|
2001
|
|
|
Euskal Herrian sindikatu abertzaleek iritzi ezberdinak azaldudituzte. ELAk nolabaiteko atxikimendua eman zion UGTk egindako greba orokorrerako deialdiari eta, aldiz, LAB sindikatuak, erreforma honen aurka egonik, nahiago du erreformaren aurkako mugimendua Euskal Herritik bertatik planteatzea, helburu nagusi gisa
|
lan
harremanetarako euskal esparrua aldarrikatuz.
|
|
|
LABek ere, bestalde, beharrezkotzat jotzen du greba orokorrerako deialdia egitea lan erreformaren aurka, baina uko egin zion
|
lan
harremanetarako euskal esparrua kontuan hartzen ez duen estatu mailako deialdiarekin bat egiteari. CCOO eta UGT sindikatuek kudeatu eta hondatu izan dituzten antzeko beste greba orokor batzuen esperientzia ekarri zuten gogora.
|
|
|
CCOO eta UGT sindikatuek kudeatu eta hondatu izan dituzten antzeko beste greba orokor batzuen esperientzia ekarri zuten gogora. Sindikatu abertzale honetako arduradunek azpimarratu dutenez," ezin dugu honelako erantzunen dinamikan sartu, nahitaezko ezarpenen katea hausteko eta
|
lan
harremanetarako euskal esparrurako bidean aurrera egiteko proposamenik gabe". LABek esandakoaren arabera, erantzun mota, haren neurria eta edukia Euskal Herriaren eremuan taxutu behar dira.
|
|
|
Aurtengo maiatzaren 1eko aldarrikapenerako eta ospakizunerako egunean 35 orduko,
|
lan
harremanetarako euskal esparruaren onarpena, PPren Gobernuak langileen interesen aurka dekretuz ezarri nahi duen lan erreformaren aurkakotasuna eta pentsioen erreforma nagusitu dira Euskal Herrian. Frantzia eta Espainiako estatuetako gainerako herrialdeetan eta mundu guztian zehar, sindikatuek beren ohiko manifestazioak egin dituzte, bakoitzak bere aldarrikapen zehatzak azpimarratuz.
|
|
|
Sindikalgintza abertzaleak
|
lan
harremanetarako euskal esparrua planteatzen du nazio eraikuntzarako zutabe garrantzitsutzat, eta bere aldeko borroka estrategikotzat hartzen du burujabetzaren bidean egin dezakeen funtsezko aportazioaren heinean. Eta, esparru horren barnean, negoziazio kolektiborako esparru propioa da, hain zuzen ere, osagarri nagusietariko bat.
|
|
|
Eta, euskal enpresariak? Ez zaie
|
lan
harremanetarako euskal esparrurik interesatzen, agian. Ba, ez daitezela gero gure herriaren etorkizunaren eraikitzaile gisan hitz egiten etorri.
|
|
2002
|
|
|
Azken urteetako ibilbidean une garrantzitsua izan zen
|
lan
harremanen euskal esparruaren alde 1994ko otsailaren 19an egin zen manifestazioa. Deialdi harekin Euskal Herriko lan munduan gehiengoa duten sindikatuek aldarrikapen politikoen artean gizarte eta lanari buruzko burujabetzari lehentasuna eman zioten.
|
|
|
Hain zuzen ere, PP alderdiaren Espainiako gobernuak ezarri duen prestazio sozialen eta langabeziako laguntzaren erreformaren" dekretukada" ri kontra egitea da deialdiaren helburu nagusia. Euskal sindikatuek, ordea,
|
lan
harremanetarako euskal esparruaren aldarria erantsi diote oinarrizko arrazoi horri, zein baztertu egiten baitute, hala Espainiako Gobernuak, nola Espainiako sindikatuek. Ondorioz, eskakizun horrexek bereizi ditu sindikatuak Hego Euskal Herrian, greba orokorrera deitzeko garaian.
|
|
|
Haien iritziz," Aznarren gobernuari mesede egitea" besterik ez da greba orokorra bi egunetan egitea. Bestalde, EA, EAJ eta Batasuna alderdi politiko abertzaleek ontzat jo dute sindikatu abertzaleen greba orokorrerako deia, irizten baitiote oso bidezkoa dela
|
lan
harremanetarako euskal esparruaren eskakizuna ere kontuan hartuta egitea. Nolanahi ere, lerro hauek idazten ari ginenean, Batasunak soilik zuen ofizialki adierazia sindikatu abertzaleek ekainaren 19rako deitutako greba orokorrarekiko atxikimendua.
