2000
|
|
Eusko Jaurlaritzak datozen sei urteetan 200 untzi berri eraikitzeko aurreikuspena egin du berriki. Honek 20.000 milioi pezetako (800 milioi inguru libera) inbertsioa
|
esan
nahiko luke, zeinak Hego Euskal Herriko flotaren erdia berritzeko balioko lukeen. Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza eta Arrantza Sailak urtarril honetan Bruselara igorriko duen agiri batean ageri diren datuak dira honakoak.
|
|
Gai honen gaineko euskal estatistikarik ez dugu, baina Espainiako haztegi arrain produktoreen elkartearen (Apromar) datuen arabera, Espainiako etxe eta jatetxeetan jandako urraburu eta lupinen% 78 haztegietatikoa zen, 1990ean kopuru hori% 4koa baino ez zelarik. Antzekoak
|
esan
genitzake erreboilo, izokin eta antxoari buruz. Akuikulturaren aroa da, horrenbesteraino ezen FAOk 2015erako munduan kontsumituko den arrainaren% 50 haztegikoa izango dela irizten dion.
|
|
Nolanahi ere, benetako hasiera Rias Galegas eko 50eko hamarkadako muskuilu haztegietan kokatu behar dugu, eta beranduxeago barnealdeko arrain haztegietako ortzadar amuarrainen hazkuntzan. Gaur egun 265.000 tona muskuilu produzitzen dira mundu mailako produkzioaren% 21 eta 16.000 milioi pezetako (640 milioi libera) fakturazioa
|
esan
nahi du. 1964an hasi zen amuarrain hazkuntza, eta orduko 25 tonetatik 1998ko 30.000 tonara igaro da produkzioa; azken urte hartako fakturazioa 10.000 milioi pezetakoa izan zen.
|
|
Urraburua, lupina, erreboiloa eta izokina dira protagonista nagusiak. Esan beharra dago, hala ere, muskuiluaz gain amuarraina dela produkzio mailarik handiena duena, Espainiako akuikultura jardueraren% 60
|
esan
nahi baitu.
|
|
Honela, biztanleriaren bi herenek edukiontziak dituzte etxetik gertu. 99 udalek sinatu duten lankidetza hitzarmenaren arabera, Foru Aldundiak hartu du bere gain Bizkaian 1.300 edukiontzitik gora ezartzeak
|
esan
nahi duen gastua. Bilbon 1.500 edukiontzi ipini zituen udalak iaz.
|
|
Bilbon 470 tona jasotzen dira hilero. Gaikako bilketak gora egin du; alabaina, ezin daiteke
|
esan
zabor gutxiago iristen denik zabortegietara, geroz eta zabor kantitate gehiago iristen baita. Kontsultatutako iturrien arabera, ontzi bilketak ez du eragin handirik izan zabortegira heltzen den zabor pisua kontuan hartzen badugu.
|
|
Garai batean bertso paperak Jainkoari argitasuna eskatuz hasten ziren eta gaur horri ez zaio kasurik egiten, hoztasun hori etorri delako. Gainera bertsolariak zerbait
|
esan
egin behar du eta askotan mahaian apaizen bat baldin badago, haren gorabeherak kantatzeko aitzakia bihurtzen dira, jendeari barrea eragiteko.
|
|
Ez naiz euskara batuaren kontrakoa, baina gaurko euskara batu askoren kontrakoa bai. Gaurko euskara batua erdaraz jantzita ikusten dut askotan eta euskarak nahiko aberastasun badu berekin, hitz bera
|
esan
liteke lau edo bost modutara eta askotan gure herriko hitzak baztertu eta erdarazkoak sartzen dituzte. Nik herri hizkuntza dut gogoko eta badakit, ez da harrokeria, irakurle batzuk baditudala.
|
|
Penagarria da euskaldun askok Eguberriak kartzelan pasa beharra eta bai kristautasunaren aldetik, bai gizatasunaren aldetik, presoak etxera ekartzea gauza handia izango litzateke Euskal Herriarentzat. Baina hori dena hala izanik ere,
|
esan
behar da herri bezala asko aurreratu dugula. Garai batean ez genituen nortasunak ere gurekin ditugu:
|
|
Gizaldiz gizaldi iraun dugu euskaldunok, herri ezberdinen asmo makurrei aurre eginez. Gaur egun ordea, ezin
|
esan
arriskutik kanpo gaudenik. Gure seme alabek euskaraz ikasi, pentsatu eta bizitzea posible badute ere, ingurune erdaldunetan jai dago.
