|
2004
|
|
|
La Vache itsusi honek harrigarria egin zaidan zerbait esan duela lehenago. Balantzategi paradisua dela behientzat, hemen behiek ez daukatela ez
|
lanik
, ez diziplinarik eta ez ezer, eta batzuetan banketeak ere ematen dizkietela... holako kontuak esan ditu. Eta, pentsatzen jarrita, ez al da hori bitxia?
|
|
|
Genovevak ia inoren laguntzarik gabe antolatzen zuen Balantzategiko bizimodua. Bazuen, hori bai, haranaren inguruko herrian bizi zen morroi zahar zaharra, guk Bizkarroker deitzen geniona, eta enkarguak eta beste zenbait
|
lan
arin egiten zizkiona. Ordea Bizkarrokerrek laguntza eskasa eman ziezaiokeen, zeren gizon hark, guk ematen genion ezizenak adierazi bezala, bere onenaz aurrera baitzirudien ordurako, eta sarritan goiza besterik ez baitzuen egiten lanean.
|
|
|
Bazuen, hori bai, haranaren inguruko herrian bizi zen morroi zahar zaharra, guk Bizkarroker deitzen geniona, eta enkarguak eta beste zenbait lan arin egiten zizkiona. Ordea Bizkarrokerrek laguntza eskasa eman ziezaiokeen, zeren gizon hark, guk ematen genion ezizenak adierazi bezala, bere onenaz aurrera baitzirudien ordurako, eta sarritan goiza besterik ez baitzuen egiten
|
lanean
. Bere bizikleta hartu eta herrira joaten zen bazkaltzera, poliki poliki, erortzeko beldurrez...
|
|
|
fuertegi itxitako ate baten kolpearekin edo lurrera eroritako antoxina baten kinketakoekin. Gainera, Bizkarrokerrek Balantzategin jarraitzen zuen, bizikleta hartu eta bere herrira joan gabe, eta ganbaran ari zen
|
lanean
, zarata ateraz bera ere. Zergatik horrenbeste mugimendu?, galdetzen nion neure buruari.
|
|
|
—Zenbat eta lehenago bukatu
|
lana
, hainbat eta denbora gehiago izango diagu afaltzeko. Goazen mutilak, hasi gaitezen lanean —eskatu zuen Bizkarrokerrek.
|
|
|
—Zenbat eta lehenago bukatu lana, hainbat eta denbora gehiago izango diagu afaltzeko. Goazen mutilak, hasi gaitezen
|
lanean
—eskatu zuen Bizkarrokerrek.
|
|
|
—Hori du mundu honek txarrena. Jateko, aurrena
|
lana
egin beharra dagoela. Baina hasi egin dugu, bai —atera zen lehengo gizona, eta beste batzuek barre ttikiak egin zituzten.
|
|
|
Halatan, Balantzategiko arazoetan pentsatzen egoten nintzen basoan bakar bakarrik pasatzen nituen orduetan. Eta gainera,
|
lana
jartzen nion neure buruari, desertua zeharkatzen lagunduko zidaten zenbait denbora pasa:
|
|
|
Eta, zergatik ez, beharbada egia da ukuiluko behiek mendi mendiari buruz esaten dutena. Gauza gutxi dago goialdeetan, eta bertan bizitzea zotz batekin sua egitea bezalakoxe
|
lana
da. Ukuiluko behiek, eta areago granja edo herri handietan bizi direnek, mila gauza desberdin dauzkate egiteko eta ikusteko:
|
|
|
Hasiera batean nekoso ekin nion, eta soilik lasaitasunagatik, Setatsuak bakea eman ziezadan. Ordea idaztea oso gustukoa izan nuen segituan, eta buru belarri eta adar murgildu nintzen gogoratzeko
|
lanean
. Hala iruditzen zitzaidan:
|
|
|
Beraz, arindurik ez dago, gogoratzeak edota gogoratua paperean jartzeko
|
lanak
ez digu inolako zamarik kentzen. Aitzitik, zama gehiago ekartzen du, askotan harakinaren atzaparra bezala sentitzen dena.
|
|
|
Hamar urte haik korrejitzen, orraztatzen eta apaintzen iragan ondoan, bere Aitorpenen bigarren partearekin hasi zuzun. Eta orain, barkamendua galtatzen deitzut, Mo, baina
|
lanean
jarraiki behar dizut.
|
|
|
Ordea, ilargi, zeru, mendi, haran, baso, belaze, etxe eta errotarekin batera, nire begiek beste lau izaki ere ikusi zituzten aurrez aurre. Lehenengoa, zaldi gorri bat, oso fina, oso dotorea, kopetan lauki txuri baten antzeko mantxa zeukana; bigarrena, gizon gazte eta hortzaundi bat, igeltseroa edo, errotaren teilatuan
|
lanean
ari zena; hirugarrena, aurrekoaren anaia bixkia zen beste hortzaundi bat, hori ere teilatuan; laugarrena, Antiaju Berde. Honek hirurogei bat urte zituen, eta —azal txurikoa, aurpegi edo lepoko zaintxo urdinak agerian uzten zizkiona— botila kristalarekin eginak ziruditen antiaju berde batzuk zeramatzan.