|
|
|
|
LAN
HARREMANETARAKO EUSKAL ESPARRU ERRESPETATU GABEA
|
|
|
. Sindikatu abertzaleek funtsezko bi arrazoi dituzte greba orokorra beren parametro eta planteamendu ideologiko propiotik egiteko legezkotasuna aldarrikatzeko:
|
lan
harremanetarako euskal esparru propioa da bata eta Hego Euskal Herriko ordezkaritza sindikalean duten gehiengoa da bestea. Euskal esparru propio horixe da, bestalde, ez orain, ez lehen, Espainiako sindikatuek eta gobernuek errespetatu ez dutena; jakina, oraingo PPren Gobernuak ere ez, eta euskal esparru propio horren eskakizun horixe dela kausa dabiltza aurrez aurre aspalditik hona sindikatu abertzaleak eta espainolak.
|
|
|
|
Lan
harremanetarako euskal esparrua ez da huskeria, ez horixe. Funtsezko egitura da Euskal Herriko langileen eskaerei behar bezala erantzuteko.
|
|
|
Funtsezko egitura da Euskal Herriko langileen eskaerei behar bezala erantzuteko. Negoziazio kolektiboak, langileen formazio etengabeak, sindikatuentzako diru laguntzak berak... horiek guztiek ikuskizun handia dute
|
lan
harremanetarako euskal esparruarekin, hala Espainiako Gobernuak, nola Espainiako sindikatuek, errespetatzen ez duten eta errespetatu nahi ez duten esparruarekin. Adibidez, milioika euro dago jokoan langileen etengabeko prestakuntzan.
|
|
2003
|
|
|
Oraingo testua indarrean jartzen bada, are erkinagoa izango da portuen autonomia, negoziazio kolektiboa Madrilen zentralizatuko da. Jakina,
|
lan
harremanetako euskal esparruaren kontrako eraso bete betekoa da hori. Eta pribatizatu egingo dira portuetako zama lanak.
|
|
|
ELA eta LAB sindikatu abertzaleek, berriz, behin eta berriro adierazi dute lege egitasmoak"
|
lan
harremanetarako euskal esparrua" suntsitu nahi duela, zeren Madrilen zentralizatu nahi baitute erabat negoziazio kolektiboa. Horrez gainera, portuetako zama lana pribatizatzeko asmoa kritikatu dute, langileen interesen kontrakoa delako.
|
|
|
Arduradun horren hitzetan, horregatik," indarra metatu eta aktibatu nahi dute ELA, LAB eta ESK sindikatuek, enpresaburuen jarrera arduragabeari erantzuteko".
|
Lan
harremanetako euskal esparruari dagokionez, Diezek azaldu zuen hiru sindikatuentzat dela ezinbesteko erreferente estrategikoa, zeren nahitaezko baita" harreman laboralak egituratzeko eta langileen beharrei hobeto erantzuteko tresnak izateko". Diezek dioenez, horregatik, mobilizazioen eremura ere eraman behar da konpromiso hori, eta dinamiketan konpartitzera ere iritsi behar dute sindikatuek.
|
|
|
Hiru sindikatu abertzaleek izenpetutako akordioa dela eta, erreakzio gogorra izan dute aipatu bi sindikatu horiek. CCOO eta UGT sindikatuek Espainiako CEOE patronalarekin izenpetu zuten akordioarekin baldintzatu dute gainerakoekiko zeinahi aliantza, eta, jakina denez, hitzarmen horrek ez du errespetatzen
|
lan
harremanetako euskal esparrua, ezta Euskal Herriko gehiengo sindikala ere. Kontuak kontu, kasu konkretu zehatz eta lokaletan behinik behin, litekeena da bi talde sindikal horien arteko aliantzaren bat gertatzea
|
|
2006
|
|
|
hainbat bitarteko politikoren menpe gaude, sindikalgintza abertzalea ez da gai politika alorrean bide berriak irekitzeko. Otsail honen 19an
|
lan
harremanetarako euskal esparruaren aldeko ELA eta LABen arteko akordioaren 12 urtemuga beteko da. Aldarrikapenaren kontzeptua ondo oinarritu genuen, baina ez genuen asmatu beharrezkoa den kontzientzia soziala sustatzen.
