|
2007
|
|
|
|
Lan
kontratua egin daiteke idatziz zein hitzez. Uste izango da badela lan kontratua, inorentzat eta inor horren antolaketa eta zuzendaritza esparruan zerbitzuak ematen dituenaren eta ordainsarien truke zerbitzuok jasotzen dituenaren artean.
|
|
|
1
|
Lan
kontratua egin daiteke iraupen mugagabearekin edo iraupen jakinarekin.
|
|
|
Merkatuaren inguruabarren, pilatutako egitekoen edo neurrigabeko eskaeren ondorioz beharrezkoa denean halakolabeteko iraupena izan dezakete, hamabi hilabeteko aldian, aipatu arrazoiak ager
|
lan
kontratuak egitea, nahiz eta egoera horiek enpresaren ohiko jarduerara bildu. Halakoetan, kontratuek gehienez sei hitzen direnetik zenbatzen hasita.
|
|
2010
|
|
|
Behin behineko kontratuek 6 hilabeteko epemuga izango dute lehenengo
|
lan
kontratua egiten denetik 12 hilabetera.
|
|
|
Gainera, gaitasun prozesala edo auzitarako gaitasuna izango dute 16 urtetik gora eta 18 urtetik beherako langileek, lan kontratuetatik eta Gizarte Segurantzarekiko harremanetatik eratorritako eskubide eta interes legitimoei dagokienez, baldin eta gurasoen, tutoreen edo bere kargu dituen pertsona edo erakundearen legezko baimenik behar ez badute
|
lan
kontratua egiteko, edo guraso, tutore edo bere kargu dituen pertsona edo erakundeak baimena emana badie, lan arloko legeriararen arabera, kontratua egiteko (LPLren 16.2 art.).
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak egineko atzenengo analisi estadistikoaren arabera, aurten 1282
|
lan
kontratu egin dira Orozkon eta 16 eta 64 urte bitartekoen artean% 4,3ko paro tasea dago.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak egineko atzenengo analisi estadistikoaren arabera, aurten 1282
|
lan
kontratu egin dira Orozkon eta 16 eta 64 urte bitartekoen artean% 4,3ko paro tasea dago.
|
|
|
Lanbide heziketa arreta soziosanitarioanFormatutako lanbidean praktika eta lan esperientzia.Formazio orokorra oinarrizko hezkuntza maila lortzeko, hala badagokie.Parte hartzaileari formazioko
|
lan
kontratua egiten zaio Enplegu Tailerrak irauten duen bitartean.Hilero soldata bat jasoko da (949, 95€)
|
|
2012
|
|
|
Ez dakit profesional bikain horien jokaera orokorraz harro harro egoteko motiborik dugun. Batez ere, hilerriko pioiari,
|
lan
kontratua egiteko, euskara exijitzen zaionean.
|
|
|
|
Lan
kontratuak egiteko unean, formalki kontratu arrunta iraupen mugagabekoada, eta iraupen mugatuko kontratuak bakarrik egin daitezke arrazoi justifikatzailebat dagoenean. Enpleguan egonkortasun printzipioa langileen lorpen garrantzitsuaizan da, Bigarren Mundu Gerra ostean eman dena, eta logika ezin sinpleago bateanoinarritua:
|
|
2015
|
|
|
lan baldintzak oso desberdinak dira zerbitzu publiko batean edo zuzenean familia batekin adostuta lan eginez gero.Zergatik jatorriaren araberako bereizkeria hori. Sarritan, erregulazio administratiboagatik: paperik gabeko emakumeei ezin diete
|
lan
kontraturik egin. Eta, beste batzuetan, familien aurreiritziengatik.
|
|
2016
|
|
|
Gertatutakoa zabaldu ostean, Berroren ahizparik
|
lan
kontratua egin zioten Yoar entitatean. Horrek herritarrengan sortu ditzakeen zalantzak ulertzen dituen galdetuta, esan du, uler dezakeela, baina berak ez duela halako erabakirik hartzeko ahalmenik, Yoar elkartearen eskuduntza delako.
|
|
2023
|
|
|
Poliziaren arabera, langileek ez zuten ez bizileku baimenik, ez eta ere lan baimenik. Enpresaburuak hitzeman zien
|
lan
kontratuak eginen zizkiela beren egoera erregularizatzeko, baina ez zuen hitza bete. Gainera, soilik 500€ ematen zien hilabetean, eskudirutan.
|
|
|
Inflazio handia izateak eta horri aurre egiteko banku zentralek interes tasak handitu izanak hoztu egin du ekonomia, eta lan merkatuan nabaritu da horren eragina. 79.669
|
lan
kontratu egin dira urtarrilean, iazko urtarrilean baino %22, 4 gutxiago. Azken hamar urteetako urtarrilik okerrena izan da.
