|
2007
|
|
|
Euskal Herriko eragile politiko, sindikal eta sozialek definitu behar dute araudi hori, sektore publikoan nahiz pribatuan.
|
Lan
harremanen eredu horrek euskal esparruko negoziazio kolektiboak behar ditu; euskal patronalek eta sindikatuek erabaki behar dute lan harremanen eredua. Horrenbestez, esparru propio bat behar da negoziazio kolektibo sektorialak, sektore artekoak, publikoak eta pribatuak egituratu ahal izateko.
|
|
|
Euskal Herriko eragile politiko, sindikal eta sozialek definitu behar dute araudi hori, sektore publikoan nahiz pribatuan. Lan harremanen eredu horrek euskal esparruko negoziazio kolektiboak behar ditu; euskal patronalek eta sindikatuek erabaki behar dute
|
lan
harremanen eredua. Horrenbestez, esparru propio bat behar da negoziazio kolektibo sektorialak, sektore artekoak, publikoak eta pribatuak egituratu ahal izateko.
|
|
2008
|
|
|
Azken datua ikusita, epe motzean lehentasuna lan osasun eta segurtasun legedia betetzea bermatzea bada ere, lan istripuei buruzko eztabaida haratago eraman behar da, eta pairatzen dugun
|
lan
harremanen ereduaren muinean kokatu. Erakundeek lan eskubideen berme izateari uko egiten dietenean, sindikatuen negoziazio eta kontrolerako ahalmena gutxitzean, eta prekarietatea nonahi denean, ez da bidezkoa lan istripuak era isolatuan aztertzea.
|
|
|
Sindikatuak nabarmendu du EAEko sare ekonomikoaren lehiakortasuna prekarietatean oinarrituta dagoela. Gizarte eredua eta
|
lan
harremanen eredua errotik aldatzeko eskatu du, inbertsio produktiboan oinarritutako enpresa eta lehiakortasun eredu baten bitartez.
|
|
2009
|
|
|
Zera ziurtatu zuen: zentralitatean oinarritutako
|
lan
harreman eredua defendatuko duela, bai negoziazio kolektiboaren orduan eta baita esparru politikoan ere. Sindikatua nazionala izatea aldarrikatu zuen, nahiz eta bere jarduna Euskal Autonomia Erkidegora mugatzen den, eta Nafarroan eta Espainiako Estatuan, bestelako antolaketa egiturak dituen.
|
|
|
LABek, neurri handi batean, Espainiako lan araudiari leporatu dio jaitsiera, araudi horrek baldintzatzen baititu
|
lan
harremanen eredua eta lan merkatua Hego Euskal Herrian. Alegia, dio sindikatuak, prekarietate handia eta soldata apalak.
|
|
2010
|
|
|
|
Lan
harremanen eredu berria
|
|
|
|
Lan
harremanen eredu berri bat bultzatzearen aldeko apustua egin du taldeak, Euskadi energia kudeaketaren erreferentzia izateko, kontu publikoen jasangarritasunaren eta administrazioaren arrazionalizazioaren bidez.
|
|
|
Corbachok testuaren “izaera orekatua” nabarmendu zuen, eta esan zuen hura onartzea bat datorrela “krisi ondoko” egoera batean susperraldi ekonomikoa hastearekin. Esan zuen erreformak Espainiako
|
lan
harremanen ereduaren errealitatea errespetatzen duela, oinarrizko erakundeak auzitan jarri gabe, hala nola aldi baterako kontratazioaren kausalitatea eta kaleratzearen babes judiziala; beraz, langileen eskubideak “osorik” errespetatzen dira.
|
|
2011
|
|
|
LAB sindikatuaren hitzetan, erreforma horrekin, lan erreformarekin gertatu zen bezala, ez du enplegurik sortuko, baina
|
lan
harremanen eredua erabat aldatuko du patronalaren alde.
|
|
2012
|
|
|
Zein da lan erreformari buruzko oinarrizko balorazioa?
|
Lan
harremanen eredua guztiz aldatu du. Estatua erretiratu egin da lan mundutik; utzi egin dio eskubideak babesteari eta bitartekaritza egiteari, guztia enpresarien eta langileen eskuetan uzteko.
|
|
|
Egia da, nonbait, klase borrokaren esparru autonomoaren kontzeptuarenbirtualtasunak lan harremanen eta gizarte babesaren esparru propioa gainditzenduela; dena dela, Aitor Bengoetxeak dioen bezala, hori boterearen oinarrizko muinada oraingo europar estatuetan.
