|
2000
|
|
|
638 milioi pezetara iritsi da, %46ko igoerarekin. Azkenik,
|
esan
beharra dago entitate honen emaitzak hobeak izango zirela honek ez balu MCCren I+G (Ikerkuntza eta Garapena) politikan ekarpen ekonomiko berezirik egin. 1999 urte amaieran Euskadiko Kutxak 4.300 milioi pezeta eman zizkion MCCri bere ikerkuntza eta garapen programetarako
|
|
|
Aldi berean,
|
esan
beharra dago Erabilera Sozialaren eta Komunikabideen batzordeak berari zegozkion gainerako gaiak tratatzeko modurik ez zuela eduki, deitua ere izan ez zelako.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan
|
esan
beharra dago haurtzarotik elebidun direnek gainerako hizkuntzak lasterrago ikasteko ahalmena dutela; aldiz, hizkuntza soil bat baizik ez dakitenei kaltegarri zaie beraien hertsitasuna. Gainera, hizkuntz tipologiaz elkarregandik hain desberdinak diren euskara eta gazteleran hezitzen direnek berez dute beste batzuk lasterrago ikasteko ahalmena.
|
|
|
Hiritartasuna egitura politiko jakin batek norbanakobatekin bermatzen duen estatus juridiko politikoa dugu, norbanakoari betebehar etaeskubide jakin batzuk esleituz eta bermatuz. Gaur egungo panorama politiko modernoan ezinbesteko ezaugarri unibertsala dela
|
esan
beharra dago (Brubaker, 1992: 21), estatu modernoaren bilakaerarekin lotura estua duena, nazionalitatearekin gertatzenden antzera. Gehienetan estatuak norbanakoari automatikoki biak ematen dizkio, salbuespenak salbuespen6, bai nazionalitatea eta bai hiritartasuna ere.
|
|
|
Desplazamendu honen kalitateari dagokionez,
|
esan
beharra dago, bidenabar, baliokidetza bi mota hauetakoa izan daitekeela:
|
|
|
Euskararekiko ikerkuntza gauza bat da eta euskaraz egiten den ikerkuntza bestebat. Euskararen bizitasun etnolinguistiko erlatiboa neurtzeko erabil daitezkeenezaugarrien artean, bat da beraren presentzia unibertsitateko ikerkuntzan; honenarabera, berriz ere
|
esan
beharra dago egoera oso ahula dela. Adibidez, 1994eanUPV EHUko Gipuzkoako Campusean honekiko egin ziren jardunaldien ondoren, argitaratu zen. Ikerkuntza euskaraz.
|
|
|
Lehenik eta behin,
|
esan
beharra dago, programatzaileak ongi asko ezagutu behar duela irratiaren estaldurapean dagoen populazioa. Entzule eta entzulegai guztien ohituren gaineko datuak eduki behar ditu kontuan, estazioaren baliabide materialak eta giza alorrekoak ondo ezagutzeaz gain.
|
|
|
Bukatu baino lehen,
|
esan
beharra dago liburuak izan ditzakeen akatsak gureak direla soilik, eta ez lagundu digun inorenak. Guztiei geure eskerrik beroenak.
|
|
|
Zorionez, hutsune hori nahiz goian aipaturiko gehienak bete ditugu, nola edo hala. Orain gutxiagotan entzuten ditugu horrelako salaketak, bestelakoak dira gure kexuak, eta hori ere
|
esan
beharra dago: atzera begiratu, eta bide puska bat egin dugu.
|
|
|
Hauetan, lehen eskuko informazio iturri aberatsa eta balio handiko testimonioak eta lanak aurki ditzakegu, nahiz eta oraindik gutxi baloratuta eta aztertuta izan. Dena dela, Franco hil ondoren, horietatik lehen etapako Euzko Deya eta Gernika berrargitaratu direla
|
esan
beharra dago. Hala ere, horiek ere ez dira merezi duten arretarekin estudiatu.
|
|
|
Arazo bat gehitu nahi izanez gero,
|
esan
beharra dago XX. mendeko hainbat ezagutza formatu digitalean besterik ez direla existitzen, eta horren guztiaren kontserbazio iraunkorra erabaki gabe dagoela.
|
|
|
Tesi hauek guztiak funtsezkoak izan ziren Vienako Zirkuluak Tractatus ari egindako ongietorrian, areago beharbada filosofiaren kontzeptu argitze eginkizunarena eta egiaztagarritasun printzipioarena. Alta, Wittgenstein errespetatu behar dugunez,
|
esan
beharra dago Tractatus ean egiaztagarritasun printzipioak hain funtsezko lanik ez zuela bete. Askok horrela pentsatzea Schlicki eta Carnapi lepora dakieke, beren interpretazioa izan zelako egiaztagarritasunari Tractatus ean ez zeukan indarra eman ziona.
|
|
2001
|
|
|
Beste hirurak ere estreinatu dira, baina Deustuko Avenidan beranduago eskainiko dira. Marrazki bizidunetako hiru euskal film hauei buruz
|
esan
beharra dago Goya sarietarako izendatuak izan direla. Animaziozko euskal filmek duela hiru hamarkada ekin zioten euren ibilbideari, abiapuntua jada historikoa den" Kalabaza tripontzia" izanik.
|
|
|
Txertoaren eraginkortasuna %80koa da, gutxi gorabehera, baina immunitate maila jaitsiz doa umeek 5 urterekin hartzen duten azkeneko dositik adoleszentziaren garairaino. Eta hain zuzen ere, etapa horretan kontagiatzea edo kutsatzea posible denez, zenbait adituren ustez ez litzateke ideia txarra arrisku talde jakin batzuk birtxertatzea(
|
esan
beharra dago gisa horretako esperientziak egin izan direla Alemanian eta Kanadan, esate baterako, eta arrakasta handiarekin gainera).
|
|
|
Gai honi buruz ere idatzi izan nuen eta honengatik ere espetxeratu ninduten. Hori ere
|
esan
beharra dago.