|
|
|
Poliziaren arabera, langileek ez zuten ez bizileku baimenik, ezta lan baimenik ere. Bada, egoera horrek bultzatuta hasi ziren eraikuntza enpresarentzat lanean, enpresaburuak agindu baitzien
|
lan
kontratuak egingo zizkiela egoera erregularizatzeko. Alabaina, inoiz ez zien izena eman Gizarte Segurantzan, eta eskudirutan ordaintzen zien, «ordainketa txikietan»:
|
|
|
Diru laguntzak jasotzeko, baldintza batzuk bete dituzte enpresek. Batetik, sei hilabeteko
|
lan
kontratuak egin dizkiete gutxienez; aldi baterako kontratuak izan daitezke, edo mugagabeak. Mugagabea eginez gero, langilearen urteko soldataren erdia ordainduko du Lanbidek.
|
|
|
Ñabardura: langilea ordezteko
|
lan
kontratua egin daiteke derrigorreko eszedentziaren kasuan eta seme alabak nahiz familiakideak zaintzearen ondoriozko eszedentziaren kasuan.
|
|
|
(a) Kontratua egin daiteke lanbide praktika eskuratzeko prestakuntzarako
|
lan
kontratua egiteko zein titulazio edo ziurtagiri eskatu eta halakoek aitortzen duten lanbide prestakuntzarik gabeko pertsonekin (infra 4.4.2).
|
|
|
(b) Lanbide praktika eskuratzeko prestakuntzarako
|
lan
kontratua egin behar da, kasuan kasuko ikasketak bukatu eta hurrengo 3 urteetan, edo hurrengo 5 urteetan, kontratua desgaitasuna duen pertsona batekin egiten denean.
|
|
|
RED Mekanismoko ABEEE modalitateetakoren bat aplikatzen ari diren enpresaburuek prestakuntzarako
|
lan
kontratuak egin ahal izango dituzte, betiere, kontratu modalitate horrekin kontratatutako langileek gauzatzen ez badituzte lankontratuak eteteko edo lanaldia murrizteko neurriek ukitutako langileak zein izan eta langile horiek ohikotasunez gauzatutako eginkizun edo zereginak.
|
|
|
Era berean, ETAE arrazoiengatiko edo aldi baterako ezinbesteko kasuan oinarritutako ABEEEren bat aplikatzen ari diren enpresaburuek prestakuntzarako
|
lan
kontratuak egin ahal izango dituzte, betiere, kontratu modalitate horrekin kontratatutako langileek ordezten ez badituzte lan kontratuak eteteko edo lanaldia murrizteko neurriek ukitutako langileak zein izan eta langile horiek ohikotasunez gauzatutako eginkizun edo zereginak.
|
|
|
Baina zelan jardun behar du enpresaburuak
|
lan
kontratua egiteko unean?
|
|
|
©
|
Lan
kontratua egin aurreko ez betetzeak: lan aurrekontratu bat ez betetzea.
|
|
|
|
Lan
kontratua egin daiteke idatziz edo hitzez. Idatziz egin da lege xedapenen batek hala ezarri duenean, kontratu modalitate jakin bati begira.
|
|
|
7 Zein dira egiturazko arrazoietan oinarritutako aldi baterako lan kontratuak? Horietatik at, zein
|
lan
kontratu egin daitezke aldi baterako?
|
|
|
Hala ere, bere titulazioarekin zerikusia duten egitekoak gauzatzeko aukera izan du MENDIGUREN, S.A. enpresan, lehenengo, 2 hilabeteko ekoizpen inguruabarrengatiko lan kontratuarekin, eta, gero, 6 hilabeteko lanbide praktika eskuratzeko prestakuntzarako lan kontratuarekin. Posible litzateke beste enpresa batek Jokinekin berriro modalitate bereko prestakuntzarako
|
lan
kontratua egitea. Enpresa horrek gutxieneko zein baldintza izan lituzke kontuan?
|
|
|
Kontzeptu juridiko zehaztugabeak direnez, ziurtasunez zehazteko
|
lan
kontratuan egindako aldarazpenak noiz diren funtsezkoak eta noiz ez, kontuan hartu dira: aldarazpena zein inguruabarretan gertatzen den, aldarazpen horren norainokoa, bai eta kasuan kasuko aldarazpenak langileari eragiten dizkion kalteak ere.
