|
2000
|
|
|
Helburua, jakina, lan espezializatua zientziaren ikuspegi zabalagoekin batzea zen. Zientziaren esparruan
|
lanaren
banaketa produktibo eta razionala ahalbidetzeko bide bakarra zientziaren batasun teorikoa zen —zientzialarien arteko elkarlanari esker soilik lor zitekeena— Maxima pragmatikoak, beraz, teoriari ematen zitzaion pisu bera praktikari ere ematea exijitzen zuen. Zientzia ulertzeko zientzi jarduera ulertu behar zen, teoria eta praktika ez baitira banagarriak, biak beti historian kokatu behar baititugu.
|
|
2001
|
|
|
Definizioetan ezkerra zer den eta zer ez den ez galtzeko, ezkerra zeren inguruan elkartu litzatekeen argi daukat; puntu horietan ados bagaude, horrek esan nahi du maila horretan behintzat denak ezkerrekoak garela (Arragoa ponentziatik irakurtzen du): " Enplegu betearen eta
|
lan
banaketaren bataila geure gain hartzea; pobreziaren forma zahar eta berrien aurka borrokatzea; gizarte soldata eta enplegu betearen alde, 35 orduak eta gizarte eskubideen gutuna exijitzeko konpromisoa; arrazista eta baztertzailea izango ez den politika berri baten alde egitea; etxeko lanak eta pertsonen zainketa etxeko guztien artean egin beharreko zeregintzat hartzea, gizarte zerbitzuak errebind... Ideia hauen alde gaudenok, nire ustez, ezkerrekoak gara eta gai horien inguruan elkarrekin joatea gauza polita litzateke.
|
|
|
CESek dio, etxeko
|
lanen
banaketa desorekatuak ondorio kaltegarriak dituela emakumeen gizarte eta lan arloko integrazioan, beren lan profesionala familia giroko premien arabera egokitu beharrean aurkitzen direlako sarritan, eta horrek bere eragina du gizarte babesaren mailan.
|
|
|
Gauza batean zuzen dago, inolaz ere. Zuzentzan ere,
|
lan
banaketa sortu dugu beste gaietan bezala, edo besteetan baino lehen beharbada. Gaizkile ustekoa batek atzi, besteak gorde giltzapean, besteak kondena, besteak urka... eta besteak, guk alegia, egunkarietan irakur.
|
|
|
Lana era egoki batean antolatu behar da (edo banako bakoitzak mota guztietako lanak egiten ditu, edo sexu, adin edo gaitasun profesionalen araberako lanaren espezializazioa egiten da), lanaren ondorioz lortutako aberastasunaren banaketa ere modu egokian egin behar den bezala. Dimentsio ekonomikoaz ari gara, gutxieneko garapen puntu batera iritsi diren gizarteetan bederen,
|
lanaren
banaketa teknikoari lotuta azaltzen dena. Lanaren banaketa honek talde sozial ezberdinei dagozkien eginbeharrak finkatzen dituenean, lanaren banaketa sozialaz ere hitz egin genezake; gerta liteke talde sozialen arteko banaketarik ez egotea ere (utopia komunistak).
|
|
|
Dimentsio ekonomikoaz ari gara, gutxieneko garapen puntu batera iritsi diren gizarteetan bederen, lanaren banaketa teknikoari lotuta azaltzen dena. Lanaren banaketa honek talde sozial ezberdinei dagozkien eginbeharrak finkatzen dituenean,
|
lanaren
banaketa sozialaz ere hitz egin genezake; gerta liteke talde sozialen arteko banaketarik ez egotea ere (utopia komunistak).
|
|
|
Gizartearen egitura
|
lanaren
banaketa teknikoaren ardatzaren inguruan harilkatzen da, eta lan maila bakoitzari gizarte klase edo giza talde konkretu bat dagokio. Ezagutzaren banaketa teknikoak hiru premia ase behar ditu.
|
|
2002
|
|
|
Kontratu partziala da (sarritan, aparteko orduen erabilpenarekin elkartuz) lan denbora malgutasunez kudeatzeko gehien erabili den elementua. Aipatu dugukontratu partzialek emakumeen gain duten eragina,
|
lanaren
banaketa sexistarekinduten lotura eta behin behinekotasunaren gain duten eragina (promozio zailtasunak, gizarte babes apalagoa...). Hori dela eta, lanegunen murrizketa orokorra lanaren behin behinekotasuna murriztu eta enplegua sortzeko elementu bat izan daiteke.
|
|
|
Gaur egun, argi dago etxeko lan gehienak emakumeek egiten dituztela. Banaketa hori emakumeak gizonarekiko izan duen menpekotasunarekin loturik dago, eta, ondorioz, generoen arteko
|
lan
banaketa horrek eremu askotan du bere eragina.Batetik, emakumeen lanegun osoa (ordaindutako lana eta ordaindu gabekoa) gizonezkoena baino luzeagoa izatea dakar, sarri oporrik gabekoa. Bestetik, lan merkatuan parte hartzean, nabarmena da bereizkeria, emakumeek sarritan soldata apalagoak dituztelako, eta emakumeen enpleguek onarpen sozial baxuagoa dutelako.
|
|
|
Zer eta nola ekoitzi, gizartearen antolaketan parte hartzen duten gizarte erakundeek erabakiko dute, gizarte erakunde bakoitzak eragina egiteko duenahalmenaren arabera. Era berean, gizarte erakundeek finkatzen dituzte bai produktu soziala banatzeko era, bai
|
lanaren
banaketa mota eta baita jarduera produktiboakontrolatzeko eta koordinatzeko era ere.
