|
2000
|
|
|
" Gorpuzkinak behintzat agertu daitezela. Norbaitek jakin behar du non dauden",
|
dio
amak baieztatuz baino erregutuz. " Gizatasunik badago, esan diezagutela non dagoen", gaineratzen du aitak.
|
|
|
Gutxienez, ez
|
diozu
amari...
|
|
2001
|
|
|
Umea eradoskitzeak ez
|
dio
amari inolako eragozpenik sortzen baina, inoiz edo behin, honelako arazoak sor diezazkioke:
|
|
|
Inork ez dio
|
esan
amak senarra hil zuela.
|
|
|
Ez zekiena,
|
zioen
amak, baina Goiok bazekien Juan Bautistak bezala loihartzekoak jantzi eta beharrean hasi zuela laster. Ni ez naiz betiko izango eta, lehenago ere esan zion amak, Zeuretzat egiten hasi duzu.
|
|
|
‘Kanpoan elurra dela, horixe da gertatzen dena! ’
|
dio
amak. ‘Horregatik ez da ailegatu karteroa.’
|
|
|
Miren,
|
esan
amari etortzeko agindu dio.
|
|
2002
|
|
|
Oraingoaren antzeko erakunde bat osatu genuen, nire dotrina propioarekin, nekazariei hitz eginez eta
|
esanez
ama beraren bi seme ez direla anaiak; batak besteari laguntzen dionean bihurtzen direla anaia.
|
|
|
Bere kanpainan hainbat txosten erakutsi dituzte, haurrek gurasoen erasoak baino gehiago jasotzen dituztela ziurtatzeko, “zuzeneko dibortzioaren eta seme alaben zaintza partekatuaren lege berria” erreklamatzeko, Rubiok ondorioztatu duenez. Bestalde, amek gizonen aurrerapenak onartzen dituzte, baina zaintza eta zaintza partekatu hori “aberrazio bat da, haurra mugi ez dadin gurasoak mugiarazten dituena”,
|
dio
Ama Ezkongabeekiko eta Bananduekiko Elkartasuneko bozeramaileak, Belén Repisok. Eztabaida heldua Familia bitartekaritzari buruzko Legea sortzeko eztabaidaren heldutasunean dago adostasun orokorra.
|
|
2003
|
|
|
itauntzen deutso amak jostorratza ehunean sartuta utzirik, aspalditik ikusten zaitut triste triste.
|
Esaiozu
amari zer pasetan yatzun, laztana. Damututa za" uz Luisegaz hasarratu zinielako?
|
|
|
Eraztuna “tampax gisa” jartzen da baginaren barruan, eta hiru aste igaro ondoren, hilekoa uzten da. “Pilulek bezala funtzionatzen du, baina eraztuna ahotik hartu beharrean hormonak askatzen ditu”,
|
dio
Ama haurren espezialistak. Ginekologoek diote Nuvaring arekin “dena da abantaila”.
|
|
|
Ile luzea du, betaurreko beltzak, eta gabardina saretu bat... –esan
|
dio
amari.
|
|
|
Hauxe bai ustekabekoa! –esan
|
dio
amak, eta berriro besarkatu du, eta berriro, eztarrian korapilo bat eginik.
|
|
|
–Hago pixka batean hemen –esan
|
dio
amak, Txomini kopetan musu emanik eta bere gelarako bidea harturik–, minutu bat besterik ez. Jar hadi hemen –eta aulki bat hurbildu dio.
|
|
|
–Hi beti gezurretan... –erantzun
|
dio
amak, harro bezain pozik.
|
|
|
Oraingoan bai, argi eta garbi erantzun behar
|
dio
amari:
|
|
|
–Agur –esan
|
dio
amari, ezin samurrago.
|
|
|
Gaur hantxe afalduko dinagu, Txomin artizarrean baitago, gure zain... –esan
|
dio
amak Mireni, hau Peliperen tabernatik itzuli denean.
|
|
|
Onak al daude, Txomin? –galdetu
|
dio
amak.
|
|
|
Izan ere, oraintsu arte behintzat emakumea edo, zehatzago, etxekoandrea, jo izan da familiako ordezkari moraltasunari eta jaierari dagokionez. Argigarria dela uste dut, eta horregatik dakart hona, nire gurasoen kasua, biak ere baserrian eta oso giro katolikoan haziak; gure aita zenari buruz hitz egitean, honela
|
dio
amak: " Aita oso eliz  koia zen, oso elizkoia.
