|
2023
|
|
|
Tributu zuzenbidearen arauekin zein Administrazio zuzenbidearen arau orokorrekin lege hutsunea bete ezin daitekeenean bakarrik aplikatu ahal da Kode Zibila. Bestalde ere, ezin ahantz daiteke zenbait kasutan Zuzenbide erkide hori Merkataritzako zuzenbidea edo
|
Lan
zuzenbidea bera izan daitekeela.
|
|
|
Azken finean, Konstituzioak aldarrikatutako autonomia dela bide, lurralde bakoitzak bere tributuen sistema ezartzeko aukera du, muga batzuk errespetatuz gero. Ekonomia Itunaren sistemako euskal erakundeak Lurralde Historiko bakoitzarenak dira; horrela, Foru Aldundiek tributuak aplikatzen dituzte eta Batzar Nagusiek tributu arauketa ezarri eta eguneratzen dute, historian zehar gertatu izan den moduan, eta Eusko Legebiltzarrak duen zeregina aintzat hartuta koordinaziorako, harmonizaziorako eta elkar
|
lanerako
. Ondore praktikoei begira, beraz, esan daiteke bost lurralde fiskal daudela:
|
|
|
Halakoak alda ditzake, ordea, tributuaren lege substantiboak horixe onartzen duenean". Egungo egunean, dena den, aurrekontu legeek ez dituzte aldatzen
|
lan
, gizarte, administrazionahiz tributu arauak; horretarako laguntza lege deritzenak erabili izan dira. Lege horiek urtero onetsi izan dira aurrekontuekin batera eta bertan jaso dira esparru horietako aldaketa guztiak.
|
|
|
Gainerako tributu kredituek pribilegio orokorra dute baina %50aren gainean soilik. Ordainketaren hurrenkeran 4 ordinalaren lekuan daude, beraz, aipatutako beste kredituen ondoren eta mendeko ez den
|
lan
pertsonaleko zenbait kredituren atzetik kobratuko da, hainbana Gizarte Segurantzaren kredituekin eta Zuzenbide publikoko beste kredituekin batera. c) Kreditu arruntak. Halakoak dira pribilegiorik (berezia nahiz orokorra) ez duten kredituak, eta mendeko kredituak ez direnak.
|
|
|
Dena den, ondasunen eta merkatugaien balioa 150.000 eurokoa baino handiagoa izan behar da, jokabidea delitua izan dadin. Halaber, kontrabando delitua gauzatuko dute droga, estupefaziente, arma, lehergai edota horiek edukitzea delitu den beste ondasun batzuekin trafikatzen dutenek, ondasunen edo merkatugaien balioa gorabehera, bai eta tabako
|
lanekin
trafikatzen dutenek baldin eta merkatu gaien balioa 15.000 eurokoa edo hortik gorakoa bada. Kasu horietan zigorra izan daiteke urtebeteko espetxealditik bost urtera artekoa eta isun bat (merkatu gaien balioa seikoiztuz).
|
|
|
Zigor arloan gertatu aldera, zehatzeko arlo administratiboan askatasuna kentzeko zigorrak debekatzen direlako eta tributu zehapenek ondare izaera hutsa dutelakopertsona juridikoa subjektu urratzailea beti izan zitekeen. Jakina, osagai subjektiboa (dolua ala errua) dagoen ala ez, pertsona juridikoen ordezkari
|
lanetan
diharduten pertsona fisikoen jokabideari begiratuta zehaztu litzateke. Zigor arloan, aldiz, societas delinquere non potest printzipio latindarra aplikatzen zen 2010.era arte, orduan Zigor Kodean 31.bis. artikulu berria sartu zelako pertsona juridikoen zigor erantzukizuna berariaz jasoz (eta egun ere horrela jaso da martxoaren 30eko 1/ 2015 Lege Organikoak emandako idazketaren arabera).
|
|
|
fakturazio betebeharrak ez betetzea eta dokumentazio betebeharrak ez betetzea. Bigarren horrek, alabaina, zuzeneko zerikusia dauka Zerga Berezien arauketarekin (alkoholaren eta alkoholaren ondoriozko edarien gainekoa, hidrokarburoen gainekoa eta tabako
|
lanen gainekoa
, besteak beste). TFAOen zehapenak aplikatuko dira zerga horien arauketak ezarritako zehapenik ez dagoenean soilik, beraz, lehenengo jokabidea jorratuko dugu.
|
|
|
Datuak lagatzeko arrazoiak arauak zerrendatzen ditu banan banan Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 92 eta 92.bis artikuluetan eta Bizkaiko 94 eta 94.bis artikuluetan (eta TLOren 95 artikuluan): jurisdikzio organoei eta Fiskaltzari laguntzea delitu publikoak ikertzen, adingabekoen eta ezgaitutakoen eskubideak eta interesak babesten, eta ebazpen irmoak betearazten; beste Administrazio batzuei laguntzea; Gizarte Segurantzaren eta
|
Laneko
Ikuskaritzari laguntzea, zorrak kobratzen, horren prestazioak bidegabe lortzea eragozten edota autonomoen eta bere konturako pertsonen kotizazioak erregularizatzen; parlamentuetako ikerketa batzordeei laguntzea; Aktiboak Berreskuratu eta Kudeatzeko Bulegoari laguntzea; Kontuen Auzitegiari laguntzea; edota kapitalak zuritzearen aurkako burrukan eta hori saihesteko laguntzea; Abokatuen Elkargoei la...
