|
2000
|
|
|
Ez dago horrelakorik hilharrien inguruan. Nik neuk egiten dut
|
lan
guztia: argazkiak, diseinoa, albumak lortu...
|
|
|
Baina orain arte beti saiatu gara besteetatik bereizten disko guztietan geure geureak diren kantuak sortuz. Azken honetan aurrerapauso bat eman dugu,
|
lan
guztiak originalak baitira.
|
|
|
Honakoa ere lan honetan ikus dezakegu, non lehen eta bigarren mailako literaturako lanak era berean tratatu eta iruzkindu ditugun. Izan ere, Zalduak aipatzen duen bezala, argitaletxeek ere ez dute horrelako bereizketarik egiten
|
lan
hauek guztiak sail bertsuetan biltzen baitituzte. Hortaz, ez dagokio lan honi horrelako sailkapen eztabaidatsuekin hastea.
|
|
|
Nolabaiteko muga bat jartzearren, 90 urtearen ondoren lehen narratiba lanak argitaratu dituzten idazleak bakarrik izango ditugu hizpide, sarritan idazle ezagunagoen lanek idazle berri hauen lanak isilpean igaroarazi baitituzte. Izan ere, gure asmoa narratiba berria aztertzea denez, hamarkada honetan argitaraturiko
|
lan
guztiak aintzat hartzea zabalegia iruditu zaigu, eta beraz, egokiagotzat jo dugu esparrua murriztu eta lan jakin batzuei buruzko bilduma osatzea. Hortaz, datozen orri hauetan azken hamarkada honetan ezagutzera eman diren idazleen lanen zerrenda emango dugu urtez urte.
|
|
|
Bere
|
lan
guztietan prozesuen garrantzia azaldu nahiz, organismo etaingurugiroaren arteko harremana azpimarratu zuen. Smuts en ideia hau, K. Lewinen Kanpo Teorian eta Von Bertanfly ren sistemen teoria orokorrean aurki dezakegu.
|
|
|
Bukatu aurretik, eta berriz ere informazio iturrien afera hagitz garrantzitsua dela aipatuz, iturrien hautua egiteak orduz geroztiko
|
lan
guztia baldintzatuko baitu, ekar ditzagun hona irratiko estilo liburu batean ematen diguten aholkua, kazetarigai eta kazetari profesional guztiek aintzakotzat har dezaten (De Maeseneer, 1989, 27):
|
|
|
—Erraza: egun hauetako
|
lan
guztiak zehazki zergatik hartu dituzun ari zinen zeure buruari galdeka.
|
|
|
Finantza erakundeek, erakunde publikoek eta besteek badute eredurik euskaraz sorturiko antzerkigintza sustatzeko. Ez baita nahikoa gero eta ugariago diren sorkuntzazko antzezlanak saritzeko lehiaketak antolatu eta
|
lan
horiek guztiak ahazturik geratzea.
|
|
|
Chillida leku izen xume bezain itsusia jarri dioten museo horrek, Donostiako Errekaldetik Galarretara doan errepidean dagoen museo horrek, balio bat badu gainerakoen gainetik: Chillida oraindik bizirik dago, eta ez da bera desagertu arte itxaron behar izan, bere
|
lana
guztion esku uzteko, berak Bachen musika adina maite duen baserri horretan. Baina balio positibo horrekin batera, kezkatu egin nau Chillidaren museoa zabaltzeak sortu duen oihartzun mediatiko ikaragarrian, bere obraren inguruko debate handirik ikusi ez izanak.
|
|
|
Ezagutzari buruzko joera sinbolizistak Wittgensteinen Tractatus ean arreta gehiago jartzera eraman zuen Schlick. Lan hau 1922an Hans Hahnek emandako mintegi baten ondorioz ezagutu zuen, eta hortik aurrera bere
|
lan
guztiek Wittgensteinen eragin nabaria zamatu zuten. Batez ere, hiru tesi hartu zituen44:
|
|
|
Ordu horretan kazetari gutxi izan ohi zen erredakzioan, eta neu ere kasualitatez suertatu nintzen han. Bere
|
lan
guztietan etsipenetik abiatzen zen abangoardiako artista plastiko multidiziplinar bati egindako elkarrizketa transkribatu behar nuen egun hartan, eta goi mailako solasaldi hark emango zizkidan buruhausteen beldur joan nintzen horren goiz lanera, aurrez aurre izan nuenean ez bainion piperrik ere ulertu gizon distiratsu hari.
|
|
|
Erredakziora itzuli eta bere
|
lan
guztietan etsipenetik abiatzen zen artista plastiko arranditsuaren esaldi labirintikoak transkribatzeari berrekin nion. Itzuli ere egin behar nituen, erdalduna baitzen euskal artearen printze gaindiezin hura.
|
|
2001
|
|
|
Gure Zita izeneko itsasontzia atun ontzia izatetik belaontzia bihurtzeko metamorfosia ari da jasaten Bermeoko portuko uretan. Gure Zitak izaera industriala baldin bazuen orain dela gutxira arte, urte bukaeran egokitze
|
lan
guztiak amaituta direnean eskola ontzia izatera pasatuko da, itsasoaren inguruko berri gizarteratzeko helburuarekin.
