|
2000
|
|
|
Baina, gure artean, Aita Manuel Larramendi andoaindar josulaguna dugu noski Argiaro garaiaren sustatzailerik handiena. Besteak beste, Corografía de la provincia de Guipúzcoa deritzan
|
lana
idatzi zuen 1754an, Bartzelonan 1882an argitaratuko zena. Gure hizkuntzaren goraipamenak ez zituen aski izan eta aitonen semetasunaz ere jabetua zen:
|
|
|
Hizkuntzalaritzari egin dion ekarria, ez dakit oraingo ikasleokdakizuen, baina ez baldin badakizue, irakasleen errua da. Hor daude bere
|
lan
idatziak; gustuko izanen ditugu edo ez; guttik erakuts lezake parekorik.
|
|
2001
|
|
|
Felipe Juaristiren poemak naufragio baten hondakin salbatuez osatuak daudela dirudi, eta guztioi luzatzen digun itsasketa seguruago baterako eskaintza dira, Koldo Izagirreren esanetara, Susa argitaletxearen" XX. mendeko poesia kaierak" bilduman idazle azkoitiar honen olerki
|
lanari buruz
idazten duenean. Maisulanek eduki ohi duten erritmoaren gozoa, apainduraren egokia, esateko moduaren zehatza dute Felipe Juaristiren poemek, alegia klasikotasunaren ezaugarriak.
|
|
|
irrati arteko obrak, bideoa erabiltzen dutenak eta abar. Gainera, euskaraz, gazteleraz eta ingelesez Las Palmasen jaiotako eskultore honen adierazpenak eskaintzen dira, eta baita ere Gloria Picazok artistari egiten dion elkarrizketa, eta Jose Iges eta Karin Ohlenschlagerek Concha Jerezen
|
lanari buruz
idatzitako gogoetak.
|
|
|
James Joyce emakumeak seduzitzen ahalegintzen bazen gero nobeletarako materiala lortu ahal izateko, Juan Martin justu kontrakoaz baliatuko da: literatur
|
lanak
idatziko ditu neskak seduzitzeko. Eta triangeluko elementu bakarra aurkeztu dugunez, esan dezagun, ikuspuntu maskulino hetero batetik espero zitekeen modura, beste bi protagonistak emakumezkoak direla:
|
|
|
Modu batera edo bestera, euskal literaturaren esparruan jada benetako klasikoak diren
|
lanak
idatzi dira ibilbide eta sentsibilitate desberdin horien ildotik. Halanola Obabakoak (1988) edo Hamaika Pauso (1995).
|
|
|
Ezinda A. Lertxundiren 90eko eleberrigintzaz jardun Obabakoaken argitaratzeak oriotarrarengan eragin zuen gogoeta bazter utzita. Izan ere, astindu hark ez baitzuenLertxundi Obabakoaken itxurako
|
lanik
idazten jarri; ordea, bere ordura artekoibilbidea etenarazi zuen eragin hark. Obabakoak argitaratu eta gutxira,. Obabarengarrantziaz?
|
|
|
Argitalpenerako
|
lanaren
idaztea 2000 urtean egin da.
|
|
|
bere filosofiaren ardatz garrantzitsuenak ahoz azaltzen zituela eta ardatz filosofiko horiek idatziz inoiz azalduko ez zituela erabaki zuela: " Ez da izan, eta ez da inoiz izango gai horiei buruzko nire
|
lan
idatzirik" 6 Platonek filosofia adierazteko bide gisa idazkerari susmo txarra hartzen zion, bere ustetan ikasleari informazio hutsa emateagatik ez zelako ikaslearen arima eraldatzeko gai; ez baitu azalpen anitzetarako lekua uzten, izan ere, liburu bat irakurtzerakoan irakurleak pasarte bat ulertzen ez badu, berrirakurtzerakoan aurretik idatzirikoa berriz irakurri egiten baitu, inolako aldaku... Platonek hobesten zuen ahozko irakaspenak, ordea, ez du eragozpen hauetako bat ere sufritzen.
|
|
2002
|
|
|
Baina bera bizirik zegoen garaian, bestelakoak izan ziren gauzak. Asko kosta zitzaion arrakasta izatea, nahiz hirurogeitik gora nobela eta antzerki
|
lan
idatzi. Eta aberastu bazen, ez zen inolaz ere eleberriengatik izan, antzerkirako egindako bi egokitzapenengatik baizik.
|
|
|
Baina ustekoa da antzerkia idazten duenak bere lana antzeztua ikusi nahi duela. Taularatze kontuan hain etsita bazaude, zerk bultzatu zaitu hiru antzerki
|
lanak
idaztera?
|
|
|
Greziar ereduko antzerki
|
lanak
idatzi zituen, hala tragediak (Akiles, Ajax, Troiako zaldia, Egisto, Hermione, Andromeda, Danae, Ino, Terea...) nola komediak (Gladiolo, Ludio, Virgo...). Aktore gisa ere aritu zen.
|
|
|
Idatziriko 74 lanetarik goian aipaturiko gutxi horien zatiak baino ez dira geratu. Gai eta forma askotariko
|
lanak
idatzi zituen: poemak, saturae, filosofia lanak, moral liburuak, biografiak, historia liburuak, nekazaritza lanak, literatura historiako ikerketak, gazteriarentzako entziklopedia modukoa...