|
|
|
tributu ikuskari, tributu ikuskari laguntzaile, tributu agente, eta ikuskapen prozeduran zereginak egiten dituzten gainerako funtzionarioak, Arabaren kasuan; eta Estrategia Teknologirako eta Ikuskaritzako Zuzendariorde Nagusia, Ikuskaritzako unitate eragileetako buru eta Informazioa aztertzeko Zerbitzuburu, tributuen arloko goi mailako teknikari ikuskariak eta erdi mailako teknikari ikuskariordeak, tributu agente eta Ikuskaritzako Zuzendariordetza Nagusiari laguntzen dioten gainerako unitate eta organoak, Gipuzkoaren kasuan. Ikuskapen
|
lanak
egiten dituzten funtzionarioak agintaritzaren agentetzat hartuko dira.
|
|
|
Kasu horretan, organo ekonomiko administratiboak, beraz, arbitro zereginetan dihardu, egintzon legezkotasuna finkatzeko helburuarekin. Modu horretara, BEZaren karga tasa zehatza aplikatzeari buruzko eztabaida enpresariaren eta bezeroaren artean erreklamatzeko modukoa izango da, edota faktura igortzeko beharrari buruzkoa ere; gauza bera,
|
lan
prestaziotik datozen lanaren etekinen gainean aplikatu beharreko atxikipen tasari buruzko eztabaida langilearen eta enplegu emailearen artean. Ezin daitezke erreklamatu, ostera, kobratu ez den BEZ eskatzeko erreklamazioak edota Ogasunari ordaindutako atxikipenei buruzko eztabaidak atxikipen hori alokairutik kendu ez bada, eztabaida horiek guztiak jurisdikzio arruntean konpondu behar direlako.
|
|
|
Kasu horretan, organo ekonomiko administratiboak, beraz, arbitro zereginetan dihardu, egintzon legezkotasuna finkatzeko helburuarekin. Modu horretara, BEZaren karga tasa zehatza aplikatzeari buruzko eztabaida enpresariaren eta bezeroaren artean erreklamatzeko modukoa izango da, edota faktura igortzeko beharrari buruzkoa ere; gauza bera, lan prestaziotik datozen
|
lanaren
etekinen gainean aplikatu beharreko atxikipen tasari buruzko eztabaida langilearen eta enplegu emailearen artean. Ezin daitezke erreklamatu, ostera, kobratu ez den BEZ eskatzeko erreklamazioak edota Ogasunari ordaindutako atxikipenei buruzko eztabaidak atxikipen hori alokairutik kendu ez bada, eztabaida horiek guztiak jurisdikzio arruntean konpondu behar direlako.
|
|
|
Amaitzeko, ez dira erreklamazio ekonomiko administratiboak onartuko honako egintzei dagozkienean: izapide egintza hutsak, tributuak aplikatzeko eta zehapenak ezartzeko esparruan epigrafe honetako goiko lerrokadan aipatu ez ditugunak; xedapen orokorrak; administrazio bidean erreklamazioa jartzeko aukera ematen dutenak, bide judizialera, arlo zibilean edo
|
lan
arloan, jo baino lehen, edo aukera hori agortzen dutenak; administrazio bidea agortuko duen ebazpena Ogasun Saileko foru diputatuak hartu beharreko prozeduretan ematen direnak; eta erreklamazio ekonomiko administratibotik salbuetsita, foru arauen baten edo legeen baten itzalpean ematen diren egintzak.
|
|
|
Erakunde hori Ministroen Kontseiluak izendatzen du Ogasun Ministerioaren proposamenari ekinez. Egotez, Kontu hartzailetza Nagusia Gobernuaren menpe dago, baina beraren zeregina behar bezala bete ahal izateko, independentzia funtzionala du kontu hartzaile
|
lanetarako
. Horrenbestez, fiskalizatzen dituen agintari zein erakundeei begira, kontu hartzailetzak erabateko autonomia du (ALOren 140.2 eta 144.2 artikuluak).
|
|
|
Kontrol hori egiten da kontratazio publikoaren gain, erakunde fiskalizatuen ondare eta aparteko kredituen gain, baita, modu berezian, aurrekontuetako kreditu aldaketen gain ere. Kontuen Auzitegiaren zeregina beste auzitegien
|
lanarekin
teilakatzen da, hala nola, autonomia erkidegoetako auzitegiekin eta Europar Batasuneko Kontuen Auzitegiarekin. Azken horrek fiskalizazio eginkizuna Europar Batasuneko sarrera eta gastuen gain betetzen du, baina estatu kideetan ere eskuduna da Europako sarrerak edo gastuak ukitzen diren heinean.
|
|
|
Lehenengoaren ildotik, aurrekontuko kredituen bidez asebete nahi diren beharrizanak hartzen dira kontuan (horrela, bi gastu mota nagusi bereizten dira: gastu arruntak eta kapitalnahiz finantza jarduketarako gastuak); sailkapen funtzionalarekin, ostera, aurrekontuko kredituak sailkatzen dira Administrazio publikoak bete nahi dituen eginkizunen arabera (Herri
|
lanak
, Osasuna, Justizia...).
