|
2000
|
|
|
Nahiz eta liburuen izenburuan asteko egun jakin bat agertu, ez dira ipuinak asteko egun horretan bakarrik kokatzen. Ostegunak deituriko bilduman, unibertsitateko ikasleen xelebrekeriak kontatzen dizkiguten bost ipuin eskaintzen dizkigu, eta Ostiralak liburuan, ordea, karrera amaitu ondoren
|
lan
munduan sartzear dauden ikasle ohiak aurkezten dizkigu sei ipuinetan: hots, ikasle eta langile artean dagoen bidegurutzearen berri ematen da:
|
|
2001
|
|
|
lan merkatuko bitartekari gisa dihardutenak eta biztanleria aktibo guztiari bere zerbitzuez baliatzeko aukera ematen diotenak (enplegurako orientazioa, doako prestakuntza,
|
lan
munduan sartzeko zailtasunak dituzten sektoreak laneratzea bultzatu, enplegurako laguntza zerbitzuak...).
|
|
2002
|
|
|
Orain kontzientzia handia hartu dugu lan munduaz, seguruenik beste alor batzuetan urratsak eman direlako eta orduan hurrengo urratsak hobeto ikusten direlako.
|
Lan
munduan sartzeko baliabideak behar dira.
|
|
|
|
Lan
munduan sartu eta aldi berean etxeko lanik gehienen kargu egiteak emakumeengan gehiegizko presioa sorrarazi du: jardun lanpetu baten ondorengo zigarro lasaigarriaren irudia ere ondo esplotatu dute tabako enpresek.
|
|
|
Bestalde, UCEko zuzendari teknikoak, Enrique Garcíak, honako hauek nabarmendu zituen: familia nukleoa murriztea, emakumea
|
lan
munduan sartzea eta kontsumitzailearen profil hiritarrena, produktuen erosketak baldintzatzen dituzten faktore berriak baitira. Garciak aipatu zuen kontsumitzaileen %74k aitortzen duela normalean edo batzuetan hasieran aurreikusitakoa baino gehiago erosten duela, eta erosketa egun ohikoenak ostiralak eta larunbatak direla, asteko bolumenaren %40arekin.
|
|
|
Isaías Pérez Saldaña Gizarte Gaietako sailburuak azaldu duenez, asmoa hauxe da: «Adinekoen mendekotasuna ez da egoitzetan sartzearen sinonimoa, eta, aldi berean, ez du eragozpenik sortzen familian, batez ere emakumean, inor ez dadin
|
lan
munduan sartu gabe geratu». Horregatik, etxebizitzetarako aurreikusitako laguntzen artean, adinekoen etxeak egokitzeko hartzen dute protagonismoa.
|
|
2003
|
|
|
Egungo planteamenduaren arabera, aldiz, euskara
|
lan
munduan sartzea abantaila da enpresentzat, bi arrazoi hauengatik: a) euskara erabili nahi duten bezeroei enpresa nahiz pertsonak izan, dagokien zerbitzua euskaraz eskaintzen zaielako; b) langile euskaldun euskaltzaleei euren lanpostuan gusturago jarduteko aukera ematen zaielako.
|
|
|
Zaplanak arreta jarri nahi izan zuen emakume ezinduak jasaten duen bereizkeria bikoitzari buruz, eta aukera berdintasun “erreal eta eraginkorra” lortzearen alde agertu zen, eta azpimarratu zuen “neurri garrantzitsuak” hartuko direla emakume hori integratzeko. Ildo horretatik, II. Enplegu Planaren garrantzia gogorarazi zuen, “emakume ezinduak
|
lan
mundura sartzea bultzatzen baitu”, neurri zehatzen bidez, hala nola prestakuntza ikastaroetan lehentasuna izatea edo enpresak kontratatzeko pizgarria ematea. Europan 38 milioi pertsona inguruk ezgaitasunen bat dutela kalkulatzen da.
|
|
|
Goelenek aipatu zituen oztopo ugari, eta gogorarazi zuen “ezin dela sexuagatiko eta ezgaitasunagatiko bereizkeria bikoitzaz hitz egin, baizik eta bereizkeria anizkoitzaz, beste aldagai batzuek ere bat egiten dutelako, hala nola etniak edo adinak”. Europako Batzordearen aburuz, emakumea
|
lan
munduan sartzea lehentasunezko giltzarrietako bat da, bai eta genero berdintasuna lortzea ere. “Gizarteratzea hobetu nahi dugu pertsona horien ikuspena areagotzeko” esan zuen Goelenek, eta eskatu zuen “Ezgaitasunaren Europako Urtearen asmoak 2003ko abenduan ez amaitzea”.
|
|
|
Alde horretatik, emakumea lanean hasteak seme alabengan izan ditzakeen ondorioak ponentzietako bat izanen dira, Rafael Garoz psikoterapeuta familiarraren kargura. Izan ere, emakumea
|
lan
munduan sartzeak, zalantzarik gabe, aldatu egin du emakumeak seme alaben hezkuntzari aurre egiteko modua, askotan laguntzarik gabe, etxe barruko erantzukizun banaketa ez delako egiten. Justeren aburuz, “aldaketa etxean hasten da, eta ez pentsamolde aldaketa bakarrik, jarrera aldaketa ere bai”.
|
|
|
Sail honek urteak daramatza elikagaiak tratatzeko modurik egokiena ikertzen, eta prentsa ohar batean gogorarazten du beroaren hilabeteetan salmonelosia edo gastroenteritisa harrapatzeko arriskua areagotzen dela. “Emakumea
|
lan
munduan sartu da, eta, horren ondorioz, ez da egunero kozinatzen, edo otorduak askoz lehenago prestatzen dira. Hori dela eta, funtsezkoa da elikagaiak babestuko dituen hesi ontzi ona izatea”, adierazi du oharrak.
|
|
|
Gero, dena lehengo bezalakoa izango da langilea oporretatik abiatu aurretik; izan ere, funtsean, dio Garcíak “ohitura animaliak gara”, eta, azkenean, berandu edo goiz egokitzen gara egoera berrira. Aurreikusi ezin dena da jakitea zenbat pertsonak pairatzen dituzten arazo horiek
|
lan
munduan sartzean. Zifrak %35 dira.