|
|
|
Guztion burugogorkeria behar izaten da guztiak ondo funtzionatuko badu, gidoigilearen seta eta ekoizlearena, zuzendariarena eta margolariarena, bizkorketariarena eta musikariarena, pixelez pixel begiak pantailaren aurrean urtzen dituen langile gaztearena. Behin eta berriz
|
esan
beharra dagoela iruditzen zait: gurean, profesionalek dirutan jasotakoa baino gehiago ematen dutelako lanean, horregatik egin ahal izaten dira animaziozko filmak gurean.
|
|
|
Orain, atentatuaren ondoren, enpresa britainiarrak 3.000 langileren kaleratzea iragarri du. Beraz, ikusi egin da ustekabeko egoera horrek zenbaterainoko eragina izango duen ITPren aurreikuspenetan, eta
|
esan
beharra dago bertako zuzendaritzak, oraingoz, ez duela inolako planik aldatu. Taldearen Precicast enpresa berriaren inaugurazioan, krisian egon arren, urte honetarako negozioekin bilduko duten diru kopurua 60.000 milioi pezetakoa izango dela ziurtatu zuen Joaquin Coello zuzendari nagusiak.
|
|
|
Honen guztiaren ondoren, eta inplizituki ikusi denez, Bal en planteamendua hobesten dugula
|
esan
beharra dago, fokalizatzaile/ fokalizatu bikoteari bidezkoa irizteaz gain, oso praktikoa iruditzen zaigulako.
|
|
|
11 Puntu honetan,
|
esan
beharra dago Atxagaren liburuek bakarrik gainditzen dutela itzulpen kopuru hori euskal narratibaren historian.
|
|
|
Azkenik,
|
esan
beharra dago azterketa oso zorrotza eta zehatza izan dela eta zenbait hutsune edo akats antzeman direla (adibidez, jolas batzuetan arduradunek ez dute ongi zaintzen jendearen sarrera eta, ondorioz, ez dituzte behar bezala egiaztatzen erabiltzaileak instalazioetara lotzeko segurtasun tresnak); akats horiek nahikoa izan dira zenbait parkek segurtasun arloko azterketa gaindi ez dezaten, batez bestek...
|
|
|
Ñabardura horiek egin ondoren,
|
esan
beharra dago zazpi parkeetatik hiruk (Port Aventura, Terra Mítica eta Mijaseko Acuáticok) bakarrik gainditu dutela, erdipurdiko onargarri batekin gainditu ere, segurtasun arloko azterketa.
|
|
|
–Pellokeria? bat dirudi, baina
|
esan
beharra dago, badaezpada ere: –IkasleekEuskal Telebista aukeran gutxitxo ikusten badute, seguruen, ondo ulertzen ezdutelako izango da?.
|
|
|
Arabako patroiaren historikotasuna alde batera utziz, argitzea ezinezkoabaita51?, beraren kondairak Behe Erdi Aroko eta Garai Modernoko beste askorenezaugarriak dituela
|
esan
beharra dago. Jaun Done Prudentzioren kondaira bestekontaketa hagiografikoek hornitzen dute, gertakari miragarri batzuk azpimarratuzeta exageratuz.
|
|
|
Pello Lizarralde (Urretxu, 1956), esan bezala, ez da hain autore ezaguna, eta hasteko,
|
esan
beharra dago, bere lana errealismotik harantzago doala, eta ez dela, beraz, gizarte eta une jakin baten testigantza. Un Ange Passe (Isilaldietan) izeneko lanahartu dut bere obraren eredu gisa eta bere obraren berri emateko.
|
|
|
Emaitza ezberdin horien arrazoiaukipen egoerako ezaugarri berezi batzuetan egon daiteke; eta ezaugarri berezi horietako bat ukipen egoeran gerta daitekeen aldaketa soziolinguistikoaren garaia beraizan daiteke, ikertzaile batzuek (Pierson, Giles eta Young, 1987) proposatzen dutenbezala. Hala eta guztiz ere, bizitasun etnolinguistiko subjektiboaren aldagai psikosozialen eragina bakarka aztertu denean,
|
esan
beharra dago esanguratsua gertatudela kasu gehienetan (euskararen eta gaztelaniaren euskarri eta kontrol instituzionala, estatusa eta demografia, euskaldunekiko uste exozentrikoak, euskararekikouste egozentrikoak, erdaldunekiko exozentrikoak eta gaztelaniarekiko uste egozentrikoak). Beraz, lan honen emaitzetan ez da aurkitu bizitasun etnolinguistiko subjektiboan bereizi ohi izan diren zenbait prozesu psikosozialen (hautemateak etausteak) eragin ezberdina, ez hizkuntza portaeretan, ez eta euskararen erabileranere, beste ikerketa batzuetan aurkitu den bezala (Allard eta Landry, 1994), moduhonetan:
|
|
|
Galde sortaren prozedura erabiltzerakoan ere, aldagaien edukian sakontzekogaldera irekiak erabiltzea komenigarria litzateke, horrela galde sortak berak ezlituzke subjektuen erantzunak hainbeste baldintzatuko. Hori oso interesgarrialitzateke identitateari dagozkion galderetan; era berean,
|
esan
beharra dago martxandagoela identitatea neurtzeko prozedura hori erabiltzen duen beste ikerketa bat (Gonzalez EHUko irakaslea burutzen ari den doktorego tesia).
|
|
2002
|
|
|
Neurri batean eman ahal izan da aldaketa hori. Hala ere,
|
esan
beharra dago ez dugula guztiz ofentsiboki lan egin ahal izan. Beharbada, egoera konkretu batzuetan lan ofentsiboa egiteko beldur izan garelako egoera oso larria delako, baina atzera pausorik ere ez dugu egin.
|
|
|
hain zuzen ere, estatuko ekonomia baino bi bider mendekoago zen. Ikuspegi honetatik, azterlanaren arabera,
|
esan
beharra dago garrantzitsuagoa dela espainiar merkatua euskal enpresentzat, mundu merkatua estatu guztiko enpresentzat baino.
|
|
|
Egia esan Canneseko jaialdiak hau nola lortu duen jakin nahiko nuke. Azken urte hauetan asmatu dute, nahiz eta
|
esan
beharra dagoen Cannesera joaten diren film denak onak izaten direla. Zinemaldietan lehena da Cannesekoa dudarik gabe.