|
|
2004
|
|
|
Liviak ere gerezizko belarritakoak jantzi zituen gero, eta gauza bera egiten hasi zen, bera ere zarataka
|
esanez
ama naiz, ama naiz.
|
|
2005
|
|
|
–Eta zergatik gara etxekoak azkenekoak jakiten?! Zergatik esan behar
|
diote
ama bati kanpokoek, semearen nobiak adarrak jarri eta beste batekin joan zaiola?
|
|
|
–Hartzazu perikito gaixo hori! –erregutzen
|
dio
amak.
|
|
|
–Zeu ere seme arrunta zara... –bota
|
dio
amak urduri, esan nahi ez dituen hitzak esatera derrigortuta balego bezala– Baina ez dut sekula leihotik behera bota behar zaitudanik pentsatu.
|
|
|
Bueno, señe:
|
esan
ama Martinari nirekin egon zarela. Osaba Simoni ere bai.
|
|
|
–Ipurtandi mutur zikina!
|
Esaion
amari beste hitzaldi bat ematera etortzeko! Zerbait erakutsiko zionat nik!
|
|
|
Baina aita, borroka osoa lehen lerroan bizi izan zuena, heldulekurik gabe geratu zen. Ezin
|
esan
ama eta bere artekoa aspaldi hartan ez gozotik ez leunetik zihoanik, eta urtegia betetzeko aginduaren debekua lortzea zen harrezkero, familian gertatzear zen uholde bortitza nolabait saihesteko era bakarra. Aitak eta amak bazekiten hori, korridorean poliki zetozen zapata abaildu haiek garai baten amaiera zirela.
|
|
|
"
|
Esaiok
amari bihartik aurrera gurekin bazkalduko duala, gizonak bezala. Eta patroiak pagatzen digula!".
|
|
2006
|
|
|
zer kastrazio klase ote zen kinka horretan emakumezkooi zegokiguna? Dakidana da isilik egotearekin edo, ezer
|
esatekotan
amen esatearekin, liskar askotatik libratu izan garela. Gurea marmarra eta itzala izan dira, metro koadratuko bakearen truke.
|
|
|
Horixe da arazoa. EHEk beti agertu du elkarlanerako asmoa, baina ez du onartzen zuek
|
esandakoari
amen egin eta zuen egitasmo hori elikatzea. Noski, zuen erantzuna:
|
|
|
–Ikusten duzu itsasoa? –esan
|
dio
amak, aurreko paretari begira.
|
|
|
–Benetan joan nahi duzu farora, ama? –galdetu
|
dio
amari, eskutik hartuta.
|
|
|
–Bagoaz –esan
|
dio
amari, eztarriko korapiloa askatu nahian– Farora, ama, itsasora.
|
|
|
–Dolores –esan
|
dio
amak berriz eta, txistua irentsiz, kopeta tximurtu du– Baina non egin behar duzu lo? –galdetu dio ondoren, kezka aurpegiarekin.
|
|
|
–Noiz joango gara? –galdetu
|
dio
amak.
|
|
|
Isiltasunaren bitartez espresatzen ziren bi aktore ematen zuten. Ez ezazu esan gero damutu egingo zaizun ezer,
|
zioten
amak aitari zuzendutako begiradek. Eta aitarenek, berriz:
|
|
|
Ez ukitzeko hilekoarekin egonez gero. Esan behar
|
dio
amari. Algara ederra egingo du entzuten duenean zer komeriak izaten zituen señora gajoak loreak zaindu ezinean.
|
|
|
Hizketan tarte batez jardun ostean lo itxurak berriro. Ez dakit ez ote
|
dion
amari deitu; lehenago express honetan sartzen lagundu dion gizona aita duelakoan lotu naiz.
|
|
2007
|
|
|
Ez dio esan McDonald, s era doala alabaren urtebetetzeko askaria enkargatzera. Ez dio
|
esan
ama dela, oraindik gaztetxean zebilen Amaia gaztea dela erakusteko ahaleginetan balebil bezala.
|
|
|
hazten denak inkontzienteki jasotzen ditu haren ikuskerak, mundua nolabait
|
esateko
ama hizkuntzaren betaurrekoen bidez ikusten du, kolore eta soinu jakin batean, handitze eta txikitze espezifikoan, betaurreko hauen kontzeptuzko bilbadura berezia berekin dakarren neurrian1317.
