|
2000
|
|
|
Norbait gizaseme edo emakume dala adierazteko" pertsona eta kristaua" itzak erabiltzen ditugu. Au da, alako ez dala gauza soil edo abere uts bat bakarrik, adierazteko pertsona dala, kristau dala
|
esan
oi dugu. Pertsona eta kristaua ez dira biak berdin, baiña berdin balira bezela erabilli oi ditu erriak.
|
|
2002
|
|
|
Erderaz ekitiarren" ¡ euzkeraz eztakit ondo!"
|
esan
oi dabe askok. Eztago ondo jakin biarrik:
|
|
|
Ezin danik eztagola
|
esan
oi da. Ta egija da urrian.
|
|
|
Azkue abadea gure erritarrak eta etxekoak be,
|
esan
oi eben lez, Lekeition jaio zan, 1864 abuztuaren 5 ean.
|
|
|
Asmo ta teori politak buztarri eta buztarri ariñen inguru, leen eta orain. " Baiñe, pratike aluu falta" ondarrutarrak
|
esan
oi daben lez.
|
|
|
Or dabiz ibilli errialdeetan eta legerrietan andrarik azkarrenak aurkitu bearrez. Antxiñatxuago, Miss ortik eta Miss andik, katurik ugari ebillela
|
esan
oi eban" Kirikiño" maitagarriak.
|
|
|
Ordurarte ez nengoan iñoiz bertan. Etzan, noski, toki zabal eta edatsua; tipia bai ordea, baiñan orain erdaraz
|
esan
oi dutenez abetalgarria zan. Ni neu beintzat, atsegiñez eseri nintzan utsik zegoen eserlekuan.
|
|
|
Bestiak txartzat etsitia, ariago. Euzkerea" ren arerijo ta erderaren zabaltzale karlatarrak diriala (bardin españazale gustijak), sarri be sarri
|
esan
oi dogu. Ta ¿ ez ete gara beste orren beste geu abertzaliok?
|
|
|
¡ Eta, jakiña!... Esakunok erderaz
|
esan
oi dabez. " Ni abertzalia naz, euzkerea apur bat ba dakit, baña eztot euzkeraz egiteko erreztasunik".
|
|
|
" Euzkel Atala" begiko onetako Artezkari jaunak ots egin dau barriro be, errijetatiko izparrak Uri Buru Batzarren ikurratza, seilua biar dabela ta. Egin ostian damututia baño oba egin aurretijaz ondo oldoztutia,
|
esan
oi da. Bai; noizipeñian or ibilten dira gure idazliak estu ta larri Urlija idazliak esan ebana guzurra zala ta abar.
|
|
|
Esaterako: gixaki bat ikusten dogunean, sarri," Au, ain endatarra da"
|
esan
oi dogu. Bere soin tayua ezagutu dogulako, edota arpegikereak adirazten dauskulako, edo ta bere izkuntzea entzun, ala bere janzkerea oartu ta zein edo nuntarra dan igarri dogulako.
|
|
|
Abendak euren soin tankeraz eta azaletiko antzez baño obeto ezagutzen dira euren gogo ta ayurrija ezautuki. Gixonak gogua dauan lez, abendak be, euren gogua dabela
|
esan
oi da. Diñogun au, maiz eta sarri entzun eta irakurri daruagu.
|
|
|
Ba dira batzuk aberrijaren elia ezagututen dabenak, eta lan eta guzti be, aberri ori eztala Aberrija esan daroyenak. Aberri ori beste Aberri nagusijagoren baten zatija baño eztala
|
esan
oi dabenak. Eta orreintzat Euzkerea euzkoen elia ixanarren," lengua regional" ereisten dautse, egija baztertuaz.
|
|
2003
|
|
|
Horien artean, esango du J.J. Mogelek, marmarrean jardutea eta lehen esaten ez ziren berba zantarrak erabiltzea; nostalgiaz gogoratuko ditu halakorik ez zen garaia: " Ezpada, berba egin daijeela mendi, baso ta eremubak adierazoteko antxiñako Baso euskalduneen kanta ederrak, solo ta lantegijak, euretan
|
esan
oi ziran historija, ejenplu ta berbakuntza garbijak" (1816: 101). Eta nondik sartuko ziren hitz itsusi horiek" erdal errijetatik" ezean?