|
|
|
Horrek, noski, ikaragarrizko izua zabaldu du jendearen artean, baina
|
esan
beharra dago eltxoak (argazkian ikusten da horietako bat) hozka egindako 150 pertsonatik bakarrak erakusten duela gaitza. Ez dago horren kontrako botikarik, ezta txertorik ere, atseden hartu eta likidoak edatea besterik.
|
|
|
Hidrokarburoetan oinarrituak dauden disolbatzaileak (esaterako bentzenoa, edota eratorri alifatiko aromatiko eta kloratuak), oso modu zabalean erabiltzen dira industria mekanikoan, kimikan, oinetakoen industrian, eraikuntzan eta garbiketan, hala nola industriako hainbat prozesutan (koipeztatzea, pintatzea, gantzutzea eta azkenik garbitzea eskatzen dutenak). Eta
|
esan
beharra dago horrelako prozesuak industria ugaritan ematen direla.
|
|
|
Lehenik eta behin
|
esan
beharra dago kasurik gehienetan arazoa besterik ez dela, eta ez egiazko gaixotasuna.
|
|
|
Maitasun eta atsegin bereziz gogoratzen dut Tourraren Bilboko irteera: jendeak guztia eman zuen eta
|
esan
beharrean nago etapa osoan zehar airean eraman nindutela.
|
|
|
Merkataritza portu horiez gain, badaude portu txikiagoak ere, nagusikiarrantza portuak direnak, nahiz eta aldi berean kirolontzientzako azpiegitura ereeskaintzen duten, kasu gehienetan. Bizkaiko eta Gipuzkoako portuei dagokienez,
|
esan
beharra dago merkataritza portu nagusi biak Estatuko Administrazioareneskumenekoak direla; baina, aldiz, gainerakoak Eusko Jaurlaritzaren agintepekoak.
|
|
|
Dakigunez, hizkuntzaren didaktikak harreman mota ezberdinak izan ohi ditubere erreferentziazko zientziekin. Ildo honetatik,
|
esan
beharra dago psikologoaketa didaktak erreferentziazko iturri ezberdinetan oinarritu ohi direla irakaskuntza/ ikaskuntza prozesuak ulertzeko, eta, ondorioz, ikuspegi ezberdinak hartu ohi dituztela. Ikuspegi ezberdinotan oinarritzeak ondorio dibergenteetara eraman ditu, askotan, pedagogo eta psikologo kolektiboen usteak, hala eskola mailako esku hartze pedagogikoetan, nola ikerketa alorrean (Coll, 1993).
|
|
|
Bertan gainera, emaitzak eskuratzeko jarraitu den jardunbidea ere argi eta garbi azaltzen da. Dena dela,
|
esan
beharra dago,, etxeko lanak, kontzeptuarekin hau guztia barneratzen dela:
|
|
|
osasuna, biztanleria eta ongizate estatuaren eskumenak), eta zaintza lanen %90 haurrei zuzendua dela (beraz, %10 baino ez adinekoei). Baina lan honen helburuetara itzuliz,
|
esan
beharra dago Euskal Autonomia Erkidegoko etxeetan denbora sozialaren zein zati etxeko zaintzari eskaintzen zaion ikusita batetik, eta ardura hori hartzen duten pertsonak zein diren ikusita bestetik,, emakumea dela zaintzaile nagusia? (1998:
|
|
|
Agur betiko zorriak eta zorritsuak. Beno,
|
esan
beharra dago alkateak Iñakiri adostutakoa baino are eta diru gehiago eman ziola, bere gogoz kontra egin bazuen ere.
|
|
|
Berriz ere
|
esan
beharra dago. Zakurrek badakite haurrak ahul direla eta mende har ditzaketela.
|
|
|
Ezkutaketak filosofia oso bat biltzen du bere baitan, norberak besteak ikusi eta besteek norbera ez ikustearen gainean oinarritua. Eta gizabanakoei dagokienez berauen partaidetza ezinbestekoa baita, inolako teoriak sinesgarritasunik izango badu, zera
|
esan
beharra dago, badirela pertsonak  aipatutako joera beren nortasunaren muineraino sartuta daukatenak. Era honetara jokatzen dutenak ez dira gizakien ekintzetan nabarmentzen.
|
|
|
Eta nola gaztelaniaz" diferente" eta"" desberdinak eta desigualak diren, biak diferenteak, ezberdinak eta bestelakoak, euskaraz ere biak hartu behar dira kontuan, omen: " Baina berehala
|
esan
beharra dago, Espainiako Konstituzioan plasmatu den bikameralismoa ez dela bikameralismo perfektua; eta bai aitzitik, bikameralismo asimetriko eta desiguala", hala dio testuak. " Joan banadi" eta" joaten banaiz" adizkien arteko desberdintasunaz jabetzen ez denak ez omen daki euskaraz, hala zioen serio serio (zenbat gauza ez ote diren esan herri honetan serio serio!) euskara gaztelaniaren ondotik ikasi duen batek.
|
|
|
Baina Rubensek Ibarretxeren diskurtsoan sortu zidanko rtozirkuitua alde batera utziz (zirkuitulaburra gomendatzen omen du Euskaltzaindiak, baina ordenadorea blokeatu egiten zait hitz hori idazterakoan, parentesiak jartzen ez badizkiot behintzat), eta Rubensen beraren lanera itzuliz, Guggenheim museoak otsailaren erdialdera arte eskaintzen digun erakusketa hau benetan gomendagarria dela
|
esan
beharra dago, eta ez Rubensen lanak beste inon ikus ez daitezkeelako (museo askotan ikusiko zenituztenbe re lanak, nik azkenetakoa, benetan liluragarria, Cambridge-ko King’s Collegeren kaperan: Errege magoen adorazioa. Joan ikustera ahal baduzue!).
