|
2002
|
|
|
Beraz, funtzionario izatearen ezaugarri negatiboak gainditzeko ahaleginean, bereziki, menpekotasun ideologikoa, irakasteko askatasun baldintzatua, uneanuneko araudien menpe zinpean estatuaren zerbitzurako egotea...? hasteko, irakasle ez funtzionarioaren irudia definitu eta sortu behar dela uste dugu, beti erebetebehar eta eskubide berdinekin, baina izendapen hierarkikoaren ordez,
|
lan
baldintza duinak bermatuko dituen parteen arteko kontratu iraunkor batean oinarrituz.Zer esanik ez, mota desberdinetako irakasleek izango duten desberdintasun bakarraunibertsitatearekiko lotura egiteko kontratu edo izendapenaren izaera juridikolaboralean egongo da, lanari eta ekimenei dagokienez betebehar eta eskubideberberak izan dituztelarik. Dena den, funtzionario izatea guztiz definiturikdagoenez, de facto definiturik dagoen irudi bakarra izanik?, proiektu berrianegin beharrekoa, izaera laboraleko kontratuaren definizioa eta espezifikazioakzehaztea da.
|
|
2003
|
|
|
lan baldintzak hobetzeko matrikula igo behar dugunez ikasleak galduko ditugu, beraz, ikasleak ez galtzeko lan baldintza kaxkarretanaritzera zigorturik egongo gara. Irtenbidea administrazioek euskara dohainik ikasteko eskubidea bermatzea da, eta zerbitzu publikoa eskaintzen duten irakasleen
|
lan
baldintza duinak ziurtatzea. Horixe da modu bakarra kontraesana gainditzeko; bestela, beti izango da HEA bazterreko jarduna.
|
|
2004
|
|
|
Ikasleen eskubideak eta protagonismoa indartu behar ditu egunerokoan. Kalitatezko unibertsitateak langile guztien
|
lan
baldintza duinetan izan behar du oinarria, eta horretarako irakasle ez egonkorren egoera lan kontratu iraunkorrekin konpondu eta soldata diskriminazioa gainditzea funtsez koak dira. Horretarako dugu eskua zabalik.
|
|
|
Datorren urterako, baina, gauzak aldatzekoak dira euskarazko informazio egokia eta
|
lan
baldintza duinak uztartu nahi dituzten profesionalentzat. Jaurlaritzak 180.000 euroko prezioa jarri dio hitz bakarrari:
|
|
2005
|
|
|
\ Zein salneurrik bermatzen ditin
|
lan
baldintza duinak?
|
|
2006
|
|
|
Sindikatuek beren iritzia kaleratzea ondo dago, eta egin behar dute. Baina gehiago egin behar dute langileen
|
laneko
baldintza duinen alde eta segurtasun neurri egokien alde, eta, horretan, langileei segurtasun neurriak hartzeko exijitu behar diete. Enpresariek gehiago inbertitu behar dute segurtasunean eta laneko baldintza prekarioak alboratu.
|
|
2007
|
|
|
Bestalde, irakasleen lan baldintzak pixkanaka hobetuz joan badira ere, oraindik bide luzea dugu euskara irakasten gurekin aritu nahi duen edonori
|
lan
baldintza duinak eskaintzeko. Oraindik aje asko ditugu eta zenbait lekutan irakasleak topatzeko zailtasun handiak.
|
|
|
Kalitatezko zerbitzua eta
|
lan
baldintza duinak eskatzen ditu Aralarrek zaharren egoitzarako
|
|
|
Halaxe onartu zuten Aralarko kideek atzo, hilak 22, egindako prentsaurrekoan, baina Aldundiak eskaintzen duena ez dute onartu gura: " Kalitatezko zerbitzua eta publikoa gura dugu, oinarri sendoekin eta
|
lan
baldintza duinekin" aipatu zuen batzar nagusietan dagoen Rebeka Uberak. Egoitza berria ez ezik eguneko zentroa ere behar dela Aretxabaletan esan zuten, baina ez Aldundiak eskaintzen duena:
|
|
|
Horregatik hurrengo ohiko osoko bilkuran mozioa aurkeztuko dute Aralarko kideek zera eskatzeko: informazioa eta gardentasuna; herri erdian kokatzea; irisgarritasunaz gain beste baldintza batzuk betetzea; oraingo langileak onartu eta
|
lan
baldintza duinak eskaintzea; eta kalitatezko zerbitzua bermatzea.
|
|
2008
|
|
|
LAB sindikatuaren arabera ez da kasualitatea ere, autonomoak izatea lan istripuen biktima kasu askotan. “Kasu hauetan ere ematen baita
|
lan
baldintza duin batzuen urraketa egunero. Lan zama handiak epe motzean, lan bat akaututakoan jakinaraztea zer izanen den ondorengoa, horrek eragiten duen ezin egona eta presioa…”.
|
|
|
Gizarte zerbitzuetako ehunka langile bildu zen atzo, Gasteizko hirigunean,
|
lan
baldintza duinak eskatzeko, batasun sindikalak deituta. Gasteizko gizarte eragileek ere bat egin zuten deialdiarekin, eta Arabako Foru Aldundiaren aurrean egindako elkarretaratzean eta manifestazioan izan ziren.
|
|
2009
|
|
|
Esaterako ELAren aldarrikapen nagusiak, enpresariei begira, enplegu suntsiketaren amaiera, soldaten igoera, bere ustez" ez da egia soldata gutxituaz enplegua mantentzen denik. Soldatek ez dute, inolaz, egoera honetan erantzukizunik" eta beste eskaera bat
|
lan
baldintza duinak dira, hau da lan baldintza kaxkarren amaiera, behin behineko langileak finkoak bilakatuz.Administrazioari begira, ELAren eskakizun nagusiak gastu publikoa handitu eta enplegua sortzeko erabili dezatela, fiskalitatea zuzenagoa izan dadila: gehien irabazten dutenek gehiago ordaindu eta gutxien dutenek gehiago eskuratu ahal izateko.