|
|
|
Irakaskuntzan bi muturretan muga latzak ditugu, euskaraz ikasteko oinarri sendoa eman dezakeen haurtzaindegirik ia ez dugu, eta hizkuntzari prestigioa eman liezaiokeen Unibertsitateak erabat gaztelaniaz funtzionatuko duela ziurtatu digute bai UPNk eta bai PSNk proposatu duten plangintzarekin. Irakaskuntza prozesua hizkuntz oinarririk gabe hasi eta gazteek
|
lan
mundura sartzeko beharrezko dituzten ikasketak —Lanbide Heziketa eta Unibertsitatea— erdaraz izateak, makina bat guraso atzeratuko du bere haurra euskarazko eredura eramatetik.
|
|
2004
|
|
|
Ondorioz, emakume askok ez du laguntza horietara jotzen euren karrera profesionalean eta diru sarreretan eragina duelako. Eurostatek berriki eginiko inkestaren arabera,
|
lan
munduan sartu diren emakumeen %39ak ez du nahiko lukeen haur kopururik eta horren arrazoi nagusiak lana bera (%51, 6) eta lanari lotuta dagoen egoera ekonomikoa (%48, 4) dira. %49ak lehen haurra izateko garaia propio atzeratu du eta %47ak ama izateak karrera profesionalean eragina duela onartzen du.
|
|
|
FADek atera dituen ondorio horiek egin dituen azterketetan oinarritzen dira. Emakumea
|
lan
munduan sartzeak eta guraso askok denbora gutxi izateak, lan jardunaldi luzeak direla eta, guraso asko zapuztu egin dira, eta, ondorioz, ezin izan zaie seme alabei gizartean bizitzeko behar dituzten balioak transmititu. Erakunde horren datuen arabera, Espainiako hiru gurasotatik batek uste du ez duela ondo hezten edo ez dakiela egiten;% 40k aitortzen du ez dituela ondo erabiltzen bizikidetzan sortzen diren gatazkak;% 25ek onartzen du seme alaben iritziak nagusitzen direla, eta% 20k gainezka egiten duela, haurrek eskatzen dituzten eskakizun ekonomikoengatik.
|
|
2005
|
|
|
Baina emakumeak akademikoki hobeto prestatzen dira eta konpetentzia handiagoa dira beraientzat lehen baino.
|
Lan
mundura sartu dira, oraindik beraien egoera oso prekarioa den arren. Gizona ordea, ez da oraindik, nahiz eta gune pribatura gerturatzen ari den pixkanaka, erabat etxera sartu.
|
|
|
berragertu zen. Emakumea unibertsitate eta
|
lan
munduan sartzeko lan handia egin zuen elkarte horrek. Bestalde, UMAE bezalako elkarteen paperak oso garrantzitsua izaten segitu zuen.
|
|
|
Emakumeak
|
lan
munduan sartuz joan dira pixkanaka, eta, ondorioz, gizartea goitik behera aldatu da, baita negozio bazkariak, tapak edo catering zerbitzuak diseinatzeko irizpideak ere. Modak eta gustuak eseri ondoren, batzuek uste dute orain beraiek mozten dutela bakailaoa.
|
|
2006
|
|
|
...eta gizarte kohesioa izango dira EAEko hezkuntza sistemaren erabaki guztien oinarriak, ikasle guztiek, salbuespenik gabe, ikasle etorkinak barne, beren gaitasun pertsonalak, trebetasun kognitiboak, espresiboak eta harremanetakoak garatzeko aukera izan dezaten eta bizi diren munduko kultura ezagut dezaten; horrela, edozeinek egin ahal izango ditu goi mailako ikasketak eta eskuratu ahal izango ditu
|
lan
munduan sartzeko beharrezko gaitasunak.
|
|
2007
|
|
|
Bazterketa egoeran edo benetako bereizkeria egoeran dauden gizarte kolektiboen kasuan, bereizkeria debekatzeko eta taldeok sustatzeko ideia laudagarri horiek nazioarteko zuzenbideko arauetan jaso dira (Emakumezkoen aurkako bereizkeria mota guztiak suntsitzeari buruzko NBEren konbentzioa, 1979koa), Europako Erkidegoko zuzenbidean (Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Agiriko 21 eta 23 art., EEETren 141.4 art. eta zuzentarau ugari, esaterako: ekainaren 29ko 2000/ 43/ CE, pertsonen arteko tratu berdintasunaren aplikazioari buruzkoa, horien jatorriko arraza eta etnia gorabehera; azaroaren 27ko 2000/ 78/ CE, lanean eta okupazioan tratu berdintasunerako esparru orokorra ezartzeari buruzkoa; irailaren 23ko 2002/ 73/ CE, gizonezkoen eta emakumezkoen artean
|
lan
munduan sartzeko, trebakuntzarako eta lanbide sustapenerako eta lan baldintzetan berdintasun printzipioa ezartzen duena; abenduaren 13ko 2004/ 113/ CE, gizonezkoen eta emakumezkoen artean ondasun eta zerbitzuak eskuratzeko eta horiek hornitzeko berdintasun printzipioa ezartzen duena), baita EEJAren jurisprudentzian ere (EEJAE hauek: 1997ko azaroaren 11koa. Marschall kasua?, 1998ko ekainaren 30ekoa. Mary Brown kasua?, 2000ko martxoaren 28koa. Badeck kasua?; 2000ko uztailaren 6koa. Abrahamsson kasua?; 2002ko martxoaren 19koa. Lommers kasua?; 2004ko maiatzaren 27koa. Elsner Lakeberg kasua?, etab.).