|
|
|
Hogeita hamazazpi astez plazaratu zituen Marikita Tambourinek euskal abizenei buruzko lanak Iparraldeko hiru euskal irratietan eta" Herria" astekarian.
|
Lan
horiek guztiak bildu eta" Euskal deituren kronika" liburua osatu du Gatuzain argitaletxeak, non euskal abizenen nondik norakoak agertzen diren. Izan ere, denek jakin nahiko genuke gure deitura nondik datorren, bere historia zein izan den, eta batez ere bere esanahia.
|
|
|
Sentsazio horrek esaten dizu: egin dudan
|
lan
guztiak, preferenteko eta segundako zelaietan jokatu izana... merezi izan du. Pribilegiatua sentitu nintzen.
|
|
|
Beste lanik gabe ortara jo ezkero, bai noski". Plazido Mujika, ordea," bere eguneroko
|
lan
guztiak egiñaz. Bere nagusiek emandako arloetan jo ta ke, ezertan ere baztertu gabe" aritua zen, nonbait.
|
|
|
Spielbergen Indianak galdutako kutxa bilatzea lortu bazuen, Zinemaldiko arduradunek beste hainbeste espero dute. Honetan, aurkeztutako
|
lan
guztiak egileek filmatutako lehenengo edo bigarren pelikulak behar dute izan. Aurten aurkeztutakoek badute oro har ezaugarri beretsurik, adibidez, hiri guztiz ezberdinetan baina funtsean oso antzeko arazoak dituztenetan, bizirik irauten saiatzen den jendearen erretratuak dira ikusgai.
|
|
|
Donostian genuela erredakzioa eta Iruñean inprenta. Garaiz bidali behar ziren
|
lan
guztiak. Hitzez hitz neurtuta bidaltzen nizkien, bestela ez baitziren gai jakiteko non moztu zezaketen ere!
|
|
|
Bost hilabetez eduki gaituzte lanean, 200 kilometro orduko abiaduran. Bi egun soilik izan genituen orkestrarekin entseatzeko, beraz, nork bere aldetik egindako
|
lan
guztia bi egunetan uztartu beharra genuen! Baina gustura aritu gara abentura honetan.
|
|
|
Hamaika pauson collage hori izaera desberdineko testuen justaposizioz lortzen da. Testu aniztasun honen oinarrian, ahots desberdinez gain (polifonia), literatur
|
lan
guztiak azken batean lehenago idatzi diren testuen berridazketa direla frogatzen zaigu. Nobelaren intertestualitate honetan, testua, azken batean," palimsesto" 16 bihurtuz, kontaketaren helburu nagusiena den gaiaren inguruan, heriotzarenean, hain zuzen ere, ikuspuntu desberdinak tartekatuko dira.
|
|
|
Baina, hala ere, ispilua bada, batez ere Sarrionandiaren lanean, genioaren agerpena, Da Vinci ren aipamenaren bidez. Gutxi badira ispiluari buruzko aipamenak, gutxi honetan asko dira Da Vinci rengana zuzenduriko izpiak. Jakina denez Da Vinci k eskumatik ezkerrera idatzi zituen bere
|
lan
guztiak, eta ispilu bat beharrezkoa da lanak zuzen irakurtzeko. Da Vinci k bere berezitasuna erakusten du atzekoz aurrerako idazketaren bidez, Sarrionandiak beste horrenbeste eskatzen dio irakurleari" olerkia/ ispilua" deituriko poeman, joko arina baino ez den poeman.
|
|
|
Erabiltzaileak kotxea jaso eta konponketa gastuak ordaindutakoan, egindako
|
lan
guztiak agertuko dituen faktura emango zaio, lanorduen prezioak, ordezkaturiko pieza edo elementuenak (hauek bezeroak eskatu ahal izango ditu) eta erabilitako materialenak xehekapenez adierazita.
|
|
|
Zaharberritze
|
lanetan
guztiz egokia gertatzen da, lehendik zeuden lurzoruen gainean antolatzeko, baita jende asko dabilen tokietan ere, gai hori erraz berreskuratzen baita.
|
|
|
Beste kontu bat honako hau da, alegia, zeharka egin beharreko edo egin genezakeen
|
lan
guztia, hots, lehen aipatutako kalitatezko jarduna, eduki soziokulturalegoki eta aukeratuak.
|
|
|
7 Eta
|
lan
guztia errazteko, eranskinean fitxak eta euskarriak proposatzen dira.
|
|
|
Txosten hori NBEk datorren astean New Yorkeko Dorre Bikien aurkako atentatuengatik atzeratu duen haurtzaroari buruzko saio berezirako aurreikusita zegoen, Unicefen babesarekin. Carolol Bellamy Unicefeko zuzendari exekutiboak esan zuen atzo bilera egin ez bada ere prestakuntza
|
lan
guztia oso garrantzitsua izan zela, deialdi bakarrak “non gauden eta nora joan nahi dugun” aztertzeko aukera ematen baitu. Haurren Munduko Goi bileratik hamaika urte igaro dira, eta herrialde askok Ekintza Planean ezarritako helburuak bete dituzte; beste batzuek, berriz, ez, Bellamyk.