|
|
|
Ikusiko duzu anitzetan web orrialdeen informazioa ematen dizudala. Horiek guztiak ikusi ditut, eta
|
lana
idatzi izan dudan aste horretan ongi zebiltzan. Badakizu, hala ere, bista bezala joaten direla, eta etorri, egunero eta orduoro milaka orrialde gure ordenagailuetatik.
|
|
2003
|
|
|
Iñigo Aranbarrik «Sakabi, soinu txikiaren handitasuna»
|
lana
idatzi du. Hilaren 30ean aurkeztuko dute Donostian Faustino Azpiazu «Sakabi» trikitilariari buruzko lana.
|
|
|
Izatez auzia mende hasieratik zetorren, eta zentralizazio ahaleginen testuinguruan, zenbait historia lan polemiko agertu ziren gaztelaniz: batetik Espainiako Real Academia de la Historia k zein J. A. Llorente erudituak, Foruen aurkako
|
lanak
idatzi zituzten, erregearen zerbitzuan; eta bestetik foru erakundeei lotutako Aranguren y Sobrado eta Novia de Salcedo modukoek euskal erakundeen apologiak70 Iztuetaren obra testuinguru horretan kokatzen da, Foruen aldeko bandoan, baina berezitasun batekin: euskaraz idatzi zuela, eta ez Espainiako botere zentralei arrapostu emateko, baizik, esan bezala, Gipuzkoa bertako herritarrei zuzenduz.
|
|
|
Goihenetxerekin segituz, Etxepareren bide beretik letorke Joanes Leizarraga kalbinista, sortzez lapurtarra baina Nafarroa Beherean ezarria (1506??). Leizarragak ez zuen historiografia
|
lanik
idatzi, baizik Testamentu Berria euskaratu (1571 urtean argitaratuz). Baina obra horren hitzaurrean ikus daitekeenez, bere pentsaera irekita zegoen arlo sozialeko gogoetara, arlo instituzionaletako auzietara, eta adi bere garaiko eta herrialdeko gertakarietara.
|
|
|
Hortik euskal kalbinistek testu idatziei garrantzia handia ematea. Hola, Leizarragak, Testamentu Berriaz gain ABC edo Christinoen instructionea
|
lana
idatzi zuen, euskaldunak eta bereziki gazteak alfabetatzeko asmoz: –Berce natione guciek, ceinek bere lengoagean beçala, Heuscaldunac ere berean duençat, certan iracurtzen ikas ahal deçan? 18.
|
|
|
Tarte horretan, historia kantabrista kritikatu zuen euskaldun bakarra Arnaud Oihenart zuberotarra izan zen, bere latinezko Notitia Utrisque Vasconiae (1638) obra zorrotz eta bikainarekin32 Latinez idaztea adierazgarria da, erakusten baitu latina zela garaian nazioarteko hizkuntza, eta gainera Iparraldean oraindik XVII. mende erdialdera frantsesak baino kultur prestigio handiagoa zuela33 Oihenartek, agirietan oinarrituz, Baskonia osoaren (Euskal Herriak eta Akitaniak osatua) historia idatzi zuen, tubalismo kantabrismoak baztertuz. Euskaraz propioki historia
|
lanik
idatzi ez arren bere gaztaroa neurtitzetan kontatu zuen. Oihenarten saioa gora behera, historia kantabrista, euskal noblezia eta kaparetasuna legitimatzeko zituen inplikazioekin, garrantzitsuegia zen kritika batzuengatik desagertzeko, eta nagusi izaten segitu zuen hurrengo bi mendeetan.
|
|
|
–Tubal cen Iapheten bortzgarren semea, eta Noeren illobassoa?,. Cein partetaric Tubal sarthu cen Espainiarat eta non eguin çuen bere lehenbicico egoitça?,. Tubalen hitzcuntça ala Escuara centz, ala bertce hitzcuntzaric?,. Escuara hitzcuntça çaharra[...] noblea, eta bertce hitzcuntcetaric ethorquiric gabecoa da?,. Cantabria icen hau nondic heldu den?,... 34 Beraz Etxeberri lapurtarrak erdarazko apologien eduki beretsua azaltzen zuen. Eta hein horretan ez bazen originalegia izan, mito kantabristak euskaraz garatzean esan daiteke aurreneko euskarazko historia
|
lana
idatzi zuela, aurreneko narratiba historikoa euskaraz, Klaberiak bere bertsoan eskatzen zuen huraxe; beti ere, diskurtso kantabrista hauek historia generokotzat har daitezkeen heinean, esan dugunez nahiko atenporalak eta beraz historikotasun gutxikoak baitziren.
|
|
|
Aro Berrian, maila batetik gorako euskaldunen artean mito kantabristen inguruan, kontzientzia historiko konpartitu bat azaldu zela ikusi dugu. Baina historia
|
lanak
idazteko orduan, normalean, marko probintziala hartzen zen esparru gisa. Kantabriarren kontuekin hasi eta handik Bizkaiaren historiara (Andres Poza), Gipuzkoaren historiara (Lope Martinez Isasti) edo Arabaren historiara (Juan Arcaya) igaro ohi zen.
|
|
|
Zeren erdaldun herritar apalentzat historia lanik ez produzitu arren, idatzi idazten ziren historia lanak erdaraz (goi klaseentat). Aldiz euskararen egoera diglosikoan, Euskal Herriko goi eta erdi klaseak erdaraz alfabetaturik zeudenez, euskaraz idaztekotan herritar apalentzat idazten zen, eta haientzat ez bazen historia
|
lanik
idazten, ez zen euskarazko historia lanik inorentzat idazten. Eta hola, euskarazko historiografiaren agerpena, historia gaiak herritar apalei begira idazteari loturik zegoen.