|
|
LIDERREN heriotzek ate berriak zabaltzen dituzte sarritan. da
|
esan
halakorik Jesus Aizpun UPNko sortzailearen heriotzaren ondoren, UPNren helburu eta bitartekoak ondo baino hobeto lotuta jarraitzen baitute. Bere aitaren urratsak jarraituz, `navarrismo' espainiarzale amorratuenaren ordezkari fidel eta gogorra izan zen Aizpun.
|
|
Eusko Jaurlaritzakoekin pozik agertu dira aurrera atera dituzten hiru alderdiak EAJ, EA, EH. EHk EAJ eta EAren aurrekontuak direla
|
esan
du, baina euskararen eremuan eta justizia sozialaren bidean aurrerapausoak eman direla azpimarratu du. ELAk eta LABk beren izaera sozial eskasa azpimarratu zuten, eremu sozialean iaz baino ehuneko txikiagoa erabiliko delako, besteak beste.
|
|
Beraz, Jaurerri bezala ezagutzen dugun garaia istorio itzel horren ano biziki laburra besterik ez dela
|
esan
dezakegu. Urte horietan, ordea, bertako pagadi eta hariztiak harlauzazko hesi batez inguraturik geratu ziren, Bertizko Jaurerria mugatzen duena eta aste honetako mendi ibilaldian jarraituko duguna, hain zuzen ere.Bertizko ondare ere diren megalitoak topatuko ditugu gure bidean, denbora galdua eta gure garaiaren arteko zubia izango bailiran.
|
|
Kanpotik datozenak ere euskaldunak izan ohi dira, Azpeitia eta barnealdekoak gehienbat. Baina horrek ez du
|
esan
nahi, euskaraz ez dakien herriko norbaitek erdaraz ezin dezakeenik hitz egin, noski»
|
|
Goiz batean egundoko zoritxarra gertatu zaio: amak «zerriek baino tripa handiagoa duzu eta flakatzen hasi duzu»
|
esan
dio. Gainera Pottokok badu letxuga baino freskoagoa den izeba Juanita bat.
|
|
«Tribu» da hitz horietako bat. Egia
|
esan
, niri ez zait gehiegi gustatzen nahiz eta onartzen dudan argi aski adierazten duela esan nahi duen kontzeptua. Hau guztia eta «tribu» hitza lotu behar dut gizon euskaldun baten izenarekin.
|
|
«Tribu» da hitz horietako bat. Egia esan, niri ez zait gehiegi gustatzen nahiz eta onartzen dudan argi aski adierazten duela
|
esan
nahi duen kontzeptua. Hau guztia eta «tribu» hitza lotu behar dut gizon euskaldun baten izenarekin.
|
|
Oso interesgarria da jakitea euskaldunek hartu zuten jarrera erbestealdian eta baita egiaztatzea ere politika munduan denek bi karta joko diferenterekin mugitzen direla batera eta bestera itxurazko baino ez den errealitate nahiko gezurrezko batean. Ez da harritzekoa, beraz, azkenerako etsita amaitzea nahiz eta, lehen
|
esan
bezala, Mario Salegi baikor samar azaltzen zen hemengo egoeraren aurrean; orain ez dakit zer esan dezakeen, izan ere, hori su etena eten baino lehen izan baitzen. Agian bere eszeptizismo sakonera murgildu bide da ostera ere!
|
|
Oso interesgarria da jakitea euskaldunek hartu zuten jarrera erbestealdian eta baita egiaztatzea ere politika munduan denek bi karta joko diferenterekin mugitzen direla batera eta bestera itxurazko baino ez den errealitate nahiko gezurrezko batean. Ez da harritzekoa, beraz, azkenerako etsita amaitzea nahiz eta, lehen esan bezala, Mario Salegi baikor samar azaltzen zen hemengo egoeraren aurrean; orain ez dakit zer
|
esan
dezakeen, izan ere, hori su etena eten baino lehen izan baitzen. Agian bere eszeptizismo sakonera murgildu bide da ostera ere!