|
|
|
Andic laster gaixotu citzatan, asi zan argaltzen, loric eguin ecin du, ta gucia galduaz dijoa, ta ala beguizco eguin cion. Oro bat
|
esan
oi dute ganadu guicenen bat argaltzen ta gaixotzen bada; gucia da beguizcoari ezartea, ta gaiztoago dana esatea icenez, urlia emacume izango dala. Onela ezarten dira guezur astunac.
|
|
2008
|
|
|
Esan leike berau bere baserri oskolen baten edo beintzat mendi tontor aizetsuan sortu zala; eta Naparroan: «Oriko t, soriak Orin laket» eta Bizkayan «Gorbeyako beleak Gorbeyara jokerea»
|
esan
oi danez, «mendian sortuak mendira gura» esan ditekeala.
|
|
|
Atzo gure izparringi onetan, erderaz, J. M. de Ojarbide, k esaten euskun «Academia Vasca» sortu dabelata, euzkerea maite dogula
|
esan
oi dogunok eta euzkeraz itzegin idatzi ta irakurri oi dogun gustijok, «Academia» orrek aginduko daun gustija itxuitxuban ontzat artu biar dogula, zuzen naiz oker egon agintza ori. Eta auxe egiten ezpadogu, ezkarala ixango euzkeltzaliak.
|
|
2009
|
|
|
Norbaitek legun
|
esan
oi dizkit belarrira 159.
|
|
2010
|
|
|
Horrela bada, ala A saileko aipuetara lerratzen da. Bezala ere A barrutikoa da nagusiki, soilik kasu batean agertzen da C barrutian, eta oso gutxitan B barrutian, azken honetan esamolde lexikalizatuetan ageri da soilik,
|
esan
oi dan bezala eta horrelakoetan.
|
|
|
Niri> ematen> cizquidan> naigabeac> ecusico> al> cituala> bere> gañean. Orra cembat itz alfer
|
esan
oi diran itz guchian aditzera eman litequean becatua aitortzeco. Acusatzeco denboran utzi bear diran beste itzac dira loiac, edo aragizco izenac.
|
|
2011
|
|
|
Paradoja maite zuen, eta au zitzaion argi iturri bakarra: " Oi danez nabarmendu ez dan egia bat agertzen du paradojak",
|
esan
oi zuen. Eta beste batean:
|
|
2012
|
|
|
Santuak olerkari, poeta, dirala
|
esan
oi dogu; olerkari aundi ta guren. Jainko iturrian edandako jarion gozoa liburuetara aldatu oi dabe.
|
|
|
Berazhombre culto gizon landua, gizonari erabat baldin ba, dagokio; buruz landua, burukoargitasun bakarrari ba, dagokio. Nere gaztezaroan «instruido, ilustrado»
|
esan
oi zutenerderaz; orain culto diagote. Zera esango dit norbaitek:
|
|
|
Gizon ikasioiek ekarri zuten itz berri ori, eta sekulan ematen bi u dagozkala, ez ta bi I ere, ez taI, u, naste ere. Nik bezain ongi dakizu cevilizacion
|
esan
oi dutela, Celipinas bezalaFilipinas orden, eta trebuto tributo orde. Ala ezagutzen du Eusebio Hernandez, ek.Egoki dakarzu E. G, ren lana, buru lana?