|
|
2009
|
|
|
Sindikatuaren ustez, ez parte hartzea
|
Lan
Harremanen Euskal Esparruaren aurka egitea litzateke
|
|
|
LABek eta CCOOk legitimatu egin dute UGTren parte hartzea. Gipuzkoako langileei iruzur egin zaie, eta atzera pausoa izan da
|
Lan
Harremanen Euskal Esparruaren eraketan, esan zuen ELAk bilera haren amaieran. Guretzat, ELAk duen ordezkaritzarekin negoziazioetatik ateratzea litzateke LHEEaren aurka joatea, erantzun dio LABek.
|
|
2011
|
|
|
Eta, joan den urtean behintzat, langileak norgehiagoka horretan galtzaile aterako dira.
|
Lan
Harremanen Euskal Kontseiluak argitaratzen dituen estatistiken arabera, aurten berritu diren lan itunetan hitzartu den batez besteko soldata igoera %0, 93 baino ez da izan azarora arte. Azken hamazortzi urteetako igoerarik eskasena izan da Araba, Bizkai eta Gipuzkoan.
|
|
|
Hala, koalizioaren arabera, hezkuntzarako eta osasunerako ez da behar adina diru ematen, enpresei erregulazioko espedienteak onartzen zaizkie, eskubide sozialak murrizten ari dira, zerga politikak errenta handienei egiten die mesede, pentsiodunen eskubideen aurkako pentsioen erreforma onartzen da, zerga iruzurra babesten da... Bilduk kritikatu du egoera hori ez dela soilik krisiaren ondorio, UPNk, PSOEk, PPk eta EAJk bultzatutako politika ekonomikoen ondorio ere badela adierazi du. Urrestarazuk nabarmendu du ziklo politiko berriaren atarian
|
lan
harremanak Euskal Herrian erabakitzea aldarrikatuko duela Bilduk. Era berean, azpimarratu du bultzatuko duten alternatibak ongizatea mantentzea eta soldata zein erretiro duinak bermatzea izango duela helburu.Horretarako, beharrezkotzat jo du erakundeetan gehiengo berriak sortzea eta gizartea mobilizatzea.
|
|
|
Bide horretan, «bakea eta normalizazioa» aldarrikatuko dituzte, eta Gernikako Akordioa izango dute bide orri.Bakegintzaz gain, beste helburu batzuk ere izango dituzte. Krisi ekonomikoa gainditzeko, «euskal erakunde eta eragile ekonomiko eta sozialek enplegu eta gizarte babeserako politika subiranoak ezartzeko tresna eta eskumen juridikoa izan dezaten»,
|
Lan
Harremanen Euskal Esparrua exijituko dute. «Enplegu duin eta kalitatezkoaren alde» arituko dira.Hezkuntzan, osasunean eta gizarte politiketan eredu publikoen alde egingo dutela jakinarazi dute, «pertsona guztien arteko berdintasun eraginkor eta benetakoa» lortzeko xedearekin.
|
|
|
Negoziazio kolektiboaren erreforma, CCOO, UGT eta Espainiako patronalaren arteko hausturaren ondoren ezarri zen joan den astean, eta langileen kontrako eraso berria izan da, lan malgutasun eta prekarietate gehiago ekarriko baitu, eta patronalaren interesei onura ugari. Horrez gain,
|
Lan
Harremanetarako Euskal Markoaren kontrako eraso eta bortxaketa ere izan da. Hau da, Erabakitzeko Euskal Esparruaren kontrako eraso eta bortxaketa.
|
|
2012
|
|
|
Enpresariei botere osoa eman die, langileei buruzko erabaki guztiak alde bakarrekoak izateko.
|
Lan
harremanetarako euskal esparruaren premia eta garrantzia nabarmentzen duen inposizio bat gehiago da. Eredu aldaketa hau inposatu digute gure borondatearen kontra, erabakiak baldintzatzeko aukera lapurtuz eta prozesu bortitz honi harresiak jartzeko aukerak guztiz baldintzatuz.
|
|
|
Erreformaren ondoren, erabat itxi al da Confebaskekin, CCOOrekin eta UGTrekin abiatutako negoziazioa?
|
Lan
harremanetarako euskal esparru eta eredu propio bat behar beharrezkoa dela uste dugu. Hori eraikitzeko borroka egin behar dugu, erabakiak hemen hartzeko, bertako eragileen artean eta langileriaren benetako parte hartzearekin.