|
|
Behin Euskadi Irratian grabatu nituen kantu batzuk, eta bere iritzia eskatu nion Pello Zabalari, musika ezagutza handia duela-eta, kritika bat egiteko. Eta hark
|
esan
zidan bitxikeria polita zela, eta merezi zuela.
|
|
Alegia, gizarteari uzten diola lekua eta borrokaren protagonismoa politikagintzari dagokiola eta ez jarduera militarrari. Bigarren eta aurreko gogoeta horren eraginez,
|
esan
behar da, pasa diren urte guzti hauetan defenditutako ETA eta Estatuaren arteko negoziaketan oinarritutako estrategia guztiz baztertuta eta eraldatuta gelditzen dela. Hau da, prozesu berriaren gidaritza jada ez luke hausnarketa horren arabera ETAk izan behar, euskal gizarteak baizik, eta honen baitan indar abertzaleek osatutako blokeak.
|
|
ez su etenaren aldarrikapenean, ezta geroztik ere, tregua esplikatzeko egin diren adierazpenetan, sekulan ez dela
|
esan
ETAren aldetik zeintzuk izan ziren erabaki hura hartzeko pisu gehien izan zuten arrazoiak. Ez da gure aldetik asko sakondu behar jakiteko ETAren baitan borroka armatuaren krisia jada sortua zegoela ordurako.
|
|
Beste gauza bat da erabaki hori formalki hartzearena eta publikoki adieraztea. Hori beste kontu bat da, zeren garai batean Txiki Benegasek
|
esan
ohi zuen bezala «si algun dia toman la decision de dejarlo, habra que ver como se viste el muñeco». Kasu honetan, badirudi erabakiaren eszenifikazioa ETAk prozesu politikoaren garapenari lotu diola, eta, beraz, eskema hori aldatzen ez den neurrian, erakunde armatuaren desagerpena inkognita baten munduan mantenduko da.
|
|
igaro ditugu, eta ezin
|
esan
gauzak zeudenean jarraitzen dutenik. Inongo dudarik gabe, nahiz ete hamalau hilabeteko bake otorgatuaz asko gozatu, esan behar dugu atzera pauso nabarmenak ikusi ditugula, eta batez ere, batzuen bilakaera politiko eta ideologikoan eten handi bat eman dela, eta larriago dena, inboluzio prozesu batean murgildu direla.
|
|
igaro ditugu, eta ezin esan gauzak zeudenean jarraitzen dutenik. Inongo dudarik gabe, nahiz ete hamalau hilabeteko bake otorgatuaz asko gozatu,
|
esan
behar dugu atzera pauso nabarmenak ikusi ditugula, eta batez ere, batzuen bilakaera politiko eta ideologikoan eten handi bat eman dela, eta larriago dena, inboluzio prozesu batean murgildu direla. Eten eta inboluzio horren adierazle dira su etena apurtzeko erabakia, espainiar hauteskudeen aurrean ETAk eta HBko zenbait sektorek ezarri duten abstentzioaren aldeko zentzurik gabeko jarrera hori, eta hilabete guzti hauetan modu lotsagabe eta etengabean ezagutu dugun kale istiluen presentzia instrumentala.
|
|
Alkoholdunen eta freskagarrien artean koka dezakegu. Urte asko dira Frantziako Duperron kardinaleak
|
esan
zuela: " Frantziak euskaldunei zor die sagardoa prestatzeko trebetasuna".
|
|
Nola dator
|
esan
beza. Bada, geyena loratu zan kazkarabarra bañan geruago, ta itxura polita dakar.
|
|
Berak auxe
|
esan
zidan
|
|
berak auxe
|
esan
zidan
|
|
Dirua soberan eta astebeteko oporrak ditugula pentsatu eta gertueneko bidai agentziara hurbildu gara. Irudimena askatu eta Rio de Janeirora joan nahi dugula
|
esan
diogu agenteari. «Ez du merezi» esan digu berehala.
|
|
Irudimena askatu eta Rio de Janeirora joan nahi dugula esan diogu agenteari. «Ez du merezi»
|
esan
digu berehala. Prezioak izugarri garestitzen dira ihauterietan eta hotel ona topatzea garrantzitsua omen da, gainera.
