|
2000
|
|
|
Preso horien eta gure artean enfrentamendua sortzen saiatu zen etsaia, baina gaizki atera zitzaien jokaldia. Bortxatzaileak, salatariak eta giza-lakasta modu guztiak izaten dira kartzeleroen konfiantza dutenak, inolako duintasunik ez dutenak gehienetan; kartzeleroak ere ohartuko ziren horiekin ezin
|
zutela
euskal presoon aurkako gerrarik egin espetxeetan. Dena dela, preso sozialak gure aurka erabiltzeko saiakerak inoiz ez dituzte amaitutzat eman.
|
|
2005
|
|
|
Urrunduak, sakabanatuak eta atzerriratuak
|
ditugu
euskal preso politikoak: 674 euskal herritar 88 kartzeletan.
|
|
2007
|
|
|
LABek langileei eta jendarte osoari mobilizatzeko deia egiten die. Estatu biak presionatu behar
|
ditugu
euskal preso politikoen kontrako biolentzia horrekin guztiarekin amai dezaten.
|
|
2008
|
|
|
Senideen egoera larria bada, are eta larriagoa da Espainiako eta Frantziako Gobernuen espetxe politika «kriminala» pairatu behar
|
duten
euskal presoen egoera. Etxerat en aburuz, bi estatu horien helburua presoen bizitza amaitzea da:
|
|
2009
|
|
|
Era berean, agintarientzat hedabideen presioa legearen gainetik dago. Ondorioz, Gobernuak, kondena beterik
|
zuen
euskal preso baten aurkako, froga, zenbait, asmatu?
|
|
|
Gaixotasun larriak
|
dituzten
euskal preso politikoak sufrimenduaren atzaparretan itotzeko espetxean edukitzeak adierazten du preso politikoak hiltzeko borondatea dagoela, dio AAMk. Ulergaitza egiten zaio minbiziak jota edo eskizofreniak jota dagoen preso bat espetxean edukitzea.
|
|
|
Honekin jendea animatu nahi
|
dut
euskal preso politikoei babesa ematen jarraitzera, gaixo dauden presoen askatasunaren alde eta bizi osoko zigorraren eta dispertsioaren aurka sinatzera.Nik, zain egon barik, egingo dut.
|
|
|
AAMk ohartarazi du Algecirasen
|
dituzten
euskal presoek ere babes hori behar dutela bereziki. Haren arabera, oso egoera larrian daude, eta bizi duten egoera dagoeneko jasangaitza da, eta txarra zen egoerak okerrera egin du.
|
|
|
Palentziako Dueñas espetxean
|
dituzten
euskal preso politikoek eta, bereziki, Gonzalo bere herrikideak bizi duen egoera salatu du hainbatetan Itzubaltzeta/ Romoko Amnistiaren Aldeko Mugimenduak. Errepresioaren kontrako erakundeak pasa den martxoan salatu zuenez," bisitari kopurua hamar lagunera murriztu zuten 2008ko ekainean.
|
|
|
Ez ote da Ajuria Eneko bandera, parlamentuko bertsua? Ez ote
|
du
euskal preso politikoon sakabanaketan funtsezko papera izan. Ez ote du independentismoa errepresio basaz erasotu leporaino armatutako bere zipaioen bidez, Espainiako epaileen aginduz batzuetan eta bere iniziatiba propioz beste askotan?
|
|
|
Frantzia aldeko Villepinte espetxean
|
dituzten
euskal preso politikoak bakartze ziegetan sartu dituztela jakinarazi du Amnistiaren Aldeko Mugimenduak, Askatu.org bitakoraren bitartez. Patioko denbora kentzen zietelako plantoak egiten hasi ziren eta, azkenean, joan den ostegunean, martxoak 12," bortizkeria handiz" eraman zituzten isolamendu geletara.
|
|
|
egin du,, euskal presoen irudi eta ekimenak ugaritu direlako?. Halaber, diputatu jeltzaleak uste
|
du
euskal presoen ikurrez gain, Lopezen gobernuak ezker abertzalea ahuldu nahi duela. Horretan ere ez duela asmatu dio.