|
|
|
Aztertutako leinuetako baten kasuan, senar emazteen arteko?
|
lan
banaketa, egitera iritsi ziren, eta gizona Gipuzkoatik at zituzten negozioez arduratzen zenbitartean, emakumeak Bergarako etxea gobernatzen zuen.
|
|
|
Adibide desberdinak daude eta ondokoa horietako bat izan daiteke: Klaseak beharrezkoa zuen familia nuklearra; honek, era berean, gizonen eta emakumeen
|
lan
banaketa; honek, berriz, genero rola, eta azken honek ezkontza edo senar emazteak. Kate lotu bat.
|
|
|
sortu zen. Langabezia eta txirotasuna arazo kolektiboak zirela azpimarratuz, eta ez indibiduala, helburua GGD (LGS Lanbide arteko Gutxieneko Soldataren parekoa) eta
|
lan
banaketa ziren.
|
|
|
2000ko abenduan, eztabaiden ostean, Gasteizko Legebiltzarrak 80ko hamarkadako filosofiari eutsi zion, besteak beste, egoeraren kausa askotarikoa eta poliedrikoa dela argudiatuz.
|
Lan
banaketaren gaia bere horretan uzten zen. Lehenengo helburuari dagokionez, berriz, hona hemen enplegua bilatzeko ahalegina oztopatuko duelako aitzakian hartutako zenbait zifra gogoetarako eta konparaziorako:
|
|
|
bataz besteko soldataren %36 da, aldiz, Europar Batasunean %60 Bestetik (eta ekonomizismora mugatuz), ez dago arrazoi ekonomikorik aktibitate hazkundea eta INEM eta bertako erakunde publikoen superatibak ikusita. Gainera, babes sozialera aberastasunaren %22 bideratzen da (Europar Batasunean %28, 7) etab.27 Honetan guztian sakontzeko, ordea, zabalagoa den gai baterako atea zabaldu beharra dago,
|
lan
banaketaren auziraino heltzen dena. Baina ez da gai hori atal honen helburuetakoa.28
|
|
|
|
Lan
banaketaren inguruan eman ohi diren hiru tipo idealen inguruko gogoetarako, ikus: IMAZ, (1998).
|
|
|
Izan ere,, emakumea beti da Bestea; sexuaren araberako
|
lan
banaketa sistema sozial baten aginduak jarraitzen dituen auzi kulturala da? (Molina, 1994:
|
|
|
Berdintasun formala erreal bilakatzeko ahalegin guztiek familiaren oinarri guztiekin topo egiten dute. Autodinamika industrialarekin orain arteko gizonen ekoizpen eta emakumeen berrekoizpen biografia osagarriak porrot egiten du, baita
|
lan
banaketa eta familia arauek ere. Bizikidetza estamentala eta modernoa bateragarriak egin dituen gizarte industriala biluzik geratzen da gizonen eta emakumeen arteko gatazkarekin.
|
|
|
–Soldatadun lanaren gizartearen? arabera pentsatuagatik ere gizarte industriala, orain arte oso garbia izan den lanaren eta ez
|
lanaren
banaketa zaildu egiten da, bai lan denbora, bai lantokia malgutzearen ondorioz.33 Modernizazio prozesuarekin kontuan edukitzekoa da, bere aukera eta arrisku guztiekin,, infraokupazio plurala, deritzonaren forma berrien bidez langabezia okupazio sisteman barneratu izana.
|
|
|
Imaz, J. I. (1998): ?
|
Lan
banaketaren eztabaida Euskadin: hiru perspektibak?, Inguruak, 21, 127
|
|
|
Ikus dezagun zabalxeago arestian esandakoa. Komunitate primitiboan,
|
lanaren
banaketa oraindik bermatu barik zegoenean, gizakiaren zeregin nagusia naturak berak eskaintzen zituen produktuez baliaturik bizimodua aurkitzea zenean, komunikazioaren beharrak oso ziren oinarri oinarrizkoak. Komunikazioa gauzatzeko, paralengoaiaz eta kinesiaz gain, objektu errealak erabili ei zituen gizaki primitiboak, hasiera hartan ekintzak adierazteko ahaleginean.
|
|
|
Mundu esklabistan, gizarte klaseak indarrean zeuden jada, eta
|
lanaren
banaketa gorengo maila batera heldu zen. Gizarte mota horretan, agintari klaseak produkzio bideez jabetzeaz gain, komunikazio bideez ere jabetu ziren.
|
|
|
Komunikazioa, informazioa, kultura eta pentsamendua, beraz, esku gutxi batzuetan biltzen ziren. Klase batzuentzat eskulana eta beste batzuentzat hitza, pentsamendua; horra hor
|
lanaren
banaketa.
|
|
|
Gizarte modernoan, komunikazioa, gaur egun ulertzen dugun moduan ulertuta,
|
lanaren
banaketaren kontzeptuagaz lotuta dator hasieratik bertatik.
|
|
|
Ez dago mundua bere osotasunean ulertzerik modu isolatu batean, kulturak berak interpretatzen baititu modu komunean eta sozialean munduaren sorkuntza bera, naturako fenomenoak, gizarte antolakuntzarako irizpide nagusiak,
|
lan
banaketarako joerak eta bizitza aztura nagusiak.