|
|
50.000 pezetarekin astebeteko hotela eta hegazkina lor ditzakegu. Gehiengoak aukera honi heltzen dio, agentzian
|
esan
digutenez. Veneziara ez da hainbeste jende joaten, baina, ihauteri dotore hauek ezagutu nahi dituenak 80.000 pezetatik gora ordaindu du astea pasatzeko San Markos plaza inguruan lo egin nahi duenak 130.000.
|
|
|
esan
beharrean
|
|
|
esan
dudalako harentzat errazagoa da. Gertakizunak gertakizun, alfabetatzearen eremuan lan handia egin behar dugu; 35 urtetik gorako euskaldunak asko gara eta, urteak pasatu diren arren, oraindik alfabetatu barik eta, beraz, konplejuz betetako euskaldunak daude.
|
|
Euskara batua morfologia baldin bada, morfologian forma baterako dago lekua, baina lexikoan gauza askotarako dago lekua. Batua
|
esan
denean jende askok pentsatu du
|
|
Sintaxian ere leku desberdinetako ereduek izan dezakete lekurik. Batua
|
esan
denean, eredu bakar baterantz egin dugu guztiok, horrela etorri delako, eta eredu horretan erdialdeko euskalkiak dira nagusi.
|
|
«ez da hola
|
esan
behar, `nola zaude' esan behar da».
|
|
«ez da hola esan behar, `nola zaude'
|
esan
behar da».
|
|
Hemen egiten dugu topo Josunek
|
esan
duenarekin, prestigioarekin. Gurasoei sinestarazten badiegu beren berba egitea txarra dela, haiek ere hasten dira jatorrizkoaren ordez beste zerbait egin guran.
|
|
Azkenean, erabaki nuen Iparraldean ezik gainerako lekuetan bizkaiera egingo nuela; etxean ondarrutarra egiten dut eta kalean ere bizkaiera egitea erabaki nuen, hori bai, bizkaiera osatua, horrela jendeak ikusi ahal izango du, dotore edo trajez jantzita dagoenak ere egiten duela bizkaieraz. Hori erabaki nuenetik, kalean ondarrutar eta markinar askok
|
esan
didate,
|
|
eskola, komunikabideak saio batzuetan besteetan baino gehiago eta beste zenbait gune. Eskolan berezkoa da eredu formal hori hartzea; kontua da, Josunek
|
esan
duen bezala, ume askorentzat eskolako eredua besterik ez dagoela, eredu formal hori besterik ez dutela ezagutzen. Hor ikusi litzateke, eskolan bertan edo eskolatik kanpo antolatzen diren jardueratan euskalkia nola bultzatu; jakina, herri eta ibar batzuetan erraza da eta Bilbo baten nekezago izango da.
|
|
Beti
|
esan
izan da euskararen literatur tradizioa euskalkietan oinarritua dagoela. Euskalkiak eta batua aurrez aurre jarri nahi izan denean, Villasanteren jarrera beti izan da honakoa:
|
|
Kazetari gazteak
|
esan
duzula eta benetan garrantzizko gaia denez, gure artean komentatzen aritu gara nola interesgarria izan daitekeen Xuxen zuzentzaile informatikoan euskalkietako ahal denik termino gehienak sartzea, eta zergatik ez, aditzak ere bai. Horrela, zuzentzaileak ezagutuko luke
|
|
Euskalki desberdinak daudela kontuan hartuz,
|
esan
daiteke bateren batek besteek baino egoera okerragoa bizi duela, adibidez. Edo funtzio desberdina izan dezaketela euskalkiek batuari egin diezaioketen ekarpenari begira?
|
|
|
esan
zela. Urte horretan bada oraindik
|
|
Hemen
|
esan
dira gauza batzuk. Euskaltzaindian, esate baterako, ez da sekulan esan lexikoan
|
|
Hemen esan dira gauza batzuk. Euskaltzaindian, esate baterako, ez da sekulan
|
esan
lexikoan
|
|
|
esan
behar denik. Hori da guk ulertu duguna eta modan ipini ditugun gauzak.
|
|
Hara joan eta akademian ikasitako aleman estandarra erabiltzen hastean, Suitzara zoaz eta ulertu egiten dizute, baina badira gauzak desberdin esaten dituztenak, antzagatik konturatzen zarela. Interes pittin bat badaukazu eta kontu horietan arreta berezia jarri behar dela
|
esan
badizute, ez dago alfabetatze ikastaro berezirik egin beharrik. Askotan gauza minimoak nahikoa izan daitezke bertako egitura bi edo hiru hartzeko.
