|
2002
|
|
|
Gizarte kapitalistetan, jarduera produktiboaren irizpide nagusia ez da gizartearen beharrizan orokorrak asetzea, kapitalista pribatuen errentagarritasun helburuak asetzea baizik. Mozkina eta aberastasun lorpena dira ekonomiaren motorra, gizarte bizitza baldintzatuz, bereziki
|
lan
bizitza.
|
|
|
eskubide guztien jabe dira,, oposizio sistemaren? langa pasatu ondoren,
|
lan
bizitza osorako, funtzionario izendapenaren jabe, izanik. Bestetik, bigarren mailako irakasle kontratatuak daude, nagusiki, irakaslelagunak?, eta horiekin batera, are maila baxuagoan prestakuntza fasean dauden, irakasle laguntzaileak?.
|
|
|
Erosotasuna, janzkiak ez ezik, erosteko jarduera bera ere bada. Erosteko denbora gutxiago, bidaiatzeko gehiago
|
Laneko
bizitzak elikadura ohitura berriak markatzen baditu, erosteko modua eta nora joaten garen ere zehazten du. Hartara, gazteek Internet eta telefonoa erabiliko dituzte erosketak egiteko, eta tradizionalenek, berriz, beraiek joango dira eta banaketa zentro handietara, nahiz eta etxez etxeko erosketaren garraio zerbitzua erabili.
|
|
|
Ogasunak Gobernuaren helburu ekonomiko eta sozialak lortzeko tresna gisa erabili nahi du PFEZ. Horregatik dira ugariak emakumeen lana, jaiotza tasa handitzea, pentsio sistema osagarriak, langileen mugikortasuna eta
|
lan
bizitzaren iraupena sustatzeko neurriak. PFEZaren erreformarako lege aurreproiektuak aurrezte aurreikuspen indibidualaren figura berri bat sortu du, pentsio plan aseguratua.
|
|
|
Giro hartan, Sararen gogoak jauzi eta jauzi egiten zuen, bere iraganeko oroitzapenetatik inguruan ikusten zituen pazienteengana edo haiek zituzten elkarrizketetara: ...itis kroniko ustezkora –ustezkoa baino gehiago ere bai, biriketako hauspotik ateratzen zitzaizkion hots eta ziztu disonanteen arabera, hats edo hitz egiten zuen bakoitzean–, agurearen bronkitis kronikotik mojen ikastetxera edo Alpujarretara, handik berriro itzultzeko andaluza zirudien atso batek zuèn arazo existentzial larrira, zeren esaten baitzuen lana besterik ez zuela egin, lana eta
|
lana
bizitza osoan, eta gizon pairatu, hori okerrena...
|
|
2003
|
|
|
Aurreko fasean, 1985etik 1997ra artekoan, lanean emandako eta kotizatutako 8 urteen arabera egiten zen kalkulua. Orain, PPren Gobernuak
|
lan
bizitza osoaren araberako kalkulua ezarri nahi du pentsioetan, Toledoko Itun berrituan.
|
|
|
Agintarien nahiaren arabera, erretiratzeko adin erreala (63 urte) legezko adinera (65 urte) hurbilduko dute gutxienez, baina, ahal izatera, hortik gora luzatuko dute. Alde horretatik, iaz ekin zioten 65 urtetik gorako erretiro atzeratua sustatzeari, eta dagoeneko pentsio handiagoa kobra dezakete
|
lan
bizitza luzatzen dutenek.
|
|
|
Baina zailagoa da prostituta izanik, gizarteari begira, beste zerbait izatea. Horregatik, honetan dihardutenak
|
lanetik kanpora
bizitza pertsonala bereizten saiatzen dira: ez dira lankideekin irteten, ezberdin janzten dute eta hizkera ere aldatzen dute.
|
|
|
Hona hemen adibide batzuk: errenta aitorpenaren zitazioa, erreklamazioak aurkeztea, “on line” enkanteetan parte hartzea, trafiko isun bat edo
|
lan
bizitzaren txostena kontsultatzea, eta BAME barruko mediku egoiliarraren azterketa bat ere bai erantzunak eta puntuazioa; beste izapide eta transakzio askorekin batera, denbora eta, jakina, joan etorriak aurrezten laguntzen diotenak herritarrari. Guztira zortzi autonomia erkidego, hogeita bost probintzia diputazio, zazpi ministerio, ia bost mila udalerri eta Estatuko Administrazio Orokorreko erakunde autonomo askok eskaintzen dituzte “on line” zerbitzuak.
|
|
|
Hala, bada, bi kostu hauen arteko aldea dago: batetik, zuzenean eragindako pertsonek jasaten duten zuzeneko kostua, garapen fisikoa eta mentala geldiarazteko, aukera mugak, osasun arazoak, bizi itxaropen laburra eta heriotza goiztiarra; eta, bestetik, guztiek jasaten duten zeharkako kostua, produktibitatea murrizteko,
|
lan
bizitza galduak eta nazioarteko aurrerapen ekonomikoa geldiarazten eta ingurumena hondatzen duten 800 milioi pertsona baino gehiagoren aukerak. Eta hori, adituen iritziz, ezin dugu onartu.
|
|
|
Sarritan,
|
lan
bizitza amaitu eta pentsio publikoa jasotzen hastean, urteko diru sarrerak asko murrizten dira. Murrizketa horrek aurreko bizi maila jaits dezake.
|
|
2004
|
|
|
Konpromiso berriak hartuko baditut, gogoak ematen didalako da. Aurrerantzean ez dut ezer onartuko nire
|
lan
bizitzaren herentzia gisa. Konpromisorik gabe hasi nahi dut.
