoen finantzazio sistema zuzengabea da oso. Unibertsitate ikasketak
|
dituzten
langileen soldatak garaiagoak dira beste langileen soldatak baino, etabe ren lan baldintzak ere hobeak dira. Izatez, unibertsitateko ikasketek bizitza osorako onurak ekartzen dizkiete ikasketak gainditzen dituzten ikasleei.
|
|
2003
|
|
|
l Kotizazioen erosketaren kontuan, Gizarte Segurantzako kotizazioa osatu nahi
|
duten
langileek hamabi hiruhileko" erosteko" aukera izango dute hemendik aurrera. Horixe izango da, beraz, beherapenik gabeko erretiroa eskuratzeko beste bide bat.
|
|
|
Oso egitura handiak dauzkate eta burokrazia handia ere bai. Eta batera sindikatuek testuinguru ekonomiko berri bateanegin behar dute borroka eta ezin
|
dute
langileen defentsa soilik egin, eskasia testuinguru batean mugitzen baitira. Batzuk CGIL Italian edo CUT Brasilen aridira ikusten egoera berri hori eta beste analisi bat egin behar dute.
|
|
|
Batzar Nagusia abenduaren 26an bildu zen Donostiako EUTGn; osteguna izanik, goizeko 10ak ez zirudien ordurik egokiena UEUk erakarri nahi
|
zituen
langileak biltzeko, bai, aldiz, Gabonetako oporretan zeuden ikasleak eta irakasleak. Han bildutako berrogei lagunen artean sailetako arduradunak, idazkaritzakoak eta UEUn parte hartutako ikasle eta irakasle ugari zegoen72 Bertan, besteak beste, udarako tokia eta egunak erabaki behar ziren, eta «behar bada, lo dagoen talde batzu bultzatu...».
|
|
|
Guztira, Gobernuaren kalkuluen arabera, PFEZaren erreformak 3.000 milioi euro inguru jarriko ditu zergadunen esku aurten, eta horietako asko, seguruenik, kontsumorako erabiliko dira. Kontsumoa bultzatzeko beste faktore bat inflazioaren desbideratzearen ordainsaria da, 2002an zazpi milioi pentsiodun baino gehiagok jasoko dutena, eta beren hitzarmenetan soldatak berrikusteko klausula
|
duten
langile guztiek jasoko dutena. Azkenik, kontuan hartu beharreko beste faktore bat kreditua da, azken zazpi urteetan bikoiztu baino gehiago egin baita.
|
|
|
Optometriako Akademia Amerikarrak txosten bat argitaratu du, ordenagailuak luzaroan erabiltzeak ikusmen nekea eragiten diela bere lanbidean terminalen bat behar
|
duten
langileen %70i baino gehiagori. Oftalmologoek “ikusmen sindrome informatiko” gisa katalogatu dute patologia berri hori.
|
|
|
Giza kontsumorako diren haragi freskoak ekoitzi eta merkaturatzeko baldintza sanitarioei buruzko araudietan, albaitaritza zerbitzu ofizialen ardura izango da ganadua eta bere haragia ikuskatzea eta hiltegietako, zatiketa aretoetako eta hotz biltegietako osasun kontrola. Halaber, beren eginkizunak betetzeko albaitari ofizialek arlo horretan prestakuntza berezia
|
duten
langileen laguntza jaso dute. 2000 urtean, Kataluniako Generalitateko Gobernuak, haragiaren osasun ikuskapena eta kontrola hobetzeko eta modernizatzeko, dekretu bat onetsi zuen, Katalunian behi, txerri, ardi, ahuntz eta zaldi hiltegietako albaitaritza ikuskaritzako laguntzaileen figura garatu eta ezartzeko, albaitari ofizialei laguntza emateko mortem eta post mortem ikuskapenetan.
|
|
|
Kontuan izan behar dugu haien kalifikazioa hartzekodun arruntarena dela, eta aldez aurretik pribilegiatuak kobratuko dituztela: hipoteka maileguak
|
dituzten
langileak eta kreditu erakundeak. Bigarrenei dagokienez, irakaskuntza kontratua enpresa horrekin ebazteaz gain, finantzaketa eman zuen kreditu erakundeari egindako ordainketak eten behar dituzte.
|
|
|
Gurutze Gorriak eta Ilargi Erdi Gorriak funts bat sortu dute HIESa
|
duten
langileen eta boluntarioen tratamendua finantzatzeko
|
|
|
Nonbait han goian zerbaitek traba egiten zuen, eta hura askatu beharra zegoen. A ze izerdiak bota
|
zenituen
langile hura ikustean, lurretik auskalo zenbat metrora, orain aurrera, orain atzera, inora lotuta egon gabe.
