|
2007
|
|
|
Errege lege dekretu honek jaso
|
lan
harreman kolektiboen inguruko arauen edukia, modu bateratuan eta korrelatiboan, banakako kaleratzera egoki dadin, ezinbestekoa da banakako kaleratzea berriro arautzea, LANEk ezarritako irizpideen ildotik, eta Europako Ekonomia Erkidegoko herrialdeetan nagusi diren irizpideak aintzat hartuta
|
|
|
|
Lan
harreman kolektiboak askatu direnez, eta, horren ondorioz, negoziaziorioz plantilla berregituratzeetan aintzat hartu beharreko hurrenkerak, bai eta al kolektiboa indartu denez, komeni da negoziazio kolektiboaren edukira biltzea dela prozedura berrien zehaztapena, dela kalte ordainen zenbatekoa, dela ekonomia eta teknologia arrazoien ondoderdien arteko adostasuna dagoenean, arauz ezarritako prozed...
|
|
|
Nolanahi ere, erregimenak ekonomian izandako liberalizazioak 50 hamarkadatik aurrera ekarri zuen lan harremanak hein batean arrazionalizatzea eta eraberritzea. Arean ere,
|
lan
harreman kolektiboak garrantzia hartzen hasi ziren, sui generis erako negoziazio kolektiboa onartu zen, bai eta ezari ezarian gatazka kolektiboak ere. Bestalde, aldi honetan behin betiko jauzia eman zen, gizarte aseguru heterogeneoetatik Gizarte Segurantzaren Sistema homogeneora.
|
|
2010
|
|
|
Batetik, aipatutakoa, beren interes ekonomiko eta sozialen defentsan egikaritutakoa. Legitimazio hau
|
lan
harreman kolektiboen gaineko interes kolektiboen (EKren 7 artikuluan aintzatetsiak) eremuan aintzatesten da. Horrela, sindikatuak legitimatuta daude askatasun sindikalaren gaineko eskubideen urraketan [LPLren 2 k) eta 175 art.], gatazka kolektiboen kasuan [LPLren 2 l) eta 152 a) eta b) art.] (azken hau ugazaben elkarteentzat) eta hitzarmen kolektiboen aurkaratzerako [LPLren) eta 163 art.]. Beste batzuetan, sindikatuen eta ugazaba elkarteen legitimazioa, eskubide eta betebeharren titularrak diren pertsona juridiko diren heinean, egiten dituzten negozio juridikoetatik etor daiteke (beren langileekiko harremanak, hornitzaileak?).
|
|
2012
|
|
|
|
Lan
harreman kolektiboei dagokienez, une honetan oso kezkagarria da goragoaipaturiko zentralizazio prozesua, eta gainera sindikatu abertzaleen harremanakbotere publikoekin ia etenda daude, Jaurlaritzak eta Nafarroako Gobernuak aurreradaramaten politika sozioekonomikoarekin zeharo kritiko agertzen baitira.
|
|
|
|
Lan
harreman kolektiboen esparruan, legez erabaki litzateke zein dennegoziazio kolektiboko sistema, hitzarmen kolektiboen esparrua eta eraginkortasuna, gatazka kolektiboak konpontzeko sistemak, greba, ugazaben itxiera, etab.
|
|
|
|
Lan
harreman kolektiboetan ere eredu propioa izateko aukera genuke, negoziazio kolektiboko sisteman, grebaren araubide juridikoan, ugazaben itxieran, eta gainerako gaietan.
|
|
|
Beste dimentsio batean,
|
lan
harreman kolektiboak ditugu. Langileek, bereninteresak defendatzeko, ordezkari kolektiboak dituzte (sindikatuak, langileendelegatuak, enpresa komiteak, asanblada).