|
|
|
...an, kulturan eta artean garrantzi berezia duten planetan), lan publikoan, epailetzaren munduan, polizian, Indar Armatuetan eta enpresa esparruan (zortzi urteko epean enpresako zuzendaritza organo nagusietan gizonezkoen eta emakumezkoen kopuru orekatua egon behar da), hauteskundeetan (hauteskunde zerrendetan bi sexuetako hautagaiak zerrendaren ehuneko berrogei izango dira gutxienez); eta emakumeari
|
lan
munduan sartzen laguntzen dioten mota guztietako neurriak, berrehun eta berrogeita hamar langiletik gorako enpresetan berdintasun planak egiteko beharrizana eta norberaren, familiaren bizitza eta lana bateratzeari mesede egiteko neurriak.
|
|
|
gogoan izan ditzagun, adibidez, emakumezkoei ezkontzerakoan ematen zitzaizkien kalte ordainak lan egiteari utzi eta modu esklusiboan familiaz arduratzeagatik, dagoeneko gaindituta dauden gizarte ereduetakoak direnak. Horien arabera, emakumezkoei tratu desberdina ematen zitzaien, baina ez
|
lan
munduan sartzeari mesede egiteko, alderantziz baino, lan munduan baztertuta eta bereizita egotea denboran iraunarazteko.
|
|
|
Hala ere, terminologia ez da oso egokia eta horren ordez «ekintza positiboko» neurri esan behar zaie, izen hori baitute Europako Erkidegoko zuzenbidean. Gogoan izan ditzagun, adibidez, emakumezkoak, desgaitasuna duten pertsonak, etab.
|
lan
munduan sartzea sustatzen duten neurriak. Neurri horien barruan, bi kategoria mota bereizi behar dira:
|
|
|
Kronosistemak gizarte ezagutzarengarapenean eragina izan dezake. Adibidez, pertsonak nerabezaroan jasaten dituenaldaketa fisikoek norberaren ezagutza ere aldarazten dute (ikus VIII. kapitulua). Makrosistemen mailan, emakumea
|
lan
munduan sartzeak, adibidez, genero roleninguruko ikuskerak aldatu ditu, eta aldaketa horrek eragina du haurrek genero roleiburuz duten gizarte ezagutzan (ikus XV. kapitulua).
|
|
|
Espainiako enpresen %14k bakarrik betetzen du LISMI legea, eta berrogeita hamar langile baino gehiago dituztenek ezinduen plantillaren %2ko kupoa erreserbatu behar dute. Gainera, %16k uste du araua minusbaliatuak
|
lan
munduan sartzen “laguntzeko” dela, %15ek badaki plantillaren %2 kolektibo horrentzat gorde behar duela, %13k uste du lanpostuak egokitu besterik ez duela egin behar eta %10ek uste du ordezko neurriak jarri behar dituela legea betetzeko. Kontratazioaren arrazoiak Enpresaburuek ezgaituak kontratatzen dituzte arrazoi hauengatik:
|
|
|
Batxilergora iristean, normalean, beharrezkoa da eskola berezi batera aldatzea.
|
Lan
munduan sartzen direnean, lan gainbegiratua egin behar dute, eta, oro har, «erdi independentziako bizitza bat lor dezakete», azaltzen du Del Camporen. Haien osasuna, arterietako afektazioa edo hipertentsioa salbuespen direla, ez da biztanleria orokorraren osasuna bezalakoa.
|
|
|
Hala ere, administrazioaren" atzera pausoak" zituen," paperak euskaraz betetzeko ezintasuna jarri zuen horren adibide gisa". Gorka Viergek" ezinbesteko" jo zuen euskara
|
lan
munduan sartzea," presentzia duina" izan dezan. Eta gehitu zuen liburuxka tresna egokia izan zitekeela.
|
|
2008
|
|
|
Bestalde, 2008ko irailean, INEMen izena emondako 815 durangarretik 463 ziren luzaro lanik gabe zeuden emakumeak. “Arazo erantsia”Bizitzeneko gerente Birginia Lizarragaren berbetan, emakumeok “arazo erantsia” dute
|
lan
munduan sartzeko: “Ez dute seme alabak zaintzeko babes sozial edo familiarrik”; horretan eta, behar duenari, formazioa lortzen lagundu gura die.
|
|
|
Ospakizuna “Mila esker lankideen lanari” lemapean egingo da. Nazioarteko Lankidetzarako Estatuko idazkariak, Soraya Rodríguezek, jakinarazi duenez, administrazioek berariazko planak egingo dituzte, GKEen laguntzarekin, atzerriko garapen proiektuetan parte hartu ondoren itzultzen direnei
|
lan
munduan sartzen laguntzeko. Plan horiek hasierako lanbide heziketa hartuko dute kontuan eta ahalik eta gehien aprobetxatzen saiatuko dira lankide gisa jaso dituzten berariazko ezagutzak eta esperientzia.
|
|
|
Zer ekarriko dio Lurraren Zientzien didaktikari? Irakasgai berri hau, Batxilergoko lehen mailako ikasle guztientzat komuna dena, etapa hau amaitu eta unibertsitatera edo
|
lan
mundura sartzean herritar askok zientzia arloan dituzten gabezia nabarmenak arintzeko sortu da. Badakigu astean bi orduko irakasgai bakar batek nekez konpentsa dezakeela egoera hori, baina uste dugu, gutxienez, urrats bat dela norabide egokian.
|
|
|
LHko “ibilbide orria” Azkenik, Lanbide Heziketa (LH) bultzatzeko “ibilbide orriak” aukera berriak eskainiko dizkie derrigorrezko hezkuntzako etapa ez amaitzeko arriskua duten ikasleei, Bigarren Hezkuntza amaitzen dutenei eta ikasketak lanagatik utzi zituztenei. “LH kalitatezko hezkuntza aukera da, erabilera askokoa eta langileen eta ekoizpen sektoreen beharretara berdin berdin egokitzen dena eta
|
lan
munduan sartzeko tasarik altuenak dituena”, nabarmendu zuen Almuniak. “Ibilbide orriaren” lehen maila Hasierako Lanbide Prestakuntzako Programek osatzen dute, eta 50.000 ikasle hezkuntza sistemara itzultzeko aukera emango dute.
