|
2000
|
|
|
Hirugarren Munduari begira, bigarren globalizazioaren helburu nagusia lurralde horietan ekonomia monetario kapitalistaren ernamuina gauzatzea izan zen.Horretarako, hasieran lan bortxatua erabiliz; baina progresiboki moldakortasun prozesua ezagutu genuen, eta bukaeran garaiko frantsesek esandakoa gogorapenera dakarkigu: beltz batek, bere
|
lan
indarra libreki soldataren truke saltzen duenean, Estatuari zergak ordaintzen dizkionean eta kontsumitzaile amorratua bihurtzendenean, kolonialismoaren garaipena dugu, eta zuriaren egitasmo zibilizatzaileakirabazi du.
|
|
|
kapitalista ere eraldatzen ari da. Orain arte, langileriak bere
|
lan
indarra saltzen zuen soldataren truke; egoera berri honetan, soldataren truke, langileriak bere lan indarra eta baita enpresarekiko atxikimendua ere saldu beharditu. Horrela, egoera berri honetan, zenbait elementu politiko eta ideologiko txertatzen dira lan kontratuaren egituran.
|
|
|
kapitalista ere eraldatzen ari da. Orain arte, langileriak bere lan indarra saltzen zuen soldataren truke; egoera berri honetan, soldataren truke, langileriak bere
|
lan
indarra eta baita enpresarekiko atxikimendua ere saldu beharditu. Horrela, egoera berri honetan, zenbait elementu politiko eta ideologiko txertatzen dira lan kontratuaren egituran.
|
|
|
Tokia, merkatu plaza, gure laguna bere
|
lan
indarra bertan saltzen hasi ondoxean. Erakustuna, frutadenda ondoko arrandegiko jabearen iloba, Charly baino lau bortz urte zaharragoa.
|
|
2001
|
|
|
Nobleak produkzioaz jabetzen ziren (horrek indartsu egiten zituen) hirubideren bitartez: produkzio bidea zen lurraz jabetuz (erregek emanda, indarrez), bere gaineko kontrol osoa lortuz edota
|
lan
indarra (nekazariak) menperatuz etanekazarien gainprodukzioaz jabetuz. Honek tentsioa sortu zuen nobleen presio ahalmenaren eta nekazarien erresistentzia ahalmenaren artean.
|
|
2002
|
|
|
Dokumentuan jasotakoaren arabera," inposiziozko estrategiaren sorburu" dira planetako baliabideen kontrola, inguru naturala sistematikoki hondatzea, giza eskubideen urratzea, generozko zapalkuntza eta mundu guztian
|
laneko
indarra sobera esplotatzea, eta estrategia horren episodio esanguratsuenak, berriz, honako hauexek: agresio gerrak, giza beharren merkantilizazioa, generozko biolentzia, ikerketa biologikoa interes pribatuek eskuratzea, genetikoki manipulatutako elikagaien produkzioa eta teknologia, komunikabideak, finantzetako fluxuak eta armak erregimen monopolizatuan gestionatzeko bidea gauzatzen duten proiektu liberalizatzaileak.
|
|
|
Euzkeltzale zaarren
|
lanak
indar barrituten gaitue; euren ekite ta jardun ixugarrijak, adoretu.
|
|
|
aukera kendu ziotela Nafarroari behar zen lan eskua izateko, hain zuzen ere hildakoak gazteak eta haietako asko prestakuntzadunak zirelako: nekazaritza arloko liderrak, intelektualak eta agintariak. Horrek, zalantzarik gabe, eragina izan zuen
|
lan
indarraren egoeran.
|
|
|
Abeltzaintzak eta nekazaritza azpiegiturek ere egoera hori jasanbehar izan zuten, baina, produkzio faktoreak izaki, ez zen zailegia izan haiekordeztea. Herrialde horietan, giza galerak handiagoak izan ziren; erbesteak eta gerra ondoko errepresioak eragin kualitatibo garrantzitsua izan zuten behar zen
|
lan
indarra prestatzeari begira. Instalazio industrialak laster jarri ziren okupatzaileenzerbitzura, bereziki gerrarako produkzioan aritzen ziren sektoreetan; eta garrantzihandikoak izan ziren herrialdean:
|
|
|
...gara luzatu gatazka horien azterketan, oso luzea izango litzatekeelako; baina esan behar dugu, administrazioen arteko gatazken oinarria Ekonomia Itun eta Hitzarmenaren kontraesankortasunean eta zehaztasun faltan datzala.Alde batetik, Lurralde historikoei autonomia osoa eskaintzen die zenbait zergaarautzeko, baina bestetik, baliabideen esleipena ez distortsionatzera behartzen ditu, edo kapital eta
|
lan
indarraren mugimendu askea, hots, lehiakortasuna, ez eragoztera.
|
|
|
Ondasun eta zerbitzuak gizakien beharrizanak asetzeko eskatzen direnbitartean, enpresek ez dute kontratatzen gizartearen beharrizanak asetzeko, mozkinak ateratzeko baizik. Enpresek bilakaera produktiboa aurrera eraman ahal izatekokontratatzen dute
|
lan
indarra, beharrezkoa delako.
|
|
|
Eroslearen (enpresen) ikuspuntutik
|
lan
indarra kostu bat besterik ez da, mozkinak lortzeko ordaindu behar den kostua, hain zuzen. Lan kostuen barneko osagairik nagusiena soldata gordinak diren arren, enpresek Gizarte Segurantzari eginbehar dizkioten ordainketak eta gero eta garrantzitsuagoak diren soldataz apartekoordainketak ere (espezie ordainketak edo erretiro osagarrietarako ekarpenak) hartzen dira kontuan.
|
|
|
Baina, aipatu bezala,
|
lan
indarra oinarrizko elementua da enpresek behar duten produkzioa aurrera eramateko orduan. Lanaren ekarpena zenbat eta handiagoaizan, enpresek (produkzioa areagotzearen bidez) mozkinak lortzeko aukera handiagoa dute.