|
|
|
—Behin batez, gizonak hasi ziren eraikitzen zelurat heltzeko zen izigarrizko torre handi bat, zeren eta gogo beitzien Jinkoaren pare izaitia —esan zidan behin komentuko lorategian geundela— Eta ari ziren
|
lanean
, eraiki zien torrearen zati bat beren aitzur, pala eta pikotxekin eta horra non Jinkoak nahasi zituan haien mihiak. Ustegabeian, ez zeioen elkarri entelegatzen.
|
|
|
Ustegabeian, ez zeioen elkarri entelegatzen. Nola ez beitzioen elkarri entelegatzen, kexuak eta aharrak sortzen zituzun nonahi, eta ez zeien
|
lanean
aritzen ahal. Halatan, torrea bere hortan utzirik, jendea oro, saldoka, nor bere mintzaje berriarekin, mundurat buruz partitu zen.
|
|
|
—Bai bada, gezurra —elkortu nintzen ni— Nolatan sinistuko dizut bada jendearen mintzaira nahastu eta obra gelditu zutela? Obra bat egiteko ez dago mintzatu beharrik,
|
lana
egitearekin aski duzu. Jainkoak Babelgo dorrea ez gorago joatea gogo bazuen, zergatik ez zizkien aitzur, pala eta pikatxoi guztiak kendu?
|
|
|
Hurrengoan, berriz," hartzak aitzurra eta egintzak masa", eta, bai zera, besteak ez ulertu ezer ere eta pikatxoiarekin kolpeka hasi. Eta, jakina, hola ezin da
|
lan
egin. Beraz, hor duzu, Babelgo istorioak badu bere arrazoia.
|
|
|
Balantzategin nahi duguna egiten dugu behiok, paradisua da leku hau guretzat. Inolako diziplinarik ez, inolako
|
lanik
ez, eta, gainetik, banketeak. Halaxe da:
|
|
|
—Niri ere ematen dizkit
|
lanak
—hasi zen segidan bera, ilargiari begira jarri eta pentsakor hitz eginez— Ez dakit, nire kasuan gaizki dago zerbait. Nire barruko ahotsak ez du behi batena ematen.
|
|
|
—Ezetz bada, lagun, ezetz. Esaten dizut, astindu egin beharra daukazu zeure buru hori,
|
lanean
jarri. Gaua da, bai, eta elurrak ezabatu egin ditu bide bidatzurrak, baina hori ezin da arazo izan pentsatzen duenarentzat.
|
|
|
—Orduan banoa tinta eta papera ekartzera. Egun berriaren aurreneko argi txintarekin ekingo diot
|
lanari
.
|
|
|
—Bego, laurogeita zortzi urte biziko haiz —esan omen zion orduan denbora partitzen ari zenak— Baina laurogeita zortzi horietatik, hogeita hamahiru gizon bezala pasako dituk; hogeita zortzi, astoa bezala
|
lan
eginez; hamabost, zakurki; eta azkeneko hamabiak arrastaka sugearen moduan.
|
|
|
Ondorio hau gaur ateratzen dut, memoriak idazten ari naizela eta dakizkidanak dakizkidalako; baina egun hartan harlauzak, asperkeriaren harlauza astunak, ez zidan inolako aukerarik luzatu. Bi hortzaundiei begiratu eta buelta bat eman nuen inguruetatik, ea La Vache ikusten nuen zelata
|
lanetan
. Ez nuen arrakastarik eduki, hartan ere ez.
|
|
|
Esaldia Setatsuak buka zezan nahi nuen. Baina alferrik, berak ez zion ekiten, niri zegokidan osatzeko
|
lana
. Eta bitarte guztian, gurpilari libratutako lokatz izpiak iristen zitzaizkidan:
|
|
|
Kontu haiek geroago ikasi nituen, muga pasa eta Pauline Bernardette ezagutu ondoren. Eta hori, moja ttikiak, Europako beste gerra hartan, maquis entzat
|
lan
egin zuelako; errenditu nahi ez zuten batailoientzat, alegia. Apaiz bat etorri zitzaion komentura, Pere Larzabal esaten ziotena, eta Pauline Bernardetteri paper mordoa eman eta halaxe eskatu zion:
|
|
|
Beraz, emana zuen Sekretuen Gurpilak bere aurreneko buelta, eta, Setatsuaren kontseiluari amore emanez, beste hurrengo bi buelten zain geratu nintzen. Tarteka, logikaz pentsatzeko
|
lan
ikaragarrian aurreratzeko entrenamenduak egiten nituen.