|
|
|
Hainbat epaitan ikus daitezke halako argudioak: ...kasu batean, arauketa berria indarrean jarri zenean aurreko salbuespena ezabatu zuen, Hidrokarburoen Zerga Berezien gainekoa, eta Auzitegiaren esanetan Konstituzioaren kontrakoa izan zen ez zuelako arrazoi objektiborik salbuespena ezabatzeko (abenduaren 13ko 234/ 2001 Epaia); eta amaitzeko, Konstituzioaren aurkakoa zelako xedapen bat deuseztatu zuen, 1999ko urriaren 1etik aurrera lorturiko PFEZren
|
laneko
etekin irregularren gainean, murrizketa aplikagarria gutxitzen zuelako, eta xedapena 2000ko urtarrilaren 1ean indarrean jarriko zenez, aurretiaz amaitutako egoera juridikoei eragingo zielako (atzeraeragin osoa edo benetakoa), segurtasun juridikoaren printzipioaren aurrean alega zitekeen salbuespen kualifikaturik ez zegoelako (azaroaren 7ko 176/ 2011 Epaia).
|
|
|
Pertsona fisikoek egutegiko urtean lortu dituzten errentak kargatzen ditu, oro har. Zerga egitatea errenta lortzea da, eta errenten artean etekinak(
|
lanekoak
, kapitalekoak eta jarduera ekonomikoak) eta ondare irabaziak daude. Lurralde erkidean, lagatako tributua da autonomiaerkidegoek zergaren bilketaren zati bat eta zerga alderdi batzuetan arautzeko ahalmena dutelako.
|
|
|
Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergarekin gertatu aldera egoiliarren gainean ezarri dena, ez da lortutako errenta osoa batera kargatzen, baizik eta errenta bakoitza zatika kargatuko da eta karga tasa ere ezberdina da errentaren mota bakoitzarentzat: kapitalekoa,
|
lanaren
etekinak, eta abar...
|
|
|
Nortasunik gabeko erakundeen legezko ordezkariei dagokienez, erakundearen ordezkari ondoko pertsonak izan daitezke: ordezkari
|
lanetan
diharduen pertsona, inguruabar hori sinesgarriro egiaztatzen badu; kudeaketa edo zuzendaritza itxuraz egikaritzen duena; edo, halakorik ezean, partaideetarik edozein. Botere osoko gozamena edo testamentu ahalordea egikaritzeko zain dagoen jarauntsiaren kasuan, jarauntsiaren ordezkaria botere osoko gozamenduna edo jarauntsiaren administratzailea izango da, hurrenez hurren (Arabako TFAOren 45.4 artikulua).
|
|
|
Lurralde jakin batean pertsona batek zenbat denbora eman duen zehazteko, aldi batez kanpoan izandako denbora hartuko da kontuan, egoiliarra izateaz aldatu ezik. Esaterako, Bizkaiko egoiliar den langilea aldi baterako Kantabriara aldatu behar denean, bi hilabetez
|
lanera
joan behar delako.
|
|
|
Leku hori zein den jakiteko, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren zerga oinarriaren zatirik handiena zein lurraldetan eskuratzen duen ikusiko da. Kasu honetarako, ez dira kontuan hartuko ondasun higigarrien kapitalak emandako errentak eta ondare irabaziak, ezpada errentak lortzeko lurralde batean egotea beharrezkoa den kasua(
|
lan
etekinak edota jarduera ekonomikoarenak).
|
|
|
Finantza zuzenbidearen ikuskerari helduta, betebehar horiei aplikatu beharreko arautegiak du garrantzia, arautegi horrek Ogasunaren osaketan eraldaketa dakarren heinean eta neurrian. Bestela esanik, Finantza zuzenbideak ez du arautzen administrazio kontraturik edo funtzionarioen
|
lan
baldintzarik. Kontratuok zein lan baldintzok kasuan kasuko administrazio legeak arautuko ditu, eta Finantza zuzenbideari dagokionez, horiek aurrekontuetan duten agerpena bakarrik da interesgarria (zuzenbide horrek arautuko du zein den kontratuok edota lan baldintzok eratorritako gastua finantzatzeko modua, zelan ageri den kontu publikoetan, zein den ordaintzeko modua eta abar).
|
|
|
Bestela esanik, Finantza zuzenbideak ez du arautzen administrazio kontraturik edo funtzionarioen lan baldintzarik. Kontratuok zein
|
lan
baldintzok kasuan kasuko administrazio legeak arautuko ditu, eta Finantza zuzenbideari dagokionez, horiek aurrekontuetan duten agerpena bakarrik da interesgarria (zuzenbide horrek arautuko du zein den kontratuok edota lan baldintzok eratorritako gastua finantzatzeko modua, zelan ageri den kontu publikoetan, zein den ordaintzeko modua eta abar).
|
|
|
Bestela esanik, Finantza zuzenbideak ez du arautzen administrazio kontraturik edo funtzionarioen lan baldintzarik. Kontratuok zein lan baldintzok kasuan kasuko administrazio legeak arautuko ditu, eta Finantza zuzenbideari dagokionez, horiek aurrekontuetan duten agerpena bakarrik da interesgarria (zuzenbide horrek arautuko du zein den kontratuok edota
|
lan
baldintzok eratorritako gastua finantzatzeko modua, zelan ageri den kontu publikoetan, zein den ordaintzeko modua eta abar).