|
|
|
Lanaren ekarpena zenbat eta handiagoaizan, enpresek (produkzioa areagotzearen bidez) mozkinak lortzeko aukera handiagoa dute. Horregatik,
|
lan
indarrak mozkinen gain duen eragina aztertzeko orduan, ordainketez (kostuez) gain lan indarraren ekarpena ere hartu behar da kontuan.
|
|
|
Lanaren ekarpena zenbat eta handiagoaizan, enpresek (produkzioa areagotzearen bidez) mozkinak lortzeko aukera handiagoa dute. Horregatik, lan indarrak mozkinen gain duen eragina aztertzeko orduan, ordainketez (kostuez) gain
|
lan
indarraren ekarpena ere hartu behar da kontuan.
|
|
|
Beraz, enpresentzat,
|
lan
indarraren kontratazioa elementu aldakor bihurtzen arida, eta kontratu mota ezberdinen erabilpena, ingurune ekonomikoaren eraldaketei aurre egiteko orduan, enpresa bakoitzak aukeratzen duen lehiakortasun estrategiei loturik dago.
|
|
|
enpresa bakoitzak aukeratzen duen lehiakortasun estrategiei loturik dago. Enpresek, epe ertain eta epe luzeko estrategietan,
|
lan
indarra aktibo modura hartzen badute, murriztu beharreko kostutzat hartu beharrean?, eta lanaren sustapena zein langileen trebakuntza bermatzea edo langileakenpresen egitasmoetara ekartzea elementu garrantzitsu bihurtzen dira. Hortaz, lanainbertsioa eskatzen duen aktibotzat hartzeak langileen eta enpresaren artekoharremanak iraunkorrak izatea eskatzen du.
|
|
|
Lan harremanen konplexutasunaren muina langileak alokatzen duena aurretiaz zehaztua ez egotean datza. Bere
|
lan
indarra alokatzean, langileak badaki zenbat irabaziko duen, baina errenta hori irabazteko zer egin duen ez (zehazki behintzat). Enpresariak, bestalde, gizalegez lor daitekeen guztia erdietsi nahi izango du; baina gizalegez eska daitekeena definitzea eta arautzea ez da erraza.
|
|
|
Greba, bada,
|
lan
indarra denboraldi batez ez alokatzea da, eta horrela enpresaren produkzioa etetea lortu nahi da. Beraz, izaera pasiboa duen ekintza da etaeragin mugatuak dituena.
|
|
|
Lan eskaintza osatzen duten gizabanakoak, lan egiteko prest egonik beren
|
lan
indarra saltzeko prest daudenak dira. Lan eskaintzaren kopuru eta ezaugarriak, maila handi batean?
|
|
|
Sarritan, gizarte kapitalista berdintasuna nagusi den egitura dela aipatzen da, gizaki guztiak aktibo (faktore) produktiboren baten jabe baitira. Gehienak
|
lan
indarraren jabe dira, eta gutxi batzuk ekoizpen baliabideen jabe. Lanarekin soilikedo ekoizpen baliabideekin soilik ekoitzi ezin denez, elkarren beharrizana dute.Beharrizan horrek lana eta kapitala alokatzen diren merkatua eratzea dakar.
|
|
|
2 Berrikuntza haren ardatz garrantzitsuenetakoa lurra pribatizatzea da, honekin batera
|
lan
indarra askatuz. Geure ikuspuntua zabaldu behar dugu bestebehin ere.
|
|
2003
|
|
|
Laster arazoak agertu ziren lan esku eskasiaren ondorioz. Espainiako populazioak ez zuen nahi horretan lan egitea,
|
lan
indar fisikoaren kontra baitzegoen.
|
|
|
Antilla Nagusietan karibetarrak eta arawaksak bizi ziren. Arawaksak ahulak zirenez espainolek taldetan batu zituzten eta plantazioetara eraman zituzten,
|
lan
indar moduan9 Indioei heriotzara arte eragiten zieten lan egitea, haien esterminazioa ekarri zuena. Portugesek ere lan egitera behartu zituzten indioak, baina heriotzaraino eraman gabe.
|
|
|
Nekazaritza sektoreak herrialde hauetan duen eginkizuna funtsezkoa dela nabarmenada. Aipatu den bezala, herrialde horietako ekonomia jardueraren zati garrantzitsuadakar eta eginkizun are erabakigarria du
|
lan
indarraren arloan. Orain bai, gaur egungarapen bideetako herrialdeak entitate homogeneo gisa hartzeak ez du zentzurik.Egitura mailan eta azken urteetan izan duten bilakaera ekonomiko sozialean emandiren desberdintasunak ezinezko egiten du trataera hori.
|
|
|
Baina nekazaritza sektorearen garrantzia nabarmenagoa agertzen da bertanenplegatutako langileen kopurua ekonomia osoaren
|
lan
indarrarekin alderatzendugunean. FAOSTATen arabera, herrialde horietan lan indarraren% 20a kasuriktxikienean eta% 80ra garaienean, nekazaritza sektoreko jardueratan aritu izan daherrialde horietan azken bi hamarkadetan.
|
|
|
Baina nekazaritza sektorearen garrantzia nabarmenagoa agertzen da bertanenplegatutako langileen kopurua ekonomia osoaren lan indarrarekin alderatzendugunean. FAOSTATen arabera, herrialde horietan
|
lan
indarraren% 20a kasuriktxikienean eta% 80ra garaienean, nekazaritza sektoreko jardueratan aritu izan daherrialde horietan azken bi hamarkadetan. Zonalde guztietan, ordea, joera galtzearena izan da.
