|
2009
|
|
|
Erretiro adinari zegokionez, laginaren zati handiena(% 37) 61 urte arteanerretiratu zen, eta erretiratuta zeramaten denborari zegokionez, gehiengoak 5 urtebaino gutxiago zeramatzan erretiratuta. Generoa kontuan hartuz, emakumezkoengehiengoak ez
|
du
lan merkatuan lan egin eta, ondorioz, ez dira lan merkatutikerretiratu. Hala, erretiratuta daramaten urte kopuruak ezberdinak izan dira.
|
|
|
Kezka hori nabarmenagoa da emakumeen eta Giza, Gizarte eta Lege Zientzietako ikasleen artean. Halaber, azterketak erakusten duenez, inkestatutakoen %82k uste
|
du
lan merkatura sartzeko presak eragiten diola; iaz, berriz, %61ek. Premia hori bereziki nabarmena da Giza eta Osasun Zientzietako ikasleen artean.
|
|
|
Europako 30 estatutan egindako inkesta batek dio herritarren %17ak baieztatu duela noizbait arestian aipaturiko diskriminazio horietako baten jomuga izan dela. Espainiako Estatuaren kasuan, galdekatutakoen %70 beldur da krisi ekonomikoak ez ote
|
duen
lan merkatuan diskriminazioa handituko. Eurostat en arabera, bederatzi hilabetean behin behineko 1,7 milioi lanpostu galdu dira Europan.
|
|
2010
|
|
|
Horrela, alde batetik «taylorismo ondoko» kudeaketa moduetan murgildutakolangileria egonkorra
|
dugu
lan merkatuan eta, bestetik, kapitalak hautaketa prozesuak kontrolatzen ditu. Izan ere, lan merkatuaren lehentasunezko guneetan egotekohainbat betekizun eskatzen dizkio kapitalak eskulanari eta, modu horretan, kapitalak berak baldintza sozialak, politikoak eta ideologikoak ezartzen dizkie hautagaiei.
|
|
2012
|
|
|
Ikerketa hori Change Pain ek sustatutako beste batzuen parte da, osasun komunitatea eta, oro har, gizartea kontzientziatzeko min kroniko biziari aurre egiteko oraindik bete gabe dauden behar medikoez. Txostenaren ondorioen arabera, oinazeak eragin handia
|
du
lan merkatuaren alderdi guztietan, sarreratik hasi eta egindako lanaren kalitateraino, “horrek sendotzen du lan horri egoki ekitearen eta tratatzearen garrantzia, pazientearen bizi kalitatea hobetzeko, bai maila pertsonalean, bai lan arloan”, nabarmendu du Ruiz Ibanek.
|
|
|
Informatika eta komunikazioak: etengabe aldatzen ari den sektorea da, egunero agertzen dira aplikazio berriak, sare sozialak, Internet bidez komunikatzeko modu desberdinak… Horregatik, etengabe eguneratzen ari diren alor horretako profesionalek eskaera handia
|
dute
lan merkatuan. Zehazki, web orrien diseinatzaileak, komunikazio sareetako adituak eta programatzaileak dira langile bilatuenak.
|
|
2013
|
|
|
Ildo horretan, aurreikusten da Espainiako ekonomia 2014an hasiko dela berreskuratzen, eta zenbait autonomia erkidegotan hobekuntzak zerbitzuen eta industriaren sektorearen bidez iritsiko direla, Hispalink enpresak argitaratutako txosten batek dioenez, Espainiako hainbat unibertsitatek ekonomia aplikatuan egindako ikerketa proiektua. Gehien eskatzen den profil profesionaletako bat arduradun komertziala da, enpresek krisitik ateratzeko egindakoa saldu behar
|
baitute
Lan merkatuak, jada, profil profesionala bakarrik bilatzen du; talentua izateaz gain, lidergoa, talde lana, espezializazioa, berrikuntza edo malgutasuna garrantzitsuagoak dira, eta hautagai baten eta bestearen arteko aldea marka dezakete. Baina, zer lanbide arlotan sortzen da enplegu gehien?
|
|
|
Batzuetan ez da ahalmen kontua, aukera baizik. Talentua duten gazte batzuek zaila
|
dute
lan merkatuan sartzea, eta, beraz, ez dute aukerarik beren ezagutzak praktikan jartzeko eta haien balioa frogatzeko. Mentoring programaren bidez, aholkulari baten bidez lagundu nahi zaie, esperientzia profesionalarekin, eta gazteei aholkatu behar zaie beren proiektu ekintzailea abian jartzeko edo beren gaitasunetara egokitutako enplegua lortzeko garapen profesionala lortzeko.
|
|
2014
|
|
|
INEren arabera etxe ekonomietako bataz besteko errenta %8, 5 murriztu da azken bi urtetan. Beraz, OCDEk indartu nahi
|
duen
lan merkatua malgutzeko politika ekonomia pizteko oztopo nagusietako bat da. Azken buruan, esportazioak handitzeko asmoz soldatak apaltzeko estrategia sozialki bidegabea ez ezik ekonomikoki antzua da.