|
|
Euskara da eta. Horrek
|
esan
nahi du euskalkietan badagoela zati handi bat guztiok ulertzeko modukoa; lexiko kontuak gorabehera, barneko gramatika horretan baditugula guztiontzat funtsezkoak diren gauzak eta
|
|
|
esan
, hor nor nori nork sistema dago, eta euskaldunak akaso ez du asmatuko
|
|
esateko borondatea dute, eta Arrasaten lasai asko
|
esan
dezakegu «igandea», hor dagoelako elizako tradizioan, batetik, eta baita beste erabilera jaso askotan ere. Gero, ostera, halakoak idazten dira:
|
|
|
esan
genuke, adibidez,
|
|
Ni ados
|
esan
duzun guztiarekin. Adostasunak bilatzeko urratsak eman behar ditugula printzipioa kontuan hartuta, zera gaineratuko nuke:
|
|
Bat nator Joxe Aranzabalek diagnostikoan
|
esan
duenarekin, baina azpimarratuko nuke orain Josunek esandakoa. Horrelako prozesuei buruz, ezin da pentsatu administrazioak edo Euskaltzaindiak egingo dutela; ez, ez, halako prozesu batean jende askok eta maila askotan inplikatu behar du.
|
|
Ez dago
|
esan
beharrik, ikasleak prest egoten dira beti aktibitate desberdinak garatzen parte hartzeko eta proposamen ugari izaten da zentzu honetan:
|
|
Aresti, Zeruko Argiako «Gazte gara»ko artikuluak, euskalduntzearen konzientziazio kanpainak... garai horretan gure historiak hartzen duen birak egiten gaitu desberdin seguruenik beste herri askorengandik. Ozta ozta libratu garela
|
esan
liteke
|
|
. Europako gidoi laguntzetarako aurkeztean, istorioa erabat bideragarria zela
|
esan
zioten. Finantziazioa lortzea izan zen hurrengo erronka, ez baitzen film merkea.
|
|
Gotzain egin zuteneko hogeita bosgarren urteurrenean izan zen. Elizbarrutiko apaizekin meza ospatu zuten Donostiako Apaizgaitegian eta irteeran, bertako erretoreak hitz batzuk
|
esan
zituen, Juan Mari Lekuonak bertso batzuk abestu, eta nik txistu danbolina jo. Horretarako gonbitea bezperan edo bi egun lehenago egin zidaten:
|
|
dudala
|
esan
dut. Ez dut esan nahi egunero elkarrekin ibiltzen garenik ezta gutxiagorik ere.
|
|
dudala esan dut. Ez dut
|
esan
nahi egunero elkarrekin ibiltzen garenik ezta gutxiagorik ere. Adiskide zentzu etimologikoan batez ere:
|
|
Bertara On Jose Maria gonbidatu etortzea lortu genuen. Hura prestatutakoan xehe mehe ikusi ahal izan genuen benetan zenbat eta nolako astakeriak
|
esan
dizkioten espainiar hedabideetan. Maltzurkeriaren lege nagusi hau gure gotzainarekin bete zela sentitu genuen:
|
|
Maltzurkeriaren lege nagusi hau gure gotzainarekin bete zela sentitu genuen:
|
esan
duenaren kontra ezer esaterik ez badago, esan ez duena esan duela esaten da. Eta badirudi ez duela asmatu hedabideekin konektatzen.
|
|
Maltzurkeriaren lege nagusi hau gure gotzainarekin bete zela sentitu genuen: esan duenaren kontra ezer esaterik ez badago,
|
esan
ez duena esan duela esaten da. Eta badirudi ez duela asmatu hedabideekin konektatzen.
|
|
Maltzurkeriaren lege nagusi hau gure gotzainarekin bete zela sentitu genuen: esan duenaren kontra ezer esaterik ez badago, esan ez duena
|
esan
duela esaten da. Eta badirudi ez duela asmatu hedabideekin konektatzen.
|
|
Bombin eta Bozas Urrutiaren idazlanetan (aurretik aipatutako iturria) irakur dezakegu, pilotaleku irekia, 1923an txikiagotu egin zela. Ezkerraldeko orrialdean agertzen den argazkian gaur egungo pilotalekua ageri da duela gutxira artekoa hobeto
|
esan
, obrak direla-eta jada ez baitago. Alboko argazkian berriz, 1914an inauguratu zen pilotalekua ikus dezakegu.