|
|
|
Guztia apirileko beste egun lanbrotsu haietako batean hasi zen, presakako kargaketa haren segida segidan. Usandizagak mendikoei esan bezala, lehenbailehen egin behar zen
|
lan
hura, Antiaju Berde eta gainerako sikarioak Burgosko ospakizunean ziren bitartean.
|
|
|
egun batean, Genovevak diskoak jartzeko ibiltzen zuen aparatua eramango zuten; handik pixka batera, armairuren bat bere ispilu eta guzti; hurrena, berriz, etxeko kikara eta plater jokoa. Gainera, beren hustu
|
lana
ez zuten etxean bakarrik egiten, basoan ere egiten zuten. Basoaren goiko aldea, gutxienez berrogei zuhaitzekoa, garbitu egin zuten erabat, eta egur guztia eraman.
|
|
|
belar artean kantari ari ziren kilkerrak.
|
Lanean
jarri nuen irudimena: La Vache eta biok heriotzaren ateetan geundela konprenitu nuen.
|
|
|
Lourdesen egiten dituzu, bai, baina izigarri bakanka. Medikuer zinez
|
lan
gutti kentzen deiezu.
|
|
2010
|
|
|
Erlijioaren eraginak, gutxienez sozialak, iraun egin zuen. Kanten
|
lanak
bere bidea egin arren, istilu erlijiosoak gaur egun ere anakronikoak ote diren galdetu litzateke, esteka transzendentea gainduta ote dagoen, alegia.
|
|
|
Bat batean beste etsai bat aurkitu zen, eta ezaguna da zertarako diren gehienbat etsaiak..., norberaren baloreei tinkoago eusteko. Pentsalari honen kasuan hori agerian dago hurrengo
|
lanean
agertutakoarengatik (Who are We: The Chalenges to America' s National Identity, 2004).
|
|
|
" kultura horren [iparramerikarra] osagai nagusiak hauexek dira: hizkuntza ingelesa, kristautasuna, konpromiso erlijiosoa, legearen inperioaren kontzeptua gobernarien erantzukizuna eta gizabanakoen eskubideak batera hartzen dituenaeta indibidualismoaren balore protestanteak,
|
lanaren
etika eta gizakiek zerua lurrean eraikitzeko ahalmena eta beharra dutelako ustea".
|
|
|
Kontraesankorra dirudien arren, bere jatorri aristokratikoak ez zion askatasunerako joera galarazi. Bi garai historiko nagusien arteko zubi
|
lana
egin zuen Tocquevillek. Hemen datza bere pentsamoldearen garrantzia.
|
|
|
Marxismoak, esaterako, ezagutu zuen sukar hori XX. mendearen bigarren erdialdean. Marxen
|
lana
goi behe ezker eskuin aztertu zen, eta lekuan lekuko irakurketa desberdinak izan zituen, ondokoaren ñabarduraz beteriko gaitzespena jasoz, zer esanik ez. Nork bere interesetara bildu zituen Marxen intuizio aberatsak, eta beste modu batez pentsatzen zutenak egiara ekarri behar ziren.
|
|
|
Rawlsen azken
|
lan
nagusiaren izenburuak ederki erakusten du bere proposamena: Political Liberalism.
|
|
|
Jakina da Rawlsi bere lehendabiziko
|
lan
mardulak, 1971ko A Theory of Justicek, eman ziola sona filosofia politikoan berdintasuna eta askatasuna ezkondu nahi izan zituelako, baina bere ibilbidean arazo berriak aurkitu zituen. Hango zuzentasunaren teoriaren gaizki ulertu batzuk azaltzeko asmoz ekin zion zuzenketari.
|
|
|
" Egoera hobetzeko esperantzarekin hona datozen etorkin euskal nafarretariko batzuk abaildu egiten dira
|
lanaren
dorpeaz, eta, euren zoritxarrean, begiak itzultzen dituzte une malerus batean abandonatu zuten urruneko lurraldera; amultsuki gogoratzen dituzte han utzitako aita, ama eta anai arrebak, berauek baitira munduko bakarrak haien zorte negargarriaz ardura daitezkeenak eta zeintzuengandik jaso baititzakete premiazko arta eta zaintza.
|
|
|
Zahartzarorako,
|
lanez
itotako gurasoek, sendo eta osasuntsu Ameriketara joaten ikusi zituzten semeen laguntza itxaroten zuten, eta horren ordez zer, bada, gaixorik eta behartsu iristen zaizkie, ahalegin eta neke berriak eskatuz hain justu bizitzaren azken unetan.