|
|
|
Hasteko, kalte zuzena jaso zuten —eta tamalez horietako batzuk jasotzen ari diren— atxilotu eta torturatuekiko elkartasuna erakutsi zuen gizarte osoak. Egunkaria oso baliabide urriekin egunero argitaratzea delitu bakarra
|
zuten
langileak lanik gabe geratzeak ere elkartasuna ekarri zuen. Eta, azken batean, euskaldunei eguneko berriak egunero eskaintzea helburu bakarra izan duen proiektu bakar honetara ordura arte beste bide batzuetatik gauzatu nahi ziren beste proiektuak sortzearekin fribolizatzen ere ibili zirenak bildu ziren.
|
|
|
Neurri batean, tamalez, ikuskera horrek neoliberalismoaren kontzeptuarekin egiten du bat: lan kontratu erregularra eta nolabaiteko etekin finkoak —soldata barne—
|
dituen
langilea pribilegiatu bat da. Egia esan, sindikatuek nahi dituzte langile informalak ordezkatu, baina ez dakite nola egin.
|
|
|
lan kontratu erregularra eta nolabaiteko etekin finkoak —soldata barne— dituen langilea pribilegiatu bat da. Egia esan, sindikatuek nahi
|
dituzte
langile informalak ordezkatu, baina ez dakite nola egin. XX. mende hasieran, artesauen sindikatuek ere ikasi behar izan zuten industriako langileak antolatzen.
|
|
2004
|
|
|
Amiantoak kutsatutako langileen arteko elkartasun gutxi nabari du eta sindikatuak motel ari direla lanean uste du. Hona Pabolaren telefonoa eta e posta gaitz bera
|
duzuen
langileok berarekin harremanetan jartzeko: 696042894 eta epabolahotmail.com
|
|
|
65 urte edo gehiago
|
dituzten
langile autonomoak, gutxienez 35 urtean kotizatu dutela egiaztatzen badute, ez daude beharturik Gizarte Segurantzari kuota gehiago ordaintzera.
|
|
|
Baina ez gaitezen, haatik, otoi, lege babesaren izaera juridikoa erlatibizatzen hasi, eta ez gaitezen ahoz aho ibili ohi den leloan gehiago lelotu: alegia, azken hitza Dekretuaren agindua bete behar
|
duten
langileen gaitasun jarreretan dagoela gogoraraziz. Langile horiek beroriek ere egoera soziolinguistiko objektibo makurraren emaitzak direnez, ez diezaiegun miraririk eska testuinguru horretan bertan diharduten eta horren araberako diren gizaki subjektuei.
|
|
|
Kapital eta lanaren arteko kontraesana badago hemen, baina pertsona barnean gauzatzen da.Pertsona hori enpresaria den heinean, lehian dagoen bere enpresaren interesek lehentasuna dute bestegauza guztien aurrean; eta kontzientzia
|
duen
langilea den heinean, aldaketa sozio politikoaklehentasuna izango du.
|
|
|
2 Harreman ona
|
duten
langileak hautatzea.
|
|
|
pertsonalismoan oinarritutako enpresan ere teknokrazia (agintarien klase soziala) sortzeko arriskua dago. Beste aldetik, erakunde mota horretan, kudeaketan zuzenean parte hartuko ez
|
duten
langileak egongo dira. Langile horieieuren aldarrikapenak bideratzeko tresnak emango zaizkie, eta, tresna horien bidez, teknokraziaren sorkuntza ekiditeko gai izango dira.
|
|
|
Izatez, enpresa kooperatiboak, funtsean, egitura kapitalistek darabilten aginteereduaren aurka doaz: langileen ordezkarien bidezko demokrazia gauzatzen da.Hala ere, prozedura horrek ez
|
du
langileen parte hartze handiagoa bermatzen, etakooperatibaren erabakirik garrantzitsuenak euren eskuetatik at gelditzen dira. Ondorioz, enpresa kooperatiboetan, buruzagi edo agintari talde sendoak sortu ohi dira (egitura kapitalistetan bezalaxe), eta horrek kooperatiba bera bi taldetan banatzendu:
|
|
|
Substantzia horiek osasunean duten eragina murrizteko, zenbait gomendio ematen dituzte alergologoek; besteak beste, alergenoen eta “enpresen inguruko sentsibilizatzaile kimikoen kontzentrazioa kontrolatzea”, lan ingurunean sartutako substantzia berriak aztertzea eta eraginpeko langileei birika funtzioa aldizka berrikustea. Halaber, gomendatzen da bronkio zabaltzaileak, antihistaminikoak, adrenalina eta kortikosteroideak sartzea enpresako botikinean, sintomak
|
dituen
langile bat zentro espezializatu batera eramatea eta beste sail batean jartzea asma lan ingurunearekin lotuta dagoela egiaztatzen bada. Bronkitis eosinofilikoa Hala ere, eztul kronikoa ez da beti lanerako asma.