|
|
|
Zaharren egoitzan sartu nintzen, etxean bakarrik bizi behar nuen eta zaharregia nintzen etxeko
|
lan
guztiez arduratzeko.
|
|
|
Gurasoek ezin izan zuten
|
lan
guztia egin eta ingurukoek bukatu zuten.
|
|
|
Gurean ere lau ahizpok ikasi genuen josten. Neskamea eduki arren, aita zenak etxeko
|
lan
guztiak egiten ikasi behar genuela esaten zigun beti. Gustura aritzen ginen gu, dendaren atzeko  gelan, erdi txantxetan, mutil kontuan gehienetan. Â
|
|
|
Liburu hau ez da Koldo Mitxelenak euskaraz argitaratutako
|
lan
guztien bilduma. Hautamena egin da, hainbat irizpide praktikoen arabera.
|
|
|
Jesuitaren bat ere aipatu dugu eta Aita Kardaberaz aipa dezagun. Badakizue bere euskal
|
lan
guztiak argitaratuak daudela; ezin dezaket esan lehen bezala aski merke argitaratuak daudenik15, baina argitaratuak daude Retanarenean eta badute aurretik aita Leon Lopetegi  jesuitaren aurkezpen bat eta hor Aita Lopetegik oso ongi azaltzen du zergatik ez zen aita Kardaberazen San Ignacioren bicitza16 hemezortzigarren mendean agertu, joan den mendean baizik, segur aski Aita Aranak agerrarazia.... Zergatik ez zen agertu hemezortzigarrenean?
|
|
|
2 1986an, Susa argitaletxeak argitara zituen Gabriel Arestiren literatur
|
lan
guztiak, teatro  lan, hitzaldi, gutun, prosa lan eta guzti.
|
|
|
Arazoa kezkatzekoa zen, eta orain ahantzixea badugu ere, aitortu beharra dago euskaltzale guztiok benetan kezkaturik geundela. Gure naziogintzaren bidean azken hogei urte autonomikootan egindakoa, askotxo izanik ere, neurri handiz oraindik behin behineko egoeran aurkitzen da, erabat sendotu eta gotortu gabe, eta, horregatik, hezkuntzan edota hizkuntz politikan aurkako jokabideak praktikan jarriz gero, beldur izatekoa zen ez ote zitzaigun orain arteko
|
lan
guztia goitik behera amilduko, kolokan dagoen karta gaztelu bat bezala. Aurretikorik ere bazen, aski baikenuen Nafarroan gertatuari begiratzea, Autonomia Erkidegoan ere zer jazo zekigukeen konturatzeko.
|
|
|
Are gehiago azaltzen da Kanten hutsunea egiaren maitasuna azalarazten ez duelako bere
|
lan
guztiak horren lekuko izan arren: hau da, berak zuen egiaren maitasuna lekuko.
|
|
2002
|
|
|
Euskararen bilakaerak izan duen menderik garrantzitsuena Interneten gorpuztu dute UZEIk eta Euskaltzaindiak. XX. mendean euskaraz argitaratu diren
|
lan
guztien artean aukeraketa egin eta, guztira, 6.315 obra zati jaso dituzte. Orain, www.euskaraCorpusa.net gunean guztien eskura jarri dute.
|
|
|
begiratu nortzuk garen euskaltzaleok hemen. Hemen
|
lan
guztiak pertsona gutxi batzuk egiten ditugu, erraz kontatuko genituzke. Gutxi gara lan aktiboa egiten dugunok.
|
|
|
(Pasion y exilio de Maria de la O Lejarraga)» deritzana, non 1874an Errioxan jaiotako emakume horren bizitzako alderik txundigarriena jasotzen den. Izan ere, Maria de la O Lejarraga, pedagogo eta Espainiako II. Errepublikako diputatu izateaz gain, ospetsu egin ziren antzerki lan ugariren egilea izan zen, baina ia inork ez zuen ezagutu horregatik, bere
|
lan
guztiak senarraren izen eta abizenez plazaratzen zirelako. «Bilbao:
|
|
|
Tusquets ek plazaratutako «Galeria de hiperbreves» ek, 1992an Madrilen sortutako Circulo Cultural Faroni delakoak munduko bazter askotatik bildu ahal izan dituen hirurogei kontakizun nimiño agertzen ditu. ...tina, Kanada, Mexiko, Albacete edota Euskal Herriakoak Julia Otxoa idazlea, adibidez, liburua, Luis Landeroren «Juegos de la edad tardia» nobelako protagonistetako baten izena daraman Faroni kultur zirkuluak, egungo literaturak arintasuna, zehaztasuna, ikuspena eta ugaritasuna kontuan hartu behar dituela eta, luzera hori duten kontakizunentzat antolatzen duen literatur lehiaketara aurkeztu diren
|
lan
guztien artean egindako derrigorrezko aukeraketa baten ondorio delako. Lehiaketa horren sariak sinbolikoak izan arren debaluaturiko txanponez edota anis botilez osatuak, milaka idazlan jaso dituzte hamar urteotan, «Galeria de hiperbreves» kaleratu duten bigarren liburua delarik (aurretik, «Quince lineas» izenburukoa plazaratu zuten).