|
|
|
Amonak eskua hartu eta paelan sartu zion, sutan jarri berria zegoen. Neskari ahurra gorritu zitzaion, baba bat irten zitzaion gaua etorri baino lehen, baina ez zion ezer
|
esan
amari. Biharamunean, amonak berak zulatu zion baba jostorratzaz.
|
|
|
– Plakatu zara –esan
|
dio
amak, Saioaren oinetan etzan denean antzara dekapitatua, sabelean oraindik bizia. Berea izan da lehen muxua, estua eta hezea– Eta uztai hori?
|
|
|
– Osabaren logela patatarako erabili dugu, humedadeagatik, aitonarena txukundu dizut –erantzun
|
dio
amak.
|
|
|
– Ez al duzu izena eman behar? –galdetu
|
dio
amak.
|
|
|
– Non? –esan
|
dio
amak, eta erantzun ezaren susmoa berretsia gelditu aurretik gaineratu du–: Tomate entsalada eta antxoa albardatuak egin ditut afaltzeko.
|
|
|
Deituko dio
|
esanez
amari eta lagun pare bati deitu diola baina ez diotela telefonoa hartu, horregatik deitu diola berari eta abar. Hori esan behar dio totelka hitz egin gabe, amari eta lagun pare bati deitu diot baina ez dute erantzun, kalamidade halakoak, eta horregatik deitu dizut zuri.
|
|
2008
|
|
|
–Ene, ene! ?
|
zioen
amak?. Hau zorigaitza gure etxerako!
|
|
|
IKERNE. Ez zenidan
|
esan
ama zinenik!
|
|
|
JOANA. Bai, bai,
|
esaiozu
amari.
|
|
|
IKERNE. Ez
|
esan
amari. Bestela, gozoa jarriko da.
|
|
|
Beti iruditu zait emakume gogorra, sendoa, arazoei aurre egiten diena. Ez
|
diot
amari aski eskertu guregatik egin duen guztia, nahiz eta berak ongi dakien harro sentitzen naizela haren alaba izateaz. Beti nago sentimendu, pentsamendu eta harat honatetan, baina sentitzen ez nauenez ezin dut lagundu.
|
|
|
–Zer esan duk, putakume horrek? , zizakatu
|
dio
amak, begiak sutan.
|
|
|
–Kontuz, Andres, kontuz esaten duanarekin, bota
|
dio
amak hira ahotsean. Goazen, Teresa.
|
|
|
Bi mila deabruek eskuratuak dituzkete, deabru putak, eta nik ez entzun! Xo, xo hortik zer da mixterioa?
|
dio
ama Kattalinek, bera harrituki, aitari beha dagolarik, hau ikusten baitu atalatzean sekulako puskileriaz kargatua, bat bederazka lurrera aurdikiz. Beha honi! zer hatzeman dudan alorrean ihaurri:
|
|
|
Semea da lehenik jeikiko dena. Bainu on bat harturik sukaldera agertu deneko erraiten
|
dio
amari: Ama, Arinlurrebordako Aitatxi Amatxieri helarazia dietet mezua egun eguerdiko balkaltzera joanen nitzaietela To, haurra, atsegin haundia egiten dietek. Soldadogoatik etorriz geroz ez haiz aldi bat edo biga baizik izan haien ikusten.
|
|
2009
|
|
|
Zeren eta mantal zuridun abade horiengatik guztiengatik balitz... Probak gora eta behera, familia osoa mareatu, ama nekatu, aita nekatu, eta azkenean, ospitale horretako mediku puta batek ere ez digu
|
esango
ama biziko den ala ez. Eta ez da asko eskatzea, nik uste.
|
|
|
Esan zizkion don Emeterio Izagirrek
|
esatekoak
amari, analisi bakteriologikoak eta izpiek ez zuten zalantzarako tarterik uzten?, itzuli ziren biak, eta nola Gabinok igarri baitzuen biak ere disimuluan ari zirela, don Emeterio gizon zaildua zen, antzeko egoeretara ohitua eta gaixoei, umeei nahiz pertsona helduei, egia esatekoaren aldekoa, egia esateko modu ugari zituen arren, gaixo bakoitzarekin asmatu beharrekoak?