|
|
|
Etxerat ek jakinarazi duenez, gainera, espetxe kanpoaldean ere gero eta jazarpen gehiago jasaten ari dira presoen senideak. Larunbatean, esaterako, Curtisen
|
dituzten
euskal presoen senideak Guardia Zibilaren kontrol zorrotzetik pasarazi zituzten espetxera iritsi bezain laster. Aurreko astean, berriz, Terueleko espetxera sartu zain autoan bakarrik zegoen neskarengana hamar bat polizia joan ziren eta kontrol eta miaketa gogorra egin zioten.
|
|
2010
|
|
|
Gaixotasun larriak eta sendaezinak
|
dituzten
euskal presoen egoerarekin oso kezkatuta agertu da Etxerat elkartea. Haien egoerak okerrera egin duela, eta inoiz baino larriagoa dela ohartarazi du, Gasteizen egindako agerraldian.
|
|
|
Haserre eta etsituta daude gaixotasun larriak
|
dituzten
euskal presoen senideak. Minduta eta kezkatuta.
|
|
|
Asteazkena (3): Kontzentrazioa, kondena bukatua
|
duten
euskal presoentzat askatasuna eskatuz
|
|
|
Asteazkena (10): kontzentrazioa, kondena bukatua
|
duten
euskal presoentzat askatasuna eskatuz
|
|
|
AAMk Espainiako Auzitegi Gorenak martxan jarritako neurriak bertan behera uzteko eskatu dio Espainiako Gobernuari, eta zigorra beteta
|
duten
euskal preso politikoak aske uzteko.
|
|
|
Irri egin zuen. Ez zela beharrezkoa, esan gabe ere asmatua
|
zuela
euskal preso politikoa nintzela.
|
|
2011
|
|
|
Adolfo Muñoz ELAko idazkari nagusiak Espainiako eta Frantziako gobernuei eskatu die espetxe politika malgutu dezaten, egoera politiko berria sustatu bidean. «Gauzak aldatu dira, eta Espainia eta Frantziako gobernuek neurri sendoak hartu behar
|
dituzte
euskal presoen eskubideak aurrera eramateko. Gure herriaren normalizazio politikoak eskatzen du euskal presoen eskubideak bideratzea».
|
|
2013
|
|
|
Gorenaren agindutako aldaketak, onurak ezartzeko beste modu bat jarri zuen martxan: zigorra 30 urteko mugari murriztu ordez, presoak izan zezakeen zigor bakoitzari aplikatu zitzaien zigor luzeak
|
zituzten
euskal presoei, ordutik aurrera. 30 urteak oso osorik betetzea ekarri zien horrek.
|
|
|
197/ 2006 doktrina ezabatu badute ere, ezin dugu ahaztu ehundaka preso eta iheslari daudela beraien eskubideak urratuta, egoera gogor eta zailetan. Konponbiderako garaia da eta lanean gogor jarraitu behar
|
dugu
euskal preso eta iheslariei euren eskubideak errespetatu eta guztiak etxeratu arte!
|
|
2014
|
|
|
Bai, oriotarrak kontzientziatu nahi
|
ditugu
euskal presoen senideek eta lagunek sufritu behar duten bidegabekeriaz. Neu, esaterako, duela gutxi Alacanten (Herrialde Katalanak) izan nintzen preso bat bisitatzen, eta dirutza gastatu behar izan nuen bertara iristeko.
|
|
|
Segurtasun goreneko kartzelak ziren eta bizi baldintzak oso gogorrak zituzten. Urte haietan muturreko egoerak bizi
|
zituzten
euskal presoek, eta etengabeak ziren haien borroka eta protestak, espetxe barruko bizi baldintzak hobetzeko eskatzeko. Sakabanaketaren lehen urratsak azkar etorri ziren.