|
|
|
Hemen ere aldeak nabarmenak dira herrialdeen artean. Hurrengo irudian ikusten denez, egoera honen muturrean GAHak ditugu, zeinetan nekazaritza sektorearen
|
lan
indarra guztizko lan indarraren% 70 bitartean ibili den epeosoan zehar. Oso antzeko egoera islatzen dute Elikadura Defizita duten SarreraBaxuko Herrialdeek (EDSBH) 6, baina bataz beste 10 puntuko pisu baxuagoa izanik% 60 bitartean, alegia.
|
|
|
Hemen ere aldeak nabarmenak dira herrialdeen artean. Hurrengo irudian ikusten denez, egoera honen muturrean GAHak ditugu, zeinetan nekazaritza sektorearen lan indarra guztizko
|
lan
indarraren% 70 bitartean ibili den epeosoan zehar. Oso antzeko egoera islatzen dute Elikadura Defizita duten SarreraBaxuko Herrialdeek (EDSBH) 6, baina bataz beste 10 puntuko pisu baxuagoa izanik% 60 bitartean, alegia.
|
|
|
Oso antzeko egoera islatzen dute Elikadura Defizita duten SarreraBaxuko Herrialdeek (EDSBH) 6, baina bataz beste 10 puntuko pisu baxuagoa izanik% 60 bitartean, alegia. Analisia zonaldeka eginez, Sahara Azpiko AfrikakoHerrialdeak eta Ekialde Urruna7 ageri dira nekazaritzako
|
lan
indarrak pisu handienduten zonalde gisa (Afrikaren kasuan, %75 bitartean eta Asiaren kasuan% 60 70bitartean). Gainerako eskualdeetan, nekazaritzako eskulanaren pisua erdiaren azpitik ematen da, eta gutxiengoa Latinoamerikan dugu:
|
|
|
Berrikuntzaz jardutean azpimarratzen denez, ezagutzaren osagai asko espezifikoak eta tazitoak izaki, oso errotuta daude antolakunde eta toki espezifikoetan.Horregatik gizabanako edota enpresen ikaskuntza gaitasuna merkatuetako lehianaurrera egiteko nahitaezko izango den bezala, horrela ere erregioen ikaskuntzagaitasuna funtsezkoa bilakatuko da beren lehiakortasunerako.
|
Lan
indarrak, enpresa ehunak, zientzia eta teknologia erakundeek, bestelako antolakundeek etaberen arteko harremanen izaerak eragin zuzena izan dezakete ingurune berriztatzaile baten garapenerako aukerak eskaintzeko orduan. Hiri ingurune aurreratuek (metropoliek) izango dute posizio pribilegiatuena.
|
|
2004
|
|
|
Hona beste nahasbide baten historia tristea. Jose Migel Beñaran Argala izan omen zen euskaldun izatearen definizioa emateko orduan euskaltasuna
|
lan
indarraren kontzeptuarekin berdindu zuena. Irizpide ekonomiko eta politiko horrek nortasun barrutian estaldura zabala dakarrenez, direnak eta ez direnak bertan integratzeko modua aurkitu bide zuen nonbait sinonimo horretan ezker abertzalearen ideologiak.
|
|
|
–Ez nuen inoiz ulertu zergatik ezker abertzaleak onartu zuen felipeen ikusmoldea: . Euskadin
|
lan
indarra saltzen duena, hori da euskalduna?. Eraikuntza nazionalaren gatazkaren erdian, Euskal Herriko biztanle anitzek kontzientzia nazional espainola edo frantsesa dutenean, definizio horrek gatazka abertzalearen oinarriak kolokan ezartzen zituela iruditzen zitzaidan, oinarri horiek, hain zuzen, borondate politikoa duen talde nazional berezi batek sortzen baititu.
|
|
|
Eraikuntza nazionalaren gatazkaren erdian, Euskal Herriko biztanle anitzek kontzientzia nazional espainola edo frantsesa dutenean, definizio horrek gatazka abertzalearen oinarriak kolokan ezartzen zituela iruditzen zitzaidan, oinarri horiek, hain zuzen, borondate politikoa duen talde nazional berezi batek sortzen baititu.
|
Lan
indarrak edo herritartasun legeak ezin dezakete kontzientzia nazionala ordezkatu eta estali. (...) Naziotasuna herritartasunarekin identifikatzeak ez ditu beti ondorio berak.
|
|
|
Gauzak ziren bezala erretratatu nahi zituen eta bere
|
lanaren
indarra horretan oinarritzen da. Irudi baten xehetasunek beste edozein planteamendu artistikok baino gehiago adierazten duela uste zuen.
|
|
|
Gerra garaian familia askok ez zuen bizitzeko adina behar zen oinarrizko janaririk, eta, gainera, gizonak frontera eramatean,
|
lan
indarra ere falta zen. Horregatik Udaletxeari diru laguntzak eskatzen zizkioten.
|
|
|
Hemen dugu enpresa modernoaren kontraesan nagusia; alde batetik,
|
lan
indarrei giza harremanetan kokaturik dagoen estrategia aplikatzen zaie (motibazioa, kualifikazioa eta formakuntzaindartuz), eta beste aldetik, deskualifikazioa eta desmotibazioa gauzatzen dituen taylorismoa etafordismoa mantentzen ditu.
|
|
|
Demagun, adibidez,
|
lan
indarra aztertzen ari garela: langileen eraginkortasunaren faktoreak, moneta pizgarrien rola, etab. Oso laburki eta ñabarduretan sartugabe, hauek izango lirateke berezitasun nagusiak:
|
|
2005
|
|
|
Erretiroa hartzea,
|
lan
indarra berriztatzeko bitarteko ez ezik, langileak bere pentsioa jaso eta lana uzteko aukera gisa sortu bazen ere, kapitalismo berankorraz geroztik, adin jakin batera iristen zenarentzat mehatxu bilakatu zen.