|
|
|
Eusko Ikaskuntzarekin hitzarmen bat izenpetu berria izan arren, Gipuzkoako Foru Aldundiak parkeotan egiten duen lana aspalditik dator. Mendietako Zuzendaritzak, esaterako, hamabost urte darama bazkalekuotan beharrezko azpiegiturak bultzatzen, bertan lanean ari diren abeltzainek
|
lan
baldintza duinak izan ditzaten, bai artzainaren bizimoduari dagokionez (bordak eta mendi bideak eginez) bai ganaduaren baldintzei dagokienez (ur hornidurak, instalazioak, e.a. zabalduz).
|
|
|
Esaterako, lan baldintzetan inbertitzen duten enpresak saritu, ez soilik diru-laguntza gehiago jasotzeko, ez bada zerga gutxiago ordaintzeko. Arlo publikoan, berriz, komunikabide publikoetarako lanean ari diren azpikontratetako langileen egoera aztertzea eta
|
lan
baldintza duinak exijitzea ezinbestekoa du administrazioak. Lan bera egitearren soldata kopuru erdiak ordaintzea ez baita bidezkoa, are gutxiago arlo publikotik politika hori bultzatzen denean.
|
|
|
Baina garrantzitsua da ikustea enplegu erregulazio horiek ezin direla lantokiz lantoki soilik borroka eginez gelditu. Horregatik, kapitalisten aurkako erantzun onena enplegu erregulazioak dituzten lantokietako langileen borrokan elkartzea da, lanpostuen eta
|
lan
baldintza duinen alde langile klase osoaren batasuna bultzatuz.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak lehia librea zaintzeko erakundeak sortu zituenez, hura egiten dute erantzule. Jaurlaritzak oztopatu egin nahi du
|
lan
baldintza duinen alde eta prekarietatearen kontra urteetan egindako lan sindikala.
|
|
|
Hiruk egindako delitu bakarra hau izan zen: herri honetako garraiolari autonomoentzat
|
lan
baldintza duinak aldarrikatzea, eta garraiolariek ezin dutela euren eta errepideko beste erabiltzaileen segurtasuna arriskatuz lan egin ohartaraztea.
|
|
|
Krisitik ateratzeko, zerga sistema justuagoa eta
|
lan
baldintza duinak proposatu dituzte Oiartzungo ekitaldi batean
|
|
|
Krisia ere izan du hizpide. Zerga sistema justuagoa eta
|
lan
baldintza duinak aldarrikatu dituzte krisitik ateratzeko. Eta beste eredu ekonomiko bat ere bai.
|
|
|
Bertokoen baldintza berberetan kontratatzea eta lan poltsa bat eratzea adostu ostean, mobilizazioak bertan behera utzi zituzten. ELAk, baina, uste du hala ere ez direla
|
lan
baldintza duinak bermatzen, eta akordioak desmobilizatzeko baino ez duela balio. Zoritxarrez, euskal lan merkatuan ere prekarietatea oso zabaldua dago; lan arazo bat da, ez jatorri arazoa.
|
|
|
Geroari begira, lanbidearen ezagutza aitortzea eta
|
lan
baldintza duinak lortu behar direla aldarrikatzen dute. Baina Frantziak, denbora berean, 2005ean onartutako legea urratzen du.
|
|
|
Arazoa, alabaina, aldaketak egiteko borondate politikoaren falta da, Osalanen aldetik ere. Azken finean,
|
lan
baldintza duinagoak onartzea, patronalaren aurka joatea litzatekeela dio, eta haren ustez, Patxi Lopezen gobernuak ez du hori egin nahi.
|
|
2010
|
|
|
Kopuru eskandalagarria da benetan: kontratazio zuzeneko langileak(
|
lan
baldintza duinagoetan cateringekoak baino), bertako produktuak, bertako sukaldean prestatuak, Jaurlaritzaren laguntzarik jaso gabe... eta 0,35 euroko aldea bakarrik. Horrek esan nahi du, edo Eusko Jaurlaritzak otorduko 0,35 euro baino gutxiago jartzen dituela (zuzenean galdetu diogu beste hainbat galderekin batera, baina ez digute erantzun), edo catering sistema garestiagoa dela, nabarmen.
|
|
|
d.Produktuen definizioarekin eta ereduarekin asmatu bada ere, dagoen oinarri sendo hori aprobetxatuz, hobetzen jarraitu beharra dago etorkizuna ziurtatu nahi bada. Sarearen eta paperaren osagarritasunean asmatuz, irudi publikoa gehiago landuz, langileen
|
lan
baldintza duinak bermatuz, finantzaketa bide berriak bilatuz eta, oro har, profesionalizazioan pauso sendoak emanez. Horrek guztiak ziurtatuko ditu emaitza onak irakurleen neurketetan aurrerantzean.
|
|
|
Bidezko merkataritzari buruz gehiago jakitea Bidezko merkataritzak garapen jasangarriari laguntzen dio. Baliabideen kudeaketa hobea eta
|
lan
baldintza duinak eskatzen ditu. Elkarteak saiatzen dira kontsumitzaileei ezaugarri horiek ezagutarazten, baina baita gazteenei ere:
|
|
|
Langileen eskubideei bizkar emanda funtzionatzeko sortu zituzten, enpresarien diru gosea asetzeko. Botere publikoko agintariak ez dira egundo fabrika bateko langileekin batera ateratako argazkian ikusiko, ez dira
|
lan
baldintza duinak aldarrikatzeko elkarretaratzeetan langileekin bat eginda hanpatuko. Aldamenean beti izango dute enpresari aberatsa, ugazaba, jabea, nagusia, jauntxoa, ekonomiaren motorra, etorkizun onuragarriaren bermatzailea.