|
|
|
Lehenago esandako zenbait kontutatik bestelakorik ondoriozta baliteke ere,
|
esan
beharra dago irakaskuntzaja rduera ez dela era egokian balioztatzen. Egia da irakaskuntza izan dela unibertsitateen helburu nagusia, baina, ha rritzekoa bada ere, ikerkuntza jarduera ren emaitzen araberakoa izan dira bai promozio bideak, bai ezarrita daudenpizgarri gehienak ere.
|
|
2003
|
|
|
Dena dela testuinguru batean ulertu behar dira kontu horiek, Hugo II. Gerra Karlistaren ondo ondoan dator eta dena hondatua aurkitu zuen, hondamendi handia zegoen, bazterrak utziak. Eta hau donostiarren alde
|
esan
beharra dago, donostiarren izua horregatik ere bada, Donostia libratu zen bonbardatua izatetik, lehenago esperientzia zuten, hiria erre zutenekoa. Beraz, nahiko ongi geratu zen hiria Karlistadan, baina probintzia txikitua zegoen, eta probintzian barrena joatea arriskutsua edo zorakeria ikusiko zuten.
|
|
|
«Bigarren emaztea bazina bezala tratatzen zaituzte», iritzi dio besteak, Emakundeko txostenean. Baina
|
esan
beharra dago, klubetara hurbiltzen diren guztiak ez doazela halabeharrez sexua kontsumitzera. Hauetako asko kopa bat hartzera edo konbertsazio bila doaz.
|
|
|
Ez dakit. Baina
|
esan
beharra dago ez gaitezen engaina literaturan denok gaudela itzulpenari begira. Euskal kantuan ez dago horrelakorik.
|
|
|
Ha lako meza ederrik emon ete zan aurton gure Euskal Herri osoan San Iñazioren omenez? Beste hau be
|
esan
beharra dago: meza horretan batu zan dirua (2.800 dolarretik gora) neure eskuetan itxi eban Boiseko eleizeak, Bizkaiko ume behartsuendako.
|
|
|
Hileta bat ordaintzeari dagokionez desberdintasunak oso handiak direla ere
|
esan
beharra dago, bai hiriburu eta probintzia bakoitzeko batez besteko tarifak kontuan hartuta (gure herrialdean hiru ehorzketa etxetik bi hiriburuetatik kanpo daude), bai alderaketa hiri edo probintzia bereko etxeen artean egiten bada.
|
|
|
Azkenik, zoritxarrez,
|
esan
beharra dago oso zaila dela ehorzketa etxeen prezioen eta zerbitzuen arteko alderaketak egitea, horietako askok ez dutelako informazioa ematearen aldeko jarrerarik, edo oso modu ilunean ematen dutelako, beren tarifen barruan sartzen diren kontzeptuak zehaztu gabe.
|
|
|
Azken horretatik abiatuta,
|
esan
beharra dago euskal Yak Europako azpiegitura handiko sarearen parte izan nahi badu guztiz beharrezko duela abiadura handikosare frantsesari (TGVri) lotuta egotea, eta horretarako Akizerainoko korridoreaezinbestekoa gertatzen da.
|
|
|
Elhuyar taldearen ustez, gainera, ez zen ona aurreko belaunaldiekiko lotura etetea82 Hori eginez gero, irakasleek huts egingo zuten, 1975eko saioan gertatu zen moduan (Metal Itturri k boikota aipatzen du), baina ikasleen hutsa ere izan zen, arduradunen gabezien aurrean, ez zutelako jakin ordezkorik bilatzen. Manex Goihenetxeren hitzetan, «orain asko eta asko artzainaren zain dagoela, Bai,
|
esan
beharra dago, pasibokeria eta informalkeria, guk nahi baino gehiago izan dela»83 Zeruko Argia ko artikuluaren amaiera esanguratsua zen, «U.E.U.aren xedeak ez luke izan behar jende asko biltzea, bere esperientziaz eta ekintzatz bide bat urratuz joatea baizik»84.
|
|
|
Hemen boa pozoitsuak ikusten ditut eta zurekin gogoratzen naiz", idazten dio. Dena dela, justiziari men eginez,
|
esan
beharra dago Pichardon bizargin hau izan zela urte batzuk geroago Albert Mezigue esploratzaile handiari herriko plazan irudia jar ziezaioten lanik gehien egin zuena, udaletxeko zinegotziak konbentzituz. Horrek erakusten du gizakiaren benetako handitasuna beti nagusitzen zaiela txikikeriei.
|
|
|
Mama goxoa Iparraldearentzat. Diru gutxi edo asko, nolanahi ere,
|
esan
beharra dago —eta aitortu beharra dago— Azkarate andrearen sailak diru hori bikoiztea lortu duela, Akitaniako erregioarekin eta Pirinio Atlantikoetako Kontseilu Nagusiarekin lortutako hitzarmena bitxia baita oso: Eusko Jaurlaritzak Iparraldean euskara sustatzeko jartzen duen euro bakoitzeko, hango erakundeek (ezin Iparraldekoek esan, ez dago-eta horrelakorik) beste euro bat jarriko dute.
|
|
2004
|
|
|
Palestinako egoerari dagokionez, situazio larria areagotu egin dela
|
esan
beharra dago. Ez da ikusten esperantzarako zirrikitu bat ere.
|
|
|
Gainera, bestelako sistemak bere baitan integratzeko ahalmena dauka, gauzak eta harremanak izendatzeko eta sailkatzeko duen gaitasunagatik. Horregatik, hizkuntzak gizatalde baten errealitatea indar bereziz moldatzen duela
|
esan
beharra dago, bere mugen eta baliabideen arabera burutzen baititugu geure bizitzaren gogoeta eta ekintza ugari?. 29
|
|
|
Horretaz jardungo gara berehala. Dena dela, hasieratik bertatik
|
esan
beharra dago, globalizazio mundializazioen arriskua askoz handiagoa dela hizkuntza murriztuentzat, hedadura eta baliabide handikoentzat baino. Horregatik hizkuntza murriztuen aldeko lanak eta politikak oso kontuan izan beharra daukate gaurko globalizazioaren fenomenoa?. 137
|
|
|
Ebidentzia bat da, halaber, arrazoi guztiak, akademikoenak izan da ere, ez direla maila berekoak izaten, eta azkenean, denborarekin, egiazte penen froga gainditzen dutenek egiten dutela aurrera. Eta zentzu honetan
|
esan
beharra dago intelektualen komunitatean aurkitzen dituela zientziak desarra zoirik nabarienak, batez ere boterearen esaneko bihurtzen denean.