|
|
|
Kontratu horiek egin daitezke iraupen mugagabearekin edo iraupen jakinerako, langileak lagatzeko kontratuak duen iraupenaren arabera. Gainera, aldi baterako laneko enpresak langilearekin
|
lan
kontratua egin ahal izango du, enpresa erabiltzaile desberdinei langileak lagatzeko ondoz ondo egindako kontratuak ahalbidetzeko, betiere, langileak lagatzeko kontratu horiek erabat zehaztuta badaude lan kontratua sinatzeko unean eta bat egiten badute LELTBren 15 artikuluko ekoizpen inguruabarrengatiko lan kontratuak egiteko arrazoiekin; langilea lagatzen den bakoitzean, hori berori jaso da lan k...
|
|
|
Kontratu horiek egin daitezke iraupen mugagabearekin edo iraupen jakinerako, langileak lagatzeko kontratuak duen iraupenaren arabera. Gainera, aldi baterako laneko enpresak langilearekin lan kontratua egin ahal izango du, enpresa erabiltzaile desberdinei langileak lagatzeko ondoz ondo egindako kontratuak ahalbidetzeko, betiere, langileak lagatzeko kontratu horiek erabat zehaztuta badaude lan kontratua sinatzeko unean eta bat egiten badute LELTBren 15 artikuluko ekoizpen inguruabarrengatiko
|
lan
kontratuak egiteko arrazoiekin; langilea lagatzen den bakoitzean, hori berori jaso da lan kontratuan, aurreko paragrafoetan aipatu betekizun berberekin (ikusi 14/ 1994 Legearen 10 artikulua, eta horrekin batera 417/ 2015 Errege Dekretuaren 16 artikulua).
|
|
|
7 Adinak zer nola baldintza dezake langileak
|
lan
kontratua egiteko duen gaitasuna?
|
|
|
11 Zein dira lan kontratu bat idatziz ez egitearen ondorioak, forma hori erabiltzeko betebeharra dagoenean? Enpresaburuak formari dagokionez, bestelako zein betebehar izan dezake
|
lan
kontratua egitean?
|
|
|
LABURPENA: —1
|
LAN
kontratua egin aurreko egoera: Prestatze egintzak.
|
|
|
Baina, duda mudarik gabe, enpresaburuak lan eskua lortzeko bide nagusia da berak zuzenean kontratatzea plantilla osatuko duten langileak. Hain justu ere, horretarako kasuan kasuko
|
lan
kontratua egingo du. Bada, gai honetan lan kontratuaren modalitate desberdinak aztertuko dira.
|
|
|
Edonola ere, kontratu modalitate bakoitza aztertzeari ekin aurretik, lan kontratuari estu lotutako bi egoera zehatzi erreparatuko diegu, hots,
|
lan
kontratua egin aurreko egoerari, alderdiek kontratua egin aurretik edozenbat prestatze egintza gauza ditzaketen neurrian, eta probaldiari, azken horren bidez kontratua baldintzapean gera daitekeelako.
|
|
|
1
|
Lan
kontratua egin aurreko egoera: prestatze egintzak
|
|
|
(a) Hautagaia zuzenean kontratatzea, kasuan kasuko
|
lan
kontratua eginez.
|
|
|
(b) Ohikoa da hautaketa prozesuak xedetzat ez izatea berehalako
|
lan
kontratua egitea. Bestela esanda, gerta daiteke helburua izatea bihar etziko langileak prestatze aldera nolabaiteko" harrobia" eratzea.
|
|
|
Prestakuntza prozesu horiek modu desberdinean bidera daitezke:
|
lan
kontratua egin aurretik edo lan kontratua eginda, baina, gehienetan, probaldia ezarrita.
|
|
|
Prestakuntza prozesu horiek modu desberdinean bidera daitezke: lan kontratua egin aurretik edo
|
lan
kontratua eginda, baina, gehienetan, probaldia ezarrita.
|
|
|
Aurreratu bezala, baliteke, hautaketa prozesua amaitu ondoren ere, enpresan laneratzeko aldi berria zabaltzea,
|
lan
kontraturik egin gabe. Are gehiago, halakoetan, zerbitzuak emateari ekin aurretik, alderdiek lan kontratua prestatzeko egintza batzuk gauzatu ohi dituzte.
|
|
|
© Egikari daitezkeen akzioei dagokienez, aurrekontratua
|
lan
kontratua egin aurreko egoera denez, ezin daiteke kaleratzearen ondoriozko demandarik jarri. Horregatik, aurrekontratua betetzen ez denean, kalte galeren ondoriozko akzioa egikaritu behar da, bidezko diren kalte ordainak lortzeko helburuarekin.