|
|
|
Faktoreak klase askotakoak dira, eta elkar gurutzatu eta elikatzen dute: gehienetan, bi soldatarekin ere juxtu ibili behar da etxebizitzaren gastuak ordaintzeko, jakiak erosteko, familiaren gastuei aurre egiteko; gazteak gurasoen etxetik ateratzeko edadea atzeratu da; bizi itxaropena luzatu da, funtzio sozial batzuk denboran geroratuz; gurasoak gero eta zaharragoak dira; familia eredu berriak ugaritu dira; emakumeek presentzia handiago
|
dute
lan merkatuan, baina baldintza eta lan prekarioagoetan, eta etxeko lanetan dituzten ardurak askorik arindu gabe; haur gutxiago jaiotzen dira; eta abar. Sei urte luzera edo gehiagora doan krisi egoera batek areagotu ditu arazo horiek guztiak, gainera, soldatak izoztuz edo murriztuz, langabeziara jausi ez direnentzat.
|
|
|
Azken batean, Behatokia arduratzen da «gero» «lehen» orientatzera: zer gertatzen da unibertsitate tituludunek ikasketak amaitzen dituztenean, zer egoera
|
duten
lan merkatuan eta zer egin dezakeen unibertsitateak lan bat eskuratzeko aukerak hobetzeko. «Espainian unibertsitate ikasketak bukatu dituzten ikasleen enplegua eta enplegagarritasuna aztertzen eta neurtzen dituen ekimena da, eta, horren bidez, hezkuntza politikak eta enplegu politikak diseinatzeko informazio fidagarria eta egokia sortzen du».
|
|
2015
|
|
|
«Konpromisoa» eskatu du. Aberastasuna sortzeko xedea ez ezik, «ikuspegi herrikoia» ere izan behar
|
du
lan merkatuak, haren ustez. «Herri bat ikusten badugu pabiloi baten modura, dena bada errentagarritasuna, ugazaba langile harremana, horrek esan nahi du produktiboak ez direnen arazoak sobera daudela; gazteen laneratze arazoak, esate baterako».Heziketaren eta lan merkatuaren arteko aldea da beste gakoa.
|
|
2016
|
|
|
Zein da
|
zuen
lan merkatua?
|
|
|
Ezkerreko ministroak moderatuekin ordezkatuta, analistek uste dute agindutako erreformak errazteko asmoa duela Tsiprasek.Ajtsiogluk hirugarren erreskatea berrikusteko negoziazioetan parte hartu izan du, eta, orain, Enplegu Ministerioaren ardura hartuko du. Hain zuzen, hartzekodunek jopuntuan
|
dute
lan merkatua. Financial Times en arabera, gizarte segurantzan erreformak bultzatu eta pentsioak berriz ere murriztu nahi dituzte.AEBetako Levy Ekonomia Institutuko zuzendaria da Papadimitriu, eta EB Europako Batasuneko azpiegitura funtsak kudeatzea egokituko zaio.
|
|
|
Langabezia egoeran dauden 20 urtetik 35 urtera bitarteko gazte kualifikatuak (unibertsitateko edo LHko goi mailako zikloko titulazioa) laneratzeko proiektua da Hazilan. Kolektibo horrek, prestakuntza maila handia badu ere, zailtasun handiak
|
ditu
lan merkatuan sartzeko, bere lanbide profilari lotutako esperientziarik ez duelako batetik, eta enpresek eskatutako zeharkako konpetentzia eta gaitasunen jabe ez delako bestetik. Hazilanen helburu nagusia laneratzea da, laguntza pertsonalizatuaren bitartez.
|
|
|
Langabezia egoeran dauden 20 urtetik 35 urtera bitarteko gazte kualifikatuak (unibertsitateko edo Lanbide Heziketako goi mailako zikloko titulazioa) laneratzeko proiektua da Hazilan. Kolektibo horrek, prestakuntza maila handia badu ere, zailtasun handiak
|
ditu
lan merkatuan sartzeko, bere lanbide profilari lotutako esperientziarik ez duelako batetik, eta enpresek eskatutako zeharkako konpetentzia eta gaitasunen jabe ez delako, bestetik. Hazilanen helburu nagusia laneratzea da, laguntza pertsonalizatuaren bitartez.
|
|
2017
|
|
|
Itxuraz guztiak jabetzen dira haren onurez, baina pausoak ematea kosta egiten da. Aukeran, zuriak, urritasunik gabeak, heldu gazteak, heterosexualak, sindikalgintzan aritzen ez direnak eta ederrak nahi
|
ditu
lan merkatuak, zerrenda gehiago ere luzatzen den arren.