|
|
|
Horregatik, lerro hauen bidez, greba orokorraren inguruko beren jarrera berriro aztertzeko eskatzen diegu, hertsatuki, eta irailaren 26a bat etortzerako aukeratzat hartzeko. ELArekin eta LABekin bat gatoz gizartean mobilizazio eta erantzun maila handiagoa aldezten dutelako; haietatik bereizten gaitu, aldiz, xede guztiak esparru politikoari berari dagozkion helburuei lotuegiak dituztela(
|
lan
harremanen euskal esparrua, murrizketak «hemen» ez ezartzea?). Kezkaturik gauzka nola baliatzen duen kapitalismoa bloke horren sektore batek, identitate aldarrikapenak legezko egiteko asmoz, «Espainia berdin hondamena» delakoa, zeinak bai baitirudi legezko egiten duela kapitalismo bat eta bestea, ez hemen eta ez han ez baitugu ezagutzen kapitalismoa besterik, euroaren «eztabaidaezintasuna» besterik, Europako egitasmo ekonomiko neoliberala besterik.
|
|
|
Hego Euskal Herriari geratzenzaion eskumen bakarra da estatuaren legedia betetzea, transferitu zaizkionzerbitzuen alorrean. Horrenbestez,
|
Lan
Harremanen Euskal Esparruaren (LHEE) exijentziaren sorburua da euskal erabakitze esparruaren errespetuabermatzea alor soziolaboralean.
|
|
|
–
|
Lan
harremanen euskal esparrua.
|
|
|
Espainiako Gobernuari lan erreforma lehenbailehen indargabetzeko eskaera egin diote. Horrekin batera,
|
lan
harremanen Euskal Esparrua indarrean jartzea eskatu dute, “lan merkatua arautu behar duten legeak erabakitzeko aukera euskal herritarroi emango diguna”. Azkenik, Euskal Herriko legebiltzarkide hautetsiei kongresuan eta senatuan lan erreformaren aurkako botoa ematea eskatu dute.
|
|
2013
|
|
|
Horrelako akordio bat lortzeko ezinbestekoa iruditzen zaigu Euskal Herrian bizi eta han lan egiten dugunok, Euskal Herrian erabaki behar dugula pentsatzen dugunon batasuna. Hori baita herria eraikitzea, eta horrela bakarrik defenda baitaiteke
|
Lan
Harremanetarako Euskal Esparrua (LHEE) eta Babes Soziala. LHEE ezin da enpresaz enpresa defendatu, guztiok batera kalean elkartu behar ditugu gure indarrak.
|
|
|
Lan hitzarmenak berritu ez direlako erantzule patronala jotzen ari dela esan zuen, sindikatuek ez dutela «inolako borondaterik» erantsita.
|
Lan
harremanen euskal esparruaz «ELA eta LAB asko mintzatzen» direla gaineratu zuen, esparru hori «defendatu» behar zenean ez dutela hala egin garbi utzita. Gipuzkoako Diputazioak Adegirekin «harreman normalizatuak eten» dituela eta, «ezustea» agertu zuen Lopez de Gereñuk.
|
|
2015
|
|
|
Baina horretarako politika ekonomikoetan erabateko aldaketa behar da, euskaldunen subiranotasun ekonomikoa eta
|
lan
harremanen euskal esparrua ere errespetatu, sustatu eta defendatuko dituen sistema behar baitugu. Politika ekonomiko horrek zentzuzko kontsumoa bultzatu behar luke ekonomia haz dadin, baina horretarako beharrezkoa da soldatak ere haztea.
|
|
|
ELAk zeharo okertzat jotzen zuen LABek ETAren ekintzen aurrean erakusten zuen adikortasuna, 291 baina ez zuen uste kontraesan horrek elkarlanaren aukera bazterrarazi behar zionik, Ezker Abertzalea isolatzea agintzen zuten ahotsek exijitzen zioten bezala: kanpoko presioez ez kezkatzeko eskatu zien Elorrietak sindikatuko koadroei," ez baitugu ahaztu behar langileen interesak eta
|
lan
harremanen euskal esparruaren aldeko estrategiak premiakoa dutela indar metaketa". 292 ELAk argi zeukan berari zegokiola, ez beste inori, bere estrategia erabakitzea eta, behar izanez gero, sortzen zitzaizkion kontraesanak kudeatzea.
