|
2001
|
|
|
Gauza bera
|
esan
genezake hizkuntz normalizazioariburuz. Hizkuntza baten erabilera normaldu dadin, ospe soziala behar du.
|
|
2007
|
|
|
Horregatik
|
esan
dezakegu hizkuntzak berezkoa duela dimentsio humanizatzailea edo, bestela, hizkuntzak soilik ahalbidetzen diola gizakiari bere ingurunetik kritikoki urruntzen, gertatutakoari buruzko hausnarketa egiten, egin nahi duena aldez aurretik arrazoitzen... " Hizkuntzaren funtzio emantzipatzaile horiek", finean," autonomiaren eramaile bezala" edo" autoerrealizazioaren eta bizitza pertsonalaren estiloaren baliabide bezala" dihardute, horrela gizakiak aukera duelarik" bere burua berak izan nahi duenaren arabera moldatzeko" 124 Hala ere, aurrekoaz gain, Lochek beharrezkoa ikusten du hizkuntzaren zeregin askatzaile hori hizketa ekintza konkretuetan aztertzea —bai orokorrean bai hezkuntzan—, ze hitz egite hutsak ez du besterik gabe gizabanakoa humanizatzen.
|
|
2009
|
|
|
Indarrean dagoen legediarekin bat, Euskal Herriko hiru errealitate juridikoetan, euskara ofiziala da Euskal Autonomia Erkidego osoan (EHAE 6.1 art.) baita Nafarroako" euskal hiztunen eramuetan" ere (NFBHLO 9.2 art.). Ipar Euskal Herrian ordea, soilik frantsesa da ofiziala1 Berez
|
esan
dezakegu hizkuntza bat ofiziala dela, botere publikoek hizkuntza hori beraien arteko eta subjektu pribatuekiko komunikaziorako ohiko bitarteko gisa onartu dutenean, erabateko balio eta eragin juridikoekin. Agerikoa da, Euskal Herriko lurralde bakoitzean euskara ofizialtzat aitortzearen ondorio juridikoak, biztanleen hizkuntza eskubideen estatus ezberdina dakarrela euskararen erabileran eta derrigorrezko hezkuntza esparruan, euskararen irakaskuntza bermatu litzatekeelako eraginkorki ofiziala deklaratzen den eremuetan.
|
|
|
Egile horren arabera, behar beharrezkoa da hizkuntzak eskolan nahiz eskolatik kanpo hitz egiteko aukera izatea, haiek ondo ikasteko. Horrenbestez,
|
esan
genezake hizkuntza ikaskuntza bitarteko gisa erabiltzen denean gehiago erreparatu behar ziola esanahiari formari baino. Jakina, gaitasun kognitiboak eragin handia du hizkuntzak ikasteko orduan, baina elkarrekintza errazten duen gizarte inputa ezin da inolaz ere ahaztu.
|
|
|
Dagoeneko esan beharrik ez dela uste badugu ere,
|
esan
dezagun hizkuntza pluraltasuna Espainiako erakundeek eta gizarteak bere egin dezaten proposatzen dugun pedagogia sozialak ez duela, zenbaitek bestelakorik aireratzen badu ere, gaztelania zokoratzeko intentzio maltzurrik gordetzen. Kontua ez baita ezer zokoratzea, guztientzako lekua egitea baizik.
|
|
|
Lehenik
|
esan
dezagun hizkuntza aldaketarako erabakigarria ez dela legea, herritarren jarrera eta jokabidea baizik. Legea (gure kasuan Euskararen Legea) herritarren euskararen aldeko jarrera eta jokabidea modu eraginkorrean orientatzeko tresna ezinbestekoa da, baina legeak egin dezakeena herritarren jokabideak mugatzen du gizarte demokratiko eta aurreratuetan.
|
|
|
Inork
|
esan
dezake hizkuntza guztietan gertatu direla fonemen galerak, baina hitz bukaerako k horrek, beste hainbat fonemek ez bezala, oso funtzio inportanteak betetzen ditu gure hizkuntzan, zeregin poetikoaz gainera: ergatiboari eragiten dio, eta partitiboari, eta pluralari, eta hitanoko to markari...
|
|
2010
|
|
|
Horrexegatik esan daiteke, bada, gizabanakoaren autoerrealizazioa —edota hezkuntzaren helburu den emantzipazioa— ezinezkoa dela hizkuntzaren laguntzarik edo, hobe, esku hartzerik gabe. ...tik, aipatzekoa da halaber" hizkuntzak" beti hartzen duela parte ikas irakas prozesuetan, horregatik hizkuntza hori —Zabalzari jarraituz—" irakaskuntzaren diskurtso didaktikoaren atal bezala" ere aztertzekoa delarik257 Orokorrean, hizkuntzak giza esperientzia kodifikatzeko eta giza kultura operatiboki sortzeko edota birsortzeko aukera ematen duen bezala, zehatzago ere
|
esan
dezakegu hizkuntzak batetik bestera —irakaslearengandik ikaslearengana— doan informazioaren transmisioa ahalbidetzen duela. Horra hor" hizkuntzaren funtzio instruktiboa" edo" hizkuntzaren bidezko ikaskuntza", zeinari esker —eta Lochen hitzetan— hezkuntzaren helburu ere diren" gizabanakoen sozializazioa eta enkulturazioa" posible diren258 Bestela, aipa dezagun, labur, hizkuntzak ere funtsezko zeregina betetzen duela ikasleen garapen kognitiboan edota eskoletako antolaketan.