|
|
2011
|
|
|
Partzuergoko langileek elkarretaratzea egin zuten atzo, Eibarren (Gipuzkoa) dituzten lan baldintzak salatzeko. Langileek hilabeteak daramatzate protestan,
|
lan
baldintza duinagoak eskatuz. Atzokoan partzuergoaren egoitzaren atarian egin zuten protesta.
|
|
|
Erakunde eta profesionalek baldintza plegu zehatza onartu behar izan dute horretarako. Agir pour le Vivantek produkzio eta zerbitzu ekologikoak eta hurbilekoak sustatzen baititu,
|
lan
baldintza duinetan ekoitziak, ahalik eta iraunkorrenak. Sei hilero erleak balioaren %2 galtzen du, horrela lekuko dirua gorde ez baina erabili dadin.
|
|
|
Eta ni enago prest! Euskalerrian gogor borrokatu da
|
lan
baldintza duinak izateko.
|
|
|
Elgoibarko anbulatorioan egingo duten itxialdiaren helburua Osakidetzako agintarien eta herritarren arreta bereganatzea dela azaldu dute langileek. “Nazkatuta gaude horrenbeste ile hartzerekin eta ez dugu etsiko
|
lan
baldintza duinak eta herritarrentzako kalitatezko laguntza zerbitzuak lortu artean. Horiexek baitira gure helburuak”.
|
|
2012
|
|
|
Hango ekoizleei ez zaie bizitzeko iristen». Horri aurre egiteko, bidezko soldata eta
|
lan
baldintza duinekin ekoizten diren produktuek osatzen dute bidezko merkataritza. Nazioartean ezarrita dauden beste hainbat irizpide ere bete behar dituzte:
|
|
|
Horregatik, kazetarien lan motibazioa erredakzioko zuzendaritzaren ardura ere bada. Beraz, pertsonalaren kudeaketari lanaren eduki egokia, lan giro laguntzailea,
|
lan
baldintza duinak, lan onaren aitorpena eta norberaren errealizazioa bermatzen dituzten neurriak garatzea dagokio (Mast, 2008: 485; Weichler, 2003:
|
|
|
Ekologisten eta giza eskubideen elkarteek salatu egin dituzte ingurumenean eta langileen osasunean dituzten eragin negatiboak: laneko gehiegikeriak, Europan onartzen ez diren izurriteak ongarritzeko eta kontrolatzeko sistemak erabiltzea, baliabide natural urriak neurriz gain ustiatzea (ura, energia, etab.). Lore ekologikoak praktika kaltegarririk gabe eta
|
lan
baldintza duinetan hazten dira Lore ekologikoak ingurunerako edo osasunerako kaltegarriak diren jarduerarik gabe eta lanerako baldintza duinetan hazten dira. Gainera, ikusgarriagoak dira eta gehiago irauten dute, ekoizleen arabera.
|
|
|
Ekologisten eta giza eskubideen elkarteek salatu egin dituzte ingurumenean eta langileen osasunean dituzten eragin negatiboak: laneko gehiegikeriak, Europan onartzen ez diren izurriteak ongarritzeko eta kontrolatzeko sistemak erabiltzea, baliabide natural urriak neurriz gain ustiatzea (ura, energia, etab.). Lore ekologikoak praktika kaltegarririk gabe eta lan baldintza duinetan hazten dira Lore ekologikoak ingurunerako edo osasunerako kaltegarriak diren jarduerarik gabe eta
|
lanerako
baldintza duinetan hazten dira. Gainera, ikusgarriagoak dira eta gehiago irauten dute, ekoizleen arabera.
|
|
|
Eragin hori murrizteko, metal birziklatuekin eta harri artifizialekin egindako ereduak aukera daitezke, edo, bestela, “eko bitxigintza” deritzon diseinatzaileen lanak eros daitezke. 4 Lore ekologikoak Aldekoen arabera, lore ekologikoak ingurunerako edo osasunerako kaltegarriak diren jarduerarik gabe eta
|
lanerako
baldintza duinetan hazten dira. Zailagoa da Espainian aurkitzea beste herrialde batzuetan baino, baina Amaren Eguneko ospakizunetan herrikoi egiten badira, haien komertzializazioa handitu egingo da.
|
|
|
«Sei etxadietatik bat zaborrontzian bukatzen da, hau da, 5.300 milioi sagar urtean», kalkulatu du. 2 Bidezko merkataritzako produktuak erostea Bidezko merkataritzako produktuak
|
lan
baldintza duinetan lantzen dira, milaka kilometrotan, baina kontsumitzen diren lekuan erosten dira. Urrutitik garraiatzen badira ere, gutxi gorabehera egoera jasangarrian, erosteak nekazari ekoizleen mantentze lan ekonomikoa ahalbidetzen du, laborantzako praktika iraunkorren alde egiten baitute.
|
|
2013
|
|
|
Bi aukera eskaintzen ditu, lana behar dutenen zein langileak behar dutenen iragarkiak jartzeko. Lan horiek euskaraz burutu eta
|
lan
baldintza duinak errespetatu behar dituzte. Argazkian, Joxi Arakama udal teknikaria Rozio Luces eta Koldo Iturbe zinegotzia 2011ko aurkezpenean/ © Getxoko Udala.