|
|
|
ELAk eta LABek elkarrekin hasitako bidean mugarritzat har dezakegu 1994ko Otsailaren 19rako deitu zuten
|
lan
harremanen euskal esparruaren aldeko manifestazioa. Manifestazio hark bi sindikatuak egiten ari ziren kanpainari amaiera eman zion, baina, aldi berean, aurrera begirako ildoa eta borondatea erakutsi zituen.
|
|
|
Rafa Diezek ere ekitaldiaren nazio dimentsioa nabarmendu zuen: LABentzat, sindikatu abertzaleek hartutako ekimenari eta protagonismoari esker, Estatutuak abertzaleak zatitu zituenetik ezagutzen ez zen dinamika ari zen sortzen,
|
lan
harremanen euskal esparruaren aldarrikapena eraikuntza nazionalaren perspektiban kokatuz.
|
|
|
|
Lan
harremanetarako euskal esparrua eta esparru sozioekonomiko propioa guztiz premiazkotzat jotzen dituzte ELAk eta LABek neoliberalismoak eragindako arazo sozial eta ekonomiko larriei erantzun ahal izateko; honen harira," lan gaietan eta gizarte babesari dagokionean euskal erakundeek duten konpetentzia hutsune estrukturala, eta dagoeneko duela hamasei urte hitzemandako transferentzia soziolabor... Zerga sistema aurrerakoia ere aldarrikatzen du agiriak, iruzurraren aurka egin eta, gastu politikaren bidez, ondasunen birbanaketa ahalbidetuko duena.
|
|
|
• " Hiritar askoren arazo ekonomiko eta sozialei gobernu politikan dagokien arreta" eskaintzea eskatzen zaie agintariei eta, horren harira,
|
lan
harremanen euskal esparruaren eta espazio sozioekonomiko propioaren garapena.
|
|
|
Agiriak ez du sindikalismo espainiarraren aurkako inolako fronterik osatu nahi izan; sindikatu espainolen jokabidea da lankidetza sendotzeko aukera gutxi uzten duena; LABekin, berriz, elkarlana garatzen joan da azken bi urteetan zehar:
|
Lan
Harremanen Euskal Esparruari buruzko adostasuna osoa dela esan daiteke eta, jarduera sindikalaren inguruan ere, gero eta kidetasun handiagoa sumatzen da.352
|
|
|
Agiriaren edukiaz, nabarmendu behar da
|
lan
harremanen euskal esparruari buruzko bi sindikatuen arteko kointzidentziak duen zentraltasuna. Eduki politikoari dagokionez, Batzorde Exekutiboak berretsi egiten du nazio arazoari buruzko" ELAren dotrina" jasotzen duela; 371 ez dago, beraz, inondik ere LABek ELAri sartutako golik; beste gauza bat da gero LABek agiriaz egin dituen hainbat azalpen alderdi politikari oso lotuak izan direla eta, beraz, desleialak, zeintzugatik ELAk erabateko ezadostasuna helarazi dio LABi.
|
|
|
VIII. Kongresutiko laurtekoan lan eta gizarte arloan egindako azterketa eta proposamen lan joria nabarmentzen du Batzorde Exekutiboaren txostenak.503 Baina ELAren eginbidea ez da proposamen eta azterketetara mugatu; mobilizazioek ere leku nabarmena hartu dute konfederazioaren egitekoan; garrantzia berezia ematen zaie lan erreformaren aurkako 1994ko Ekainaren 27ko grebari, LABekin batera deitutako
|
lan
harremanen euskal esparruaren aldeko manifestazioari, Aldi Baterako Lan Enpresen (ABLE) inguruan eramandako kanpainari, pentsioen murrizketaren aurkakoari, eta azkeneko Maiatzaren Lehenetik lan erreforma berriari aurre egiteko burutzen ari den mobilizazio jarraituari.
|
|
|
|
Lan
harremanen euskal esparrua" lehentasun estrategiko" gisa definitzen du hirugarren ebazpenak: Gernikako Estatutuaren" agortzea", gabeziak eta urratzeak berretsi ondoren, lan harremanen alorrean euskal erabakigunea errespetarazteko eskumen legegile nahiz gestiorakoak eta berme juridikoak exijitzen ditu.
