|
2012
|
|
|
Lehenik, estatuaren ardurapean zeuden zerbitzu publikoen amaiera. Orainarte, zerbitzu horiek
|
lan
indarraren erreprodukzioa bermatzen zuten, «burgesianazionala»ren beharren arabera, eta klase esplotatuak nolabait kontrolatzekoeta integratzeko gaitasuna ematen zuten, haien esplotazioa leuntzearen bidez.Bigarrenik, finantza eta aurrekontu soberaniaren amaiera; hori izan zen iraultzaburges guztien errebindikazio estrategikoetako bat, eta beren independentziamilitarraren gako nagusietako bat er... Hirugarrenik, ekoizpen eta metaketaesparru estatalean oinarritutako soberania ekonomikoaren amaiera; orain, atzerrikokapitalen sarrera eta irteera libreak eta horrek dakarren arpilatzeak suntsitu egin duteesparru hori.
|
|
2017
|
|
|
Il Grande Calibano liburuko tesi nagusia honako hau zen: feudalismotik kapitalismorako trantsizioan emakumeen historia ulertu ahal izateko, aurrena, kapitalismoak erreprodukzio sozialaren baitan txertatu dituen aldakuntzak aztertu behar ziren, eta, bereziki,
|
lan
indarraren erreprodukzioan sarrarazitakoak. Horrenbestean, liburuan, besteren artean, gai hauek aztertu ziren:
|
|
|
Horrela, Il Grande Calibano prestatzen ari nintzenean aztertutako prozesuen oso antzekoak ikusi nituen loratzen neure begien aurrean. Horien artean, herri lurren aurkako erasoa eta
|
lan
indarraren erreprodukzioan Estatuaren esku hartzea erabakigarria gertatu ziren (Munduko Bankuak akuilatuta). Helburuetako bat ugaltze tasak arautzea zen, eta, Nigeriako kasuan, biztanleria murriztea, ekonomia globalean txertatzeko eskakizun handikoa eta diziplina gutxikoa baitzen, agintarien ikuspegitik.
|
|
|
izenez egoki deitutako politika horiekin batera, emakumeen banitatea eta gehiegizko eskaerak salatzen zituen kanpaina misogino bat pizten ere ikusi nuen nik, eta arlo askotan XVII. mendeko querelles des femmes haien antzeko eztabaida sutsu bat garatzen.
|
Lan
indarraren erreprodukzioari zegozkion alde guztiak zipriztintzen zituen eztabaida horrek: familia (poligamoa monogamoaren aurka, nuklearra hedatuaren aurka), haurrak haztea, emakumeen lana, gizonezkoen eta emakumeen identitatea eta harremanak.
|
|
|
Lan honetan aurrerago ikusiko dugunez, prozesu horretan estatua klase harremanen kudeatzaile goren bihurtu zen, eta
|
lan
indarraren erreprodukzioaren ikuskatzaile, horretan jarraitzen du gaur egun?. Funtzio horretan, estatuko kargudunek legeak onetsi zituzten herrialde askotan lan kostua mugatzeko (gehieneko soldata finkatuz), nagikeria debekatzeko (gogor zigortuz) (Geremek 1985:
|
|
|
ahalmena eman zien horrek estatuari eta enplegatzaileei gizonen soldata erabiliz emakumeen lana gobernatzeko. Ildo horretatik, salgaien produkzioa eta
|
lan
indarraren erreprodukzioa bereizteak aukera eman zuen soldataren eta merkatuen erabilera kapitalista espezifiko bat garatzeko, ordaindu gabeko lana metatzeko bitarteko gisa.
|
|
|
Testuinguru honetan, esanguratsuak dira familiaren barnean izan ziren aldaketak. Garai horretan, esparru publikotik bereizten eta konnotazio modernoak hartzen hasi zen familia,
|
lan
indarraren erreprodukziorako gune nagusi gisa.
|
|
|
Klase kapitalistak
|
lan
indarraren erreprodukzioan epe luzera egin zuen inbertsioa islatzen du haren garapenak, zenbakiek adierazitako hedapenetik harago (fabriketan emakumeen eta haurren lana mugatzen zuen Fabrika Legeen Akta onartu ondoren). Matxinada baten mehatxupean,, lanik egiten ez zuten?