|
|
|
Soberakin mediatiko errepresibo horrek eredu sozialak ezartzen ditu giza gustuen mailan, instituzioen baliagarritasunean, familiaren monogamiatasunean,
|
lanaren
banaketa hierarkikoan, bizitza pribatuaren ildo nagusietan... Baina, horrez gain, errealitate jakinetan eta ekoizpen eredu materialetan oinarritutako errealitate sozial berezia eraikitzen dute hedabideek gure artean:
|
|
2003
|
|
|
ateak ixteko eskatu zuten beste batzuek, baina gehiengoa aurka azaldu zen. Garaiko giro batzuetako pentsamendua jarraituz, langile gutxi egon zela ere salatu zen, baita unibertsitatearen elite usaina eta «burges sistimaren
|
lan
banaketa onartua zela unibertsitatearen egituran nahiz sozialistatzat eman bere burua». Eztabaidatutako beste gaia UEUren izenaren egokitasuna izan zen, baita UEUren mamia aldatu beharra ere.
|
|
|
Gizarte Gaietako Sailak kanpaina bat hasi du gizonak etxeko
|
lanen
banaketaz sentsibilizatzeko
|
|
|
Horietatik erdiek 65 urte bete dituzte, “baina haientzat ez dago erretiro pentsiorik”. Kanpaina Etxean konpromisorik ez izatea ez dela iraganeko belaunaldien kontua bakarrik, sexismoan hezia, Gizarte Gaietako Ministerioak astelehenean hasi zuen kanpainak frogatzen du, hain zuzen ere, hogeita hamar eta hirurogei urte bitarteko gizonak, ezkonduak edo bikotekidearekin eta seme alabekin, etxeko
|
lanen
banaketaren inguruan sentsibilizatzeko kanpainak. “Konbentzitzeko zailagoak dira, eta haien adibidea oinarrizkoa da gazteenentzat.
|
|
|
Morgan eta kuatreroak hizketan hasi ziren, swahiliz edo;
|
lan
banaketaz, zirudienez.
|
|
2004
|
|
|
Emakumeek aginte hau onartu eta seme alabei helerazteko ardura zuten. Familia eredu honek
|
lanaren
banaketa sexuala areagotzen zuen, muturrera eramanez eta emakumearen estereotipo tradizionala indartuz.
|
|
|
Eta beno andriak eta emakumiak klaro behin ezkonduz geotz etzuten lanik itten, itten zuten lan etxian» (Arantxa). Nahiz eta emakume hauek fabriketan lan egin, fabrika hauetan ere
|
lanaren
banaketa sexual bortitza ematen zen. Emakumeei lanik «sinpleenak» ematen zitzaizkien, inolako ardura eta prestigiorik gabekoak.
|
|
|
izenburupean, seigarren kapituluak, gremioei buruz hitz egiten du (eskulangile kualifikatuek osaturiko sozietate itxi arautuez) eta hauek izandako aldaketaz. XIX. mendeko azkeneko hamarkadak baino lehenago(
|
lan
banaketa berriak, deskualifikazioak... ezkerreko ideologietara jotzea ekarri zien garai honetan), ekonomia moral batean oinarritzen ziren (ez zuten diruagatik lan egiten), eta euren betebeharra zen lana ondo egitea. Produkzio kooperatibo bat bultzatu zuten, konpetentzia eta kapitalismoa ekidin nahi zituzten (sozialismo utopikoaren oinarriak hemen leudeke), eta sindikatuak eratzen hasi ziren halaber.
|
|
|
Gatazka horiek, neurri handi batean ondorengo arrazoietan duteiturburua: batetik, Batzar Orokorrean bazkideek duten berdintasun politikan, etabestetik,
|
lanaren
banaketa funtzionalen baitan den hierarkiak sortarazitako boterearen eta informazioaren gaineko desberdintasunen arteko dialektikan. Kooperatibaesperientziaren bereiztasuna ez da gatazkarik eza, baizik eta horiek konpontzekobide originalak:
|
|
|
Kooperatibek kide guztiek berdintasunez parte hartzen eskuragarri duten gobernuegiturei dagokienez, bere antolakuntza egiturak demokratizatzea lortu dute, baina ezdute halako demokratizaziorik lortu eguneroko zereginen antolakuntzan. Bazkidediren heinean kide guztien berdintasun esperientzia eta
|
lan
banaketak sortzen dituendesberdintasunen arteko tentsioa Arrasateko industria kooperatiben funtsezko ezbaimoduan aurkezten da (Greenwood et al. 1989, 13).
|
|
|
Eredua osotzeko, lanaren antolakuntzari dagokion bektorea gehitzea beharrezkoa dugu. Faktore horiek, hainbat mailatako langileen harremanak determinatzen dituzte
|
lanaren
banaketa funtzionalaren bidez, eta maila horietako bakoitzeko lan baldintzak ere bai. Ondorioz, inplikazio kooperatiboaren eredua baldintzatzera ere iristen da, kualifikazioa, motibazioa, kohesioa eta gatazka bezalakoalderdietan.
|
|
|
2 Balio erantsi handiko funtzioak langile multzo urri batean kontzentratzendituen eta langile gehienei kualifikazio maila baxuko egitekoak esleitzendizkien
|
lan
banaketa funtzionalak hauxe eragiten du: lanbide formaziorakoesfortzua ekoizpen prozesua planifikatzeaz arduratzen diren langileei zuzentzea.
|
|
|
Lehenik eta behin, ondorengoa adierazi behar da: elektronikan, informatikan, telekomunikazioetan eta robotikan oinarrituriko teknologia berriensarrerak ez du derrigortzen
|
lan
banaketa tayloristaren haustura. Horretarakoberrikuntza teknologikoekin batera berrikuntza antolatzaileak ezarri behardira.