|
|
|
Arrazoibide hori leit motiv bihurtuta, lanean jarri zen sindikatua, jendartean zein arlo instituzionalean. ...tean, herritarrak arazoaren larritasunaz ohartarazteko eta negoziazio kolektiborako eskubidearen aldarrikapena eztabaida publikoaren agendan sarrarazteko; hortaz, sindikatuak indartu egin zuen lan harremanen esparru propioaren alde urtetan egindako gizarteratze lana eta, LABekin batera, informazio eta mobilizazio kanpaina burutu zuen; otsailaren 19ko manifestazio sonatuarekin iritsiko zen gorenera
|
Lan
Harremanen Euskal Esparruaren aldeko kanpaina.
|
|
|
Gasteizko Kongresuan idazkari nagusiak egin zuen mintzaldiak erakusten digu zein gaietan zuen jarria 1979ko ELAk arreta osoa: sindikalizazioa, ildo sindikalen azterketa, sindikatuaren baliabideak, negoziazio kolektiboa,
|
lan
harremanen euskal esparrua, eta Madrilen prestatzen ari ziren lege sindikal eta laboralak izan ziren Alfontso Etxeberriak aipatu zituen gaiak. Esan bezala, ELA" bere gauzetara" zegoen buru belarri emana.
|
|
|
115. Egun gutxitara Euskal Kontseilu Nagusiak deklarazio bat kaleratu zuen: " Kontseiluak baliabide guztiak erabiliko ditu gure herriaren etorkizun autonomikoa, zernahi eremutan ere, baldintzatu nahi duen edozein saiakerari, eta, espresuki, sindikatuen autonomia eta
|
lan
harremanen euskal esparru autonomikoaren funtsezko edukia murriztu edo hustu nahi duenari aurre egiteko"; beraz Euskal Kontseilu Nagusiak tinko jokatuko du" euskal autonomiaren eremuari lan harremanen markoak hitzartzeko askatasun osoa kendu nahi baldin bazaio, estatu mailako sindikatu eta ugazaba elkarte nagusien esanetara jartzeko". Euskal Kontseilu Nagusiko presidentea, Ramon Rubial, PSOEko presidente ere ba zen arren, Alderdi Sozialistak ez zion Kontseiluaren eskaerari jaramonik egin eta UGT CEOE ituna aurrera eraman zuen.
|
|
|
825. Abenduaren 17an ELAren Nazio Batzordeak, marko berrirako proiektuaren aukera aztertzean, eszeptizismorako arrazoiak baztertu eta, xaloegi izateko arriskua hartuta, proiektua moldatzeko lan taldean parte hartzea erabaki zuen, baldin eta hartara gonbidatzen bazuten; bazirudien HBk nahi zuela ELAren presentzia, uste baitzuen" sukaldean" ez egon izanagatik zegoela prozesuarekin kritiko sindikatua, eta EAJri ere ondo zetorkiola ELAren koltxoia, askok Ezker Abertzalearekiko amore ematetzat ulertuko zuten eginbide hartan. Bestalde, azken urtean iheskor ibilia zen LAB elkarlanerako prestutasuna erakusten hasia zen egoera orokorraren hondatzearekin batera, eta kolaboraziorako jarrera hura baliatu nahi zuen ELAk
|
lan
harremanen euskal esparrua —egitura zein edukitan— definitzeko eta marko berrian txertatzen ahalegintzeko. EAJ, EH eta EAk prestatzen ari omen ziren adierazpenari sindikatuek atxikimendua eman ziezaioten aukera ere aipatu zen Nazio Batzordean, ezer erabaki gabe, halere, testua ezagutu arte.
|
|
|
2004ko otsailean ELA eta LABen lankidetzaren abiapuntutzat har zitekeen
|
Lan
Harremanen euskal esparruaren aldeko manifestazioaren hamar urteak ospatu zituzten bi sindikatuek Bilbon egindako kale agerraldi eta Euskaldunako ekitaldi jendetsu, baina berotasun berezirik gabekoan. Mitinean oso hari mutur diferenteei heldu zieten ELAko eta LABeko arduradun nagusiek.