|
|
|
Aldiz, XVI. eta XVII. mendeetan,
|
lan
indarraren erreprodukzioan egindako inbertsio erreala oso txikia izan zen, biztanleriaren tamainaren eta, langile behartsuen, kopuruaren inguruko kezkek itsututa ibili arren.
|
|
|
829? 30). Aldiz, haren lanetan, ez dugu aurkituko kapitalismoak
|
lan
indarraren erreprodukzioan eta emakumeen posizio sozialean eragindako aldaketa sakonen aipurik. Halaber, metatze primitiboaz Marxek egiten duen analisian, ez dugu aurkituko XVI. eta XVII. mendeetako. Sorgin Ehiza Handiaren?
|
|
|
Ikuspegi horretatik, ugaltzea kontrolatzeko emakumeek erabilitako metodoak suntsitu zituen sorgin ehizak, zalantzarik gabe, deabruzko bidetzat kondenatu zituztelako; orobat, emakume gorputzaren gaineko estatu kontrola instituzionalizatu zuen. Ezinbesteko baldintza zen hori emakumea
|
lan
indarraren erreprodukzioaren mende jarri nahi bazen.
|
|
|
–eta beren lege eta egiturak dituzte.? Dena den, bi nozio horien artean halako jarraitutasun bat badagoela diot nik, bai garai merkantilistan eta bai kapitalismo liberalaren garaian biztanleriaren nozioa funtzionala izan baita
|
lan
indarraren erreprodukzioarekiko.
|
|
|
Pobretze prozesua, matxinada eta, krimenaren? goraldia metatze kapitalistaren egiturazko elementuak dira, kapitalismoak behar beharrezkoa baitu
|
lan
indarrari erreprodukzio bideak kentzea, aginpidea ezartzeko.
|
|
|
aurkako kanpaina gisa izendatu zuen. Baina, ikus dezakegunez,
|
lan
indarraren erreprodukzioa desozializatzea edo deskolektibizatzea zegoen jokoan, bai eta aisialdiaren erabilera produktiboagoa ezartzeko ahalegina ere. Ingalaterran, Gerra Zibilaren() ostean puritanoek boterea eskuratzean jo zuen goia prozesu horrek, diziplina galdutako gizarte baten beldurrak proletarioen festa eta bilkurak debekarazi zituenean.
|
|
|
Horrez gain, lehen pausoa izan zen estatua berreraikitzeko: hala, klase harremanen bermatzaile eta
|
lan
indarraren erreprodukzio eta diziplinaren begirale nagusi bihurtu zen aurrerantzean estatua.
|
|
|
berretsi zuen, eta izurri sozialtzat jo zuen, nagikeria?. Beraz, oraindik ez da aitortu izan merkantilisten teorian eta praktikan aurki ditzakegula metatze primitiboaren eskakizunen adierazpen zuzenekoenak, bai eta
|
lan
indarraren erreprodukzioa modu esplizitu batean landu zuen lehen politika kapitalista ere. Ikusi dugunez, politika horrek alderdi, intentsibo?
|
|
|
Hala, ezkontza balioesten eta zelibatua zigortzen zuten legeak onartu zituzten, Erromako Inperioak azken aldera xede horretarako abiarazitakoetan oinarrituta. Garrantzi berezia hartu zuen familiak, jabetzaren eskualdatzea eta
|
lan
indarraren erreprodukzioa ziurtatuko zuen funtsezko erakunde gisa. Horrekin batera, erregistro demografikoak egiten hasi ziren, eta estatua sexualitatean, ugalketan eta familia bizitzan esku hartzen hasi zen.
|
|
|
Zehazki, nazioarteko lan banaketarako ezinbesteko pausoa izan zen plantazioen sistema;, kontsumo ondasunak? ekoitziz, Europako
|
lan
indarraren erreprodukzioaren barnean txertatu zuen esklaboen lana, eta, bien bitartean, geografikoki eta ikuspegi sozialetik sakabanatuta eduki zituen esklabo bihurtutako eta soldatapeko langileak.