|
|
|
biztanleriaren %18 baino gehiago 65 urtetik goitikoa da. Populazioa zahartzearekin batera, gizartearen eredua aldatu egin da eta urteetan etxeko adinekoa zaintzeaz arduratu den emakumea
|
lan
mundura sartu da. Egoera horrek eta bertze hainbat arrazoik behartuta adinekoei zerbitzu berriak eskaintzen zaizkie orain:
|
|
|
%10, 3 hazi da. LABek adierazi duenez, belaunaldi berri bat dago
|
lan
mundura sartu nahian, eta horrek eragin du langabeziaren igoera.
|
|
|
Pablo Sastreren Enpleguaren arbola (Susa, 2006) eleberrian, esaterako, kanpotik etorritako Mixaren ibilerak eta herrenak aurkituko ditugu, egia da, baina haren ekarpena horretara mugatzea, eskaintzen dituen irakurketa ugariak murriztea litzateke. Gizartean eta
|
lan
munduan sartzeko programa bat egitera behartu dute, industria garbiketaren sektorean, jasotzen dituen diru laguntzak kenduko dizkioten mehatxupean. Eta programa horetan lankide dituen pertsonek osatzen dute liburuko pertsonaia zerrenda:
|
|
|
Etxebizitza baten hipotekei eta errentari aurre egiteko prestazioak jasotzen dituzten familiek ezin izango dituzte hurrengo gastuetarako laguntzak eskatu: hezkuntzarako, Osakidetzak bere gain hartzen ez dituen osasun gastuetarako, edo
|
lan
munduan sartzeko gastuetarako; hori dela eta, esaterako, etxebizitza ordaintzea ala osasuna aukeratzera behartuta egongo dira.
|
|
2009
|
|
|
Emakumeak
|
lan
munduan sartu gara, baina enpresak behar adina eraldatu al ditugu. Edo gizonezkoena izan den mundu horretara sartzeko gizonezkoen buzoa eta mentalitatea jantzi dugu?
|
|
|
Guztira 90.000 euro bideratuko dituzte zeregin horretara, deialdi honetan gazteenen prestakuntzaren aldeko apustu sendoa eginez. Hori horrela, 30 urtetik beherako sortzaileei ikasketak luzatzeko aukera ematen dien atala indartu dute,
|
lan
munduan sartzea erraztuz.
|
|
|
Sare horiek zailtasunak daudenean babestendituzte eta leku ezezagun batean informazioa eta laguntza ematen diete. Gainera, kontuan hartu behar da latinoamerikarrentzat errazago dela
|
lan
munduan sartzea, batez ere, helmugako gizarteak eskaintzen dituen aukerengatik.
|
|
|
Emakumeak
|
lan
munduan sartzera bultzatzen dituzten arrazoien artean, besteak beste, ekonomikoak, gizartekoak eta pribatuak daude (Emakunde, 1997).
|
|
|
Emakumearen kasuan, berriz, egoera ez da berdina izaten, batez ere, familiaren eraginez. Kasu horretan, lana ez da jarraitua izaten, eta
|
lan
munduan sartu irtenugari egon daitezke.
|
|
|
Dokumentu honen bidez, ezgaitasuna duten pertsonen enplegagarritasuna (lana aurkitzeko gaitasuna) eta laneratzea hobetu nahi dira, lan merkatuan sartzea sustatu nahi da eta enpleguaren galera masiboa eta ezegonkortasuna saihestu nahi dira. CERMIren arabera, helburu nagusia izan behar du enplegu politika aktiboak birbideratzea," oinarri berriak ezarriz eta
|
lan
munduan sartzeko sistema bat zabalduz eta hobetuz, oraindik asko aurreratu behar duena biztanleria talde horren lan normalizazioko eskaerei erantzuteko". Guztira, Estrategiak 3.700 milioi euroko inbertsioa ekarriko du:
|
|
|
Ez dute osasun txartelik, bizitzeko baimenik eta minusbaliotasunaren ziurtagiririk. Osagai horiek nahastuta, ezgaitasunaren tratamendua eragozten da, integrazio prozesua zailtzen da eta, ondorioz,
|
lan
munduan sartzea oztopatzen da.
|
|
|
Azaldu duenez, abian jarritako ikuskapenen helburua “diagnostiko zehatza” ezartzea da, lan merkatuan emakumearen desberdintasuna eragiten duten arrazoiak zein diren adierazteko, eta, hartara, irtenbide egokiak proposatzeko. Bestalde, Celestino Corbachok nabarmendu zuen “jauzi kualitatibo eta kuantitatibo handia” izan dela emakumea
|
lan
munduan sartu zenetik azken urteotan. “Biztanleria Aktiboari buruzko Inkestaren (HHI) zifrek erakusten dutenez, 1994 eta 2009 artean lau milioi pertsona gehiago okupatu ziren, eta aldi horretan, bi milioi izatetik 1,8 milioi izatera jaitsi ziren langabetuak”.
|
|
|
Lan munduarekin lehen harremana. Etorkizun profesionala bideratzen jakin ez duten edo lizentziatu berriak diren eta lan egiteko aukerarik izan ez duten gazte askorentzat, aukera ona da
|
lan
munduan sartzeko eta oso baliagarria izango zaien esperientzia lortzeko. Sei hilabetez GKE batekin lankidetzan aritzea nahikoa denbora da curriculumean nabarmentzeko.
|
|
|
Alde horretatik, abantaila daukagu. Gainera, gazte jendea
|
lan
munduan sartzen ari da eta euskaraz ikasi izanak asko errazten du bidea. Euskara ezagutzen dute eta gertukoa dute, gazteagoengan errazagoa da gogoa jarri eta euskara erabiltzea.Mezurik bidaliko al zenieke inguruko enpresetako kideei. Hemen bezala, beste enpresetan ere gaztelaniara jotzeko ohitura nabarmena da, inertziak bultzatuta bezala.