|
|
|
Erretiratzea, langabezia murrizteko, errotazio tasak ugaltzeko eta
|
lan
indar gazteago, eraginkorrago eta, errebindikatzeko orduan, otzanagoa eskuratzeko lanabes baliagarria zela ikusi zuten.
|
|
|
Bere testutan, era batera edo bestera, maiz aurkitzen dugu ideia hau eta, garrantzitsua delako, bere hainbat formulazio eskainiko ditugu jarraian adibide moduan: ...; 89;" munduaren eta gizakiaren arteko kontaktua deskarga elektriko bat bezalakoa da, nondik hizkuntza ateratzen den" 90;" hizkuntza bigarren mundu bat bezala irudikatzen dugu, alegia, gizakiak bere baitatik eta egiazko mundutik jasotzen dituen inpresioetatik abiatuz objektibotu duen mundu bat bezala" 91; eta" hizkuntza benetako mundu bat da, hau da, espirituak, bere barne
|
lanaren
indarrari esker, beraren eta objektuen tartean jartzen duen mundu bat" 92 Adibide hauek guztiak bat datoz honako hau adierazterakoan: hizkuntzari esker bakarrik ahal du gizakiak mundura iritsi eta munduak zerbait izan gizakiarentzat, hau da, hizkuntzak paper ordezkaezina jokatzen du, hain zuzen, gizakiaren eta munduaren artean bitartekotza egiten duelako.
|
|
|
Hemen badago jende ona, dena ez da kabuxa. Politikoen kolektiboak ez zuen beste presoen
|
lan
indarra erosiko, ez ziegan lanbasa pasatzeko ez galeria baldekatzeko ez arropa zikina garbitzeko. Elkartasun kutxa bat eginen da jakiarekin eta diruarekin.
|
|
2006
|
|
|
Indian 470 milioi pertsonak osatzen dute
|
lan
indarra. Aipatu ditugun industriako zazpi milioi beharginez gain, subkontratazio eta software industrian milioi bat indiar ari dira lanean, besterik ez.
|
|
|
Psikiatra batek adierazi zuen bezala, erdi esklabu bihurtzen ari gara kontsumitzen dugun horretan, gure behar edo ezbeharrei kontsumitu beharrez erantzunez. Azken hau lortzeko, gure
|
lan
indarra saltzera prest gaude eta saltzeko behartasunean aurkituko gara, gurpil zoro batean eroriz, ondorioz, Karl Marxek esaten zuen bezala, kapital bati on eginez, zeinek gogoz ikusten gaituen lan eta lan, ezinbestekoak ez diren gauzak eros eta erosi ahal izateko.
|
|
|
Enpresa modernoaren bereizgarria ondokoa litzateke: formalki librea den
|
lan
indarra efikaziaren ikuspegitik antolatzen du.
|
|
|
Hala egiten du arrazoi instrumentalak: giza jardueraren produktuak, harremanak,
|
lan
indarra, kanpo eta barne natura, guztia merkantzia bilakatzen da bere eraginpean.
|
|
|
Enpresa modernoak berezko ezaugarri bat du: lanaren antolakuntza arrazionala, hau da, formalki librea den
|
lan
indarra antolatzen du efikaziaren ikuspegitik (Weber, 1983b: 265) 9 Mendebaldeko etika ekonomiko arrazionala, beste inon garatu ez den ethos ekonomikoa dugu:
|
|
|
lana zerbait abstraktu eta merkantzia bihurtu duen sorginkeria desegin du. Industria handian sozializaturiko langileen intersubjektibotasuna askatu behar du, orain kapitalaren automugimenduak geldiarazita baitauka; horren ondorioz, abangoardiak lan biziduna mugiaraziko du(...) hildako lanaren kontra, eta bizitzaren munduaren garaipena eragingo du deshumanizatutako
|
lan
indarraren sistema gaindituz (Habermas, 1992: 281) 58.
|
|
2007
|
|
|
Mila esker Segolen, nahiz lehendakari hauteskundea ez duzun irabazi, kanpaina guztian zehar, lehiaketa eta zirrika moralaz zitzikatu jendartean kasik ahantziak ziren elkartasun, justizia edo berdintasun hitzak hain ardura eta hain zinez ahozkaturik. Ez ditut entzun Sarkozy kapital jabe handien papagaioaren ezpainetan, alabaina Hungriako errege autokratarentzat, bi zitroi doratu klikatu artean, aitaren autoritate berreskuratuaren, Frantziaren harrotasunaren,
|
lanaren
indarren askatzearen eta hortzetako protesien alorrak baitzituen tematsuki jorratu: lana, patria, familia, xatar urrinduz troxaturiko Vichyko ideologia.Mila esker Segolen, alderdi sozialistako elefanteak igande arratsean %46, 96 boto kopurua erdiesteagatik zurekiko eskerrik ez eta datozen asteetan barne kritika kudeatuko dutenean, bozkaldiaren galtzea zure bizkar jarriko duten arren, Frantziako ezkerreko jendailarekilako gurekin, hots irekitasunaren eta etorkizunaren oihala brodatzen jakin duzulako eta bardako zure irriak lotura hori ospatzen zuela iruditzen zait.
|
|
|
Alea ontzi handietan jasotzen zuten, ondoren eskuz ehotzeko. Ardiak, ahuntzak, behiak eta txerriak hezten zituzten, eta animalia horietatik haragia, esnea, artilea eta
|
lan
indarra ateratzen zuten.
|
|
|
Norberaren hautuaeta jarduna hasi ziren erabiltzen euskal herritartasuna definitzeko: euskal herritarrada Euskal Herrian bere
|
lan
indarra saltzen duen oro, zioen garaiko lelo marxistak.Marxismoaren diskurtso eta erretorikaren atzean euskal herritartasuna baldintzaitxietatik norberarengan ezarri ahal ziren baldintzetara igarotzeko nahia antzemandaiteke (euskara bera ere, horretarako giltza izan da: euskaraz egiten duen oro daeuskaldun eta euskaldunok horrela definitu ditugu gure herrikideak).