|
|
|
Batzuetan txirrindularitzan ere gertatzen da hori, baina gero errealitatearen aurka gogor egiten duzu talka. Zeren eta bat proletario izan daiteke erretreta hartu arte, baina txirrindularitzan erretreta hogeita hama piko urtetan iristen da, eta zure
|
laneko
bizitza ez da hor bukatzen. Askotan gertatzen da jendeak bizikleta zintzilikatzen duenean pareta baten aurka jotzea.
|
|
|
horrela, familiak bere nortasun zeinua erantsiko digu; era berean, eskola aroak eta lagunarteak ere irispen sakoneko ezaugarria utziko dute gugan. Guztiarekin ere, ordea, gure bizialdiaren batez besteko izate ezaugarriak begiz joko bagenitu, ez ote litzaiguke
|
lan
bizitzaren eragina ororen buru agertuko. Larri ibili!
|
|
|
Nahaste horren eraginpean daudenek
|
lan
bizitzari eskainitako denbora aisialdiarekin orekatzea gomendatzen dute.
|
|
|
“Estresak, dela lanekoak, dela familiakoak, dela bestelakoak, gutxitu egiten ditu gizonezkoen testosterona mailak, eta horrek erekzio disfuntzioaren arazoa ekar dezake”, dio Ángel Luis Montejok, psikiatra eta azterketa talde honen koordinatzaileak. Kasu horietan, adituek “lehentasunezkotzat” jotzen dute nahaste horren eraginpean daudenek
|
laneko
bizitza eta aisialdia orekatzea. “Estresak frustrazioa sortzen du, eta frustrazioak, askotan, bikote komunikazioa okertzen du”, gehitu du Montejok.
|
|
|
Baina, gaur egun, biztanleriaren zahartze azkarrak, pentsiodunen kopurua kotizatzaileen kopurua baino gehiago handitzen baitu, zalantzan jartzen ari da Gizarte Segurantzaren ereduaren etorkizuna. Kasu batzuetan, erretiroa hartzean jasotzen den pentsio publikoa eta
|
lan
bizitza aktiboan lortutako soldata ere urruntzen dira, hau da, diru sarrerak murrizten dira. Errealitate horren aurrean, etorkizuna ziurtatuko duten sistema osagarriak jartzen saiatzen da gizartea.
|
|
|
Oro har, gomendioen arabera, gazteenek arrisku handiagoa dute, eta 65 urtetik beherakoek, berriz, txikiagoa. Produktu horiek ez dira soilik erretirotik hurbil dauden adinekoentzat, baizik eta
|
lan
bizitzaren hasieratik harpidetu daitezke; ekarpen denbora zenbat eta handiagoa izan, orduan eta sari handiagoa. Gaur egun, pentsio planen partaide gehienek 35 eta 55 urte bitartekoak dira, egoera ekonomiko sendoagoa dutelako.
|
|
2005
|
|
|
Aznarren ministro izandako Rodrigo Rato lehendakaritzat duen Nazioarteko Moneta Funtsa (NMF) eta Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Antolakundea (ELGA) dira Espainiako Estatuko pentsio publikoen sistema murriztu nahian dabiltzanak. Bi erakunde horien ustetan, pentsio publikoen sistema bideragarria izan dadin, alde batetik
|
lan
bizitza luzatu beharra dago (gaur egun 65 urtera arte lan egin behar da baina adin hori luzatu nahi dute) Gizarte Segurantzan kotizazio urte gehiago lortzeko. Eta beste aldetik, pentsioen zenbatekoaren kalkulua lan bizitza osoko soldatetan oinarrituta egin behar da eta ez orain arte bezala, lan bizitzako azken hamabost urteak kontuan hartuta.
|
|
|
Bi erakunde horien ustetan, pentsio publikoen sistema bideragarria izan dadin, alde batetik lan bizitza luzatu beharra dago (gaur egun 65 urtera arte lan egin behar da baina adin hori luzatu nahi dute) Gizarte Segurantzan kotizazio urte gehiago lortzeko. Eta beste aldetik, pentsioen zenbatekoaren kalkulua
|
lan
bizitza osoko soldatetan oinarrituta egin behar da eta ez orain arte bezala, lan bizitzako azken hamabost urteak kontuan hartuta. Dirudien bezala asmo hori ezartzen bada 2006tik aurrera, pentsioak batez beste %10 edo %20 murritzagoak izan litezke.
|
|
|
Bi erakunde horien ustetan, pentsio publikoen sistema bideragarria izan dadin, alde batetik lan bizitza luzatu beharra dago (gaur egun 65 urtera arte lan egin behar da baina adin hori luzatu nahi dute) Gizarte Segurantzan kotizazio urte gehiago lortzeko. Eta beste aldetik, pentsioen zenbatekoaren kalkulua lan bizitza osoko soldatetan oinarrituta egin behar da eta ez orain arte bezala,
|
lan
bizitzako azken hamabost urteak kontuan hartuta. Dirudien bezala asmo hori ezartzen bada 2006tik aurrera, pentsioak batez beste %10 edo %20 murritzagoak izan litezke.
|
|
|
Sindikatuen jarrera ikusita, ez litzateke harritzekoa Toledoko Itunaren lehenengo urratsa pentsioak kalkulatzearen ingurukoa izatea. Lehenengo ahaleginean da langileen
|
lan
bizitza osoko soldaten kalkulua egin, baina orain arte egiten zen azken 15 urteetako kalkuluaren ordez azken 20 urteetako kalkulua egingo omen dute eta badirudi urteek aurrera egin ahala poliki poliki lan bizitza osoa hartuko dutela kontuan.