|
|
|
XIX. mendetik baina, herritarrek parte hartze gero eta handiagoa izango zuten politika publikoan. Eta horri lotu behar zaio, gure ustez, herritarrentzako historia generoko
|
lanak
idaztea. Eta beraz euskarazko historia lanak agertzea.
|
|
|
XVI. mendetik 1876 urteraino, lau saio kontabilizatu ditugu euskaraz propioki historia generokotzat har daitezkeen
|
lanak
idazteko: Etxeberri Sarako medikuaren Eskuararen hatsapenac argitaratu gabea (XVIII. mende hasieran), Egiategi zuberotar irakasle filosofoaren euskal historia orokor proiektu gauzatu gabea (XVIII. mende amaieran), Iztueta gipuzkoar funtzionarioaren Guipuzcoaco Provinciaren condaira (1847an argitaratua), eta Hiribarren lapurtar apaizaren poema historikoak mende beraren erdialdean (1853an argitaraturiko Eskaldunak nabarmenduz).
|
|
|
Ohargarria da lau autore hauetatik hiru laikoak izatea, eta guztiek ere euskaldun herritarren irakaskuntzaren inguruko kezka izatea. Pentsa daiteke euskarazko hezkuntza interesatzen zitzaien heinean, historia formazio zibil horren parte gisa ikusiko zutela, eta hortik euskarazko historia
|
lanak
idazteko beren proiektuak. Kontrara, euskal idazle eliztar gehienek, beren obretan euskal historiaren oihartzun batzuk jaso arren, ardura nagusi gisa erlijioaren irakaspena zuten, ez historiarena.
|
|
|
Garai hartan armeniar gehienak Turkian bizi ziren, hiru bat milioi. Berlinen egin zituen ikasketak eta herriz herri bertako musika biltzeaz gainera ehunka
|
lan
idatzi zituen, munduko orkestra filarmoniko handietan ezagunak direnak. 1915ean, ordea, armeniarren aurkako sarraskiari ekin zion Turkiak.
|
|
2004
|
|
|
Gazterik ikasi zuen euskara, geroagoko euskaldun berrien eredu bilakatu zela. Hizkuntzaren ikerkuntzan nabarmendu zen arnas handiko
|
lanak
idatzi zituela, euskara bera defendatu eta bultzatu zuten zenbait elkarteren sorreran egon zen, euskararen inguruko hainbat eztabaidetan parte hartu zuen, baita eredu literarioaren zein batasunaren hika mika garrantzitsuetan ere, eta gutxi bazen ere, asmo literarioko zenbait lan utzi zizkigun.
|
|
|
Gazteentzako
|
lanak
idatziz makina bat sari irabazia da Agustin Fernandez Paz galiziarra, Koldo Izagirrek euskaratu duen Aire beltza nobelaren egilea. Psikiatriko batean dagoen emakume baten istorioa azaltzen du bertan.
|
|
|
Julio Llamazaresek Tras os Montes (Un viaje portugués)
|
lana
idatzi zuenean eskuizkribua entregatu zidan.
|
|
|
Zerk eraman zituen alemaniarrak halako jarrera totalitario eta xenofoboa hartzera? Halako galderak zituen buruan Stern ek aipatu
|
lana
idazteari ekin zionean. Estatu Batuetan errefuxiaturiko mediku judu baten semea izanik Stern, gurasoen eta hein handi batean berea ere baden iragana hobeto ulertzeko beharra zuen egileak.
|
|
|
Unibertsitate ikasketak egin ondoren 22 urterekin In dar bizien egiazko balioespenari buruzko gogoetak
|
lana
idatzi zuen. Cartesiarren eta leibniztarren artean zegoen eztabaidan hartzen du esku Kantek lotsagabe garaiko fisikako arazo nagusien konponbidea aurkitu nahian.
|
|
|
Agian emakume batek idazle izatea erabakitzen duenean jakin behar du, aldez aurretik, arlo publikoan aritzeak baduela bere ordaina, eta beti izango dela adin txikikoa, edozein adinekin bada ere, edozein lan egiten badu ere. Izenaz deitua izango da, eta ez deituraz, umeeide itzen zaien modu berean; heldugabea dela esango dioeditoreak, liburuaren tituluaz zalantza duenean; bere
|
lanari buruz
idatzitako kritika ez du bilatuko gainontzeko idazleen lanari eskaintzen zaion atalaren barruan, baizik eta, beti ere, aparteko kapitulu batean," bera bezalakoak" di renei buruz hitz egiten den kapituluan alegia, zerenemakume izate hutsak berdindu egiten baititu emakumeidazle guztiak, axola gabe zertaz, nola, non eta zenbat kalitaterekin idazten duten.
|
|
2005
|
|
|
Geroztik hark erranetan gaude. Haren lanak eta haren
|
lanaz
idatzi liburuak badira latinez, espainolez, frantsesez, italieraz, euskaraz... Frantsesezko azkena, guk dakigula, Francisco de Vitoria et la" Leçon sur les Indiens", 1997an agertua, Le Cerf argitaletxean.