|
|
2010
|
|
|
Bilatzen zen gauzen artean gizonen eta emakumeen berdintasuna aurreikusten zuen, baina aurreko ereduak errepikatzen ditu legeak, azaldu du Saenzek. Alde horretatik, seme alabei zaintzaren ardura ez duen gurasoaren kontrako jarrera indartzen dela aipatu du Saenzek, emakumea
|
lan
munduan sartzea zailtzen dela, desoreka ekonomikoak eragiten direla...
|
|
|
Era berean, laguntza dute eskatu orain jasotzen dutenek, izan ere, sei hilabetez soilik jaso daiteke aipatu laguntza, luzatzeko aukerarik gabe. Diru-laguntza jasotzen dutenek
|
lan
munduan sartzeko ikastaroetan parte hartzeko konpromisoa hartu dute.
|
|
|
Gizarte faktoreak: lanaldi etena edo jarraitua edukitzea, emakumea
|
lan
munduan sartzea, etab.
|
|
|
Lozanok zehaztu zuen Europar Batasuneko (EB) 2020 Estrategiak lehentasuna ematen diola enplegu planen bat egiteari eta pobreziaren eta bazterketaren aurkako borrokari. Horrez gain, desabantaila egoeran dauden pertsonak
|
lan
munduan sartzeari begira jarri zituen helburuak. Bruselak, hala, 2020rako %70 eta %75 bitarteko enplegu tasa aurreikusten du, eta pobrezia laurden bat murriztea.
|
|
|
Enpleguari dagokionez, jarduerarik ezak ezaugarri hauek ditu: lan aukerarik eza, “kualifikazio gutxiko eta gaizki ordaindutako” lanpostuen eskaintza eta
|
lan
munduan sartzeko aukerak, bere aldagai pertsonalen arabera, hala nola adinaren edo kultura mailaren arabera. “Ezgaitasuna duten gazteen herenak baino ez du inoiz lan egin edo lan egiten gaur egun”, zehaztu du ikerketak.
|
|
|
Beste bide hauek ere proposatzen dira:
|
lan
munduan sartzeko politika integrala, behar adina egoitza aukera, etxerik gabeko pertsonentzako zerbitzuen kalitatea, psikohezkuntza programak, parte hartzeko dinamikak eta esperientziak, arretan genero ikuspegia eta koordinazio estrategia egokia. Guztira, Europako 84 milioi herritar pobrezia egoeran bizi dira.
|
|
|
Konektatu sarea Programa honek herrialde osoan, hainbat autonomia erkidegotan banatutako telezentroak. Helburua da teknologia berrien bidez gizarteratzea sustatzea, batez ere 13 eta 30 urte bitarteko gazteak,
|
lan
munduan sartzeko zailtasunak dituzten emakumeak, iraupen luzeko langabeak eta gizarteratzeko zailtasunak dituzten pertsonak. Gehien behar dutenei laguntzeko, tokian tokiko elkarteekin lan egiten da, beren lana egiten duten eremuko gabeziak ezagutzen baitituzte.
|
|
|
Milioi bat pertsona baino gehiago. Ez dira boluntarioen talde nagusia,
|
lan
munduan sartzeak edo ikasketek nahi adina denbora eskaintzea eragozten baitiete, baina haien laguntza eta gogo bizia funtsezkoak dira. Gazteek askotariko proiektuetan parte hartzen dute.
|
|
|
Amonak babestea Europako Parlamentuaren txostenak azaltzen du belaunaldien arteko elkartasuna bultzatzeko neurriak ezarri behar direla, “adibidez, lan arrazoiengatik gurasoak kanpoan dauden bitartean, bilobez arduratzen diren emakumeei laguntzeko planak”. Amonak interesgune bat dira, beren laguntzari esker, beste emakume batzuk
|
lan
munduan sar daitezkeelako. Beharrezkotzat jotzen dira, gainera, “gurasoena ez diren arrazoiengatik” ordaindutako baimen mota berriak, eta “ordaintzen ez diren arreta eta zaintza lanen emakumeen eta gizonen arteko banaketa bidezkoagoa sustatzea”.
|
|
|
Eskola porrotaren kasuan, gazteak
|
lan
munduan sartzea errazten du Europar Batasuneko ekimen horrek.
|
|
|
Hala, gazteen enplegurako politikak lehentasunetako bat izango dira, eta zentzu horretan plan berezi bat abiaraziko dute. Emakumeak
|
lan
munduan sartzea da beste helburuetako bat, eta horretarako etxeko lana eskubideak dituen enplegu bihurtzen saiatuko dira.
|
|
|
|
Lan
munduan sartzea ere erronka bat da. Langabeziak zuzenean hunkitzen gaitu, eta gure esplotazioa ahalbidetzen duten kontratuen bidez trapu zahar batzuk bezala erabiltzen gaituzte.
|
|
2011
|
|
|
Baina hizkuntza komunikatzeko tresnatzat bakarrik duenak... Euskaldunak
|
lan
mundura sartzeak ez du esan nahi ezinbestean aldaketa eragingo dutenik.
|
|
|
Gainera
|
lan
munduan sartzeko laguntzak izango dituzte, bestalde, genero indarkeria sufritzen duten emakumeek. Horrela adostu dute Lanbidek eta Genero Indarkeriaren Biktimen Bulegoak.
|
|
|
Egiturazko langabezia egoerak eta
|
lan
munduan sartzeko zailtasunak, norberaren desabantaila pertsonal eta sozialarengatik.
|
|
|
Gaur egun, dibortzioa ohikoa da, eta oso hedatuta dago, batez ere pentsatzen delako bikote harremanak gozagarria eta asebetegarria izan behar duela, interes ekonomiko familiarren gainetik. Horrez gain, kontuan izan behar da emakumea
|
lan
munduan sartu denez eta bere eskubide indibidualak onartu direnez errazagoa zaiola harreman gatazkatsu batetik edo oso asebetegarria ez den batetik ateratzea. Bestalde, banandutako edo dibortziatutako pertsonek beste familia bat osa dezakete berriz ezkonduta; beraz, familia harremanen kontzeptu berriak sortzen dira.
|
|
|
Lehen hiru ikasturteak komunak dira, eta, laugarrena, berriz, orientatzaileagoa da, bai derrigorrezkoen ondorengo ikasketetarako, bai
|
lan
munduan sartzeko.