|
|
|
Azken batean, ongi asmatutako edo herritik jasotako hitzen egokitasun kontua erabilerak erabakitzen baitu, beude hor auzi horiek. Elorregi kritikaria, hau ere
|
esan
beharra dago, ez zebilen beti zuzen, zeren, Bizkaian erabiltzen diren «bier> >, «bijar» eta «bijer» forma ortografikoak direla eta, Aranaren tes tuan kontraesan batzuk ikusi bide baitzituen ez zeuden lekuan eta, lege fone tiko eta ortografikoen arteko bereizketaz egiten dituen zehaztapenez ez ohar tzean, ondorio faltsuak ateratzen baititu (206).... Sabino Aranak, hain zuzen, hiru forma horietatik Lekeitioko «bijar» hobesten du eta, beraz, horrela ahoskatu eta idaztearen aldekoa agertuko da.
|
|
|
Atal hau amaitzeko, gatazken konpoketaren esparrua izango dugu hizpide.Kooperatibetan klase sozial kontrajarriak ez izateagatik gatazkak desagertzendirela aipatzen duten sinplifikazio edo mitifikazioak dauden arren, gatazkak izanbadirela
|
esan
beharra dago, enpresa pribatuetan sortzen direnekin paretasunhandikoak gainera: lansariak, eskala funtzionalaren balorazioa, zereginen eta erritmoen banaketa...
|
|
|
Paradigma orokor horrek hainbat forma hartu ditu (erreprcsentazionalismoa, konexionismoa...) gogoaren arkitektura zein den argi ez dagoelako. Dena den,
|
esan
beharra dago paradigma emankorra izan dela eta, batez cre, zientz.ia partikularretangarapena ekarri duela, eta hainbat giza jarduera azaltzeko. ikusmena adibidez, paradigmaegokia izan dela, Filosofiaren ikuspegitik, ordca, galdera asko dago oraindik erantzuteke: zein kasutan esan daitekc ordenagailu batek gogamena duela. Demagun ordcnagailu batekhainbat operazio egiten dituela eta, gainera, gizakiok egiten ditugun eran egiten dituela.Horrenbestez, gogamena (adimena, kontzientzia, sentsazioak...) ote luke ordenagaiiuhorrek?
|
|
|
cuskalduna iz.atea edo unibertsala izatea, ezinbestez bietarik bat aukeratu beharda. Horri guztiari jarki cta gogor eginez pcntsainenduaren munduan garrantzia izan ducneuskaldunik badela
|
esan
beharra dago ordca, cla bide berctik baita Euskal Hcrriareniraupena bera kinka larrian cgon dencan cuskal pentsalarien ekarria funtsczkoa iz.an delacrc. Horick guztiak gogoratu nahi ditugu hcnicn. jakina. norberarcn hautuari kasu eginez.beti.
|
|
|
Auzoekin jarraituz,
|
esan
beharra dago Eguzkierripako lanen gainean luzapena eskatzeko asmoa daukala Udalak, aurtengo aurrekontuan ezin izango dituztelako lanok sartu. Hori bai, auzo horrekin lotutako proiektua aurten egiteko asmoa dute.
|
|
|
Aipatu berri ditut marrazki bizidunak, eta
|
esan
beharrean nago zer nolako garrantzia izan zuten haiek nire formazioan: Popeyek, Gadget inspektoreak, Pantera arrosak...
|
|
|
Gizon emakume haien artean denetik egongo zen, nik uste: erakustaldi hura ontzat jotzen zutenak, eta gehiegizkotzat jotzen zutenak, amona Sinforosa bezala; hala ere, nire aldeko bibak eta oihuak izan ziren han nagusi; haiekin batera, guztia
|
esan
beharra dago-eta, andregaiaren edertasuna azpimarratzen zutèn oihu eztiak... nik halaxe oroitzen dut behintzat; baina oroitzen dut, halaber, atentzioa deitu zidàn iruzkin bat, kexazkoa iruditu zitzaidana eta momentuan ulertu ez nuena:
|
|
|
1 Elkar ez ezagutzera garamatzaten konplexu baztertzaileak apurtzera, aurrenaurrena. Elka rren berri izan eta elkar ez zapuztearena ez da gutxienekoa. Eta alde honetatik
|
esan
beharrean nago, Espainiako idazleen artean Egunkariaren itxierarekin elkartasuna eta laguntza Galeuscarenbidetik bakarrik jaso genuela, ia ia (Madrilgo hainbaten kasua salbuetsiz). Azpimarratu egin nahi dut Galeuscakoelka rteetako kideen laguntza beharbeharrezkoa izan zela eta dela mono kulturaren hatzaparretan itota ez geratzeko.
|
|
|
Edo ez dutela bideragarri egin. Aurreko batean tematika kritikatu genuen, orain kudeaketa ere eskasa izan dela
|
esan
beharrean gaude. Eta hori, uneotan, larria da.
|
|
|
Hura zen elurra ikusten nuen aurreneko aldia, eta nire bizkarrean azkura hotz bat egiten zidaten mataza haiek ez nituen arriskutsutzat jotzen. Eta hala, belar jateari ekin nion ostera nire arreta osoaz, zeren, hori ere
|
esan
beharra dago, ni itsua bainaiz mendiko belar motx eta bixiarekiko, behin ere ez bainaiz konformatu izan ibarretako landare zozo eta urtsuekin.