|
|
|
Interesen gaineko mozkinak lortzearren, hauexek dira bide bakarrak: (i) lanindarraren ahaleginak (gogoratu, Schmitt-en ikuspuntuan,
|
lan
indarrak direla, berezentzu zabal eta sakonean, benetan aberastasuna sortzen dutenak); (ii) horrez gain, arlo ekonomiko, politiko eta sozialez arduratzen diren enpresari berrien sormena; eta (iii) azkenik, irudikapen sortzailea, eta abentura bera.
|
|
|
Mailegu hori eskuratzearren, politika ekonomiko batzukeskatzen dira: barneko zergen bilketa eta gastuak orekatzea, prezioak gobernuarenkontroletik aske izatea,
|
lan
indarren merkatuak libre izatea eta sektore pribatuarenaldeko inbertsioak areagotzea.
|
|
|
Autoreak Munduko Bankuari eta NMFri egozten die
|
lan
indarraren aurkakopolitikak bultzatzea, alokairuak jaitsiz, sindikalgintzaren kontrako legeak onartuz, gutxieneko alokairuak gutxituz, eta hori guztia lehiakortasunaren izenean. Programahoriek emakumezkoen, gazteen, etorkinen, eta oro har, txiroen ustiakuntzarakobesterik ez dira.
|
|
|
Mendebaldeko herrialde aberatseksuntsipen handiko armak ekoizten dituzte, herrialde txiroek kontsumo ondasunmanufakturatuak produzitzen dituzten bitartean. Logika aldrebestu batean, herrialdeaberatsek beren arma sistema garatuak erabiltzen dituzte garatu gabeko herrialdeakmehatxatzeko, azken horiek Mendebaldeko merkatuei
|
lan
indar merkeko kateprodukzioko kontsumo ondasunak hornitzen dizkieten artean.
|
|
|
NMFk luzatutako, irtenbide programek? atzerriko enpresekiko aliantza estrategikoak gomendatzen dizkiete herrialde horietako enpresei,
|
lan
indarra trebea eta oso merkea izaten baita. Hori gutxi balitz bezala, bankuglobalei, hots, munduko banku erraldoiei, deitzen diete NMFk eta MundukoBankuak aholkulari gisa parte har dezaten irtenbide programa horietan.
|
|
|
XX.mendearen bukaeran eta XXI. mendearen hasieran nazioak ez dira konkistatzenohiko usantzan. Orain, aldiz, aktibo produktiboen,
|
lan
indarraren eta baliabidenaturalen gaineko kontrola beste modu batez lor daiteke. Izan ere, konputagailuenbitartez, dibisen merkatuan sar daiteke eta dibisa desberdinekin eta espekulaziorako asmaturiko beste erremintekin (deribatuak, eta forward foreign exchangetransactions, currency options, hedge funds, index funds direlakoekin), jolastu?.
|
|
|
Horren guztiaren helburua kapitalak zuritzea saihestea da. Ia bi milioi etorkin Erroldaren azken eguneratzeak erakusten duenez, Espainian 1.820.000 etorkin latinoamerikar ari dira lanean duela bost urte baino hiru aldiz gehiago, herrialdeko helduen% 5 eta
|
lan
indarraren% 7 Gehienak(% 60) Andeetatik datoz Ekuador (414.000), Kolonbia (136.000) eta Peru (126.000), eta eskualde pobreenetatik iristen dira diru gehien bidaltzen dutenak, kopuru txikiagoetan bada ere. Hiru urte igaro ondoren, Espainiako ekonomian sartu ziren, urteko diru sarrerak 10.000 eurotik gorakoak izan arren (kasuen% 71n gertatzen da hori), banku kontu bat dute(% 87) eta Gizarte Segurantzan kotizatzen dute(% 86).
|
|
|
Gu euskaldunak gara, gure selekzioa Euskal Herriko selekzioa da, eta zentzu horretan aurrera egiteko, gure esku dauden pausoak emateko prest gaudela argi eta garbi azaldu nahi dugu.Luzatu nahi ditugun eskaerak: 1 Euskal Herriko eragile politiko eta kirol federazio ezberdinei: Ofizialtasunaren bidean aurrera egin eta Euskal Herriko selekzioek nazioarteko txapelketa ofizialetan parte hartzeko duten eskubidea bermatu arte,
|
lan
indarrak areagotzeko eskatzen dizuegu. Euskal Herria munduaren aurrean ordezkatu ahal izateko, euskal Herriko kirolari guztiok bilduko gaituzten federazioak behar ditugu.2 Frantzia eta Espainiako eragile politiko eta kirol federazio ezberdinei:
|
|
2008
|
|
|
Hamar komunitatetatik bostetan ia kazetari guztiak hedabide publikoetan ari dira lanean, hau da, frisiarrak, eskoziarrak, irlandarrak, samiak eta galestarrak. Katalanak, euskaldunak eta bretoiak ari dira
|
lanean
indar gehiagoz hedabide pribatuetan; lehen bien kasuan kazetarien %38 eta hirugarrenaren kasuan %35, 4 Hedabide publiko eta pribatuen arteko banaketa hedabide motarekin batera doa, alegia, irrati eta telebista gehienak publikoak dira eta idatzizko komunikabideak pribatuak. Ikerlarien ustez, egoera honek bi esanahi izan ditzake:
|
|
|
–Ez nuen inoiz ulertu zergatik ezker abertzaleak onartu zuen felipeen ikusmoldea: . Euskadin
|
lan
indarra saltzen duena, hori da euskalduna?. Eraikuntza nazionalaren gatazkaren erdian, Euskal Herriko biztanle anitzek kontzientzia nazional espainola edo frantsesa dutenean, definizio horrek gatazka abertzalearen oinarriak kolokan ezartzen zituela iruditzen zitzaidan, oinarri horiek, hain zuzen, borondate politikoa duen talde nazional berezi batek sortzen baititu.