|
|
|
Sindikatuen jarrera ikusita, ez litzateke harritzekoa Toledoko Itunaren lehenengo urratsa pentsioak kalkulatzearen ingurukoa izatea. Lehenengo ahaleginean da langileen lan bizitza osoko soldaten kalkulua egin, baina orain arte egiten zen azken 15 urteetako kalkuluaren ordez azken 20 urteetako kalkulua egingo omen dute eta badirudi urteek aurrera egin ahala poliki poliki
|
lan
bizitza osoa hartuko dutela kontuan.
|
|
|
Hori baliteke hasiera batean arazo ez bihurtzea, hots, gehienok
|
lan
bizitzari hasiera behe behetik eman diogu hasiera, lanbidean eta bizitza profesionalean gora egiteko asmoz, baina pertsona inmigranteak ez du perspektibarik, igeltsero peoi izatetik langile arduradun izateko aukera gutxi ditu, horrelako postuak betetzeko aski eskarmentua badu ere.
|
|
|
âKabroi bat bezala aritu nauk
|
lanean
bizitza osoan; aski diat. Emazteak hezueria zaukak, gero eta okerragoa.
|
|
2006
|
|
|
Enpresari burgesak ipartzat hartu ahal zuen eta hartu behar zuen, grazia egoeran zegoeneko kontzientzia izatekotan eta bere burua Jainkoak bedeinkatuta sentitzekotan; hori bai, zuzentasun formalaren mugen barnean ibiliz gero, hots, baldin eta bere jokabide etikoa hutsik gabea bazen eta bere ondasunak desegokiro erabiltzen ez bazituen. Aszetismo erlijiosoaren ahalmen itzelak, gainera, eskura jarriko zizkion langile neurritsuak, zintzoak, erresistentzia handikoak eta lanerako prestuak?
|
lana
bizitzaren helburu gisa ikusiko duten langileak, Jainkoak hala nahi duelako? (Weber, 2001:
|
|
|
Ez dira arduratzen ez etekin ekonomikoaz, ez mozkin tasaz, ez esportazioaz, ez espezializazioaz; ez dute beren denbora kronometratzen, ez dihardute lehian auzokideekin. Laborantzaren errotazioa urte sasoien erritmoan doa;
|
lanak
bizitza osoa betetzen du, behin ere ez dago amaitua. Soldataren, lanaren iraupenaren edota oporraldien nozioek ez dute ezertarako balio (Jones, 1983:
|
|
|
Makina inertea espiritu gogortua da. Izate huts horrek ahalmena ematen dio gizabanakoak bere zerbitzura behartzeko eta berauen eguneroko
|
lan
bizitza gogor determinatzeko, fabrikan alegia. Espiritu gogortua da, era berean, antolamendu burokratikoa ordezkatzen duen makina bizidun hori, bere lanaren espezializazio profesionala ikasita, bere eskuduntzak mugatuta, bere arautegiak ezarrita, bere obedientziazko harremanak hierarkikoki mailakatuta?.
|
|
|
Onura sozialei dagokienez, helburu nagusiak hauek dira:
|
lan
bizitza pertsonala eta haurtzaindegia bateratzeko neurriak ezartzea, eta prestakuntza programak eta ordutegi malgutasuna hobetzea.
|
|
2007
|
|
|
Langile Autonomoen Erregimen Bereziaren arabera (RETA), joan den urtarrilean 2.400 alta inguru erregistratu ziren.
|
Lan
bizitzako beste arlo batzuetan bezala, bere kontura lan egiteko erabakia hartzen duen gizonezkoen sektorea emakumeena baino handiagoa da. Erregistratutako autonomo guztietatik, bi milioi baino gehiago gizonak dira, eta emakumeak, berriz, ez dira milioira iristen.
|
|
|
Edozein unetan ager daitekeen arren, eragin handiena lan bera egin eta bost urtera gertatzen da, eta lehenengo ikurrek adierazten dute ekoizpena gutxitu egiten dela, desantolatzeko eta emozioak agortzeko joera dagoela. Hori prebenitzeko, espezialistek gomendatzen dute
|
lanetik kanpoko
bizitza eta gizarte loturak areagotzea, ezagutza berriak lortzea (prestakuntza ikastaroak edo lankidetzak), talde pentsamoldea onartzea, arazoak konpontzeko entrenamendu jarduerak sartzea edo erantzukizun mailak ezartzea.
|
|
|
Asteartetik aurrera
|
lan
bizitza luzatu ahal izango da, erretiratzean gehiago kobratzeko
|
|
|
Erretiro pentsiorako eskubidea izateko gutxieneko kotizazio aldia 5.475 egun (15 urte) da. Gainera,
|
lan
bizitza 65 urtetik gora borondatez luzatzea sustatzen da. 65 urtetik aurrera kotizatzen den urte bakoitzeko, erretiro pentsioa% 2 igoko da, gehienez ere% 15 luzamendutan.
|
|
|
Carmenek begiak zerratu zituen eta haren eskua papoan lerrakor nabaritu nuen: errotik maitemintzen ari nintzen, Iparraldeko Euskaltzaindia astintzen zuen hilketa zerrendaren argitzeko Jean d’Amouk eskainiriko
|
lanak
bizitza baimentzen zidan, behingoz zoriontsu nintzen, zoriona zinez zer zen ez nekien arren. Gorputz bero batenganako tirria zen beharbada zoriona, begi beltz pare baten hondoan itotzeko, gauak etengabe iraungo zuelako edo ohe baten eremutik nehoiz ez altxatzeko desira.
|
|
2008
|
|
|
Enpresek emakume haurdunen osasuna babestu behar dute: horrela agertzen da haurdunaldi edo edoskitzaro naturalean oinarritutako despidoaren baliogabetasuna xedatzen duen Berdintasunaren eta Familia eta
|
Laneko
Bizitza Uztartzearen Legean
|
|
|
Erretiro saria kalkulatzeko modua ere aldatzen ari da: orain,
|
lan
bizitzako azken hamabost urteak hartzen dira aintzat, baina gero eta joera zabalduagoa da lan bizitza osoa hartzea aintzat.