|
|
Baina idazleon liburuetako pasarte bakanak dira testuok, kutsu erotikodun zatiak. Ezin
|
esan
horiek guztiek liburu erotikoak idatzi dituztenik.
|
|
Azken 18 hilabete hauetan baino askoz hildako, kale eraso, mehatxu eta istilu gehiago bizi izan ditugu gure herri sufritu honetan. Baina, espainiar inperioaren harrotasunetik abiatuta, demokraziaren karetaz mozorrotuta dabiltzan hainbat esatari, iritzi emale, kazetari, intelektual eta politikok ez dituzte abertzaletasunaren kontra hain gauza gogorrak
|
esan
. Hitza, irudi eta idatzien indarkerian, inoiz baino bortitzago dihardute euskal abertzaletasunaren aurka.
|
|
Orain dela 20 urte
|
esan
omen zenuen emakumezkoek idatzitako literatura bakarrik irakurriko zenuela.
|
|
Bai, baina ondorio ezberdinak,
|
esan
nahi dut agian hemendik bost urtetara beste gauza bat pentsatuko dudala. Oraingoz iruditzen zait berez eta nahitanahiez ez duela sexuak batek egiten duen lana bereizten, gehiago bereizten duela jarrera ideologikoak (alegia, zeri ematen dion garrantzia batek bere bizitzan) sexuak baino.
|
|
neuzkan irratia, telebista eta egunkariak. Aurten telebistarik ez, baina besteak dauzkat, eta bai, ideiak eduki behar dituzu, eta batzutan ere datak agintzen badizu, pasa dezakezu aste osoa gai hau... ez, beste hau... baina gero entregatu egin behar duzu, eta dagoena
|
esan
. Ez da erraza, baina hori bai, askatasun handia ematen dizu ordutegi bat ez izateak, zure kasa lan egiteak, eta niretzat askatasuna balio handiko gauza da.
|
|
Ez da erraza. Lehengoan
|
esan
zidan Mariasun Landak berak beharrezkoa duela nominaren diru ziurtasuna eta baita kanpotik ezarritako ordutegi bat. Magisteritza eskolako irakasle da.
|
|
Ez nekien hori
|
esan
nuenik, baina bai. Gaur egun literaturak oihartzun gehiago dauka mamia baino.
|
|
Nik hori guztia egin dut eta uste dut nahiko ona naizela gauza horietarako. Halako batean batek
|
esan
zidan: «
|
|
Neurriz kanpokoa iruditzen zait. Nire gizonak
|
esan
zuen behin, eta askotan gorde dut hori buruan, gu bonsai bat bezalakoak garela. Behar dugu beste herri arruntek duten guztia, hori bai, txikia.
|
|
PPk Austriako Haiderrekin konparatzea eta Kosovoko Europa euroaren Europa baino nahiago dugula esatea ez dugu legealdi berrian ahantziko. ETA PPko zinegotziak hiltzen hasi zenean hauxe
|
esan
genion PPri: «
|
|
Aldi berean HBrekin harremanetan hasi ginen. Hauek trantsizio berri bat gauzatu nahi zutela
|
esan
ziguten; instituzioetan parte hartuz. ETA eta bere ingurua ohartu zen ezin zuela estatua garaitu.
|
|
Telebistaz gehien eskuz ezker paretan ikusten da eta gaur egun jokamolde horretan aritzen diren eskola guztiak bete egiten dira. Beste jokamoldeetan; palan, zesta puntan... egoera nahiko larria dela
|
esan
daiteke.
|
|
Arazoa handia da. Lehen
|
esan
dizut: kirol hau herrikoia egin behar bada trinketan egin behar da.
|
|
12 milioi etorkin ditu gaur egun biztanleria aktiboaren eta pasiboaren artean dugun proportzioarekin jarraitu ahal izateko. Horrek, inolako apaingarririk jarri gabe, produkzio sistema neurri handi batean etorkinengan oinarrituko dela
|
esan
nahi du. Europako Batasunaren kasuan, 2025 urtera begira egindako azterketaren arabera, 159 milioi etorkin dira, hau da, gaur egungo biztanleriaren% 40.