|
|
|
Urola Kosta eskualdean dauden adinekoen egoitzetako eta eguneko zentroetako langileak mobilizatzen hasita daude,
|
lan
baldintza duinak bermatzen dituen lan hitzarmen baten eske eta Espainiako lan erreformaren kontra. Baina gaur mobilizazioa gogortu egingo dute, hiru eguneko greba hasiz.
|
|
|
Bide honetan, profesionaltasuna, aginte gune politikoekiko autonomia, legitimazio soziala, ikus entzuleen parte hartzea eta
|
lan
baldintza duinak ezartzeko eta zaintzeko ordua heldu da, izan arauketa berrien bidez zein EITBren barruko berme sistemak erabiliz (erredakzio kontseilua, estilo liburua, promozio eta izendapen sistemak berrituz...). j
|
|
2014
|
|
|
Ohitu egin dugu bizimodu berrira, eta horrekin ez dut esan nahi
|
lan
baldintza duinak lortzeko ez dugunik borrokatu behar, baina borrokatu beharrekoa aldaketa sakonagoa da, aldaketa ekonomiko eta soziala; eta krisialdi honek positiboak izan daitezkeen aldaketak ere ekar ditzake: gutxiago eduki arren daukaguna banatzea, ondokoari laguntzea…
|
|
|
Lan ezbeharrean hil den lankidearen heriotza salatzen ari dira. Gogoan izan bestalde, Usurbilgo EH Bilduk urgentziazko elkarretaratzea deitu duela" Lan istripurik ez,
|
lan
baldintza duinak!" lelopean, iluntzeko 19: 30etarako Mikel Laboa plazan. Mobilizazio hauekin bat egin du Ernai Usurbil gazte erakundeak.Urtarrilaren 30ean larriki zauritu eta herenegun hil zen Luzuriagako langilearen senideei, doluminak adierazi dizkio lantegiko Langileen Batzordeak, atzo goizean burutu zuen bilkuran.
|
|
|
Hemendik dei egin nahi diegu instituzio ezberdinei, horrelako jarrerak baztertu eta gure herriak behar duen benetako industria sarea indartzerako orduan kontutan izan ditzaten langileon eskubideak.
|
Lan
baldintza duinik gabe eta lan harreman egokirik eta adeitsurik gabe ez baitago langile emankorrik, ez eta industria sare konpetitiborik.
|
|
2015
|
|
|
Nafarroan, 2.000 ikasle baino gehiago dira gidabaimena lortu nahi eta azterketa egiteko egunik ez dutenak. DGT Espainiako Trafiko Zuzendaritzaren menpe dauden etsaminatzaileek greba hasi zuten, iragan irailaren 14an,
|
lan
baldintza duinak exijitzeko eta" zuzendaritzaren pribatizazio saialdiak gelditzeko". Azken asteetan, gainera, autoeskoletako langileak ere batu zaizkie mobilizazio eta protestetan, egoerak eragindako" blokeoa" gainditzeko eta baliabide gehiago eskatzeko.
|
|
|
Arlo sozioekonomikoan alternatiba ekonomikoak bilatzen jarraituko dugu, herriko eragile, enpresa, langile, sindikatu eta ikastetxe guztiekin. Haiekin batera sare bat bultzatzen ari gara, eta alternatiba ekonomikoak
|
lan
baldintza duinekin zehazteko. Kirola eta kultura ere herritarrekin batera bultzatu nahi dugu, eta kultur mahaia indartu eta kirol kontseilua sortuko ditugu.
|
|
|
«Hobe bidezko merkataritzarekin» eslogana Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinatzailea (CECJ) Gabonetan, kontsumitzaileei gogoraraztea, erosketak eginez gero, alternatiba arduratsuak eta solidarioak daudela, bidezko merkataritza esaterako. . Produktu horiek bermatzen dute
|
lan
baldintza duinetan egin direla, gizonen eta emakumeen arteko berdintasunarekin, eta ez dela haurren lan esplotaziorik izan. Gainera, bidezko merkataritzak ingurumenaren babesa bermatzen du.
|
|
|
Ikusten ez den lana da eta errekonozitu egin litzatekeela uste dut. Eta errekonozitzearekin batera, baita etxekoandreei
|
lan
baldintza duinak eskaini ere: gizarte segurantza tarteko.Emakumeari dagokionez lan munduan aurrerapauso ugari eman den arren, badago oraindik ere zer egina eta aurrerantzean pauso gehiago eman da:
|
|
2016
|
|
|
Erosle bezala ardura daukagu, gure erosketekin komertzio mota bat edo bestea saritzen dugu. Gure herrian manifestazioak, grebak, elkarretaratzeak eta halakok egiten ditugu haurren eskubideen alde, emakumeon zapalkuntzaren kontra,
|
lanerako
baldintza duinen alde… Oihu horiek ito egiten dira testuinguru horretan, produktuak sortzeko prozesuan parte hartzen duten pertsonak edo herrialdeak bezala.
|
|
|
Batez beste bertan lanean hamar urte daramatzaten 35 langilek amaitu dute lanuztea, eta, ondorioz, ekainaren 7an zabaltzekoa zen Eskultura Hiperrealista udako erakusketa nagusia gaurtik aurrera ikusi da.Argiak ziren greba egiteko motiboak eta langileen eskariak, eta greba bukatzeko arrazoiak ere halakoak izan dira:
|
lan
baldintza duinak nahi zituzten, eta lortu dituzte. Hala azaldu zuten atzo, lankideek babestuta, haien izenean aritu ziren Betitxe Saituak eta ELAko Juan Jose Capetillok.