|
|
|
Erretiro saria kalkulatzeko modua ere aldatzen ari da: orain, lan bizitzako azken hamabost urteak hartzen dira aintzat, baina gero eta joera zabalduagoa da
|
lan
bizitza osoa hartzea aintzat.
|
|
|
Gaixotasuna agertzen denean bukatzen zaie emakume askori
|
lan
bizitza.
|
|
|
Beren kontura eta besteren kontura lan egiten dutenek daukate horretarako eskubidea eta amatasun baimena hartzekoa, eta prestakuntza aldirako kontratatuta daudenek eta aldi baterako kontratua dutenek ere bai, nahiz eta azken horiek baldintza hau bete behar duten: baimena hasten den eguna baino lehenago, 180 egun kotizatuta eduki dituzte Gizarte Segurantzan azken zazpi urteetan, edo, bestela,
|
lan
bizitza osoan 360 egun.
|
|
|
–Orain entzun ondo, eta etorri handiz hasi zaio mintzatzen oraingoan barruko ahotsa?, aztertu zeure egoera, Lidia: zure
|
lan
bizitzan ez daukazu aitzakiarik: eraikinak zaharberritzeko enpresa lehiakor bateko burua zara, diseinu lan funtsezkoena zeuk egiten duzu, lanbidea gogoko duzu eta zure bezeroek goretsi egin ohi dute haientzat egiten duzun lana.
|
|
|
Hurrengo ataletan bisitatuko dugun eskola ontzi batean dihardu lanean, baina oraindik bere prestakuntza amaitu behar du.
|
Lan
bizitzarako funtsezkoak diren ezaguerak bereganatzen ari da.
|
|
|
Maizterra besteren konturako langilea bada, lan kontratu mugagabea aurkeztuko du, probaldia gaindituta, edo urtebetetik gorako antzinatasuna duen beste edozein lan kontratu. Normalean, azken bi nominen edo
|
lan
bizitzaren kopia eskatzen da. Eta beste kolektibo batzuentzat, hala nola pentsiodunentzat, ikasleentzat edo autonomoentzat, banaka aztertzen da kasua, konpainia bakoitzaren arabera.
|
|
|
Hala, etorkizunean laguntza psikologikoa edo psikiatrikoa behar duten balizko gaizkileen (tristura, larritasuna, estresa, lo egiteko arazoak) prebalentzia hautematen da, baina emakumeen artean handiagoa da (%26, 8) gizonen artean baino (%15, 6). “Familiako eta
|
laneko
bizitzan lan gehiegi egiteak depresioaren antzeko sintomak eragiten ditu”, azaldu zuen José Martínez Olmos Osasuneko idazkari nagusiak azterketa aurkeztu bitartean. 16 eta 24 urte bitartean, arriskua bikoiztu egiten da emakumeen artean(% 22,2), gizonen artean(% 11,5).
|
|
|
Merezimendu lehiaketak aurreko lan, ikastaro edo jarduerak baloratzen ditu. Benetan zaila da karrerako funtzionarioak bere
|
lan
bizitza osoan lan egin nahi badu, bere kargutik kentzea. Hautapen prozedurek izangaien ezagupenak eta gaitasun analitikoa frogatzen dituzten probak izan ditzakete, ahoz nahiz idatziz.
|
|
|
Une horretatik aurrera, langileak karrerako funtzionario izateari uko egiten badio, nazionalitatea galtzen badu, erretiroa hartzen badu, zerbitzutik irmo banantzeko diziplina zehapen bat jasotzen badu edo kargu publikorako desgaikuntza erabatekoa edo berezia badu. Oso zaila da karrerako funtzionarioak bere
|
lan
bizitza osoan lan egin nahi badu bere kargutik bereiztea. Diziplina zehapen batek edo kargu publiko bat betetzeko desgaikuntzak dakartzaten akatsak oso larriak izan behar dira, eta, beraz, esan daiteke Administrazioan sinatzen diren kontratuak direla benetan finko dei dakiekeen bakarrak.
|
|
|
Laneko Arriskuen Prebentzioari buruzko Legea indarrean sartzen denetik, enpresaburua behartuta dago arriskuak ebaluatzera, kendu eta arindu daitezkeen arriskuak desagerraraztera, neurri prebentiboen bidez, lehenik neurri orokorren bidez eta gero banakakoen bidez, erabat ezabatzen ez direnak. Arrisku plusa hautematea da onartzea langileak
|
lanean
bizitza edo osotasun fisikoa jokatu behar duela, “arauaren eta sen onaren aurkakoa”. Beste kontu bat da, prebentzio betebehar guztiak bete ondoren, lan batek nekagarritasun berezia duela gauekoa izateagatik, txandak edo prestasun berezia izateagatik, edo eguraldi txarrarekin egiteagatik, adibidez.
|
|
|
Hala ere, unibertsitaterako sarbidea demokratizatu ahala, ikasketak eta lana bateratzeko zailtasunak ere areagotu egiten dira. Adiskide desegokiak
|
Lan
bizitza eta pertsonala uztartzea trapezista funtzioa da dagoeneko; gainera, ikastorduak gehitzeak estilo olinpikoko pertika proba bihurtzen du. Arrakastaz gainditzeko, irtenbide egokituak behar dira, baita ikasleak borondate eta diziplina handia izatea ere.