|
|
|
Besteak beste, Mango eta Cortefiel CC.OO sindikatuko ordezkariek hartuko dute parte. edo Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Erakundea (OCU). “Merkataritza justiziarekin” kanpainaren barruan Intermónek antolatu duen “Moda eta lana” jardunaldiak ehungintzako enpresen erantzukizunean parte hartzen duten alderdi guztiak bildu nahi ditu, beren hornitzaileek garapen bidean dauden herrialdeetan
|
dituzten
langileekin. Intermon en arabera, gaur egungo globalizazio ekonomikoaren testuinguruan, jantzigintzaren sektoreko lehiakortasuna handitzeak “milioika langile” lan prekarietatea eragiten du ekoizpen katearen amaieran, ‘azkarragoa, merkeagoa eta malguagoa’ printzipioetan oinarritutako ereduan harrapatuta.
|
|
|
Auzitegi Gorenaren epai batek onartzen du bi kontratu
|
dituzten
langileek eskubidea dutela horietako bat bertan behera uzteko.
|
|
|
Auzitegi Gorenak ezarri duenez, aldi berean lanaldi partzialeko bi kontratu
|
dituzten
langileek eskubidea dute langabeziako sorospena kobratzeko horietako bat uzten dutenean, nahiz eta besteak indarrean jarraitu. Horrela, Goi Auzitegiak huts egin du Ataungo (Gipuzkoa) Udaleko langile baten kasuan, zeinarekin emakumeak lanaldi partzialeko bi kontratu itundu baitzituen:
|
|
|
Berezitasun horiek kontuan hartu behar dira trukeen globalizazioaren esparruan, eta elikagaien kaltegabetasunaren esparruan, kezka komunak sortzen ditu nazioartean, batez ere MME (Munduko Merkataritza Erakundea) akordioak indarrean sartu zirenetik. Alde horretatik, testuinguru orokorra gorabehera, uste
|
dute
langileen prestakuntzaren arloan behar komunak izateak trukeak gehitzea ekar dezakeela, baita nazioz gaindiko soluzio berritzaileak aplikatzea ere.
|
|
|
“Irakasle hori nire soldataren kenduretatik pagatzen nabil, esijitu egin dezaket”. Ez du aipatzen, berriz, aurrean
|
duen
langile “publikoa” hura bezain ordaintzaile denik eta gainera denon dirua ondo gestionatzea duela lanbide eta erantzukizun. Alegia, langile hori ere —dela mediku, dela irakasle—, kosteatzen dabilela bataren tabakoak sortzen dituen gastuak eta bestearen seme gaizki heziak ikastetxean sortzen dituen kalteak eta gastuak:
|
|
2005
|
|
|
Bost axola zaie saltoki txikiek merkataritza gune handiekin ezin lehiatu eta zenbait kasutan atea behin betiko itxi behar izatea. Bost axola izan zaie ezusteko erreakzio naturala eta gehiegi ere ez dira arduratuko halako probokazioen kalteak ordaindu behar
|
dituzten
langileek mobilizazio are erradikalagoak egiten dituztenean. Ardura bakarra saltoki handien interesei behar bezala erantzutea izan da, asko baitira euskaldunon lurraldean batzen diren enpresari handi eta multinazionalak.
|
|
|
Edozein lanetan da beharrezkoa. Nagusiak langilea hartzen badu, eta langile horri lanak ez badio inporta, ongi egiteko eta egunero hobetzen joateko ilusiorik ez
|
badu
langile horrek ez du balio. Nik uste bizitza normaleko edozein arlotan ongi datorren ezaugarria dela lehia espiritua, ona dela, baina muturrera eraman gabe.
|
|
|
Errege horri zor baitzioten beren kargua apezpikuek eta beraz obligazione baitzituzten. Duela 60 bat urte H. Godin ek idatzi zuen, Elizarekin aspaldi hartan harremanik ez
|
zuen
langileen munduaz, gizonarentzat denak haizu izatea onartzen zutela emazteek berek, senarra gal beldurrez. Hor ere bazen nolazbait ezkontzako eginbidearen eta ezkontza hautsi behar ez zelako sendimendua.261 Ez zuten Elizan bildua ikusmolde hori.
|
|
|
Burokrazia horrek zuen geldi arazi apez langileen esperientzia: Suhard kardinaleak deiturik, XIX. mendean Elizak galdua
|
zuen
langileen mundura, au charbon joanak ziren apezak erroak berriz egiten hasiak zirelarik, burokrazia horrek hautsi zituen, kalitu eta lehertu haiek ere. Garai haietako apez hoberenak.