|
|
|
|
Lan
etekinen ondoriozko atxikipenak eta konturako sarreren kasuan, lotura puntua lana egin den lurraldea izango da. Horren ondorioz, Euskadin egindako lan edo zerbitzuetatik datozen etekinen gaineko atxikipenak eta konturako sarrerak ordainduko zaizkio lurraldea dela-eta eskumena daukan foru aldundiari.
|
|
|
Lan etekinen ondoriozko atxikipenak eta konturako sarreren kasuan, lotura puntua
|
lana
egin den lurraldea izango da. Horren ondorioz, Euskadin egindako lan edo zerbitzuetatik datozen etekinen gaineko atxikipenak eta konturako sarrerak ordainduko zaizkio lurraldea dela-eta eskumena daukan foru aldundiari.
|
|
|
Lan etekinen ondoriozko atxikipenak eta konturako sarreren kasuan, lotura puntua lana egin den lurraldea izango da. Horren ondorioz, Euskadin egindako
|
lan
edo zerbitzuetatik datozen etekinen gaineko atxikipenak eta konturako sarrerak ordainduko zaizkio lurraldea dela-eta eskumena daukan foru aldundiari. Lanak edo zerbitzuak lurralde erkidean eta Euskadiko lurraldean egiten direnean, edo zer tokitan egin diren zehazterik ez dagoenean, uste izango da langilea adskribatuta dagoen lantokia kokatzen den lurraldean egin direla.
|
|
|
Lanak edo zerbitzuak lurralde erkidean eta Euskadiko lurraldean egiten direnean, edo zer tokitan egin diren zehazterik ez dagoenean, uste izango da langilea adskribatuta dagoen lantokia kokatzen den lurraldean egin direla. Adibidez, Santanderreko sozietate batek Gasteizko egoiliarra den langilea badauka,
|
lana
Estatuko lurraldetik zehar egiten badu baina Gipuzkoan kokatutako lantokira adskribatuta badago probintzia horretan Gizarte Segurantzaren araubide orokorrean altan dagoelakolan etekinen gaineko atxikipenak eta konturako sarrerak Gipuzkoako foru arauketaren arabera kalkulatu behar ditu eta Gipuzkoaren Foru ogasunari ordaindu behar dizkio.
|
|
|
Telelanaren kasuan ere, eta
|
lanak
edo zerbitzuak atzerrian egiten direnean, edo ontzi handietan, itsasontzi txikietan, itsas artefaktuetan edo itsasoko plataforma finkoetan, uste izango da langilea adskribatuta dagoen lantokia kokatzen den lurraldean egin direla.
|
|
|
Probaldian, langileak bere lanpostuari dagozkion eskubide eta betebeharrak izango ditu, plantillakoa balitz bezala. Horren salbuespen gisa, probaldiak iraun bitartean, alderdietako edonork eska dezake
|
lan
harremanak suntsiaraztea. Ondorenez, alderdietako batek besteari begira dituen igurikimenak ez betetzea nahikoa da kontratua suntsiarazteko askatasunaz hitz egiteko (ikusi LELTBren 14.2 artikuluaren lehenengo lerrokada).
|
|
|
Irizpide klasiko eta garrantzitsuena da kontratuaren iraupenean oinarritzen dena. Hori dela eta, iraupen mugagabeko
|
lan
kontratuak eta iraupen jakineko edo aldi baterako lan kontratuak bereiz daitezke.
|
|
|
Irizpide klasiko eta garrantzitsuena da kontratuaren iraupenean oinarritzen dena. Hori dela eta, iraupen mugagabeko lan kontratuak eta iraupen jakineko edo aldi baterako
|
lan
kontratuak bereiz daitezke.
|
|
|
Iraupen mugagabeko kontratuen adibideak: kontratu arruntaz gain, jarraitutasunik gabeko
|
lan
kontratu finkoa.
|
|
|
Irizpide klasiko hori abiapuntu, badira
|
lan
kontratuak sailkatzeko beste irizpide batzuk, nahiz eta horiek guztiak elkarren artean pila daitezkeen, zeharkakotasunez. Hortaz, kontratu modalitate jakin bat jarraian aztertzen diren sailkapenetatik bat baino gehiagotara bildu ahal izango da:
|
|
|
Adibideak: lanaldi partzialeko
|
lan
kontratua; errelebuko kontratua (LELTBren 12 artikulua).
|
|
|
(b)
|
Lan
harreman arrunten, berezitasunak dituzten lan harreman arrunten eta lan harreman berezien araberako sailkapena.
|
|
|
(b) Lan harreman arrunten, berezitasunak dituzten
|
lan
harreman arrunten eta lan harreman berezien araberako sailkapena.
|
|
|
(b) Lan harreman arrunten, berezitasunak dituzten lan harreman arrunten eta
|
lan
harreman berezien araberako sailkapena.
|
|
|
|
Lan
harreman arrunten adibideak: iraupen mugagabeko lan kontratua eta aldi baterako kontratuetatik egiturazko arrazoietan oinarritutakoak.
|
|
|
Lan harreman arrunten adibideak: iraupen mugagabeko
|
lan
kontratua eta aldi baterako kontratuetatik egiturazko arrazoietan oinarritutakoak.