|
|
|
Kredituak gogortzea Finantza krisi horrek kontsumitzaileengan duen eragin zuzenenetako bat da kreditu erakundeek baldintza murriztaileagoak aplikatzea mailegua ematean. Orain dela hilabete gutxi arte nomina ematea eta zenbait urteko
|
lan
bizitza nahikoa bazen hipoteka edo mailegu pertsonal bat finantzatzeko, orain kontsultatutako iturriek onartzen dute" baldintzak asko gogortu dira" abal gehiago eskatuz eta, kasu askotan, nomina batez besteko nazionalaren gainetik izatea. Baldintza horiek betetzen ez badira, banku eta aurrezki kutxen erantzuna argia da:
|
|
|
Kotizaziopekoa, kotizazioak ordaintzen “laguntzen” dutenei estaldura ematen diena, eta, hala, soldaten ordezko prestazioak sortzen dituena. Kotizazio gabekoa,
|
lan
bizitzan kotizatu ez duten herritarrak edo kotizaziopeko pentsioetara iristeko behar adina kotizatu ez dutenak babesten dituena. Hala, Estatuak, Gizarte Segurantzaren bidez, erretiro, baliaezintasun eta premia egoeran dauden herritar guztiei prestazio ekonomikoa, doako laguntza mediko farmazeutikoa eta gizarte zerbitzu osagarriak bermatzen dizkie, nahiz eta eskatzaileek ez duten kotizatu edo modu irregularrean eta etengabean egin.
|
|
|
Pertsona guztiei aukera berdintasuna bermatzen diete Europa horretan. Lana, lan guztia, denon artean banatzeko helburua dute Europa horretan;
|
lan
bizitza, familia bizitza eta bizitza pertsonala uztartzen ditu Europa horrek.
|
|
|
Aipa ditzagun batzuk: informazioaren gizartea, zientziaren eta teknikaren iraultza, ekonomiaren globalizazioa, garapen iraunkorra, ezagutzaren gizartea, migrazio mugimenduak, demografia bilakaera, enpresa egiteko modu berriak, familiaeta
|
lan
bizitza bateratzeko urratsak...
|
|
2009
|
|
|
Aurrehitzarmenak soldaten igoera, produkzio eta bezero arreta hobekuntzak, lan babesa eta pilotuen
|
lan
bizitza luzatzea aurreikusten du, besteak beste.
|
|
|
Seplaren hitzetan, aurreakordio honek 41 pilotuen espedienteak atzera botako ditu izandako greban parte hartzeagatik. Halaber, hitzarmenak soldaten igoera, produkzio eta bezero arreta hobekuntzak, lan babesa eta pilotuen
|
lan
bizitza luzatzea aurreikusten du.
|
|
|
Pilotuen
|
lan
bizitzaren inguruan, Iberiak eta Seplak indarreko legeria aplikatzea adostu dute, 65 urte bete arte pilotatzen jarraitu ahal izateko. Dena den, 60 urtetik aurrera ehuneko 50eko jarduera murrizketa izango dute.
|
|
|
Aurrehitzarmenak soldaten igoera, produkzio eta bezero arreta hobekuntzak, lan babesa eta pilotuen
|
lan
bizitza luzatzea aurreikusten du, besteak beste.
|
|
|
Informazio bulego horietako erabiltzaileen profilari begiratuta, berriz, kontsultak egiten dituzten gehienak gazteak dira (batez beste, 19 urte dituzte) eta ikasketekin bateragarria den lanen bat edo euren
|
lan
bizitza hasteko lehen lana bilatzea dute helburu. Dena dela, asko dira kultur ekitaldiak, aisialdia, bidaiak, heziketa eta bekak mintzagai dituztela informazioaren bila bertaratzen direnak.
|
|
|
kontsultak egiten dituzten gehienak gazteak dira (batez beste, 19 urte dituzte) eta ikasketekin bateragarria den lanen bat edo euren
|
lan
bizitza hasteko lehen lana bilatzea dute helburu.
|
|
|
Hain zuzen ere, kotizazio epea 10 urtetik 25era luzatu dute Frantzian, eta 15etik 40ra Austrian, baina Finlandian, Polonian, Portugalen eta Suedian
|
lan
bizitza osoa hartzen dute kontuan pentsioen zenbatekoa ezartzeko.
|
|
|
Natalie Imbruglia: Come to life. Estudioko laugarren
|
lanarekin
bizitzara itzuli da kantari australiarra.Guztira hamar kantu berri biltzen ditu diskoak, tarteandagoeneko Gaztean entzun daitekeen Come to life abestia (Chris Martin Coldplay taldeko abeslariarekin batera idatzi duena). Are gehiago, Martinek diskoko hiru abestitan hartu du parte.
|
|
|
Nola jokatu behar da?
|
Lan
bizitza hasten den unea da, eta gai dena froga daitekeenean. Arazoa da unibertsitateak ez duela bere lehentasunezko lanen artean lana ematea edo lana aurkitzeko pistak ematea.
|
|
|
Aldi baterako postuen abantailetako batzuk hauek dira: hainbat enpresa edo sektoretan esperientzia irabaztea, lanpostu desberdinetan esperimentatzea gustukoena aurkitzeko, garaika lan egitea edo
|
lan
bizitza bideratzen hastea. Adibide bat jartzearren, Page Personnel Temporalen kasuan, hautatze prozesuen %66 22 eta 29 urte bitarteko hautagaiek osatzen dute, normalean lizentziatu berriek edo urte bateko edo biko esperientzia profesionalak, eta aldi baterako kontratuarekin hasten dute ibilbidea; kasuen %50ean, bezeroaren egituran sartzen da.
|
|
|
Epe hori 12 hilabetean bi urtean behin berrikustea eta handitzea proposatzen da. Horrela, 20 edo 30 urte barru, kalkulu osoak langilearen ia
|
lan
bizitza osoa hartuko du. Formula berri horrek ondorio negatiboa izan dezake langileentzat; erretiro pentsioak nabarmen txikiagoak izan daitezke, langilearen lan bizitza osoa hartzen baitute.