|
|
|
Zinemaldian sartu aurretik ETBn produkzio lanetan egin daitezkeen
|
lan
guztietan lan egin nuen Diego Galanek Zinemaldian bere taldeko partaide izateko deitu zidan arte. Eta tira, ordutik hemen egin dut lan.
|
|
|
Berak eduki ditzake behar diren beste langile ordainduta, seguru eta guzti. Baina guk ez dugu langile bat ordaintzeko ere, eta
|
lan
guztiak borondatez egin behar ditugu. Larrialdi batean aurkitzen gara.
|
|
|
Imagen. Enigma», egile honen
|
lan
guztiaren berri eskaintzen duen liburua. Zinemagile, margolari, kartelgile... irudia oinarri daukan edozein atal landu du Ivan Zuluetak, arriskutsu bizitzen, arriskutsu filmatzen duen gizonak; eta, hain zuzen, lan horren guztiaren laginak daude jasorik liburuan, baita bere filmografia eta lan osoaren katalogoa ere.
|
|
|
Enigma», egile honen lan guztiaren berri eskaintzen duen liburua. Zinemagile, margolari, kartelgile... irudia oinarri daukan edozein atal landu du Ivan Zuluetak, arriskutsu bizitzen, arriskutsu filmatzen duen gizonak; eta, hain zuzen,
|
lan
horren guztiaren laginak daude jasorik liburuan, baita bere filmografia eta lan osoaren katalogoa ere. Gainera, artista honek zineaz, drogaz, banpiroez eta beste makina bat gauzaz pentsatzen duena jakin ahal izango du irakurleak, zeren ezer baino lehen, Ivan Zuluetak Virginia Lopez Montenegro eta Begoña del Tesorekin edukitako elkarrizketa zabala eskaintzen baita bertan.
|
|
|
Ipuin eta kronika artekoak dira Piano gainean gosaltzen (Erein, 2000) liburuko narrazioak, New York hirian kokatutako hainbat pasadizo elementu fantastikoz zipriztinduta agertzen dituztenak.
|
Lan
guztiokin batera aipatu genituzke, 14 pertsonaia famaturen biografia erdi fikziozkoak biltzen dituen Radiobiografiak (Elkar, 1995) eta 49 hiriri buruzko narrazioak biltzen dituen Bizkarrean tatuaturiko mapak (Elkarlanean, 1998). Bi liburuak Euskadi Irratiko Goizean behin saiorako egindako kolaborazioekin osatutakoak dira, eta M. Schwob (ik.
|
|
|
13 Edozein kasutan, ez nuke atal hau amaitu nahi igoera kualitatiboaz mintzatu naizenean gehiegi nabarmendu ez dudan kontu bat aipatu gabe: esan beharrik ere ez dago kaleratu diren emakumezkoen
|
lan
guztien kalitatea ez dela, inondik ere, maila berekoa izan. Emakumezko guztiak zaku berean sartzen dituzten hurbilpen kritikoak kritikatzen ditugunok argi utzi behar dugu maila duineko lanen ondoan (Oñederraren nobela, Meaberen poema liburua, Rozasen narratiba, Urretabizkaiaren azken nobela....), hala moduzko lanak ere kaleratu direla (adibidez, Gutiziak [Txalaparta, 2000] liburuan barneratu ziren ipuinak, ez ziren, kalitate maila berekoak).
|
|
|
Ongi idatzitako eleberri liriko bikaina da. Kritikariren batek definitzeko orduan" emakumezko literatura" kalifikazio beti" lagungarria" erabili bazuen ere, Urretabizkaiak beti saihestu du emakumezkoek idatzitako
|
lan
guztiak" literatura intimista" binomioaren inguruan taldekatzen dituen klixe absurdoa. Horregatik dago Urretabizkaia 1950eko eta 1960ko hamarkadetan jaiotako emakumezko idazle espainiarren (M. Abad, P. Díaz Más, L. Echenique, A. Grandes...) egoera bertsuan, autoreen sexuak ezaugarrituriko bloke monolitikotzat hartua izatea nahi ez zuten idazleen kasuan.
|
|
|
Azken finean, plan horren bitartez titulazioaren egoeraren analisia egiten da, eta horren ondoren, egoera hori hobetzeko ekintza estrategikoak planteatzen dira.Hori guztia oso ondo dago, baina gure unibertsitatean behintzat hobetzeko ekintzahoriek aurrera eraman diren ala ez, hori inork ez daki. Hori horrela izanik, etaanalisiak eta hobetzeko ekintza horiek lortzeko egin behar den lana kontuan izanik, ez da harritzekoa jendea aspertzea emaitzarik edo hobekuntzarik ez ikustean.Horrez gain, sarritan, zuzendaritza taldea aldatzean kalitateari buruzko jarrera erealdatzen da, eta aurreko
|
lan
guztia gainbehera gelditzen da.
|
|
|
|
Lan
horren guztiaren emaitzak dokumentu batean jaso dira. Horren izenburuahauxe da:
|
|
|
Zarauzko Lizardi institutuaren iniziatibaz, Xabier Lizardiren ia
|
lan
guztiak daudehemen: olerkiak, antzerkiak, artikuluak, eskutitzak, eta idazleari buruzko hainbatlan.
|
|
|
Zentzu horretan zabaldu dira Europako arkeologoenkritika zorrotzenak. Marko kontzeptuala garatzen ez badugu, alferrik egingo ditugubeste
|
lan
guztiak.
