|
2002
|
|
|
Gurea bezalako erakunde sozial bati ez dio balio egungo unibertsitateak alderdi honetan dituen akats berak errepikatuko dituen unibertsitate motak: oso euskalduna izan arren, jakinduria gizartea ren eskura jarri ordez eliteak sortzea helburu duen unibertsitatea, non
|
lan
harremanak arautu behar dituzten printzipioak errespetatuko ez diren...
|
|
2007
|
|
|
XIX. mendean Europako kode zibiletan zerbitzuen errentamendua eta antzeko beste erakunde juridiko batzuk arautzen ziren, kontratua oinarri hartuta eta alderdien arteko borondate autonomiaren printzipioa nagusi zela. Hala ere, adar juridiko berri eta erabat autonomoa sortu behar izan zen ugazaben eta langileen arteko
|
lan
harremanak arautzeko. Horrek ordura arte pentsaezina zen aldaketa ekarri zuen.
|
|
2008
|
|
|
Eta orain aktoreen txanda iritsi da. Interpreteen eta estudioen arteko
|
lan
harremanak arautzen dituen hitzarmena gauerdia arte egon da indarrean. Hura berritu gabe, SAG (Screen Actors Guild) aktoreen sindikatu handienak grebara deitu dezake luze gabe.
|
|
2010
|
|
|
Dekretuak (12 art.); kirolari profesionalen lan baldintzak arautzen dituen 1006/ 1985, ekainaren 26ko Errege Dekretuak (19 art.); ikuskizun publikoetan aritzen diren artisten
|
lan
harremana arautzen duen 1435/ 1985, abuztuaren 1eko (11 art.) Errege Dekretuak, eta enplegu zentro berezietan lan egiten duten gutxituen harreman berezia arautzen duen 1368/ 1985, uztailaren 17ko Errege Dekretuak (3 XG).
|
|
|
Bitartean, lan gatazka indibidualaren ebazpena epaileei egozten zitzaien. Gatazka kolektiboen gaineko funtzio jurisdikzionalik ez zen aintzatetsi
|
lan
harremanak arautzen zituen 17/ 1977 Lege Dekretua, martxoaren 4koa, eman zen arte.
|
|
|
Matizazio oso garrantzitsu bat egin behar da. Prozesua lanagintaritzaren komunikazio bidez hasten denean, normalean ez da beharrezkoa izango aurreko adiskidetzea, jada aipatutako agintaritzaren aurrean arrakasta gabe eman delako(
|
lan
harremanak arautzen dituen 17/ 1977 Legearen 21 art.), eta porrot horrek bultzatu du lan agintaritza epaiorganoari komunikazioa igortzera.
|
|
2012
|
|
|
krisi sozioekonomikoaren ondorio kaltegarriak guk geuk ordaintzeko krisia bera eragin dutenei, azken baten, onuradun bakarrik beraiek izaten jarrai dezaten. Alderdi Popularraren gobernuak ezarritako lan erreformak ez dauka aurrekaririk Espainiako estatuko
|
lan
harremanak arautzeko markoan, grebara deitu duten sindikatuek behin eta berriro errepikatu duten moduan. Kaleratzea erraztu eta merkatu egiten du; kontratazio berriak egiteagatik hobariak jasotzen dituzte enpresek, baina langile horiek gero kaleratzea debalde da; behin behineko lan kontratuak mugarik gabe kateatu daitezke; lan eskubide kolektiboak murrizten ditu, eta enpresek ez dute derrigorrean negoziazio kolektiboan adostutakoa ezarri; lan malgutasuna areagotzen du, eta enpresek, arrazoi objektibo gabe, lan baldintzak modu arbitrarioan aldatu ahal izango dituzte; azken baten, negoziazio kolektiboaren ahulezia eta lan prekaritatea areagotzen ditu.