|
|
|
Nola jujatuko gaituzte gure haurrek jakinen dutelarik Gibraltarreko itsasartearen iragatea lortu dutenetan hamabots hogei mila preso emanak direla urte oroz Espainian, haien behar gorrian delarik gure ekonomia. Alabaina ez dugu haurrik aski egiten gure ekonomiari behar
|
dituen
langileak emateko, gure zahar arrandak segurtatzeko... eta gustukoak ez zaizkigun lanen egiteko: nor ikusten da Parisen metroaren garbitzen eta zikinen biltzen ez bada beltzak?
|
|
|
Eragiketan esku hartu behar
|
duten
langileak
|
|
|
Jabetza Erregistrorako edo Notariotzarako lehiaketa arruntetan postu hutsa eskatu behar
|
du
langile horrek, txanda erreserbarik gabe; halakoetan, teknikarien kidegoan izandako antzinatasuna kontuan hartzen da.
|
|
|
–Et et et! Hi ez haiz langile, baina
|
baduk
langiletik zerbait, eta ez haiz patroi, baina baduk patroitik ere zerbait, eta bi buru dituen gizonak baten aukera egin beharra dik, bata eta bestea aurrez aurre daudenean batez ere. Hik jakingo duk noren alde egiten duan, eskirolen eskubideak defenditzen badituk?
|
|
|
Manipulazio hori albistea deritzon gertakari kulturala sortu ahalizateko beharrezkoa den sine qua non lan linguistikoa da. Zentzu horretan, kazetaria konbinaketa aukera nahiko zabal batetik kazetaritza mezuen forma eta edukiaaukeratzen
|
duen
langile semantikoa da. Hori dela eta, gaurkotasuna duten gertakarien informazioaren objektibotasuna ez da objektuari dagokion eskatu beharrekogaitasun bat, baizik eta subjektuari zuzenean eskatu beharreko zintzotasuna.
|
|
|
Horrek esan nahi du Espainiako emakumeen batez besteko soldata gizonena baino %34, 7 txikiagoa dela, Manpower aldi baterako laneko enpresak lan merkatuari buruz argitaratutako azken txostenaren arabera. Soldata ezberdintasunak areagotu egiten dira, betiere gizonen alde, lanaldi laburragoak edo hezkuntza maila baxuagoak dituzten enpleguetan, lan esperientzia handiagoa
|
duten
langileen artean eta plantilla handiagoak dituzten enpresetan. Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko ekonomia aplikatuko katedradun Josep Oliverrek (UAB), txostena koordinatzeaz arduratzen denak, atzo zehaztu zuen soldata desberdintasunen heren bat “azaltzen” dela, “emakumeak gizonak baino %13 ordu gutxiago lan egiten duelako”.
|
|
|
Gainerako “bi herenei” dagokienez, arrazoitzat jo zituen langilearen “ezaugarri indibidualen arteko desberdintasunak” edo “genero diskriminazioa”. Generoen arteko soldata desberdintasunetarako beste elementu erabakigarri bat da, Oliverren arabera, alde batetik, “emakumeek aginte posizio gutxiago dituztela eta, bestetik, presentzia handiagoa
|
dutela
langile gutxiagoko enpresetan, produktibitatea txikiagoa baita eta, ondorioz, soldatak ere bai. Enpresaren tamaina Enpresaren tamainaren arabera, desberdintasunik txikiena 20 eta 49 langile bitarteko enpresetan gertatzen da, non gizonek batez beste emakumeek baino %13, 8 gehiago irabazten baitute; 100 eta 499 langile bitarteko enpresek, berriz, sexuen arteko soldata alde handienak dituzte (%50, betiere, gizonaren alde).
|
|
|
Apirileko igoerak eragina izango du etxebizitzen alokairuetan ere; izan ere, horiek, Hiri Errentamenduei buruzko Legearen arabera, urtero berrikusten dira indize hori erreferentziatzat hartuta, eta, beraz, indize hori gehitzeak eragina du prezioetan. Gainera, beren kontratuetan soldatak berrikusteko klausularik ez
|
duten
langileek “erosteko ahalmena galduko dute igoera honekin; erretiratuek, aldiz, aparteko paga bat izango dute, urte amaieran KPIak Gobernuaren aurreikuspenak gainditzen baditu konpentsatzeko”. Bestalde, David Vegara Ekonomiako estatu idazkariak onartu du apirilean KPIaren igoerak konplikatu egingo duela Espainiako inflazioa urteko bigarren erdian% 2,5 ingurukoa izatea, Gobernuak urte hasieran aurreikusi bezala.