|
|
|
Berezitasunak dituzten
|
lan
harreman arrunten adibideak: distantziara egindako lanaren lan kontratua (LELTBren 13 artikulua); baterako lana eta taldeko lana (LELTBren 10 artikulua); ontziratze kontratuak (hegazkinetan nahiz itsasontzietan):
|
|
|
Berezitasunak dituzten lan harreman arrunten adibideak: distantziara egindako
|
lanaren
lan kontratua (LELTBren 13 artikulua); baterako lana eta taldeko lana (LELTBren 10 artikulua); ontziratze kontratuak (hegazkinetan nahiz itsasontzietan): ez dago arauketa zehatzik.
|
|
|
Berezitasunak dituzten lan harreman arrunten adibideak: distantziara egindako lanaren
|
lan
kontratua (LELTBren 13 artikulua); baterako lana eta taldeko lana (LELTBren 10 artikulua); ontziratze kontratuak (hegazkinetan nahiz itsasontzietan): ez dago arauketa zehatzik.
|
|
|
Berezitasunak dituzten lan harreman arrunten adibideak: distantziara egindako lanaren lan kontratua (LELTBren 13 artikulua); baterako
|
lana
eta taldeko lana (LELTBren 10 artikulua); ontziratze kontratuak (hegazkinetan nahiz itsasontzietan): ez dago arauketa zehatzik.
|
|
|
Berezitasunak dituzten lan harreman arrunten adibideak: distantziara egindako lanaren lan kontratua (LELTBren 13 artikulua); baterako lana eta taldeko
|
lana
(LELTBren 10 artikulua); ontziratze kontratuak (hegazkinetan nahiz itsasontzietan): ez dago arauketa zehatzik.
|
|
|
|
Lan
harreman berezien adibideak: goi zuzendaritzako langileen lan harreman bereziak (1382/ 1985 Errege Dekretua); merkataritzako ordezkarien lan harreman bereziak (1438/ 1985 Errege Dekretua); abokatuen lan harreman bereziak (1331/ 2006 Errege Dekretua).
|
|
|
Lan harreman berezien adibideak: goi zuzendaritzako langileen
|
lan
harreman bereziak (1382/ 1985 Errege Dekretua); merkataritzako ordezkarien lan harreman bereziak (1438/ 1985 Errege Dekretua); abokatuen lan harreman bereziak (1331/ 2006 Errege Dekretua).
|
|
|
Lan harreman berezien adibideak: goi zuzendaritzako langileen lan harreman bereziak (1382/ 1985 Errege Dekretua); merkataritzako ordezkarien
|
lan
harreman bereziak (1438/ 1985 Errege Dekretua); abokatuen lan harreman bereziak (1331/ 2006 Errege Dekretua).
|
|
|
Lan harreman berezien adibideak: goi zuzendaritzako langileen lan harreman bereziak (1382/ 1985 Errege Dekretua); merkataritzako ordezkarien lan harreman bereziak (1438/ 1985 Errege Dekretua); abokatuen
|
lan
harreman bereziak (1331/ 2006 Errege Dekretua).
|
|
|
(c)
|
Lan
harreman arrunt batzuen berezitasunak pertsona gazteak laneratzeko enplegu politiken ondorio dira. Beraz, enplegu politiken inguruko ad hoc sailkapenaz hitz egin ohi da.
|
|
|
Adibidea: prestakuntzarako
|
lan
kontratua (LELTBren 11 artikulua).
|
|
|
4
|
Lan
kontratu arruntak
|
|
|
4.1 Iraupen mugagabeko
|
lan
kontratuak
|
|
|
Bereizi behar dira iraupen zehaztugabeko
|
lan
kontratu arrunta (edo iraupen mugagabeko lan kontratu arrunta) eta jarraitutasunik gabeko lan kontratu finkoa.
|
|
|
Bereizi behar dira iraupen zehaztugabeko lan kontratu arrunta (edo iraupen mugagabeko
|
lan
kontratu arrunta) eta jarraitutasunik gabeko lan kontratu finkoa.
|
|
|
Bereizi behar dira iraupen zehaztugabeko lan kontratu arrunta (edo iraupen mugagabeko lan kontratu arrunta) eta jarraitutasunik gabeko
|
lan
kontratu finkoa.
|
|
|
4.1.1 Iraupen mugagabeko
|
lan
kontratu arrunta
|
|
|
Iraupen mugagabeko eta lanaldi osoko kontratua da
|
lan
kontratuaren eredua. LELTB osoa da kontratu mota horren oinarri eta eredu.
|
|
|
LELTB osoa da kontratu mota horren oinarri eta eredu. Horrela, LELTBren 15.1 artikuluaren arabera, uste izango da
|
lan
kontratua iraupen mugagabearekin egiten dela beti. Hori berori ondorioztatzen da, berebat, hurrengo adibideetatik:
|
|
|
Lanaldi osoa da LELTBren eredua. Hala ere, legeak ezarritako kasuetan, iraupen mugagabeko
|
lan
kontratuak lanaldi partzialekoak izan daitezke. Edozein kasutan, aintzat hartu behar da kasuan kasuko hitzarmen kolektiboetan araututakoa.
|
|
|
Edozein kasutan, aintzat hartu behar da kasuan kasuko hitzarmen kolektiboetan araututakoa. Halaber, gogorarazi behar da
|
lan
kontratuan hobe daitekeela hitzarmen kolektiboan araututakoa, alderdiek itundutakoaren arabera.