|
|
|
Kaletik gindoazela, zakurrak beti atzetik, beti asmo gaiztoz.
|
Esaiozu
amari leungarria aldatzeko.?
|
|
|
KANDIDO. Bai, urte askotarako. (IKERNE ri) Ikerne,
|
esan
amari ez naizela etorriko afaltzera.
|
|
|
UNAI. (aurrea hartuz) Badakizu zer esan nion aitari? ?
|
Esateko
amari itzultzeko, ondo portatuko nintzela?.
|
|
|
Eskoletan kurduerazko hautazko ikasgaia egotea, herrien izenak aldatzea eta antzekoak, urrats apalak dira. Guk
|
diogu
ama hizkuntzan izan behar duela hezkuntzak, eta haiek hautazko ikasgai bat eskaintzen dute asko jota. Turkiako Gobernua beldur da gaur urrats bat emanez gero bihar independentzia izango ote den eskaera.
|
|
|
Esan zizkion don Emeterio Izagirrek
|
esatekoak
amari –analisi bakteriologikoak eta izpiek ez zuten zalantzarako tarterik uzten–, itzuli ziren biak... eta nola Gabinok igarri baitzuen biak ere disimuluan ari zirela –don Emeterio gizon zaildua zen, antzeko egoeretara ohitua eta gaixoei, umeei nahiz pertsona helduei, egia esatekoaren aldekoa, egia esateko modu ugari zituen arren, gaixo bakoitzarekin asmatu beharrekoak... nahiz eta...
|
|
|
Ordua dugu dialektika horretatik irten eta gauzak beste era batera planteatzeko. Batek
|
zioen
ama Estatutua eta aita ETA hil behar ditugula, eta hortik sortu aurrerantzean dinamika produktiboak. Hein batean, badirudi euskal gizarteak biak akabatu dituela, baina ezinean gabiltza.
|
|
|
–Oso ondo ematen dio! ?
|
diotso
amak Mariari, harrotasun handiz?. Idazle bat ematen du!
|
|
|
Kanta amaren gogortasunagatik nabarmentzen da batez ere. Izan ere, azken batean, komunitatearen bizitza beraren bizitzaren gainetik dagoela ohartarazten
|
baitio
amak semeari.
|
|
2010
|
|
|
Jakina, amari ez dio graziarik egingo bainatzera joan eta olagarro bat aurkitzea bainuontzian; eta etxean zeuden arrainak urontzian zeudenak desagertu egingo dira Erro han ondoan egon eta gero. Aitonak ere borrokaren bat edo beste izango du Errorekin, eta azkenean irtenbidea bilatuko dute hobe izango litzateke
|
esatea
amak inposatzen duela irtenbidea olagarroarentzat.
|
|
|
NBEk, nazioarteko komunitateak edo beste inork zerbait egiten duen zain. Baina inork ez duela ezer egiten konturatu dira, tontoen moduan tratatu dituztela",
|
diote
ama alabek.
|
|
|
Hurrengo egunetan, hala ere, mirariaren etengabeko atzerapenarekin batera, atzera egin zuen nire sinesmenak ere? ez amarenak, ordea, oztopo eta eragozpen bakoitzarentzat aurkitzen baitzuen neurriko pertika, oztopo eta garaipen ororen gainetik jauzi egiteko; nik ez nion, hala ere, ezer
|
esan
amari, esan beharrik ere ez, amak ikusi egiten baininduen, eta laster bai laster ohartu baitzen nire begiek ez zutela egun batzuk lehenagoko distirarik:
|
|
|
–Ez
|
esan
amari, ez zaio gustatzen hona etortzea.
|
|
|
–Ez
|
esan
amari katea eman dizudanik, eskatu zion.
|
|
|
–Oso gustuko dituzu tigreak, ezta? Ba,
|
esan
amari zirkura eramateko.
|
|
|
Agirretarren aita hargina izan zen ogibidez, baita haren aitona ere.
|
Dio
amak bere testamentuan ezkondu zirenean ez zutela ezkontza hitzarmenik egin a falta de bienes eta ni despues aca ha havido gananzia ni conquista alguna (Aranburu, 103 or.). Gurasoek hiru baserri zituzten Larraulen eta seme biri ikasketak eman zizkieten. 1760 hamarkadan hil ziren biak.