|
|
|
Beraz, ondoko orrialdeetan saiatuko naiz, azaldu ditudan gogoetetan oinarriturik, azken urteotan nazionalismoaren gainean egindako ikerketen berri ematen.Irakurlea ez nahasteko, eta, gainera, guztiz alferrikako ahaleginetan ez murgiltzeko, ez ditut zehaztuko argitaratu diren
|
lan
guztiak; aitzitik, lerro nagusiak eta horieninguruko zenbait gogoeta baino ez ditut planteatuko. Oharrak gehiegi ez kargatzearren, artikuluaren bukaeran zehaztuko dut aipatutako liburuen eta beste zenbaitlanen zerrenda.
|
|
|
Egiturari begiratuta egin ohi da filosofia lanen sailkapena, batetik Elkarrizketak eta bestetik gainerakoak?, baina ez du erabateko balioa. Berez alegiazko aurkaria da azalpena garatzeko Senekak prosa
|
lan
horietan guztietan erabili duen tresna. Edukia ez du ataletan eta azpiataletan banatuta aurkezten eta alegiazko aurkari hori, fikziozko solaskidea?
|
|
|
Idaztankeraren beste ezaugarri batzuk ere amankomunean dituzte
|
lan
guztiek: loturarik gabeko elementuak pilatzea, ideia bera behin eta berriro errepikatzea forma desberdinetan, periodo luzeak erabiltzea eta xehetasunen garrantzia azpimarratzea.
|
|
|
Itzulitakoen artean lan banakaren bat zegoenean, bere hartan hartu dugu. Lan osoak zeudenean (Virgilioren
|
lan
guztiak, Apuleioren Urrezko astoa, Horazioren oda eta epodoak, Lukrezioren De rerum natura...), ordea, pasarteren bat edo zatiren bat aukeratu dugu. Lan beraren itzulpen bat baino gehiago ezagutzen genuenean, elkarren ondoan eman ditugu2.
|
|
|
Izan ere, gerta liteke nahi den kolorea prestatzean proportzio berak ez izatea, eta, ondorioz, lortutako tonua zertxobait desberdina izatea. Pintura orbanak kentzea Edozein gainazal pintatzen denean, pintura orbanak eror daitezke, egindako
|
lan
guztia zikintzen dutenak. Ez da inoiz saiatu behar zorrotada horiek berehala zuzentzen; izan ere, zalantzarik gabe, okerrera egingo du azken emaitzak.
|
|
|
Izan ere, gerta liteke nahi den kolorea prestatzean proportzio berak ez izatea, eta, ondorioz, lortutako tonua zertxobait desberdina izatea. Pintura orbanak kentzea Edozein gainazal pintatzen denean, pintura orbanak eror daitezke, egindako
|
lan
guztia zikintzen dutenak. Ez da inoiz saiatu behar zorrotada horiek berehala zuzentzen; izan ere, zalantzarik gabe, okerrera egingo du azken emaitzak.
|
|
|
Ikastolok gure bidetik joan nahi dugu eta hori Ikasberritik bi eratara interpretatu dugu. Alde batetik, ikastolok sorreratik egindako
|
lan
guztien emaitzak Administrazioaren esku ez utzita. Horregatik Erkidegoko 1993ko Euskal Eskola Publikoaren legea alde batera uztea erabaki genuen.
|
|
|
Eta, bestalde, ez dut uste, kritika misoginoen arrisku erreala saihesteko (edo diskriminazio positiboko politika baten alde), emakumezkoen lanei egindako iruzkin negatiboak a priori arbuiatu behar direnik (baina hau beste gai bat da, kritikaren egoera terminalarekin lotua, eta hurrengo atalean aztertuko dugu). Diskriminazio positiboa ona izan daiteke lanen sorkuntza eta argitarapena bultzatzeko, aipatu portzentaia txiki horiek gora eramaten saiatzeko, baina onartu behar da horrek ez duela ziurtatzen
|
lan
horiek guztiak bikainak izango direnik.
|
|
|
Gure literaturan oraindik ere betetzen da, adibidez," egunkarietan poesiaz idazten dutenak poetak berak direla" ekuazioa, hein handi batean, behintzat: azken bi urteko kritikei begirada bizkor bat emanez gero ikusten da, esaterako, poesia liburu guztien kritiken %42 inguru poetek eginak direla;
|
lan
horien guztien iruzkinak egin ohi dituen Jon Kortazarrenak kenduz gero, poeten nagusigoa eztabaidaezina da esparru horretan (ezin da gauza bera esan, ordea, nobela edo ipuinari buruz: horien iruzkinak argitaratzen dituzten eleberrigileen eta ipuinlarien  kritiken portzentaia ez da, inondik ere, maila horretara hel  tzen).
|
|
|
Joan Mari Irigoienek Lur bat haratago nobela aurkeztu zuenean, 25 urte lehenago bururatutako ideia zela esan zuen, AxularrenGe rolibu ruaren irakurketaldi batean bururatua. Denbora izan du, beraz, orduko ideia hura geroago garatzeko, mamitzeko, aberasteko eta, batez ere, tartean egindako
|
lan
guztien esperientzia metatuak barnean sartu ahal izateko.