|
|
|
Horrela, Goi Mailako Hezkuntza duten helduek eta zerbitzuen sektoreko maila altuenetan, beren lanarekin zerikusia duten ikastaroak egiteko aukera gehiago izango dute. Etengabeko prestakuntzako ikastaroak
|
dituzten
langileen ehunekoa ere asko aldatzen da herrialde batzuetatik besteetara. Espainia mailarik baxuenean dago% 10 baino gutxiago, Grezia, Hungaria eta Portugalekin batera.
|
|
|
Urtarrilaren 1etik aurrera, erre nahi
|
duten
langileek lantokitik kanpo erre dute, bai kalean, bai aire zabaleko lorategi edo patioetan, enplegatzaileak uzten badie. Tabakoaren aurkako lege proiektuan jasota dago erabakia.
|
|
|
Zigilu holandarrak ‘Max Havelaar’ du izena, XIX. mendeko best séller baten titulua. Koloniaren garaian Herbeheretako merkatariek kafetegietan
|
zituzten
langileen ustiapenari buruzkoa da. Izan ere, zigilua izan zuen lehen produktua kafea izan zen.
|
|
|
Bestalde, zentral nuklearrak 30 edo 40 urtean zahartzen dira, eta desegin egin egin behar dira; beraz, erreaktorearen eremuko materialak, jarduera handiko hondakinekin, behar bezala kudeatu behar dira. Horretarako, materialak hondakin erradioaktiboen biltegietara eramaten dira, bereziki diseinatutako roboten eta babes ekipoak
|
dituzten
langileen bidez, zein ziklo mota erabiliko den erabaki arte. Txernobilgo zentralaren kasuan, zentral osoa hormigoiz estaltzea erabaki zen larrialdi neurri gisa.
|
|
|
–Bai, koka gramo batzuk eta jako apurren bat harrapatu zioten, eta horri gaztetan eginiko txorakeria batzuk gehitu zizkioten, baina ez zuen urtebete ere barnean egin. Hala ere, horrek markatuta uzten zaitu, jendeak ez dizu lanik eman nahi, beldur dira –atxiki sakona, beste bi atxiki urduri eta beste zigarro batek hautsontzian bukatu zuen– Eta lau urteren buruan, tailer zikin horretan asto baten moduan lan egin ondoren, itxi egiten dute; tailerrak ez omen
|
zuen
langileei ordaintzeko dirurik. Eta berriro kalean!
|
|
|
Badakarte Catharina, hementxe dator, zatoz, esteka zaitzatela neure begipean, horrela, ederki Catharina, zu lasai, lan honetan nauzu ni entregu, ordu guti batzuen afera izanen da, ongi, ea sabel hori, bai, espero zitekeena da, aizu, zuk ez duzu oraiko hau hemen sartzen zaren lehen aldia, nik zu ezagutzen zaitut, bai, zure izen hori, Catharina, lau ordu ditugu lan honi akabaila emateko, tira ba, prest zaudete denok noski, ados, jakin ezazue nik egitekoak geldiro burutzea dudala laket, bortz ordu hobe, banoa beraz, kasu eman hor, kasu beheko horiek, beha ezazue, ikusi nola ateratzen dudan umea Catharinaren sabeletik, zeinen airoski jasotzen dudan, zeinen garbi, ikas ezazue, hor duzue, poliki, kuidadito pintura harrotu kablea kentzean, ederki, ikasten ari dira gainera tipulano hok, gogorra izanen litzateke denak bertan zamaketari gelditzea, bigarren traktorea ikusten diot ordea, egon, egizue leku hau ere ateratzeko, ken hadi bagonaren gaineko hori, alde egin ezak azpian harrapatzea nahi ez baduk, ongi, kuidadito mazaduraren bat egin paretatik sobera hurbil kokatu nahi izateagatik, zorionak, horrela askatzen da kakoa, ikasten ari zarete, beha ezazue niregana bai, beha zeinen harro egiten dudan eguneko lehen pausalditxoa, kafe zakuak gero aterako dizkiot, badaukazue zer ikasi, zoazte paleen bila, azpian dakartzan paper pasta fardoak hondarrean kenduko dizkiot, nongoa zara Catharina, txipretarra edo suediarra edo panamarra, uste dut zazpi ordu botatuko ditugula hau dena husten, ilunduko zaizue, niri ez manatu presaka aritzeko, egia erranen badut lanera etorri gabe egon behar nuke, Eustakiorekin eta gainerakoekin bat eginda, zuek ez bezala. Ez, zuk ez didazu erranen baina nik badakit zu ez zarela ez txipretarra ez suediarra ez panamarra, Catharina Nauwelaerts zara zu, holandarra, hemen orai berean guri ur freskoa ematera azaldu behar
|
lukeen
langilea hil zenuena, mespretxuz hil. Edo liluraz.