|
|
|
Horrela, 20 edo 30 urte barru, kalkulu osoak langilearen ia lan bizitza osoa hartuko du. Formula berri horrek ondorio negatiboa izan dezake langileentzat; erretiro pentsioak nabarmen txikiagoak izan daitezke, langilearen
|
lan
bizitza osoa hartzen baitute. NBEren arabera, 2050ean Espainia planetako hirugarren herrialde zahartuena izango da, Japoniaren eta Italiaren atzetik Nolanahi ere, ez du alarmak jo behar, onartutako erreforma proposatua besterik ez baita.
|
|
|
Fernández Ordóñezek nabarmendu zuen ekimen horrek jasotako pentsioak egindako kotizazioetara egokituko zituela, eta Frantziaren (10 urte) eta Austriaren (15 urte) jarduera gogorarazi zuen. Finlandia, Portugal eta Suediaren kasua ere aipatu zuen,
|
lan
bizitza osoa kontuan hartzea erabaki baitute. “Erreforma hori bat etorriko litzateke Toledoko Itunaren gomendioekin, eta sistemaren proportzionaltasuna handituko luke, hau da, jasotako pentsioen eta egindako kotizazioen arteko erlazioa”, adierazi zuen gobernadoreak.
|
|
|
Miguel Ángel Fernández Ordóñezek azken egunetako tentsioa jaitsi nahi izan zuen, Gizarte Segurantzako defizitak pentsioak arriskuan jartzen ez dituela eta “ez da ezer gertatzen”, behin behineko saldo negatiboak erregistratzen dituelako. Fernández Ordóñezek dio Gizarte Segurantzako defizitak ez dituela pentsioak arriskuan jartzen Aurreko astean Toledoko Itunaren Batzordearen aurrean egin zuen azalpenean, Fernández Ordóñezek erretiro pentsioaren kalkulua
|
lan
bizitza osora zabaltzearen alde agertu zen, edo pentsioak KPI errealaren arabera eguneratu ahal izatearen alde, ez aurreikusitakoaren arabera, eta, beraz, beherantz ere berrikus zitezkeen. Era berean, pentsioaren ehuneko ehun jasotzeko, erretiro adina 67 urtera arte atzeratzeko eta kotizaziopeko pentsioa (15 urte) lortzeko behar den urte kopurua handitzeko aukera aztertzea proposatu zuen.
|
|
|
Desagertu egiten da langabezia prestazioa jasotzen dutenek duten betebeharra. Langabezia agortzen denean
|
Lan
bizitzaren azken txanpan langabeziaren zerrendak osatzen dituzten langile askok ez dakite formula bat dagoela bakarka kotizatzeko eta, hartara, pentsioa kobratzeko beren ekarpenei eusteko. Horretarako, hitzarmen berezi bat sinatu behar da Gizarte Segurantzarekin.
|
|
|
Proposamenak haurrentzako eta gazteentzako jarduerak dira, eta edukiak gai didaktikoetan eta haurrentzako erakargarrietan jartzen dituzte. Gabonetan, zenbait museok jardunaldi bereziak antolatzen dituzte haurrentzat, eta, zenbait edukitako prestakuntza emateaz gain, ikuspegi ludiko, dibertigarri eta sortzailetik, alternatiba interesgarri bihurtzen dira familiek eskolako jaiegun horietan familiako eta
|
laneko
bizitza ezagut dezaten. Pinakoteketan aurreikusitako tailerrak Gabonetako jardueretan eta haien bildumekin lotutako beste gai batzuetan oinarritzen dira Tailerrak, kontzertuak, bisita programatuak, antzerkia edo proiekzioak dira museoek Gabonetan haurrentzat prestatu dituzten proposamenetako batzuk.
|
|
2010
|
|
|
Ildo beretik, ia Europar Batasun osoko gobernuek (Austria, Alemania, Danimarka, frantziar eta espainiar estatuak...) jubilazio adina atzeratzeari ekin diote, eta, horrekin batera, kotizazio urteak luzatu nahi dituzte. Gazteriaren artean enplegua sortzeko modu xelebrea hauxe, aipatu kolektiboa lan merkatura sartzea galaraziz (jubilazio duina izan behar luketen beharginen
|
lan
bizitza luzatzen baita) eta kaleratzea ia doanekoa bilakatuz.
|
|
|
Espainiako Gobernuak 65 urtetik 67ra luzatu nahi du erretiro adin ofiziala, baina Toledoko Itunaren jarraipen batzordeak esan dio ez dutela horri buruzko akordiorik egin. Dena den, batzordearentzat beharrezkoa eta komenigarria da
|
lan
bizitza luzatzea. Horretarako hainbat neurri har daitezkeela dio, baina ez du zehaztu zein.
|
|
|
Pentsioa kalkulatzeko erabiltzen den formulak kontuan hartzen du, baita ere, oinarrizko kotizazioa (azken 15 urteen oinarria). Espainiako Gobernuak epe hori handitu nahi du, eta beraz, azken hamabost urteak kontatu beharrean normalean gehien kobratzen eta kotizatzen diren urteak dira,
|
lan
bizitza osoko kotizazioa, edo azken 20 urteetakoa kontatuko lirateke. Bestalde, aurrejubilazioak 58 urtetik gerora egitea nahi dute.
|
|
|
Beste eragile eta aditu batzuk, baina, epe hori 25 edo 30 urtera luzatzearen aldekoak dira. Kotizazio epeak
|
lan
bizitza osoari eragitearen aldekoak ere badaude.