|
|
Euskal Herriko etorkin kopuruaren inguruan ez dago datu fidagarririk, ez baita gauza bera datu ofiziala eta erreala. Beraz, 40.000 etorkin inguru bizi dela
|
esan
dezakegu, 7.000 bat Iparraldean eta gainerakoak Hegoaldean. Espainiako Barne Ministerioaren datuek diote bizileku baimena duten 30.000 atzerritar bizi dela Hego Euskal Herrian.
|
|
Azken gai honi, kongresuari, lotuko natzaio artikulu honetan eta lehendabizi
|
esan
behar dena zera da: kongresua, jardunaldiak, mintegia edo dena delako topaketak izan daitezkeela, helburua euskalgintzak dituen erronkei bide berriak bilatzea eta zalantza nahiz desakordioen inguruan eztabaidatzea izanik.
|
|
Zentzu honetan, 1997ko martxoan «Euskararen Unibertsoa»k deituta egin ziren jardunaldiei esker, hurbilpen handia eman zen euskalgintzan eta bilgune handi bat eratu zen bertan, Kontseilua hain zuzen. Bestalde, arestian
|
esan
bezala orduko eta gaur egungo egoera politiko eta sozialen arteko aldaketak nabarmenak izan dira. Aldaketok, Euskal Herriaren normalizazioa bilatzen badute, hizkuntz normalizazioa barne dela, ez ote dauka, bada, euskalgintzak horretan zeresanik?
|
|
Kontseiluak, Berriozarren Bai Euskarari kanpaina amaitu ondoren egin zuen nazio mailako batzarrean, aro berri baten atarian geundela
|
esan
zuen. Ordutik gaur egunera arte akordio sozial eta politikoari esker ia 700 agente ezberdinen artean plangintza estrategikoa diseinatu dute.
|
|
Hala ere, nahiz eta egoera politiko berriak poza sortu eta Kontseilua gauzatzen ari den plangintza estrategikoak aurrerapenak ekarriko dituen, ezin dugu
|
esan
euskalgintzako elkarteen artean euskararekiko ikuspuntu ezberdinik ez dagoenik, eta horrek ez gaitu ikaratu behar, aldiz, eztabaida puntuak zehaztu eta euskalgintzaren hausnarketa zabala egitera bultzatu behar gaitu.
|
|
EAEko Irakasleen Alfabetatze Euskalduntzea polemikan murgildurik dago. Iazko azterketen emaitzak jakin bezain pronto(% 52,2k baino ez du lortu lehen hizkuntz eskakizuna eta% 45ek bigarrena), sistema aldatu beharra dagoela
|
esan
dute sindikatu guztiek. UGTk eta CCOOk Hezkuntza Sailean aldaketa proposamen batzuk egin dituzte, baina Jaurlaritzak ez ditu ontzat eman eta Iralek orain arteko jardunari eutsiko diola adierazi du.
|
|
ETAren logika gero eta jende gutxiagok ulertzen duela, alegia, honek
|
esan
gura duen guztiarekin. Entzun da ETAren azalpena, baina ez bide da beste antzerako atentatuetako erreibindikaziotik oso desberdina izango.
|
|
Ez da samurra zehaztea zein lotura den hori baina orokorrenera jota ere, mundu sinboliko oso bat dago hor, lokarri historiko eta sentimental sakon batez konektatua. Erlijiotik kanpo ez dago betikotasunik, ordea, eta lotura hori sekula apurtu ezin daitekeenik ere ezin da
|
esan
; edo ahuleziaz marginalitatean galdu, edo batek daki.
|
|
Zalantza barik, Ibarretxeren erabakiak larriagotu egiten du EH eta ezker abertzalearen egoera, baina aurretik ETAk berak jarri du Lizarra Garazi zaldiaren hankapean, eta Ibarretxe lehendakaria eta HB bereziki. Balorazioak balorazio, ezin
|
esan
HBk ezustekorik hartu duenik Ibarretxeren erabaki horregatik. Inork ez du ezustekorik hartu, eta eragin duenak ere bazekien gertatuko zela, seguruenik, iragarri ere hala aurreiragarri zaiolako.
|
|
Ez atzera, ez aurrera. Eta halakoak, denboran luzatuz gero, atzera
|
esan
gura du. Batez ere beste batzuek Lizarra Garaziko zutoinak astintzen denborarik galtzen ez dutenean.