|
|
2006
|
|
|
\ Dendetan edo tabernetan. Euskara ulertzeko eta bezeroari zerbitzu on bat emateko moduko maila
|
duten
langileak egotea ala ez. Eta, ezezkoaren kasuetan, behintzat, euskaraz aritzen direnak deseroso senti ez daitezen ahaleginak egitea.
|
|
|
Sindikatuek beren iritzia kaleratzea ondo dago, eta egin behar dute. Baina gehiago egin behar
|
dute
langileen laneko baldintza duinen alde eta segurtasun neurri egokien alde, eta, horretan, langileei segurtasun neurriak hartzeko exijitu behar diete. Enpresariek gehiago inbertitu behar dute segurtasunean eta laneko baldintza prekarioak alboratu.
|
|
|
konpara hango datuekin. Sistema liberalaren lege bat izanez «eskaera eta eskaintzaren oreka», usteko
|
zenuten
langile eskaintza ttikiegiagatik, nehork egin nahi ez dituen lanak gehiago pagatuak izanen zirela. Gure ekonomialariek aterabide hobea aurkitu dute:
|
|
|
Egoera honek enpresariarenzuzendaritza boterea muga dezake edota lan kontratuaren etendurari bide emandiezaioke; c) azkenik, erditzeak amarengan atseden hartzeko beharra sortzen dueta, beraz, lan kontratua eteteko bidezko kausa dela ulertzen da. Lan kontratuareneteteak esan nahi
|
du
langileak bidezko kausa duela lanera ez joateko: lan kontratutikondorioztatzen den oinarrizko beharra betetzen ez duen arren (lan egitea) lankontratua ez da iraungitzen, bizirik mantentzen da; baina enpresariak ez dioordainsaririk zor langileari.
|
|
|
Teknika horietan sartzen dira ikuskapen erregularrak eta kontrol intentsiboenak, hala nola ikuskapenak, egiaztapenak, ikuskapenak, laginak hartzea eta horien azterketa, besteak beste. Arauaren funtsezko alderdietako bat, kontrol ofizialak eraginkortasunez egiteko, teknika horiek aplikatu behar
|
dituzten
langileen prestakuntza egokia da. Gainera, uste dute prestakuntza beharrezkoa dela kontrol agintariek modu uniformean erabakiak hartzeko, bereziki Arriskuen Analisiaren eta Kontrol Puntu Kritikoen (AKPKA) printzipioen aplikazioari dagokionez.
|
|
|
Enpresak soldataren igoera proposatu diete langileei, beraiek eskatutakoa baino txikiagoa. Hala ere, eskaera guztiak aintzat hartzea nahi
|
dute
langileek.
|
|
|
Hain zuzen ere," aldebakarreko erabakia" zelako bota dute atzera magistratuek, atzo Luis Maria Martinez UGT Euskadiko Zerbitzu Publikoen Federazioko idazkari nagusiak adierazi zuenez. Epaiaren arabera," tokiko administrazio horretan orain dela 15 urtetik hona ordaintzen zaie soldataren %100 aldi baterako ezintasuna
|
duten
langileei". Gauzak horrela, Getxo udalerriko agintari gorenak emandako dekretua aplikatzeak" nahita egindako eragozpentzak" jotzen du.
|
|
|
Berak asmatutako esaldia da: dena egin daitekeela uste
|
duten
langileak neurotikoak dira, eta dena egin daitekeela uste duten jefeak, esplotatzaileak. Horregatik, ezin nuen ulertu zer egiten zuen han.
|
|
|
Monitoreak seguridade handia dauka, apal ustea, bere lana du. Gizartea, lan mundua, jende normala eta gure artean bitartekaria da, gure insertzioaz arduratuko dena, fundamentu zenbait erakutsiko diguna, garen desastretik izan behar
|
dugun
langileak izaterako horretan eskutik helduta eramango gaituena.
|
|
2007
|
|
|
Enpresa berriaAgentziek zabaldu dutenez, Fuchosak akordioa itxi du burdin galdaketan diharduen Poloniako Foundry Automotive enpresa bereganatzeko, eta 10 milioi euroko inbertsioa eskatuko dio enpresari; zati bat lantokia modernizatzera bideratuko dute. Horren berri izan
|
dute
langileek eta uste dute enpresa gai dela eskaerak betetzeko.Fuchosak martxoan hartuko ei du Daewoo ren industrigunean (Polonia) kokatutako enpresa —200 langiletik gorakoa—; urtebetean ekoizpena 10.000 tonatik 24.000ra igotzea dago aurreikusita. Otsailean EBCC enpresarekin (Polonia) fusionatu zen Fuchosa, ACE Taldea osatzeko; Innova Capital arrisku kapitaleko elkartea da bazkide nagusia eta gestioa Fuschosako zuzendaritzari dagokio; akzioak ere mantentzen ditu.