|
|
|
Laburbilduz, aurreko atalean bazkideek lan baldintzen zehaztapenean zailtasun egiturazkoak aipatu baditugu (Kontseilu Sozialen ahultasunak eta bazkideen parte hartzea dimentsio laboralean artikulatuko lukeenarkitekturaren gabezia, hain zuzen), orain
|
lan
banaketa tayloristak zailtasunhoriek indartzen dituela eta kudeaketan parte hartzearen esparrua hedatzendituztela gehitu beharrean gaude. Arrazoia:
|
|
|
Plangintza funtzioak fabrikazio langileek ere partekatzen dituzten
|
lan
banaketa funtzional berri horrek trebetasun eta kualifikazioen baliotze etengabea eskatzen du. –Lepo urdineko?
|
|
|
Batetik, lanaren antolakuntza tayloristak tentsioak eragiten ditu: «hierarkiaketa
|
lan
banaketak ezaugarritzen dituen antolakuntza batean, eskubide berdintasunaz bazkide izatearen esperientziaren eta operario, tekniko edo zuzendari izatearenaren arteko diferentzia inkoerentzia bat bezala ageri den heinean» (Greenwood1989, 161).
|
|
|
Dena dela. ian honctan pohtikarako garrantzi handia duen idciahau da: gizarte batentzako
|
lan
banaketa. Zertako?
|
|
|
Iñaki Zarraoa alkatearen arabera, datu hauek eraskusten dute zentroko parte hartzaileen artean ere, gizartean, generoari lotuta dagoen
|
lan
banaketa errepikatzen dela. Horrela, XIV. Plangintzan parte hartzen ari diren 9 emakumetatik 8 Gizarte Zerbitzuetako tailerrean daude eta bestea Haztegi eta Lorazaintza tailerrean.
|
|
2005
|
|
|
Ikastetxeek, gainerako erakundeek bezala, beraien helburuak lortzeko lanabanatzeko joera dute. Irakaskuntza ikaskuntza arloan gertatzen diren prozesu konplexuak erraztea eta errentagarritasuna ateratzea da
|
lan
banaketa horren helburua.Ikastetxean egiten diren lan prozesuei errentagarritasuna eta etekina atera beharzaie. Horrexegatik gertatzen da ikastetxean lanaren espezializazioa.
|
|
|
«Zuzendaritza antolamenduzko zereginak bideratzen dituenpertsona edo taldea da». Zuzendaritzak irakasleen artean
|
lan
banaketa egiten du, lankide bakoitzak bere zereginak argi edukitzeko eta ikastetxeak bere helburuaklortzeko. Zuzendaritza lana, beraz, lan prozesuen planifikazioa, antolamendua, exekuzioa, kontrola, ebaluazioa eta hobekuntza bideratzea da.
|
|
|
Zuzendaritza lanaren konplexutasunak
|
lan
banaketa egokia eskatzen du.Zuzendaritza Taldeko kideen artean lanak era orekatuan banatzea funtsezkoa daikastetxearen lan esparruak ongi koordinatzeko eta bideratzeko.
|
|
|
Ikastetxean eragiten duen aldagai orokorbat da, beste elementu guztiak biribiltzen dituena.
|
Lan
banaketak eta espezializazioak eragiten duten sakabanaketa prozesu integratzaileekin bideratu behar da.Lan prozesu guztiak kanalizatu, bideratu eta batu behar dira ikastetxearen helburunagusiak lortzeko. Lan prozesuen koordinazioa lortzeko, beharrezkoa da elementuhauek aintzat hartzea:
|
|
|
|
Lan
banaketa nola negoziatzen eta hitzartzen den.
|
|
|
Ikastetxea koordinatzea bertako lan prozesuak sinkronizatuta edukitzea dela esandugu. Baina koordinazio egoki bat lortzeko beharrezkotzat jotzen dugu zenbaitfaktoreri arreta handia ematea, eragin handia baitute ikastetxearen koordinazioan: ikastetxe barruko komunikazioa eta informazioa; erabakiak hartzeko erak; irakasleen, langileen, ikasleen eta gurasoen parte hartzea;
|
lan
banaketa; gatazkak bideratzeko moduak...
|
|
|
3 Funtzio bereizketan edo
|
lan
banaketan oinarritzen dira. Zentzuz koordinatuta eta zuzenduta egon ohi dira.
|
|
2006
|
|
|
Berdintasun hori ezin uler liteke modu instrumentalean eta MFk sekula ez du hala ulertu. Bestela esanda, desio dugun berdintasuna ez da egungo egoerara moldatzea bizimodu ekonomiko eta sozial hobea izateko (bizimodu laboral eta familiarraren kontziliazioa..., gure antolaketa sozialaren ardatz den sexuaren araberako
|
lan
banaketan oinarritua). Berdintasunaren aldeko borroka politikoa bizitasunez betetako borroka pasiotsua da:
|
|
|
Eta alderantziz, gizonak ez dira, emakumeen zereginetan, sartzen. Hau da,
|
lan
banaketa sexualari buelta eman ordez, sendotu egiten da.
|
|
|
Mendebaldean, azken bi mendeetan, emakumeek jasaten duten aukeraezberdintasuna argudio biologizisten bidez izan ohi da aztertua eta arrazoitua, horrela, emakumezkotasuna eta biologia estu estu lotuz. Eskema horren barruan,
|
lan
banaketa sexualaren jatorria, zeinen arabera emakumeei umeen eta besteenzaintzaren ardura eta garrantzi sozial txikiagoa duten zereginak egozten zaizkien, emakumeen, aparteko biologian, legoke, hau da, ugaltze fisiologia propio batean, gizon eta emakumeen eskubide sozialen ezberdintasuna ezaugarri biologikoetanoinarrituz eta zilegituz.