|
|
|
Eraikuntza nazionalaren gatazkaren erdian, Euskal Herriko biztanle anitzek kontzientzia nazional espainola edo frantsesa dutenean, definizio horrek gatazka abertzalearen oinarriak kolokan ezartzen zituela iruditzen zitzaidan, oinarri horiek, hain zuzen, borondate politikoa duen talde nazional berezi batek sortzen baititu.
|
Lan
indarrak edo herritartasun legeak ezin dezakete kontzientzia nazionala ordezkatu eta estali?.
|
|
|
lanak edo ekonomiaren jardunak besterik gabe ordezkatzen ditu nazio identitatearen dimentsio guztiak. Herri baten joanak eta izanak, herri batek garatu dituen hizkuntza kulturak, bat batean?
|
lan
indarraren, magiak ordezka ditzake.
|
|
|
–Bere
|
lan
indarra Euskadin saltzen duena euskalduna da (baskoren zentzuan). Bestela, ezinezkoa litzaiguke independentzia (nazio askatasuna) eta sozialismoa (langileriaren justizia soziala) uztartzea.
|
|
|
Alde batetik, zenbait mugimendu erlijioso umeak helduen portaera bortitzetik babestu beharreko izaki babesgabetzat hartzen hasi ziren. Helburu hori lortzeko, haurrak eskolara bidaltzeko beharra azpimarratu zuten, heziketa eta moral erlijioso egokiak jasotzeaz gain, gizarteari haien
|
lan
indarra emateko, idatzi eta irakurtzeko gaitasunak eskuratuko zituzten. Horrekin batera, gurasoei seme alabak maitasunez tratatzeko gomendatzen hasi ziren (Shaffer, 2000).
|
|
|
Eta bestea, berriz, liberalismotik datorren ildo «oso kaltegarria, haurrak txiki txikitatik merkatuaren beharretara» bideratzen dituena. Haren ustez, «merkatuari ez zaio inporta musika edo poesia egiten jakitea, ezta literatura ere; inporta zaizkio ekonomiari zuzendutako beharrak asetzea,
|
lan
indar berria etortzea ongi prestatua bere fabriketarako». Eta horrekin ez dator bat ez bera, ezta Urbieta ere.
|
|
|
«Ez dut Guirauden lana gutxietsi nahi, baina Bizeten jatorrizkoa interesgarriagoa da, nire ustez». Zati elkarrizketatuak laburtu dituzte, «luzeegia izan ez dadin, eta publikoarentzat erakargarriago», baina, jatorrizko
|
lanaren
indar dramatikoa «azpimarratuz»: «Zenbaitetan lan honekin erabili izan den folklorismo eta kolore gehiegizkoa alboratu, eta eszenaratze soil baten aldeko apustua egin dugu, zuri beltzak eta argi ilunak erabiliz», azaldu du Joelek.
|
|
|
Nork sortzen du diru hori? Guk,
|
lan
indarrak. Eta haiek guk sortzen dugun aberastasuna erabiltzen dute.
|
|
|
Eta haiek guk sortzen dugun aberastasuna erabiltzen dute. Guk galdetzen dugu
|
lanaren
indarrari bere balioa berriz eman diezaioten.
|
|
|
Ironiaz, Pelosi eta Senatuko haren kidea, funtsean, automobilgintzako handi mandi kaskarinen uste berekoak ziren: Automobilgintza sektoreak osasuntsu egon behar du, nahitaez, finantza merkatuaren egonkortasuna eta, oro har, gure ekonomiaren osasuna berreskuratu nahi baditugu eta automobilaren alorreko
|
lan
indarrari eutsi nahi badiogu. Hala idatzi zioten Nancy Pelosik eta Senatuko gehiengoaren buruzagi Harry Reidek Henry Paulson Altxor idazkariari.
|
|
|
Ekonomialari klasikoek ia ekonomia osoa
|
lan
indar produktiboan eta ez produktiboan banatu zuten, aberastasunean eta gastu orokorretan, errenta errealean eta kostuetan. Horrek zergarik gabeko bazka libreko barneko interesak mehatxatu zituen.
|
|
2009
|
|
|
Euskalduna Jauregian, abuztuaren 14tik 19ra bitartean, El enfermo imaginario antzezlana, Molieren jatorrizko
|
lanaren
indar, satira eta asmo kritiko berarekin, helduko da Euskalduna Jauregira, eta negozio bihurtutako medikuntzaren gehiegikerien berri emango digu, egora zoro eta gozo ugariren bitartez besaulki patioa algaraka jarriz. Irailaren 6ra bitartean Mi primera vez antzerkia izango da; hau da, internautek egindako ekarpen pertsonalen bidez osatutako lehenengo antzezlana.
|
|
|
Baina, ezeren aurretik, jan beharra zegoen. Aurreneko
|
lana
indarrak berreskuratzea zen, bitaminak, kaltzioa, laktosa, hidratazioa, garunak ongi funtziona dezan behar dituen zera guztiak berrartzea. Kokondo bat aurkitu zuten.
|
|
|
Goizeko seietan ia hutsik datorren abuztuko tren honetan leporaino gaude jendez. Batzuk bizirik datoz, Bilbok behar duen
|
lan
indarra. Batzuk hilda doaz, hiriak odolustutakoen ejerzitoa.
|
|
|
Salbador Zapirain «Ataño»ren Espetxearennegarrak liburuak ondo baino hobeto biziberritzen ditu Ondarretako espetxekogorabeherak 1936ko udazkenean. Gehienek uste badute ere presoen
|
lanerako
indarra aprobetxatzeko modu bakarra langileen batailoiak izan zirela, altxamenduarekin batera hasi ziren gatibuak lanerako erabiltzen erregimen berrian. Helburubikoitza zuen presoen indarra kanpoko lanetan erabiltzeak.
