|
2023
|
|
|
6 GKE bat izan ahal da
|
lan
enpresaburu?
|
|
|
Lan zuzenbidearen esparruan, enpresaburuak aukera desberdinak ditu, une bakoitzean behar duen lan eskua lortzeko. Aurreko gaian (ikusi 3 gaian) ikusi da enpresaburuak kontrata eta azpikontratak edo aldi baterako laneko enpresak balia ditzakeela lan eskua lortzeko, eta, halakoetan, ez dela zerbitzuak ematen dizkioten langileen
|
lan
enpresaburu, nahiz eta, batzuetan, nolabaiteko erantzukizunak izan horiei begira. Era berean, ezerk ez du eragozten enpresaburu batek kontratu zibilak edo merkataritzako kontratuak baliatzea bere helburuak lortzeko, betiere, lan zuzenbidearen ezaugarriak ez badaude eta kontratu horiek egiten badira LAELn jasotako arauketarekin bat etorriz.
|
|
|
—7 Lan kontratuaren forma. —8 Lan kontratuan izan daitezkeen arazoak, langileen benetako
|
lan
enpresaburua nor den zehazteko: 8.1 Enpresa taldeak.
|
|
|
Inorentzako langileak okupatu ala ez: azken ñabardura honek ahalbidetzen du langile autonomoa aldi berean izatea
|
lan
enpresaburu. Egin eginean ere, enpresaburu txikia hartzen da kontuan.
|
|
|
Legegileak hitzez hitz esandakoa gorabehera, kontuan hartu behar da
|
lan
enpresaburu nor den zehazteko ondare izaera oro bazter utzi behar dela.
|
|
|
Adibidez,
|
lan
enpresaburu da, bere zerbitzura langileak izanik, irabazteko asmorik gabeko ongintza jarduerak gauzatzen dituena: DYA, Gurutze Gorria, Gobernuz Kanpoko Erakundeak, Caritas...
|
|
|
Zantzu horiek helburu dute egiaztatzea langilea" enpresaburuaren zuzendaritzaeta antolakuntza esparrura" biltzen dela [1966ko maiatzaren 10eko (279/ 1979 errek. zk.) AGE, 4 Salakoa; 1999ko abenduaren 29ko (1093/ 1999 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa], eta, ondorenez,
|
lana
enpresaburuaren zuzendaritzapean gauzatzen dela [LELTBren 5.c) eta 20.1 artikuluak].
|
|
|
Trafiko juridikoa zaila da oso gaur egun, eta horrek eragin du enpresak kudeatzeko modu berriak sortzea, batik bat, ekoizpena deszentralizatuz. Gainera, sarri askotan,
|
lan
enpresaburuaren irudia distortsionatu da, horren ezaugarriak subjektu desberdinen artean banatzeko joera hedatu baita. Horren ondorioz, lan zuzenbideak errealitate berriak arautu ditu, jurisprudentziak aldez aurretik ezarritako irizpideei jarraituz.
|
|
|
Enpresa taldeen arazoa da taldeko langileen benetako
|
lan
enpresaburua zehaztea. Arazo hori dago Espainiako lan antolamendu juridikoan ez delako taldea arautu.
|
|
|
Egiatan, enpresen aldi baterako batasunak ondasun erkidegoa osatzen du, eta, ondorenez,
|
lan
enpresaburu gisa hartu behar da, LELTBren 1.2 artikuluak ezarritakoaren arabera. Hortaz, halakoetan, langileekiko erantzukizuna solidarioa eta mugagabea izango da enpresa horietako kideentzako [1989ko irailaren 29ko (1989/ 8550 EDJ) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
Era berean, ez du garrantzirik enpresa lagatzaileak itxuraz
|
lan
enpresaburu gisa jarduteak, hau da, langileak kontratatuz, alokairuak ordainduz, langileengatik kotizazioak eginez, kaleratzeak gauzatuz eta abar; hain zuzen ere, hori guztiori egingo du enpresaburu kontratariaren itxura egiteko. Horrek ez luke eragotzi behar legearen aurkako lagatzea adieraztea, baldin eta frogatzen bada enpresa hartzailea dela lana benetan zuzentzen duena.
|
|
|
Egia esan, aukeratzeko eskubide hori egikari dadin beharrezkoa da enplegatzaile lagatzailea benetako
|
lan
enpresaburu izatea; izan ere enpresaburu hori itxurazkoa bada, langileak ezin izango du horren enpresako langile finko bihurtu. Bada, halako kasuetan, langilearen eta enpresaburu hartzailearen artean enpresaburu lagatzailea tartekatzeak ez du eragotzi behar benetan sortutako lan harremanek ondoreak sortzea [ikusi 1991eko urtarrilaren 17ko (1991/ 374 EDJ) AGE, 4 Salakoa; 1997ko martxoaren 21eko (3211/ 1996 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa; 2000ko otsailaren 3ko (1430/ 1999 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
Horrenbestez, enpresa lagatzailea itxurazkoa denean, langileak finko bihurtuko dira enpresa hartzailean; izan ere, azken hori da benetako
|
lan
enpresaburu gisa diharduena. Bada, enpresa horretan lanpostu berean edo baliokidean zerbitzuak ematen dituzten langileen eskubide eta betebehar berberak izango dituzte, nahiz eta antzinatasuna zenbatzen hasi lagatzea gauzatu zenetik.
|