|
2002
|
|
|
enpresa talde bat eta helburu bat. Kasurik gehienetan, pool horietan parte hartzeko gonbidapen txartela militarren eskuetan dago, eta militarrek euren
|
lan
arautegi zehatza ezartzen diete gerraz informatu gura luketen guztiei: zer esan daitekeen eta zer gorde behar den esaten diete.
|
|
2004
|
|
|
Hemen, herri eta estatu bakoitzean, aurrerapen teknologikoen6 eta klaseborroken ondorioz7, historian gauzatutako
|
lan
arautegia dugu, eta horrek enpresabarneko langileen partaidetzaren eremua instituzionalizatzen du. Aipatutakoikuspuntuarekin jarraituz, Europako Ekonomia Erkidegoaren mailan gauzatutakoazken lan arautegiak, enpresen kudeaketan langileek dituzten eskubideak, administrazio kontseiluaren partaidetzan eta zaintze kontseiluan, kokatzen ditu8 Horrela, Suedian, Norvegian, Alemanian, Herbeheretan, Frantzian eta Luxenburgon, enpresen kudeaketarako langileen partaidetza instituzionalki arautzen dute.
|
|
|
Hemen, herri eta estatu bakoitzean, aurrerapen teknologikoen6 eta klaseborroken ondorioz7, historian gauzatutako lan arautegia dugu, eta horrek enpresabarneko langileen partaidetzaren eremua instituzionalizatzen du. Aipatutakoikuspuntuarekin jarraituz, Europako Ekonomia Erkidegoaren mailan gauzatutakoazken
|
lan
arautegiak, enpresen kudeaketan langileek dituzten eskubideak, administrazio kontseiluaren partaidetzan eta zaintze kontseiluan, kokatzen ditu8 Horrela, Suedian, Norvegian, Alemanian, Herbeheretan, Frantzian eta Luxenburgon, enpresen kudeaketarako langileen partaidetza instituzionalki arautzen dute.
|
|
2005
|
|
|
Horren ondorioz, enpresa multinazionalek ez dute
|
lan
arautegirik izan derrigorrez. Hau da, pertsona bat kontratatu eta kaleratu daitekeela jatorrizko herrialdeko baldintzak erabiliz enpresak egoitza soziala duen herrialdean.
|
|
2007
|
|
|
Gernikako Estatutuaren heriotza iragartzeaz gain, Gernikako ekitaldi hartan ELAk ekonomi euskal esparrua aldarrikatu zuen, eta bide horretan ezinbestekoa zen Madrilek hainbat eskumen Eusko Jaurlaritzaren esku uztea: gizarte segurantza,
|
lan
arautegia, etengabeko formakuntza... Funtsean, gizarte eta lan arloko nahiz enpleguko politikak.
|
|
|
Primo de Riveraren diktadurapean
|
lan
arautegia sistematizatzeko lehenengo ahaleginak egin ziren. Alabaina, Espainiako bigarren errepublikan arautu zen oso osoan lan kontratua, eta lehenengo aldiz arautu zen langileen eta ugazaben elkartzeko askatasuna.
|
|
|
a) Lan arriskuak prebenitzeko arautegia betetzen dela ikuskatzea, bai eta prebentzio arloan lan baldintzetan eragina duten arau juridiko teknikoak betetzen direla ere, nahiz eta zuzenean arau horiek
|
lan
arautegiaren izaera izan ez. Ikuskatzailetzak kasuan kasuko zehapena proposatuko dio eskumena duen lan agintaritzari, lan arriskuak prebenitzeko arautegia hautsi dela egiaztatzen duenean, lege honetako VII. kapituluan ezarritakoaren arabera.
|
|
|
administrazio publikoetan ordezkaritza instituzionala izatea, negoziazio kolektiboa garatzea (horren monopolioa ez duten arren, ordezkaritza handieneko sindikatuak lanbidearteko akordioetan parte har dezaketen bakarrak dira, eta akordio horiek finkatzen dute negoziazio kolektiboaren egitura estatuan edo autonomia erkidegoan), administrazio publikoetako lan baldintzak zehazteko solaskidea izatea, lan gatazkak konpontzeko sistema ez jurisdikzionaletan parte hartzea, sindikatu hauteskundeak sustatzea, ondare higiezin publikoak erabiltzeko aldi baterako lagapenak lortzea, etab. Hau da, egiatan, lanbide kolektibo osoa ordezkatzen dutela ulertzen da, eta ez afiliatuak bakarrik. Horrek garrantzi handia du
|
lan
arautegia eta erakunde hauen eta Gobernuaren artean «gizarte itun» izenekoa egiten parte hartzerakoan.
|
|
2021
|
|
|
«Larritzekoa da istripu hilgarri ez traumatikoen gorakada. Izaten diren lan harremanen, prekarizazioaren,
|
lan
arautegiaren eta azpikontratazioaren emaitza dira».
|
|
|
Hildakoa LAB sindikatuko kide eta ordezkari ohia zen, eta, sindikatuen arabera, aurten Euskal Herrian lan istripuan hildako 32 langilea da. LABek salatu zuen istripuak ez direla zoriaren ondorio, «prekarizazioaren, lan harreman ereduaren,
|
lan
arautegiaren eta azpikontratazioaren ondorio baizik». Era berean, erakunde publikoei leporatu zieten istripuak eragozteko behar adinako ahaleginik ez egitea:
|
|
|
Beraz, ezin dute gehiago atzeratu. Gakoa da nola aldatzen den
|
lan
arautegia, ez aldatzen den ala ez.
|
|
|
LABek ere gaitzetsi du ezbeharra. Sindikatuak dio argi daukatela «lan istripuak ez direla zoriak edo kasualitateak sortuak, ematen diren lan harremanen, prekarizazioaren,
|
lan
arautegiaren eta, gaurkoan bezala, azpikontratazioaren emaitza dira».
|
|
2023
|
|
|
Bigarren garai honetan asko garatu zen
|
lan
arautegia, ikaragarri gehituz gai desberdinen inguruan emandako arau kopurua. Alabaina, inolako antolaketa sistematikorik gabe eta koherentziarik gabe jardunez jarraitu zen, lehenengo garaian gertatu antzera.
|
|
|
Eta kontrol eginkizun hori gauzatzean, Lan Ikuskatzailetzak honako tresna hauek ditu
|
lan
arautegia betearazteko:
|
|
|
(h)
|
Lan
arautegia betetzen dela kontrolatzea. Egiteko hori batik bat Lan Ikuskatzailetzak gauzatu ohi du, hurrengo atalean ikusiko den moduan.
|