|
|
|
Eskolaurreko Hezkuntza, Oinarrizko Hezkuntza Orokorra, Batxilergoa eta Unibertsitateko Hezkuntza, alde batetik, eta Lanbide Heziketa eta Helduen Hezkuntza Iraunkorra, bestetik.Lehen aldiz agertu zen Eskolaurreko Hezkuntza, bost urterainokoa, eta bi etapatan banatua: ...emaren Antolamendu Orokorrerako Lege Organikoa), 1990 Hezkuntzari buruzko 1970eko Lege Orokorra ordeztu zuen, eta aldaketa kualitatibo handiak sartu zituen: Lehenengo lege deszentralizatua izan zen, aukera ematen baitzien autonomia erkidegoei hezkuntza zentroak kudeatzeko eta eskolako curriculumaren ehuneko oso handi bat erabakitzeko.Derrigorrezko eta doako irakaskuntza 16 urtera arte luzatu zuen,
|
lan
munduan sartzeko gutxieneko adinera arte.Haur Hezkuntza hezkuntza sistemaren zati integratu gisa onartu zuen, eta ez laguntza zerbitzu gisa bakarrik. LOGSEn, Haur Hezkuntza hezkuntza sistemako lehenengo etapa da, eta honela antolatzen da:
|
|
|
Etxebizitza normalizatuak dira, eta nolabaiteko gainbegiraketa bat duten gazte taldeak bizi dira bertan. Gazte horien autonomia pertsonala garatzea eta haiek gizartean eta
|
lan
munduan sartzea lantzen da bereziki, adin nagusitasunera iristen direnean independenteak izan daitezen.
|
|
|
Egonaldiak irauten duen bitartean, haien egoera baloratzen da, eta bakoitzari buruzko dokumentazioa lortzeko prozedura hasten da; hala badagokio, haien jatorrizko familietara itzultzeko izapideak hasten dira. Bestela, alegia, zentroan sartzea onartzen bada, haiek egoitza edo familia batean sartzeko proposamenik egokiena aztertzen da, adingabeak babesteko baliabide arruntetatik abiatuta, eta haiek gizartean eta
|
lan
munduan sartzea planifikatzen da.
|
|
|
Adingabea zentroan sartu orduko, haren bilakaera normalizatzeko eskola bat edo ikasketak bilatzen zaizkio, edo
|
lan
munduan sartzeko beharrezko baliabideak ematen zaizkio.
|
|
|
Oinarrizko beste alderdi batzuk estresa eta tabako ohitura dira. Emakumea
|
lan
munduan sartzeak eta eguneroko bizitzako arlo askotan (lana, familia, etxea…) “bete” beharrak nabarmen handitu du estres maila. Azterketa batzuk hasiak dira estresa osasun kardiobaskularrarekin lotzen, eta frogatuta dago estresak elikadura ohitura txarrak sortzen dituela eta alkohol eta tabakoaren gehiegizko kontsumoa eragiten duela.
|
|
|
Txostenaren arabera, “Espainian gero eta pertsona gutxiagok dute nazioarteko babesa izateko aukera”. Lana aurkitzeko laguntza Sarearen azken helburua da Asiloren Legeak babesten dituen pertsonak
|
lan
munduan sartzea, zenbait praktika aplikatzea eta “arrakastatsuak badira, zabaldu eta politika nazionalei transferitzea”, adierazi du Sareak. Horretarako, gizarteratzeko banakako ibilbideen bidez parte hartzen da, arrakasta aukera handiagoak bermatzeko, une bakoitzean pertsona bakar bati begira baitago.
|
|
|
Gurutze Gorriak ekintzen plan integrala dela gogorarazi du, eta horregatik onuradunen behar espezifikoetan jartzen du arreta. “Gizartean eta
|
lan
munduan sartzeko prozesua gainerako biztanleen aukera berdintasunean sustatzen da”, zehaztu du. Lehentasunetako bat bereizkeriarik eza eta gizarte bazterketaren aurkako borroka sustatzea da, eta, aldi berean, emakume onuradunek gizonekiko aukera berdintasuna lortzeko eta bizitza pertsonala eta lanuztartzea lortzeko lan egiten da.
|
|
|
Gizartekoak: Mugitzeko zailtasunak dituzten pertsonak (minusbaliatuak, haurtxoak dituzten amak, adinekoak zaintzen dituzten seme alabak, etab.)
|
lan
munduan sartzea errazten da. ).
|
|
|
Eskuliburu honen bidez, antolakundeak dokumentu guztiz praktiko bat eskaini nahi du, interesa duen edozein enpresak, batez ere enpresa ertain eta txikiek, ezgaitasunaren dimentsio inklusiboa bere balio kate osoan barneratu ahal izateko. Eskuliburuan ezgaitasunak dituzten langileak
|
lan
munduan sartzeari eta ondasun, produktu eta zerbitzuetarako irisgarritasun unibertsalari buruzko alderdiak ere sartzen dira, bai eta enpresaren barruko prozesu eta prozedurei buruzkoak ere. Gainera, eskuliburuak ezgaitasunaren faktoreari heltzen dio enpresaren gizarte ekintzan eta boluntariotzan, eta ez du ahaztu behar ekoizpen erakundeen gobernantza berrian duen presentzia eta irabazi asmorik gabeko hirugarren sektorearekin dituen harremanak, “gizarteratze sareak sortu eta zabaltzeko, enpresaren esparru zehatzetik haratago”, adierazi du CERMIk.
|
|
|
Une honetan, lehen umea duten emakumeen batez besteko adina 31,9 urtekoa da.
|
Lan
munduan sartu direnez, seme alaba bat bilatzeko aukera dutenean eta prest daudenean, haien ugalketa eraginkortasuna ez dago unerik onenean”. Aditu horren arabera, emakumea 18 eta 22 urte bitartean haurdun geratzea litzateke egokiena, “25 urte, gehienez”.