|
|
2006
|
|
|
Egundoko arrakasta izan zuen Peter Pan eta WendyPeter Pan eta Wendy liburuaren bigarren zatia idazteko baimena eman zuen, horretarako literatur lehiaketa antolatuz. Geraldine McCaughrean gertatu zen lehiaketa horretako irabazle, mundu osoko idazleen artean, eta orain Xabier Paya Ruizek euskaratu duen Peter Pan eta jaka eskarlata izenburuko
|
lana
idatzi zuen. Lan bera, hogeita bi hizkuntzetara itzulia izan da.
|
|
|
Hiztegia osatzeko bi iturri erabili dituzte:
|
lan
idatziak (egunkari aldizkarietako kronikak, artikuluak, elkarrizketak, liburuak...) eta ahozkoak (irrati eta telebistako saioak, bereziki kirolariekin eta zenbait aditurekin egindako elkarrizketa mamitsuak). Amaieran, zenbait eranskin ditu hiztegiak:
|
|
|
Topaketak alderdi hauek aztertuko ditu, besteak beste: informazioa bilatzea, bibliografiak erabiltzea, artikuluak aipatzea eta
|
lanak
idaztea. Extremadurako Unibertsitateak (UEx) lankidetza hitzarmen bat du Espainiako Irakurketa eta Idazketa Elkartearekin (AELE), eta 2006 urtearen hasieran Kultura Ministerioaren enkargua jaso zuen, unibertsitateko irakurketaren egoera aztertzeko.
|
|
2007
|
|
|
Eta nortzuez eta noren
|
lanez
idatzi zuten intelektualok?
|
|
|
Orain arte aipatutako ekarpenak ez ezik, XIX. mendearen bukaeran eta XX.mendearen hasieran, zenbait ikerketa deskribatzaile ere egin ziren (Delval, 1989). Horietariko bat Anna Kohler ena da. Autore horrek Diruaren esanahia haurrengan (Children' s sense of money) izenburuko
|
lana
idatzi zuen 1897an, eta haurrekdiruaz eta aurrezteaz duten ikuskera aztertzea zuen helburu. Lan hori egiteko, 5.000 neska mutilen kontakizunak erabili zituen, baina esan beharra dago emaitzekargibide gutxi eman zutela haurrek diruaz eta aurrezteaz duten ulermenareninguruan (Kohler, 1897 in Delval, 1989).
|
|
|
Traziako Estagira n jaio zen Aristoteles, 384 urtean Kristo aurretik; eta, 322ean hil, Eubeako Kaltzide n. Filosofo handi horren
|
lan
idatzia hiru multzo nagusitan banatu ohi da: dibulgazio lanak (elkarrizketa moduan idatziak, gehienbat), eskuliburu tankerakoak (Lizeoko bere ikasleentzako materiala), eta bere tratatu filosofiko eta zientifiko nagusiak.
|
|
|
Foru Aldundiaren Bidegi enpresa publikoaren esanetan, Bergara Urretxu zatiaren proiektuko
|
lanak
idazten ari dira. Bergara eta Urretxu arteko lanak datorren urtean hasi eta 2010ean bukatu nahi ditu Bidegik.
|
|
|
Denon ahuldadeari aurre egiteko premiazkotzat geneukan lagunarte batasuna indartzea, komentu etxe bakoitzeko ikaslegoaren barruan eta Probintzia erlijiosoetako Nagusien aurrean. Jendeak pertsonalki elkar ezagutzeko balio izan zuten bilerek, eta bestalde,
|
lan
idatzirako batasuna bultzatzen ahalegindu ziren urteroko topaketa haiek.
|
|
2008
|
|
|
• Gero eta kalitate handiagoko
|
lanak
idazteko erronkari heldu.
|
|
|
Baina urte pare bat gehiago pasatu behar izan zen Azkuek bere kazetaritza proiektuentzako babesleak topatu arte, Euskalerria Elkarte foruzale abertzalearen inguruan hain zuzen. Lehenago, ordea, Sabino Aranak hartu zion aurrea euskarazko kazetaritza
|
lanak
idazten.
|
|
|
Charles Edouard Jeanneret Gris arkitekto eta margolari suitzarrak Le Corbusier deitua Le Modelor
|
lan
idatzian ezagutzera eman zuen zenbaketa sistema ere urrezko neurriaren proportzioetan oinarritzen da. Arkitekturan erabiltzen da, baina baita musikan ere.
|
|
|
Askoz interesgarriagoa eta motibagarriagoa iruditzen zait ipuinak egokitzea. Gaur egun, aldiz, kontrako bidea gero eta gehiago ikusten dela ere azpimarratu du Canok, hau da, euren
|
lanak
idazteko zinemaren egitura narratiboak baliatzen dituzten idazleak gero eta gehiago direla.
|
|
2009
|
|
|
Lan hau ere, bere mugetatik kanpo ateratzen da, literatur testu bat izanik antzerki lan bat ere badelako, eta gutxienez, hiru egile dituelako gure eskuetara heltzen denean:
|
lana
idatzi eta antzezlana zuzentzen duena: Aristides Vargas; idazlana euskaratu duena:
|
|
|
Bajo Escucha telesailean eta Mammoth filmean parte hartzea. Aktore gisa egiten ari den
|
lanak
idazteko denbora kentzen diola aitortu du: " Duela gutxi amaitu du gidoi bat, aurreko bi filmen ildo berekoa da eta pertsonaia asko ditu.