|
|
2017
|
|
|
Hori kendu dezatela eta konponbidea herritar eta eragile guztiekin adostua izatea eskatzen dute. " Guk ez diogu zikinkeriari beraiek ematen dioten esangura ematen, beraientzat zikina pankartetan dagoen mezua da, zikina al da emakumen aurkako bortxa salatzea, preso politikoen eskubideak edo
|
lan
baldintza duinak eskatzea?", dio. Jon Iraolak oroitu du Udalak 22 panel jarri dituela herrian eta bertan jar ditzaketela kartelak.
|
|
|
Mango gisako denda batean jaka bat 10 edo 20 euroan erosten duzuenean, zergatik da hain merkea? Bada hegoalde globaleko emakume batek ordaindu duelako prezio hori, esklabo batek bezala egin baitu lan, atsedenik eta
|
lan
baldintza duinik gabe. Edo, bestela, nondik dator gure argia, gure energia elektrikoa?
|
|
|
Horrek belaunaldi oso bat markatu zuela nabarmendu zuen.Juan Mari Olanoren hitzekin amaitu zen ekitaldia. Hark adierazi zuen 1977an amnistia hitzak, besteak beste, esan nahi zuela «askatasuna, demokrazia,
|
lan
baldintza duinak eta euskaraz bizi ahal izatea», eta horren guztiaren defentsan «herri oso bat» kalera irten zela. Euskal presoen aldeko borroka estrategia zabalago batekin lotu zuen.
|
|
|
68.eneko maiatzarentestuinguruan, ikasle mugimenduak eta langileriak, kultur esparruko intelektual eta artistekin bateraburututako altxamendua, kapitalismoak ezarri zuen lan eta bizimoldearen aurkako espresioaren adibidea izanzen. Langileriaren borrokei esker, ordu arte lortutako
|
lan
baldintza duinagoek eta kontsumorako aukerak, ezzuten zoriontasunaren promesa errealitate bihurtu eta egunerokotasunaren ondoeza baretzea lortu.Alderantziz. Bizitza, monotono, aspergarri eta hutsal bilakatu izana leporatzen zitzaion kapitalismoari.Kontsumoaren esparrua, edo antolatutako aisia2, lanaren esparruaren zati osagarria baino ez zen.Espektakuluaren Gizartean (Debord, 2010), bata zein bestea gizakiaren alienazioaren arrazoi ziren.Horregatik, kritika ez zen ordu arte langileriak egin zuen moduan, lanaren esparrura bakarrik zuzendu.Bizitzeko modua bere osotasunean zen zalantzan ipini zena, egunerokotasuna azken finean, eta zentzuhorretan, kritika totala izan zen.
|
|
|
Epe luzera ez dago arrantza baliabideak modu berriztagarrian ustiatzeko beste aukerarik».
|
Lan
baldintza duinak lortzeko Arrantza baliabideak gehiegi ustiatzeak mundu osoko milaka pertsonen bizimodua desagertzea dakar, adituen arabera. Rodríguez nabarmentzen da «legez kanpoko arrantza egiten duten flotek arrisku handiak dakartzatela lan eskubideen ikuspuntutik».
|
|
|
Azkenik, etxez etxe eskaintzen duen laguntza zerbitzua orduko 20 eurotik 14 eurora jaistea erabaki du Udalak. " Helburua da laguntza hori behar dutenek merkatu librera jo beharrean zerbitzu publikoa erabiltzea, eta langileen
|
lan
baldintza duinak bermatzearekin batera, zerbitzuaren erabiltzailearen jarraipen egokia egitea", azaldu zuen Estitxu Elduaien zinegotziak.
|
|
|
{ 77} Honetan funtsezkoa da, e.b., 1986an sortu zen ATH/ ELE Etxeko Langileen Elkarteak egin duen lana. Elkarte horrek etxeko langileen egoera legala aldatu nahi du,
|
lan
baldintza duinak aitortu diezazkiguten eta etxeko lana beste edozein lanen moduan har dezaten. Ikus:
|
|
2018
|
|
|
Biologikoa da, baina badira beste irizpide batzuk: " Bertakoa da, gure salmenta ez da erraldoia, bertan saltzen dugu, zirkuitu laburrak,
|
lan
baldintza duinak... Arlo soziala ere lantzen dugu.
|
|
|
Arroabeko Bidasoa inprimatzeko zentroko langileek greba egin dute gaur ere,"
|
lan
baldintza duinen alde". Enpresako langileak 13:00etan lantegiaren aurrean bildu dira, hitzarmen berri baten beharra adierazten zuen pankartaren atzean.
|
|
|
Nik diot Euskal Herriko ezkaratz bakoitzean langile esklabo bat ari dela lanean. Familiak langileak
|
lan
baldintza duinetan kontratatzen hasiko balira lukete egin, diruz ezin da. Politika publikoak derrigorrak dira.
|
|
|
Kate guztia errespeta dadila nahi dugu:
|
lan
baldintza duinak, produktuaren kalitatea, natura errespetatuz…
|
|
|
Geltokin zer dira
|
lan
baldintza duinak?
|
|
|
Ezta erabiltzaileen artean ere. Prekarizazio orokortuak eragiten badio ere,
|
lan
baldintzak duinagoak dira. Gaixotasun psikokognitiboek dakarten mendekotasuna eta zaintzen exijentzia muturrekoa azpimarratu ditu:
|
|
|
Eta sortzailerik gabe ez dago kulturarik. Zer egin liteke egoera hobetu eta sortzaileek
|
lan
baldintza duin eta egonkorrak izan ditzaten?