|
|
|
Helburubikoitza zuen presoen indarra kanpoko lanetan erabiltzeak. Alde batetik, zigortzeko era bat zen; eta, bestetik, gerrako ahaleginetan
|
lanerako
indarra eskuratzekomodu bat zen, bestela lortzea ezinezkoa zen eskulana agintari berrien zerbitzurako.
|
|
|
gainera, industriaren kasuan ikusiko dugun bezalaxe, prezioen eta soldaten artekoratioak langileen erosteko ahalmena nabarmenki kaltetu zuen17 Diktadurarenezarpenak enpresarien mozkinak handitzeko aukerak zabaldu zituen, horretarakoprisioneroen
|
lan
indarra ezinbestekoa izan gabe, Meatzaldean, behintzat. Faktorehauek guztiak aintzat hartuta, meategietan lan egiten zuten prisioneroen kopuruajaisten joan zen urtean zehar, eta abendurako desegin zen 1 Langile Batailoia.Bertan aritzen zirenak 126 BTra pasatu ziren, Sondikako aireportuan lan egiteko.
|
|
|
Beste arloetan ere erabili zen gatibuen
|
lan
indarra, eta horien barrenean garrantzia handia dute bestelako garraio azpiegiturek, trenbideak eta aireportuak, alegia. Bien artean, eta azalpen zehatzagoan oraindik sartu gabe, 5.000 preso etaprisionero aritu ziren lanean.
|
|
|
Hala ere, haiek ekimena hartu eta egoera konpondu zuten. Proiektua espero genuena izango zela ziur egon ondoren,
|
lanari
indar eta ilusioz ekiten diogu. Zein izan da espedizioaren erronka nagusia?
|
|
|
Irudi izugarriak harilkatzen ditu zuzendariak, ametsa eta errealitatea uztartuz. Basakeria irudien edertasunaren bidez adierazteko erabakiarekin ados daude kritikari asko, eta filmaren ageriko mezu bakezaletik harago, Folmanen
|
lanaren
indarra hortxe dagoela diote gehienek, ikusmenean hain justu. Estetika berritzailearen bidez, benetako irudiak apenas erabilita, benetan gertatutako basakeriaren zentzugabekeria ozen aldarrikatzen asmatu duela onartu diote zuzendariari, estetika hiperrealista lortu duela.
|
|
|
(4) M. Hudson-en ustez (en, http://www.counterpunch.org/hudson01302009.html), bankuei jadanik egindako opariek, alegia, aberatsentzako sozialismo berriak, AEBetan oligarkia berri bat sortuko dute,
|
lan
indarrean eta industrian zergak handituko diren bitartean. Haren ustez, irtenbidea ez datza are zor handiagotan murgiltzean, finantza lobbystei, bankariei eta horrelakoei opariak emanez, ekonomia erreala oso zorpetuta utziz.
|
|
|
Eta kapital irabaziaz ere luze hitz egin behar da, eta horrekin batera industria mozkinaz. (Bigarrena
|
lan
indarrekin adostutako akordio estrategiko baten emaitza da; lehena, inolako lanik gabe irabazitako mozkin berezia da.) Batez ere kapital irabaziak dira zergatu behar direnak, zorrozki gainera. Baita monopolioen irabaziak eta lurretatiko errentak ere.
|
|
|
Baita monopolioen irabaziak eta lurretatiko errentak ere. Zergak progresiboak izan behar dira, kapital industriala eta
|
lan
indarraren soldatak babestuz.
|
|
|
Oro har, artelanak ongi antolatuta eta girotuta aurkituko ditu bisitariak museoan, atmosfera koloretsu eta fantasiatsuan murgiltzea lortzen baita. Lanei dagokienez, aipagarriak dira bereziki eskultura lanetan Murakamik darabiltzan tonu kopuru izugarriak eta horien xehetasun eta akabera bikaina, pintura
|
lanen
indar estetikoa eta bi areto ilunetan proiektatzen diren bideo animazioak.
|
|
|
Zientzialari talde baten gainbehera psikologikoa kontatu zuen lan horretan, eta aldaketa klimatikoari buruzko lehen zertzeladak aurreratu zituen. Hurrengo
|
lanetan
indar biziagoz landu zuen ideiaren lerro nagusiak ere ikus daitezke; munduaren hondamendirenak, alegia.
|
|
|
I. Kapitalaren produkzio eta bizimodu sistema osoa gozamenaren ukazioa da. Bere makineria osoarekin gose miseria larritasun gaixotasun fisikoak sorrarazten dituen bezala,
|
lan
indarra eta libidoa bera xurgatzen eta akitzen duen bezala, espirituetan ere, pentsamendu sumisoaren miseria, imajinazio askearen gosea, hurkoarekiko etsaigoa, etikarik gabeko banakotasuna sorrarazten ditu. Egoera jasangaitz hori disimulatzeko inoiz ase ezin den kontsumismoa, boterearen onarpenean funtsatzen den sexismoa, mota askotako mendetasun mota asko, tartean turismo infantilizatua droga menpekotasuna, aberastasun moralgabeen erakustaldia... sustatzen ditu publizitate gezurti eta jasangaitz baten bidez. Hori ez da gozamenaren ukazioa baizik.
|
|
|
Sarako usoaren kofradiak, Hendaiako angularenak, Donostiako Euskal Gastronomiaren Kofradiak eta Bidasoako izokinarenak federazioa sortzea erabaki zuten 1988an. Elkartzeko urrats horrekin, kofradietako bakoitzak bere aldetik egiten duen
|
lanari
indarra eman nahi zaio. Elkarri lagundu, azken batean.