|
|
|
Hona bi hedabideek eginiko galderetako batzuei emandako erantzunak. Uste
|
duzu
euskal presoen urruntzea Giza Eskubideen Hitzarmenaren kontrakoa izan daitekeela, eta, beraz, baita Espainiako Konstituzioaren aurkakoa ere. Baldin eta nola arrazoitzen den.
|
|
2015
|
|
|
Espainiak bestelako jokabidea izan du: iazko abenduan sartu zuen indarrean legea, ia bost urtera, eta, gainera, izaera aldatuta; hots, zigorra Frantzian bete
|
duten
euskal presoei Espainiako kondena ez gutxitzeko neurriak hartu ditu PPk.56 presoei espetxealdia luzatzea «mendekua» litzatekeela deritzo Etxerat ek, eta esan du estatuak egina duela haiek «nola edo hala» preso jarraitzeko «apustu garbia». Oraingoan, baina, «aldaketa kualitatibo bat» ikusten du.
|
|
|
«Ea aurtengoa azkenekoa den». Ezabatu egin nahi
|
dute
euskal presoen sakabanaketaren amaiera eskatzetik euskal presoen sakabanaketaren amaierara dagoen tartea. Eta presio egiteko bildu ziren horregatik Bilbon Euskal Herri osoko herritarrak.
|
|
|
bete
|
dituzten
euskal preso politikoak,
|
|
|
Gaur egun irteera data 2017ko martxoaren 11rako finkatua dauka". Azken ostiralaHainbat euskal presoren helegiteak ostiralean aztertuko ditu Espainiako Auzitegi Nazionalak, hain zuzen, iraileko azken ostiralean. Eguna, hilero moduan, Usurbilen Nahi Ditugu bilguneak deitu ohi
|
duen
euskal preso, iheslari eta haien senideen eskubideen aldeko elkarretaratzearekin egokitu da. Mobilizazioa, beti bezala, iluntzeko 20:00etan hasita, Mikel Laboa plazan.
|
|
|
Durangon, gaixotasun larriak
|
dituzten
euskal presoak askatzeko eskatuz atzo, abenduak 9, Sarek deituta eguerdian burutu den manifestazioa oso jendetsua izan zen. “Aske eta bizirik SOS, larriki gaixorik dauden presoak etxera” leloarekin bat eginik Durangoko kaleak zeharkatu ditu, besteak beste, “etxean nahi ditugu libre eta bizirik”, “Giza Eskubideak non daude” eta “gaixo larriak etxera” ohikatu dituzte elkartutakoek.
|
|
|
Esaterako, hortxe
|
dugu
euskal preso politikoen errepresentaziorako erabilitako irudien auzia. Kameraren botoia sakatu duenaren arabera, pertsona beraren irudi guztiz ezberdinak aurki ditzakegu, eta ondorioz narrazio ezberdinak.
|
|
|
Uztailaren 10ean ETAk Miguel Angel Blanco Garrido bahitu zuen, bere Ermuko etxean bazkaldu ondoren, Eibarren lan egiten zuen bulegora itzultzen ari zenean; 29 urteko gaztea PPko militantea eta Ermuko zinegotzia zen. ETAk bere gain hartu zuen bahiketa, Egin Irratira egindako telefono deiaren bitartez, eta iragarri zuen 48 ordu barru mutila hil egingo zuela, baldin eta gobernuak ez
|
bazituen
euskal presoak euskal espetxeetara ekartzen.518 Epea uztailaren 12ko arratsaldeko lauretan amaitzen zen.
|
|
|
Gaixotasun larriak
|
dituzten
euskal presoak askatzea eskatuko du Sarek Durangon
|
|
2016
|
|
|
Sare plataformak jakinarazi du eritasun larriak
|
dituzten
euskal presoak presondegitik atera eta etxera ekartzeko mobilizazioak hasiko dituela. Ekimena aurkeztean erran dutenez, borondateak mugitzeko xedez tren bat ezarriko dute martxan, giza eskubideen errespetua abiapuntu izanik, preso, iheslari eta deportatuen etxeratzearen geltokiraino.