|
|
|
Rafa Diezek garrantzia handiko ataka politiko hartan euskal sindikalismoari zegokion ardura nabarmendu zuen: unean uneko kolaborazio partzialak gainditu eta bere kapital sozial eta politikoa lanean jarri behar zuen" gatazkaren konponbide demokratikoaren, burujabetza eta bakearen, eta
|
Lan
Harremanen euskal esparruaren alde". Oso bestelakoak izan ziren ELAko idazkari nagusiak lankidetzari jarri zizkion lehentasunak:
|
|
|
Dena dela, CCOO eta UGTrekin osatutako" hiruko berria" ez zetorren bat LABek urteetan landutako irudi erradikal eta borrokalariarekin, eta ELAk ez zuen erreparorik izan sozio ohiaren kontraesanetan atzamarra sartzeko: LABek baztertu egin du errebindikaziozko eredu sindikala —ohartarazten zuen ELAk— eta erosotasuna eta moldakortasuna hobetsi ditu; berez datorkio, bada, eredu bera duten UGT eta CCOOkin bat egitea, sindikatuok
|
lan
harremanen euskal esparruaren etsai nabarmenenak diren arren.996
|
|
|
723. ELAren asmoa zen txostena LABekin jorratzea eta, ahal izanez gero, 1999ko otsailerako
|
Lan
Harremanen Euskal Esparruaren aldeko manifestazioaren bosgarren urtemugaprest edukitzea; txostenak beste eragileen atxikimendua bilatuko zuen eta alderdi politikoekin egin beharreko lanaren oinarria jarriko zuen.
|
|
2016
|
|
|
Patronala" estatalizazioa" ari da sustatzen, hau da, EAEn ari da estatuko hitzarmenak ezartzen, lan baldintzak are gehiago pobretuz. Euskal Herri mailako negoziazio kolektiboa ezabatu nahi da horrela, baita
|
lan
harremanetarako euskal markoa ere. Eta Eusko Jaurlaritzak praktika hori babesten du, sindikatu abertzalearen arabera.
|
|
2017
|
|
|
Gainera, dugun autonomia ereduarekin Iruñeako eta Gasteizko parlamentuek ez dute eskumenik lan arloan. Horregatik, sindikalgintza abertzaleak beti aldarrikatu du
|
lan
harremanetarako euskal esparru bat. Benetan burujabetzaren aldeko pausua eman behar badugu, garrantzitsua izango da arlo sozial eta ekonomikoan boterea edukitzea.
|
|
|
Merkataritzaren euskal sektorea Espainiako itunen aurretik jartzea adostu ondoren, babes maila bera lortu du ostalaritzak Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan.Hain zuzen, akordio marko horren negoziazioan proposatu zuen Confebaskek, aurreko urtearen hondarrean, sektore guztietara zabaltzea estatalizazioaren aurkako babesa, sektore arteko itun handia egitea, alegia; Zapatero eta Rajoyren erreformen itzalean, birritan ukatu zuen hura, baita bigarrenean Iñigo Urkullu lehendakariak sustatu bazuen ere, 2013an. ELAk eta LABek erabateko zuhurtziarekin hartu zuten proposamena aurreko hilean, baina biharko bilerak arnasa handia eman diezaioke azken urteetan itolarrian den euskal negoziazio kolektiboari.Horiek horrela, berrikuntza handia ekarriko luke
|
lan
harremanetara euskal negoziazio kolektiboa estatalizaziotik babesteko hitzarmen orokor bat erdiesteak orain. Duela hilabete batzuk ezinezkoa zirudienak benetako aukera izango du, ordea, besteak beste ELAk betoa kendu duelako; Confebaskek «enpresetan eta sektoreetan bake soziala exijitzeari utzi diolako» zabaldu du atea ordezkaritza gehiena duen sindikatuak, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan sinatzen diren itunei lehentasuna emateko Espainiakoen aurrean.Ke zuria ostalaritzanOstalaritzako akordio markoa beste itun handiago baten atarikoa izan daiteke.
|
|
|
har ditzan (9 eta 12 artikuluak), eta eskumen esklusiboa ematen zaio EAEri ekonomia garapenaren sustapena eta ekonomia jarduera planifikatzeko. Hala ere, Espainiako estatu zentralak du lan legediaren gaineko eskumen esklusiboa (147? 9 art.). Eskumen murriztu horiekin, EAEn, negoziazio kolektiboa, bitartekaritza, eta diskurtso eta politika aukeren egitura baliatu dira
|
lan
harremanetarako euskal erakunde esparru bat garatzeko (Unanue, 2002).