|
Lan
harremanen eredua funtsezkoa da garapeneredu bat eraikitzeko eta, eredu horren baitan, aberastasunaren birbanaketarako, sortzen den errentaren inguruko gatazkatik. A. Bengoetxearen esanetan, lanharremanen eta gizarte babesaren oraingo arau esparrua erabaki estatalen mendedago erabat, Euskal Herriko lurraldeentzat, eta, hortaz, ez du kontuan hartzen euskalgizarte eta ekoizpen sarearen errealitatea, eta, gainera, kaltegarria da gure garapensozioekonomikoarentzat.
|
|
|
Euskal Herriko zazpi lurraldeetan, une honetan, ez dago eskumenik lanharremanen araubide juridikoa diseinatzeko. Europar Batasunak gai honetan dueneragina oso txikia izanik, funtsean gutxieneko helburuak ezartzen dituzten zenbaitzuzentarau, Euskal Herriak Estatu propioa edukiko balu, parez pare irekiko litzaiokeaukera
|
lan
harremanen eredu propioa garatzeko.
|
|
|
Lan araudi berri horrek hil honen 20an hartuko du indarra, eta kontratazio ereduak gutxienekora murriztu dira eta 20 eguneko kaleratzea orokortu da lan egindako urte bakoitzeko (bidezko kaleratzea). Langileen
|
lan
harremanetako eredu aldaketaren ardatz nagusiak dira. Lanaldi partzialeko kontratuak eta telelana ere sustatuko dira, espainiarren artean enplegua sustatzeko formula katalizatzaile gisa, batez ere gazteenen artean.
|
|
|
Akordioaren zenbait puntu urte batean ezin direla ukitu esan digute UGTko kideek. LABek (3 delegatu) ostiralean 17:00etan sinatu zuen akordioa," goizean UGTko eta enpresako sektore erradikalen presioari aurre egin ondoren, inposizioan eta xantaian oinarritutako
|
lan
harreman eredua aldatzeko hobekuntzak lortu ditugu". LABetik azaldu dutenez, sinatutako aurre-akordioan ez dela kaleratzerik jaso.
|
|
|
Borroka egitea bera, bat egin eta ez makurtzeko indarra bilatzea, elkartasun bideak lantzea da estrategikoa eta nahitaezkoa hemen. Oraingo pelea hauetan gerokoak jartzen ari gara jokoan, gure industria eta
|
lan
harremanen eredua, eta, noski, iraganeko langileen borrokak ere badaude auzitan: hainbeste urteko tximinietako keak, langileen gaixotasunak, istripuak… Non dago gordea urteotan guztiotan Martxialenean elbarritu edo hil diren langileen izena eta memoria egun, borroka bikain honetan ez bada?
|
|
2015
|
|
|
ELArentzat Estatutuaren krisiaren eragina are mingarriagoa zen, langile erakundea izaki, zuzenki zegozkion gaiek osatzen zutelako transferitu gabeko eskumenen multzo handiena. Konprobatua zuen, bestalde, arrazoi juridikoak gutxirako zirela Espainiako indar politiko nagusiek eta gai hartan eragin handia zuten patronal eta sindikatuek Estatutuaren eduki soziala murriztea eta
|
lan
harreman eredu zentralizatua ezartzea erabakia zutenean. Estatutuaren urraketa salatu eta konplimendua aldarrikatzetik, haren balio estrategikoa auzitan jartzera pasatua zen jadanik ELA.
|
|
|
irailean Espainiako Gorteek funtzionarioen ordezkaritzari buruzko legea onartu zutenean, Legebiltzarrak haren aurka Konstituzio Auzitegira jo zuen arren, Jaurlaritzak lege espainola aplikatzea erabaki zuen eta hauteskunde sindikalak behartu zituen administrazio autonomoan, hauteskundeok arautegi propioarekin berriki eginak zirela aintzat hartu gabe.155 ELAk susmo txarrenak hartu zizkion" atzerapauso historikotzat" juzgatu zuen Jaurlaritzaren erabakiari: " EAJ PSOE gobernua
|
lan
harremanen eredu estatal, zentralizatu eta bakarra finkatzeko ahaleginean ari da, euskal errealitate sindikalaren, orain arteko lorpenen eta ditugun aukeren aurka". 156 Protesta gisa, Erkidegoko hautes batzordean egoteari uko egin zion euskal sindikatuak.