|
|
2017
|
|
|
legea progresiboki beteko dugu. Barkatu, aspaldi behar
|
zuten
euskal preso politikoek Euskal Herrian; zuek idatzitako legeak esaten du. Bai, baina.
|
|
|
Gaixotasun larri eta sendaezinak
|
dituzten
euskal presoak aske uzteko eskatzeko, giza katea egin zuten atzo Iruñean, Marcelo Zelaieta eta Atarrabia hiribideak lotuz. Preso erien egoeraren berri eman zuten, soinean zituzten kartelen bidez. Sarek antolatu zuen mobilizazioa.
|
|
|
Etxeberriak Iruñeko hitzaldian jakinarazi zuen aldekotasuna zuten puntu esanguratsuak zirela honako hauek: gaixotasun larriak
|
zituzten
euskal presoak kaleratzea; presoen bizi baldintzak hobetzea; presoak era mailakatuan Euskal Herriratzea; eta ETAren ordezkaritza Europako estatu batean kokatzea. ETAk eta Espainiako Gobernuak aztertzeko eta adosteko ziren beste gai batzuk:
|
|
|
Kalera Martxako antolatzaileek nabarmendu dute" ekimen herritarra" dela. " Argi
|
dugu
euskal preso politikoen gaia ez dela gutxi batzuen kontua. Espetxean dauden kideak gatazka politiko baten ondorioz daude bertan.
|
|
2019
|
|
|
Azken horretako gitarrista da Pette Jaragoihen: " Prefosta harreman gehiago
|
bagenuen
euskal presoekin, anaiak gara. Izugarri azkar zen.
|
|
|
GAITZ LARRIAK
|
DITUZTEN
EUSKAL PRESOAK
|
|
|
Jaiki Hadi mediku elkarteak jakinarazi duenez, osasun ikuspegitik begiratuta gaitz larriak eta sendaezinak
|
dituzten
euskal presoak 21 dira. Elkarteko kideen arabera, 21 pertsona horiek “Euskal Herrira ekartzea edo zainketa zein baldintza egokienak behar dituzte”.
|
|
|
Batetik, martxoaren 30ean sorkuntza eta presoak hizpide dituen solasaldia antolatu dute, besteak beste, Xabier Aranburu “Xomorro” Aginagako preso ohiarekin. Eta lau egunez Sutegin, kontzientziak astindu eta gogoetatzeko Aitzol Iriondo eta Itziar Moreno Frantziako espetxeetan sakabanatuak
|
dituzten
euskal presoen sortze lanak ikusgai izango dituzue.
|
|
2020
|
|
|
Frantziako Dei Auzitegiko Zigorrak Ezartzeko Auzitegiak ez du onartu Ibon Fernandez Iradi gaixotasun larria
|
duen
euskal presoari espetxe zigorra etetea, 14:15 aldera jakin denez. Defentsak helegitea aurkeztuko du Frantziako Kasazio Auzitegian, Maritxu Paulus Basurkok BERRIAri esan dionez —bost eguneko epea du—, eta, hark ere ezezkoa emanez gero, Europara joko du. Fernandez Iradik esklerosi anizkoitza du, eta, abokatuaren esanetan, eritasun horrek hainbat «eginbehar» eskatzen du —tratamendu jarraitua, sendagaiak, bestelako terapiak... —, eta kartzelak ez daude prest hori bermatzeko. «Borrokan segituko dugu justizia egin arte».
|
|
|
Baina jakin badakigu, eskubide urraketa hau 200 presok baino gehiagok jasaten dutela eta Zulueta eta Enparantzaren kasuak bi kasu gehiago besterik ez direla. Gobernu aldaketak ez du eraginik izan politika horretan, eta horrek esan nahi
|
du
euskal presoen eskubideak urratzen jarraitzen direla. Baina ez dugu ahaztu behar ez gaudela auzi «politiko» baten aurrean soilik; aitzitik, «giza eskubideen politikari» eragiten dion arazo bat ere bada aurrean duguna.