|
|
|
Dena den, azpimarratu beharra dago,
|
lan
harreman kolektiboetan, subjektuekduten autonomia kolektibo araugilea. Hego Euskal Herri osoko esparruan (edo HegoEuskal Herri barruko beste edozein lurralde esparrutan), enpresen ordezkariek etasindikatuek botere bateratua dute lan arloko arauak sortzeko:
|
|
2015
|
|
|
Trantsizioan
|
lan
harreman kolektiboak arautzen zituzten legeak indarrean jarri zirenetik, argi zegoen negoziazio edo harreman esparru jakin batean ezin zela akordiorik itxi langileen ordezkarien gehiengorik gabe; argi zegoena dudako bihurtu zen, ordea, agintarien komenentziek zuzentasun demokratikoari gaina hartu ziotenean.
|
|
2019
|
|
|
Kolonizazioaren aurretik, kooperazio maila handiko lan sistemak ziren ohikoenak, hasi Indiako Ozeanotik eta Andeetaraino. Boliviako eta Peruko ayllu sistema ekar dezakegu gogora, edo XXI. menderaino iritsi diren Afrikako herri lurren sistemak, guztiak ere Marxek irudikatutako" landa eremuko bizitza bakartua" zalantzan jartzen dutenak.63 Europan ere, kapitalismoak komunez osatutako gizarte bat suntsitu zuen, zeinaren erro materialak ziren ez bakarrik lurraren erabilera kolektiboa eta
|
lan
harreman kolektiboak, baita botere feudalaren aurkako eguneroko borroka ere, bizitza molde kooperatibo berriak eragiten zituena; adibidez, Caliban and the Witch [Caliban eta sorgina] liburuan aztertu ditudan mugimendu heretikoek (kataroek, waldensiarrek) abiatu zituzten modukoak.64 Ez halabeharrez, kapitalismoak indarkeria eta suntsiketa ankerrenak erabili behar izan zituen beste ereduen aurrean ... Testuinguru horretan ulertu behar da bi mendetan zehar egindako sorgin ehiza, milaka emakumeren hilketa ekarri zuena eta XVI. mendean nekazariek gidatutako gerren bidez gauzatu zen erresistentzia hautsi zuena.
|
|
2023
|
|
|
|
LAN
HARREMAN KOLEKTIBOAK
|
|
|
Horregatik, jarraian, LELTBren 4 eta 5 artikuluetan jasotako eskubide eta eginbehar batzuk aipatuko dira. Halaber, bertan jasotakoak ez ezik, beste batzuk ere aztertuko dira, eta honako hauek bazterrean utziko dira, hain zuzen ere,
|
lan
harreman kolektiboei buruzkoak eta lan gatazkei buruzkoak izateagatik: askatasunez sindikatuko kide egiteko eskubidea; negoziazio kolektiborako eskubidea; gatazka kolektiboko neurriak hartzeko eskubidea; greba eskubidea; bilerak egiteko eskubidea; enpresan informazioa izateko, kontsultak egiteko eta parte hartzeko eskubidea.
|
|
|
Dekretua,
|
laneko
harreman kolektiboetan, formalizatze, adiskidetzeeta arbitraje prozedurei buruzkoa. Bada, une horretatik aurrera gatazka kolektiboak aitortu ziren, nahiz eta aitortza hori gatazkok konpontzeko prozedurak arautzera mugatu, eta balizko konponbide moduan ez onartu presio bideak edo gatazkak azaleratzeko bideak; izan ere, artean, gatazka kolektiboak salbuespen mugatu eta iragankor bezala hartzen ziren, lan harremanen sistema antolatuan.
|
|
|
8 GAIA.
|
LAN
HARREMAN KOLEKTIBOAK 349
|
|
|
Edukiari erreparatuz, zortzi gaitan antolatuta, hurrengoak jaso dira: lan zuzenbidearen nondik norakoak, iturrien sistema, lan kontratua, lan kontratuaren modalitateak, lan kontratuko subjektuen eskubide eta betebeharrak, lan denbora eta atsedenaldiak, lan kontratuak izan ditzakeen gorabeherak eta
|
lan
harreman kolektiboak. Gai bakoitza praktiken atalarekin bukatzen da.
|