|
|
|
Denbora unitatearen arabera ezarritako zenbatekoa handitu ahal da, baldin eta langileak bere lanaldia luzatzen badu aparteko orduak eginez. Baina baliteke alokairu zenbatekoa murriztea ere, lanaldi partzialeko
|
lan
kontratua egiten bada edo LETLBren 47 eta 47bis artikuluetako arrazoien ondorioz lanaldia murrizten bada.
|
|
|
4.2 Enpresaburua. —5
|
Lan
kontratuak egiteko gaitasuna: 5.1 Langileak duen gaitasuna kontratua egiteko.
|
|
|
Langilearen eta enpresaburuaren harremanetan dauden ondare izaerako inguruabarrak ez ezik, harreman horietan dauden inguruabar juridiko pertsonalak ere kontuan hartzen dira. Horrela,
|
lan
kontratua egitean, langileak ez du bere gain hartzen" gauza zehatza emateko betebeharra" (KZren 1445 artikulua). Aitzitik, lan kontratua lan egiteko prestazio pertsonala denez, ezinezkoa da horri gauzen salerosketari buruzko erregela zibilak aplikatzea (emateari buruzko xedapenak, ebikzioaren eta ezkutuko akatsen ondoriozko saneamenduaren erregelak).
|
|
|
Horren arrazoiak nabarmenak bezain argiak dira: sozietate kontratua baterako interesak dituzten subjektuek egiten duten bitartean, lan kontratua interes kontrajarriak dituzten subjektuek egiten dute; sozietate kontratua egiten duten subjektuak ikuspuntu juridikotik berdinak dira, eta
|
lan
kontratua egiten duten subjektuen artean, gehienetan, ez dago berdintasunik, langilea kontratuko alderdi ahula izan ohi delako; lan kontratuan sozietate kontratuaren oinarrizko osagaia falta da, hots, bi pertsonak edo gehiagok euren gain hartzea dirua, ondasunak edo industria erkidegoan jartzeko betebeharra, irabaziak euren artean banatzeko asmoarekin.
|
|
|
Alabaina, aurretiaz esan bezala, bekak denboran luzatzen direnean, ekoizpen interes nabariarekin, jurisprudentziak lan harremanak daudela adierazi ohi du [2006ko apirilaren 11ko (2782/ 2005 errek. zk.) Euskal Autonomia Erkidegoko ANE, 4 Salakoa]. Aitzitik, pertsona berari dagokionez, beka izan zenetik eta
|
lan
kontratua egin arte nahiko denbora igarotzen denean, ezin ondoriozta daiteke bi bien artean jarraitutasuna dagoenik, ezta aurrekaririk ere [2018ko apirilaren 11ko (1486/ 2017 errek. zk.) Madrileko ANE, 4 Salakoa].
|
|
|
Ondorenez, legearen arabera
|
lan
kontratuak egin ditzakete ondasun baten edo ondasun multzo baten titular kolektiboek edo indibiso titularrek, nahiz eta horiek baterako nortasunik ez izan.
|
|
|
5
|
Lan
kontratuak egiteko gaitasuna
|
|
|
Benaz, inguruabar batzuek
|
lan
kontratua egiteko gaitasuna baldintza dezakete. Inguruabar horiek dira, gehienbat, naziotasuna eta adina.
|
|
|
Adinari dagokionez, lan zuzenbidean lan egiteko gutxieneko adina dago, eta adin horretatik behera ezin da baliozko
|
lan
kontraturik egin.
|
|
|
|
Lan
kontratua egiteko gutxieneko adinari dagokionez, 3 maila bereiz daitezke: lan egiteko gaitasun osoa; lan egiteko gaitasun mugatua eta lan egiteko gaitasunik eza.
|
|
|
Azkenik, kasu batzuetan, LELTBk lan egiteko debeku batzuk ezarri ditu, langileak duen adinaren arabera (beraz, halakoetan,
|
lan
kontratua egiteko gaitasuna izan badaiteke ere, ez dago lan egiteko gaitasunik).
|
|
|
Horrela, borondatearen aldeko presuntzioa jaso da LELTBren 8.1 artikuluan: "
|
lan
kontratua egin ahal izango da idatziz nahiz hitzez. Uste izango da badela lan kontratua, batetik, inorentzat eta inor horren antolaketaeta zuzendaritza esparruan zerbitzuak ematen dituenaren eta, bestetik, ordainsarien truke zerbitzuok jasotzen dituenaren artean".
|
|
|
Lan kontratuaren kasuan forma askatasuna LELTBren 8.1 artikuluan jaso da, ondokoa adierazi baita: "
|
lan
kontratua egin ahal izango da idatziz nahiz hitzez". Gainera, gogora bedi, 8.1 in fine artikuluan jasotako presuntziotik ondoriozta daitekeela isilbidezko formaren baliozkotasuna.