|
|
|
Politika eta diskurtso aukeraren egiturak azaltzen du zergatik izan zen posible 1980ko hamarkadan
|
lan
harremanetarako euskal esparru bat (diskurtsiboa eta instituzionala) sortzea, Eusko Jaurlaritzaren, euskal enpresa elkarteen eta sindikatuen arteko konpromiso baten bidez. 1970eko hamarkadaren amaieran, Espainia estatu demokratiko bihurtu zenean, erakundetze prozesu berri bat abiatu zen, eta prozesu horren barruan, euskal enpresa elkarteek, sindikatuek eta Eusko Jaurlaritzak berak legitimazio dem... Espainiar eta euskal biztanleriaren ziurtapena eta legitimitatea ez ezik, Europako enpresa elkarteen, sindikatuen eta gobernuen ziurtapena ere lortzen saiatu ziren,, itun sozialaren?
|
|
|
Horren adibide dira Prestakuntzarako Euskal Agentzia Publikoa (Egailan) eta Euskal Enplegu Zerbitzua (Lanbide). Horiek funtsezkoak izan dira, ez soilik langileak trebatzeko eta, gero, euskal ekoizpen sisteman sartzeko, baizik eta
|
lan
harremanen euskal esparru bat erakundetzeko ere. 2008ko krisiaz geroztik, Espainiako gobernuak eta euskal enpresari elkarteek neutralizatu nahi izan dute euskal esparru hori, lan erreforma berrien bitartez (ikus azken atalak).
|
|
2020
|
|
|
har ditzan (9 eta 12 artikuluak), eta eskumen esklusiboa ematen zaio EAEri ekonomia garapenaren sustapena eta ekonomia jarduera planifikatzeko. Hala ere, Espainiako estatu zentralak du lan legediaren gaineko eskumen esklusiboa (147? 9 art.). Eskumen murriztu horiekin, EAEn eta NFEan, negoziazio kolektiboa, bitartekaritza eta diskurtso eta politika aukeren egitura baliatu izan dira
|
lan
harremanetarako euskal erakunde esparru bat garatzeko, baina mekanismo horiek guztiak arriskuan daude azken lan erreformatik eta, beste nonbait azaldu bezala, prozesu pribatizatzaile neoliberalaren helburua sindikatuen desagerpena da eta, beraz, langileriaren eskubideen eta ongizatearen murrizketa (Goikoetxea, 2017b).
|
|
2022
|
|
|
Beste hainbat gai zerrendatu ditu Aranburuk bere hitzaldian: ikuskera feminista sindikatuan txertatzeko egindako lana;
|
lan
harremanen euskal esparrua eta pentsio sistema propioa garatzeko proposamenak, eta sektore publikoaren kontrol politikoa eta soziala indartzeko aurkeztutakoak; gatazka politikoaren konponbideari begira egindakoak... «Arrazoia izatea ez da nahikoa; aldaketa erdiesteko bidea marraztu behar da, eta hori egin dugu», azpimarratu du.
|
|
|
ELA, LAB, Steilas, ESK, Etxalde eta Hiru sindikatuen deialdiei erantzunez, Azkoitian ere egin dituzte protestak hainbat beharginek enpresen atarietan. Besteak beste, Juartisti, Sammic eta Intza enpresetako langileek egin dituzte protestak, Lan erreforma honi ez,
|
lan
harremanen euskal esparruaren alde lelodun pankarten atzean.
|
|
|
16 Horren adierazgarri bi sindikatuok 1994ko otsailean
|
Lan
Harremanetarako Euskal Esparruaren alde deitutako manifestazioak bildutako milaka pertsonak.
|
|
2023
|
|
|
Otegik iragarri du datozen asteetan EH Bilduk «politika industrial ekintzaile baterako oinarriak» aurkeztuko dituela, eta horrek lau ardatz izango dituela: zenbait arlotan sektore publikoak «gidaritza» izatea,
|
lan
harremanen euskal eredua, euskal enpresa eredua eta lanaren banaketa, lanaldia 32 ordura murrizteko aukera ere aintzat hartuz.
|
|
|
lidergo publikoarentzako lan arloak, hala nola kudeaketa aurreratua, erabakiguneen errotzea eta industriaren deskarbonizazioa. Bigarren esparrua eskumenena litzateke,
|
lan
harremanen euskal esparrua. Hirugarren arloa zehatzagoa da:
|
|
|
Beste erronkari dagokionez, sindikatuak aldaketak eragin nahi ditu politika publikoetan. Besteak beste, negoziazio kolektiboaren estatalizazioa mugatu eta
|
lan
harremanen euskal esparruaren bidean urratsak egin; esaterako, Gizarte Segurantzaren transferentzia bultzatuz. «Aitzakiak amaitzeko behintzat.
|