|
|
|
Bertzelako faktoreak ere ondorioztatu ziren, hauxe adibidez: «krisi hau hasi aitzinetik, gazte gaztetatik
|
lan
mundura sartzeko aukera aunitz izan dira hemen. Horrek dirua manejatzeko aukera gehiago dakar eta horrekin arriskua haunditu egiten da».
|
|
|
Biribil batean sartuko da eta gero eta zailago izango du kalera atera eta lana topatzea. Gobernuak neurri gutxi hartzen du, emakumezkoa
|
lan
mundura sar dadin. Beste lehentasun batzuk ditu momentu honetan eta, beti bezala, gaia gerorako utzi du.
|
|
|
Era berean, mugaz bi aldeetako joan etorri haiek aprobetxatuz, kontrabando munduko hainbat bizipen kontatzen ditu. Eta bere memoriak bukatzeko kontatzen digu nola utzi zuen azkenean bizimodu klandestino hura
|
lan
munduan sartzeko.
|
|
2012
|
|
|
Ez du laguntza horien inguruko xehetasun askorik eman, soilik legealdia bukatu aurretik jarriko dituztela indarrean. Zabaletaren arabera, Lanbidek emandako prestakuntza jasotzen ari direnei
|
lan
munduan sartzen laguntzeko balioko du horrek. Lan sailburua kezkatuta azaldu da diru sarrerak bermatzeko errenta jasotzen dutenetako asko gazteak direlako.
|
|
|
«Eusko Jaurlaritzak historian gizarte laguntzetan egin duen inbertsiorik handiena da». Horregatik, nabarmendu du sekula baino garrantzi handiagoa dutela langabe horiek
|
lan
munduan sartzeko ekinbideek eta gizarte laguntzetan dagoen iruzurrari jazartzeak. LAB sindikatuak gogor kritikatu du Zabaletaren eta Lanbideren jarrera, diru sarrerak bermatzeko errenta jasotzen dutenen kontra «mobbing» egiten ari direla iritzita.
|
|
|
16 urtetik gora zailagoa da deba bezalako herri batean edozein jardueratan jarraitzea (are gehiago, hastea), gazteek kanpora irten behar izaten dute-eta ikastera. Gerora, unibertsitate garaian, aste osoa pasatzen dute herritik kanpo; badira
|
lan
munduan sartzen direnak ere. Asko kostatzen da, orduan, asteburuetarako zerbaiten inguruan konprometitzea.
|
|
|
Elkarteak osatzen duen plataforma nagusitu dute: Mugi, errendimendu handiko zelula. Dantzariak
|
lan
munduan sartzen laguntzeko modua hain zuzen.
|
|
|
Mugi, errendimendu handiko zelula. Dantzariak
|
lan
munduan sartzen laguntzeko modua hain zuzen.
|
|
|
Dantzariak
|
lan
mundura sartzen erreztasunak lortzeko bidea errezagoa jarri nahi dutela argitu digu Fernando Saenz de Ugartek, Dantzaz konpainiaren zuzendari nagusiak. Izan ere, datuen arabera, bost urteetan elkarte honetatik 57 dantzari pasa direla azpimarratu du, eta gaur egun 39 direla dantza munduan lan egiten dabiltzanak.
|
|
|
Agian, faktore garrantzitsuena emakumea
|
lan
munduan sartzeko premia izan da (bai premia ekonomikoengatik, bai garapen kulturalari dagozkion arrazoiengatik). Horrekin batera, gurasoen ordezko lan garrantzitsuez arduratzen diren beste familia kide batzuk (aitona amonak, osaba izebak...) zeuden familia taldeen zatikatzea ere aipa daiteke.
|
|
|
Lan premia emakumeak
|
lan
munduan sartzearen ondoriozkoa da, eta gizarte premia haurraren hazkuntza eragozten duten egoeren, hau da, utzikeriaren, tratu txarren eta antzeko egoeren ondoriozkoa da. Egoera horien eraginez, haurra ez dago antzekoen baldintza beretan, eta, ondorioz, ezin da sozialki eta kulturalki egoki garatu.
|
|
|
Asertibotasun? terminoa Estatu Batuetan sortu zen, 60ko hamarkadan, emakumezkoak
|
lan
munduan sartzeko mugimenduaren barruan. Une horretan, emakumearen eta gizonaren arteko harreman estilo onargarri bakarra pasiboa zen, sotilki estilo manipulatzailea erabiltzeko aukerarekin.
|
|
|
Agian ageriago islatzen du esan nahi dudana 2007an Espainiako Itsuen Erakundeak (ONCEk) ateratako iragarki batek, zeinaren bidez ezgaituak
|
lan
munduan sartzea sustatu nahi zuen ONCEk. Hauxe zioen lan jantzia zeraman gizon gazte batek:
|
|
|
FEAPS Madrid-ek (Adimen Urritasuna duten Pertsonen Aldeko Erakundeen Federazioak) adimen urritasuna duten pertsonentzako lehen enplegu ataria (“Emplea2.0”) jarri du abian. Esperientzia pilotua da, eta talde hori
|
lan
munduan sartzen laguntzea du helburu. Izan ere, hainbat azterketa eta inkestaren arabera, ezgaitasun intelektuala duten pertsonak dira lan merkatuan sartzeko zailtasun handienak dituztenak.