|
|
|
Kalkulatzeko epea hamar urte luzatzeak, bere kalkuluen arabera, %5eko murrizketa lekarke. Eta kasu horretan bertan
|
lan
bizitza osora zabalduz gero, pentsioaren murrizketa %16tik gorakoa litzateke.
|
|
|
Hiru seme alaba ditu, eta badaki zer den lorik egin gabe bizitzea edo arazoak izatea familia eta
|
lan
bizitza bateratzeko.
|
|
|
Hiritarren zahartzea dela eta, apurka apurka
|
lan
bizitza luzatzeko gomendatu du Europako Batzordeak. Hori horrela, etorkizun demografikoa kontuan izanda, 2060an erretiroa 70 urteraino atzeratzea proposatu dute.
|
|
|
Bestalde, erretiroa hartzeko adina 65 urtetik 67 urtera ez atzeratzea eskatu dute PPk, CiUk, ERCk, IUk, ICVk eta BNGk. Horren ordez,
|
lan
bizitza luzatzeko borondatezko mekanismoak erabiltzea proposatu dute.
|
|
|
PP, CiU, ERC, IU eta BNG babesak lortzen saiatuko dira erretiro adina 65 urtetik 67ra ez igotzea eskatzeko.
|
Lan
bizitza borondatez luzatu ahal izatea nahiago dute.
|
|
|
Erretiro pentsioen erreformak
|
lan
bizitza luzatzea, prestazioa kalkulatzeko zenbatekoa handitzea eta aurre erretiroak murriztea izan behar ditu oinarri, Valeriano Gomez Lan ministroak joan den astean Toledoko Itunaren batzorde parlamentarioan egindako lehen agerraldian esan zuenez.
|
|
|
hitz egin nuelako. Nik literaturan egin dut
|
lan
bizitza
|
|
|
3 Langilea afiliatuta badago eta ugazabak datu hori ezagutzen badu, kasuan kasuko sekzio sindikaleko delegatu sindikalei aurretik entzutea), bidegabekoa deklaratuko da. Azkenik, deuseza da, oro har, kaleratzearen arrazoia EKn edo legean aurreikusitako diskriminazio kari bat bada edo langilearen oinarrizko eskubide eta askatasun publikoak urratuz eman bada, eta bereziki, bizitza familiarra eta
|
lan
bizitza uztartzen dituen 39/ 1999, azaroaren 5eko legeaz geroztik, (1) amatasuna, haurdunaldian gertatzen den arrisku, adopzio edo adopzio aurreko edo betiko hartzea 6 urtetik beherakoena dela-eta lan kontratua esekita dagoela egiten dena edo aurretik egindakoa aurreabisu epea aipatutako epean bukatzen bada, eta (2) haurdun dauden emakumeena, haurdunaldia hasten denetik aipatutako esekipen epea h...
|
|
|
Familia bizitza eta
|
lan
bizitza uztartzea suspertzea helburu duen 39/ 1999 Legeak ekarri zuen prozesu aldaera hau. Honen bitartez, edoskitze baimenak edo familia arrazoiengatik lanaldia murrizteko baimenak disfrutatzeko ordu eta epeen gainean langilearen eta enpresaburuen artean sortzen diren gatazkak ebazten dira.
|
|
|
Curriculum Vitaea (prestakuntza tituluak, lanbide esperientzia…).
|
Lan
bizitzaren txostena, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Orokorrak emana (Espainian kotizaziorik badago). Errentaren aitorpena.
|
|
|
Haren helburu nagusia Gizarte Segurantzako erretiro pentsio publikoaren osagarri bat sortzea da. Aldizkako ordainketen (ekarpenen) bidez aurrezten da
|
lan
bizitza aktiboan. Hala ere, egungo krisi egoeran, desabantaila nagusietako bat likidezia falta da; izan ere, ezin da dirua erreskatatu egoera bereziren bat gertatzen ez bada, hala nola langabezian geratzea eta langabezia prestazioa, baliaezintasuna, heriotza (kasu horretan, onuradunek kobratuko lukete) edo erretiro adinera iristea.
|
|
|
Lana eta familia bateragarriak izan lirateke, baina
|
lan
bizitza eta pertsonala uztartzea ez da beti lan erraza. Ahalegin hori are gehiago konplikatzen da etxean haurrak, aiton amonak edo beste senitarteko eta adiskide batzuk badaude, eta horiek, beren osasun egoera dela eta, eguneroko arreta behar badute.
|
|
|
Ordutegi eta arau batzuk ez ezartzea.
|
Laneko
bizitzak ahalik eta gutxien eragin diezaien langileei, komeni da arau batzuk ezartzea eta familiako kideei arau horiek errespeta ditzatela gogoraraztea. Errutina bat sortzeko ordutegia jarri behar da.
|
|
|
Isolatzea. Lankideekin, nagusiekin edo bezeroekin eguneroko harremana galtzean,
|
lan
bizitzan oso erabilgarriak diren harreman profesionalak sustatzeari uzten diote. Hori saihesteko, agendan tarte bat utzi behar da gertakizun, hitzaldi edo mintegietara joateko, eta ez da galdu behar beste lankideekiko harremana.
|
|
|
Mercè Vilanova urtebetez egon zen eskolara joan gabe nerabezaroan.
|
Laneko
bizitza osoan baja bat hartu zuen, 22 urterekin ospitalean sartu zenean, eta arazoak izan zituen bere bikotekideekin harremanak izateko, ez baitzen gustura sentitzen bere buruarekin. Batzuetan, gaixoek gaixotasunaren modu larria pairatzen dute eta/ edo ez dute tratamenduari ondo erantzuten.