|
|
|
Bere garaian, erlijio sinesmenek ikerketa zientifiko asko oztopatzen zituzten, eta hori arazo handia izan zitekeen behaketetan ateratako ondorioak argitaratzekotan, baina Keplerrek, beste zientzialari alemaniar batek, eta berak gutunak idazten zizkioten elkarri. Dena dela, Galileok Sidereus Nuncius
|
lana
idatzi zuen, latinez, bere ondorio batzuk jakinarazteko. Zerura begiratzen zuen bitartean, paper batean teleskopioan ikusten zuena marrazten zuen:
|
|
|
Kirmen Uriberen Bilbao New York Bilbao nobelak(?) erakusten du nola ezin zaion mugarik jarri prosazko
|
lan
idatzi bati. Irakurri nuenean, memoria liburu bat zela iruditu zitzaidan (edo autofikzioa).
|
|
|
1909an Diputazioko Industria ingeniari izendatu zuten; izendapen horren barruan zegoen Gipuzkoako telefono sarearen zuzendaritza ere. Hurrengo urteetan, telefoniari buruzko hainbat
|
lan
idatzi eta argitaratu zituen: Apuntes sobre telefonía (1921), Medidas eléctricas y mecánicas (1924), Comunicaciones de Guipúzcoa (1925), Disposiciones legislativas sobre Telefonía (1926), La corriente Telefónica (1927) eta Telefonoaren sortze eta aurrerapena (1929).
|
|
|
Euskal sindikalismoaren historiaren inguruko
|
lanak
idatzi eta argitaratu ditu Joxerra Bustillo kazetariak (Gordexola, Bizkaia, 1958). Crisis y Estado propio hitzaldia emango du gaur, 19:30ean, Iruñeko Arrotxapea auzoko Civivox aretoan.
|
|
|
Gaur egun irakasle lanetan ari zen. Hainbat
|
lan
idatzi zituen foruez eta Euskal Herriaren eskubide historikoez, esate baterako, Nacionalismo, autodeterminaci, n e independencia.
|
|
|
Handia da Benedettik poesiaren arloan utzitako ondarea, 30
|
lanetik gora
idatzi baitzituen; tartean, Inventarios bilduma.
|
|
|
Itziar eleg, a edo Est, tica del huevo lanetan, Txema Aranaz editorearen ekimenez, Jorge Oteizak zera gehitu zuen copyrigtharen ondoan: . Autorearen
|
lan
idatzia Altzuzan (Nafarroa) egoitza duen Jorge Oteiza Museoa Fundazioaren ondarea da?. Horrek geldiarazi zuen Vegapen erreklamazioa, eranskina artistaren borondatearen onarpen argia zelakoan.
|
|
|
Auzia ez da horraino iritsiko, baina garbi dago
|
lan
idatziaren erreprodukzio berriek erregai gehiago botako luketela sutara.
|
|
2010
|
|
|
Sarritan, ikasleek urte askotan ikasi dute ingelesa Lehen eta Bigarren Hezkuntzan, baina ez dute asko praktikatu eta askotan ez daude ziur ikastaroa jarraitzeko gai izango diren. Zenbait irakaslek erraztasunak ematen dituzte eta ikasleek aukera dute euskaraz edo gaztelaniaz
|
lanak
idazteko edo azterketak egiteko. Esate baterako" Language planning:
|
|
|
|
Lan
idatzietako hizkuntzaz hori da Xarles Videgain Euskal Ikasketetako irakasleak erraten zuena 1997an: " Masterrean ikasleak egin memorioa da lanik garrantzitsuena:
|
|
|
2009an Delicatessen Underground: Bilbao Ametsak
|
lana
idatzi zuen, eta urte horretan Espainia mailan gehien saldu zuen poesia lanetako bat izan zen Oiarzabalena.
|
|
|
Fernando Sanchez Drago idazleak barkamena eskatu die azken
|
lanean
idatzitako pasarte polemikoarengatik (bi adingabe japoniarrekin oheratu zela dio) irainduta sentitu direnei, izan ere, literatura bihurtutako anekdota bat besterik ez omen da. Gainera, zin egin du ez duela adingabeekin tratu erotikorik izan.
|
|
|
Saritu berri duten generoan, saiakeran, Pio Baroja (1972), Gogoa zubi (1999) eta Mentura dugun artean (2001)
|
lanak
idatzi ditu euskaraz. Gaztelaniaz ere ikusi ditu hainbat saiakera argitaratuta, tartean Línea de fuga, Las últimas sombras, La felicidad perfecta eta Un final para Nora.
|
|
|
1879an Ibsenek Casa de muñecas
|
lana
idatzi zuen, prosaz sortu zuen bigarren testua. Orduan iskanbila handia sortu zuen Nora emakume protagonistaren jarrerak.
|
|
|
Zientzia gaiak alde batera utzita, Antoine Abbadia euskaltzalea ere bazen; aitarengandik jaso zituen euskara eta euskaltzaletasuna. Horri lotuta, euskal gramatika bat egin zuen Agustin Xahorekin batera (Ã, tudes grammaticales sur la langue basque), eta hainbat
|
lan
idatzi zituen euskarari buruz, frantsesez. Gainera, Euskal Lore Jokoak kultura jardunaldiak antolatu eta diruz lagundu zituen 1851tik 1897ra arte; hil arte, hain zuzen ere.
|
|
|
Horrek baieztatzen du kazetaritza eta literatura arteko genero baten aurrean gaudela. Eta horretaz ari garela, ezinbestean etortzen zaigu Ryszard Kapuscinski ren izena gogora, poloniarra maisu izan baitzen kasik nobela baten modura irakurtzen ziren kazetaritza
|
lanak
idazterako orduan. Bestalde, beste kontu bat iruditu zait azpimarragarri, liburuak kazetaritzaz egiten duen hausnarketa.