|
|
2015
|
|
|
ELAk emendakinak gertatu zizkien Langileen Estatutuaren erreformaren hiru atalei: banakako
|
lan
harremanak arautzen zituen lehen atalari, hauteskunde sindikalei zegokien bigarrenari, eta negoziazio kolektiboa erregulatzen zuen hirugarrenari; hirurak landu zituen, hirurei jarritako zuzenketak azaldu zizkien mintzaideei; baina begiz jota zuen helburu behinena negoziazio kolektiboaren goitik beherako egitura iraultzea zen, eta helburu horretara zuzendu zuen batzuekin eta besteekin egin zuen la...
|
|
|
Bestalde, sigla sindikalen aniztasun handiak eta ordezkaritza ez sindikalen indarrak asanbladetan zuzenean aukeratutako ordezkariek negoziatzen dituzte hainbat hitzarmen— garaiko borroka gogorren konponbidea are zailagoa bihurtzen du. ELAk uste du gatazka giro horrek ere lerratu ditzakeela ugazabak
|
lan
harreman arautu eta instituzionalizatuen abantailak kontsideratzera.
|
|
2020
|
|
|
Gehienetan, emakume etorkinak izango dira etxeko eta zaintza lan horiek burutuko dituztenak, diskriminazioan oinarritutako Atzerritarren Legea dela medio eta etxeko eremuak ahalbidetzen duen
|
lan
harremanen arautzerik ezak lagunduta. Zaintzaren kate globalak horrela osatuko dira:
|
|
2023
|
|
|
Hamar urtez negoziatzen aritu ondoren, gutxieneko lan baldintzak adostu zituzten Eskenak eta EABk 2014an. Itunak ez zuen lege babesik, ordea, eta soilik bi elkarte horien arteko
|
lan
harremanak arautzen zituen. Baina «historikotzat» jo zuten bi aldeek orduan, eta orain ere iritzi diote sektorearentzat «erreferentzia» izan dela urte askotan.
|
|
|
Edonola ere, agentzia kontratua lan kontratutik bereizteko balio duen irizpidea definizio horretatik ondorioztatzea ia ezinekoa da. Definizio hori, gainera, nahiko gertu dago 1438/ 1985 Errege Dekretuak, merkataritzako ordezkarien
|
lan
harremanak arautzekoak, jaso duenetik, bere aplikazio esparrua zehaztean. Hartara, errege dekretu hori aplikatuko zaie" pertsona fisiko baten harremanei, pertsona horrek jarduten duenean ordezkari gisa, bitartekari gisa edo lan esparruan hala identifikatzeko moduan balio duen beste izen batekin, bere gain hartuz enpresaburu bati edo batzuei begira, ordainsariaren truke, modu pertsonalean eta enpresaburu horientzako, merkataritzako eragiketak bultzatu edo burutzeko betebeharra, eragiketon arriskua edo mentura bere gain hartu gabe" (1.1 artikulua).
|
|
|
Zehatz mehatz, eginkizun horiek ziren: (a) Lan Oinarriak zeritzenak onestea (horien bidez sektore bakoitzaren
|
lan
harremanak arautzen ziren —ordainsariak, ordutegiak, atsedena—, hastapenetan zegoen negoziazio kolektiboa ordeztuz; (b) industria gatazkak saihestea; (c) banakako gatazkak eta gatazka kolektiboak konpontzea, 1919an hasitako ildoari jarraituz, eta Industria Auzitegiei eskumen horiek kenduz; (d) laguntza izaerako jarduerak gauzatzea (adib. lan poltsak antolatzea, langabezian zeuden langil...
|
|
|
Gainera, horrek bat egiten zuen sindikatu askatasuna eta negoziazio kolektiboa ukatzearekin. Bestela esanda, hitzarmen kolektiboei ateak zarratzen zitzaizkien,
|
lan
harremanak arautzeko iturri gisa. Eta horien hutsunea Lan Araudiekin osatzen zen.
|
|
|
Enpresaburuen eta langileen ordezkariek egindako itunak dira,
|
lan
harremanak arautzen dituztenak. CARNELUTTIrekin bat etorriz," hitzarmen kolektiboa da gorputzez kontratu eta arimaz lege".
|