|
|
|
Sekulako pagotxa eurontzat. Kontuak horrela, aita lazaristen buruari Armand David ataza ebanjelikotik libera zezala eskatu zioten,
|
lan
naturalistikoetan murgil zedin buru belarri. Eta halaxe, 1866tik aurrera Armand David bidazti bilakatu zen Zeruko Inperioan barrena laginak eta datuak hartzeko Pariseko Natur Zientzietako Museoaren kontura.
|
|
|
Bada, 250 espezie berri zeuden, Pariseraino iritsitako landare horien artean. Armand Daviden lagin naturalistiko joriak metatuz joan ziren Pariseko museoko karraju eta sotoetan, eta urte luzeetarako
|
lana
eman zien talde taxonomiko desberdinetako adituei, esate baterako, ugaztun, narrasti, anfibio eta arrainak sailkatu eta identifikatzeko, eta bai era askotako ornogabeak, batez ere tximeletak, kakarraldoak, armiarmak, barraskiloak, izainak, zizareak eta. Hau da, Armand
|
|
|
Armand Daviden esplorazioen interes nagusia naturalistikoa zen itxuraz, baina, bide batez bestelako argibide eta xehetasunak batu zituen Txinan barrena, edozein inteligentzia zerbitzurentzat guztiz baliagarriak ziratekeenak. Kasurako, ibilitako lurraldeetako mapak egin zituen ezkutuka, eta, kontura gaitezen, mapak zirriborratzea espioien
|
lana
zen orduan. Areago, meategien gaineko ohar zehatzak jaso zituen:
|
|
|
Garai horretako esplorazio britainiarrei buruz esan ohi dena errepika dezakegu hemen ere, alegia, zientifikoa bainoago helburu nagusia militar edota geopolitikoa izan zela. Armand Davidek berak behin idatzi zuenez, zientziarentzat egiten zuen
|
lan
, eta aberriarentzat aldi berean.
|
|
|
Hau da, Genoan 1871n darwinismoa aintzat hartu zuen, kolkoan ondo gorde, eta
|
lan
hipotesi gisa zuen erabili Txinan zeharreko bere hirugarren ibilaldi handian. Hortaz, Europako egonaldia amaituta, 1872ko urtarrilean Marseillatik Txinarantz abiatu zen atzera ere, indarberrituta eta darwinismoaren ideiaz gogoberrituta.
|
|
|
Bada, faisaiak behin eta berriro agertzen dira Armand Daviden bidaia egunkariko oharretan. Dela toki bakoitzean harrapatutako espezieen zerrenda, dela ale batzuen kolorazioaren gorabeherak, dela eurokaz egindako taxidermista
|
lana
, eta abar, faisaiak etengabe egon ziren Armand Daviden gogoan, eta inoiz sarritan baita platerean ere. Denetara 23 espezie aurkitu zituen, elkarren nahikoa antzekoak eta aldameneko lurraldetan bizi zirenak.
|
|
|
Hondarrean, aurtengo Zelaia Sariaren irabazle" Darwin geurean"
|
lana
gertatu da, gehiengo erabatekoaz," gure aroan oraindik ere, eta berriz ere, puri purian dagoen gaia darwinismoaeuskal munduan izanikako eragina aztertuz ongi dokumentaturiko lana jakinduriaz eta gaitasun handiz garatzen duelako. Bertan, Darwinen teoria azaldu zenez geroztik XX. mendeko erdialdera arte, berri eta aurkikuntza interesgarriz beteriko bidaia erakargarria proposatzen da, mailako dibulgazio zientifikoan eta gai horri buruz erreferentzial izanen den lana burutuz".
|
|
|
Hondarrean, aurtengo Zelaia Sariaren irabazle" Darwin geurean" lana gertatu da, gehiengo erabatekoaz," gure aroan oraindik ere, eta berriz ere, puri purian dagoen gaia darwinismoaeuskal munduan izanikako eragina aztertuz ongi dokumentaturiko
|
lana
jakinduriaz eta gaitasun handiz garatzen duelako. Bertan, Darwinen teoria azaldu zenez geroztik XX. mendeko erdialdera arte, berri eta aurkikuntza interesgarriz beteriko bidaia erakargarria proposatzen da, mailako dibulgazio zientifikoan eta gai horri buruz erreferentzial izanen den lana burutuz".
|
|
|
Hondarrean, aurtengo Zelaia Sariaren irabazle" Darwin geurean" lana gertatu da, gehiengo erabatekoaz," gure aroan oraindik ere, eta berriz ere, puri purian dagoen gaia darwinismoaeuskal munduan izanikako eragina aztertuz ongi dokumentaturiko lana jakinduriaz eta gaitasun handiz garatzen duelako. Bertan, Darwinen teoria azaldu zenez geroztik XX. mendeko erdialdera arte, berri eta aurkikuntza interesgarriz beteriko bidaia erakargarria proposatzen da, mailako dibulgazio zientifikoan eta gai horri buruz erreferentzial izanen den
|
lana
burutuz".