|
|
|
Alabaina, ELAren iduriko, alderdi abertzaleek ez dute sindikalismoan behar adinako arretarik jarri, eta ez diote erreparatu sindikalismo abertzalearen nagusitasunak autogobernuari eman diezaiokeen bultzadari. Ikuspegi hori aldatu egin behar dute euskal erakundeek eta, sindikalgintza abertzalearen goranzko joera baliatuta, ausardiaz jokatu, autonomia kolektiboa sustatzeko eta babesteko, sindikatu eta patronalaren arteko akordioen bidez posible ikusten baitu ELAk
|
lan
harreman eredu propioa garatzea.
|
|
|
Espainian ezarriko den
|
lan
harreman eredua xedatzen ari da 1979 urtean: lan hitzarmenen negoziazioa, langileen ordezkaritza eta greba eskubidea arautuko dituzten legeen zirriborroak mahairik mahai dabiltza Madrilgo bulegoetan.
|
|
|
Euskal esparruan
|
lan
harreman eredu propioa ezartzeko bi bide daude, ELAren aburuz: legearena eta autonomia kolektiboarena.
|
|
2017
|
|
|
Elkarrizketa sozialarena ez, guk ez genuen inoiz onartu horrelakorik. Baina bai erabaki genuen enpresariakaz akordio batzuk egitea, negoziazio kolektiboa sendotzeko eta
|
lan
harremanen eredu bat finkatzeko, beharrezkoak zirelakoan metodologia bat adostea, gutxieneko prozedura eta arau batzuk ezartzea, eta abar. Apustu politikoa Estatutua izan zen.
|
|
2018
|
|
|
Erabakiak ez dio gure enpresari bakarrik eragiten. Esango didate beste enpresa askotan
|
lan
harreman eredu horizontalak, giza kapitalismoa deritzoten horrek, betiko kapitalismo eredua martiztarrek asmatu balute bezala, arrakasta handia izan duela gatazkak bideratzen eta kalaka hori guztia, baina guk orain arte erakutsi dugu, eta erakusten jarraitu dugu, zuzendaritza bertikalak emaitza ekonomiko hobeak dakarzkiela enpresan parte hartzen duten guztiei, baita langileei ere.... Printzipioak, ekonomia eta harremanak ulertzeko eredu oso bat daude jokoan.
|
|
2021
|
|
|
Hildakoa LAB sindikatuko kide eta ordezkari ohia zen, eta, sindikatuen arabera, aurten Euskal Herrian lan istripuan hildako 32 langilea da. LABek salatu zuen istripuak ez direla zoriaren ondorio, «prekarizazioaren,
|
lan
harreman ereduaren, lan arautegiaren eta azpikontratazioaren ondorio baizik». Era berean, erakunde publikoei leporatu zieten istripuak eragozteko behar adinako ahaleginik ez egitea:
|
|
2022
|
|
|
ELAk, izan ere, egungo
|
lan
harreman ereduarekin ez du ikusten prekaritatea atzean uzteko aukerarik. «Lan erreformarekin aukera bat galdu dugu.
|
|
|
ELAk ez du modurik ikusten prekaritatea atzean uzteko, egungo
|
lan
harremanen ereduarekin. «Lan erreformarekin aukera bat galdu dugu.
|
|
|
Burujabetza faltak gure egunerokoan eragiten digu: ezin ditugu gure
|
lan
harremanetako ereduak hemendik arautu, eta kondenatuak gaude Espainian onartutako lan erreforma betetzera; hezkuntzan, Madrilen onartzen dena bete behar dugu; gure aurrekontuetako gastu mugarekin ere antzera gertatzen da; lanpostu publikoak sortzeko eskubidea ere bahitua dugu neurri batean...
|
|
|
Bost sindikatuek adierazi dutenez, “hamarkadak daramatzagu salatzen langileen prekarizazio laborala eta soziala.
|
Lan
harremanen ereduetan islatzen da prekarietatea; ertz asko ditu baina pobreziaren feminizazioa errealitatea da”. Eta gaineratu dutenez, “prekarizazioak eta pobreziak gazteei eta migratzaileei eragiten diete gehien”.
|
|
2023
|
|
|
ERALAN 5 gida argitaratu da 2020 urtean non Enpresen Erantzukizun Linguistikoa (EEL) jorratzen den. Bertan, Auxkin Galarragak eta Belen Urangak garbi diote eskolak bakarrik ezin duela, eta lan eremua euskalduntzeko beharrezkoa dela enpresa ereduari,
|
lan
harremanen ereduari, lidergo estiloari eta giza baliabideen kudeaketa ereduari buruzko hausnarketa egitea.
|