|
|
|
Esaten da. Ez daarrigarri ori gure arerioak esatea, gerok ere
|
esan
oi baitugu; baino ezaguera geiegigabe, alegia. XV, garren mendeko gure poesi bakar oriek, ez diote iñongo erriko erripoesia, ri zorrik» (Orixe, 2012:
|
|
|
Esaten da. Ez daarrigarri ori gure arerioak esatea, gerok ere
|
esan
oi baitugu; baino ezaguera geiegigabe, alegia. XV, garren mendeko gure poesi bakar oriek, ez diote iñongo erriko erripoesia, ri zorrik» (Orixe, 2012:
|
|
2015
|
|
|
Itsu itsuan askok
|
esan
oi du euskera asko dirala, edo erri bakoitzean bere euskara dala, baña zer dioten ez dakite. Ezta ori egia:
|
|
|
–Sugarretan dago mundua;
|
esan
oi denez, Kristo berriro auziperatu nahi dute, hainbeste gezur ezartzen baitizkiote; haren Eliza lurrera bota nahi dute(?) Eta zuen otoitzak eta desirak eta diziplinak eta barauak esan dudan horretara bideratuak ez badira, pentsa ezazue ez duzuela egiten ez betetzen Jaunak zuok hemen alkartzean izan zuen asmoa? (Bidea 1, 5; 3, 10).
|
|
|
Ederki elkartu zera nere etsairik aundienarekin, ark prantsesez diona zuk euskeraz esateko. Orixe’n [Orexan]
|
esan
oi dana, zuek bai biok kaka zulo batetik egiten duzutela!" Euskaldunak lanaren helburua gure poema nazionala izatea zenez, bere asmaketaren unetik Greziarako Iliada eta Romarako Eneida bezain garrantzitsua izatera deitua, Monzonek Euskal Herria bera irain zuen poemari buruzko objekzioak jarri zituelarik: " Neri aurpegira leialki egotzi zenidana, ots, le falta sencillamente poesia or bara bara esaten ari omen zara.
|
|
2016
|
|
|
Euzkel itz zar zarra da ortze, oraingo euzkera mordolloz erabiltzen eztana. Eguzkiya, illargiya ta beste izarrak dauden goi lekuba ikurtzeko edo adi erazteko da itz au, ortze, lateraz firmamentum eta coelum
|
esan
oi dana. Ortzea zer dan orain bai dakizun ezkero, ortze gayetaz zer edo zer esan dezagun".
|
|
2020
|
|
|
–Laister esango da zuecgatic
|
esaten
oi dana gugatic: Ill ciran!
|
|
|
(i) Beste toki batzuetan ere bizi zitekeela
|
esan
oi omen zuen.
|
|
2021
|
|
|
"[...] Egunkari orren zenbakiak aztertu ditugu; eta, F Peris Mencheta ren firma azaldu aurretik, Donostitik bialtzen diran berriak firmarik gabe daude. Eta orrek,
|
esan
oi dan bezela, ez zerurako eta ez infernurako uzten gaitu" (1993: 55).
|
|
|
Iskiña oitu bezela zegon panparroi; Donostiyan, erderazko itzakin euskeraz
|
esan
oi dana: “veinticico baño dotoriago”.
|
|
|
Askotan
|
esan
oi da, eta egia anditzat daukat, lurrean izaten diran gertaera bakotxaren gaiñean bere iritxia ez daukan gizon bat bakarra ez dagola, batzuetan emon, erakutsi edo agertu gura ez badau bere. Baiña ez da izaten bakotxak bere adimeneko argi erraiñoaren indarrez asmau edo billatua.
|
|
|
Zein?". Luzarotxo gogoketan egonda" Txomin, esan neutsan neure adiskide maiteari, frantsesez Pic d" Any deritxon mendi andi buru zorrotz bati ango euskaldunak Auñemendi
|
esan
oi dautse. " Auntz kumeen mendia" esan gura dau.
|
|
2022
|
|
|
Eta orduan hasi zen emakumea biratzen, baratxe baratxe, lekua galdua. Erakusten eta mugitzen zituen mihia eta hortz hezeak, zerbait
|
esateko
oietatik atera nahi izan balute bezala. Asalduan ageri zituen begiak eta iluna eta galdua eta gaiztoa zen haren begirada.
|
|
2023
|
|
|
Santa Katalina ta San Anton bitartez bizitza gogorra ta irabazi batez. Bixigu goxo dala
|
esan
oi da errez, baiña obe lurrean itsasora ordez(...)
|
|
|
barra barra hasi dira berriketan markinarrak: " Euri ederra danean, lukurreruaren eskutikoa eztala
|
esan
oi da guretan". Lukurrerua, zekena eta zikoitza... horiengandik ez dator inongo euririk.
|