|
|
2003
|
|
|
6 metro lodiko horma egin diete deposituei, ahalik eta seguruenak izan daitezen, eta, babesgarri gisa, hormigoizko etxea eta geruzak, txapak eta isolagarriak ipini dizkiete. Bestalde, goitik egingo dituzte kargako eta deskargako
|
lan
guztiak. Biltegiaren kontrolari dagokionez, aldamenean egin dute horretarako eraikina, eta handik emango dituzte depositutzar horien funtzionamenduko aginduak.
|
|
|
Obra kontratatzaile ere lan egin zuen. Baina Lehenengo Gerra Karlistak
|
lan
horiek guztiak bertan behera uztera behartu zuen.
|
|
|
Protagonistak lehen istantetik konplize bihurtzen ditu ikusleak. Jatorrizko testuan bezalaxe, publikoari zuzentzen zaio
|
lan
guztian zehar, laugarren horma apurtuz. Era berean, baserritarrek swahiliera hitz egiten dutenean ere, ikusleak, Juan Martinek bezala, ez du ia ezer ulertzen.
|
|
|
Bere izena daraman Fundazioa (Fundacion Canovas del Castillo) Fragak sortu zuen, Alianza Popularraren sortzaile berak, Gernikako Estatutua gaitzetsi eta haren aurka borrokatu zenak, alegia. Fundazio horren gaurko presidentea Aznar da eta 1999an Canovasen
|
lan
guztien argitalpenaren aurkezpenean, Aznarrek berak adierazi zuen oraindik zein loturik sentitzen den haren Espainiaren nazio kontzeptuarekin.
|
|
|
Handia, luzea, nekatsua, txalogarria eta, gizonon
|
lan
guztien antzera, ez hutsik bakoa. Itzultzaile taldea, urte barruan, astean behin baino ez zan batzen, Donostiako Seminarioan; gero, udan, leku baketsu bat bilatzen zan, lanari gogor ekiteko astebetean edo hamabost egunean:
|
|
|
Eta itzultzaile askok euren trebetasuna ondo baino hobeto erakutsi izan dabe hizkuntza mailan, itzulpenok egikeran. Hau holan dala, gehigarri lez, itzultzaile gitxi batzuen zatiak sartzeari ondo eretxi geuntsan, eta hor dozuz ORIXE (Tormes´ko itsu-mutila), J.Kerexeta (Euskal Biblia), Liturgia barriko Irakurgaietariko bi, eta B. Larrakoetxea zeanuritarra (Shakespeareren teatro
|
lan
guztiak bizkaieratu zituana). Emondako tartetxu hori, behintzat, zor jakela uste dot.
|
|
|
Liburu lez, hauxe dau Abeletxek lehenengoa. Orain arteko
|
lan
guztiak era askotakoak eta ugariak aldizkarietan eta eskuidatzietan zabaldu izan ditu. Zorionez, J. Oñatibia jaunak, Edili etxearen zuzendariak, Txindoki Sorta deritxon bilduman batu ta argitaratu dau gure Manu Ziarsoloren izkirimiri ta ipuintxu txorta bat, Gazi Gazak izenagaz, euskal umorezaleon aho-gozagarri.
|
|
|
Izan ere, nork babestuko zuen euskarazko proiektu historiografiko bat? Ikusi dugunez, XVIII. mende amaieran argitaraturiko Iparraldeko historia
|
lan
guztiak aristokraten babespean eta frantses hutsez egin ziren, interes jakin batzuk Frantzia baitan defendatzeko idatzi baitziren. Aldiz, Egiategik, euskarazko historia lan orokor bat idazteko izan zitzakeen arazo pertsonalez gain, zail izango zuen halako lan batentzat babesleak eta irakurleak aurkitzea.58 Beñat Oiharzabalek iradokitzen duenez, baliteke XVIII. mendean, zuberotar eliteko taldetxo baten artean, euskara latinaren edo frantsesaren pareko kultur hizkuntza bihurtzeko kezka egotea, hor kokatuz Egiategiren saioa.59 Baina dudarik gabe produkzio gune sozial gisa talde ahulegia izan zen.
|
|
|
Eta XIX. mende erdialdetik gisa bereko poema historiko gehiago agertu ziren. Edozein kasutan historia
|
lan
guztiok ez zuten euskarazko historia erlijiosoek adinako produkziorik ez oihartzunik lortu (ikus taula eta 7.1 zerrenda).
|
|
|
nortzuk idazten duten, zertaz, beren produkzioaren ezaugarriak, bilakaera,... Eta honek hitzaren bigarren definiziora garamatza, histori (ografi) a lan horiek aztertzeari ere historiografia deritzo eta3 Hortaz euskarazko historia lanak berrikustean balantze historiografiko bat egiten ariko ginateke. Gainera euskarazko historia
|
lan
guztiak zerrendatuko bagenitu, lehenetik azkenera, historiografia hitzaren hirugarren definizioa beteko genuke, euskarazko historiografia osoa bilduz4.
|
|
|
|
Lan
hauek guztiek noble leinuen historia zuten ardatz (errege dinastiena edo jauntxo dinastiena,...), ez herrialdeena (ez ziren, demagun, Nafarroaren historiak, baizik nafar errege erreginen historiak). Eta beren funtzio nagusia noble leinu baten (edo batzuen) prestigioa eta legitimitatea bermatzea zen.