|
|
|
Guayaquil herrian,
|
lanean
hasi nintzan Saltegi bat zabaltu, portu famatuan Afera aberatsak egiten nuntuan Eta jaun handiekin, agitzen usuan.
|
|
|
Hamar urtez egon niz, Kitoko herrian Goizetik arratseala, etenik
|
lanean
Urteak bihikatzen, adina hor nuan Bihotzak arra deitu, maite sor lekuan".
|
|
|
Julien Vinson Parisen hil zen, 1926an, baina, ia azken unera arte
|
lanean
aritu zen arren, intelektualki XIX. mendeko gizona da izatez, beti fidel izan baitzitzaion 1850 tartean modu autodidaktan bereganatu zuen ideia sortari. Nolanahi, desadostasun nabariak eduki zituen orduko euskalari askorekin, hala nola, Telesforo Arantzadi, Bonaparte printzea, Arturo Campion, Charencey, Dodgson, van Eys, Intxauspe...
|
|
|
Cesar beste irakasleak, berriz, doi mugitzen ditu aurpegiko muskuluak, barre irudi bat baino haratago joan gabe, eta tinko begiratzen dio kamerari betaurreko beltz eta astunen atzetik. Baina, berak ere, Redinek bezala, ontzat jotzen zuen
|
lana
," zerrategiko oholen artean Far Westeko fuerte batean bezala" sentitzen zelako, etsaiengandik salbu," nahiz nire kasuan beldurrik handiena ematen didatenak ez indioak izan, zuriak baizik". Unibertsitatetik egotzia protesta politiko baten ondorioz, Cesarren ateraldiak benetako kezka baten oihartzuna zeukan:
|
|
|
Tailerraren inaugurazioko bazkaria bukatu zenean, Lubis, Pantxo eta Ubanbe mendiz abiatu ziren etxerantz," nekazariok estudianteek baino
|
lan
gehiago egin behar izaten dugulako", Lubisek esan zigunez, eta beste guztiok herrirantz jo genuen plazako jatetxean zerbait hartzeko asmoz; aski alai denok ere, barrezka Redinek oinez ibiltzearen zailtasunaz egiten zituen komentarioekin. " Leku zibilizatuetan bakarrik edan behar da, taxiak eskura egoten direlako", errepikatzen zuen ehun metrotik ehun metrora gure irakasleak, eta ardaila batean jarraitzen zuen hizketan" alkoholaren eta jakintzaren arteko lotura", edo" Erroma zaharrean maisuak andetan eramateko ohitura zoragarria" azalduz.
|
|
|
Arratsaldeko seiak baino lehentxoago, zeharkatu bere etxe aurreko zubia eta eraikitzen ari ziren kirol zelaian barneratzen zen, Villa Lecuonarantz. Azaldu orduko, obran ari ziren langileek
|
lana
utzi eta agurrak luzatzen zizkioten, tabakoa eskaintzen zioten; berak aurrera jarraitzen zuen jaramonik egin gabe.
|
|
|
Baina berak ere suerte txarra dauka. Ez diot batere kasurik egiten." Gregoriori Barea esaten zioten, halako ezizena zuen familia batekoa zelako, eta hoteleko kafetegian aritzen zen kamarero
|
lanetan
. Oso izua zen nirekin, eta kalean egokitzen ginenean ez ikusia egiten zidan.
|
|
|
Beharrezkoa zen bide luzea; ezin nintzen koadernoaz nekerik gabe libratu. Baietz uste izan nuen aurrena, nahikoa zitzaidala nigandik aldentzea gorilaren begiradaz ahazteko, eta ahalegina egin nuen behin baino gehiagotan, baita Iruaingo gordelekuaren barruan utziz ere modu hartan Onak, Hotson sonbreiruak, Gaitza indargabetu zezan; berdin zezan, osaba Juanen salbazio
|
lanaren
ikurrak, Angelek agian egindako hilketena. Baina okerragoa zen:
|
|
|
Zerrategi osoan makina bakar baten hotsa aditzen zen, orduz kanpora
|
lanean
ari zen norbaitena. Virginiarengana hurbildu nintzenean, bere perfumearen arrosa usaina sentitu nuen.
|
|
|
Mary Annek eta Josebak ere gogor egin dute
|
lan
. Arratsaldeko hirurak arte aritu dira irakurketarako testuak antolatzen.
|
|
|
" Nire aita". " Zer?"" Nire aita ibili zela Isidrorekin
|
lanean
. Baina lehenagotik zegoen tailerrean.
|
|
|
" Zure ama ere Isidro bezalakoa da. Ez du
|
lana
uzten", esan zidan marrubien ziria Villa Lecuonaren norabidean altxatuz. Kirol zelaiko grua eta kamioiak baino harantzago, zazpiehun bat pausora, jostundegiko leihoak argiarekin zeuden.