|
|
|
3 Gizonak/ aitak inplikatzeko neurriak asmatzea eta abian jartzea, gizonen etaemakumeen arteko
|
lan
banaketa sexuala irauliz. Horretarako, bi lan esparruantzematen ditut:
|
|
|
6.2.2.4 Etxeko
|
lanen
banaketa
|
|
|
Emakumeak aspaldi etxetik kanpo lan egiten duen arren, eta etxeko lanenbanaketarako berdintasuna handiagoa den arren, aita edo ama bihurtzeanatzerapausoa egoten da etxeko arduren banaketan, banaketa hau tradizionalagobihurtzen baita trantsizioko garai honetan (e.g., Belsky eta beste, 1985; Cowan, Cowan, Heming eta Miller, 1991). Etxeko
|
lanen
banaketa horrekiko satisfazioakontuan hartzea garrantzitsua da, bikote harremanaren zoriontasuna adieraztenbaitu (Oronoz eta Alonso Arbiol, 2006).
|
|
|
|
Lan
banaketa
|
|
|
Egoerari aurre egiteko estrategia eraginkorrak aldagai hauei lotuta zeuden: familia lankidetza ona (ezkontideen elkarrenganako laguntza eta etxeko lanen zeinhaurraren zaintzarekin zerikusia duten
|
lanen
banaketa zuzena), gizarte babesa (laguntza zerbitzu formalak ospitaleek edo elkarteek antolatutako mintegiak, ezgaitasun berberak dituzten haurren gurasoekin hitz egiteko eta esperientziaktrukatzeko aukera, instituzioen diru-laguntzak, eta lagunen eta senideen egunerokolaguntza ez formala), emozioen adierazpena (pentsamenduak eta sentimenduakkomunikatzeko gai izatea familian zein familiatik kanpo... Alde horretatik, eta diagnostikoa aditzeraematen zaien unetik, ezgaitasunari modu egokian aurre egin ahal izateko estrategiak garatzeko faktore erabakigarrietako bat ezgaitasunari buruzko informazioegokia izatea da:
|
|
|
Burokraziaren nagusigo teknikoa ondoko ezaugarrietan sustraitzen da:
|
lanaren
banaketa eta espezializazio zehatza, eta arau inpertsonalek gidatutako orientazioa.
|
|
|
Gizarte tribaletan, gurean bezala, erreprodukzio materialak helburuei egokitutako ekintzen koordinazioa eskatzen du, baita
|
lanaren
banaketa ere. Jarduera eta zeregin espezializatuak badira, baina, gizarte hauetan lanaren banaketa lotuta dago integrazio soziala helburu duten instituzioekin.
|
|
|
Gizarte tribaletan, gurean bezala, erreprodukzio materialak helburuei egokitutako ekintzen koordinazioa eskatzen du, baita lanaren banaketa ere. Jarduera eta zeregin espezializatuak badira, baina, gizarte hauetan
|
lanaren
banaketa lotuta dago integrazio soziala helburu duten instituzioekin. Hau da:
|
|
|
Aho bete doinu 3 (Musika & generoa. Etika, estetika, parte hartzea, ikusgarritasuna,
|
lan
banaketa, sexualitatea, sexualizazioa, pribilegioa). MARIEZKURRENA, Igone (elkarrizketak)// Pastor Ordoki, Irantzu (argazkiak).
|
|
2007
|
|
|
Emakumezkoak sartu dira lan soldatadunetan, oso kopuru altuan gainera, baina etxeko
|
lanen
banaketan, ia ez da deus ere aldatu. Nik uste berdintasun maskulino batera iritsi garela, alegia, emakumezkoek lehen gizonezkoenak ziren lan guztiak egin ditzakegu, oso ongi dago hori, baina gizonezkoak ez dira neurri berean sartu tradizionalki emakumezkoenak izan diren lanetara.
|
|
|
hots, lege ekonomiko sozialak, natur legeen? analogikoak dira, inola ere ez arbitrarioak edo borondatezko libreak749
|
Lan
banaketa eta espezializazio industriala, garapen teknologikoa, produktu moten ugal eta ezberdinketa, hori dena esplikatu, Darwin-ek, bere obra mugarrizkoan, landare eta abereen organoen jatorria (horiek landare eta abereen, produkzio tresnak?
|
|
|
landare eta abereen organoen jatorria (horiek landare eta abereen, produkzio tresnak? ...rikarra arraza ezberdinen gurutzaketaz hobeturiko arraza energiatsua da(. Energie schon durch Rassenkreuzung?) 752 Arraza diferentziak gizadiaren gainditu beharreko makurrak baitira, Marx eta Engels-en programa eugenikoaren arabera komunismoan, arraza gurutzaketaz, giza arraza berri berri bat hazaraziko da753; giza gorputzaren eta zentzuen perfekzio bikain berriarekin, egungo ekonomian ezinbesteko
|
lan
banaketa, bereziki buru eta esku lanarena, gainditu ahal izanen da, eta gizon emakume ororen eta lanbide guztien egiazko berdintasuna erdietsiko da, edozeinek edozein lanetan jardun ahal izango duela, orain hemen, gero han, orain musika egiten, bihar borondatezko meatzari, lana plazer bat izanen duelarik754 Behialako Althusser zale fedetsuen fede irmoan(, mais où sont les révolutions d, antan??... F. Engels-ek pixka bat bestela ikusten zuen:
|
|
|
Kirol guztietan bezalaxe, diruz lagunduko duten babesleak bilatzen dituzte, hauek ere ezinbestekoak baitira. Parte hartzaileek hilabete lehenago izena emateko aukera dute Basati 4x4k duen web orrialdean edo antolatzaileei zuzenean deituz. Txapelketa gerturatu ahala lana pilatuz joaten da, baina ostegunero biltzen dira lanaren nondik norakoak zehazteko eta
|
lan
banaketa egiteko. Lan ezberdinak izaten dituzte, epailea nor izango den, sarreretako txandak etab. Baina lanik zailena dudarik gabe palarekin egin behar dena da.