|
|
|
Ezgaitasuna duten Pertsonen Ordezkarien Espainiako Batzordeak (CERMI) Gobernuari eskatu dio erregelamendu bidez arautu dezala mugako adimena duten pertsonen asimilazioa, %33koa,
|
lan
munduan sartzeko, Ezgaitasuna duten Pertsonen Eskubideei buruzko Nazioarteko Hitzarmenera araudia egokitzeari buruzko abuztuaren 1eko 26/ 2011 Legeak xedatzen duen moduan, erakundeak jakinarazi duenez. Legezko xedapen horren arabera, mugako adimena zuten pertsonak, laneratzeko soilik,% 33ko ezgaitasun maila minimoarekin parekatu ziren.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoko Pertsona Fisikoa kategorian, pertsona itsu, ikusmen urriko edo bestelako ezgaitasundunei emandako laguntza eta lankidetzagatik nabarmendu zen, bai eta gertaera puntualetan gizarte bidegabekeria nabarmenak egon direlako salaketa zorrotzagatik edo ibilbide eta dedikazio luzeagatik ere, saria Manuel Orozcok eta Celia Garcíak jaso zuten, “Seinoko landa eremuko Lepanto tabernatik” modu altruistan frogatzeagatik. Azkenik, Enpresa Ekonomia Soziala kategorian, Grupo Urbegi, Iniciativas Empresariales, S.A. saritu da, “ezgaitasuna duten pertsonak
|
lan
munduan sartzea xede gisa, ezgaitasunik ezari aurre egiteko berdintasun baldintzetan” sustatzeagatik. VIII. Solidarioen Euskadiko Sarien epaimahai kalifikatzailea honako hauek osatu zuten:
|
|
|
Lau ikasturtetan banatzen dira eta helburua prestakuntza zientifiko teknikoa, humanistikoa eta artistikoa lortzea da.
|
Lan
munduan sartzeari dagokionez, profesional horiek Administrazioan museo edo fundazioetan, enpresa pribatuetan, irakaskuntzan eta ikerketan, eskolen kudeaketan, aztarnategi arkeologikoetan, partikularrentzako edo erakundeentzako proiektuak zaharberritzeko ardura duten funtzionario gisa baloratzen dira, besteak beste, ondare nazionalari edo artxiboei dagokienez.
|
|
|
Horretarako ez zegoen hain arrazoi argirik, ezta gutxiagorik ere, guraso askok prozesu osoan betetzen zuten bigarren mailako zereginerako. Gaurko gizonak modu aktiboan parte hartu nahi du haurdunaldian Emakumea
|
lan
munduan sartzeak bultzatu ditu gizon asko haurdunaldiaren, erditzearen eta seme alaben hazkuntzaren mundura. Gaur egun normala da gurasoek prozesuan aktiboki parte hartzeko gogoa adieraztea.
|
|
|
CONSUMER EROSKI Hainbat ikerketaren arabera, pertsona gehienek amekin janaria prestatzen ikasi dute. Hala ere, emakumea
|
lan
munduan sartzeak aldaketak eragin ditu harreman horretan, ez baitago lehen bezain lotuta gastronomia eta sukaldaritza jarduerekin, eta janaria prestatzeko ardura ez baita beti partekatu. Gaur egun, Europa osoko gazteek oinarrizko trebetasun gutxiago sukaldean Hori dela eta, ez dira gai elikagaiak hautatzerakoan autonomia izateko, eta, zalantzarik gabe, elikaduran faktore mugatzailea dira.
|
|
|
Zera esan nahi dut: ongizate gizartea –eskubide laboralak, justizia ekonomikoa– finkatuak zeudela gu
|
lan
munduan sartu ginenerako, eta, beraz, salbuespenak salbuespen, ez dugula kontu horien inguruko hausnarketa teoriko minimoenik ere egin. Tupustean aldatu egin dira gauzak, ordea:
|
|
|
Helburu nagusia hauxe da: emakume etorkinei
|
lan
mundura sartzen laguntzea. Horrez gain, beste helburu batzuk daude:
|
|
|
ko proiektuak lehenetsi dituzte, batik bat emakumeak, kualifikazio gabekoak edota 45 urtetik gorako pertsonak kontuan hartuta. "
|
Lan
mundura sartzeko zailtasun erantsiak dituztenei aukera bat emateko zuzendutako egitasmoak bultzatzea da estrategiaren ildo nagusietako bat", azaldu du Begoña Garmendia Beizamako alkateak.
|
|
|
Orain, gainera, adimen urritudunak
|
lan
munduan sartzeko ahalegina egin nahi dugu. Lan arruntak egiten dituzte, baina badaude egin ditzaketen eginkizun batzuk.
|
|
2013
|
|
|
Baina, gainera,
|
lan
munduan sartzeko bide ofizialak lan ikusezinetan eta gaizki ordainduetan oinarritzen dira, garbiketa lanak izaten dira askotan.
|
|
|
Jendeak egindako ekarpenekin, elikagaiak erosten dituzte, garbitzeko produktuak eta jantziak, fakturaren bat edo alokairua ordaintzen laguntzen diote jendeari, askariak ematen dizkiote, eskolako materiala ikasleentzat edo
|
lan
munduan sartzeko laguntza," funtsezko bidea baita gizarteratzeko".
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak enplegua sustatzeko programa aurkeztu du gaur, eta aurten 1.014 milioi euro publiko eta pribatu bideratuko ditu 12.711 enplegu sortzeko eta enplegua lortzeko zailtasunak dituzten pertsonei
|
lan
munduan sartzen laguntzeko. Aurten lanpostuak sustatzeko erabiliko duten diru kopuru horretatik, 281 milioi publikoak izango dira eta 733 milioi, pribatuak.
|
|
|
Besteak beste, aurten 12.711 enpleguren sorkuntza sustatzea da egitasmoaren helburuetako bat. Hori horrela, autonomo berriei eta enpresa txikiei esker 4.094 lanpostu berri sortu nahi dituzte, 4.974 lanpostu
|
lan
munduan sartzeko zailtasunak dituztenentzat eta 3.643 errehabilitazio jardueran dauden pertsonentzat.
|
|
|
...dainsaria eta sustapena haien merituei eta gaitasunei lotzea.Kontratazio prozesuetan enpresaren eta langileen eskubideak orekatuta mantenduko dituzten arau argiak ezartzea.Laneko segurtasuna eta higienea bermatzea, eta lan arriskuak prebenitzeko neurriak hartzea.Langileen lana haien bizitza pertsonalarekin eta familiakoarekin bateragarri egiten saiatzea.Ezgaitasun edo minusbaliotasunen bat dutenei
|
lan
munduan sartzen laguntzea, eta edozein motatako hesiak kentzea haiek enpresan sar daitezen.Langileek enpresako gizarte ekintzako programetan parte hartzen laguntzea.
|