|
|
Bereak ez diren hildakoak, bereak hil dituztenekoetan bezain maltzurki eta elektoralki dihardu PPk, su etenaren garaian erakutsitako geldikortasuna ETAren aurrean izan daitekeen jarrerarik emankorrena moduan salduz. Eta egungo giroan, horrek botoak eskuratzea
|
esan
gura du. Ezin esan egoerak txarto aprobetxatzen dituztenik.
|
|
Eta egungo giroan, horrek botoak eskuratzea esan gura du. Ezin
|
esan
egoerak txarto aprobetxatzen dituztenik.
|
|
HB HB da eta ETA ETA, zalantzarik ez, baina denok dakigu zertaz ari garen. Ezker abertzalearen aparato politikoek, kirtena kontrolatzen dutenek, erabaki behar dute Lizarra Garaziko erresoluzio eskemari bene benetan heldu nahi dioten, horrek
|
esan
gura duen guztiarekin. «Eman hitza herriari» Lizarrakoaren muina, bere esanahi sakonenarekin heldu behar zaio, eta hori erabat kontrajarria dago Arabako herritarrek bide politikotik horrenbeste kargu instituzionaletarako aukeratu duten pertsona heriotzez baztertzearekin.
|
|
Adibide garbia, ETB 2n eskainitako BBCren erreportajea izan zen. Kamera ezkutu baten bidez, erreportari bat Estatu Batuetako moda aldizkari bateko argazkilaria zela
|
esan
eta Elite agentziako buruen laguna egin zen, adin txikiko neskatxen bortxa benetakoa zela frogatuz.
|
|
Sorrera honetan Juan San Martin, Bittor Kapanaga, Jabier Zubiaurre, Jose Luis Ugarteburu, Jose Antonio Eizagirre eta beste askorekin batera Imanol ere protagonistetariko bat izan zen. Euskararen eta euskal kulturgintzan lan egiteak arrisku bat baino gehiago
|
esan
nahi zuen garai hartan, euskararekin eta euskal herriarekin zerikusia zuen guztia ezkutuan egin beharra zegoen; horren erakusgarri, esate baterako, Yon Etxaidek 1955ean euskal literaturaz emandako hitzaldia Egotxiagako pagadian izatea.
|
|
Arestian
|
esan
bezala, kartzelako egonaldiak moztu zuen Imanol Laspiurren politika bidea; hala ere, beste zenbait esparrutan kementsu aritu izan zen lanean. Hasieran esandako moduan, euskaltzaleen hasierako mugimendu gehienetan parte hartu zuen Imanolek beste euskal herritar askorekin batera, besteak beste:
|
|
Liburu honetan ziharduen lanean gogotsu eibartarrak gaixotu zenean; hala ere, Serafin Basaurik, Imanolen lagun mina zenak, testuak egokitu eta azken ukituak eman ostean, Eibarko Udalaren Euskara Batzordearen eskutik kaleratu da. Liburu hau, Laspiurrek aurretik argitaratuak zituen zenbait lanen osagarri dela
|
esan
liteke, eta autore honek Eibarko euskararekiko zuen arduraren erakusgarri da. Liburua neurri batean berezi egiten duen ezaugarrietariko bat, azalpenak eta ematerakoan eibarrera erabili izana da.
|
|
Lazkano eta biok laurogei duro eta, besteak baino gutxiago kobratuz ibiltzen ginen... Amari eman nion hurrengo egunean ehun durokoa, eta amak
|
esan
zidan «hau atzo irabazia al dek. Ja!
|
|
gehiago ez diat bertsotan egingo!» esanez eta hurrena nonbaitetik hots egiten zidaten, eta ezetz esatea ere... «Beno, joan egingo nauk»
|
esan
, eta gero agian egun polita tokatzen zitzaidan, eta lehengoa horrekin ahazten nuen. Eta gure burua honelaxe engainatzen pasatu dugu denbora osoa.
|
|
Egun batean bi aizkolarik jardun zuten. Gure lagun batek ikusi zituen ahizkoran, eta
|
esan
zien «zuei biei apustu joko lizueken bat bada, Izarraitzpean». Eta apustua jokatu nien bieri, eta irabazi.
|