|
|
2008
|
|
|
adimen azterketa, aitzakia asmaketa, ardi erosketa, arropa konpon keta, arta zuriketa, azeri lapurreta, diru kontaketa, egitura azterketa, etxe miaketa, gazta erosketa, gaztain bilketa, gezi jaurtiketa (n), ipui sariketa, izen apurketa, jantzi erosketa, jantzi garbiketa, komentu miaketa, kristau heziketa,
|
lan
banaketa, mustur astinketa, sari banake ta.
|
|
|
Ikerketa askok salatu dute migrazio prozesuetan emakumeek izan duten rol aktiboa alde batera utzi izana. Hamarkada gutxi batzuk arte immigrazioa aztertzeko erabili diren azalpenak irteera esplikatzeko motibazio ekonomikoetan oinarritzen ziren, eta
|
lanaren
banaketa argitzeko, sistema produktibo erreproduktiboan. Horrela, giza mugimenduetan, gizonei eman zaie protagonismoa, langile edo familiaburu gisa izan duten paperari.
|
|
|
Hauteskundeetako zerrendetako emakumeak, esaterako, administrazio publikoan lan egiteko hautatuko dituzte, eta hori aurrerapauso handia da. Baina estereotipoen aldaketan, kontziliazioan, etxe barruko
|
lanen
banaketan eta gizarte zerbitzu publikoetan aurrera egiten ez badugu, ez gara kuotak betetzera helduko. Kuotek eztabaida handia eragin dute gizartean, baina ondo dator auzi hori ikusgai egitea:
|
|
|
Umea zaintzeko lanetan berdintasunezko parte hartzea sustatu nahi du, baita emakumeei historian inposatu zaizkien beharretan ere. «Bidean datorren
|
lanaren
banaketa irudikatzen du motxilak».
|
|
2009
|
|
|
Gaur egun alderdi sortzailea Imanolek lantzen du gehienbat. Baina erabat bateragarriak gara,
|
lan
banaketan, proposamenetan…
|
|
|
Zaintza lan hau familiatik kanpoko lagunekin ere partekatzea oso aberasgarria da, bizilagunen eta auzoen artean. Gizarte hitzarmen berri baten beharraz hitz egiten da, sexuaren araberako
|
lan
banaketarekin bukatzeko. Josunek dionaren kontra, nik uste dut gai hau desnaturalizatu egin behar dela.
|
|
|
Etxe eredu tradizionalean, erabat arauturik zeuden senide bakoitzaren eskubide eta betebeharrak. Gizonaren eta andrearen arteko
|
lan
banaketa, esaterako, indar fisikoaren eta kultur iraganaren araberakoa da. Eta argi ikusten da aldea etxearen jardueraren baitan.
|
|
|
Nekazaritza eta abeltzaintzaren aurrean, baziren beste jarduera batzuk ere, goragoko maila baten kokatzeko modukoak, ondasun eta diru sarrera politak ekartzen zizkiotelako familiari, etxeari. Holako jardunetan argi argia zen andrearen eta gizonaren arteko
|
lan
banaketa. Nekazaritza eta abeltzaintzatik eratorritako beharrak ziren, baina horretan zebilenari ezagutza maila berezia eta dedikazio osoa izatea eskatzen zitzaion.
|
|
|
Euskaltzaindia bakarrik ez zebilen, gainera, lan horietan. Inoiz lehiakidetzat hartu zituen elkarteak antolatu ziren gizartean, hala nola UZEI, Elhuyar, eta horiekiko bizikidetza eta
|
lan
banaketa soluzionatu behar izan ziren. Denbora aurreratu ahala lankidetza nagusitu da.
|
|
|
1.4 ETXEKO ETA HAUR ZAINTZA/ HEZIKETA
|
LANEN
BANAKETA
|
|
|
Bikotearen harremanaren kalitatean eragin handia du etxeko beharren banaketak.Nahiz eta gai hutsal edo azturatzat jo daitekeen, sakontasunez aztertuz gero, bikotean zein norbanakoengan baditu zenbait inplikazio. Azkeneko hamarkadetaninteres handiko gai bihurtu da bikoteen eremuko ikerketetan; izan ere, gizonaren, emakumearen, haurraren, familiaren eta gizartearen arteko
|
lan
banaketak bereondorioak ditu. Aztertutako lanetatik atera daitekeen ondoriorik esanguratsuena daetxeko beharren banaketa gizarte prozesu konplexu baten barruan eboluzionatzendoala.
|
|
|
Zehazki, hasiko gara bikote asetasunaz eta hemen dauden genero ezberdintasunez hitz egiten era zabalean, gero, hurrengo atalean, bikote harremana ulertzeko garrantzitsuak diren aldagaiakaztertuko dira genero ezberdintasunak ardatz harturik. Horren ostean, etxeko zereginen, haur zaintzen eta
|
lanen
banaketak bikote asetasunean duen eragina deskribatuko dugu. Beste bi ataletan, bikote asetasunean kide bakoitzak jasotzen duenlaguntza emozionala eta banakako aldagaien eragina jorratuko dira.