|
|
|
Zerbait esan beharreko premia baitaratu zitzaion Bazterri. Ordura arte Harakinekiko harremanean ez zuen horrelako premiarik susmatu, ez zen arazorik hitz egiten bazuten ez bazuten, halako lasaitasun bat nabaritzen zuten biek ala biek, haien arteko adiskidantza hitzez haraindi bailegoen; baina hitzik gabeko entendimendu hura hautsirik, gauzak
|
esan
beharra zegoeneko garaia iritsia zela iruditu zitzaion Bazterri, eta orduan Ferminek denei egozten zien akusazioa, emeagatik edo destaina eragiten ziena," Iraultza arra da beti" argituko zion Marckek, burura etorri zitzaion, alegia, koadrila hartan ez zela hitzik egiten," ez zegoela komunikaziorik", komunikazioa baitzen Ferminendako, Psikologia ikasten hasi zenetik behintzat, ...
|
|
2005
|
|
|
Honako hau da nabarmenena: Bimboren bi laginak %99 koiperik gabekoak zirela adierazten zuten, baina azterketaren arabera %2, 3 koipe dute biek(
|
esan
beharra dago azterketa egindakoen artean koipe gutxienekoak zirela).
|
|
|
Besarkadura handikoen arteko pilaketak, aldiz, zilegi dira zenbaitetan (30a), batez ere mota honetako lokailuek aukeran dituzten kokaguneetatik bi erabiltzen direnean (30b d); horrelakoak direla eta,
|
esan
beharra dago bestela ko pilaketa guztietan baino aldakortasun handiagoa aurkitu dugula eta idaz tankerak eta hizkuntz mailak ere oso kontuan hartzekoak direla.
|
|
|
Edonola,
|
esan
beharra dago ondorengo dekretuen bidez, lorpenak egon zirela: emakumeak karrera judiziala ikasi ahal izan zuten, lan berdinarengatik soldata berdina kobratzen hasi ziren, ezkondutako emakumeak lan egiten segi zezakeen nahi bazuen edo bere kontratuari amaiera eman diru kopuru jakin bat ordainduz, haurdun zegoen emakumeak baja har zezakeen 1 urte arteko iraupenarekin, aitak ezin zituen seme alabak adopzioan eman amaren baimenik gabe, adinez nagusiak eta 25 urtetik beherakoak ziren emakumeek etxea utz zezaketen gurasoen baimenik gabe, senar lizentzia desagertu zen, emakumeak ez zuen bere nazionalitatea galtzen ezkontzerakoan, merkataritzan jardun zitekeen, ez zuen senarraren baimenik behar ondasun eta herentziekin nahi zuena egiteko, etab.
|
|
|
Aipamen literaletan, berriz, dauden bezala utziko ditut. Dena den,
|
esan
beharra dago kasu gehienetanneuk erabilitako irizpidearekin bat datozela.
|
|
|
Pribatizazio horrek udalek beren zereginak betetzen ez dituztela eman nahi duaditzera. Egia da udalak legez ez daukala zertan arduratu Irungo festetako ikuskizun nagusia den Alardea gauzatzeaz eta antolatzeaz, baina
|
esan
beharra dago inorkez diola hori eskatzen. Berdintasunezko Alardearen aldekoek, bai Irunen eta baiHondarribian, hau eskatzen dute:
|
|
|
Lehenik eta behin, garbi
|
esan
beharra dago Auzitegi Gorenaren epaiak Alardepribatua ez diskriminatzailetzat jotzeak ez duela epaitegien aurrean orain arteanburututako lanaren amaiera suposatzen.
|
|
|
Horrela izanik, eliteen garrantzia gaur egungosistema politikoetan oso handia da (Natera, 1997), lidergo sinboliko eta psikologikoa oso garrantzitsua da eta eragin handia sorrarazten du gizarte osoarengan (Moran, 1993), autoritate eta legitimitate plusa oso nabaria da; horrela, bada, elitepolitikoak aktore nagusiak dira egoera baten sostengu edo mantenurako zein ideiaberriak edota aldaketak bultzatzeko (Nadel, 1990). Elite politikoen ezaugarriekinjarraituz,
|
esan
beharra dago oso paper garrantzitsua jokatzen dutela gatazkenaurrean, horrela bitartekari edota komunikatzaileen funtzioak bete ditzakete, behintzat horren aldeko apostua egiten badute.
|
|
|
El Paisek eta El Mundok egindako tratamendu informatiboa aztertu bainolehen,
|
esan
beharra dago egoitza euskal lurraldetik kanpo duten egunkariek, sailberezi bana eduki arren, ez dutela informazio orokorraren irakurleen% 10 eskuratzen, eta horien artean ere, gehienetan bigarren egunkariak direla. Arrakasta eskashau azaltzeko «populazioaren sektore handi batean berezitasun sentimendua itxuratzen duten politika eta hizkuntza ezaugarriak eta(...) bertako hedabideen eskaintzaren aniztasun ideologikoa, ildo politiko nazional estatalaren alde egunkarizentralen presentzia beharrezkoa egiten ez duena»18 aipatzen da.
|
|
|
Lehenik,
|
esan
beharra dago agiri honekin ikastetxeko sektoreen eta taldeenarteko parte hartze demokratikoa bultzatu nahi dela. Ikastetxeko lanarenplanifikazioa bideratzeko erakundeko sektore guztietako kideak beharbaitira.
|
|
|
Zuzendaritza Proiektua ebaluatzeko kontuan hartu behar ditugun zenbait irizpide azalduko ditugu. Lehenik eta behin,
|
esan
beharra dago ebaluazioak hiru fasenagusi dituela: hasierako ebaluazioa (gure diagnostikoan gauzatu dena), prozeduraren ebaluazioa (proiektua exekuzio fasean dagoen bitartean egindakoa) etaamaierako ebaluazioa (lanaren emaitzak neurtzen dituena).
|
|
|
Lurraren dinamika orokorrari buruzko gaur eguneko eredu gehienak ondoren deskribatuko denaren oso antzekoak dira, baina
|
esan
beharra dago oraindik ez dela sortu ikertzaile guztiak asetzen dituen eredurik. Eredua 5.23 irudian islatu da.
|
|
|
Denbora epe batean litosferak gainzama jasan dezake aldaketarik pairatu gabe, baina ondoren progresiboki hondoratuko da plakaren beheko aldearen fluxurarengatik. Beraz, litosferaren portaera erreologikoa zehazki definitzeko gorputz likatsu elastikoa dela
|
esan
beharra dago. Hala ere, litosferak ez du portaera bera eremu geodinamiko guztietan.