|
|
|
zergatik atzeratu da berrogei urte biblikoz espetxeen gaineko eskumena? Beldur ziren Moncloan euskal funtzionarioek ez ote
|
zituzten
euskal presoak (izan hauek politikoak zein sozialak) behar bezain zorrotz zainduko. Ala biolentzia instituzionalarekin bezala, monopoliotzat hartu izan dute kartzela barneko bizimoduaren kudeaketa?
|
|
|
Herritarrak ekimenetan parte hartzera animatu nahi dituzte eta konponbidearen bidea eraiki nahi dutela azpimarratu dute, preso eta iheslariak etxera bueltatzeko bidea, bizikidetzara eta bakera daraman bidea hain zuzen ere. " Azkenik, aldarrikatu nahi
|
dugu
euskal presoak eta haien senideak ez daudela bakarrik eskubide urraketa horien aurrean, kalean gero eta gehiago garelako haien duintasunaren, haien eskubideen eta haien etxeratzearen alde borrokan".
|
|
2021
|
|
|
Seme alabak
|
dituzten
euskal presoengan ere jarri zuen arreta Sarek atzoko agerraldian: izan ere, 94 euskal presok dituzte seme alabak, eta horietatik hamazazpik dituzte jada beteak zigorraren hiru laurdenak.
|
|
|
Sarek ohartarazi du presoen eskubideen aldeko mugimenduaren aldarrikapena dela gaixotasun larriak
|
dituzten
euskal presoak «sendatzeko eta haien bizitza luzatzeko» aska ditzatela, eta ez «beren etxeetan hil daitezen». Etxerat ek «besarkadarik estuena» eta «babes osoa» helarazi die senide eta hurbilekoei:
|
|
|
Espetxeetan bertzelako neurri batzuk har daitezen nahi du Etxerat ek, «kalean ezarritako prebentzio neurrien antzera, bisean bis familiarrak eta bizikidetzakoak bermatzeko». Lehentasuntzat jo dituzte eri diren, 65 urtetik goiti dituzten eta zigorraren hiru laurdenak beteak
|
dituzten
euskal presoak kartzelatik ateratzea eta koronabirusari aurre egiteko neurriak «humanizatzea».
|
|
|
«Bidea egin egiten da; urratsez urrats, ibilian ibilian»: hala uste
|
du
euskal presoen eskubideen aldeko Sare mugimenduak, eta horixe irudikatzeko manifestazioa egin zuten atzo Gasteizen, «euskal preso guztiak etxera itzultzeko bidea» galdegiteko.
|
|
|
Eragileek salatu dute, halaber, Ion Parotek positibo eman zuela martxoan koronabirusean. 70 urte
|
ditu
euskal presoak, baldintzapean aske uzteko eskatzen duen seigarren aldia da, eta, Bakegileen eta Bake Bidearen ustez, kutsatzeak ez zuen «gertatu behar»: «Ekidin zitekeen, Ion Parot ez balitz salbuespeneko neurrien menpe izan».
|
|
|
Ez da horiena «salbuespenezko» kasu bakarra. Izan ere, euskal presoen eskubideen aldeko eragileek oroitu dute Frantziako Gobernuak pandemiaren hasieran hartutako neurriek ez
|
zituztela
euskal presoak kontuan hartu —egoerarik zaurgarrienean ziren hainbat preso askatu zituzten— «Salbuespen egoera hau dela eta, Ion Paroti, Jakes Esnali, Frederic Haranbururi, Josu Urrutikoetxeari, Gurutz Maiza Artolari eta Ibon Fernandez Iradiri ez zaizkie beren eskubideak bermatzen, haien adina eta eritasunak direnak izanik ere». Ibon Fernandez Iradiren kasua nabarmendu dute:
|
|
|
Pistola harturik, Franqueirak komando burua tirokatu zuen. Hurrengo egunetan Zapatones atxilotu zuten, zauriturik.169 Ekainaren 12an Erakunde politiko militarrak jakinarazi zuen Franqueira bahitu nahi zutela kondena gehien
|
zuten
euskal presoen askatasunaren trukez askatzeko.