|
|
|
Adrian
|
lanean
ari zen arotz mahai baten aurrean makurtuta, kinke baten argitan. " Zertan ari haiz?", esan nion.
|
|
|
" Eta hik zer nahi duk? Ahal den gutxiena
|
lan
egin, ezta?", esan nion. Martinek mantsoago hitz egin zuen, ordu arteko bizitasunik gabe:
|
|
|
Ba, nahi baduk, goizez. Genevievek ere hala nahiko dik."" Eta hik ez?"" Klubetan
|
lan
egiten dugun kamareroak oso berandu oheratzen gaituk. Baina ahalegin bat egingo diat.
|
|
|
Esan dizut lehenago, hotelean daukagun beste kamareroa Madrilera joan da aitarekin." Bere anaiari buruz ari zen. Martinek kamarero
|
lanak
egiten baitzituen tarteka. " Neronek joan dut orduan", erabaki zuen.
|
|
|
Zubia beheraxeago zegoen, etxearen parean, eta hara zihoala oroitzapenak burrundaran ibili zitzaizkion buruan. Mutila umezurtza zen, horregatik zebilen
|
lanean
haurtzaroaz gero, eta arreba bat zeukan bere kargu, bera baino gazteagoa. Eta etxearen izena Iruain zen, jendeak Iruaingo Juan esaten zion.
|
|
|
" Herrira joan behar al duzue orain? Jostundegian ari naiz
|
lanean
eta kamioian eramaten banauzue, alde ederra. Hartara ez dut oinez joan".
|
|
|
Taldea eskaileretan behera zihoan. Ataritik —begi aurrean bezala osatu zitzaion irudiaJuan ikusiko zuten inguruko belar sailean zaldi bati zepillua pasatzen, eta mutilak agur egingo zien patruilakoei bere
|
lana
uztekorik egin gabe.
|
|
|
Juanek bizarra txukundu zion arrebaren guraizeekin, eta ilea erro errotik moztu ardientzako guraize baldar batzuekin. Gero arropak eskatu zizkion" segituan erretzeko" eta baserritarren
|
laneko
jantziak eman haien ordez, txapela eta abarkak barne. " Penarik handiena sonbreiruak ematen dit", esan zion don Pedrok.
|
|
|
" Ai, aitona! Zure urteekin eta
|
lan
egin beharra ere!" Berak etsipen keinu bat egin zuen, eta irribarre zabal batekin jarraitu zuen aurrera.
|
|
|
" Bai, jabetzen nauk. Maleta hori kendu eta hil egingo ditiagu." Aspalditik zebiltzan zirku hartan
|
lanean
, ondo ezagutzen zuten elkar.
|
|
|
Hirurogeita hamar urte ingurukoak dituk biak. Zortzi hamar ordu elurretan oinez eta nekeak egingo ziguk
|
lana
. Berak emango ziek heriotza."" Eta zergatik horrenbeste komedia?
|
|
|
Angelek soinua seinalatu zidan: " Udan
|
lana
egin nahi baduk, hasi entseatzen". Zigarro bat piztu nuen.
|
|
|
Oso gaztea zen, eta betaurreko txiki batzuk zeramatzan, intelektual itxura ematen ziotenak. " Hogeita bost urte baino gehiago dira gerra bukatu zela, eta ez zait polizia
|
lana
egiteko modu hori gustatzen —jarraitu zuen— Kristau legearen arabera jokatzea gustatzen zait niri." Gaztelako azentu betea zuen erdaraz. " Poza ematen dit entzuteak —esan zion don Hipolito erretoreak— Gainera, kasu honetan salaketa arrazoigabea da.
|
|
|
" Oso bolada txarra pasa duzu, eta agian psikologo baten laguntza ondo etorriko litzaizuke unibertsitatera hasi aurretik. Nahi baduzu, datorren astean bertan deituko diot kolegioan
|
lan
egiten zuenari."" Zer moduz nago?", galdetu nion jostundegiko ispiluan begiratuz. " Oso dotore", esan zidan berak.
|
|
|
Alaskatik itzuli eta Obaban hotela eraiki zuen garaian don Pedro ehun eta hogei kilo inguru zen, eta loditasun harekintxe lotuta zegoen ezagutzen zitzaion ohitura bakarretakoa, herrian zer esan gehien ematen zuena. " Aurreneko
|
lana
izaten omen du goizero, jaiki eta pisua hartzea esaten zen dendetan eta tabernetan— Gero lapitzarekin idazten omen du baskulak emandakoa." Egia zen: 1936ko gerra zibila atera ondoren bere hotela arakatzen ibilitakoek zenbakiz beteta aurkitu zuten bere bainugela; zenbaki denak—121; 119,40; 122,70.. — ehun eta hogeiaren ingurukoak.