|
|
|
Orain, adibidez, txapelketa nagusiak iraun duen bitartean, azken hiru hilabete hauetan esan nahi dut, ezin izan dut lerro bakar bat idatzi literaturan. Beste hainbat
|
lan
idatzi dut, baina nik nahi dudan horretan ezin izan dut ezer aurreratu, nire idazteko moduak patxada eskatzen didalako. Garaika funtzionatzen dut eta ez da kasualitatea hain juxtu Aulki bat elurretan Gipuzkoako Txapelketaren aurretik idatzi izana.
|
|
|
Hor sentitzen naiz ni eroso, ondoen dominatzen dudana hori da. 10 urte artekoentzat antzerki
|
lana
idazten hasteko asmoa dut.
|
|
|
Jose Manuelen seme zaharrena [19] zen Gurutz Sarasola" Lotsati" z ari gara. Bere lana euskararen azterketaren inguruan finkatu zen, eta horren baitan hainbat lan eta poesia argitaratu zituen El DÃa egunkarian; hala nola Ene Euskaria eta Ankea ebakiko nuke
|
lanak
idatzi zituen. Heriotza baldintza dramatikoan iritsi zitzaion 1936ko martxoaren 3an, 20 urte besterik ez zituela.
|
|
2011
|
|
|
Egile gisa, bederatzi edo hamar
|
lan
idatzi ditut, eta horietako bost, liburu bihurtu ziren estreinatu eta gero, baina antzezlanak idaztetik bizitzea dezente zailagoa da gazte literaturatik bizitzea baino.
|
|
|
Euskal literatura modernizatzen lagundu zuen idazlerik garrantzitsuenetakoa da. Bere ibilbidean Egunero hasten delako (1969), 100 metro (1976) eta Ene Jesus (1976)
|
lanak
idatzi ditu, besteak beste.
|
|
|
Aipatutakoez gainera, bere sasoian eta osasunez ongi samar zegoenean, hainbat
|
lan
idatzi zituen A. Migel Mariak Karmengo Amaren Egutegian eta honen ondorengo Karmelen. Gero lan haietako batzuk beste aldizkari batzuetan ere argitaratu ziren, esaterako, Arantzazun?
|
|
|
«Ikus gaitzatela» izan zitekeen, neurri batean, aztertutako garaiak eskatzen zuena; baina iluntasunetik atera ondoren, badago bigarren lan bat egiteke dagoena eta liburu honi esker askoz ere errazago plantea daitekeena. Hots, zer nolako
|
lanak
idatzi dira euskaraz XX. mendean. Artetxeren orrialdeetan, maiz, garai haietan egindako lanarekiko miresmena atzeman daiteke, nahiz eta horrek ez eragotzi azterketa zorrotza.
|
|
|
Baina Txillardegirengan, gure ustez, bereizi behar dira bere formazioa, eta bere borroka euskarari dagokionez. Formazioa teknikoa izan arren, euskararen esparruan ez zuen Ingeniaritzaren inguruko
|
lanik
idatzi. Orixe eta beste garbizale askoren ereduarekin hausten saiatu zen, Intxausti eta beste apaizgai euskaltzale askorentzat eredu izanik.
|
|
|
Horregatik, idazle euskaldun gehienak, euskaltzain oso edo urgazle izatera heldu ziren, eta heldu dira, Txomin Agirretik hasi eta, Bernardo Atxagara arte. Alderantziz ere gertatzen zen, hizkuntzan adituek euskara aitzineratzeko, literatur
|
lanak
idazten zituzten, gehienetan literatur sorkuntzaren lanen kaltetan. Joseba Intxaustik fenomeno horri formalismoa deitzen zion jada 1953an224 Beste batzuetan, hizkuntzan adituak ziren horiek, ospe bereziko obra literarioak itzultzen zituzten beraiek eredugarritzat jotzen zuten euskara molde baten alde egiteko (adibidez, Gaizka Barandiaranen Iliadaren itzulpena).
|
|
2012
|
|
|
Garenaren eta dakigunaren arabera irakurtzen badugu, horrek ematen badigu interpretatzeko oinarria, eta interpretazioak ulermena eta ulermenak zentzu zehatza, pertsona bakoitzak baliabide kognitibo batzuk dituen heinean, interpretazioak ere askotarikoak izan daitezkeela pentsa daiteke, eta horrekin, zentzua (k). Aipatu intentzio irudikatuek testutik bertatik ondoriozta daitezke edo autoreak esandako eta idatzitako beste batzuekin eraiki ditzakegu, baita berari eta bere
|
lanari buruz
idatzi eta esan direnekin ere. Gero eta oinarri gehiago izan intentzio irudikatuak eraikitzeko are eta sendoagoak eta zintzoagoak izan daitezke horiek, baina testuaren gaineko interpretazioa kutsatuagoa ere egon daiteke.
|
|
|
–Oroz lehen, batarzuna behar dugu. Gero, egiazko kultur
|
lanak
idatzi, eta hortakotz, baserritarrismu, madarikatua euskal idazkuntzatik bethikotz khendu?
|
|
|
Bere kirol ibilbideari eta bizitzari buruzko
|
lana
idatzi du euskaraz Raul Perez Martinez kazetari donostiarrak. Gainera, Euskal Herriarekin lotzen saiatu da, gurera ekartzea.