|
|
|
Bitarteko erabilgarria Koordinatzaileak kontratistaren eta kontratatuen arteko bitartekari lana egiten du. Lanbidea ezagutzen du, bere
|
lan
bizitzaren alderdi batean edo bestean lan egin duelako etxe baten erreformako gremioetako batean. Ezagutu lehen eskuko merkatua, egunero bertan mugitzen delako.
|
|
|
Joan den apirilaren 28an, Laneko Segurtasun eta Osasunaren Mundu Egunean, katalogo berria iragarri zen, besteak beste, miokardioko infartua eta nahaste psikosozialak lan munduko arrisku berrien testuinguruan sartzeko. Ikuspegi berria Osasuneko profesionalak gehien kezkatzen dituen elementuetako bat estresarekin eta laneko presioarekin lotutako nahaste psikosozialak areagotzea da,
|
lan
bizitza modernoaren eskakizunak betetzeko. LANEren adierazpen berri batean irakur zitekeen “krisi ekonomikoak ondorio kaltegarriak dituela langile askorentzat”.
|
|
|
Hainbat aukera daude: lan batzuen bidez diru sarrerak lortzea, eta
|
laneko
bizitza osoan metatutako ondarea errentagarri egitea (ondasun higiezinak zein kapital moduan).
|
|
|
Funts hori langileak erabili ahal izango du kaleratze, prestakuntza edo erretiro kasuetan. Horri dagokionez, Celestino Corbacho Lan eta Immigrazio ministroak azaldu zuen Gobernuaren asmoa langileen
|
lan
bizitzaren kapitalizazio funtserako lege proiektu independente bat aurkeztea dela, eredu austriarra imitatzen duena eta kaleratzeen zati bat ordaintzeko balioko duena. Lege proiektu hau urtebetean aurkeztu eta eztabaidatu da.
|
|
|
Corbachok adierazi zuen “saihestezina” dela egungo epea gainditzea, “sistemaren egonkortasuna epe ertain eta luzera bermatu” nahi bada. Ministroak lan merkatuaren egitura berrian justifikatu zuen bere proposamena; izan ere, kotizazio aldi luzeak dituzten pertsonek beren eskubideak murrizten dituzte
|
lan
bizitzaren azken zatian lana galdu eta, azkenean, “ia gutxienekoen” pentsioak jasotzen dituzte, berrogei urtez kotizatu arren. 2011ko aurrekontuak Ekonomia Gaietarako Ordezko Batzordearen ondoren, ekonomia lehendakariordeak 2011ko aurrekontua aztertu zuen, eta irailaren amaieran aurkeztuko da, aurreikuspenen arabera.
|
|
|
Hezkuntza Ministerioak, Hezkuntza Teknologiaren Institutuaren (ITE) bidez, Lanbide Kualifikazioen Katalogo Nazionalean definitutako lanbide arlo jakin batzuetan gaitasun zentralak eta kritikoak lantzeko simulagailuak garatzeko proiektua jarri du abian. Simulagailu horien prestakuntza edukiak curriculum ofizialenak bezalakoak dira, eta ikasleei etorkizuneko
|
lan
bizitzan gerta dakizkiekeen kasu errealak planteatzen dituzte. Gaur egun eskura dagoen bildumak bederatzi lanbide arlo biltzen ditu:
|
|
|
“Ezagutzaren, adinaren eta esperientziaren balioa sustatuko duen ataria izango da, autoenpleguaren eragile gisa”, adierazi du Secotek. Erretiroa, puntua eta jarraipena “Beste era batera ekitea”
|
lan
bizitza erretiroan edo aurre erretiroan amai ez dadin pentsatuta dago. 55 urtetik gorako gizon eta emakumeak, erretirodunak edo aurre erretirodunak, ekimen honen bidez aktibo egon daitezke.
|
|
|
Unaidsen iritziz, murrizketarako arrazoi ekonomikoek ere ez dute inolako oinarririk: Egungo tratamenduei esker, hiesaz kutsatutako lagunek
|
lan
bizitza emankor eta luzea eduki baitezakete, eta estatu hartzailearentzako onuragarri izan daitezke.
|
|
|
Bizi dena edo bizi izan dena. Eta bere literatur
|
lana
bizitza horrek baldintzatu (ko) du. Egia da idazle batzuen bizitza ez zaidala inporta, zenbat maitale izan zuten, sexu gustuak, edota zein jatetxe zuten maiteen.
|
|
2011
|
|
|
Pentsio sistemaren erreforma jasotzen duen lege proiektua onartu zuen atzo Espainiako Gobernuak.
|
Lan
bizitza luzatzen eta erretiro adina 65 urtetik 67ra atzeratzen du erreforma horrek. Kontsulta epean, aldaketa batzuk egin dizkiote testuari, baina ezer garrantzitsurik ez.
|
|
|
Soldatak Bermatzeko Funtsetik (Fogasa) ordaintzea onartu zuen, eta aldaketa sakonago bati ateak ireki zizkion. Austrian erabiltzen duten sisteman bilatu zuen gobernuak inspirazioa.Kapitalizazio funts hori
|
lan
bizitza guztian egongo litzateke martxan. Kaleratu edo lanera beste norabait bidaliz gero, langileak eskubidea luke kobratzeko.
|
|
|
Hala nola, kartzelatik irten direnek, genero biolentziaren biktimek eta abar. Langabezia laguntza zabalduena 52 urtetik gorakoentzakoa da, euren
|
lan
bizitzan sei urtez kotizatuta izan behar dute, hala ere.
|
|
|
Egungo erregimenarekin, ohikoa izaten da autonomoek kotizazio oinarria igotzea
|
lan
bizitzako azken urteetan, hartara gehiago kobratuko dutelako erretiratzean.
|
|
|
Langile gehienek
|
lan
bizitzako azken urteetan izaten dituzte soldatarik onenak.
|