|
|
|
Ikuspegi feministatik garatutako hipotesi zehatz batetik abiatzen da: emakumeek eta zaintza lanak bere gain hartzen dituztenek zailtasun bereziak
|
dituzte
lan merkatuan zein partehartze soziopolitikoan aritzerako orduan. Hortik abiatuta, aipatutako hiru esparruetan murgilduta dabilen jendearen esperientziak aztertzea nahi du, bai kualitatiboki zein kuantitatiboki.
|
|
2018
|
|
|
JM Pastorrek azaldu zituen Berrian EHUko erdarazko graduko ikasleen artean eginiko inkesta baten emaitzak: D eta ereduko ikasleek gradua erdaraz aukeratzeko lehen arrazoia da uste
|
dutela
lan merkatuan erabilgarriagoa izango dela erdaraz ikastea. Ezinbestekoa, hortaz, lan mundua euskalduntzea.
|
|
2020
|
|
|
Beraz, genero diferentziak normalean ez dira aztertu, eta denboran zehar estatistika falta izugarriak egon dira. Bestalde, arrazoitu da generoaren araberako ezberdintasunak, soldatetan zein lan baldintzetan oro har, emakumeen salbuespen egoera moduan aztertu behar zirela, azken finean, emakumeek pizgarri negatiboak behar
|
zituzten
lan merkatua uzteko eta bere eremu, naturalera, itzultzeko, hau da, etxeetara.
|
|
|
Pentsio sistema publikoa soldaten gaineko kotizazioetan oinarritzen denez, pentsioen bideragarritasun ekonomikoak lotura zuzena
|
du
lan merkatuaren egoerarekin. Hori dela eta, pentsiodunek 2019ko abenduan Gasteizko eta Iruñeko ganberetan erregistratutako eskarien artean jarri zuten 1.200 euroko gutxieneko soldata bermatzea, Europako Gutun Sozialaren gomendioetan oinarrituta.
|
|
|
Antzeko pauta
|
dugu
lan merkatuaren eremuan: umeak jaiotzean, gizonek denbora gehiago eskainiko diote lan ordainduari; emakumeek, aldiz, gutxiago, etxeko eta zaintza lanei eskainitakoa nabarmen handituko baitute (Callejo eta Prieto, 2015; Craig, 2002).
|
|
2021
|
|
|
Mundu honetan behar bezala bizirauteko beharrezkoak diren tresnak ez dira eskaintzen eskolan. ...a aldatzeko edota benetan desiratzen dutena bilakatzeko, ezezaguna zaigun eta zain dugun etorkizuneko munduko engranajearen parte izateko baizik —eta, hala ere, lotsa barik esaten dute gazteek eraiki luketela etorkizuneko eskola! — Arrazoia du Illichek, beste behin ere, esaterakoan eskolak bihurtu nahi duela Erlijio Unibertsal Berri eta, aldi berean, munduko hazkunde bizkorrena izan nahi
|
duen
lan merkatu; hau da, eskolak ume eta gazteak alienatu behar ditu bizitzan alienaturik jarrai dezaten, heziketak errealitatetik eta lanak sormenetik urruntzen bukatu behar dutelarik. Egungo eskolak ez ditu artistak sortzen, seriean ekoitzitako artelan hauskorrak baizik.
|
|
2022
|
|
|
Azken bi arazo horiek urteak aurrera egin ahala apaltzea espero du. Horrekin batera, espero
|
du
lan merkatuaren bilakaera onak, pandemiaren leuntzeak eta Europako funtsek hazkundea hauspotzea.
|
|
|
estatuak alarguntza pentsioa ukatzen die, ijitoen ezkontzari balio zibilik aitortzen ez diolako. Gainera, 65 urtetik gorako ia emakume ijito guztiek kotizazio gabeko pentsioa kobratzen dute, ez
|
dutelako
lan merkatuan sartzeko aukerarik izan; etxetik kanpo lan egin dutenek, ekonomia informalean edo norberaren kontura lan egin dute.
|
|
2023
|
|
|
Sifemiaren atzean osagai pertsonal bat dago, baina baita “segur aski baldintzatzaile batzuk eta hori ahalbidetzen duen testuinguru bat” ere, dio Daprák. Lehiakortasunak, lan gainkargak, prekarietateak, ezegonkortasunak… zerikusi handia
|
dute
lan merkatuan autoexijentziak eta lana behar bezala egiteko obsesioak eragiten duten nahaste horretan. Beraz, ez da berria, nahiz eta haren nomenklatura hain bitxia izan, bai.
|
|
|
Garai berriak datoz, horretan ez da zalantzarik. Eta garai berrietara egokitzen diren pertsonak nahi
|
ditu
lan merkatuak. Antzina ez bezala, espezializazioaren aldean balio anitzeko langileak dira, teknologiarekin trebeak, jakintasunean murgiltzen iaioak, arazoei irtenbideak bilatzen abilak; azken batean, lan merkatu berriak izango dituen eskakizunetarako trebatutako langileak, eta, gainera, motibatuta daudenak, sortzaileak, autonomoak baina, aldi berean, talde lanean jarduteko gaitasuna dutenak.
|