|
|
|
Gizartea antolatzeko zenbait logikek, jendarte molde jakin batzuek, badute horretan erantzukizunik, aukeran hortik gutxitxo aipatzen bada ere. Sartrek zioen gaixotasun mentala zuzen loturik dagoela sistema kapitalistarekin,
|
lan
indarra merkantzia bihurtzen duelako eta, ondorioz, gizakiak objektu. Gaixotasuna litzateke aldi berean soldatapekoei eragindako gaitza eta gaitz horren aurka horietako batzuek matxinatzeko aurkitzen duten bidea.
|
|
|
Eta enpresaren munduan kultura berri bat hedatzen ari da indar handiz: langileei enpresa proiektuarekiko atxikimendua eskatzen zaie gaur, eta
|
lan
indarra ez ezik, euren arima eta bihotza inbertitzea bertan.
|
|
|
bietako bat gaixorik dago. Hauetako askok nahiko lukete euren
|
lan
indarra merkantzia gisa saldu, eta soldatapeko langile gisa esplotazio kapitalistaren biktima izan, baina, esplotatuak izatera ere ez dira heltzen. Horiek dira benetako baztertuak.
|
|
|
Zuzenbidea, morala, erlijioa," kontzientzia forma horiek ez dira osorik desagertuko klaseen arteko antagonismoaren desagertze osoarekin ez bada", gizarte komunistaren horizontean35 Bitartean," berdintasunezko" zuzenbideak ezin du indibiduo konkretuen arteko benetako berdintasuna gauzatu, beren determinazio sozialen multzo orokorrean harrapatuta baitaude. Neurri berdinez neurtu ahal izateko, indibiduo bakoitza abstrakzio juridiko batera murrizten du, alokairugoak lan zehatza lan abstraktura eta
|
lan
indarra merkantziara murrizten dituen bezala.
|
|
|
Aurrerapenaren irizpidea, bada, lanaren kultu protestantearen antipodetan, eta
|
lan
indarra inoiz urrituko ez lukeen natura emankorraren ustiaketaren antipodetan dago. Natura kategoria soziala da, baina ez da kategoria soziala soilik19 Bere baitan egon badago, menderaezin," materiaren tormentua".
|
|
|
Idazlan horretatik aurrera emango ditu argitara bere obrarik inportanteenak; aurrerantzean, tradizio marxistan nagusi dabilen historiaren kontzepzioaz bestelako baten funtsa argudiatzen ahaleginduko da Bensaid. Tradizio marxista horretan, sozialismoa —dio Bensaidek— eroso asko ibili da zenbait kategoria erabiliz, besteak beste,
|
lan
indarra, kapital metaketa, produkzio indarren garapena, teknikaren bilakaera... Mendebaldeko marxismoak ez bezala —horrek, azkenean, Marxen obra gaitzetsi egin zuen, bertako historiaren filosofia razionalista, determinista, ekonomizista, dialektikoa eta teleologikoa zelakoan—, Bensai' dek arrazoimen historiko eta soziologikoarekin kritiko agertzen den eta bere garaiko positibotasun zientifikoaz haratago doan Marx hori berreskuratu du.
|
|
|
Gogoetarako hirugarren gaia lana eta lanaren bilakaera da, bai
|
lan
indarren gestio teknikari eta kontrol moduei buruz, bai eskulanaren eta arteko birmoldaketari begira. XX. mendeak emandako irakaspenen arabera, argi gelditu da jabetzazko harremanen itxurazko aldakuntzek ez dutela lortu lanaren bidez alienazioa gainditzea.
|
|
2010
|
|
|
Pentsioena demografiarekin baino ez da lotzen, urte batzuetara emango den ustezko langile kopuruaren jaitsiera giltzarri dela aipatuz, baina aipatu gabe denbora horretan Barne Produktu Gordina (BPG) ere asko haziko dela. Ez da aipatzen, halaber, teknologiaren garapenak,
|
lan
indarra ere etengabe ordezkatzen duela: hau da, pertsona gutxiago lanean, baina produkzio handiagoa.
|
|
|
Azaldu duenez, krisiaren bertsio espainiarrak, eraikuntza sektorearen neurrigabekeriarekin, finantza eta
|
lan
indarra ahuldu ditu. Baina errudunak bilatzeko unea ez dela erantsi du Blancok, gehiegikeriari guztiek lagundu diotelako.
|
|
|
XIX. mendean Estatuaren talde edo multzo militarrak mobilizatzen ziren, bertzerik ez. XX. mendeko mobilizazio erabatekoan Estatuaren
|
lan
indarra mobilizatzen zen, zeinaren agerpenetako bat, bakarrik bat, eginahal militarrena baitzen.
|
|
|
Soldaduak langile dira eta langileak soldadu, berdinketa ekuazio batean. Gizakiaren indar oldarkorra
|
lanerako
indarrarekin parekatzen zen. Frontean soldaduaren bizitza langile batena izaten hasi zen, hots, gero eta baldintza arriskutsuagoetan lan egiten zuten teknikari militarrena.
|
|
|
–Horrela deitutako hiri irekien gainean aireko ofentsibarekin gauza bera gertatzen da. Gure sasoian ez dago hiri irekien eta hiri gotortuen arteko ezberdintasunik,
|
lan
indarraren gotorleku gisa, lantegi bakoitzak erranahi belikoa duelako?. Soldadu idazle alemaniarraren arabera? 1931ko Die totale Mobilmachung testuan?, hiri guztiak gerra lanerako industriaguneak ziren eta, hain zuzen ere, helburu militarrak mobilizazio erabatekoan.
|
|
|
Horrela, lanaren antolaketa berria da sindikatuen eta patronalaren artekoeztabaidagai berria. Praktikan, kapitalak produkzio prozesuen kontrolari eustekoeta
|
lan
indarraren intentsitatea areagotzeko moduan hedatzen ditu teknologia berriak, eta horretarako beharrezkoak diren gizarte eta kultura arloak garatzen ditu.
|