|
|
|
Horrenbestez, beste mundu bat izan zitekeela egiaztatu zen, eta zergatik ez den gauzatu galdetzera bultzatzen gaitu horrek. Kapitulu honek galdera horri erantzun nahi dio, emakumeen eta gizonen arteko harremanak eta
|
lan
indarren erreprodukzioa arau feudalaren aurka nola birdefinitu ziren aztertuz.
|
|
|
155). 7 Gainera, feudoan lana biziraupenean oinarritzen zenez, sexuaren araberako lan banaketa ez zen baserri kapitalistetan bezain nabarmena eta baztertzailea. Herrixka feudalean, ez ziren bereizten ondasunen produkzioa eta
|
lan
indarraren erreprodukzioa: lan guztiak lagungarri ziren familiaren mantenurako.
|
|
|
ez zen garatu XVIII. mendera arte, eta, garai horretan ere, kontratu bidezko soldatapeko lana langileen kopuru mugatu batek soilik lortzen zuen (gizonezkoek eta helduek), gogor borrokatu ondoren lortu ere. Dena den, ezin izan zituzten berrezarri esklabotza eta joputza, eta Behe Erdi Aroko lan krisiak Europan XVII. mendean jarraitu egin zuela adierazten du horrek; gainera, okerrera egin zuen egoerak lanaren esplotazioa maximizatzeko ahaleginean
|
lan
indarraren erreprodukzioa arriskuan jarri zenean. Kontraesan hori, oraindik ere ezaugarri hori badu garapen kapitalistak17?
|
|
2019
|
|
|
Soldatak ez du inoiz ez langilearen lana ordaintzen, baizik eta haren biziraupen bitartekoen multzoaren balioa baizik (Marx, 2000a: 231),
|
lan
indarraren erreprodukziorako beharrezkoak diren biziraupen bitartekoen multzoaren balioa. Balio horrek, beharrizanak baldintza historiko eta kulturalaren arabera aldatzen diren heinean, inoiz ez du magnitude finko bat osatzen.
|
|
|
Orduan hasitako oldarraldi neoliberalak, soldata errealen hazkundea, produktibitatearen hazkundearekin alderatuz, moteldu egin zuen, eta zenbait lan eskubide eraso zituen. Estatu Batuen kasuan, Reaganek lan merkatuaren deserregularizazioa, soldaten kontrola, lan diziplina eta
|
lan
indarraren erreprodukzio eremuaren merkantilizazioa sustatzeko politikak ezarri zituen, eta langile mugimenduaren ahultasun egoerak horretan lagundu egin zion. Politika horiek lanaren intentsitatearen areagotzea eta lanaldiaren luzatzea ekarri zituzten, soldata erreal zuzenek eta ez zuzenek behera egiten zutelarik (Camara, 2015:
|
|
|
Enpleguak berak ez ditu
|
lan
indarraren erreprodukziorako bizi baldintza" onargarriak", beharrizanen maila sozialari egokitzen zaizkionak, bermatzen. Medialdeak eta Alvarezek (2005:
|
|
|
35. Ez halabeharrez, 1870erako Ezkontza Lege berri bat eta Hezkuntza Lege berri bat (lehen hezkuntzarako eskubide unibertsala ekarri zuena) onartu ziren, biak aldi berean. Horrek esan nahi zuen gobernuak ordura arte baino gehiago inbestitzen zuela
|
lan
indarraren erreprodukzioan. Garai beretik aurrera, eta familia soldataren etengabeko igoerarekin batera, Britaniako elikadura ohiturak aldatuz joan ziren, bai eta elikagaiak banatzeko baliabideak ere, orduan agertu baitziren lehenengoz auzoetako janari dendak.