|
|
|
Gizarte eragileek, alderdi politikoek eta euskal erakundeek konpromiso eta neurri zehatzak hartu behar
|
dituzte
euskal presoen eskubideak errespetatuak izan daitezen. Errazkinen heriotzaren atzean, espetxe politikak eragiten duen istripu edo ondorio anker bakoitzaren atzean, erantzukizun politiko zehatzak daude:
|
|
|
Euskal gizartean babes nabaria
|
duten
Euskal Preso Politikoen Kolektiboak plazaratu dituen aldarrikapenei erantzun behar die Gobernu espainiarrak. Bere esku dauden euskal militanteak bahitu politiko gisa erabiltzeari utziz, beren eskubide guztiak, gizaki gisa dagozkienak, eta politikoak ere, errespetatuz, senide eta lagunek jasaten duten zigorrari amaiera emanez...
|
|
2022
|
|
|
«Espero
|
dugu
euskal preso guztiak aurten Euskal Herriratzea»
|
|
|
Foroa larrituta agertu da ebazpen horiek izan ditzaketen «giza ondorioekin». Salatu duenez, hain zuzen, gradu erregresio horiek «eragin izugarria»
|
dute
euskal presoen senide eta seme alabengan, baita presoen gizarteratze ibilbideetan ere, eta ez dator bat «zigorra betetzen ari den pertsona orok merezi duen itxaropen agertokiarekin».
|
|
|
2024ko urtarrilaren 9an, 10ean eta 11n izanen du epaiketa Madrilen, 1987an Zaragozako Guardia Zibilaren kuartelaren aurka egindako atentatua leporatuta. Fiskalak 2.354 urteko espetxe zigorra galdegina
|
du
euskal preso ohiaren aurka atentatu hori egotzita: orduan hildako bakoitzarengatik —11 pertsona—, 30 urte; eta hiltzen saiaturiko bertze 88 lagunengatik, 23na urte.
|
|
|
Konpartsako lau kidek Auzitegi Nazionalean deklaratu zuten 2010ean, esaterako, arrazoi horregatik —absolbitu egin zituzten— Urte berean, Iñaki Azkuna Bilboko orduko alkateak zigorra ezarri zien Txori Barrote eta Kaskagorri konpartsei, eta bi urtez kanporatu egin zituen Bilboko Aste Nagusitik. 2019an, Ertzaintza konpartsara joan zen, eta begien gainean «zentsuratua» hitza jarria
|
zuten
euskal presoen argazkiak erretiratu zituen, Alejandro Abascal Auzitegoi Nazionaleko epaileak aginduta. Orduan ere Dignidad y Justicia elkarteak jarri zuen salaketa.
|
|
|
Donostiako Martutene espetxera eraman dutela jakinarazi zuen atzo eguerdian Etxerat ek. «Gaitz larriak
|
dituzten
euskal presoen zerrendan dago. Esklerosi anizkoitza du, espetxean zaintza egokia izateko oso zaila den gaixotasuna.
|
|
|
Beste aldetik, lau biktimek uste
|
dute
euskal presoen auziak «konponbide justu eta legezkoa» behar duela. «Hamarkada askoan presoek eta batez ere haien senideek jasan duten urruntze politika atzean geratzeko bidean dago», gogorarazi dute; «garaia da legea eta justizia salbuespenik gabe aplikatzeko eta, beraz, etxera itzultzeko bidea has dezaten, legeak hala ezartzen badu».
|
|
|
Maizak 71 urte ditu, 14 urte eta erdi daramatza kartzelan. Etxarriarra gaixotasun larriak
|
dituzten
euskal presoen zerrendan dago, honako gaitzak baititu: ikusmen zorroztasunaren galera (ezkerreko begiko erretina askatzea berriki, eta eskuinekoa galera haurtzarotik), diabetes Mellitus II, dislipemia, hipertentsioa eta fibrilazio aurikularra.
|