|
|
|
Zinez ederrak. Eta, bide batez esanda, eta hau ere garbi
|
esan
beharra dago, errazago izango zuen Eusko Jaurlaritzaren sariren bat eskuratzea, edo Euskadiko Kutxarena, etab.
|
|
|
Argi dago zenbait komunikabidek eta alderdi politikok bereak eta bi egin dituztela gatazka hau hauspotzen, txingarrari ikatz eta gasolina gehiago botatzen. Baina honekin batera beste hau ere
|
esan
beharra dago: ez zuketela jokabide hau izango eta bultzatuko inguruan (gizartean, oroko rrean) diskurtso hau erne zitekeen haztegia sumatu izan ez balute.
|
|
|
Horietako batek, lehenengoak, hizkuntzak bi dimentsio dituela edota berau bi perspektibatatik kontsideratua izan daitekeela dio, ideia hau azaltzeko hark" ergon eta energeia" kontzeptu pare ezaguna erabiltzen duelarik:
|
esan
beharra dago, hasteko, antzeko bereizketa egingo dutela askoz ere beranduago F. Saussure-k (1916) eta N. Chomsky-k (1965), hurrenez hurren," langue eta parole" eta" competence eta performance" bezalako kontzeptuak proposatzerakoan. Hizkuntza, alde batetik," produktu" bat bezala agertzen zaigu eta honengatik hitz egin dezakegu bere dimentsio edo izaera" estatikoaz" (ergon).
|
|
|
Honekin batera
|
esan
beharra dago, ordea, hizkuntzaren esku hartzea prozesu horretan ez dela inolaz ere bigarren mailakoa, ze, berau hizkuntza partikularretan bakarrik denez erreala, hauekin loturiko ezaugarri historiko, kultural eta sozialek ere paper garrantzitsua jokatzen dute bertan. Honengatik idazten du:
|
|
|
Bestela eta azkenik, hizkuntzak gizakiaren eta munduaren artean egiten duen artekari lana izan dugu hizpide eta, era honetan, hark nolabaiteko" bitarteko espazioa" osatzen duela ikusi dugu. Beti ere
|
esan
beharra dago, bukatzeko, erreflexio filosofiko linguistiko hauek guztiak beharrezkoak baldin badira ere, ezinbestekoa dela hauetaz gain bestelako erreflexio antropologiko linguistikoetara ere jotzea hizkuntza bera bere osotasunean hobeto ezagutu eta ulertu ahal izateko.
|
|
|
Lehenik aipatu nahi dugun aspektua, Humboldten hizkuntzaren inguruko erreflexio antropologiko pedagogiko guztien oinarrietako bat dena," hizkuntzaren izaera sozialarekin" zerikusi zuzena duen bat da. Dagoeneko
|
esan
beharra dago hizkuntza ez dela inoiz subjektu bakar bati loturiko zerbait, baizik eta bere izaeraz beste subjektu bat inplikatzen duen zerbait; alegia, hizkuntzaz hitz egin ere ezin dugu baldin eta bertan gutxienez bi gizabanakok parte hartzen ez badute. Pertsona baten ekintza, halabeharrez, beste pertsona baten ulertze ekintzarekin batera gertatzen da, eta honengatik bi ekintza horiek" indar linguistiko beraren efektu ezberdinak baino ez dira" 96.
|
|
|
Era honetan iristen gara azaldu nahi dugun hirugarren ohar antropologiko pedagogikora, alegia, Humboldtek bere teoria linguistikotik abiatuz" hizkuntzaren izaera formatiboa" bezala ezagutzen duen horretara. Hemen ere gogora ekartzekoa da, aldez aurretik eta orokorrean, haren ustetan hizkuntzak" paper garrantzitsuena" jokatzen duela pertsonen etengabeko humanizazio" prozesuan" eta, zehazki, bere bitartekaritza ezinbestekoa dela gizabanakoak bere" indibidualitatea" etengabe" unibertsalitatera" gerturatu ahal dezan113 Ideia nagusi hau xehatzerakoan
|
esan
beharra dago, lehenik, gizakiaren formazio prozesu hori neurri batean beronen ezagupenen zabaltzearen edo bere burua intelektualki garatzearen emaitza dela. Honen oinarrian," gizakiak" aurrera egiteko berez duen grina dago, hau da, honek ez du inoiz bere horretan geratzeko asmorik eta," barneko sakonenetik batasuna eta osotasuna" lortzeko helburua duelarik," bere indibidualitatearen mugak gainditu nahi ditu" 114 Apenas esan beharrik ere ez dago batasun eta osotasun hori lortzea" desideratum" baten moduko zerbait dela eta, egiaz, honetara zuzenduriko bilakaera intelektuala amaierarik gabeko prozesu bat bezala ulertu behar dela.
|
|
|
Hizkuntzen ikerketa sakon eta zabal honen" helburu nagusia", jarraian azaldu bezala, hizkuntzaren beraren dimentsio antropologikoan oinarritzen da, eta, egiaz, hemendik abiatuz iristen da Humboldt modu honetako ikerketen" interes orokorraz" hitz egitera. Honetaz aparte
|
esan
beharra dago, bukaeran adierazi bezala, hizkuntzen estudio entziklopedikoak baduela ere" bigarren mailako helburu" praktiko bat, honek hizkuntza ezberdinen ikas irakaskuntzari oinarri eta erreferentzi puntu bat eskaintzen dion heinean. Orokorrean esan dezakegu, beraz, autore honek interes handia duela hizkuntzaren estudioa beronen aniztasunetik bideratzeko, ze, bere ustetan, hau ezinbestekoa da gizakia bere izate pertsonalean gehiago ezagutzeko eta bere garapen prozesuan hobeto ulertzeko.