|
|
|
ELAk gogorarazi du IAT zerbitzua Nafarroako Gobernuaren emakida publikoa dela eta beste 10 urterako berritu duela gaineratu du. Horregatik, sindikatuak foru administrazioa lan gatazkaren konponketan parte hartzera premiatu du, “beti ere,
|
lan
baldintza duinak eta kalitatezko zerbitzua bermatzeko”. ELAtik azaldu dutenez, TUV Rheiland enpresak azken 4 urteotan guztira 2,4 milioi euroko irabaziak izan ditu. Hilaren 31n bilera dute enpresarekin, baina ez dute baztertzen mobilizazio berriak egitea.
|
|
|
Izan ere, emakumeoi «erreserbatutako» lan eremuetan (garbiketa, zaintza...), jasanezina den lan bolumena ateratzeko, inposatzen dizkiguten jardun partzialak onartezinak dira. Ez dute dirurik eskatzen;
|
lan
baldintza duinak exijitzen dituzte, bizi ahal izateko. Loramendiko langileak zutitu eta Sanitas multinazionalaren aurrean plantatu egin dira.
|
|
|
Ostegunean, hilaren 10ean, Leioako campuseko Liburutegiaren parean eta Donostiako ikasgelategian deitu dituzte mobilizazioak, goizeko 11:30ean. Lizentziatu eta graduatuentzat
|
lan
baldintza duinak eskatuko dute; era berean, EHUko ikertzaileei horiek ukatzen dizkien Nekane Balluerka EHUko errektorearen" zinismoa salatzea" dute xede.
|
|
|
Biak elkarrekin dabiltza teoria berri bat garatzen; oraindik ez diote izenik eman, baina, behin behinekoz, psikoanalisia deitzea erabaki dute. Fabianek hiriko langileen asanbladetara joaten jarraitzen du, langileen
|
lan
baldintza duinei, lan ordutegiak murrizteari eta horrelako gaiei buruz eztabaidatzeko. Nolanahi ere, lanak aukera ematen dien bakoitzean, batu egiten dira familiako guztiak elkarrekin disfrutatzeko.
|
|
2019
|
|
|
" Baserriari lotutako proiektu ekonomikoak bultzatzeko, nekazaritza industriatik kanpo, laborantza iraunkorra bermatze duten oinarrietan oinarritzen gara", azaldu dute egitasmoaren sustatzaileek. Tokiko ekoizpen txikiek baserritarren
|
lan
baldintza duinen aldeko apustua egiten dutela azpimarratu dute, era berean, landa eremu bizi bat sustatuz eta ingurumenarekiko oreka jasangarria bermatuz.
|
|
|
«Lan baldintza, pentsio eta bizitza duinaren aldeko borrokan jauzi bat ematea beharrezkoa» iruditzen zaielako deitu dute greba eta «konbentzimendu hirukoitza» dutela oroitarazi dute: «pentsioena denon afera da, oraingo pentsiodunena nahiz etorkizunekoena; bertzetik,
|
lan
baldintza duinen aldeko borroka ezinbertzekoa da; azkenik, eskubide sozialak bermatu behar dira».
|
|
|
Bigarrenik, “gizartean gero eta behar handiagoak diren heinean, ratioen legedia eta dekretuak berriztea eta egungo egoerara egokitzea”. Horrekin batera, sindikatuak eskatu du “ratioen eguneraketak prekarietatetik aldentzen den kalitatezko enplegua sortzea;
|
lan
baldintza duinak eta soldata arrakalaren egoera deuseztatuko duena”. ELAk Nafarroako Gobernuari egin dion azken eskaera da “menpekotasun egoeran dauden pertsona eta langileak zaintza sistemaren erdigunean jartzea”.Zainduak diren pertsonak egunean gutxienez 2 orduz zainduta egon behar dutela diote ELAtik, bina gaur egun 88 minutu daudela zainduta adinduen egoitzetan.
|
|
|
|
Lan
baldintza duinen alde, mobilizazioa egin dute BilbaoBizi bizikleta mailegu zerbitzuko langileek
|
|
2020
|
|
|
Emakume eta gizonezkoen arteko soldata arrakalaz hitz egin da hainbatetan, eta baita
|
lan
baldintza duinak izatearen eskubideaz ere. Oxfamek argitaratutako txostenak argi adierazten du hau guztia.
|
|
|
5 Nekazaritza eta elikadura sistema eraldatzea, agroekologian oinarritutako elikadura burujabetzan aurrera egiteko. Horrek biodibertsitatea kontserbatzea, elikagai jasangarriak eta tokikoak ekoiztea bermatzen du, beti ere
|
lan
baldintza duinetan oinarrituta. Horretarako, lurraldea berrantolatu behar da eta elikagaiak ekoitzi eta banatzeko kate globalak birkokatu behar dira, ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko hurbiltasun harremana bultzatzeko, eta biodibertsitatea, ura eta ingurune naturala hiri herri eta landa-guneekin eta haien prozesuekin orekan egoteko.
|
|
|
«Deskribatu dugun testuinguru honetan ez badago greba orokorrerako arrazoirik, ez dugu ulertzen zer rol jokatu behar dugun sindikatuok. Gure asmoa da lantokiak astintzea enplegua bermatzeko eta langileei
|
lan
baldintza duinak emateko».
|
|
|
sortzaileak gu zaintzen ari diren bezala zaintzen ote dituen komunitateak eurak. Komunitatean topatuko al ditugun kultur sorkuntzak eskuratzeko bide berriak, sortzaileek euren
|
lana
baldintza duinetan egin ahal izan dezaten. Edo, azokak zabaltzera Jaurlaritza bultzatu dugun moduan, bultzatuko al ditugun Euskal Herriko hiru administrazioetako arduradunak euskara eta euskal kulturarekiko dagokien ardura hartzera.