|
|
|
(a) Prestakuntzarako
|
lan
kontratua egiten duten langileen Gizarte Segurantzaren babes ekintzara bilduko dira babesteko moduko gertakizun guztiak eta prestazioak, langabezia eta Alokairuak Bermatzeko Funtsak eskainitako estaldura barne.
|
|
|
(f) LELTBren 47 eta 47bis artikuluetako enpresa barruko malgutze neurriak aplikatzen ari diren enpresek prestakuntzarako
|
lan
kontratuak egin ahal izango dituzte, betiere, kontratu modalitate horrekin kontratatutako langileek ez badituzte ordezten kontratuak eteteko neurriek edo lanaldia murrizteko neurriek ukitutako langileak zein izan eta langile horiek ohikotasunez gauzatzen dituzten eginkizun edo atazak.
|
|
|
(h) Prestakuntzarako lan kontratuak lege maularekin egiten badira edo kasuan kasuko prestakuntzarako
|
lan
kontratua egin ondoren enpresaburuak ez baditu prestakuntza betebeharrak gauzatzen, ulertuko da kontratu horiek iraupen mugagabeko lan kontratu arrunt moduan hitzartu direla.
|
|
|
(i) Enpresaburuak langileen lege ordezkariei jakinaraziko dizkie lan agintaritzekin edo lanbide heziketako nahiz unibertsitateetako hezkuntza agintaritzekin egindako lankidetza hitzarmenak, halakoek prestakuntzarako
|
lan
kontratuak egitea aurreikusten dutenean. Edu berean, informazioa emango die banakako prestakuntza planen inguruan, bai eta tutoretza jarduera gauzatzeko betekizun eta baldintzen inguruan ere.
|
|
|
(k) Prestakuntzarako
|
lan
kontratuak egin nahi dituzten enpresaburuek idatziz eskatu ahal izango diote informazioa enpleguaren zerbitzu publiko eskudunari, jakin ahal izateko kontratatu nahi dituzten pertsonak aldez aurretik kontratu modalitate horrekin kontratatuta egon diren eta, hala bada, kontratazio horiek izan duten iraupena. Enpresaburuak informazio hori langileen lege ordezkariei helarazi die.
|
|
|
5
|
LAN
KONTRATUAK EGITEKO GAITASUNA 114
|
|
|
Lehenengo solairua, banakako harremanei buruzkoa, oinarritzen da lan kontratuaren dinamikan, berau aztertzean alegia. Benetako protagonistak dira
|
lan
kontratua egiten dutenak, hau da, enpresaburua eta langilea, beraien eskubide eta betebeharrekin. Hortik, bada, horiek ezagutzeko premia.
|
|
|
Horrela, bereiz daitezke kontratua egin aurreko satelite harrenanak (prestatze egintzak: adib. aurrekontratua),
|
lan
kontratua egiteko unean sortzen diren satelite harremanak (adib. kontratu modalitate desberdinak) eta lan kontratu hori egin ondoren sortutakoak (adib. alokairu, aldarazpen, etete, azkentze harremanak).
|
|
|
Halakoetan, enpresa horrek beste enpresa batekin du obren edo zerbitzuen itxurazko kontrata. Horrela, itxurazko kontrata horrek enpresari ahalbidetzen dio itxurazko kontratariaren langileak erabiltzea, bere instalazioetan; izan ere, itxurazko enpresa kontratariak langileak lagatzen dizkio ustezko enpresa nagusiari, horrek inolako
|
lan
kontraturik egin gabe. Horregatik, halakoetan sasi kontrataz edo kontrata faltsuez hitz egiten da.
|
|
|
Hori gorabehera, ABLEen edo enplegurako portu zentroen jarduna ahalbidetu da, baina enplegurako portu zentro horiek, 8/ 2017 Errege Lege dekretuaren arabera eratu direnek, lortu dute ekainaren 1eko 14/ 1994 Legearen, ABLEak arautzeari buruzkoren, 2 artikuluak, eta ABLEei aplikagarri zaien gainerako arautegiak, ezarritako baimena. Bestela esanda, enpresa zamaketariek ABLEetara nahiz ABLE gisa jardungo duten enplegurako portu zentroetara jo ahal izango dute, euren zerbitzuak emateko hala behar dituzten langileak lortzeko xedearekin, betiere, enpresa horietara jotzeko arrazoiak badira aldi baterako
|
lan
kontratuak egiteko legez ezarritakoak.
|