|
|
|
Bere hizkuntz teoriak, bestetik, badu ere ondoriorik hizkuntzaren psikopedagogian eta, jakina, baita honekin loturiko psiko linguistikan edota hizkuntz psikologian ere: aurrenik
|
esan
beharra dago, M. Belinchon ek egiten duen bezala, garrantzitsua dela oso berak" hitz egitearen eta pentsatzearen" arteko loturaz esaten duena, ze, honen eraginez edo, posible izango da lehenengo aldiz" psikologizazio bat sartzea hizkuntzaren kontzeptualizazioan" 194 Hizkuntz portaera eta giza portaera ezin dira banandu, eta, hain zuzen hau agerian jartzeagatik, gure autoreak p... Antzeko zerbait esan dezakegu ere hizkuntzaren psikopedagogiari buruz, ze, R.
|
|
|
testu labur honetan adierazitakoaren arabera," gizakia izaki pentsatzaile bat delako" esan dezakegu ere" gizakia izaki mintzatzaile bat dela" eta, honela," gizakia funtsean izaki linguistiko bat bezala definitzen" zaigu55 Hemen hasten da hizkuntzari buruzko bere kontzeptu propioa lantzen eta, espresuki, pentsatzearen esentzia osatzen duen" erreflexiotik" abiatuz hizkuntzaren esentziara iristeko ahalegina egiten. Gainera, urte hauetan idatzitako beste karta batzuetan —eta bere garaikide askoren kontra— hizkuntza" karaktere jakin bat" duen" osotasun organiko" bezala kontsideratzen du56 Dena den, eta harritzekoa bada ere,
|
esan
beharra dago ohar garrantzitsu hauek ez dutela segida edo oihartzun berezirik ondorengo urteetan berak proposatuko duen" antropologia konparatuan". Honi buruzko testuetan, egiaz, hizkuntzak bigarren mailako papera betetzen du, ze berau bertan gizabanakoak eta giza-taldeak ezaugarritzeko kanpo elementu erabilgarri bezala bakarrik kontsideratzen da57 Aipatu bezala, urte inguruan iristen da Humboldt egiaz hizkuntzaren sakoneko garrantzia antzematera:
|
|
|
Laster asko ikasi genuen ez zitzaiela hori gustatzen. " Martxel dut izena, hamalau urte ditut, gune zabalak maite ditut eta bizitza honetan behartsuei laguntzea gustatuko litzaidake", horrelako zerbait
|
esan
beharra zegoen. Azkenean denok gauza bera esaten genuen, noski, hori esan behar baitzen.
|
|
2006
|
|
|
Horiek horrela, azken hiru norgehiagokak galdu egin ditu Tabirakok. Hala ere,
|
esan
beharra dago, onerako zein txarrerako, ia talde guztiak zapi baten barruan daudela. Berrio Otxoa kenduta (sei garaipen eta porrot bakarra ditu), gainerako sei taldeak garaipen baten edo biren bueltan daude.
|
|
|
Zientifikoki klima aldatzen ari den esateko denbora epe zabalak hartu behar dira. Baina horrez gain Euskal Herriko klimaz baino Euskal Herrietako klimez hitz egin behar dugula kontutan hartu behar dugu, ez baita berdina Gasteiz, Tutera, Hondarribia edo Mauleko klimatologia; are gehiago,
|
esan
beharra dago desberdintasun handiak daudela beraien artean.
|
|
|
Hari beretik, ohikoa da sumarioak bi urte baino gebait kasutan, epealdi horretan guztian luzatzen da akusatuen aurreneurrizko espetxealdia. Eta, are gehiago, egoeragarri horretan geratzen ziren etengaberen azalpena osatzeko,
|
esan
beharra dago, prozesu iskanbilatsu horiek, orain gutxiarte, auzialdiko absoluzioarekin amaitzen zirela eta auzipetuek ez zutela inorengandik jasotzen epealdi luze horretan eurek jasandako irainen ondoriozko kalte ordainik. Euren bizi osorako egoera deseroso eta desohorako meha txuaren mende, edozein unetan edozein auzotar herratsu eta mendekarik, asmo gaiztoz, haien aurkako prozedura berriro ireki zezakeelako.
|
|
|
du kliman. Eta
|
esan
beharra dago aurreikuspenak ez direla
|
|
|
Historia Compostelanaren autoreei dagokionean, gai oso eztabaidatua izan dela
|
esan
beharra dago; hala ere, idazleak Gelmirezen oso hurbileko pertsonak izan zirela defendatzerakoan bat egiten dute ikertzaile guztiek. Gainera, gai hau aztertzen jardun duten gehinek hiru autore onartzen dituzte:
|
|
|
edo. Obetensea?. Edonola,
|
esan
beharra dago nahiko antzekoak direla bi bertsioak.
|
|
|
Gai benetan interesgarria iruditzen zaigulako aukeratu dugu. Gure hipotesia frogatzeko, batez ere, bigarren mailako iturriak erabili ditugu, iturri bibliografikoetara, beste egile batzuek gai honen inguruan idatzirikora, jo dugu eta
|
esan
beharra dago bibliografia ugari dagoela. Baina, era berean, lehen eskuko iturriak ahal izan dugun neurrian erabili ditugu, adibidez, Lope Garcia de Salazarren edo Alonso de Palenciaren kasuetan.
|
|
|
Beste analisi maila batean
|
esan
beharra dago bularra emateak, zuzenki etazeharka, umeen eta amen sozializazioan eragin handia eta konkretua duela. Amaeta jaioberriaren aparteko lotura ideal horren atzetik, edoskitzearen aldekoideologiak generoaren araberako emozioen kudeaketa bat bultzatzen du, eta taldeezberdinen (helduak/ umeak, medikuak/ bezeroak, gizonak/ emakumeak) artekoharreman menpeko batzuk finkatzen ditu.
|
|
|
Aitaren eta amaren arteko parekatzeari gagozkiola, lehenik eta behin, Alpa k (1993: 262) legeria italiarrari buruz dioen bezala,
|
esan
beharra dago, Espainian ere, familiaren babesaren aurrean banakoen eskubideen babesa hedatzearen ondorioz, familien gaineko esku hartze publikoa areagotu egin dela. Aitzitik, eta paradoxikoa bada ere, erakundeen babes politikak berak, babestutako familia?
|