|
|
|
Gipuzkoako zahar etxeetakoak bezala, Bizkaiko etxez etxeko langileak ere greban izan ziren atzo,
|
lan
baldintza duinak eskatzeko. Gaur ere segituko dute, ELA, LAB eta UGT sindikatuek deituta; eta kalea hartuko dute, Arriagan.
|
|
|
Elecnorreko langileek hilabete daramate greban
|
lan
baldintza duinen alde
|
|
|
Villabonako osasun etxeko eta Santiago egoitzako langileen baliabideak eta
|
lan
baldintza duinak bermatu daitezen lan egingo dugu.
|
|
|
Alde batetik, diru laguntzen onuradun diren upategiei erantzukizun soziala bermatzea; erantzukizun sozial horrek oinarrizko bi alderdi ekarriko lituzke: " Ekoizpen kostuak estaliko dituen prezio duina bermatzea eta langileei
|
lan
baldintza duinak bermatzea".
|
|
|
|
Lan
baldintza duinak," hilabete amaierara iristea ahalbidetuz eta zainketen balio soziala zein produktiboa aitortuz".
|
|
|
Eskaera horretaz gain, pleguan “kalitatezko lanpostuak sortu eta mantentzeko eta
|
lan
baldintza duinak bermatzeko irizpideak ezartzeko” ere eskatu dute, bai eta “elikadura justizian eta elikadura subiranotasunean aurrera egiteko” ere, jangeletako plateretan hori islatzen bada, osasunean, ekonomika zirkularrean, iraunkortasunean eta landa eremuaren susperraldian lagunduko duela uste baitute.
|
|
|
Martxoaren 8ari dagokionez, 1857an, New Yorken emakume langileen talde bat
|
lan
baldintza duinen alde kalera irten zen, eta errepresio bortitza jaso zuen poliziaren aldetik. Bestalde, 1911n lan baldintzen eta eskubideen alde langile talde bat arropen lantegian itxi eta, sute baten ondorioz, 146 pertsona hil ziren, jabeek ateak eta leihoak itxi zituztelako.
|
|
|
Azkoitiko Greba Batzordeko kideek adierazi dutenez," konbentzimendu hirukoitz" batek batzen ditu herritarrak greba egitera: pentsiodunen aferak,
|
lan
baldintza duinen aldeko borrokak eta eskubide sozialen defentsak. " Bestelako eredu sozio produktibo bat defendatzen dugu, bizitza duinak erdigunean jarri, zaintzari dagokion garrantzia eta aitortza eman, eta planetaren jasangarritasunari lehentasuna emango dion eredua", azaldu dute antolatzaileek.
|
|
|
Baina uste hori berehala zapuztu zitzaidan. Atera nintzen etxetik nire inguruko metro karratuetan zer gertatzen zen begiratzera, eta Guggenheimeko langileek prekarietate gordinean lan egiten zutela jakin nuen; geroxeago, greban zeudela
|
lan
baldintza duin batzuen eske; hurrena, bota egin zituztela haietarik hemezortzi, ia denak, eta bota gainera inolako negoziaziorik gabe, kontratua bukatzen zitzaielako aitzakian. Aitzakia errazagorik ez gure gizartean, non kontratu gehienak sortu orduko jartzen diren bukatzeko zorian.
|
|
|
Zenbait autorek azpimarratu dutenez (Thompson, 1979; Adam, 1995; Martin Criado eta Prieto, 2015), industrializazio garaian langile mugimenduak aurrera eramandako borrokak, funtsean, denboraren gaineko kontrola edo denboraren burujabetza eskuratzeko izan ziren. Ikuspegi makro batetik, historiaren norabidea aldatzeko eta etorkizunaren jabe izateko borrokek iraultzari bide eman zioten; ikuspegi mikro batetik, aldiz,
|
lan
baldintza duinak eskuratzeko eta produkzio denborak murrizteko ahaleginak izan ziren. Biak ala biak, denboraren burujabetza eskuratzeko borrokak.
|
|
2021
|
|
|
" Aldundiak enplegu duina bultzatzeko konpromisoa hartu nahi badu, badu nondik hasi: aldundiaren zerbitzuak ematen dituzten langile guztien
|
lan
baldintza duinak bermatzea, azpikontratatutako enpresa baten menpeko langileak badira ere".
|
|
|
Serantes kultur aretoko garbitzaileei eskaini zizkien saria jaso osteko hitzak.
|
Lan
baldintza duinen alde borrokan aritu dira, eta, Ituñok jendaurrean gogorarazi zuenez, Serantes antzokia eta antzeko lokalak zabalik ez baleude, eurek ez lukete izango lekurik beraien artea eskaintzeko. " Zabalik daude, hori ahalbidetzen duten langileak daudelako", gaineratu zuen.
|
|
|
Horixe dute, hain zuzen ere, jardute eremu nagusietako bat. Lan duina lortzeko asmotan, elkarteak aholkularitza juridikoa eta psikologikoa eskainiko die migratzaileei, beren eskubideen berri izan dezaten eta
|
lan
baldintza duinak izan ditzaten. Formakuntza ikastaroak ere eskainiko dizkie, lana lortzeko orduan baliagarri izango zaizkienak.