|
|
|
Nire ustez ez du funtzionatu. Batzutan frenatu bai egin du»91 Dena den, Kabineteak baliabide urriak zituen eskatzen zitzaion
|
lan
guztiak aurrera eramateko.
|
|
|
Beste artikulu batzuetan azaldu dira etxeko edozein gelaren alikatatzeari aurre egiteko eman beharreko pausoak. Baina brikolaje
|
lan
guztietan bezala, akabera perfektua dela ziurtatu behar da. Alikatatze lana egiten denean, baliteke “izkina biziak” azulejuan geratzea.
|
|
|
“Aste bakar batean 300 alerekin elkartu gaitezke. Batzuetan 20 minutuan behin jan behar dira, beste batzuetan bi orduan behin… Espezialista gutxi gara eta ez dugu
|
lan
hori guztia egiten”, adierazi du Garcesek. Baina herritarren jarrera ehun eta laurogei gradu aldatu da azken urteotan.
|
|
|
Zurak baldintza horiek betetzen ez baditu, lixatu egin da, hezetasun guztia galdu arte itxaron, eta pipia edo izurritea kendu. Zur bustia edo egoera txarrean kolatzeak
|
lan
guztia gal dezake. Gainera, azalean metatutako hautsa ezabatzen ez bada, isatsak itsaspena galtzen du.
|
|
|
Arrisku horri aurre egiteko, Espainiako Gobernuak batzorde nazional bat eratu du gripearen birusaren bilakaera epidemiologikoaren prebentzioa, kontrola eta jarraipena areagotzeko. Organismo horrek, birusaren mutazioa baieztatzen den neurrian, osasun sistema eta txertoen ekoizpena antolatzeko
|
lan
guztiak koordinatuko lituzke, besteak beste. Osaera bera 2003/ 2004 kanpainarako txertoak iazkoaren osaera bera du, eta A anduiaren bi azpimota ditu:
|
|
|
" XX. mende hasieran sortu zen Azpeitiko gizon honen nortasuna eta arrasto euskalzalea azpimarratuko nuke, eredu baitugu ondorengo belaunaldiok ere. Besteak beste ezinbestekoa da aintzat hartzea, bere sustraietan dauden zimentarri sendoak eta sendotasun hori bere
|
lan
guztian zehar ikusten da. Eta nik esango nuke, bere izate euskalduna funtsean, ez da euskalduna bakarrik euskaltzalea eta abertzale zintzoa".
|
|
|
–Ez nuela amore emango ikusi zuenean, argitaratu gabeko
|
lan
guztiak desegiten hasi zen, egunerokoak, gutunak, eskuizkribu eta zirriborroak. Aztarna guztiak ezabatu eta oinatzak estaltzen aritu zen, nik bere biografiaren kopia bat izan nezakeela susmatzen hasi zen arte.
|
|
|
Porque ve en la lengua el primer lazo de unión entre los vascos", Mitxelenak dioen bezala (1978). Mogelen
|
lan
guztiei darien tradizionalismo sendoagatik harrigarri gerta badakiguke ere, Adiskideen Elkarteko" bazkide literarioa" izan zen, bere senideen eraginez, zalantzarik gabe, aita eta anaia sendagileak eta Elkarteko kideak izan baitziren. Ez zuen horrek, inondik ere, Erregimen Zaharrari zion atxikimendua moteldu.
|
|
|
Arreta handiz entzun zuen AEK eta helduen euskalduntze alfabetatzearen egoeraren berri eta behin postrera iritsi ginenean, honela esan zidan: " Oso ongi ikusten dut egiten duzuen
|
lan
guztia, baina kontuan hartu heroismoak ezin duela betiko iraun". 1999tik dut esaldi hori bueltaka.
|
|
|
Geroago, Faulkner edo Kafka, Camus edo Woolf irakurri genituenean ez genuen pentsatu itzulpenakzi renik. Gaztelania hura" originala" zelakoan irakurtzengenituen Europa eta literatura
|
lan
guztiak.
|
|
|
Ez du argirik piztu behin gelara sartu denean. Mekanikoki errepika ditzake-eta eranzteko
|
lan
guztiak, mekanikoki aurkitzen daki goizeko zazpi eta erdietan jarrita dagoen iratzargailuaren kakoa, eta mekanikoki daki lo egiteko ez dagoela ezer burua hutsartez betetzea bezalakorik.
|
|
2004
|
|
|
Bestalde, horrelako musika jorratzen duen disko bat argitaratuko zuen diskoetxea aurkitzea asko kostatu zait; izan ere, ez da jazz klasikoa, ezta musika estilo zehatz bat ere. Hortaz, diskoetxea aurkitu eta
|
lana
guztiz amaitu bitartean denbora dexente igaro da.
|
|
|
Aldizkari berean Geografia linguistica del euskara agertu zuen 1881ean, eta bi urte beranduago, Donostiako Barojarenean Ensayo acerca de las leyes foneticas de la lengua euskara izenburukoa inprimarazi zuen. Alabaina,
|
lan
hauek guztiak txiki geratu ziren bere gramatika erraldoiaren parean, 800 orrialdeko liburutzarra, atalka banatu zena harpideen artean, azken faszikulua 1886ko Donibane egunean moldizkiratu bitartean.