|
|
|
Hamarkadagutxi batzuk arte, giza mugimenduetan protagonista bakarra gizona izan da. Immigrazioa aztertzeko erabili diren azalpenak, irteera esplikatzeko motibazio ekonomikoetan oinarritzen ziren, eta
|
lanaren
banaketa argitzeko, sistema produktiboerreproduktiboan. Horrela, XVIII. eta XX. mendeen artean, gizonen migrazioakaktibotzat hartzen ziren, eta emakumeenak, berriz, pasibotzat (Lipszyc, 2004). Azken horien papera, kontuan hartzen zenean, familiaren barrenean kokatzen zen, ugalketa arloko funtzioen hedapena bezala (Izzard, 1985).
|
|
|
Krisialdian ere apustu egin behar dugu gizarte bidezko eta berdinzalearen alde, gizonen eta emakumeen premiak errespetatuz aldatuko den gizarte baten alde, alor guztietan: enplegua, zaintza
|
lanen
banaketa... Ez ditzagun berriz ere emakumeak baztertu krisiaren egiazko irtenbideetatik, beste krisialdi batzuetan bezala.
|
|
|
ESK ren eta EILASen arabera, krisia kapitalak pagatu behar du, eta horretarako beharrezkoa da enpresetan eta horietatik at mobilizatzea. Horrela lortuko litzateke indar batuketa lerratzea aberastasunaren eta
|
lanaren
banaketaren alde, urtetan lortutako eskubideen alde. Krisia gero eta latzagoa denez, ez dute baztertzen greba orokorra egitea.
|
|
|
Ondoren, aurrekontu txikiko zinemaz jardungo dute. Iruñeko Eguzki Bideoak taldea
|
lanen
banaketaz arituko da.
|
|
|
lelopean. Gogora ekarri zuten, halaber, sexuaren araberako
|
lan
banaketaren ondoriozkoa dela emakumeen diskriminazioa, eta lan arloan ere, indarkeria sexistak prekarietate egoeran dauden andreei gordintasun handiagoz eragiten diela.
|
|
|
Fourierrek, barrikada egileengan" alokatu gabeko baina pasioz beteriko lanaren" adibidea ikusten zuen, eta ibiltari alferraren denbora pasan"
|
lan
banaketaren kontrako protesta". Baina" lana jolas bilakatzeak indar produktibo guztiz garatuak suposatzen ditu" 17 Indar horiek ez dira, haatik, tolesgabeak.
|
|
|
Teoria txar batek eklosio eta ugalketa burokratikoak azkartzen ditu, baina burokrazia, fenomeno sozial unibertsal gisa, ez da ezein alderdiren estatutu akastunen emaitza. Burokrazia, sakonki, organikoki eta izatez,
|
lanaren
banaketarekin eta estatuarekin estuki lotua dago.
|
|
|
Lanak bere baitan alienatua izaten jarraitzen badu, ez da posible askatasuna bideratzea. Lan kontuetan, epe luzerako, benetako irtenbideak
|
lan
banaketaren errotiko eraldakuntza eta lan hertsatzailearen murrizte zorrotza eskatzen ditu.
|
|
2010
|
|
|
Egungo ikerketa etnografikoetan kultur edukien transmisioa zelan eta noren bidez egiten den aztertzen dugunean, ondorio berera heltzen gara. Gure ezaugarri biologikoek eragindako
|
lan
banaketa eta bizitza esperantzari begira egungoa baino askoz antolaketa logikoagoa da. Gizarteari egonkortasun handiagoa ematen dio.
|
|
|
Bankuen sozializazioa da behar dena. Bestelako fiskalitatea,
|
lan
banaketa (lan orduak murriztuz), gastu publikoa... posible da. Baina, batez ere, zapalduen elkartasuna, egoeraren ulermena eta eraso iraina umiliazioari ekintzaz erantzutea da gure eskuetan dagoena.
|
|
|
Gainera Mintzodromoaren amaieran Porrotxek antolatzaileen izenean eskerrak eman zizkien bertan parte hartu zuten guztiei eta programan jarraitzeko animatu zituen. Gainera opari bana eman zien, Irrien lagunak CD bana.Eguneroko gaiakErreala, etxeko
|
lanen
banaketa, atez atekoa edo Lasarte Oriako lanak izan ziren jorratu ziren gaietako batzuk. Euskara ikasten ari direnen zailtasunetako bat hori izaten da, egunerokotasunean euskaraz ezin aritu izana, horregatik aukeratu zituzten antolatzaileek pil pilean dauden gaiak.AfariaOhiturei hutsik egin gabe, ikasturteari eta Mintzodromoari amaiera Udaberri elkartean eginiko afari eder batekin eman zioten.
|
|
|
" Eta orain gure lan eskubideak berriz ere zokoratuko dituen lan merkatuaren erreforma inposatu nahi digute" zioten.AlternatibakSindikatuaren ustez, eredu neoliberalak langileentzat alternatibarik eskaintzen ez badu ere, badago alternatiba, hain zuzen," lanaren eta aberastasunaren banaketan oinarritutako eta langileok eraiki beharreko alternatiba". Krisialdiari aurre egiteko kontuan izan beharreko lau ardatz aipatu zituzten LABeko ordezkariek prentsaurrekoan, euskal sektore publiko sendo eraginkor eta indartsuaren premia;
|
lanaren
banaketan oinarritutako enplegu estrategia orokorra; Babes Sozialerako sistema duina euskal pentsio sistema publikoaren alde eginez, eta azkenik langileek erabakietan parte hartzerik izan dezaten politika ekonomiko eta sozialak bertan erabaki daitezela.