|
|
2011
|
|
|
Hizkuntzaren eragin indarrak gizatalde baten izaeran zenbaterainoko oihartzuna duen jakiteko,
|
esan
dezagun hizkuntz identifikazioaren efektuak naziotasunaren izaera ezaugarritzen duela. Informazioaz haratago doa hizkuntzaren egitekoa:
|
|
|
Gainera, kasu bakan horietan dauden hizkuntzak ere ez daude salbu luzarora begira. Nahiz eta kasu batzuetan arriskupeko herri mitzairen alde egindako ahaleginak ohargarriak izan, kalkulu objektibo baten argitan
|
esan
genezake hizkuntza horietan ere hiztunen kopuruak behera egin duela? .
|
|
2012
|
|
|
Eusebio Osari jarraituz (1990: 109),
|
esan
dezakegu hizkuntzak bi funtzio dituela predikatuaren eta honen argumentuen arteko erlazio lineala markatzerakoan: pragmatikarena eta gramatikarena, hain zuzen.
|
|
2014
|
|
|
Gakoen artean, euskaraz hitz egitea legalki gure eskubidea dela oso argi eduki behar dugu eta baita ez ahoz ko komunikazioa %70 dela elkarrizketa batean, beraz keinuekin asko
|
esan
dezakegu hizkuntza aldatu gabe.
|
|
|
Sarrera teoriko honen ondoren,
|
esan
genezake hizkuntzaren erabilera sexistaazaltzen dela (ZI), (ZE), (TU) Bai baina ez (aurrerantzean (Bb)) eta Jaioneeleberrietako literatur pertsonaia maskulinoen ahoetan, ez horrela, (GO) eta (AJ) eleberrietan; izan ere, emakumez osaturiko eleberriak baitira eta haien mintzairanez da antzematen hizkuntzaren erabilera sexistarik. Azken horretan gizonezkoenmundu bati egiten zaio erreferentzia, gizonezkoena soilik den mundu bati.
|
|
2015
|
|
|
Beste kazeta batzuetan, berriz, elebitasun orekatu samarra darabilte; Leihotik izeneko Euskal Kultur Erakundearen buletinean, adibidez, testuen %50 euskaraz daude eta %50 frantsesez. Ber gauza
|
esan
dezakegu Hizkuntza Kontseiluak 2002az geroztik ateratzen duen Mintza izeneko agerkari elebidunari buruz (4 orriz osatua, 1.200 ale banatu ohi dituzte zenbaki bakoitzeko).
|
|
2016
|
|
|
Garrantzia ematen diot egite/ ekite horri eta bere kokapen zehatzari (denboran eta espazioan), horrek marka bat uzten duelako testuinguruan. Eta marka hau era ezberdinetakoa izan daiteke2 Ondorioz,
|
esan
genezake hizkuntzaren bitartez gauzak sortu ditzakegula (diskurtsoak, hiztegiak, literatur generoak, baina baita egoerak ere). Hitzak badu, zentzu horretan, bere kultura material propioa.
|
|
2017
|
|
|
Bibliografiak ez du gure ustez behar bezainbeste azpimarratu mendebaldean baizik bizirik ez dagoen (h) a (r) horretatik sortuko zela antza amugatzailea, egun euskara guztietan bizirik dagoena. Hau ez da paradigma hirukoitzeko zehaztapen txiki bat, zeren eta
|
esan
baitezakegu hizkuntzaren maila guztietan determinatzailearen bi aldaera desberdin direla, erakuslea? (determinatzaile atxikigabea) eta, artikulua?
|
|
2018
|
|
|
Laburpena. sarri esan ohi da generoak gure bizitzako esparru guztietan daukala eraginen bat. hau da, emakume edota gizon gisa sozializatu, norberaren bizitza ez dela berdina izango edozein arlotan. Zentzu honetan,
|
esan
genezake hizkuntza eta honen erabilera ere, gizarteko beste desoreka batzuen isla litzatekeela. Kasu honetan, emakume eta gizonen arteko erabileran, alde nabarmena dagoen hitanoa izango dugu aztergai.
|
|
2022
|
|
|
Nazionalismo goiztiarrean emakumeek izan zuten euskararen transmisore papera presente dago oraindik ere testuetan. Baina bestetik, eta euskarak euskal identitatearen erdigunea hartzen duen heinean,
|
esan
genezake hizkuntza eta baita honen bidez ordezkatzen den euskal hiztuna ere maskulinizatzen doazela.
|
|
|
Batetik, nazionalismo goiztiarrean emakumeek izan zuten euskararen transmisore papera presente dago oraindik ere testuetan –batez ere K02 testuan. Baina bestetik, eta euskarak euskal identitatearen erdigunea hartzen duen heinean,
|
esan
genezake hizkuntza eta baita honen bidez ordezkatzen den euskal hiztuna ere maskulinizatzen doazela. Aztertutako testuen arabera, euskara zein euskal hiztuna mundu maskulinizatu batekin –eta baita orduko mugimendu iraultzaileetako normatibitatearekin ere lotu izan diren heinean.
|
|
|
Hala ere, eskubide horiek araudian ezartzen diren progresibotasun baldintzen mende gauzatuko dira, eta kanpoan geratzen dira saltoki txikiak eta mikroenpresak. Oro har,
|
esan
dezakegu hizkuntza eskubideak oinarrizko eskubideak izanik ere, indarrean dagoen araudiak ez dituela betebeharrak nahikoa zehazten.
|