|
|
|
Areago gaua, areago izarrak zeruan, epelago hego haizea, ilunago hotelaren inguruko basoak, don Pedrori argia egin zitzaion: urruneko izenak, eta izen haiekin lotutako oroitzapenak, anbarrak erleari egindako
|
lan
berbera ari zitzaizkion egiten. Mugimendu hura gelditu ezean, harrapatuta, itota, geratuko zen haien baitan.
|
|
|
Errepublikaren aurkako indar nazionalak herri baten jabe egiten zirenean, apaiz bat ekarri eta bertako elizan meza bat ematea izaten zuten aurreneko
|
lana
, leku hura deabruak hartuta gelditu izan bailitzan errepublikazaleek agindu bitartean. Eta Obaban ere halaxe jokatu nahi izan zuten Nafarroako batailoia herriko udaletxean sartu eta bandera aldaketa egin orduko.
|
|
|
Poz handia hartuko dute elizako santuek ere." Fray Victorrek purrustada batekin erantzun zion: " Lasaiago joango naiz elizara militarrek beren
|
lana
bukatuko dutela agintzen badidazu". Marcelino gazteak pistola hartu zion gerritik.
|
|
|
Lagunak joanda, don Pedrok mira bilatzen zuen hotelean; are eta gehiago bertan
|
lan
egiten zuten pertsona adintsuenek ere —" zer egiten dugu hemen bezerorik gabe, don Pedro?" — alde egin zutenean. Gela, sukalde, sala, kafetegi eta terraza hutsek, mendi hutsek —zapoek ere ez zuten ageririk ematen eguraldiaren hotzaldi bat zela eta— bakardadeaz haratago eramaten zuten bere espiritua, Alaska hotel hura, orain, ataria baizik ez bailitzan, beste norabaiteko sarrera.
|
|
|
Bertatik bertara aztertu nahi zuen egoera. Ezagutzen zituen, hotelerako
|
lanen
bat egindakoak zirelako, faxisten aldekoak izan behar zuten familia batzuk, eta haiekin egokitzea zuen asmo, zer harrera egiten zioten ikustea. Baina, abiatu aparkalekura autoa hartzeko, eta hamabi bat soldadu ikusi zituen:
|
|
|
Entzuna zion Miguel maisuari Nafarroako batailoiko kideak nekazari ezjakin eta erdi basatiak zirela, eta beren lehenengo
|
lana
herri batera sartzean etxe aberatsetako ispiluez jabetzea izaten zela; baina hotelera sartu zirenek bere gelan zeukan arma bakarrik hartu zuten, Winnipegen erositako sei tiroko erriflea, Winchester markakoa. " Nondik atera duzu hau?", galdetu zion gizon beltzaranak erriflea aztertuz.
|
|
|
Ubanbe eta beste mutil hori, Opin, uzteko bihar libre eskatuko diot. Denon artean errazago egingo dugu
|
lana
."
|
|
|
Bukatu zutenean, talde osoa errekaraino jaitsi zen garbitzera. Gero, osaba Juan buru zutela, artzainaren etxera abiatu ziren denak errenkadan, barrezka, pozik
|
lana
bukatu zutelako eta bazkari on bat emango zietelako. Ni ez nintzen mugitu, petrilean jarraitu nuen.
|
|
|
Lubis eta biok bederatzietan puntuan atera ginen basomutilak
|
lanean
ari ziren mendirantz. Ez ginen joan, Avaren eta Faraonen gainean paseoak ematen genituenean bezala, itzulinguruka eta mendiaren malda arinenetik, baizik eta zuzen zuzenean, goialdeari lehenbailehen heltzeko asmoz.
|
|
|
Gizonak aizkora hartu zuen enbor abaildu baten gainetik eta eskaini egin zidan: " Izerdia bota nahi baduk, hasi gurekin
|
lanean
". Aizkoraren xaflak ispilu batek bezala jaso zuen goizeko eguzkiaren argia.
|
|
|
" Bai ni ere! hots egin zuen gizonak— Baina oso gutxi dituk mundu honetan
|
lan
egin gabe ogia jaten dutenak!" Lubisek astoaren saskiak estali zituen oihal batekin. " Zu ez hasi mainaka esan zion gizonari.
|
|
|
Beste konturik ez dute." Egia zen. Ile kizkurrak aurreneko egunean bezala, borda guztietan aipatzen ziguten" aizkorarekin
|
lanean
ibilitako" boxeolariaren izena. " Eta Ubanbe eta besteak ere hor ari dira egunero pabiloiaren ondoan entrenatzen.
|
|
|
Zerrategiko Isidrok jai eman ziguk aste honetan. Festak bukatu arte berak bakarrik egingo omen dik
|
lan
." Edalontzia astindu zuen, xanpainari burbuilak ateratzen ote zitzaizkion. " Ez da horrenbesterako izango, Manuel —esan zion Adelak, bere bataioko izenaz deituz— Isidrok ere badaki deskantsatzen"," Zera jakingo du.