|
|
|
4.1.2 Jarraitutasunik gabeko
|
lan
kontratu finkoa
|
|
|
Jarraitutasunik gabeko
|
lan
kontratu finkoaren arauketa LELTBren 16 artikuluan jaso da, kalterik egin gabe hitzarmen kolektiboek, enpresa itunek eta lan kontratuek ezar dezaketenari.
|
|
|
Jarraitutasunik gabeko lan kontratu finkoaren arauketa LELTBren 16 artikuluan jaso da, kalterik egin gabe hitzarmen kolektiboek, enpresa itunek eta
|
lan
kontratuek ezar dezaketenari.
|
|
|
Jarraitutasunik gabeko
|
lan
kontratu finkoa egin behar da:
|
|
|
(a) Sasoikako
|
lanak
edo denboraldien arabera zein ekoizpen jarduera izan eta jardueroi lotutako lanak gauzatzeko (adibidez: nekazaritzakoak, nekazaritzari lotutako industrietakoak, arrain kontserba fabriketan gauzatutako jarduerak edo jarduera turistikoak; baso suteak detektatu, jagon eta itzaltzeko jarduerak; saltoki handietako kanpainak:
|
|
|
(a) Sasoikako lanak edo denboraldien arabera zein ekoizpen jarduera izan eta jardueroi lotutako
|
lanak
gauzatzeko (adibidez: nekazaritzakoak, nekazaritzari lotutako industrietakoak, arrain kontserba fabriketan gauzatutako jarduerak edo jarduera turistikoak; baso suteak detektatu, jagon eta itzaltzeko jarduerak; saltoki handietako kanpainak:
|
|
|
nekazaritzakoak, nekazaritzari lotutako industrietakoak, arrain kontserba fabriketan gauzatutako jarduerak edo jarduera turistikoak; baso suteak detektatu, jagon eta itzaltzeko jarduerak; saltoki handietako kanpainak: beherapenak, Gabonak, ikasturtearen hasiera, nahiz eta ekoizpen arrazoiengatiko
|
lan
kontratua balia daitekeen zenbait kasutan, 4.2.1 atalean ikusiko den moduan).
|
|
|
(b) Sasoikako
|
lanak
edo denboraldiko ekoizpen jarduerei lotutako lanak izan ez arren, aldizka eta ziurtasunez, data zehatzetan edo zehaztugabeetan, betearaziko diren lanak gauzatzeko.
|
|
|
(b) Sasoikako lanak edo denboraldiko ekoizpen jarduerei lotutako
|
lanak
izan ez arren, aldizka eta ziurtasunez, data zehatzetan edo zehaztugabeetan, betearaziko diren lanak gauzatzeko.
|
|
|
(b) Sasoikako lanak edo denboraldiko ekoizpen jarduerei lotutako lanak izan ez arren, aldizka eta ziurtasunez, data zehatzetan edo zehaztugabeetan, betearaziko diren
|
lanak
gauzatzeko.
|
|
|
Modu horretara, data zehatzetan gauzatutako
|
lanen
adibide lirateke zinema areto, dantzaleku eta diskoteketako langileen lana; eta ikasturte erregularretan gauzatzen diren lanak: jantokietako lana, eskola zentroak garbitzea, musika eskoletan irailetik uztailera eskolak ematea, lanbide heziketako irakasle gisa irailaren 2tik ekainaren 30era eskolak ematea.
|
|
|
Modu horretara, data zehatzetan gauzatutako lanen adibide lirateke zinema areto, dantzaleku eta diskoteketako langileen
|
lana
; eta ikasturte erregularretan gauzatzen diren lanak: jantokietako lana, eskola zentroak garbitzea, musika eskoletan irailetik uztailera eskolak ematea, lanbide heziketako irakasle gisa irailaren 2tik ekainaren 30era eskolak ematea.
|
|
|
Modu horretara, data zehatzetan gauzatutako lanen adibide lirateke zinema areto, dantzaleku eta diskoteketako langileen lana; eta ikasturte erregularretan gauzatzen diren
|
lanak
: jantokietako lana, eskola zentroak garbitzea, musika eskoletan irailetik uztailera eskolak ematea, lanbide heziketako irakasle gisa irailaren 2tik ekainaren 30era eskolak ematea.
|
|
|
Modu horretara, data zehatzetan gauzatutako lanen adibide lirateke zinema areto, dantzaleku eta diskoteketako langileen lana; eta ikasturte erregularretan gauzatzen diren lanak: jantokietako
|
lana
, eskola zentroak garbitzea, musika eskoletan irailetik uztailera eskolak ematea, lanbide heziketako irakasle gisa irailaren 2tik ekainaren 30era eskolak ematea.
|
|
|
Aitzitik, data zehaztugabeetan gauzatutako
|
lanen
adibide izango litzateke portu jakin batean hozkailu kamioietan arraina kargatzeko lana; izan ere, itsasontziak portura sartzearen araberakoa izango da lan hori.
|
|
|
Aitzitik, data zehaztugabeetan gauzatutako lanen adibide izango litzateke portu jakin batean hozkailu kamioietan arraina kargatzeko
|
lana
; izan ere, itsasontziak portura sartzearen araberakoa izango da lan hori.