|
|
|
Kapitala ren lehen kapituluan, sexu lana ez da aipatu ere egiten, ezta ordaindutakoa ere; izan ere, prostitutak kanpoan uzten ditu, kriminalekin eta arloteekin batera, baita txiroenen esparruetatik kanpora ere, 22 zerikusi zuzena zeukatenak Eighteenth Brumaire [Brumarioaren hemezortzia] 23 obran baztertutako lunpen proletarioekin, beren kondizio soziala eraldatzeko sekula gai izango omen ez zirenekin. ...ditu; batean esaten du Industria Iraultzaren garaian etxeko lanak desagertu egin zirela fabrika lanetan ziharduten emakumeen etxeetatik, emakume horiek lanez gainezka zeudelako, eta bestean dio AEBetako Gerra Zibilak eragindako krisiak etxeko lanetara itzularazi zituela Ingalaterran ehungintzan ziharduten emakume langileak.24 Ugaltzea, oro har, funtzio natural gisa hartzen du, 25 ez kapitalismoan
|
lan
indarraren erreprodukzioaren barruan subsumitzen den —eta, beraz, estatu arau batzuen mende dagoen— lan gisa. " Populazio soberakin erlatiboaren teoria" aurkezten duenean ere, 26 gainetik baino ez du aipatzen kapitalak eta estatuak emakumeen erreprodukzio gaitasunean duten interesa, eta populazio soberakina izateko helburua berrikuntza teknologikoaren eskakizunekin lotzen du, 27 argudiatuz, hori bai, langileen seme alaben esplotazioak hobari bat eransten diela langile horien produkzioari.28
|
|
|
|
Lan
indarraren erreprodukzioa produkzio kapitalistaren erdigunean kokatzean, gizarte harremanen mundu oso bat azaleratzen da, Marxen obran agerikoa ez bada ere funtsezkoa dena lanaren esplotazioa arautzen duten mekanismoak bistaratzeko. Agerian jartzen du kapitalak langile klasetik ateratzen duen lan ordaindu gabea Marxek sekula imajinatu zuena baino askoz handiagoa dela eta bi alderdi dituela:
|
|
|
bata, emakumeek egitea espero izan den etxeko lana; bestea, mundu kapitalistak koloniekiko eta periferiekiko egin duen esplotazioa. Izan ere, jarraitutasun bat dago etxean egiten den
|
lan
indarraren erreprodukzioaren balio gutxitzearen eta kapitalismoak eremu kolonizatuetan eraiki dituen lantegi ugarietan —bai eta industrializazioaren gune nagusietan ere— egiten den lan ordainduaren balio gutxitzearen artean. Bi kasuetan, lan moldeak eta indarkeria naturalizatu egin dira, eta, gainera, soldatapeko langileen erreprodukzio kostua murrizteko diseinatutako muntaketa kate globalaren parte bihurtu dira.
|
|
|
Etxeko lana produkzio kapitalistaren adar bat zen, eta, beraz, Marxen jomuga historiko eta politikoaren barruan zegoen. XIX. mendearen bigarren erdian, langile klasea bi hamarkadaz matxinaturik ibili ostean eta komunismoaren mamuak Europa mehatxatzen zuen bitartean, klase kapitalista
|
lan
indarraren erreprodukzioan inbestitzen hasi zen, eta, aldi berean, aldaketak egin zituen metatze moldean, (ehungintzan oinarritutako) industria arinetik (ikatzean eta altzairuan oinarritutako) industria astunera igaroz; aldaketa horrek lan diziplina gogorragoa eta lan indar ez hain zargaldua eskatzen zuen.
|
|
|
kapitalistak beldur ziren langileen gehiegizko esplotazioak —laneguna luzatzearen eta beren komunak deuseztatzearen ondorio zenak— ez ote zuen berekin ekarriko langile klasearen desagerpena eta emakumeen errefusa etxeko lanak egiteari eta umeak zaintzeari, gai horiek behin eta berriro agertzen baitziren gobernu ingelesaren aginduz 1840ko urteetatik aurrera langileen lan baldintzen eta osasun egoeraren gainean egindako txosten ofizialetan.34 Bidegurutze horretan, lan erreforma berri bat ezarri zen: kapitala inbestitu zen
|
lan
indarraren erreprodukzioan, eta fabrikako hainbat lege [Factory Acts] bultzatu ziren. Horrekin, zera lortu zen:
|