|
|
|
Eta bihar goiz jaiki beharrik ez dauka. Festa egunean bertan ere
|
lan
egingo du honek."" Nik ez", esan zuen Pantxok erdizka suspertuz. " Hik behin ere ez, Pantxo", erabaki zuen Ubanbek edalontzian zeukan xanpaina hustuz.
|
|
|
j eneralean, Martel koñak botila txikiak, hogei edo gehiago aldiko, eta Philip Morris tabako amerikanoa, hamarren bat pakete oso txukun jarrita. Ondo antolatuta zeukan, gainera, kargamentu haren banaketa, zeren kolegioko atean, prefektuarekin ohi bezala topo egin baino lehen, sukaldean
|
lan
egiten zuen mutiko bat edukitzen baitzuen zain, eta hari entregatzen baitzion dena. " Non duk hire maleta?", galdetu zion behin prefektuak.
|
|
|
" Sukaldera bidali behar zenuen mutil hau, begi horretan izotza jartzeko", esan zion zuzendariak Hipori. Sukalde hartan
|
lan
egiten zuen mutikoa etorri zitzaidan gogora, Martinen banatzailea. " Aldizkaria ikustean itsutu egin nintzen", zuritu zuen Hipok bere burua.
|
|
|
Amaren jostundegian ikasten ari ziren neska batzuk azaldu ziren aurrena, oinetakoak zeharo bustita, eta" paseoan" zebiltzala argitu ondoren, ubelduari begira gelditu ziren adi, disimulatzeko
|
lanik
hartu gabe. Ez nintzen harritu, edo, hobeto esanda, ez naiz harritzen orain, gogoratzen naizenean.
|
|
|
Eta, egunen gurpil hartan nik ere jira egiten nuen: goizean oso goiz jaiki eta errebalidarako prestatzen nintzen; eguerdian, Adelarenera jotzen nuen bazkaltzera; gero, beste pixka bat estudiatu ondoren ohean etzanda, tarteka lokartuz, Lubisekin elkartzen nintzen, eta bere
|
lanetan
laguntzen nion.
|
|
|
Baina ez zen bizitza puxketarik txikiena ere gogoratzeko gauza izan; areago, hutsik sentitu zen, ezer aztertzeko edo gogoratzeko gogorik gabe. Ordea, denbora guztian etzanda egoteak sakrifiziorako zain dagoen abere otzan bat bezala sentiarazten zuen, eta bere buruari
|
lana
jartzea deliberatu zuen. Berehala, leku hartan zeuden janari guztien inbentarioa egiten hasi zen batetik bestera usainka ibiliz, aurrena dena buruan hartuz, eta gero, libreta bat bere arkatz ttiki eta guzti aurkitu zuenean —eta zer poza hartu zuen hura aurkitzean!
|
|
|
" Pistola galdu du, eta kezkatuta dago. Degrela kapitainari ez zaizkio gauza horiek gustatzen —adierazi zion soldaduak barre irudi batekin— Eta gainera,
|
lan
asko izan dugu gaur. Badakizu, don Jaimek baditu urte batzuk, ez da gu bezala gaztea egun osoan batera eta bestera ibiltzeko." Entzundakoak pentsamendu berri bat ekarri zuen don Pedroren burura.
|
|
|
Nolanahi ere, sina dezala kontratua." Kapitaina mahaitik altxatu zen. "
|
Lan
hau bukatzean eraman don Pedro bere gelara —agindu zion don Jaimeri— Eta gero, pistola aurkitu. Ez zaitez lotara joan pistola azaldu artean.
|
|
|
" Ikusten duk nolakoak diren poetak, David. Beti
|
lanean
." Adrianen hitzak erantzunik gabe geratu ziren oraingoan. Nik ere paisaiari begiratu nahi nion.
|
|
|
" Pantxorekin alferrik da. Etxeko
|
lan
batzuk egiten ditu, baina zerrategikoa ez. Gehiegi eskatzea litzateke."" Orduan, zu ibiltzen zara." Baietz egin zuen buruaz.
|
|
|
Luzamendutan ibiltzen nintzen, joera hori neukan. Virginiak
|
lan
egiten zuen kafetegira joan eta zuzen galdetu beharrean, jarri beharrean berarekin aurrez aurre, begiz begi, eta ikusi istant bakar batean nireganako zeukan disposizioa, postal batez baliatzen nintzen. Denbora ematen nion denborari, orduak eta egunak xahutzen nituen alferrik.
|
|
|
Basora jotzen dute goizean goizik, eta ez dira itzultzen afalordu arte." Beatrizek irribarre egin zuen. " Mitxirrika batzuek horren besteko
|
lana
eman behar zutenik ere! Ez da sinistatzekoa esan zuen.
|