|
|
|
Aitzitik, data zehaztugabeetan gauzatutako lanen adibide izango litzateke portu jakin batean hozkailu kamioietan arraina kargatzeko lana; izan ere, itsasontziak portura sartzearen araberakoa izango da
|
lan
hori.
|
|
|
Halaber, iraupen mugagabeko
|
lan
kontratu finkoa egin daiteke:
|
|
|
(a) Merkataritzako kontraten edo administrazio kontraten betearazpen esparruan zerbitzuak emateko xedea duten
|
lanak
gauzatzeko, kontrata horiek aurreikus daitezkeenean eta enpresaren ohiko jarduera biltzen direnean.
|
|
|
(b) Aldi baterako
|
laneko
enpresa baten eta horrek enpresa erabiltzaile bati lagatzeko kontratatutako pertsonaren artean, ekainaren 1eko 14/ 1994 Legearen, aldi baterako laneko enpresak arautzekoaren, 10.3 artikuluak ezarritakoaren arabera.
|
|
|
(b) Aldi baterako laneko enpresa baten eta horrek enpresa erabiltzaile bati lagatzeko kontratatutako pertsonaren artean, ekainaren 1eko 14/ 1994 Legearen, aldi baterako
|
laneko
enpresak arautzekoaren, 10.3 artikuluak ezarritakoaren arabera.
|
|
|
Jarraitutasunik gabeko
|
lan
kontratu finkoa, LELTBren 8.2 artikuluarekin bat etorriz, idatziz egin behar da nahitaez. Gainera, kontratu horrek lan jardueraren oinarrizko osagaiak jaso behar ditu, besteak beste, jarduera aldiaren iraupena eta lanaldia nahiz horren ordu banaketa, nahiz eta azken horiek gutxi gorabeherako izaerarekin jaso, langileari deitzeko unean horiek zehazteko betebeharrari kalterik egin gabe.
|
|
|
Jarraitutasunik gabeko lan kontratu finkoa, LELTBren 8.2 artikuluarekin bat etorriz, idatziz egin behar da nahitaez. Gainera, kontratu horrek
|
lan
jardueraren oinarrizko osagaiak jaso behar ditu, besteak beste, jarduera aldiaren iraupena eta lanaldia nahiz horren ordu banaketa, nahiz eta azken horiek gutxi gorabeherako izaerarekin jaso, langileari deitzeko unean horiek zehazteko betebeharrari kalterik egin gabe.
|
|
|
Jarraitutasunik gabeko langile finkoek eskubidea dute euren antzinakotasuna zenba dadin kontuan hartuz
|
lan
harremanen iraupen osoa eta ez benetan emandako zerbitzuen iraupena. Hala ere, salbuespen gisa, baliteke euren izaerarengatik bestelako tratamendua behar duten baldintzak izatea, betiere, salbuespen hori irizpide objektiboen, proportzionalen eta gardenen araberakoa bada.
|
|
|
Jarraitutasunik gabeko langile finkoek lehentasuna dute,
|
lan
esparruan, enplegurako lanbide prestakuntzaren sistemako prestakuntza ekimenetan parte hartzeko, jarduerarik gabeko aldietan.
|
|
|
4.2 Aldi baterako
|
lan
kontratuetatik egiturazko arrazoietan oinarritutakoak
|
|
|
LELTBren 15 artikuluan araututako bi kontratuak biltzen dira halakoetara, hau da, ekoizpen inguruabarrengatiko
|
lan
kontratua eta langilea ordezteko lan kontratua.
|
|
|
LELTBren 15 artikuluan araututako bi kontratuak biltzen dira halakoetara, hau da, ekoizpen inguruabarrengatiko lan kontratua eta langilea ordezteko
|
lan
kontratua.
|
|
|
4.2.1 Ekoizpen inguruabarrengatiko
|
lan
kontratua
|
|
|
Ekoizpen inguruabarrengatiko
|
lan
kontratua LELTBren 15.2 artikuluan jaso da, kalterik egin gabe hitzarmen kolektiboek, enpresa akordioek eta lan kontratuek ezar dezaketenari.
|
|
|
Ekoizpen inguruabarrengatiko lan kontratua LELTBren 15.2 artikuluan jaso da, kalterik egin gabe hitzarmen kolektiboek, enpresa akordioek eta
|
lan
kontratuek ezar dezaketenari.
|
|
|
Dena den, 2020ko azaroaren 10eko (983/ 2020 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa, aintzat hartuz, plantillako langileen baimenaldien eta oporraldien ondorioz hutsuneak bete behar direla alegatzeak ez du berez justifikatzen ekoizpen inguruabarrengatiko
|
lan
kontratua baliatzea. Bestela esanda, justifikatu behar da desoreka nabaria sortzen dela eskuragarri dagoen langile kopuruaren eta gauzatu behar den jardueraren artean; izan ere, printzipioz, atsedenaldiek eta oporraldiek ez dute aparteko egoerarik sortzen, enpresako langile guztiek baitute horiek izateko eskubidea.