|
|
|
Talde lana da Moriartin dugun filosofia, Jonek eta biok hamar bat urte daramatzagu elkarrekin lanean, baina lehen aldia genuen kozuzendaritzan. Errodajean presio handia dago, denbora gutxi, erabakiak segituan hartu behar dira… eta
|
lan
banaketa egin arren ni gehiago aktoreekin, Jon talde teknikoarekin behin errodajean lanak nahastu egiten dira, ikuspegiak aldatu… eta logikoa den bezala tentsioak sortzen dira. Baina askatasun handia izan dugu pentsatzen genuena agertzeko eta aurrera egin dugu.
|
|
|
Nire esatekoak antolatze aldera,
|
lanaren
banaketari jarraituko diot.
|
|
|
Haien funtsezko baliabide ekonomikoa lan ordaindua da, hauetara desberdintasun handiko baldintzetan barneratzen direlarik. Hauegungo generoaren araberako
|
lanaren
banaketaren emaitza da, eta emakumezkoeketxeko lanak eta seme alaben zaintza modu ia esklusiboan bere gain hartzea eta lanmerkatuan barneratzeko zein bertan mantentzeko diskriminazio modu tradizionalak (zein berriak) bere horretan mantentzea dakar. Latinoamerikako egoera bertako emakume guztientzat antzekoa izan ez arren, ezein herrialdetan lortzen da lan berdinagatikosoldata bera emakumezkoen eta gizonezkoen artean:
|
|
|
Laburtuz, pobrezia genero ikuspegi batetik aztertzeko hainbat indar harreman bistaratubehar dira, hala nola lan merkatuko genero esklusioei, desberdintasunei eta diskriminazioei loturikoak, ordainsaririk gabeko
|
lanaren
banaketa desorekatua, emakumeenaurkako indarkeria fisikoaren eta sinbolikoaren erabilera eta gizonezkoen etaemakumezkoen denboraren erabilera ezberdina.
|
|
|
Neurri horrekin errekurtsogileari jardundakoa epatzetik 20 eguneko epean arduratzeko aukera ematen zaio; horrela, Auzitegi Gorenaren aurrean helegitea era egokian jartzeko aukera ematen da. Era berean, aipatutako txostenak Auzitegi Goreneko Laugarren aretoan
|
lanaren
banaketa arrazionalagoa izan behar dela jasotzen du, eta arazo edo kontuen sailkapen, kalifikazio eta prestaketarako tresna egokiak jarri behar dira, ez onartze autoa edo sententzia berehala emateko. Ideia horiek guztiak bereak egiten ditu Rodríguez Escanciano, S. k,. El sistema de recursos en el orden social de la jurisdicción:
|
|
|
Magistratuak argudiatu du lotura sistema “Interneteko oinarria bera” dela, eta, artxibo bakar bat ere ez dagoenez gordeta, sarearen bidez deskargatzeko aukera eskaintzera mugatzen dela. Epailearen ustez, lotura sistemak ez dakar “babestutako
|
lanen
banaketa, erreprodukzioa edo komunikazio publikoa”. Epaiak dioenez, webgune horretako administratzaileak, Jesús Guerra Calderónek, ez du jasotzen eskaintzen duen zerbitzuarekin lotutako zuzeneko edo zeharkako zenbatekorik.
|
|
|
Internet, dagoeneko, edozein sortzailerentzat da bere
|
lanak
banaketa kanaletako kultura industriaren aurreko iragazkietatik at sustatu eta banatzeko tresna egokiena. Musikaren, zinemaren edo literaturaren alorreko enpresa horiek gustuen eta nitxoen arabera erabakitzen zuten, baita haien interesen arabera ere, merkatuak artista jakin bat behar zuen ala ez.
|
|
|
Eta hark emakume aurpegia duela nabarmendu zuten. Eragile feministek kritika egin zioten eredu ekonomiko neoliberal eta patriarkalari," sexuaren araberako
|
lan
banaketan oinarritzen delako. Horren arabera, gizonezkoak lan merkatuan kokatzen diren bitartean, emakumeok sozialki gutxietsitako eta ordaindu gabeko lanak burutzera baztertuak izan gara, etxeko esfera pribatura, alegia".
|
|
|
949. The Wealth of Nationsliburuarekin sortu zuen, 1766an, Adam Smith eskoziarrak Ekonomia Politikoa.
|
Lan
banaketaren eta salerosketen bidez lortzen den hazkunde ekonomikoa da ongizatearen oinarria, Adam Smithen ustez. Lanaren espezializazioa eta merkatuen zabalkundea bilatu behar dira:
|
|
2011
|
|
|
Lehenengo aldiz «erakunde» terrorista eta «talde» terrorista ezberdintzen dira (571 art. ZK), biak berdin berdin zigortu arren. Erakundea egonkorragoa da, egitura eta hierarkiaz osaturik,
|
lan
banaketa kideen artean egiten dela; horren aldean, talde terrorista izateko, nahikoa da bi pertsona biltzea terrorismo delituak egiteko asmoz, nahiz eta egitura egonkorrik, lan banaketarik eta hierarkiarik egon ez. Terrorismoaren definizioa ikaragarri handitu da, hortaz; nazioarteko terrorismoaren jardunbidera (zelula terrorista izenekoetara) egokitzeko, dio legegileak.
|