|
|
|
–Haur bakoitzak bere ama hizkuntzan eskolatua izan behar du?: hala
|
dio
ama hizkuntzaren printzipioaren bigarren formulazioak. Ama hizkuntzaren printzipioak beharra du bigarren adiera horretan, ez eskubidea, formulazioaren muin.
|
|
|
LUKAS. (irribarrez) Ez
|
esan
amari, bestela Bogako egonaldia tabernako lanaz ordainaraziko dit.
|
|
|
Lehiakortasunaz gurasoei galdetuta, onartzen dute badagoela: " Geu gara, askotan, okerrenak",
|
dio
ama batek erdi lotsatuta. Eta
|
|
|
Hurrengo egunetan, hala ere, mirariaren etengabeko atzerapenarekin batera, atzera egin zuen nire sinesmenak ere... ez amarenak, ordea, oztopo eta eragozpen bakoitzarentzat aurkitzen baitzuen neurriko pertika, oztopo eta garaipen ororen gainetik jauzi egiteko; nik ez nion, hala ere, ezer
|
esan
amari... esan beharrik ere ez, amak ikusi egiten baininduen, eta laster bai laster ohartu baitzen nire begiek ez zutela egun batzuk lehenagoko distirarik: " Gabino, biok espero genuèn iturria ez da, ez, ezerezetik sortu, baina badago beste iturri bat zeruan, eta iturri hartatik edaten dute bidenteek egunero, baita guk ere bidenteen bidez, eta hori da inportanteena.
|
|
|
Semeak bederatzi urtez errentak zorretan utzitako erdiaz gainera, poseieron la mitad de la casa
|
baitio
amak?, bigarren bizitza ere bazuen Berdabiok. Gero ikusiko duzunez, maiz ageri baita bi bizitza eta bi familiaren aipamena Berdabioko paper zaharretan.
|
|
|
Josteko gelara joan nintzen. "
|
Esaiozu
amari pixka batean ateratzeko", eskatu nion atean azaldu zitzaidan neskari. Leihoaren ondoan Paulina ikusi nuen hortzetan jostorratzak zituela eta beilegi biziko soineko baten aurrean makurtua.
|
|
|
Ez zen egon isilik, ez horratio! Erdaraz ez zekielako barre egiten
|
zioten
amari, eta esaten zuen: ‘Erdaraz?
|
|
|
– Zuen istorioa da, ezta? –galdetu
|
dio
amari.
|
|
|
Umetan, adin batekoak eta bestekoak olgetan, haserretu eta errietan, hartu baino ez nuen egiten, ez nintzen ukabilak luzatze zalea. Etxeratzean, ubelik antzemanez gero, merezi zuenari txalokoak on egiten ziola
|
ziostan
amak, muturrekoak zirela mugarri garbienak harroputzentzat. Nolanahi ere, ez naiz behin ere gure alabei eperdikorik emateko gauza izan.
|
|
2011
|
|
|
Ezin
|
esan
Ama Sayk ingelesa darabilenik preseski atzerrian aritzeko, ingelesez hasi eta gero euskararako bidea egin baitute: " Ingelesa ez dugu horretarako erabili, guk nahi duguna egiten dugu".
|
|
|
Ulertu behar duzu, seme, bera da zaharrena,
|
diotso
amak, berrogeita bost minutu beranduago munduratua den biki gazteenari, birsemeari. Zaharrena bera da, zaharrena bera da:
|
|
|
–Gose nintzen eta jaten eman zenidaten; egarri nintzen eta edaten eman zenidaten?. Gainera, arimari eta zeruari dagozkion kontuetan Eliz Ama Saindu Katolikoari amen erraten diogun bezalaxe, gorputzari eta lurrari dagozkionetan, komunismoaren eta masoneriaren atzaparretarik libratu gintuèn Gobernuari zor
|
diogu
amen berbera, amen leiala.
|
|
|
Kortako beharrak amak eta biok egin genituen iluntzean. Ia berbarik ere ez zidan
|
esan
amak, ez beharrean ari ginela ez afalorduan. Baina, oheratu nintzelarik, gelara sartu zen.