|
|
|
|
Lan
guztiaren emaitza aldizkako txostenetan islatu behar da, eta geroago gurasoekin egingo diren elkarrizketa pertsonaletan; elkarrizketa horietan zalantzak eta gatazkak argitu ahal izango dira.
|
|
|
Biharko
|
lan
guztiak amaitu dituzula esan nahiko du horrek, ezta?
|
|
|
Zure ondoan egongo naiz ni, adi adi, eskolako
|
lan
guztiak egiten dituzun arte.
|
|
|
Gauza bera esan zenuen Elur ekarri genuenean, eta
|
lan
guztia neuk egin behar izaten dut.
|
|
|
|
Lan
guztia, pikutara!
|
|
|
Azkenean, etxeko
|
lan
guztiak, neuk egin behar.
|
|
|
Ezkondu aurretik fabriketan, neskame moduan, e.a. lan egiten zuten emakumeak agertzen dira dokumentuetan, baina ezkondu ostean emakume guztien jarduereak «sus labores» izendapenaren barnean sailkatzen dira. «Sus labores» kategoria honen atzean gordetzen dira emakumeek isilka, errekonozimenturik gabe, burututako
|
lan
guztiak. Dokumentu historikoetan agertzen ez diren arren ahozko historiaren bitartez berreskura daitezke beraien bizipenak.
|
|
|
Egia da Erlijioaren Filosofiak asmo asko bideratzen dituela, inoiz erabat beteko ezdituen arren, ez baita gauza
|
lan
hori guztia egitcko eta denei erantzuteko. Erlijioarenfilosofiari Joturik dago, bcstalde, Mircea Eliade k diocna:
|
|
|
Gainera, uste dute joan den hilean eztabaidatutako testua “ministroak beren benetako ondorioez nahasteko diseinatuta dagoela”, eta salatu dute Gaitasun Kontseiluaren saioko moderatzaileek “partaideei presioa egin zietela proposamena engainuz eta ezusteko taktiken bidez onartzeko, eta zalantzan jarri zutela gehiengo kualifikatua lortzea”. Azkenik, kritikatu dute Kontseiluak “Parlamentuaren eta EBko organo aholku emaileen
|
lan
guztia aintzat hartu ez izana inolako justifikaziorik eta zilegitasun demokratikorik gabe”, eta testua “ministerioetako ofizial anonimoen artean isilpean” negoziatu zela.
|
|
|
Guraso bakarrak dituzten beharrak, azaldu du Virginia Artola, Udaleko Gizarte Saileko teknikariak, ez dira behar bereziak, baina bai bakarrik egotean, areagotu egiten dira. Ohiko familia batean bi kide badaude
|
lan
guztiak egiteko, guraso bakarren kasuan lan guztiak batek bakarrik egin behar du hori dena.
|
|
|
Guraso bakarrak dituzten beharrak, azaldu du Virginia Artola, Udaleko Gizarte Saileko teknikariak, ez dira behar bereziak, baina bai bakarrik egotean, areagotu egiten dira. Ohiko familia batean bi kide badaude lan guztiak egiteko, guraso bakarren kasuan
|
lan
guztiak batek bakarrik egin behar du hori dena.
|
|
|
|
Lan
guztiak lelo bidez sinatu dira, eta parte hartzeko maiatzaren 28a da. Lanok Bergarako Errotalde jauregira bidali dira, edo jardun@topagunea.com helbide elektronikora.
|
|
|
Horrekin batera, ekipamendua mantendu eta egunerapenak egiteko gune zentral bat jarriko dute otsailerako. Orain arte, ordenagailuz ordenagailu joan behar izaten zen
|
lan
horiek guztiak egiteko eta horrek gastu handiagoak zekartzan.
|
|
|
Beharbada. Baina
|
lan
guztien artean, pareta txuri eta hotzen artean, gogora etorri zitzaidan Iruñeko Gazteluko Plazan jarrita dagoen eskultura. Garaje lotsagarri baten sotoan, markako autoen artean, botata egon zen hura; orain hainbeste porlan eta bankuen artean ezkutatuta dagoena, farola bat bezala inguru horretan tokia aurkitu ezinean.
|
|
|
Hurbilekoa zaigun arren, gero eta urrutiago dagoela ematen du. Erredaktorea falta dugu orain, bere
|
lan
guztiak itxita joan delako.
|
|
2005
|
|
|
Batzuetan gerta daiteke erakusketa berean 40 minutuko iraupena duten lanak egotea. Adibidez, erakusketa honetan audio eta bideo
|
lan
guztiak ikusteko, ordu batzuk behar dituzu. CD ROM batean grabaturik etxera eramateko aukera egon behar litzateke.
|
|
|
2003ko otsailean lau kooperatibetako Batzar Nagusiak desegin eta Arizmendi Lehen Mailako Kooperatiba bihurtu zen. Egungo Arizmendik hartu zuen
|
lan
guztien ardura. 2003ko irailaren 1etik Arizmendi da Leintz Bailarako ikastola kooperatiba bakarra.
|