|
|
|
" Ondo bizitzeko behar dena" argitu beharra dago, Altunaren arabera, aldaketarako bideak hasteko gero: " Oinarrizko beharren desmerkantilizazioa (etxebizitza, elektrizitatea...), zaintza eta pentsio sistema publikoak, osasun eta hezkuntza sistema publiko indartsuak,
|
lan
baldintza duinak guztiontzat, indarkeria matxisten aurkako politika publiko sendoak, Atzerritartasun Legearen abolizioa...". Norbere bizitzaren gaineko erabakiak hartu eta" jendartea goitik behera" aldatzeko, burujabetza ezinbestekoa dela uste du.
|
|
|
Hiru eskaera nagusi egin ditu: langileentzat
|
lan
baldintza duinak, lan erreforma bazterrera uztea eta aldaketa fiskala lehenbailehen martxan ezartzea.
|
|
|
Eskuinaren oldarraldiari erantzuteko, ezkerra demokrazia formalaren (kapitalista, patriarkala, koloniala...) makulu bihurtzeko arriskua dago: kapitolioa demokraziaren sinbolotzat defendatuz; farmazeutikek eta Bill Gatesek finantzatzen duten Osasunaren Mundu Erakundea autoritate bezala aldarrikatuz Bolsonaro, Trump edo Johnsonen aurrean; PSOEren Espainia sostengatuz Vox eta PPren Espainia ekiditeko; Urumeako uretan" langile" armatu bat itotzen denean" elkartasuna eta babesa" azalduz eta"
|
lan
baldintza duinak" eskatuz. Neurri batean eta kasu batzuetan batzuetan beharrezkoa izan daiteke, baina ez diezaiogun gure buruari beharra bertutetzat saldu, atzo arbuiatzen genuenaren gorazarre egiten amaitu baitezakegu.
|
|
|
Helburua: arreta soziosanitarioa profesionalizatzea, etxeko enplegutik bereiztea eta
|
lan
baldintza duinak bermatuko dituen berezko hitzarmen kolektiboa lortzea. Maria Juncay (Loja, Ekuador, 1970) duela 22 urte iritsi zen Euskal Herrira, eta alzheimerra duten adineko gaixoak zaintzen dihardu orduz geroztik.
|
|
|
Onuradunen behar guztiak, fisikoak, psikologikoak eta emozionalak, asetuko dituena, batetik. Eta horretan jardungo duten langileen formakuntza profesionala eta
|
lan
baldintza duinak bermatuko dituena, bestetik. Bigarren edo hirugarren graduko menpekotasuna duen pertsona bat ohetik aulkira mugitzeko adibidez, ezinbestekoa da mobilizazio teknikak ezagutzea, onuradunaren nahiz zaintzailearen gorputzak ez kaltetzeko.
|
|
|
Baietz esan daiteke. Moda jasangarri horren barruan badira ildo batzuk diotenak saiatu behar dugula ehun ekologikoak erabiltzen eta langileen
|
lan
baldintza duinak bermatzen. Hori dena oso beharrezkoa da, baina horretaz gain, saiatu behar dugu kontsumoa murrizten.
|
|
|
Urrats garrantzitsuak egiten ari gara, eta probintzia hitzarmen bat negoziatzeko eta adosteko gaitasuna duen patronal bat sortzetik hurbilago gaude. Egoitza pribatu guztiek, handiek eta txikiek, gure lurraldearen errealitaterako
|
lan
baldintza duinak eta egokiak izan behar dituzte. Eta baldintza duin horiek probintzia hitzarmen batekin lortuko dira.
|
|
|
Dena den, lanean segitu dutela ohartarazi du. «Mobilizazioekin eta langileen greba mugagabearekin jarraitzeko apustu argiari esker lortu da garaipen hau, eta horrek erakutsi du borroka dela bide bakarra lanpostuak eta
|
lan
baldintza duinak defendatzeko».
|
|
|
Ziur gaude hemendik aurrera ezinbesteko sektore guztiei (supermerkatuko langileei, nekazariei, zaintzaileei)
|
lan
baldintza duinak bermatuko zaizkiela; haur eskola publiko gehiago egongo direla; sukaldeak eskola jantokietara itzuliko direla; adinekoen egoitzak eta etxez etxeko laguntza zerbitzuak (ber) udalekotuko direla; etxebizitza publiko alokagaien kopurua handituko dela; klausula sozial eta ekologikoak aplikatuko direla kontratu publikoetan; erreforma fiskala egingo dela Petronorrek, Iberdrolak, BBVAk.....
|
|
|
Azkueren ustez, «erabaki politikoak» daude salaketen atzean, «Eusko Jaurlaritzak eta Urkullu lehendakariak borroka sindikalarekin zerikusia duten ekintza oro kriminalizatu nahi dute». Epaitegiaren aurrean eginiko adierazpenetan lanpostuengatik eta
|
lan
baldintza duinengatik borrokatzea «eskubide bat» dela nabarmendu zuen, eta, besteak beste, Tubacexeko edota ITP PCBko langileak «egurtuak» izan direla gogoratu.
|
|
|
Hori dela eta, administrazio publikoei eskatu diete lehiaketetarako baldintza agirietan kontuan har ditzatela «sektorearen berezitasunak eta teknikarien errealitatea». Hala, proposatu dute espazio eszenikoen behar teknikoak asetzeko gai diren «gutxieneko lantaldeak» ziurta ditzatela, enpresa azpikontratatuek langileei egutegia eman ahal izateko, eta
|
lan
baldintza duinak ezarri ahal izateko.
|
|
|
Nafarroako Gobernuari, Iruñeko Udalari eta gainerako erakundeei exijitu diete «inplika» daitezela,
|
lan
baldintza duinak lortzeko. «Administrazioa edo haren mendeko erakundeak dira enpresak eta teknikariak kontratatzeko eragile nagusiak, eta beren gain hartu behar dute gai horretan duten erantzukizuna».
|