|
|
|
Bularra kendu didatela
|
esan
amari
|
|
|
Bularra kendu didatela
|
esan
amari,
|
|
|
Bularra kendu didatela
|
esan
amari
|
|
|
Baina ezagunago metroan ondoan doakidanarentzat baino, edo hala sentitzen dut, onerako eta txarrerako; la madre de una de las detenidas se ha enfrentado a la policía, eta sentsazioa ezaguna egin zait, hainbeste begi itsu, Erika, ama naiz! goiko leihorantz
|
dioen
amari begira, ausardia gehiegi eskatu dion oihu zartatuz, hainbat guardia zibilez inguraturik, eta ondoan forro polar grisez, edonork irakur dezakeen izuz, aita negarrez, baina ez dute ikusten, además, la madre de una de las detenidas se ha enfrentado a la policía. Eta nik izua baino ezin dezaket ikusi, alaba ukitu nahia, alaba apur ez dezaten. Metroan inork ez du balizko argazkian bost eguneko infernuaren aztarnarik bilatuko laster guk egingo dugun eran, bihotza eztarriratzen baitzaigu atxiloketen ondoren.
|
|
|
Ikara zegoen haren begietan, baina ez zuen ezer esan, ez zuen ezer galdetu, bakarrik bere semeari galdetu zion ondo al zegoen, Tuercasek baietz erantzun zion eta orduan. West gizajoa? baino ez zuen
|
esan
amak, lurrera begira. Tuercas eta polizien atzetik zihoan, etxeko zakurra balitz bezala, harik eta polizia batek hirugarrenez esan zion arte ezin zela eurekin joan, sukaldean itxaron behar zuela.
|
|
|
Gohan,
|
esan
amari barkatzeko jaramonik ez egiteagatik.
|
|
|
KAR. Peru... ulergarria da minduta egotea, baina hau ez da bidea. Ezin
|
diozu
amarekin egotea debekatu.
|
|
|
MALEN. (irribarretsu) Ez diot
|
esango
amari, bestela?!
|
|
|
Nire eskolan bertan dabiltza Montmort eko Jeanne, Moulin Neuf eko Jeanne eta Maria, zapatarienekoa, hirurak ere sasikoak dira, eta herrian Hôtel des Voyageurs eko Hortensek haur bat dauka aitarik ez duena. Aita nik izan banuen nahiz eta behin ere ez zen amarekin ezkondu, eta horrek ez zidan axola, baina sekula ez zidaten
|
esan
ama lapurra zenik!
|
|
|
Gorroto zaitut! Inbidia
|
diozu
amari zarelako itsusia, zaharra eta konkorra. Hura, ordea, polita da eta gizonek maite dute...
|
|
|
Hazkurri hura ez
|
dio
amak emanen ahora, bertze asko kumeek ukaiten duten bezala.
|
|
|
Ordura arte ez nuen aukera handirik ere izan horretan erreparatzeko. Ez didate inoiz
|
esan
amaren antza dudanik, ez dut, behintzat, gogoratzen. Hiru gizon ziren mahai bueltan jesarrita, hauetako bat aita, eta beste bi atzean, zutik baina pittin bat makurtuta argazkian sartzeko edo, denak aldarte oneko, zigarroak eta kopak eskuetan.
|
|
|
Bai, esan nahi nion, baina zurbiltzen ari zenez, ez dut abagunea aurkitu. Une horretan konturatu naiz ez
|
diodala
amari izeko Margaritarekin egoteko nuen asmoaren berri eman. Barkatu nire baldarkeria ere esateko izan naiz, baina nire erabakiari aurrea hartu dio eta, nekez zutitu ondoren, esan dit:
|
|
|
Deseroso sentitzen naiz, une honetan, amaz pentsatzen. Ezin dut
|
esan
ama gaizki esaka aritu zaidanik aitari buruz, ezta aitaren gaia tabu bat izan denik ere, nahiz eta hitz egin gutxi hitz egin izan dugun gizon horretaz, eta ezertxo ere ez bere desagerpenaz. Amaren hitzetan:
|
|
|
Niretzat aita joan egin zen, ez bere martxaren oroimenik dudalako, amaren hitzetatik atera dudan ondorioa delako baizik. Aita joan egin zen txiki txikia nintzela, ez dakit data zehatza jartzen, ez
|
diot
amari inoiz galdetu eta berak ere ez dit sekula esan egun honetan edo hartan joan zen, egun honetan banatu ginen. Halakoetan, gainera, joan orduko aspaldi joana izaten da joan behar duena, bereizi orduko bereizita baitago bereizi beharrekoa.
|