|
|
|
Iraupena: Ikerketa egiteko eta
|
lana
idazteko 10 egun erabiliko dira, eta lana eskola orduetatik kanpo egingo da. Aurkezpena ikasgelan egingo da, eta lan bakoitza aurkezteko 20 minutu erabiliko dira.
|
|
|
Iraupena: Azterketa eta hausnarketa lana egiteko eta
|
lana
idazteko 10 egun erabiliko dira. Aurkezpena ikasgelan egingo da eta lan bakoitza aurkezteko 20 minutu erabiliko dira.
|
|
|
langileak, baliabide materialak, zein irizpide metodologiko erabiltzen dituzten, zein jarduera egiten dituzten, etab. Antolakuntza: antolaketaren egitura, dokumentu orokorrak (proiektu instituzionala, curriculum proiektua, etab.). Talde bakoitzak bere
|
lana
idatzi (argazkiak, sustapen elementuak, etab. erants daitezke), klasean aurkeztu eta irakasleari entregatu behar dio, egoki aurkeztuta. Iraupena:
|
|
|
Latinaren aurreko hizkuntzak aztertu zituen, bereziki euskara. Euskarari buruz hainbat
|
lan
idatzi zituen, besteak beste: Estado actual de los estudios de filologia euskerica.
|
|
|
Hirugarren arrazoia da inoiz baino euskal idazle gehiago egotea7 Horietarikobatzuek, gainera, gure hizkuntzaren mugak gainditu dituzten
|
lanak
idatzi dituzte (Bernardo Atxaga, Ramon Saizarbitoria, Andu Lertxundi, Joseba Sarrionaindia...).
|
|
|
Egun esan dezakegu, garai hartan haren lanak hainbat sektoreakademiko eta sozialetan iseka sorrarazi izan zuen arren, zalantzarik ez dagoelamundu filosofiko, akademiko zein politikoan eragin nabarmena izan zuela. Izan ere, animalien defentsaren auziari buruzko
|
lan
idatzien kopurua ikaragarri igo zen lanakaleratu zen hurrengo urteetan. Egun gaiaren inguruan lan eta autore ugari aurkidaitezke eta maila sozialean zein akademikoan eztabaidara irekia dagoen gaia da.
|
|
|
Optimista erradikala zela diote ezagutu zutenek.Pentsamendu praktikoaren ekintzailea, doktrina aldetik sozial kristaua, teoriatiksozialista utopikoak eta tradizio kooperatiboa edan zituen (Eibarko Kooperatibismoa). Filosofikoki pertsonalismo frantsesa (filosofia kritiko kristau ezkertiarra). Teoria eta libururik ez zuen idatzi, baina hitzaldi, praktika eta artikuluetan bildutakoazhainbat
|
lan
idatzi izan dira11.
|
|
|
Kasu horietan, zer eta nola diren garrantzi berekoak, ikasleak irakasgaia menderatzen duela eta hizkuntza kontrolatzen duela adierazten baitute. Idatzizko lanen aurkezpena Azterketez gain, ikasleek hainbat
|
lan
idatzi aurkeztu behar dituzte ikasturtean zehar. Adierazpena alderdi garrantzitsua da bigarren hezkuntzan, eta ibilbide zientifikoak egiten dituzten ikasleak ere ez dira idazlanetatik at geratzen.
|
|
|
Blas Lopezen ildoa jarraitu zuen eta R. Ortiz de Zaraterekin batera Foruei buruzko
|
lanak
idatzi zituen: Vindicación de los ataques a los Fueros de las Provincias Vascongadas.
|
|
2013
|
|
|
Orioko ingurumen eraginaren ebaluazio bateratua egiteko
|
lanak
idazteko
|
|
|
Izan ere, euskal literaturaren orrialdeetan ez da falta gerrak sortutako erreakziorik, eta urte haietako ankerkeriak itzal luzea utzi du gure memoria literarioan (Lertxundi 1997: 6) 1 Egitate historiko horien inguruko literatur produkzioa oso aberatsa izan da, milaka idazki, liburu eta ikerketa
|
lan
idatzi eta argitaratu dira. Neurri batean edo bestean, pertsona guztiok istorio kontalariak gara eta, era berean, gu geu gara kontatzen ditugun istorio horiek.
|
|
|
Bardoek, kantugileek eta bertsolariek gizartean izan duten eragina aztertuko du gaur Donostian Joxerra Garzia idazle eta EHUko irakasleak, Imanol Oroituz taldeak antolaturiko hitzaldian. Hainbat
|
lan
idatzi ditu Garziak bertsolaritzaren inguruan. Besteak beste, bere doktore tesi Gaur egungo bertsolaritzaren baliabide poetiko erretorikoak, eta Gakoak eta azterbideak, Jon Sarasua eta Andoni Egañarekin elkarlanean.
|
|
|
Ondorioz, alemanak ez zirela gehiago gauaz beren zuloetatik ateratzen eta frantsesak aise zebiltzala gauzako barrandatze
|
lanetan
idatzi zuen, anekdota bat kontatuz, non sarjentu bat zaintza lanetara joan zela, baina soldaduak ez zirela biziki ausart. Azkenean, harekin joan ziren bi soldadu euskaldunak zirela esplikatu zuen Saint Pierrek.