|
|
|
" Enpresak hartu nahi dituen neurrien aurrean, gure elkartasuna adierazi nahi diegu Michelingo langileei. Euren lanpostua kolokan
|
duten
langileekin bat egiteko unea da eta biharko manifestazioan izango gara. Indarrak batu eta erantzunak emateko unea da eta prest gaude edozertan laguntzeko.
|
|
|
Sektore honek zama handia du Lapurdin, azken hamarkadetan Bizkaia eta Gipuzkoaren aldean hazkuntza nabarmenagoa izan du. Hiriburuen artean ere, Lapurdiko Baionak
|
du
langile gehien sektore horretan.
|
|
|
Errezetok beti egiten dira langileen interes eta eskubideen aurka, inoiz ez enpresaburuenen aurka. Hala, hazkuntza azkartzeko gomendioak emateko urteko txostenean, ELGEk Espainiako Estatuari gomendatu dio kontratu mugagabea
|
duten
langileen kaleratzea merketu dezan. Eta" aldibaterako eta finkoaren" arteko kontratu bakar baten eredua susta dezan ere eskatzen dio, kaleratua izaten bada langilearen konpentsazioak gutxituko dituen bat.
|
|
|
Testuinguru horretan, sindikatu bakoitza bere aldetik joateak eta patronalak aldebiko negoziaketen bidez ezarri nahi duen zatiketa sindikala onartzeak inolaz ere ez dirudi serioa ezta eraginkorra ere. Sindikatuek hobeto eta modu eraginkorragoan lan egin behar
|
lukete
langile guztien eskubideen alde eta bazter batera utzi interes sindikalak. Eta, noski, patronalaren zatiketa saiakera guztiak baztertu.
|
|
|
Dubaiko agintariek joan den ekainean, paperik gabeak arauetan sartzeko operazioa abiarazi zuten. Baimenik ez
|
zuten
langileei eskaini zitzaien edo paper berriz legeztatzea edo Dubaik ordainduta abioiz etxera itzultzea. 280.000k alde egitea hautatu zuten.
|
|
|
Erabaki azkentzailea hartzen denean haurdun dauden emakumeen kasuan, haurdunaldiaren hasieratik a) letrak aipatzen duen etetealdia hasi arte, eta lege honen 37 artikuluko 4 eta 5 idatz zatiek aipatutako baimenetako bat eskatu duten langileen kasuan, edo baimen hori
|
duten
langileen kasuan, bai eta lege honen 46 artikuluko 3 idatz zatian jasotako eszedentzia eskatu duten langileen kasuan ere.
|
|
|
Kaleratzea haurdun dauden emakumeen kasuan egiten denean, haurdunaldiaren hasieratik a) letrak aipatu etetealdia hasi arte; kaleratzea lege hosuan, bai eta lege honen 46 artikuluko 3 idatz zatian jasotako eszedentzia eskatu duten langileen kasuan ere; eta kanen 37 artikuluko 4 eta 5 idatz zatiek aipatutako baimenetako bat eskatu duten langileen kasuan egiten denean, edo baimen hori
|
duten
langileen kaleratzea genero indarkeriaren biktima diren emakume langileen kasuan egiten denean, emakume horiek euren eskubideak egikaritu dituztenean lan denbora murriztu edo beste modu batean antolatzeko, mugigarritasun geografikoa izateko, lantokia aldatzeko edo lan harremanak eteteko, lege honetan ezarritako baldintzen arabera.
|
|
|
2 Enpresaburuak aukeratu behar
|
badu
langilea berriro hartzearen ala kalte ordaina ematearen artean, kaleratzea noiz gertatu eta lan kontratua une horretan azkendu dela ulertuko da, baldin eta enpresaburuak kaleratzea bidegabea dela aitortu eta eskaintzen badu aurreko idatz zatiko a) paragrafoan ezarritako kalte ordaina, kalte ordain hori lan arloko epaitegian gordailutu, langilearen esku jarri eta langileari horren berri emanez....
|
|
|
Enpresaburuak aukerarik egin ez
|
badu
langilea berriro hartzearen edo kalte ordaina ematearen artean, lehenengo aukera jotzen da bidezkotzat.
|
|
|
Boto gehien lortzen dutenak hautatuko dira. Berdinketa izanez gero, enpresan antzinatasun handiena
|
duen
langilea hautatuko da.