|
|
|
Edozein kasutan, orain arte kontratu hori egiteko aipatu diren bi objektu horiek izan daitezen hurrengo baldintza bete behar da: inguruabar horiek enpresaren ohiko jardueraren baitan gertatu arren, aldi batean desoreka sortu behar dute eskuragarri dagoen enplegu egonkorraren eta behar den enpleguaren artean, betiere, inguruabar horiek ez badatoz bat LELTBren 16.1 artikuluak jarraitutasunik gabeko
|
lan
kontratu finkoak egiteko zein kasu ezarri eta kasu horiekin.
|
|
|
Bestalde, ekoizpen inguruabarrak LELTBren 16.1 artikuluan jarraitutasunik gabeko
|
lan
kontratu finkoak egiteko zein kasu ezarri eta kasu horiekin bat ez etortzea kontratuan inguruabar horien aldi baterako izaera justifikatzearen araberakoa da. Are gehiago, ondore horietarako, hitzarmen kolektibo batzuek zehaztu dute noiz ulertuko den sasoikako lanak edo denboraldien arabera zein ekoizpen jarduera izan eta jardueroi lotutako lanak daudela edo horrelako lanak izan ez arren, aldizka eta ziurtasunez, data zehatzetan edo zehaztugabeetan, betearaziko diren lanak.
|
|
|
Bestalde, ekoizpen inguruabarrak LELTBren 16.1 artikuluan jarraitutasunik gabeko lan kontratu finkoak egiteko zein kasu ezarri eta kasu horiekin bat ez etortzea kontratuan inguruabar horien aldi baterako izaera justifikatzearen araberakoa da. Are gehiago, ondore horietarako, hitzarmen kolektibo batzuek zehaztu dute noiz ulertuko den sasoikako
|
lanak
edo denboraldien arabera zein ekoizpen jarduera izan eta jardueroi lotutako lanak daudela edo horrelako lanak izan ez arren, aldizka eta ziurtasunez, data zehatzetan edo zehaztugabeetan, betearaziko diren lanak. Horrenbestez, hitzarmen kolektiboak zehaztutakora biltzen ez den jarduera oro ekoizpen inguruabarrengatiko lan kontratuen bidez gauzatu ahal izango da.
|
|
|
Bestalde, ekoizpen inguruabarrak LELTBren 16.1 artikuluan jarraitutasunik gabeko lan kontratu finkoak egiteko zein kasu ezarri eta kasu horiekin bat ez etortzea kontratuan inguruabar horien aldi baterako izaera justifikatzearen araberakoa da. Are gehiago, ondore horietarako, hitzarmen kolektibo batzuek zehaztu dute noiz ulertuko den sasoikako lanak edo denboraldien arabera zein ekoizpen jarduera izan eta jardueroi lotutako
|
lanak
daudela edo horrelako lanak izan ez arren, aldizka eta ziurtasunez, data zehatzetan edo zehaztugabeetan, betearaziko diren lanak. Horrenbestez, hitzarmen kolektiboak zehaztutakora biltzen ez den jarduera oro ekoizpen inguruabarrengatiko lan kontratuen bidez gauzatu ahal izango da.
|
|
|
Bestalde, ekoizpen inguruabarrak LELTBren 16.1 artikuluan jarraitutasunik gabeko lan kontratu finkoak egiteko zein kasu ezarri eta kasu horiekin bat ez etortzea kontratuan inguruabar horien aldi baterako izaera justifikatzearen araberakoa da. Are gehiago, ondore horietarako, hitzarmen kolektibo batzuek zehaztu dute noiz ulertuko den sasoikako lanak edo denboraldien arabera zein ekoizpen jarduera izan eta jardueroi lotutako lanak daudela edo horrelako
|
lanak
izan ez arren, aldizka eta ziurtasunez, data zehatzetan edo zehaztugabeetan, betearaziko diren lanak. Horrenbestez, hitzarmen kolektiboak zehaztutakora biltzen ez den jarduera oro ekoizpen inguruabarrengatiko lan kontratuen bidez gauzatu ahal izango da.
|
|
|
Bestalde, ekoizpen inguruabarrak LELTBren 16.1 artikuluan jarraitutasunik gabeko lan kontratu finkoak egiteko zein kasu ezarri eta kasu horiekin bat ez etortzea kontratuan inguruabar horien aldi baterako izaera justifikatzearen araberakoa da. Are gehiago, ondore horietarako, hitzarmen kolektibo batzuek zehaztu dute noiz ulertuko den sasoikako lanak edo denboraldien arabera zein ekoizpen jarduera izan eta jardueroi lotutako lanak daudela edo horrelako lanak izan ez arren, aldizka eta ziurtasunez, data zehatzetan edo zehaztugabeetan, betearaziko diren
|
lanak
. Horrenbestez, hitzarmen kolektiboak zehaztutakora biltzen ez den jarduera oro ekoizpen inguruabarrengatiko lan kontratuen bidez gauzatu ahal izango da.
|
|
|
Are gehiago, ondore horietarako, hitzarmen kolektibo batzuek zehaztu dute noiz ulertuko den sasoikako lanak edo denboraldien arabera zein ekoizpen jarduera izan eta jardueroi lotutako lanak daudela edo horrelako lanak izan ez arren, aldizka eta ziurtasunez, data zehatzetan edo zehaztugabeetan, betearaziko diren lanak. Horrenbestez, hitzarmen kolektiboak zehaztutakora biltzen ez den jarduera oro ekoizpen inguruabarrengatiko
|
lan
kontratuen bidez gauzatu ahal izango da.
|