|
|
|
Era batera edo bestera, literatura produkzio multzo baten zailtasunak deskribatzen dituzte izen horiek. Aldekoak arestian iradoki bezala, garai horretako eleberrigile eta poetek, kalitatezko
|
lanak
idatzi arren, oso nekez lortzen dute lehen lerroan nabarmentzea. Eta horren arrazoi gisa, aipatzen da, batetik, aurreko hamarkadetako idazleen kanonizazioaren prozesuan, beranduegi?
|
|
|
Guztien gainetik, Aita Rafael San Joserena (Sotero Urionaguena) aipatu behar. Relato histórico del Convento de Larrea y de las Andanzas de su P. Prior durante la Guerra Civil de España 1936 1940Karmel deritzon
|
lana
idatzi zuen honek eta guk aldizkari honetan argitaratu genuen gaztelaniazko originala ezkerreko aldean eta euskarazko itzulpena eskuinekoan (2005). Hauxe da iturri nagusia eta lehen mailakoa A. Romanen azken egunei buruz.
|
|
|
Pausaniasek «Greziaren deskribapena»
|
lana
idatzi zuen, non monumentu artistikoei eta garai hartako elezaharrei buruzko informazioa ematen baitu.
|
|
|
Irnerioren osteko glosagileen belaunaldiak eman zuen lehenengo urratsa arazo horri aurre egiteko. Bulgarok, lau doktoreetatik batek, Excerpta legum izeneko
|
lana
idatzi zuen, bere lagunari, 1123.etik 1141.era elizako kantziler izango zen Aimeriko kardinalari, zuzenbidearen misterioak (arcana iuris) azaltzeko. Hasteko, akzioaren osagaiak, alderdiak, demandaren eta defentsaren argudioak, froga, epaia eta gora jotzeak azaltzen ditu.
|
|
|
Bat kartoi mehea edo arbela balio dezakete hileko koadrante bat marraztu haurrentzat erraza eta egunero gurasoen eta seme alaben jarduera programatuak sartzea. Kolore desberdina erabiltzea komeni da norberaren
|
lanak
idazteko eta, beraz, azkarrago identifikatzeko. Aukera bat da egunak errenkadetan jarri eta zutabetan banatu bakoitza familiako kide bati dagokiola.
|
|
|
1902) eta Toribio Altzaga (Donostia, 1861) ere nabarmenduko ditu gidariak. Biek ala biek euskarazko makina bat
|
lan
idatzi eta arrakastaz taularatu zuten, baita bultzada handia eman ere euskarazko antzerkiari. Altzagak berak zuzendu zuen Euskal Izkera ta Izkunde Ikastola izeneko katedra, 1914an Donostiako Udalak hizkuntza eta antzerkia irakasteko sortua, eta neurri batean Donostia euskal antzerkiaren hiri bihurtu zuena.
|
|
2014
|
|
|
Aitona desagertuari zer gertatu zaion gutxi gorabehera jakinda, bonba horrek zer uhin hedakor duen etxe baten barruan kontatuko nukeen. Hori ere esplikatuko nukeen, seguru asko,
|
lana
idazteko bi urte izan banitu. Baina hori ez dago jakiterik.
|
|
|
Vernek latina ikasi zuen eskolan, eta Robinson Crusoe irakurri. Zuzenbidea ikasi zuen Nantesen eta Parisen, eta lehenengo vaudeville
|
lanak
idatzi. Ikasketak bukatu zituen, baina hauxe idatzi zion aitari:
|
|
|
Laurogei bat literatur
|
lan
idatzi zituen Jules Vernek, eta hirurogei bat dira tankera horretako eleberriak, ospe handi handikoak haietako asko: Lurretik ilargira, Hiru errusiar eta hiru ingelesen abenturak, Munduari itzulia laurogei egunetan, Uharte misteriotsua, Indieta beltzak, Hamabost urteko kapitaina, Bi urte oporretan, Urrezko sumendia, Munduaren azken muturreko faroa.
|
|
|
zientziaren eta geografiaren eleberria. Hirurogei bat
|
lan
idatzi zituen genero horretakoak, gehienak guztiz ezagunak: Lurraren bihotzeraino, Lurretik ilargira, Grant kapitainaren seme alabak, Hogei mila legoa itsaspean, Munduari itzulia laurogei egunetan, Uharte misteriotsua, Hamabost urteko kapitaina, Munduaren azken muturreko faroa.
|
|
|
Hainbat antzerki
|
lan
idazten du eta Kriselu antzerki taldea sor tzen. orixe saria irabazten du bere Harri> eta> Herrik eta Lizardi saria Euskal> Harriak.
|
|
|
Jakina bazeudela etxeko apa lategietan bestelako euskarazko autoreen liburuak, hantxe zeu den besteak beste Agirre, Lizardi eta Lauaxetarenak; ikastolan ere eman ziguten beste egile batzuen berri, hala eta guztiz ere, Gabrielen itzala zuen euskal idazlerik ez zen. Bere ezkertiartasu na eta laizismoa, euskararen inguruan egin zituen lan guztiak, euskara gure tradiziotik at ezagutarazteko ahalegin gehienetan alferrak, hori dena ere bazen guretzat Aresti, bere
|
lan
idatziez haraindi. zer esan ugari ematen zuen gizona zen, aldekoak eta kontrakoak nonahi zituena. niri hura maitatzen irakatsi zidaten etxean. Konpromisoaz mintzo gara sarri Aresti gizontzat hartzen dugunean, dena den, beste engaiamendu mota bat ekarri nahiko nuke hona, gure hizkuntza komunitatearekiko konpromisoa, hain zuzen ere.
|