|
|
|
1 Titulu honetan ezarritako organoek ordezkatuko dituzte, plantillan finko diren langileekin batera, jarraitutasunikneko kontratu lotura
|
duten
langileak. gabeko lan finkoetan zerbitzuak ematen dituzten langileak eta iraupen jaki
|
|
|
Jarraitutasunik gabeko lanetan zerbitzuak ematen dituzten langileak eta urtebete baino gehiagoko iraupen jakineko kontratu lotura
|
duten
langileak plantillako langile finko gisa zenbatuko dira.
|
|
|
Mahaia osatuko dute lehendakariak eta bi mahaikidek. Lehendakaria izango da enpresan antzinatasun handiena
|
duen
langilea, eta mahaikideak izango dira urte gehien eta gutxien duten langileak. Urte gutxien duen langileak idazkari gisa jardungo du.
|
|
|
Eutsi egiten zaio kasazio errekurtsoak egun duen bidezkotasunari, sindikatu ordezkaritzako hautespen karguak
|
dituzten
langileak kaleratzearen ondoriozko prozesuetan emandako epaiei dagokienez.
|
|
|
2 Administrazio publikoaren zerbitzupean administrazio edo estatutu izaerako harremanak
|
dituzten
langile zibilei lege hau aplikatuko zaie hurrengoaren arabera:
|
|
|
Desgaitasuna
|
duten
langileekin praktikaldiko kontratuak egiten dituzten enpresek eskubidea izango dute gertakizun arruntei begira enpresaburuek Gizarte Segurantzan sartu beharreko kuotak 100eko 50ean gutxitzeko, kontratua indarrean izan bitartean.
|
|
|
Abenduaren 3ko 18/ 1993 Errege Lege dekretua 1993ko abenduaren 8an jarri zen indarrean. Data hori baino lehenago egindako praktikaldiko kontratuak, tzat hartutako arautegiaren arabera. prestakuntzarako kontratuak, lanaldi partzialeko kontratuak eta jarraitutasunik gabeko lan finkoa
|
duten
langileen kontratuak aurrerantzean ere arautuko dira kontratu horiek egin zirenean ain
|
|
|
Horrenbestez, legearen aplikazio esparrura biltzen dira, lan harremanak, leak, administrazio publikoen zerbitzupean administrazio zein estatutu izae esangura hertsian, dituzten langirako harremanak
|
dituzten
langile zibilak, bai eta kooperatiba mota desberdinetako bazkide langileak edo laneko bazkiduera, polizia, segurtasun, aduana gordeak ere. Aitzitik, lege honen aplikazio esparrutik kanpo daude funtzio publikoaren esparruko edozenbat jardekin, forenseen ikuskatze eta babes zibilarekin zerikusia dutenak.
|
|
|
1 Aldi baterako edo iraupen jakineko lan harremanak
|
dituzten
langileek, bai eta aldi baterako laneko enpresek kontratatutako langileek ere, zein enpresatan zerbitzuak eman eta enpresa horretako gainerako langileen babes maila izango dute segurtasun eta osasun arloan.
|
|
|
1 Prebentziorako eskuordeak dira lan arriskuen prebentzio arloan eginkizunak
|
dituzten
langileen ordezkariak.
|
|
|
Urtebetetik gorako iraupen jakineko kontratuak
|
dituzten
langileak plantillako langile finko gisa zenbatuko dira.
|
|
|
b) Enpresaburuek eskabideak egin behar dituzte, nekazaritza lanetan
|
dituzten
langileak erroldan inskribatzeko; eskabideok aurkeztu behar dira langileak zerbitzuak ematen hasi aurretik. Bestalde, inskripzio eskabide horiekin batera, bai eta erroldan aurretiazrantzaren Diruzaintza Nagusiak ezarri inskribatuta zeuden langileei dagokienez ere, enpresaburuek komunikazioa aurkeztu dute, Gizarte Segutakoaren arabera.
|
|
|
Ustez sindikatu askatasuna urratua
|
duen
langilearen sindikatua, eta ordezkaritza handieneko izaera duen edozein sindikatu, langileak hasitako prozesura bertara daiteke laguntzailekide gisa.
|
|
|
Agintaldia luzatua
|
duten
langileen eskuordeak eta enpresa batzordeko kideak ez dira zenbatuko lege honen 6 eta 7 artikuluek aipatu ordezkaritza gaitasuna zehazteko.
|
|
|
Grebarik egin nahi ez
|
duten
langileen lan egiteko askatasuna errespetatuko da.
|
|
|
Grebak iraun bitartean, greba batzordeak beharrezko zerbitzu ematea bermatu behar du, pertsonen eta gauzen segurtasuna zaintzeko, nahiz lokalen, makinen, instalazioen, lehengaien eta bihar etzi enpresako jarduera berriro hasteko beharrezkoa den beste edozein zerbitzuren mantentzeari eusteko. Enpresaburuak izendatu behar ditu zerbitzuok eman behar
|
dituzten
langileak
|